3.

Virtual reality

Leermiddelen Pedagogiek/ didactiek Technologie/ tools

Rekenen Samenwerken Smartphone
Taal Coperatieve werkvormen Virtual Reality bril
Aardrijkskunde (MEW) Presenteren Virtual Reality app/ videos
Geschiedenis (MEW) T-PACK
Natuur & Techniek (MEW) 21 century skills
Muziek (BVO) Community gestuurd (informeel)
Drama (BVO) Thematisch werken
Dans (BVO) Interactief
Beeldende vorming (BVO) Kritisch denken
Sociaal-emotionele vorming Creativiteit
Burgerschap Probleemoplossend vermogen
ICT-geletterdheid
Communiceren
Sociale en culturele vaardigheden
Ruimtelijk inzicht
* TPACK model (Koehler, M. & Mishra, P.).
Leeractiviteit
Voor welke leeftijd/ bouw? Groep 1 t/m 8 basisonderwijs en het voortgezet onderwijs.
Wat is het doel? 21 Century skills (creatief denken, probleem oplossen, ICT
basisvaardigheden, communiceren, samenwerken, mediawijsheid).
Kerndoelen Tule kerndoel 1 en kerndoel 54 (verder afhankelijk van
het thema/ vakgebied).

1
Sanne de Bruijn
 Digitale geletterdheid (ICT-basisvaardigheden en mediawijsheid).
- Het kennen van basisbegrippen en functies van computers en
computernetwerken.
- Het kunnen benoemen, aansluiten en bedienen van hardware.
- Het kunnen omgaan met softwareprogrammas op mobiele
apparaten.
- Inzicht hebben in de medialisering van de samenleving, begrijpen
hoe media gemaakt worden en zien hoe media de werkelijkheid
kleuren.
- Apparaten, software en toepassingen gebruiken en je kunnen
orinteren binnen mediaomgevingen.
- Informatie vinden en verwerken, content creren en participeren
in sociale netwerken.
Wat heb je nodig? Een Virtual Reality bril
Virtual Reality app of video
Smartphone
Variaties - Gebruik software en materialen (software en app).
- Onderwerp.
- Gelegenheid.
- Gebruik Virtual Reality technieken.

Korte beschrijving leermiddelen:

Virtual Reality is een tool die de laatste jaren steeds meer opkomt binnen het onderwijs. Bij Virtual
Reality wordt een 360 graden video op een innovatieve manier gemaakt. Door deze video in de bril te
plaatsen, kan worden ervaren alsof je in de gemaakte wereld zit. Dit zorgt voor een realistische en
natuurlijke beleving. Een Virtual Reality bril sluit de persoon af van de omgeving. Het ingebouwde
scherm toont twee beelden, ieder voor een oog (Pijpers, 2016). Het lijkt alsof je geteleporteerd
wordt naar een andere wereld of plek. Deze tool maakt het mogelijk om leerlingen een wereld te laten
beleven die voorheen niet of moeilijk toegankelijk waren. Hierbij kan ieder moment en iedere plaats
gekozen worden. Recent is de Virtual Reality technologie zover ontwikkeld dat producties met een
betaalbare setup kunnen worden gemaakt en met behulp van een eenvoudige bril bekeken kunnen
worden op een smartphone. Het is daarmee mogelijk geworden om leerlingen op een relatief
eenvoudige manier virtueel mee te nemen naar een leersituatie (Bosgra, Horen & Verseput, 2017).

Eigen ervaring
Bij het bedrijf waar ik op dit moment stage loop zijn ze bezig met het integreren van Virtual Reality
binnen het onderwijs. Op dit moment is een opdracht afgerond in de omgeving Brandevoort.
Brandevoort is een relatief nieuw gedeelte van de stad. De stad is gebouwd op een plek waar vroeger
veel historische gebeurtenissen plaats hebben gevonden. Toen Brandevoort gebouwd werd, is er voor
gekozen deze historische gebeurtenissen een nieuwe plek te geven in Brandevoort, zodat jong en oud
hier meer over te weten kunnen komen. Het bedrijf kreeg de opdracht hier iets interactiefs voor te
verzinnen wat binnen deze tijd past. Het bedrijf heeft een route door Brandevoort ontworpen. Binnen
deze route (die op een kaart staat aangegeven) zijn kennisborden geplaatst door Brandevoort. Op
deze borden is informatie te lezen over wat er op die specifieke plek gebeurd is. Deze borden zijn voor
iedereen leesbaar. Op de borden staat een QR-code die gescand kan worden, waardoor nog meer
informatie zichtbaar wordt op de telefoon.

2
Sanne de Bruijn
Voor het onderwijs in Brandevoort is een opdracht/spel bedacht zodat kinderen hier betrokken bij
raken. Kinderen krijgen een opdrachtenblad waarbij woorden in de teksten zijn weg gelaten. Door de
borden en de QR-codes te bekijken komen de leerlingen meer te weten over de situaties (de
achtergrondsituaties). Om antwoord te kunnen geven op de vragen op het opdrachtenblad hebben
alle leerlingen een Virtual Reality bril bij. Door in te loggen op een App en de QR-code te scannen
kunnen de leerlingen terug in de tijd kijken en nog meer informatie achterhalen. Bijvoorbeeld dat er
toen een waterput stond op de plek waar ze nu staan. De Virtual Reality wordt hierbij ingezet als extra
verdieping binnen het onderwerp. Tevens maakt het de situatie inzichtelijk, omdat ze echt een kijkje
in die specifieke tijd konden doen. Ik heb zelf de borden, opdrachtenkaarten, QR-codes en de Virtual
Reality bekeken en ervaren. Door alle verschillende mogelijkheden van leren te gebruiken, kan extra
informatie worden opgeslagen en kan geleerd worden op verschillende manieren (zodat voldaan kan
worden aan alle verschillende leerstijlen).

Voor en nadelen
Virtual Reality:
+ Verhoogt de betrokkenheid en motivatie.
+ Inzetbaar voor alle leeftijden.
+ Inzetbaar tijdens alle vakgebieden (verrijking educatief lesmateriaal).
+ Stimuleert de 21 century skills.
+ De creativiteit van kinderen kan worden vergroot/ gestimuleerd.
+ Situaties die risicovol zijn kunnen gestimuleerd worden.
- Materialen moeten aangeschaft worden (VR-brillen).
- Je moet een device tot je beschikking hebben.
- Je hebt internet/wifi nodig.
- Voornamelijk verkrijgbaar in het Engelstalig.
- Hardware is duur.

Integratie toekomstig onderwijs

Nieuwe (media)tools bevatten vaak een grote hoeveelheid aan creatieve mogelijkheden. Dit maakt dat
de meeste lessen zich uitstekend lenen voor de inzet van (nieuwe) media waardoor de leerlingen

3
Sanne de Bruijn
binnen het onderwijs bezig zijn mediawijzer te worden. Waar de opdracht eerst was: Maak een
werkstuk over Amerika luidt de opdracht waarin media wordt gentegreerd als volgt: Maak een
greenscreen film over Amerika. Door deze opdracht te digitaliseren worden de mogelijkheden
vergroot. De leerlingen kan als het waren een rondleiding geven door Amerika, langs alle
hoogtepunten. De leerling kan door het gebruik van een greenscreen zich verplaatsen naar een ander
wereld, door gebruik te maken van foto, video en geluid (modification fase1). Zoals hierboven
beschreven is het gebruik van een greenscreen n van de mogelijkheden om mediatools in te zetten
binnen het onderwijsaanbod. Het is bij greenscreen voornamelijk belangrijk de tool in te zetten zodat
het doel niet het mediagebruik opzicht is, maar de media gebruikt wordt als n van de mogelijke
middelen binnen de opdracht. Het combineren van leerdoelen op het gebied van specifieke
vakgebieden enerzijds en de leerdoelen op het gebied van mediawijsheid anderzijds is daarnaast een
van de reden om met nieuwe media aan de slag te gaan. Daarnaast zorgt het inzetten van mediatools
als greenscreen ervoor dat je beter kunt inspelen op de belevingswereld van de leerlingen en de
actualiteit nog sneller de klas in kan halen.

Voorbeeld integratie toekomstig onderwijs (Pijpers, 2016):

Hieronder een voorbeeld les over virtual reality uit de brochure Virtual Reality in het onderwijs.

4
Sanne de Bruijn
1. Bottema, J. (2012, 25 11). SAMR model: hoe innovatief is de inzet van ICT in de les?, Geraadpleegd van
http://www.leervlak.nl/index.php/icto/samr-model-hoe-innovatief-is-de-inzet-van-ict-in-de-les.html

Literatuurlijst:
Bottema, J. (2012, 25 11). SAMR model: hoe innovatief is de inzet van ICT in de les?, Geraadpleegd van
http://www.leervlak.nl/index.php/icto/samr-model-hoe-innovatief-is-de-inzet-van-ict-in-de-les.html

Kennisnet. (2016, 8 25). Werken aan digitale geletterdheid? Zo doe je dat. Opgehaald van Kennisnet:
https://www.kennisnet.nl/artikel/werken-aan-digitale-geletterdheid-zo-doe-je-dat/

Nieuwe media inzetten in de CKV-les. www.heutink.nl. (2016, 20 6), Geraadpleegd van

https://www.heutink.nl/kennis-info/artikel/268-nieuwe-media-inzetten-in-de-ckv-les

Voogt, J. Fisser, P., Pareja Roblin, N., Tondeur, J., & Van Braak, J. (2012). Technological Pedagogical
Content Knowledge (TPACK) - a review of the literature. Journal of Computer Assisted Learning 28(6).

Voogt, J., Fisser, P., Tondeur, J., & van Braak, J. (2013). TPACK: kennis en vaardigheden voor ict-
integratie. Weten Wat Werkt en Waarom 2(2), 22-29.

Bosgra, G. Horen, J. van & Verseput, N. (2017). 360 graden video in het onderwijs. maak het nu mee.
Nijmegen: Radboud Universiteit Onderwijsinstituut Pedagogische Wetenschappen en Onderwijskunde

Pijpers, R. (2016). Brochure Virtual Reality in het onderwijs. Kennisnet: Zoetermeer.

5
Sanne de Bruijn