TR LI THC MC LN 2 CA SINH VIN-k42

CHNG 1: HC THUYT GI TR.

Cu hi: Ti sao ni hng ha l hnh thi nguyn t ca ca ci, l t bo ca

kinh t?

-Tr li: Hng ha l sn phm ca lao ng c kh nng tha mn nhu cu ca con

ngi nhng gi tr ca hng ha c biu hin thnh tin, thnh vng tc ci m
ngi ta thng cho l ca ci(hnh thi biu hin ca ca ci) nhng tht ra tin,
vng s khng c gi tr g nu n khng i din cho hng ha => chnh hng ha
mi l ca ci tht s . Mt khc ci lm nn hng ha chnh l lao ng SX hng
ha nn chnh lao ng mi l ca ci ch thc. Qu trnh lao ng sn xut ra
hng ha khng nhng ti to li gi tr c m cn to ra gi tr mi, lm cho gi tr
sinh si ny n biu hin qua s lng v cht lng khng ngng tng ln ca
hng ha v chnh l ngun gc ca ca ci. V vy hng ha chnh l hnh thi
nguyn t ca ca ci.

- Trong nn kinh t, hng ha l mc tiu ca sn xut; hng ha l hin thn ca

ca ci v lao ng; hng ha l khi thy ca nn kinh t th trng TBCN, Hng
ha cha ng nhng yu t ca qu trnh hnh thnh, pht trin v dit vong ca
nn kinh t TBCN. vi ngha Mc ni hng ha l t bo ca nn kinh t vi
ngha n l c s hnh thnh nn kinh t hng ha.

Cu hi: V sao phi nghin cu gi tr bt u t gi tr trao i?

Tr li:
- V trao i hng ha l hnh thc u tin xut hin ca sn xut v lu thng
hng ha.
- V gi tr trao i l hnh thi u tin ca gi tr.
 - V gi tr trao i cha ng bn cht ca gi tr l gi tr l lao ng kt
tinh n cha ng sau t l trao i hng ha vi nhau.
Cu hi: GTSD ca hng ha khc g vi GTSD ca nhng th khng phi l
hng ha.
Tr li:C nhng th c GTSD nhng khng phi l hng ha nh: khng kh, bin
c, rng ni.xt v GTSD khng c g khc vi GTSD ca hng ha, ngha l n
cng c th p ng nhu cu no ca con ngi. Ci khc nhau l ch nhng
GTSD khng phi l hng ha l chng khng do lao ng to ra.
Cu hi: Theo W.Petty, c hai ngun gc to ra gi tr: lao ng v t nhin.
Vy quan im ny ng hay sai?
Tr li: Theo quan im ca C.Mc, ngun gc duy nht ca gi tr l lao ng v
theo bn thn t nhin c th c GTSD nhng khng c gi tr v v vy quan
nim ca W.Petty l khng ng.

Tuy nhin, theo quan nim ca nhiu ngi khc th t nhin c G.tr.V d: Quc
gia hoc ngi SX no c .ai tt, V.tr a l thun li, gn bin, c ngun
ncl nhng .kin t nhin thun li nn SX c hng ha c C.lng tt,
C.ph SX thp s dnh c li th trong cnh tranh do c chi ph SX hng ha
thp, cht lng tt v c u th cnh tranh, thu c nhiu gi tr siu ngch hn
v tr nn giu c v c nhiu tin(xem nh nhiu G.tr) th V vy phi chng l
W.Pety l ng khi cho rng t nhin cng to ra G.tr?.
 S

c ngun nc di do, c nhiu rng cung cp nhiu g nguyn liu.) th chi ph

SX hng ha thp, cht lng tt v c u th cnh tranh, thu c nhiu gi tr siu
ngch hn. V vy phi chng l W.Pety l ng khi cho rng t nhin cng to ra
G.tr?.
C 2 cch tip cn vn trn.
Mt l: cch tip cn vi m,tc l xt theo tng ngi SX hng ha, tng vng a
l, tng quc gia th qu nhin cc ti nguyn ca t nhin to li th cho ngi SX
thu c nhiu gi tr hoc li nhun siu ngch hn v theo t nhin l
ngun gc ca gi tr v c gi tr t l thun vi gi tr siu ngch to ra.
Hai l:Theo cch tip cn v m ngha l xem xt vn trong ton b th trng x
hi trong mt quc gia hay ton th gii th vai tr ca t nhin s khc i.
+ Trng hp 1: Trong SX nhng hng ha thng thng, c tnh C.tranh cao,
(khng hoc t c tnh c quyn), SX t ngun nguyn liu qua khai thc, s ch
v khng c hoc c rt t mi lin h trc tip vi ti nguyn t nhin nh: SX vi,
thc phm ch bin, my mc thit b, nhit in....th cung cp SP cho th
trng c 3 loi ngi SX: (1)nhng ngi SX c hao ph lao ng(hay gi c SX)
mc trung bnh MN v chim a s(ph bin) s chi phi gi tr hng ha OP,
(2)nhng ngi SX vi hao ph lao ng c bit > hao ph L.ng X.hi s phi l
nhng ngi chu l(l siu ngch) BQS v (3)nhng ngi SX c H.ph L.ng c
bit < H.ph L.ng X.hi tr thnh nhng ngi thu c G.tr (hay L.nhun)
S.ngch PAF. Trong tnh hung ny, cho G.tr H.ha mc trung bnh,chim a
s th: Tng G.tr c bit = tng G.tr x hi => tng li siu ngch = tng l siu
ngch.

Mt trong nhng nguyn nhn nhng ngi SX c li siu ngch hay l siu
ngch l h c nhng iu kin thun li hay kh khn hn nhng ngi SX hng
ha khc v nhng iu kin SX trong c iu kin t nhin(cn nhng nguyn
nhn khc nh;trnh cng ngh,tay ngh, tin vn..). i vi nhng ngi c ti
nguyn T.nhin thun li th s thu v G.tr( li nhun) cao hn.

i vi nhng ngi ny, ti nguyn T.nhin l mt N.gc ca G.tr v tr nn c

G.tr T.l thun vi G.tr siu ngch. Nhng i vi ton X.hi th s li ca ngi
c .kin t nhin thun li y chng qua ch l ly t tng G.tr l ca nhng
ngi tht th.

Nh vy t nhin khng to ra G.tr m n li c G.tr ch v ai chim hu c

.kin t nhin tt hn s c t th ca ngi ly c G.tr do ngi khc to ra
T.qua cnh tranh.

Tuy nhin s gia tng NSL ca nhng ngi SX c li th t nhin khng ch lm

gim gi tr c bit ca h gim xung m thng qua s thay i gi tr bnh qun v
cnh tranh cng ng thi lm gim gi tr ca SP(cng l tng NSL x hi) lm
li cho ngi tiu dng. Tng s gi tr SP trn th trng c gim c v ging
nh lng gi tr do t nhin to ra. Tuy vy, vic pht hnh tin t ngn hng nh
nc tun theo qui lut lu thng tin t: M= PQ/V => M cung tin t l thun
khng ch vi gi c m vi c sn lng Q. Do , nu ch xt yu t hiu qu ca
ng dng tin b k thut tc tng NSL, khng tng s lng lao ng th M nm
n = tng gi c nm n = K(tng gi tr nm n-1).

(cha tnh phn tin tng thm theo lm pht k hoch).H s K biu hin mc
tng cung tin theo s gia tng NSL x hi, hay tng GDP(gi tr gia tng),hay
tng tng sn lng Q.Theo tng sn lng cng chnh l to ra s gia tng v
tin v ngc li.

C th xem lng tin gia tng l mt hnh thc gi tr gia tng(v tin khng
phi v gi tr lao ng. Tuy nhin, cng do tng NSL tao ra gi tr gia tng(tin)
nn gi c ca SP thng l khng gim hoc gim khng ng k. V vy phn gi
tr SP gim s khng chuyn vo tay ngi tiu dng SP, m chuyn ha thnh gi
tr gia tng(tin) cho ngi SX; nhng khng phi ch cho ngi SX ra hng ha
c u th t nhin hng m thng qua phn phi li cho cc nh SX khc
nhau trong x hi theo chui gi tr SX v G.c SX TLSX c L.quan t gn n xa
vi H.ha SX vi .th t nhin tng ln t lng tin tng thm B.m P.nh
ng mi Q.h hn km nhau theo G.tr ca cc H.ha khc nhau trn T.trng, d
c th NSL ca vc hng ha khng gim. Ngha l khng phi l cho ngi
lao ng hng v gi c hng tiu dng khng gim.

Vi ngha nu trn, t nhin cng l ngun gc to ra s gia tng v NSL v

theo lm gia tng sn lng qua lm gia tng lng tin c xem l gi tr
gia tngch khng phi l to ra hay gia tng G.tr(Hao ph lao ng) .

Cu hi: Lao ng hao ph ng cht l g?

Tr li:

Lao ng hao ph ng cht l lao ng tru tng ch cho hao ph sc lc v thn

kinh ca ngi lao ng tiu tn trong qu trnh lao ng. S tiu tn sc lao ng
y khng khc nhau gia nhng ngnh ngh lao ng c th khc nhau. V vy lao
ng tru tng chnh l hao ph ng cht, tc c ci cht ging nhau.

Cu hi: Vic C. Mc xem hao ph lao ng l c s hnh thnh gi tr c

ngha g?

Tr li:
1. Ga tr l ni dung bn trong cn gi c ch l hnh thc bn ngoi. Ga c
ph thuc vo gi tr nhng n cng ph thuc vo quan h cung-cu v gi tr ng
tin tc tnh trng lm pht.V vy nu ch xt s bin ng gi c mt cch n
thun th gi c khng th hin ng chi ph SX v ng s lng ca ci(S lng
v cht lng hng ha) do x hi to ra. V vy, tuy c th cn nhiu hn ch nht
nh, nhng gi tr vi t cch l hao ph lao ng s phn nh ng hn chi ph SX
v o lng s lng ca ci SX ra .

Tuy nhin, nu trong qu trnh phn tch c th loi b c s tc ng ca 2

yu t tc ng nu trn th khi gi c li c th phn nh chnh xc hn gi tr v
cht lng,chi ph SX v ca ci. Bi v, di tc ng ca khoa hc cng ngh hay
do iu kin ti nguyn, v tr a l thun li lm NSL x hi tng ln v gia tng
ca ci(hin vt) nhng tng gi tr do x hi to ra s khng i d cho gi tr
ca hng ha gim xung. Mt nn kinh t m theo tin b k thut v s dng ti
nguyn thun li m gi tr lun gim xung v theo gi c cng gim theo th
nn kinh t s khng cn ng lc pht trin.

Mt khc thc t gi c rt t khi gim xung( khng ch l do lm pht hay

quan h cung-cu) ; v vy, gi tr l bn cht bn trong ca gi c nhng li cha
phn nh tht chnh xc cht lng hng ha v c sn lng hng ha gia tng.V
mt th gi c = tin, tng gi c =tng lng tin s phn nh tt hn nu loi b
c s tc ng ca yu t cung-cu v lm pht.
 2. Nu khng nghin cu v nhn thc c s vn ng ca gi tr v qui lut
gi tr th s khng th nhn thc c s vn ng ca gi c xoay quanh gi tr d
cho gi tr khng biu hin ra bn ngoi nhng n chi phi s tng gim ca gi c
gip cho chng ta bit c ci gii hn ca bin giao ng ca gi c v ci
im cn bng cung - cu ng vai tr nh l mt trung tm iu tit gi c. Nu ch
bit n gi c thi th khng th bit gi c tng n u hoc gim n u th
dng li.

3. Ga tr l hao ph lao ng x hi cn thit(trung bnh) SX ra hng ha v

t gi tr biu hin mi quan h gia lao ng ca ngi SX ny vi lao ng SX
ca ngi khc nhau trong x hi thnh s tng quan v t l gi tr gia nhng
hng ha khc nhau. Ch c gi tr mi th hin ng quan h t l trn c s
quan h t l v hao ph lao ng d cho gi c tng hay gim,sn lng t hay nhiu
th ci quan h t l vn khng thay i. iu cho php chng ta c th nhn
thc c nguyn nhn ca hin tng thc t l c loi hng ha c NSL tng
ln, gi tr gim xung lm cho tng quan gi tr vi hng ha khc thay i nhng
gi c li gia nguyn hoc ch gim cht t ( do tin pht hnh theo sn lng) cho
nn m bo tng quan v gi tr th cc loi hng ha khng tng v NSL th
gi c ca n phi tng ln.

Cu hi: Ti sao gi tr l biu hin quan h gia nhng ngi sn xut hng
ha?

Tr li:

Ga tr biu hin quan h XH v:

+ Ga tr l c s ca trao i hng ha ny vi hng ha khc khi gi tr l c s

trao i lao ng cho nhau gia nhng ngi lao ng khc nhau, Ga tr biu hin
quan h gia vt vi vt qua biu hin mi quan h gia ngi vi ngi.
+ Ga tr do lao ng tru tng hnh thnh, vi ngha lao ng ca mi ngi
lao ng sn xut hng ha tc lao ng t nhn tr thnh mt b phn lao ng x
hi, trong h thng phn cng lao ng x hi=> gi tr biu hin mt x hi ca lao
ng.

+ Ga tr l c s phn phi sn phm XH cho ngi sn xut hng ha, ngi nm

gi nhiu gi tr s nhn phn nhiu hn nhng ngi c t gi tr hn => gi tr l
c s phn phi li ch trong x hi

+ Ngi c nhiu Ga tr chnh l ngi ng gp nhiu lao ng hn cho x hi =>

gi tr l thc o nh gi vai tr v tr XH v s ng gp ca mi ngi sn xut
hng ha trong x hi.

Cu hi: V sao phi nghin cu tnh hai mt ca sn xut hng ha? ngha
thc tin hin nay?

Tr li:

- ch ra ngun gc ca gi tr v gtsd.

- ch ra ngun gc ca khng hong kinh t: mu thun gia hai mt ca sn

xut hng ha, tc mu thun gia lao ng t nhn v lao ng x hi l nguyn
nhn ca khng hong kinh t, sn xut tha, thiu v hin tng thua l, ph sn

- Ch ra s cn thit phi c s qun l ca nh nc vo th trng v s cn thit

phi k hoch ha sn xut v lu thng, lm cho sn xut n khp vi nhu cu tc
phi i ln CNXH.

Cu hi: Ti sao lao ng c th v lao ng tru tng l hai mt i lp?

Tr li:
S i lp trong khi nim ca Mc hm ngha nhng d vt hintng:Khc bit
nhau, hocC tng tc qua li theo chiu hng i nghch nhau, khc ch
nhau.Trong ngha lao ng c th v lao ng tru tng l hai mt i lp l
v.
- Tnh cht c th i lp vi tnh cht tru tng.
- Tnh cht t nhn(lao ng c th) i lp vi tnh cht x hi(lao ng tru
tng)
- Ci m chng to ra: gi tr s dng(lao ng c th) i lp vi gi tr(lao
ng tru tng)
Tnh cht khng ng nht(lao ng c th) i lp vi tnh ng nht(lao ng c
th)

Cu hi: Ti sao ni lao ng c th ch l 1 trong hai nhn t to thnh gi tr

s dng?

Tr li:

Ga tr s dng = lao ng c th + T liu sn xut. TLSX =i tng lao

ng(nguyn liu) + t liu lao ng(cng c lao ng v cc t liu lao ng khc)

Cu hi: Ga tr trao i c phi l gia tr hay khng?

Tr li.

Gia tr trao i l mt hnh thi ca gi tr khi tin t cha xut hin.Ga tr trao i
l hnh thc biu hin ca gi tr.

Cu hi: Mt vt c gi tr s dng cha chc l hng ha vy mt vt c gi

tr c phi cha chc l hng ha khng?

Tr li.

Mt vt phi thng qua trao i mi c gi tr, m c trao i tt yu phi c kh

nng p ng mt nhu cu no ca con ngi tc l phi c gi tr s dng. V
vy mt vt gi tr th tt nhin l mt hng ha.
Cu hi: Gia gi tr v gi tr s dng ci no quan trng hn?

Tr li.

- Vi ngi sn xut: Ga tr quan trng hn v gi tr mi l mc ch cn gi

tr s dng l phng tin, iu kin.

- Vi ngi tiu dng hng ha th gi tr s dng quan trng hn v gi tr s

dng mi l muc ch cn thc hin gia tr ch l iu kin c c gi tr
s dng.

Cu hi: Phm tr vnh vin l g? V sao ni gi tr s dng l phm tr vnh

vin?

Tr li:

Khi nim l mt hnh thc ngn ng ch ra mt nhm s vt, hin tng c

cng mt thuc tnh no . V d cy, ngi, vt, nh

Phm tr l mt khi nim tru tng, ch cho mt s vt, hin tng rng ln. V
d: vt cht, tinh thn, tnh yu, vn ng

Phm tr vnh vin l phm tr lun tn ti, khng bao gi mt i, khng ph thuc
vo thi i lch s. V d:tnh yu, hnh phc, con ngi, vt cht

Ga tr s dng ca hng ha l mt phm tr vnh vin v khi no cn c con ngi

th cn c nhu cu vt cht hoc tinh thn, khi cn cn c lao ng sn xut ra
cc sn phm tha mn nhu cu tc sn xut ra cc gi tr s dng.

Cu hi: Lao ng tru tng ch l mt l lun hay mt ngnh ngh tng

qut?

Tr li:
Lao ng tru tng l s tiu tn sc c bp v thn kinh ca ngi lao ng, n l
ci chung, ci ng nht ca nhng loi lao ng c th khc nhau => n khng
phi l mt ngh c th hay mt ngh tng qut => n l mt mt ca lao ng
trong tnh hai mt ca lao ng: c th v tru tng.

Cu hi: V sao gi tr ca mi hng ha l kt tinh ca lao ng tru tng

m khng phi l lao ng c th?

Tr li.

V ch c lao ng tru tng mi c tnh ng cht o lng, so snh vi nhau

gia cc loi lao ng c th v theo mi c th o lng v so snh hao ph lao
ng cha ng trong hng ha. C ngha l ch c lao ng tru tng mi kt tinh
c tc mi o lng c to thnh gi tr hng ha.

Cu hi: Ti sao ni khi trao i hng ha gi tr phi c thc hin trc

khi thc hin gi tr s dng trong khi ngi sn xut ra hng ha lun quan
tm n gi tr s dng ca hng ha do mnh sn xut ra trc khi em bn?
Tr li: ni khi trao i hng ha gi tr phi c thc hin trc khi thc hin gi
tr s dng l ch ni trong giai on lu thng sau khi hng ha c sn xut
ra. Cn tt nhin trc trong sn xut gi tr s dng phi c lm ra mi em
i bn tc thc hin gi tr sau.
Cu hi: Ti sao tng cng lao ng ging nh tng thi gian lao ng
mc d tng cng lao ng s rt ngn thi gian lao ng?

Tr li:

- Ga tr do lng lao ng hao ph qui nh v c o bng thi gian lao ng x

hi cn thit. Khi tng cng lao ng tc l tng lng lao ng hao ph nn
cng lm tng gi tr. Nhng ch c thi gian mi l thc o gi tr nn ngi ta
phi qui s gia tng cng lao ng thnh s gia tng thi gian lao ng. Do
gia tng cng lao ng cng ng ngha vi gia tng thi gian lao ng.

- Ta c gi tr = hao ph lao ng x hi cn thit= cng lao ng(hao ph lao

ng trn mt n v thi gian) x thi gian lao ng => to ra mt lng hao ph
lao ng khng i th cng tng s gip cho thi gian lao ng trn mt n v
SP gim v ngc li thi gian lao ng tng s gip cho cng lao ng
gim.Tuy nhin nu khng c nh lng hao ph lao ng th thi gian lao ng v
cng lao ng u lm cho hao ph lao ng tng => tng cng lao ng c
cng chung kt qu ca tng thi gian lao ng => da trn c s quan h t l vi
hao ph lao ng, c th qui cng lao ng thnh thi gian lao ng v ngc
li => Cng lao ng c th c xem nh ko di thi gian lao ng(cng
ging nh hao ph lao ng tng ln)

Cu hi: V sao phi qui i lao ng phc tp v lao ng gin n?

Tr li: Lng gi tr hng ha l thi gian lao ng x hi cn thit SX ra hng

ha. Tuy nhin, lao ng x hi li khng ng nht, c lao ng gin n v c lao
ng phc tp vi nhiu mc khc nhau.V vy mun xc nh chnh xc thi
gian lao ng SX ra hng ha phi qui cc dng lao ng khc nhau v mc
v mt dng ng nht mi cng vo nhau c. Dng lao ng ng nht y chnh
l lao ng gin n, tc ly lao ng gin n lm i lng o lng chung. Theo
phi qui cc lao ng phc tp v lao ng gin n bng cch xem lao ng
phc tp l bi s ca lao ng gin n.V d 1 gi lao ng phc tp A = 2 gi lao
ng gin n; 1 gi lao ng phc tp B = 3 gi lao ng gin n. Nh vy nu
1 hng ha c lng lao ng SX n = 1 lao ng gin n + 2 lao ng phc tp A
+ 3 lao ng phc tp B = 1 LG + 4 LG + 9 LG = 14 LG. Tm li
phi qui i lao ng phc tp v lao ng gin n l tnh c lng lao ng
XH SX ra hng ha theo mt thang o lao ng thng nht.

Cu hi: Ti sao gi tr ca ngc trai ln hn hao ph lao ng ca ngi th

ln vt ngc trai?

Tr li:

- Trong quan h so snh gia nhng ngi th ln vt ngc trai th hao ph lao ng
ca ngi vt ngc trai c bit no ( nhng ni c nhiu ngc trai) c th nh
hn gi tr ngc trai tc lao ng x hi cn thit vt ngc trai (c tnh n nhng
ni kh tm thy ngc trai). Khi gi tr ca ngc trai (gi tr x hi)> gi tr c
bit ca ngc trai( hao ph lao ng c bit vt ngc trai )

- Trong quan h so snh vi nhng ngnh ngh khc, do ngc trai khan him, cung
nh hn cu => gi c > gi tr => gi c ngc trai(biu hin gi tr ngc trai) > gi
tr ngc trai( hao ph lao ng vt ngc trai)

Cu hi: Khi ga tr c bit bng vi gi tr x hi th gi c th trng da

vo yu t no hnh thnh? V khi th ngi sn xut c li khng?

Tr li:

Ga c th trng lun lun da vo gi tr x hi hnh thnh + quan h cung

cu+ gi tr ng tin

Khi ga tr c bit bng vi gi tr x hi Khi ngi sn xut hng ha l nh t

bn vn c li v:

+ Ga tr hng ha = c+v+ m trong m l phn li, tc phn bc lt sc lao ng

lm thu ( nhng khng c phn li t gi tr siu ngch)
+ Ga c c th cao hn gi tr khi cung < cu v khi d gi tr c bit= gi tr <
gi c nn vn c li .

Cu hi: Ga tr hng ha ph thuc vo chi ph nguyn vt liu hay vo thi

gian to nn hng ha?

Tr li:

Ga tr sn phm = Ga tr c + gi tr mi sang to ra = C+V+ M = Ga tr nguyn

vt liu + Chi ph my mc thit b , nh xng + Lao ng= lao ng qu kh +
lao ng sng . Nh vy gi tr ph thuc vo thi gian lao ng x hi cn thit
to nn hng ha bao gm c lao ng qu kh v lao ng sng; trong lao ng
qu kh c chi ph nguyn vt liu.

Cu hi: Ti sao ni nng sut lao ng x hi t l nghch vi gi tr hng ha

v nu tng NSL s lm gim gi tr th ngi SX hng ha cn mun tng
NSL lm gi?
Tr li:
- Nng sut lao ng tng => s lng SP SX ra trong mt khong thi gian tng ln
nhng tng gi tr khng i => thi gian lao ng sn xut ra mt n v hng
ha gim xung => gi tr gim xung => nng sut lao ng t l nghch vi gi tr
hng ha.
- Vi ngi SX hng hng ha khi Nng sut lao ng ca chnh h tng => thi
gian lao ng sn xut ra mt n v hng ha gim xung => gi tr c bit
gim xung, lm cho gi tr c bit < gi tr x hi(quyt nh gi c th trng) =>
ngi SX c li v chi ph SX ca h thp hn gi tr th trng khon li
thm gi l li nhun siu ngch.
Cu hi: C phi chng ch c thuc tnh t nhin quyt nh gi tr s dng
ca hng ha?
Tr li: C.Mc ni ch c thuc tnh t nhin quyt nh gi tr s dng ca hng
ha khng phi l ni ch c thuc tnh t nhin nh hng n GTSD ca hng ha
v d nh: Nhu cu, s thch,s lng tiu dng.Nhng nhng nhn t y khng
phi l nhn t quyt nh m ch c nhng thuc tnh t nhin lm nn cht lng
ca hng ha mi quyt nh GTSD ca hng ha(C.Mc c gii hc thut nh
gi l ngi i theo quan im quyt nh lun; ngha l trong nhiu yu t,
nguyn nhn tc ng n mt hin tng, s vic th ch c mt nhn t, mt kha
cnh c tnh quyt nh m thi v nhng th c lin quan cn li l th yu. V vy
vi phng php nghin cu tru tng ha c th b qua nhng ci th yu
).
Cu hi: S thch c nh hng n gi tr khng?

Tr li:Theo hc thuyt gi tr lao ng ca C.Mc th ch c lao ng mi to ra

gi tr.Do s thch ca ngi tiu dng khng lin quan g n lao ng SX ra
hng ha nn khng nh hng n gi tr.

Tuy nhin s thch ca ngi tiu dng l mt trong nhng tiu ch quan
trng ngi SX xc nh cc c tnh l,ha, kiu dng.mu m v mc chi ph,
gi c ca Hng ha SX ra sao cho ph hp vi ngi tiu dng trong phn khc th
trng mc tiu.Vi ngha th s thch ca ngi tiu dng c nh hng n
thit k mt hng SX trong c mc chi ph thch hp tc l c nh hng gin
tip n gi tr.

Mt khc s thch l trong cm nhn v nh gi ch quan ca ngi tiu dng i

vi nhng SP c nhng c tnh t nhin ph hp vi nhu cu ca ngi tiu dng,
v vy v mt ch quan GTSD ca nhng SP a thch c nh gi cao hn SP
khc cng loi. Nhng s ng gi cao hn ny khng phi l gi tr vn l hao ph
lao ng SX ra n; cng khng phi l GTSD d GTSD l c s to nn n. S cm
nhn nh gi ch quan l tnh ch li v mt kinh t hoc l gi tr kinh t ca
SP da trn s so snh hai GTSD khc nhau ca cng mt gi tr ngang nhau lm
cho cho SP c GTSD cao hn, ng gi hn SP cng loi v phng din ch li
kinh t i vi ngi s dng
Nu s thch ca ngi tiu dng ch l c bit th GTKT hay tnh ch li kinh t
cng ch l c bit nn khng nh hng n gi c m vn ph thuc vo gi tr
chung ca x hi. Nhng nu s thch l ca s ng ngi trong x hi th
GTKT mang tnh x hi v n s nh hng n gi c theo SP no c GTKT
cao hn s c gi c cao hn. Nhng l gi c , khng phi l gi tr.Ni n
cng l s thch ch quan khng nh hng n gi tr m ch c th nh hng n
gi c.

Cu hi: Gi cht v lng ci no tc ng mnh nht n gi tr hng ha?

Tr li:
- Cht ca hng ha l do cc thuc tnh t nhin to ra, lng ca hng ha l
mt lng ca nhng thuc tnh t nhin .
- Khi SX mt hng ha th mun c cht tt lng th lng lao ng hao
ph phi nhiu hn,ng mc vi yu cu ca hng ha v vy cht v lng
u c nh hng dn gi tr hng ha. V d: Mun ng mt ci bn cho
hc sinh ngi hc bi so vi ng mt ci bn cho gim c cng ty ngi lm
vic l hai cht v lng khc hn nhau : v cht loi g thng khc loi g
tt; v lng ci bn nh khc ci bn to v vy m gi mt ci bn cho hc
sinh phi r hn ci bn cho gim c.Vi ngha th cht v lng u
quan trong nh nhau v n khng th tch ri nhau.
- Tuy nhin xt n s thay i gi tr v gi c trn th trng th c th c loi
hng ha c cht,lng cao hn nhng gi tr khng ln hn. V d mt
ngi ng dn nh c trn mt vng bin c nhiu loi c ngon; nh m
h c th bn nhng loi c ngon hn vng bin khc. Mt ngy h c th
 nh bt c 100kg c cng ging nh vng bin khc ngha l gi tr ca 1
kg c ca h= gi tr 1 kg c ca ngi vng bin khc,nhng 1 kg c ca
h c gi c cao hn loi c thng vng bin khc. Nh vy trong trng
hp ny gi tr khng phn nh c cht v lng ca hng ha c da trn
iu kin thun li ca t nhin.
Cu hi: Mt s loi nng sn c gi cao v him: v d ln c gi tr cao hn
c rt nhiu d vn nui trong h v n thc n nh c?
Tr li:
- Cc loi nng sn him c ngha l n c s lng t so vi nhu cu ca x
hi => cung nh hn cu => gi c > gi tr . V vy nu tht s ln l him nn c
gi tr cao hn c rt nhiu d vn nui trong h v n thc n nh c
- Nu ln khng him ngha l cung cu bng nhau nh c th gi tr ca ln v
c v nguyn tc s nh nhau(trn cng mt n v trng lng) nu c chi ph
ging nhau nhng tn thc t chi ph sn xut ra ln v c khc nhau. Mt d thc
n v mi trng nc ao h ging nhau nhng c s khc dch bnh, kh nng sinh
sn, chi ph mi trng nui, k nng nui=> Chi ph nui ln > chi ph nui c
=> gi tr (gi c)ca ln > c
- Ngay c khi chi ph sn xut hon ton ging nhau nhng do s thch,th hiu ca
ngi tiu dng khc nhau trong trng hp ny ngi tiu dng thch lng hn
c ngha l trong cm nhn ca ngi tiu dng, ln c nh gi cao hn c. S
cm nhn ny mc d l do s nh gi v GTSD ca ln hn ca c nhng s
ng gi ny khng phi l GTSD,cng khng phi l gi tr ca ln (v chi ph
nui ln v c gi s l nh nhau) m l gi tr kinh t hay tnh ch li v
kinh t ca ln > ca c . N cho bit ln ng gi (gi c) bao nhiu khi m
GTSD ca n > ca c. Tuy nhin,nu s thch ln ch l mt vi trng hp c
bit th GTKT CNG MANG TNH C BIT NN KHNG NH HNG
N GI C.Nu s thch lng hn c l ph bin th chnh iu lm cho
gi c(biu hin gi tr kinh t) ca lng > Gia c ca c.Nhng vi gi tr ca
lng vn l hao ph lao ng XH cn thit th s thch khng c nh hng g.
Cu hi: S thay i gi tr c c dn n gi tr thay i trong hin ti
khng?

Tr li:
S thay i gi tr ca cc yu t vt cht(C: gi tr c) s lm thay i gi tr hin
ti v gi tr lun cp nht theo th trng. V th doanh nghip phi khu hao nhanh
my mc thit b v gim tn kho nguyn vt liu trnh hao mn v hnh do my
mc thit b gim gi tr theo thi gian v gi tr nguyn vt liu lun thay i

Cu hi: Ga tr c ti hin v gi tr mi l g?

Tr li:

- Ga tr c ti hin l gi tr ca nhng yu t vt cht (t liu sn xut)trong qu

trnh lao ng nh: nguyn vt liu(i tng lao ng), cng c lao ng v cc t
liu lao ng khc gi chung l t liu sn xut. Nhng t liu sn xut ny phi c
trc khi bt u qu trnh sn xut v c chuyn thnh(Ti hin ra) b phn (C)
ca gi tr hng ha.

- Ga tr mi l gi tr mi sng to ra trong qu trnh sn xut tc hao ph lao ng

x hi cn thit sn xut ra hng ha k hiu l V+M trong V l gi tr sc lao
ng v M l gi tr thng d.

Cu hi: V sao hai cng ty may mc sn xut ra cng mt loi hng ha

vi cht lng nh nhau nhng gi c ca sn phm ca cng ty ni ting cao
hn?

Tr li:
 - Sn phm ca mt cng ty may mc ni ting tuy b ngoi c gi tr s
dng bng sn phm cng loi ca mt cng ty khng ni ting nhng tht ra hai
sn phm c gi tr s dng khc nhau:
+ S ni ting ca mt cng ty l s m bo cho cht lng ca n trong con
mt ngi tiu dng, l tiu ch nh gi cht lng.
+ S ni ting ca cng ty hng hiu mang li cho ngi s dng mt gi tr
s dng mi l gi tr ng cp x hi, mt gi tr tinh thn.

GTSD ca nhng SP ni ting c nh gi cao hn SP khc cng loi.

Nhng s ng gi cao hn ny khng lm cho n cao hn v gi tr, vn l hao ph
lao ng SX ra n; cng khng phi l GTSD d GTSD l c s to nn s nh gi
cao hn. S cm nhn l tnh ch li v mt kinh t hoc l gi tr kinh t ca SP
da trn s so snh hai GTSD khc nhau ca cng mt gi tr ngang nhau lm cho
cho SP c GTSD cao hn ng gi cao hn SP cng loi v phng din ch li kinh
t . GTKT cao hn s nh hng n gi c theo SP no c GTKT cao hn s c
gi c cao hn. Nhng l gi c , khng phi l gi tr.
Mt khc, mt loi hng ha khng ch phn bit cng dng ca n m cn
phn bit cp cht lng ca n v vy, trn th trng vi cng mt loi sn phm
theo ngha c cng dng nh nhau, nhng sn phm c gi tr s dng khc nhau(
y l s ni ting) s c xem nh nhng loi hng ha khc nhau; n ph hp
vi mt phn khc th trng , c i tng tiu dng ring, c gi c ring v tnh
cnh tranh ring.Hng hiu l hng dnh cho ngi giu sn sng tr gi cao mua
hng hiu; hng hiu t n l mt ro cn cho cnh tranh v theo thng ch do
mt s t cng ty sn xut mang tnh c quyn.S c quyn ny khng da trn
chi ph SX thp m ch da trn cht lng cao v tip th tt nn n lm tng gi c
cao hn gi tr.
Mt l do khc, v mt chi ph c c s ni ting, cng ty phi tn
hao nhiu chi ph nh: chi ph qung b thng hiu, u t k thut v qun l
bo m cht lng tc l gi tr ca n cao hn SP khng ni ting nn gi c n
cng phi cao hn.

Cu hi:Tri phiu chnh ph l g?

Tr li: Tri phiu chnh ph l l mt loi chng khon trong xc nhn s tin
m chnh ph vay ca t chc hoc cng dn trong mt thi hn v li sut nh
trc.

Cu hi: Ti sao ni lao ng c th tr thnh hnh thc biu hin ca lao

ng tru tng ca hnh thi ngang gi?

Tr li: Trong hnh thi gin n ca gi tr. V d 1m vi =5 kg thc th gi tr ca

1 m vi c biu th bng 5 m vi, trong 5 m vi l hnh thi ngang gi ca gi
tr, m trong hnh thi ny 5 kg thc l mt loi hng ha c th,do lao ng c
th ca ngi nng dn SX ra cn gi tr ca 1m vi l hnh thi tng i ca gi
tr. Ga tr l biu hin ca lao ng tru tng => gi tr ca 1m vi = mt lng
lao ng tru tng ca ngi th dt vi.

Trong hnh thi tng i ca gi tr, gi tr ca 1m vi (mt lng lao ng

tru tng ca ngi th dt vi) c biu hin bng 5 kg thc (l kt qu ca
lao ng c th ca ngi nng dn SX ra thc) => lao ng c th (ca nng
dn)tr thnh hnh thc biu hin cho lao ng tru tng( gi tr 1 m vi)

Cu hi: V sao trong hnh thi gin n ca gi tr th hnh thi tng i v

hnh thi ngang gi l hai mt i lp vi nhau trong phng trnh gi tr ?
Tr li: hnh thi tng i v hnh thi ngang gi l hai mt i lp vi nhau trong
phng trnh gi tr bi v:
 - i lp c ngha l v bn cht chng l hai hng ha khc nhau.1m vi = 5
kg thc.

- i lp c ngha l chng mang hai hnh thi khc nhau: hnh thi tng i
v hnh thi ngang gi.

- i lp c ngha l chng i din nhau trong quan h trao i cng nh

trong phng trnh gi tr.

Cu hi: V sao tin t biu hin quan h gia nhng ngi SX hng ha m
khng c c ngi mua?Vn c ngi khng SX m ch mua thi ?
Tr li:

1. Tin t biu hin gi tr do cng nh gi tr n biu hin quan h gia nhng

ngi SX hng ha. Trong x hi SX hng ha, ngi SX no cng va l ngi
bn sn phm do mnh SX ly tin ri li em tin i mua loi sn phm m
mnh cn,khi h cng l ngi mua.Nh vy thc cht mi quan h gia nhng
ngi SX hng ha l quan h gia ngi bn vi ngi mua ty thuc vo tng
trng hp c th. C th so snh, ni n ngi SX hng ha l ni n din vin
(ch th) trn sn khu(nn SX hng ha) cn ni ngi mua,ngi bn l ni n
ci vai(ngi mua hay ngi bn) m din vin(ngi SX hng ha) ng trong
tng v tung mua-bn khc nhau.

2. C.Mc thng dng phng php tru tng ha nghin cu, ngha l ch
cp n ci ch yu,bn cht nht, c trng nht v b qua nhng ci khng quan
trng, th yu. Do Khi nghin cu SX hng ha, Mc ch cp n ngi SX
hng ha l ch th ca nn kinh t hng ha v do khng ni n nhng ngi
lm chc nng mua bn thun ty(khng SX), hay l ngi ch sng bng tin ca
ngi khc v d nh: tr em, ngi tha k, k trm cp, vin chc nh nc,
thy tu.l nhng ngi hu nh ch mua ch khng bn tc l ngi khng SX
hng ha.
Cu hi: Theo quan imtin l thc o gi tr hng ha th cu nitin
no ca ny c ng khng?
Tr li:

1. Theo quan imtin l thc o gi tr hng ha thTin no ca ny c

ngha l lng tin tng thch vi gi tr s dng ca hng ha.Theo quan im ca
C.Mc GTSD khng biu hin mt lng m ch l biu hin mt cht ca hng ha.
S thng nht gia gi tr vi GTSD hng ha ch biu hin ch hng ha phi c
GTSD mi c th c gi tr v ngc li c gi tr th phi c GTSD. GTSD l iu
kin hng ha c gi tr. Nh vy nu hiu ca ny l nu mt GTSD thng
qua nh gi cht lng, hng ha t chun ph bin ca x hi th s c
mua-bn vi gi c th trng. Nu khng t th khng bn c hoc phi bn
vi gi thp hn. Gi th trng th cu ni Tin no ca ny l ng.Tuy nhin
nu hiu ca ny l cc mc cht lng khc nhau c th lng ha,o m c
nh tin theo quan h tin vi GTSD l quan h gia lng vi lng th cu
niTin no ca ny l sai.

Tuy nhin, nu s dng mt khi nim khc, phn nh GTSD nhng khc vi
GTSD l mc ch li(ngi tiu dng cm nhn c thng qua nh gi
gi tr kinh t ca hng ha) m n c cho l bng mt mc gi tr(ch ph SX
x hi) tng xng vi GTSD ca hng ha. V d ta ni mn hng ny tt qu
n ng gi 300.000 nhng ngi ta bn c 250.000 nn mnh phi mua ngay ko
htth 300.000 khng phi l GTSD ca mn hng v n l tin,cng khng
phi l gi tr ca mn hng v gi tr ca n biu hin thng qua gi bn ca n ch
250.000. N biu hin s ng gi hay nh gi gi tr kinh t hay mc ch li
m n mang li cho ngi tiu dng tng ng vi GTSD m n c. Do GTSD
d khng lng ha c,nhng c th c s khc nhau khi em so snh vi nhau
nn ci phn nh n l gi tr kinh t hay mc ch li ca n th lng ha
c.Vi cch hiu nh vy th ca ny khng ch l GTSD vi ngha mc
tt xu m cn l GTKT ca mn hng v theo th s thay i ca GTKT hng
ha i lin vi gi tr ca n nh l mi quan h gia lng vi lng, biu hin s
thng nht gia gi tr vi GTSD .Theo thTin no ca ny l ng

Cu hi:Ti sao ni khi trao i hng ha vt khi bin gii quc gia tin
phi tr li hnh thi ban u ca n l tin vng?

Tr li: Tin t u tin trn th gii l tin vng,bc,ng.V sau thng nht tin
vng. Khi tin giy xut hin th gi tr ca n phi c bo m gi tr bng mt
lng vng nht nh c gi tr tng ng vi mnh gi trn tin giy gi l kim
bn v. V d Nm 1792, 1 USD vng bng 1,603 gam vng rng. Khi karl Mark
cn sng(C.Mc qua i 1883) ch kim bn v ang c thc hin do ch c
vng hoc tin giy c vng bo m mi c dng trong thanh ton quc t nn
C.Mc mi cho rng tin vng mi l tin t th gii. Ngy nay trong thanh ton
quc t thng dng cc loi tin giy c kh nng chuyn i nh la M, bng
Anh, euro,yn nht.

Cu hi: V sao Mc niVng bc sinh ra vn khng phi l tin, nhng tin

sinh ra l vng bc?
Tr li:
Khi sn xut hng ha cha ra i trong ch cng sn nguyn thy th vng bc
xut hin c cng dng lm vt trang sc ch khng phi l tin. Khi sn xut
hng ha pht trin, cc hnh thi gi tr ln lt ra i cho n hnh thi tin ly
vng bc lm vt ngang gi chung. Khi vng bc chnh l tin v tin chnh l
vng bc( Mc ni nh vy l trong thi i tin giy ly vng lm bn v,tin giy
i din cho mt lng vng nht nh)
Cu hi: V sao gi c ca vng thng xuyn thay i nhng vn c s
dng lm tin t ?
Tr li:
- Trc y, Vng lm chc nng tin t th khi cha c tin giy, hoc
c tin giy nhng c m bo gi tr bng vng (kim bng v) khi gi
c ca vng khng thay i theo tin.
- Ngy nay, ch kim bng v b xa b lm cho gi vng theo tin bin ng
thng xuyn v vng khng cn c xem l tin t na v n khng cn l
mt loi hng ha c bit na m cng ch l mt loi hng ha nh bao
hng ha khc.
Cu hi: Da vo u xc nh t gi hi oi gia hai ng tin ca hai
quc gia?
Tr li:
T gi ng tin gia hai quc gia ph thuc vo tng quan v sc mua tng
ng v quan h cung cu tin.
Quan h sc mua tng ng ngha l t l lng hng ha (c c cu ging
nhau) c th mua c t ng tin ca hai quc gia phi bng t l gi tr ng tin
ca hai quc gia .
v d nh t gi gia la M v tin ng: 1 USD=22.500vn c ngha s lng
hng ha c th mua c t 1 USD= s lng hng ha c th mua c t
22.500VN.
Quan h cung cu USD ti th trng Vit Nam s lm thay i t gi ny theo
qui lut cung-cu(cung la tng => gi USD gim, VN tng v ngc li cung
la gim gi USD tng v gi VN gim
Cu hi:tc vng quay ca ng tin l g?Lm sao tnh c vng quay
ca ng tin?
 - Tr li: V l thuyt, vng quay tin t l s ln bnh qun, mt n v tin t
trong lu thng thc hin mt hng vi mua bn chi tr dch v trong mt khong
thi gian nht nh. Trong kinh t hc v m, vng quay tin t (V) c xc nh
bng tng thu nhp danh ngha(GDP danh ngha) chia cho lng tin trung bnh
trong mt khong thi gian nht nh (M). Hoc c th tnh n gin V = GDP danh
ngha/M2 trung bnh (M2 = lng tin lu thng + tin gi ky hn).
Cu hi: C quan no quyt nh pht hnh tin?
Tr li:Ngn hnh nh nc.
Cu hi: Ga tr hng ha khu tr cho nhau l g trong cng thc lu thng
tin t?
Tr li:l gi tr cn tr n v tr n gia hai i tc c quan h mua bn hai chiu
vi nhau. A mua ca B v hng ha ny nhng li bn cho B loi hng ha khc cho
nn hai bn s tnh ton tr n cho nhau v ch thanh ton phn d.
Cu hi: V sao ni khi tin lm chc nng lu thng th hnh vi bn v mua c
th tch ri nhau c v ti gian v khng gian?
Tr li:Khi cha c tim lm mi gii cho trao i hng ha th khi trao i trc
tip vi nhau th mua cng l bn,bn cng l mua. V vy khi bn cng l khi mua
xy ra cng lc. Ni bn cng l ni mua xy ra cng mt ni. Tuy nhin khi c tin
lm mi gii cho trao ng,lu thng hng ha th v thi gian c th mua hng lc
ny nhng bn hng vo lc khc;mua a im ny nhng bn hng ti a im
khc.
Cu hi: Ti sao ni khi tin lm chc nng ct tr,khi SX gim,hng ha t th
mt phn tin vng rt khi lu thng i vo ct tr?
Tr li: Khi SX tng, hng ha nhiu th cn nhiu tin vng hn cho lu thng
=>cu tin tng lm cho gi tr tng i so vi hng ha ca tin vng tng ln,khi
ngi c tin ang ct tr s c li hn nu dng tin mua c nhiu hng
hn,do tin s t ng i vo lu thng. Ngc li khi SX gim,hng ha t th
cu tin gim lm cho gi tr tng i so vi hng ha ca tin vng gim
xung,tc gi c ca hng tng ln,khi ngi c hng s c li hn nu em hng
bn ly tin vng v ct tr tin vng.V d: gi trung bnh ca mt hng ha A l 1
g vng. Khi SX tng, nhu cu tin tng=> Tin vng tng gi so vi hng; ngi c
tin vng em vng ra th trng bn thu v hng vi gi: 0,8g vng = 1 hng
ha A . Khi SX gim, nhu cu tin gim => gi tin vng gim so vi hng th ngi
c hng em hng ra bn thu v tin vng ct tr theo gi : 1 hng ha A = 1,2g
vng. Nh vy kt thc mt vng quay T-H-T ngi nu trn c li cao: t 0,8 g
vng vn c ban u tr thnh 1,2 g vng. Nh vy ct tr tin gp phn iu ha t
ng quan h cung-cu tin.
Cu hi: Xc nh lng tin cn thit cho lu thng lm g?
Tr li: Xc nh lng tin cn thit cho lu thng bo m rng lng tin
khng tha,khng thiu so vi tng nhu cu v tin bi v: Nu lng tin tha so
vi tng gi c hng ha th s sinh ra lm pht lm cho gi c tng v ngc li nu
lng tin thiu th s sinh ra gim pht tc gi c s gim.C hai trng thi u
khng c li cho nn kinh t.
Cu hi: Nh nc lm g rt tin ra khi th trng?
Tr li: rt tin ra khi th trng tc l gim cung tin,NHNN c th dng cc
phng thc sau:
- Dng tin ni t mua vo ngoi t, cng c ngha l bn ra th trng
ng ni t thng qua th trng m lin ngn hng.
- NHNN ra lnh tng t l d tr bt buc(khng c em cho vay) i vi
cc khon tin khch hng gi vo cc ngn hng thng mi=> lm gim lng
tin cho vay t ngun tin gi ca khch hng cc ngn hng thng mi.
- NHNN tng t l ti chit khu tc l tng li sut cho cc ngn hng thng mi
vay lm gim lng tin m cc ngn hng thng mi mun vay t NHNN
nhm gim bt cung tin trn c s cc chng t c gi(tri phiu,hi phiu, lnh
phiu) m cc chng t c gi c cc ngn hng thng mi nhn vo v
cho vay theo chit khu (li sut cho vay) t khch hng c cc chng t c gi .
(hi phiu l giy ca ngi bn chu hng yu cu ngi mua chu thanh ton n;
lnh phiu l giy ngi mua chu hng cam kt tr n cho ngi bn chu hng)
Cu hi: V sao tt c cc quc gia u xem chng lm pht l nhim v hng
u?
Tr li: tt c cc quc gia u xem chng lm pht l nhim v hng u bi v
lm pht cao 10% s nh hng tiu cc n s pht trin ca nn kinh t.C th l:
- Lm pht lm ri lon,mo m vic tnh ton hiu qu sn xut kinh doanh
do gi c lun thay i kh tnh ng c gi thnh, gi bn v hiu qu.
- Lm cho ngi dn trn chy ng tin, ly tin i mua hng, mua vng
gi gi tr => hng ha, vng khng lu thng c, tr nn khan him, tng gi
nhanh hn=> sn xut b nh tr.
- Phn phi li thu nhp: ngi giu c nhiu hng ha, ca ci c li,
ngi ngho lm cng n lng b thit hi v gi tng lm tin lng thc t
gim=> mu thun x hi tng nhanh=> mt n nh=> biu tnh, bo lon.
- Lm pht lm gia tng chi ngn sch, gia tng n cng do bin ng t gi
v nu chnh ph cho pht hnh thm tin b thiu th lm pht cng tng nhanh
hn.
- Lm pht lm gim thu ht u t nc ngoi v b nh gi thp kh n8ng
sinh li do kinh t tr trn v lm pht.
Cu hi:Nh nc phi lm g chng lm pht?
Tr li: Nh nc phi thc hin s phi hp gia 2 chnh sch tin t v ti
chnh chng lm pht. C th l:
1. Chnh sch ti chnh:
+ Tng thu nu c th nhm gim lng tin trong lu thng.
+ Hn ch chi tiu ngn sch,hn ch u t cng nhm gim lng tin
trong lu thng.
 + Pht hng tri phiu chnh ph(cng tri) rt tin ra khi lu thng.
+ Trc tip can thip vo gi c nh: Kim tra,kim sot gi bn ca cc
doanh nghip khng cho php tng gi bt hp l; thc hin bn ra hng d tr quc
gia hoc thc hin chnh sch bnh n gi bng chnh sch cho vay li sut thp
doanh nghip mua hng v bn hng bnh n gi; s dng DNNN hot ng trn
lnh vc thng mi bn hng can thip th trng hn ch tng gi.
+ Gia tng nhp khu hng ha tng ngun cung hng.
+ C chnh sch khuyn khch SX tng cung hng.
Chnh sch tin t : thc hin cc gii php gim cung tin nh tr li cu tr
li trn.
Cu hi: V sao tin t biu hin quan h gia ngi vi ngi trong sn xut
hng ha?

Tr li:

V tin t l hin thn ca gi tr, gi tr phn nh mi quan h gia sn phm

vi sn phm qua phn nh quan h gia ngi vi ngi (quan h x hi) nn
tin t cng vi gi tr u biu hin quan h x hi.

Cu hi: V sao khi lm pht xy ra ngi cho vay b thit cho d li sut cho
vay thng cao hn bnh thng?
Tr li:Khi lm pht xy ra, t sut li tc cho vay, hay li sut tin gi ngn hng
cng tng ln nhng thng khng theo kp tc lm pht nn tuy nhn li nhng
tng gi tr gc + li < gi tr gc trc khi gi tin => li sut m v ngi gi tin
b thit.
Cu hi: Ti sao lm pht gn lin vi lu thng tin giy?
Tr li:Theo quan nim c in th lm pht xy ra khi lng tin giy pht hng ra
vt qu gi tr vng bo m trong kho ngn hng. Do ch c tin giy khng c
gi tr thc ca ring n v c th in ra v pht hng bao nhiu ty ngn hng nh
nc mi c lm pht; cn vng bn thn n l mt gi tr nn khng lm pht c.
Tuy nhin theo quan nim hin i lm pht xy ra khi gi tng, tin nhiu hn hng
do ngay c khi khng c tin giy m tin vng qu nhiu trong lu thng th gi
c hng ha vn tng v lm pht cng xy ra.
Cu hi: Lm pht xy ra khi chnh ph in qu nhiu tin v lm pht c lm
tng ngun thu cho chnh ph hay khng?
Tr li:
- Pht hnh tin khng phi l chc nng ca chnh ph m l chc nng ca
ngn hng nh nc(d ngn hng l c quan trc thuc chnh ph). Khi tin
c pht hnh qu mc nhu cu cn thit cho lng thng s to ra lm pht.
- Theo nguyn tc chung ca th gii th tin c pht hnh khng c php
chuyn thanh ngun thu cho chnh ph. Khi chnh ph cn thm tin th phi
pht hnh tri phiu chnh ph(vay tin t cng chng) ch khng c ly
tin t ngn hng nh nc.Tuy nhin trn th gii cng c mt s nc,trong
c nc ta trong thi ky kinh t khng hong, kh khn nguyn tc ny
b vi phm, ngha l chnh ph dng tin pht hnh chi tiu lm cho lm
pht cng thm trm trng.
Cu hi:Lm sao chnh ph bit c lng tin lu thng tha hay thiu?

Tr li:

- Bng cch trc tip tnh t cng thc M=PQ/V ri so M vi tin pht hnh.
- Bng cch gin tip thng qua theo di ch s lm pht. Khi lm pht cao
hn mc lm pht cho php l tha tin,khi lm pht thp hn mc l thiu
tin(mc lm pht ti a thng l 5%)

Cu hi:Ti sao gi tr ng tin Vit Nam thp?

Tr li:
Mt ng tin(giy) ca mt quc gia cao hay thp ph thuc vo gi tr c n
nh lc pht hnh ln u tin bng cch qui nh cho n mt gi tr bng mt
lng vng nht nh hoc mt lng ngoi t mnh nht nh(v d nh ola M).
Sau gi tr ng tin s bin i theo qu trnh din bin ca nn kinh t nh:
+ Mc lm pht lm gim gi ng tin ngc li mc gim pht lm tng gi
tr ng tin
+ Trng thi ca nn kinh t: kinh t pht trin tt lm tng gi tr ng tin v
ngc li.
+ S bin ng ca gi tr cc ngoi t mnh. V d ng la tng gi th ng
Vit Nam gim gi trng i.
Tin ng Vit Nam c gi tr rt thp ch yu l do n tri qua nhng thi
ky lm pht phi m v siu lm pht ca nhng nm trc i mi(1986)
Cu hi: Tham nhng c dn ti lm pht khng?
Tr li:
Tham nhng lm gia tng lm pht bi v tham nhng lm cho hiu sut kinh t ca
cc khon u t v chi tiu ca nh nc v cc doanh nghip c hiu qu thp
dn n sn phm lm ra khng tng xng vi chi ph b ra lm cho tin(ch ph)<
hng(kt qu u t) dn n lm pht.
Cu hi:Lm pht c lm gim gi tr ng tin khng?
Tr li:
1. Ga tr ng tin biu hin sc mua ca ng tin(tc lng hng mua c
tng ng vi lng tin) v lm pht th biu hin gi c hng ha tng => mi lc
ng tin gim t gi tr ng tin gim.Nh vy xt theo mi lc ca ng tin th
lm pht lm cho gi tr ng tin gim xung.
2. Tuy nhin gi tr ng tin cn c th biu hin tng i theo t gi (gi tr trao
i)ca ng tin so vi mt ng tin khc. V d 1USD = 22.500VN. V vy t
gi l nhn t th hai tc ng n gi tr ng tin(bn cnh nhn t sc mua). Xt
v trung v di hn t gi VN/USD tng => gi tr VN gim => hng ha hp
khu tng gi => gi c hng ha s tng tc lm pht tng v ngc li.
Tuy nhin xt v ngn hn khi t gi VN/USD tng tc gi tr ng tin
gim nhng tc thi gi c th trng trong nc vn cha tng tc lm pht cha
thay i v tr ca phn ng kinh t v cng v nhiu mt hng trong nc do
SX t cc ngun chi ph ni a khng phi nhp khu nn gi c vn khng b nh
hng. Khi t VN/USD tng nhng chi ph sn xut hng xut khu trong nc
cha tng nht l vi nhng mt hng t lin quan n chi ph nhp khu; s lm cho
gi thnh hng xut khu tnh theo VN nh c nhng tnh theo USD li gim gi
lm gia tng mc tiu th th trng nc ngoi => gi tr ng tin c s c lp
tng i so vi lm pht.Khng nht thit l chng bin ng theo nhau.
Cu hi: C khi no mc gi chung m khng?
Tr li: Gim pht c hiu l khi xy ra mc gi chung CPI m. Khi sc mua
trong nc ca ng ni t lin tc tng, hng ha gim gi,khng tng gi.
Gim pht ph bin trong nhng nm 1930 trong cuc i suy thoi y cu
xung thp hn cung ng k. Lng tin cung ng, gi c v tt c cc hng ha v
dch v thc s gim. Gim pht ca Nht Bn khi nn kinh t ny trt vo vng
xoy gim pht t nhng nm 90 ca th k 20.
Cu hi:Trong 5 chc nng ca tin t chc nng no quan trng nht v v
sao?

Tr li:

Chc nng thc o gi tr l quan trng nht l v :

- N ni ln bn cht ca tin t l vt ngang gi chung, l thc o ca gi
tr hng ha.
- N n l chc nng u tin trong qu trnh lch s tin t,
- N l chc nng c s, iu kin cho cc chc nng khc, khng c n th
khng th c chc nng khc.
Cu hi: Lm pht mc no l tt? tiu chun xc nh.

Tr li:

Lm pht trong khong 0< lm pht< 5% l tt v n gip khuyn khch kinh

doanh, hn ch vic ct tr tin.

Cu hi:V sao khi lm chc nng lu thng, tin lm cho hnh vi mua v bn
tch ri nhau v khng gian v thi gian?

Tr li:

- Khi cha c tin, khi trao i hnh vi bn v mua din l cng ti mt a im,
cng mt lc v kt thc sau khi trao i, trao i ch l tiu dng, khng c hot
ng thng mi, mua i bn li.

- Tch ri v mt khng gian v thi gian ngha l khi c tin lm trung gian trao
i ngi ta c th mua hng ha a im ny, lc ny ri mang i em bn
mt a im khc, lc khc.

Cu hi:V sao ni khi dng tin t lm chc nng thanh ton c th gy ra

khng hong kinh t?

Tr li:V khi vic mua bn chu s pht trin=> khi kinh t gp kh khn=> v
n dy chuyn=> khng hong kinh t.

Cu hi:V sao ni sn xut v trao i pht trin n mt trnh no s

xy ra vic mua bn chu?

Tr li: Khi trao i cn t v ngu nhin, sn xut t cung t cp cn gi vai tr

quan trng th ngi ta t c nhu cu mua bn chu v ngi ta c th t gii quyt
ly nhu cu bng cch t lm ly v khi ngi ta cng cha c c s tin tng
nhau v t quan h vi nhau nn kh mua bn chu. Khi trao i pht trin ln cng
c ngha l chuyn mn ha cng dn chim u th nn tha mn nhu cu no
ngi ta phi mua mi c c, nu khng c tin th phi mua chu, mt khc
ngi ta thng xuyn tip xc nn c th tin nhau mua bn chu; v li i vi
ngi bn s bn c nhiu hng hn nu bn chu.

Cu hi:V sao ni lm pht l s phn nh v th hin trng thi chung ca

nn kinh t?

Tr li:

Trng thi chung ca nn kinh t bao gm nhng vn v m nh: gi c,

lm pht, tin t, tin lng, tht nghip, quan h cung cu hng ha, ch s pht
trin kinh t . Trong lm pht l mt ch tiu quan trng hng u v ai cng b n
nh hng n, n ch ra mi quan h c bn tin-hng, n ch bo tnh khng n
nh ca nn kinh t, n l mi him nguy ln nht ca mt nn kinh t.

Cu hi:V sao ni tin l hng ha c bit?

Tr li:

- Tin c mt gi tr s dng quan trng nht m cc loi hng ha khc

khng c, l dng lm vt ngang gi chung cng vi cc chc nng khc nh:
thanh ton, ct tr.
- Ring tin giy gi tr ca n khng phi l do hao ph lao ng XH cn
thit sn xut ra n m n ch l mt k hiu gi tr.

Cu hi:Nu chng ta c nhiu vng pht hnh thm tin giy th nn kinh
t c b nh hng khng?

Tr li:

- Lng tin giy ph thuc vo lng hng ha nn mt khi c tin giy

m pht hnh thm tin giy d do bt ky l do g th lm pht cng xy ra.
 - Trong trng hp c thm vng th vng ny cng khng phi l hng ha
thng thng. Nu trng hp nh nc cho dng vng lm phng tin thanh ton
nh tin th t bn thn vng cng l tin ri, pht hnh thm tin chnh l lm pht.
- Cn trong trng hp vng ny l vng ct tr trong kho nh nc, khng
lu thng th lng tin giy pht hnh thm ra s lm cho tin>hng=> lm pht.
- Ngay trong khi cha c tin giy cn dng vng lm tin th khi vng
qu nhiu cng lm cho gi c tng v theo ngha cng l lm pht.

Cu hi:NGUYN NHN CHNH DN N CHNH LCH GI VNG

TRN TH GII?

Tr li:Vng cng l mt loi hng ha nn n cng c s chnh lch gi tr gia

cc th trng khc nhau trn th gii hay ngay trong mt nc gia cc a phng
khc nhau. iu l do:

- Ch ph sn xut ra vng hay gi tr vng khc nhau

Quan h cung cu v vng khc nhau nn ngay khi c gi tr bng nhau th gi c

vng cng khc nhau.

Cu hi:V sao thi bao cp lm pht li nhiu nh th?

Tr li:

V nguyn l trong nn kinh t k hoch ha(thi bao cp) gi c hng ha

do nh nc qui nh v thng l rt n nh nn s khng c lm pht. Tuy nhin
thi bao cp Vit Nam li c tnh trng siu lm pht nm 1986 ln n 774% v
nhng l do sau y:

- Nn kinh t khng thun nht cng hu vi 2 thnh phn DNNN v HTX m

cn c DN t nhn, nng dn c th v do khng ch c th trng c t
chc do nh nc nh gi m cn c th trng t do, th trng ch en v
vy lm pht vn c c s kinh t xy ra.
- Kinh t suy thoi, sn xut nh tr, hng ha khan him nn gi tng gy nn
lm pht (tng gi trong khu vc th trng t do), mt khc do kinh t suy
thoi dn n bi chi ngn sch nh nc, phi pht hnh thm tin b p
nn cng gy ra lm pht.
- Ring nm 1985-1986 thc hin ngh quyt TW 8 v gi lng tin, nh nc
thc hin b gi vo lng 20%, nng gi nh nc ln cho bng vi gi th
trng t do, i tin mi c mnh gi cao hn 10 ln so vi tin c, nhng
chnh sch lm tng lng tin lu thng, tng gi dn n siu lm pht.
- Xt n cng th lm pht Vit Nam thi bao cp vn l hin tng lm
pht ca th trng, khng phi l lm pht trong kinh t XHCN thun ty v
khi y Vit Nam vn cha c nn kinh t XHCN tht s.

T l lm pht Vit Nam giai on 1980-2010

Cu hi:Phiu mua hng thi bao cp c phi l tin khng?Khi c lm
pht khng?

Tr li:

- Phiu mua hng khng phi l tin v n khng c gi tr.

- Khi gi c do nh nc n nh v t khi thay i nn khng c lm pht
trong th trng nh nc nhng c lm pht trong th trng t do

Cu hi:gi du m gim c nh hng n gi tr tin t v lm pht

cc quc gia sn xut du m khng?

Tr li:

- Nu quc gia c nn kinh t a dng khng ph thuc nhiu vo du m

nh: Trung Quc,M hay Vit Nam th hu nh tin t v lm pht khng b nh
hng g bi gi du.
- Nu quc gi kinh t ch da vo du m nh Nga, cc nc RP th
s c nh hng khi gi du gim lm cho kinh t suy gim, tin s tr nn tha so
vi hng ha v gi c chung s tng v lm pht tng.

Cu hi:C th da vo ch s lm pht nh gi mc pht trin ca mt

nc khng?

Tr li:

Mc pht trin ca mt nc biu hin thng qua ch s GDP trn u ngi cao
hay thp,cn ch s lm pht ch cho trng thi chung ca ca nn kinh t ang
n nh hay ang b ri lon, bt n; n cng khng th ch ra nn kinh t ang suy
thoi hay tng trng. V vy ch s lm pht khng phi l ch s nh gi mc
pht trin ca mt nc

Cu hi:Bt ng sn c th l phng tin ct tr nh tin khng?

Tr li:
Dng tin mua bt ng sn ch gi cao bn ly li l u t hoc u c,
kinh doanh hng ha m i khi cn b l do mt gi nn khng phi l ct tr v
chc nng ct tr ca tin ch l gi gi tr khng c mc ch sinh li hoc chu
l(tr khi ng tin mt gi m khi ng tin mt gi th khng cn c dung
lm phng tin ct tr)

Cu hi:Nguyn nhn lm cho gi tr tin ngy cng gim?

Tr li:

Ga tr ng tin ca cc nc trn th gii c xu hng ngy cng gim k c la

M l do vic gi c nh gi tr ng tin, khng lm pht khng phi l iu li
cho kinh t. Ni cch khc lm pht mc thp t 3-5% l lm pht tch cc v :

+ Khuyn khch lu thng hng ha(mua vo bn ra d kim li)

+ Hn ch vic ct tr gi tr bng tin s lm cho tin cht, hn ch lu thng, nh

hng n u t sn xut kinh doanh.

+ Cho php bi chi ngn sch t tin pht hnh thm do lm pht cho php u
t pht trin.

V nhng l do ng tin lun mt gi dn theo thi gian nu mt gi 7% nm th

ch cn 10 nm gi tr tin ch cn mt na.

Cu hi: nguyn nhn sp ca ch bn v vng c in?

Tr li:

- Kinh t M v th gii gp khng hang, suy thoi trong giai an 1929-

1933 v chin tranh th gii th 2, nh nc cn thm tin chi tiu nhng
khng vng m bo gi tr ng USD => bi b ch chuyn i
vng vi la.
- Sn xut pht trin vi qui m ngy cng ln nhu cu cung tin cng nhiu
khng th sn xut vng p ng nhu cu tng ng nu khng b bn
 v vng th gi c s gim v theo , s khng o lng c mc pht
trin kinh t v khng khuyn khch sn xut kinh doanh.
- Kinh t th gii pht trin, tin giy c gi tr hay khng l ph thuc vo
quan h tin-hng khng nht thit ph thuc vo bn v vng ca n nn
khng cn thit phi duy tr ch kim bn v.

Cu hi:Thanh tan bng chuyn khan c lm mt chc nng thanh tan ca

tin khng?

Tr li:

Thanh tan chuyn khan vn l thanh tan bng tin nhng thng qua vai tr trung
gian ca ngn hng trnh vic dng tin mt. Tin trong ti khan ca mi ngi
u c tin mt m bo, tng ng vi tin mt v vy chuyn khan thc cht l
chuyn tin v vy thanh tan bng chuyn khan thc cht l thc hin chc nng
thanh tan bng tin v khng lm mt chc nng thanh tan ca tin. Tuy nhin
nh kh nng thanh tan b tr trong h thng ngn hng nn gim c lng tin
mt cn thit cho lu thng => gim chi ph in tin mt.

Cu hi:tng lng c gy ra lm pht khng?

Tr li:

- V nguyn tc tin lng l mt b phn gi tr mi sng to ra n tng ng

vi gi tr hng ha tng thm trong x hi nn tng lng theo s pht trin
kinh t khng gy ra lm pht.

Tuy nhin nu nh nc tng lng cho cng chc vt qu s tin nh nc c

bng bi chi ngn sch t vic pht hnh thm tin th khi lm pht xy ra.

Cu hi:v sao ng euro c gi tr ln hn usd nhng usd li c s dng

ph bin hn?
Tr li:

Mt ng tin c c dng ph bin trn th gii hay khng, khng ph thuc vo

gi tr cao hay thp m ph thuc vo:

- Sc mnh kinh t ca quc gia gn lin vi khi lng giao dch hng
ha.
- Mc n nh ca gi tr ng tin(nn kinh t pht trin lnh mnh)
- Chnh sch tin t ca quc gia c m bo cho ng tin lun ng vi gi
tr thc ca n khng cao hn hay thp hn gi tr thc ca n( phi cho php
linh hot ln xung theo th trng khng qu cng nhc theo nh ca
chnh ph)
Cu hi:Ct tr tin co li hay hi?

Tr li: ct tr tin cng nh tch tr hng ha c tnh hai mt:

- Mt tch cc:B p khi thiu,n nh gi tr, c tc dng nh mt vt

m,gim xc.
- Mt Tiu cc: nu vt qu mc cn thit s cn tr lu thng, khng sinh
li, gim hiu qu nn vn l phi mc va phi.

----------------------------------------------------------------------------------------