Radmila Zelenovi

Tablete su vrsti farmaceutski oblici koji sadre

jednu ili vie ljekovitih supstanci.
Izrauju se kompresijom praka ili granulata koji se
sastoje od ljekovite supstance i pomonih
materija, kao to su sredstva za dopunjavanje,
sredstva za vezivanje, sredstva za raspadanje,
sredstva za klizanje, lubrikansi, korigensi ukusa,
dozvoljene boje...
Primjena: oralna, sublingvalna, bukalna i
vaginalna.
Vrste tableta (Ph Jug V)
Neobloene tablete (jednoslojne ili vieslojne, u
zavisnosti od toga da li se dobijaju jednom
kompresijom tabletne smijee ili se kompresija obavlja
vie puta).

Obloene tablete (sadre prevlaku koju ini jedan ili

vie slojeva smijee razliitih supstanci-prirodne ili
sintetike smole, gume, elatinu, eere, plastifikatore,
poliole, voskove i dozvoljene boje). Film tablete-
obloga od tankog sloja polimera.

Efervescentne tablete (neobloene tablete koje sadre

kiselu supstancu i karbonate ili hidrogenkarbonate koji
u prisustvu vode brzo reaguju o oslobaaju ugljen-
dioksid).
Rastvorljive tablete (tablete za izradu rastvora, mogu da
budu neobloene i film tablete; prije upotrebe se
rastvaraju u vodi)

Disperzibilne tablete (neobloene ili film tablete koje se

prije upotrebe disperguju u vodi i daju homogenu
suspenziju)

Gastro-rezistentne tablete (modifikovano oslobaanje

ljekovite supstance, otporne na delovanje eludanog
soka, tablete ili granulat obloeni gastro-rezistentnom
prevlakom).
Tablete sa modifikovanim oslobaanjem ljekovite supstance
(neobloene ili obloene, modifikuje se brzina ili mesto
oslobaanja ljekovite supstance)

Tablete za primenu u ustima (neobloene, lokalno ili

sistemsko delovanje)
-Komprimovane lozenge
-Sublingvalne tablete
-Bukalne tablete
-Mukoadhezivne tablete
-Tablete za vakanje
- Ph. Eur 7.0
Orodisperzibilne tablete neobloene tablete namenjene za
primenu u ustima gde treba brzo da se raspadnu pre nego to
se progutaju.
Oralni liofilizati
 Komponente koje ulaze u sastav
tableta
Sredstva za dopunjavanje se koriste za poveanje
ukupne mase, poboljanje protonih i vezivnih
osobina smijee prakova.

Sredstva za dopunjavanje u vlanoj granulaciji:

laktoza, saharoza, glukoza, manitol, kalcijum-
sulfat dihidrat, skrob, sorbitol.

Direktna kompresija: mikrokristalna celuloza,

laktoza suena rasprivanjem, dikalcijum- fosfat,
kalcijum-karbonat, direktno kompresibilna laktoza.
 Sredstva za vezivanje koriste se za aglomeraciju
ljekovite i pomonih supstanci u vee estice, granule.
Vezivanje estica doprinosi kompaktibilnosti tabletne
smijee, a takodje utiu i na njenu protonost,
raspadljivost i oslobaanje ljekovite supstance.

Vlana g ranulacija: vodeni ili alkoholni rastvori

adhezivnih supstanci (skrob, guma, PVP, derivati
celuloze)

Sredstva za raspadanje omoguavaju raspadanje

tablete u sitnije delove kada je ona u kontaktu sa
vodom ili sa sokovima digestivnog trakta. Koriste se:
skrob, mikrokristalna celuloza, natrijum- skrobglikolat,
kroskarmeloza-natrijum, gume, natrijum-alginat,
krospovidon
Sredstva za klizanje, antiadhezivi i lubrikansi

Sredstva za klizanje imaju ulogu da poboljaju

protonost tabletne smijee (silicijum-dioksid, talk,
magnezijum-stearat).

Izbacivanje gotove tablete iz matrice olakava se

primenom lubrikansa koji smanjuju meuestino
trenje tokom kompresije kao i trenje izmeu
tablete i zida matrice. Koriste se: makrogoli,
magnezijum-stearat.

Antiadhezivi spreavaju slepljivanje tabletne mase

za povrinu klipova tokom kompresije.
 Adsorpciona sredstva omoguavaju da se u
tabletnu masu inkorporiraju tene ljekovite
supstance kao to su etarska ulja, itki i teni
ekstrakti (Silicijum- dioksid, koloidni)

Sredstva za zadravanje vlage spreavaju

isuivanje granulata (glicerol, skrob, natrijum-
laktat)

Antistatika, sredstva za korekciju ukusa i mirisa,

za bojenje tableta, za oblaganje tableta
 Izrada tableta

Direktna kompresija
Vlana granulacija
Suva granulacija
Istiskivanje (ekstruzija)
Izlivanje u kalupe
Suenje smrzavanjem
 Direktna kompresija
Postupak komprimovanja podrazumeva da se
estice ljekovite supstance i ekscipijenasa dovedu
u blizak kontakt smetanjem u matricu tablet
maine da bi se potom, prenoenjem preko sile
klipova uspostavile vrste veze izmeu njih.

Ureaji za tabletiranje se sastoje iz lijevka u kome je

tabletna masa, hranilice kojom se tabletna masa puni
u matricu (kalup), matrice koja odreuje
veliinu i oblik tableta i klipova kojima se vri
komprimovanje tabletne mase.
 MatT"icn--fCJ:J::J
Donji klip-----.j

DdA'I<! donjeg klipa---

I
Ciklus kompresije podrazumeva:

Punjenje matrice prakom ili granulatom

Formiranje tablete (gornji klip se sputa, ulazi u matricu i

vri komprimovanje tabletne mase. Donji klip je
stacioniran (kod ekscentar tablet maine) ili pokretan
(kod rotacione tablet maine) kada pomeranjem na
gore takoe doprinosi komprimovanju. Nakon
primjene sile kompresije gornji klip pomeranjem na
gore izlazi iz matrice.

Izbacivanje tablete donji klip se pomera do ravni sa

vrhom matrice nakon ega se izbacuje tableta.
 Vlana granulacija
Faze vlane granulacije:
-mljevenje ljekovite i pomonih supstanci
-mijeanje usitnjenih prakova
-priprema rastvora u kojem je rastvoreno vezivno
sredstvo
-mijeanje rastvora vezivnog sredstva sa smijeom
prakova da se formiravlana masa
-krupno prosijavanje vlane mase kroz sito
-suenje granulata
-prosijavanje suvih granulata kroz finije sito
-mijeanje prosijanih granulata sa lubrikansima i
sredstvima za raspadanje
-komprimovanje u tablete
 Suva granulacija
Faze u postupku suve granulacije:
-mljevenje ljekovitih i pomonih supstanci
-mijeanje usitnjenih prakova
-komprimovanje u brikete ili u valjke
-mljevenje i prosijavanje briketa
-mijeanje dobijenog suvog granulata sa lubrikansima i
sredstvima za raspadanje
-komprimovanje u finalne tablete.
 Ispitivanje tableta

Odreivanje sadraja ljekovite supstance

Ujednaenost sadraja ljekovite supstance
Variranje mase tableta
Ispitivanje friabilnosti neobloenih tableta
Ispitivanje vrstine tableta
Ispitivanje raspadljivosti
Ispitivanje brzine rastvaranja ljekovite supstance
Ispitivanje
friabilnosti

Ispitivanje
raspadljivosti
 Pakovanje tableta
Ouvanje integriteta lijekova
titi lijek od spoljanjih uticaja
Ne smije da reaguje sa proizvodom
Ne smije da utie na ukus i miris lijeka
Netoksian
Zakonski odobren
Pogodan za razne vrste pakovanja zatienih od
otvaranja
Primenljiv za maine za pakovanje velikih brzina
 Materijal za pakovanje

-staklo
-metal
-karton
-plastini materijal
Pakovanja: jednodozna i viedozna.
Blister pakovanja
Strip pakovanja
Boice za tablete fiole (viedozno pakovanje)
Stroj za pakovanje
Kapsule su vrsti farmaceutski preparati namenjeni
za oralnu upotrebu. Sastoje se od meke ili tvrde
aurice razliitog oblika i veliine, u kojoj se
nalazi jedna doza lekovite supstance.

Vrste kapsula u Ph Jug V

-tvrde kapsule
-meke kapsule
-gastro-rezistentne kapsule
-kapsule sa modifikovanim oslobaanjem ljekovite
supstance
 Tvrde (elatinske) kapsule se sastoje iz dva uplja
cilindrina dijela koji su sa jedne strane zaobljeni i
zatvoreni, a sa druge strane otvoreni. Ljekovita
supstanca je obino u obliku praka ili granulata.
Meke kapsule imaju meki zid od tvrdih,
izraene su iz jednog dela i mogu biti razliitog
oblika. Obino se istovremeno formiraju i pune
sadrajem i zatvaraju uz pomo specijalnih
maina.
Gastro-rezistentne kapsule su sa modifikovanim
oslobaanjem lekovite supstance. Otporne su na
delovanje eludanog soka i ljek. supst oslobaaju
u intestinumu. Izrauju se prevlaenjem tvrdih ili
mekih kapsula gastro-rezistentnom prevlakom.
Pomone supstance koje ulaze u sastav kapsula

-sredstva za dopunjavanje
-lubrikansi
-sredstva za kljizanje
-sredstva za kvaenje
-sredstva za raspadanje
-stabilizatori
 Punjenje kapsula
-Stroj za punjenje industrijsko
-Runo punjenje
Ispitivanje kapsula
-odraivanje sadraja ljekovitih sup.
-ujednaenost sadraja ljekovitih sup.
-variranje mase
-brzina rastvaranja ljek. sup. iz kapsule
-rastvorljivost
Ispitivanje oslobadjanja ljek. sup. iz
vrstih doziranih oblika
Najznaajnija metoda za procenu kvaliteta
ljekovitih preparata, kako u fazi razvoja
formulacije, tako i u kontroli kvaliteta, kao i
prilikom ispitivanja stabilnosti.
U toku ispitivanja prati se koliina ljekovite
supstance rastvorene u poznatoj zapremini
medijuma, nakon odreenog vremena, koristei
farmakopejski propisane ureaje/aparate. Ispituje
se pojedinano najmanje 6 tableta ili kapsula, a
konaan rezultat se izraava kao njihova srednja
vrednost, najee u procentima i odnosu na
deklarisani sadraj.
Vrsta aparature za ispitivanje prema Ph Jug V

1. aparatura sa lopaticom

2. aparatura sa korpicom

3. aparatura sa protonom elijom

4. aparatura sa lopaticom iznad diska

5. aparatura sa lopaticom iznad elije

6. aparatura sa rotirajuim cilindrom