Additive Manufacturing(Eklemeli retim)

Geleneksel talal imalat yntemleriyle bir para retmek istediinizde, arzu edilen
geometriden daha byk llerdeki bir paray alp, adm adm fazlalklarn tralayarak
paraya son eklini vermeniz gerekir. Bu ekilde gerekletirilen imalat yntemlerini genel
olarak karmal retim (ngilizce: subtractive manufacturing) yntemleri olarak
adlandrlmaktadr.
Son yllarda, karmal yntemlerden farkl bir retim anlaynn yava yava sanayide
kendine yer bulmaya bulmaktadr. Eklemeli retim (ngilizce: additive manufacturing)
yntemleri adyla snflandrlan bu retim tekniklerinde, adndan da anlalabilecei gibi,
retilmek istenen para, malzemenin birbirine eklenmesiyle elde ediliyor. Yani bu sefer
gereksiz paralar karmak yerine, malzemenin katmanlar halinde st ste ylmasyla,
sfrdan son rnn ortaya kmas salanyor. Bu ekilde gerekletirilen retimlere,
boyutlu bir parann yoktan yazdrlyor olmas nedeniyle, 3D printing ad da verilmektedir.
Burada bir parantez ap bir ayrm yapmamzda fayda var: ki ayr paray
kaynaklayarak ya da vidalayarak birletirdiimizde de eklemeli retim yapm saylr myz,
diye dnyorsanz, bunun cevab hayr. Her ne kadar paralar ekleyerek retim yapyor
olsanz da, burada eklemeli tabiriyle kastedilen, bilgisayar ortamnda tasarlanan bir
modelden yola klarak, malzemenin incecik katmanlar halinde st ste ylmasyla parann
retiliyor olmas. Bu teknolojilerin en yaygn olanlar ksa isimleriyle FDM, SLA, DLP veya SLS
olarak bilinmektedir.

Additive Manufacturing Teknikleri

Additive Manufacturing sistemleri ok daha fazla olmasna ramen 3 geni kategoriye ayrlmtr.

powder bed systems( toz yata sistemleri)

powder feed systems(toz besleme sistemleri)
wire feed systems (tel besleme sistemleri)
 1 ) POWER BED SYSTEMS(( toz yata sistemleri)
Hemen hemen btn toz yatak Additive Manufacturing sistemleri, bir plaka zerine bir
katman toz yayma mekanizmasna sahip bir toz yma metodu kullanr. Bu sistemlerde ina alan,
vakum altnda alan ya da titanyum ve alminyum gibi reaktif metal tozlarnn oksidasyonunu
nlemek iin bir soy gaz iledoldurulan kapal bir kabinle evrilidir. Bu kabinin ortasnda bir metal tozu
haznesi vardr ve toz bir serici bak ile dzletirilmitir. Kabin, elektron n kullanan sistemler iin
700 C, lazer kullanansistemler iin 100 C civarnda srece bal olarak belirlenmi bir scakla kadar
nceden stlr.Lazer ya da elektron n, genellikle 20 ile 200 m kalnlnda 3B CAD veriden
oluturulmu kesit desenine gre metal tozu yzeyi zerine taranr. Daha sonra ina platformu tek bir
katman kalnl kadar aaya iner, toz serme ba parann stne yeni tozu serer ve para
tamamlanana kadar bu ilem tekrarlanr.

Toz yatak Additive Manufacturing sistemleri, lazer ergitme yntemleri olarak bilinir ve direkt
metal lazer sinterleme(DMLS), lazer ergitme(Laser Cusing) ve seici lazer ergitme(SLM) olarak ticari
isimlerle anlrlar. Bu proseslerin dnda kalan yntemlerden biri olan elektron nla ergitme(EBM)
yntemi, vakum altnda elektron n kullanr dieri ise balayc pskrtme(BJT) yntemi, tozlar
balamak iin balayc ve s enerjisi kullanr.

1.1)Seici lazer ergitme-MTT/Selective laser melting (SLM)

Aklayc video: https://www.youtube.com/watch?v=te9OaSZ0kf8

Bu teknikte tozlar, parann kesit geometrisine gre yksek younluklu lazer tarafndan ergitilmeden
nce bir serme mekanizmas yardm ile platform zerine bir katman kalnl kadar uniform olarak
yaylr. Ergitme ilemi 100-400 Watt gce sahip fiber lazerler yardmyla yaplr. Erimi paracklar
daha sonra parann kesitinin bir katmann retmek zere katlar. retim platformu bir katman
kalnl kadar aaya indirilir. Ardndan yeni toz serilir ve proses para tamamlanana kadar
tekrarlanr. Bu sre genellikle argon veya azot gaz olan soy gaz ortamnda gerekleir.

Mevcut ticari modelleri SLM 125 ve SLM 250 dir. SLM 125 modelinin retim hacmi
125x125x125 mm3 ve SLM 250 modelinin ki ise 250x250x300 mm3 dr. 300 mm lik l, 400
mm ye kadar geniletilebilmektedir. Concept laser cusing makinalarnda olduu gibi sabit
optik lens yerine bu makinalarda lineer dorudan tahrik motorlar ve aynalar kullanlr. Pozitif
basnl atmosferle alandier toz yatak makinalarnn aksine, SLM makinalar tamamen
retim evrimi arasnda tasfiye edilebilir bir vakum odas ile donatlmtr. Bu daha dk
oksijen konsantrasyonuna ve gaz kaaklarnn azalmasna sebep olur. Mevcut kullanlan
malzemeler 316L ve 17-4PH paslanmaz elik,H13 takm elii, AlSi12Mg ve AlSi10Mg
alminyum alamlar, Titanium CP, Ti6Al4V ve Ti6Al7Nb alamlar, CobaltChrome (ASTM75),
Inconell 718 ve 625 dir.

1.2. Elektron nla ergitme-Arcam/Electron beam melting (EBM)

Aklayc video: https://www.youtube.com/watch?v=M_qSnjKN7f8

svete kurulmu olan Arcam, EBM yntemini gelitiren ve ticariletiren firmadr. Mevcut
ticari modelleri Q10, Q20 ve A2X dir. Q10, Arcam tarafndan retilen en kk modeldir ve
retim hacmi 200x200x180 mm3dr. zellikle ortopedik implant retimi iin tasarlanmtr.
Q20 ise Q10 ile ayn elektron n yapsna sahip olup retim hacmi daha byktr (350380
mm3) ve trbin kanad,uak gvdesi gibi paralarn retimi iin uygundur. EBM prosesi
tamamen youn metal paralar retim yeteneine sahiptir. Metal tozlarn 3B CAD modelden
elde edilen geometriye gre ergitilerek katman katman parann oluturulmasnda, gl bir
elektron n (7 kW) kullanlr. Parann 3B CAD modeli zel bir yazlm yardmyla genel
olarak 0.1-0.07 mm kalnlnda ince tabakalar halinde 2B dilimlere ayrlr. EBM prosesi,
elektronlarn kinetik enerji prensibine gre alr. Filamentten yaylan elektronlar, bir elektron n
oluturarak ok yksek hzda ina platformuna doru hzlanr. Bu elektronlar metal tozu ile arpnca
elektronlarn hz azalr ve kinetik enerji termal enerjiye dnerek s retilir ve bu s toz
paracklarn ergitir.

DMLS ve SLM gibi dier yntemlere benzer ekilde toz paracklar nceden belirlenmi kalnla gre
katman katman ergitilir. Bununla birlikte katman eritme ilemleri arasnda metal tozu n stmaya
tabi tutulur. Bu ilem parann iindeki termal gerilmeyi azaltmas asndan gereklidir.lave olarak n
stma ilemi ayn zamanda yeni serilen toz ile bir nceki ergimi katman arasnda termal ve
elektriksel iletkenlii artrdndan bir miktar balang sinterlemenin gereklemesini salar.

Arcam Ti6Al4V, Ti6Al4V ELI, Titanyum(Grade2) ve Kobalt Krom(ASTM F75) toz malzemeleri
kullanmaktadr. Gaz atomizasyon yntemi ile retilen toz paracklarn toz boyutlar 45 m ile 100 m
arasnda deimektedir.
Lazer bazl sistemlere kyasla EBMin eitli avantajlar vardr. Yksek g verimlilii salayan elektron
n kullanlmaktadr. Lazer tabanl sistemler yanstma problemlerine sahiptirler ki n parlak toz
yzeylere arptnda yansma yapabilir ve verimlilii azalr. Bir vakum ortamnda yaplan metal
ergitme prosesinde oksidasyon nlenir. SLM gibi bir proseste ise sinterleme prosesi bir inert gaz ile
yaplmaktadr.

Harryson vd. tarafndan yaplan bir almada EBM ve DMLS teknikleri tbbi implant imalat asndan
karlatrld. Ayn paralar EBM daha ksa zamanda retmesine ramen yzey przll ve elde
edilen detaylarn tatmin edici olmamas sebebiyle ilave ilemlere gerek duyulaca, bunun da genel
maliyeti etkileyecei tespit edilmitir. Bu aratrma gstermitir ki EBM in, kk unsurlar olmayan
byk implantlar iin daha ekonomik olduu sonucuna varlmtr. DMLS ile retimde, retim
zamannn daha fazla olduu bildirilmitir.

EBM eitli amalar iin hcresel yaplar imal etmek iin kullanlmtr.

EBM biyomedikal alanda da yaygn olarak kullanlmaktadr. Springer insan dokularnda laboratuvar
ortamnda deneyler yapmak iin titanyum alamndan farkl yzey zelliklerine sahip iskele yaplar
retti. Tasarmlarndan birinde gzenek boyutu yaklak 650 m olan bir yapya

As veya kafes yapl implantlar da son zamanlarda EBM sistemleri kullanlarak retilmektedir.
Harryson vd. kemiin yeniden yaplanmas ve gerilmeyi azaltmak iin zel mekanik zelliklere sahip
kala implant imal etmilerdir.
1.3. Direkt metal lazer sinterleme-EOS/Direct metal laser sintering(DMLS)

Aklayc video: https://www.youtube.com/watch?v=bgQvqVq-SQU

DMLS teknolojisi, lazer tabanl bir prosestir ve yerel olarak odaklanm bir lazer n kullanarak
blgesel olarak metal tozunu ergitir. Son derece karmak paralar, birka saat iinde takmsz tam
otomatik olarak 3B CAD veriden direkt olarak yaklak % 100 younlukta retilebilir. Bu teknoloji,
yksek doruluk ve yzey kalitesinde, mkemmel mekanik zelliklere sahip paralarn retilmesinde
kullanlan bir prosestir.

Lazer sisteminde uzun mrl, gvenli ve yksek performansl kat hal Yb fiber lazer kullanlmaktadr.
Hassas odaklanan optikler sayesinde mkemmel para kalitesi ve detayl znrle ulalr. Odak
apnn deimesi de proses kontroln salar ve verimlilii artrr. Yaltml retim kabini sayesinde
koruyucu atmosfer kullanm mmkn olur ki bu da geni malzeme kullanmna olanak salar.

ekil de prosesin ematik gsterimi grlmektedir. Tozun bulunduu blmdeki piston, yukar doru
hareket ederek daima toz beslemesi yapar ve ardndan bir yayc kol, serilmi toz zerine bir katman
daha toz yayar. Ardndan lazer, retilecek parann 3B CAD modelinden elde edilmi 2B ve XY
dzlemine paralel dilimlerdeki, paray temsil eden ksmlar ergitir. Bir katman ina edildikten sonra
piston retim platformunu aaya indirir ve yayc kol ile toz serilerek tekrar yeni bir katman
oluturulur. Proses para bitene kadar tekrarlanr.

1.4. Lazer ergitme-Concept laser/ Laser cusing

Aklayc video: https://www.youtube.com/watch?v=tHfIg_jLZb8

Concept laser, Hoffman grubunun bir itiraki olan alman bir firmadr. Firma, lazer ergime, markalama
ve ileme enterasyonu ile lazer cusing adnda bir lazer toz yata teknolojisi gelitirmitir. Ticari olarak
M1, M2 ve X line 2000R olmak zere model mevcuttur. X line 2000R modeli en yeni ve 160 litre ile
dnyann en byk metal ergitme makinasdr ve retim hacmi 800x400x500 mm3 dr. Bu retim
hacmine sahip makineler, lazer aynalarn kontrol ile patentli bir teknolojiye sahiptirler. Bu teknoloji
ile bir lazer n, sabit bir optik lens, aynalar ve bir dizi src motor tarafndan kontrol edilir.

Malzemeyi eritmek iin azot inert gaz atmosferinde M1 ve M2 modellerinde 200 ve opsiyonel olarak
400 Watt, X line modelinde ise 1000 Watt gce sahip iki adet fiber lazer sistemine sahiptirler. CoCr,
Ti6Al4V, paslanmaz elik, takm elii, alminyum alamlar gibi malzeme seeneklerine sahiptirler.
Lazer cusing makinalar ayn zamanda lazerle markalama ve kesme kapasitelerine sahiptir.
1.5. Balayc pskrtme- ExOne/Binder Jetting Technology(BJT)

BJT teknolojisi, toz paracklarnn birlemesi iin bir sv balaycnn toz zerine damlamas sonucu
parann meydana gelmesini salayan, direkt 3B CAD veriden para reten bir M.E.I. yntemidir.
Benzersiz balayc tabanl bu teknoloji MITde gelitirilmitir. retim alanna serilmi olan tozun
stne, zerinde nozullar bulunan kafadan balayc pskrtlr ve hemen arkasndan krleme
yaplr. retim platformu katman kalnl kadar aaya iner ve bu ilem paralar tamamlanana kadar
devam eder. inde retilmi paralar bulunduran metal kutu, makinadan kartlarak sinterleme
yapmak zere bir frna yerletirilir. Frndan kartlan paralar tozdan arndrlr ve bir dolgu
metalinin kapiler etkiyle gzeneklere dolmasn salamak amacyla yine bir frn iine yerletirilir ve
bekletilir. Balayc pskrtme geleneksel kt baskya benzer. Balayc, kt zerine pskrtlen
mrekkep gibi serilmi tozun stne pskrtlr. Bu teknoloji ok byk paralarn eklemeli imalatla
retimi iin uygundur.

Bu teknolojide silika kumu, kalp kumu, paslanmaz elik, IN 625 ve 718 alam, kromit, kobalt krom,
zirkon, tungsten ve tungsten karbid gibi malzemeler kullanlabilmektedir. ExOne malzeme
laboratuvarnda bulunan aratrma ekibi, srekli ar-ge ve zel ihtiyalar karlamak iin yeni
malzemeler zerinde almaktadrlar. ekil 2.6da balayc pskrtme teknolojisi ematik resmi ve
bu teknoloji ile retilen stator grlmektedir. Geleneksel yntemle retilen parann maliyeti 400-
500 $ iken ve 200-300 saatte anrken, ExOne balayc pskrtme metodu ile retilmi parann
maliyeti 75-150 $ dr ve 600 saatten daha fazla srede llebilir bir anma grlmemitir.

Mevcut ticari modelleri Exerial, S-Max, S-Print, M-Print ve M-Flex dir. Exerial, S-Max ve SPrint, kum
kalplar retmek iin kullanlr. retim hacimleri srasyla 2200x1200x 700 mm3 , 1800x1000x600
mm3 ve 800x500x400 mm3 dr. Tabaka kalnlklar 280-500 m arasnda olan makinalarda bask
znrlkleri 100 m dir.

M-print ve M-Flex modelleri endstriyel lekte metal para retimi iin kullanlmaktadr. retim
hacimleri srasyla 800x500x400 mm3 ve 400x250x250 mm3 dr.
2)POWDER FEED SYSTEMS(TOZ BESLEME SSTEMLER)
Bu proseste malzeme, yma esnasnda ergitilerek paralarn olumas salanr. Bu temel yaklam
polimer, seramik ve metal matrisli kompozit malzemelere uygulanabilir olmasna ramen genel
olarak bu sistemlerde metal tozu kullanlr. Bu yzden metal yma veya biriktirme (metal deposition)
teknolojisi olarak adlandrlr.

Metal yma prosesinde toz ya da tel eklinde olan malzemeyi ergitmek iin bir lazer ya da elektron
n kullanlr ve ekstrzyon ilemine benzer bir yntemle 3B nesneler oluturulur. Direkt uygulanan
bu enerji alt tabakay stmak ve eritmek, ayn zamanda gelmekte olan malzemeyi ergitmek iin
kullanlr. Toz yatak prosesinde olduu gibi tozun nceden serilmesi yerine genelde soy gaz ile birlikte
nozuldan basnl olarak pskrtlr. Koruyucu gaz ayn zamanda ergiyik havuzunu atmosferin
olumsuz etkilerinden korumak iin kullanlr.

Para genellikle x ve y dorultularnda hareket eden bir tablaya baldr. Lazer ve tozun
pskrtld kafa ise z ynnde hareket eder.

Bu proses hem yksek deerli paralarn onarm hem de para imal etmek iin kullanlr. . Bu
yntemde toz yatak sistemleri gibi kapal bir hacimle snrl deildir. Bu nedenle byk paralarda
unsur tamamlamak iin kullanlabilir. Genelde bu teknoloji onarm ve kaplama iin daha yararldr.
Karmak 3B geometriler elde etmek iin ya destek yaplar ya da ok eksenli kafalara ihtiya vardr.

2.1. Lazerli toz pskrtme-Optomec/Laser engineered net shaping(LENS)

Aklayc video: https://www.youtube.com/watch?v=mkUVURLkxS4

Bu proses ilk olarak Sandia Ulusal Laboratuvar tarafndan gelitirilmi ve Optomec firmas tarafndan
ticariletirilmitir. Metal tozu tipik olarak 500-1000 Watt aralnda yksek gl bir lazerle ergitilir.
SLM ve DMLS yntemlerinin aksine toz ve lazer iin e eksenli olarak ayn kafa kullanlr.Genellikle
atmosfer oksijeninden eriyik havuzunu korumak iin ayn kafadan inert gaz beslemesi yaplr. na
esnasnda platform x-y ynnde hareket eder, kafa sabit durur. Her katman tamamlandktan sonra
kafa dey z dorultusunda hareket eder. Bu karakteristik onarm ilemleri iin faydal bir prosestir.
 LENS 3B metal yazclar uzay, havaclk, savunma, enerji ve tbbi cihaz imalat endstrisinde
kullanlan bileenleri imal etmek, gelitirmek ve onarm iin uygun bir teknolojidir. LENS ilemi, uygun
maliyetli titanyum, paslanmaz elik, nikel, kobalt ve dier mhendislik alamlar gibi metallerin geni
bir yelpazede, mkemmel malzeme zelliklerine sahip 3B yaplar oluturur. Ticari olarak LENS 450,
LENS MR-7, LENS 850 R ve LENS Print Engine modelleri bulunmaktadr.

LENS 450 sistemi, balang seviyesinde ve dk maliyetlidir. niversiteler, aratrmaclar ve metal

toz gelitiricileri iin uygun olan bu sistem, kk paralarn eklemeli imalat ve onarm iin
elverilidir. 100x100x100 mm3 lk retim hacmine sahip olan bu sistem, 400 Watt IPG fiber lazere ve
3 eksenli bir CNC kontrol sistemine sahiptir.

LENS MR7 sistemi, orta boy hzl alam gelitirme, hzl katlama, kompozit ve seramik aratrmalar,
fonksiyonel prototip ve orta boyutta paralarn onarm iin kullanlr. 300x300x300 mm3 lk retim
hacmine sahip olan bu sistem, 500 Watt IPG fiber lazere ve 3 eksenli bir CNC kontrol sistemine
sahiptir. Lazer gc opsiyonel olarak 1 kW ve 2 kW a ykseltilebilir.

Geni alma hacmine ve 5 eksenli CNC kontrol sistemine sahip LENS 850 R sistemi, uzay, havaclk ve
savunma endstrisinde yksek deerli byk metal bileenlerin retimi ve onarm iin uygundur.
Sistem 900x1500x900 mm3 lk retim hacmine ve 1 kW IPG fiber lazere sahiptir.

LENS Print Engine, CNC freze, torna, robot, zel tama kprs hatta lazer kesim ve kaynak sistemleri
gibi dier metal alma platformlarnn hzl entegrasyonu ile modler formda retilmi bir sistemdir.

Espana vd. CoCrMo alamdan LENS yntemi ile retilen gzenekli bir yapnn mekanik zellikleri ve
biyo uyumluluunu aratran bir alma yapmlardr. Tarama hz, toz besleme hz ve lazer gc gibi
baz parametrelerin farkl deerleri iin oluan yapya etkisini incelemilerdir. D tam youn ve i
ksm gzenekli olan rnekler retmilerdir. 0.81 ile 0.9 g/cm3 izafi younlua sahip olarak retilen
rneklerde yaplan test sonularna gre elastiklik modlnn 33-43 GPa arasnda deitii
gzlemlenmitir. Ortalama basma mukavemeti ise 948-1943 MPa arasnda llmtr.

2.2. Direkt metal biriktirme-POM/Direct metal deposition (DMD)

Aklayc video: https://www.youtube.com/watch?v=l752mmmE-80

DMD teknolojisi bilgisayar destekli tasarm ve imalat, toz metalurjisi, lazer teknolojisi ve hassas
grntleme teknolojilerini birletiren, dorudan metal para retmek iin kullanlan patentli bir
eklemeli imalat yntemidir. Bu sistem patentli DMD nozulu, tescilli malzeme reetesi, tescilli
DMDCAM eklemeli imalat yazlm ve 6 eksen hareket yeteneine sahiptir. 20 yl nce Dr.Jyoti
Mazumder tarafndan bulunmu olan bu teknoloji, Precision Optical Manufacturing (POM) Auburn
Hills ABD firmas tarafndan zel sektr ve devlet destei ile srekli gelitirilmitir. ekil 2.8 de DMD
prosesi ematik resmi ve sistemi tayan robot kol grlmektedir. Sistem bir robotik kola balanm
fiber lazerli bir toz pskrtme sistemine sahiptir.
DMD teknolojisi anm yzeyler, bileenlerin yeniden retilmesi, yksek deerli paralarn onarm
ve eitli sper alamlar gibi karmak metal tozlar kullanarak katma deerli paralarn retimi iin
idealdir. Lazer sinterleme, geleneksel kaplama ya da termal spray srelerinin aksine DMD teknolojisi
ile ana malzemeyle gl bir metalurjik ba kurarak tam youn metal paralar retilir.

Bu teknolojiyi kullanarak gelitirilen iki farkl tip mevcuttur: DMD 105D toz yatak makinalara benzer
bir muhafaza iinde yer almaktadr. retim hacmi yaklak 300x300x300 mm3 ve lazer gc 1 kW dr.
kinci tip DMD sisteminde 6 eksenli bir robotik kol mevcuttur ve bu kola balanmak zere 1-5 kW
arasnda fiber lazer sistemi ile donatlmtr. Burada iki robotik sistem mevcuttur. 44R ve 66R. Model
44R, 60 kg kapasiteli ve 1.96x2.14mx330 alma hacmine sahipken 66R modeli 125 kg kapasiteli ve
3.2x3.67x360 alma hacmine sahiptir.