KLSKA TRADYCYJNEJ MEDYCYNY

THE COLLAPSE OF CONVENTIONAL MEDICINE

Bill Sardi
Knowledge of Health, Inc (2002)

Tum. Ola Gordon (wolna-polska.pl)

http://www.thechristianidentityforum.net/downloads/Collapse-Medicine.pdf

SPIS TRECI
Uderzenie pioruna..........................................................2
Niepotrzebna hormonalna terapia zastpcza ................2
Niepotrzebne operacje kolan..........................................3
Niepotrzebne usuwanie piersi.........................................3
Wskazywanie palcem na medycyn alternatywn.3
Dlaczego ludzie wierz, e konwencjonalna medycyna naprawde dziaa?...4
Zaawansowana technologia daje pozory wiarygodnoci..4
Alternatywne terapie dziaaj tylko z powodu efektu placebo..5
Kto jest szarlatanem?......................................................6
Operacja prostaty: czy pacjenci s w peni informowani?..............................7
Pacjenci korzystaj z obu systemw leczenia..7
Sprawa spoecznego popytu...8
Fiasko wojny z rakiem..8
Leki, leki, coraz wicej lekw..8
Dlaczego pacjenci na lekach mog nigdy nie wyzdrowie9
Antydepresanty: mnstwo bezpiecznych alternatyw, ale czy lekarze je zalec?...9
Kava kops.10
Orodki kontroli trucizn, raporty o miertelnoci wg rodzaju lekw, 2001.11
Oporno na antybiotyki: co bdzie stosowa ludzko zamiast penicyliny? ..12
Niektre bezuzyteczne badania13
Na czym polega urok medycyny alternatywnej?............13
Atrakcyjno medycyny alternatywnej .14
Wydatki na badania, budet amerykaskich NIH w 200114
Wic co dziaa?...............................................................14
Medycyna prewencyjna znieksztacona dla zyskw komercyjnych15
Ktr ciek do zdrowia?..............................................15
Nadcinienie leczone jako niedobr lekw..16
Czynniki ywieniowe i nadcinienie...17
Medycyna ywieniowa 17
Wysiki wprowadzania spoeczestwa w bd .18
Medycynie alternatywnej nie uda si uciec od recenzowania .19
Leczniczy dotyk 19
Kinezjologia stosowana19
Homeopatia ..19
Pacjenci nie widz alternatywy ..20
Multiwitaminy dla kadego, ale przed lekarzami jeszcze duga droga 22

Wyleczony z choroby wczoraj

Zmarem ostatniej nocy z powodu mojego lekarza.
Matthew Prior, 1664-1721 AD Columbia Ksiga cytatw [Book of Quotations] 1996

Wszystko zaczo si od pojawienia si magicznych lekw, z ktrych pierwszym bya penicy-

lina. Cho Alexandrowi Flemingowi przyznano kredyt w 1922 za odkrycie, e ple, jak zaob-
serwowa, zabija zarazki w naczyniu laboratoryjnym przy ogldaniu pod mikroskopem, to
waciwie Louis Pasteur poczyni t sam obserwacj mikroskopow 60 lat wczeniej ze
wieo zgniecionym czosnkiem. Ale czosnku nie dao si przerobi na opatentowan
czsteczk, i to, podobnie jak wiele innych naturalnych rodkw, wkrtce zaliczono do
klasy rodkw typu oleju z wa. Od tego czasu firmy farmaceutyczne pracoway nad ro-
zwojem szczepionek, zamiennikw hormonw, takich jak insulina, syntetyczna tarczyca i
estrogen / progesteron, i wielu innymi patentowalnymi czsteczkami, ktre s czsto tylko
zmienionymi wersjami czsteczek wystpujcych w przyrodzie. Technika chirurgiczna ulega
poprawie, i do tej pory ponad 70 mln zabiegw chirurgicznych wykonywanych jest co roku w
USA. Stosowanie lekw na recept poszybowao do ponad $100 mld rocznie. Ale przy tej ca-
ej hojnoci, medycyna konwencjonalna upada, spadajc do bada naukowych, ktre odkry-
waj jej wiele niesprawdzonych terapii.

Nowoczesna medycyna chwali si, e popiera j nauka, a wszystkie inne marginalne dzie-
dziny leczenia takie jak chiropraktyka, homeopatia, naturopatia itd., to nic wicej jak tylko
pseudonauka. Dlatego niech klient uwaa kiedy przekracza drzwi szarlatanw medycznych.

Uderzenie pioruna

Ale wtedy uderzy piorun. W 1993 New England Journal of Medicine opublikowa przeo-
mowy raport o stosowaniu przez Amerykanw medycyny alternatywnej. Raport ujawni, e
Amerykanie czciej odwiedzali terapeutw alternatywnych (425 mln) ni lekarzy (388
mln). Medycyna konwencjonalna stracia ponad poow udziau w rynku opieki zdrowotnej na
rzecz tzw. sprzedawcw oleju z wa. Amerykanie odwiedzali lekarzy alternatywnych na
pierwszych 10 problemw zdrowotnych: bl plecw, lki, bl gowy, nacignicia i zwichni-
cia, bezsenno, depresja, zapalenie staww (artretyzm), problemy z trawieniem, nadci-
nienie i alergie. [1] Pniej, niedawno, piorun uderzy znowu, i jeszcze raz, i jeszcze raz.
Tylko tym razem nie miao to nic wsplnego z rosnc popularnoci medycyny alterna-
tywnej, a raczej z niedocigniciami naukowymi nowoczesnej medycyny.

Hormonalna terapia zastpcza [HRT] adnych korzyci zdrowotnych

Najpierw media opublikoway w poowie lipca 2002 szokujcy raport. Po dziesitkach lat
mwienia kobietom ktre doszy do menopauzy (i nie miay histeroktomii) e powinny przej
na HRT, tej porady nigdy nie przetestowano. Wic badacze postanowili potwierdzi hipotez,
e zastpienie estrogenu nie tylko agodzio ataki gorca, ale byo rwnie dobre dla serca i
ukadu krenia. Lekarze mwili to kobietom od dziesicioleci. Ale badacze musieli zrezy-
gnowa z dugotrwaego badania przed terminem wyznaczonym na rok 2005, kiedy stao si
oczywiste, e HRT lekko zwikszaa ryzyko udarw i chorb serca.

Wielu lekarzy nie wiedziao co mwi pacjentkom, i mwi si i odkadali suchawki z powodu
ogromu telefonw od zaniepokojonych kobiet. [2]
Cho estrogen moe zmniejszy uderzenia gorca, to nie byo adnego medycznego
powodu na HRT. Sze milionw kobiet, ktre przyjmoway HRT, wprowadzono w bd, i
wiele wicej przed nimi.

Niepotrzebne operacje kolan

W tym samym miesicu New England Journal of Medicine poinformowa, e 300.000 ope-
racji przeprowadzanych rocznie by zagodzi bl staww byy niepotrzebne. Nie byo rnicy
midzy pacjentami poddanymi prawdziwej operacji kolana i operacj fikcyjn albo udawan.
Pojedycza artroskopia na zwyrodnieniowe zapalenie staww koszuje okoo $5.000, cako-
wity koszt wynosi $1.5 mld rocznie. [3]

Niepotrzebne usuwanie piersi

W padzierniku New England Journal of Medicine znowu zamieci wyniki szokujcych ba-
da. Po 20 latach okazao si, e chirurgiczne usuwanie piersi (cakowita mastektomia)
nie wykazywao zwikszenia wskanika przeycia w porwnaniu z kobietami ktre
poddano operacji zachowania piersi (lumpektomia). [4]

Trzy wieloletnie i szeroko stosowane techniki medyczne czy chirurgiczne okazay si bez-
wartociowe. Jak moga nowoczesna medycyna wierzy, e te metody byy dobre, bez
dowodw naukowych?

Oto niektre obalone techniki stosowane teraz przez medycyn konwencjonaln:

Monitorowanie bezdechu u niemowlt
Przeszczep szpiku kostnego (przy raku piersi)
Operacje usuwania piersi (vs. lumpektomia przy raku piersi)
Operacja kolana przy zwyrodnieniowym zapaleniu staww
Hormonalna terapia zastpcza [HRT].

Wskazywanie palcem na medycyn alternatywn

W obliczu konkurencji na rynku, lekarze zareagowali z ochrony swojego stanowiska, czsto

wzywajc do wikszej kontroli terapii alternatywnych i potpiajc niepodane skutki niekt-
rych zi. Krytyka ta suy jako odwracanie uwagi od powszechnych naduy jakie zdarzaj
si w medycynie konwencjonalnej.

Skoro wielu lekarzy wzywa do badania terapii alternatywnych by ustali ich bezpieczestwo i
skuteczno, to czy medycyna konwencjonalna powinna unika takiego samego badania?
Ulrich Trohler, profesor Historii Medycyny na University Freiburg, Niemcy, mwi: "Zanim le-
karze pospiesz by potpi sab baz dowodow lec u podstaw tych alternatywnych
terapii, powinni zatrzyma si i przemyle histori medycyny konwencjonalnej". [5]
Czy zalecane przez lekarzy terapie popieraj badania naukowe? Niektre autorytety stwier-
dziy, e dobra nauka popiera tylko operacj wszczepienia soczewki przy zamie, napraw
zamanych lub zuytych koci i napraw i zastpowanie zbw. Wszystko pozostae ofero-
wane przez medycyn konwencjonaln maj tylko marginalne poparcie dobrze opracowa-
nych bada naukowych.
W 1955 brytyjscy badacze odpowiedzieli na zarzut, e tylko 10-20% proponowanych przez
lekarzy terapii ma jakiekolwiek uzasadnienie naukowe. Naukowcy zbadali 109 kolejnych
pacjentw leczonych w klinice, i wykryli, e tylko 53% mogoby mie randomizowane wspar-
cie bada kontrolowanych, i 29% ze strony jednomylnego uzgodnienia midzy lekarzami.

Ich wniosek by taki, e "wczeniejszy pesymizm co do stopnia w jakim jest ju praktykowana

medycyna oparta na dowodach jest niesuszny". Dane nie koreloway z ich wnioskiem. Medy-
cyna konwencjonalna nadal nie zdawaa egzaminu jeli chodzi o podstawy naukowe. [6]

Dlaczego ludzie wierz, e konwencjonalna medycyna naprawd dziaa?

James E Alcock pyta w The Scientific Review of Alternative Medicine: "Co sprawia, e ludzie
uwaaj i rodki alternatywne dziaaj?" Alcock mwi, e zanim postawimy to pytanie po-
winnimy zapyta: "Co sprawia, e medycyna konwencjonalna naprawd dziaa?" Odpo-
wied na oba pytania jest taka sama, mwi: "Uwaamy, e one dziaaj gwnie dlatego, e
stosujc je czujemy si lepiej, albo wadze mwi i czujemy si lepiej. Proponenci terapii
alternatywnych w wikszoci wygrywaj wojn PR swoimi obiecujcymi, podnoszcymi du-
cha przekazami, za proponenci biomedycyny naukowej tak bardzo uznali, e wyszo ich
produktu bya oczywista (podczas gdy nie doceniali siy opinii 'anty-lekarza' w spoecze-
stwie)". [7]

W 2000 szacowana liczba wizyt w gabinetach

konwencjonalnych lekarzy wynosia 823.5 mln
Procent tych wizyt gdzie zalecano alternatywne
terapie medyczne 3.8% wszystkich wizyt.
rdo: Advance Data, No. 328, Center Health Statistics, 5 czerwca 2002

Medycyna konwencjonalna, z ca aur jej wyszoci, prestiowymi uczelniami medycznymi,

miriad czasopism medycznych i miliardami dolarw na badania, okazuje si by niczym
wicej ni religi, wiar, e to co robi jest bez zarzutu.
Kto by uwierzy, e pseudonaukowcy maj DR przed nazwiskami?

Zaawansowana technologia daje pozory wiarygodnoci

Och, bezsprzecznie, medycyna alternatywna ma swoje plansze Ouija rdki, terapi

krysztakow, irydologi, leczniczy dotyk, to niektre z obalonych proponowanych terapii.

Medycyna konwencjonalna czsto wyglda na udowodnion naukowo, bo wykorzystuje

wysok technologi.

Na przykad, zastanwmy si nad domowymi monitorami bezdechu. aden konwencjonalny

lekarz naprawd nie rozumie zespou nagej mierci niemowlt (SIDS). Opierajc si na pra-
cy napisanej w Journal of Pediatrics, zmartwionym rodzicom ktrzy mogli straci dziecko z
powodu SIDS proponowano monitory bezdechu po urodzeniu nastpnego dziecka. Urz-
dzenie to powiedziaoby rodzicom czy ich dziecko przestao oddycha. Ale po wielu latach
ich stosowania, przy monitorowaniu okoo 20.000 niemowlt rocznie, kosztem $20 mln
rocznie, wskanik nagej mierci niemowlt nie spad.
Wtedy w 1992 American Academy of Pediatrics poradzia rodzicom ka niemowlta
na plecach, i wskanik ten spad o 40%. [8]

Dla SIDS znaleziono prosty i niedrogi rodek. Pomimo to, nadal wykorzystuje si monitory
bezdechu, bez adnych realnych korzyci. Niedawny artyku w JAMA proponuje "powane
ograniczanie domowego monitoringu by zapobiec SIDS". [9]

Mona by powiedzie, e domowe monitory uywane s nadal by uspokoi rodzicw, ktrzy

ju mogli straci dziecko z powodu SIDS. Ale niedawne badania wykazay, e monitory bez-
dechu suyy jedynie po to by "wywoywa niepokj emocjonalny u rodzicw", jeli nie tylko
dlatego, e w 90% system ostrzegawczy mgby waczy si przypadkowo". [10]

Alternatywne terapie dziaaj tylko z powodu efektu placebo

Ale lekarze 'medyczni' dalej pokazuj palcem niedocignicia medycyny alternatywnej.

Pacjentw mona atwo oszukac, mwi. Wydawana przez The American Medical Associa-
tion Home Medical Encyclopedia dla konsumentw mwi: "Wielu alternatywnych praktykw
to sympatyzujcy suchacze, ktrzy daj sensowne porady poparte przeprowadzonymi przez
nich zabiegami, a co najmniej, potnym efektem placebo". Hmm, efekt placebo, idea, e
jeli kto w to uwierzy, to prawdopodobnie zadziaa. Ale nawet ta wiara teraz jest pod
znakiem zapytania.

Od dziesicioleci lekarze twierdzili, e rzekome korzyci postrzegane przez pacjentw, kt-

rzy przechodz alternatywn terapi medyczn mona przypisa efektowi placebo. (Jako
ten argument nigdy nie dziaa w drug stron, e korzyci pynce z nowoczesnej opieki
medycznej s po prostu wyimaginowane.)

Ostatnio naukowcy w Niemczech zbadali efekt placebo, w ktry nowoczesna medycyna

wierzya od kiedy Henry K Beecher po raz pierwszy zaproponowa ten pomys w Journal of
the American Medical Association. [11]

To co dr Beecher twierdzi wystpowao u pacjentw przyjmujcych piguk bez adnego w

niej czynnego skadnika, okoo 35% tych pacjentw dowiadczyoby popraw choroby.
Beecher zaoy, i za kade dajce si zmierzyc korzyci odpowiadaa sia sugestii.
Przez dziesitki lat od publikacji pracy dr Beechera lekarze po prostu opinie swoich pac-
jentw, e niektre witaminy czy zioa dziaay, przypisywali efektowi placebo. Ale ostatnio
niemieccy naukowcy zbadali prac dr Beechera i odkryli, e jego praca miaa powan
wad. [12]

W niektrych cytowanych przez niego badaniach w 1955 w ogle nie stosowano placebo. W
innych badaniach stan pacjentw polepszy si jako zwyky kurs ich choroby i nie przypisy-
wano tego adnym placebo. Niemieccy naukowcy zbadali kolejnych 800 prac opublikowa-
nych po raporcie dr Beechera. Nie znaleli adnych dowodw efektu placebo. W bada-
niach gdzie byy 3 grupy, jedna otrzymywaa lek, druga placebo, a trzecia adnego leku czy
placebo, grupy z placebo i bez leku zawsze daway takie same wyniki.
Niemieccy badacze wywnioskowali, e "literatura odnoszca si do ogromu i czstotliwoci
efektu placebo jest nieuzasadniona i bardzo przeszacowana, jeli nie cakowicie faszywa".
Wykazali, e efekt placebo jest "w wikszoci, jeli nie cakowicie, iluzoryczny". [13]

Prawda jest taka, e nowoczesna medycyna akceptowaa prac dr Beechera bez za-
dawania pyta przez ponad 40 lat, tak jak usuwanie migdakw czy stosowanie moni-
torw bezdechu. Efekt placebo jest tak zakorzeniony w nowoczesnej medycynie, e trudno
jest skonfrontowa jakiego lekarza ze wspczesnymi dowodami o jego nieistnieniu. Mimo
e prestiowy New England Journal of Medicine poinformowa, e efekt placebo to nic wicej
ni mit, i New York Times opublikowa artyku wyjaniajcy jak nowoczesna medycyna wy-
mylia ide efektu placebo, nieliczni lekarze porzucili pomys e placebo faktycznie dziaa.
[14]

Czy lekarze szybko porzuc obalone praktyki i anuluj operacje i wezw swoich pacjentw,
by zaprzestali stosowania niesprawdzonych lekw? Troch czasu zajo chirurgom by
przestali usuwa migdaki, gdy operacja okazaa si bezcelowa.

Kto jest szarlatanem?

Tu jest waniejsza sprawa. Co z szarlataneri medyczn? Szarlataneria odnosi si do

terapii ktre nie maj adnej wartoci, proponowanych przez osoby wychodzce z
opiniami ktre nie s prawdziwe, mwi raport w czasopimie CA-A Cancer Journal for
Clinicians, nalecym do American Cancer Society [stowarzyszenie raka]. Standardowe
czy konwencjonalne terapie odnosz si do terapii medycznej gwnego nurtu, ktre zostay
zbadane wedug cile ustalonych wskazwek i okazay si bezpieczne i skuteczne. Wielo-
letni obserwator medycyny alternatywnej, dr Stephen Barrett, mwi 'szarlataneria' [ang.
quackery] pochodzi od sowa 'quacksalver' (przechwalajcy si swoimi masciami).

Sowniki definiuj 'quack' jako 'udajcego e posiada umiejtnoci medyczne, szarlatan, i 'kto
pretensjonalnie wyraa si, nie majc wiedzy, na omawiany temat'. Te definicje sugeruj, e
promowanie szarlatanerii obejmuje celowe oszustwo, ale wielu promotorw szczerze wierzy
w to co robi.

Oszustwo zdrowotne FDA definiuje jako 'promowanie, dla zysku, rodka medycznego uzna-
nego za faszywy albo niesprawdzony'. To take moe wywoa konfuzj z powodu zwykego
uywania i w sdach sowa 'oszustwo' kojarzy si z celowym oszustwem".

A zatem, nasi umiowani edukowani w Harwardzie lekarze, ci ktrzy przepisywali estrogen,

przeprowadzali operacje kolan, niepotrzebnie usuwali nam migdaki kiedy bylimy dziemi,
ktrzy ostrzegali kobiety by usuway chirurgicznie piersi przy pierwszym objawie raka piersi,
czy oni pasuj do definicji szarlatana?

Dalej stosuje si niesprawdzone albo obalone terapie, ale wadze nie podejmuj adnej akcji.
FTA i FDA s uzbrojone do walki z szarlataneri w odniesieniu do lekw i sprztu medycz-
nego.

Ale oni jedynie wypdzaj mae firmy z rynku, podczas gdy dominuj gwne firmy farmaceu-
tyczne.
Operacja raka prostaty: czy pacjenci s w peni informowani?

Mao prawdopodobne jest to, eby pacjenci byli w peni informowani o niepodanych
skutkach nowoczesnej medycyny. Wemy np. operacj raka prostaty. W najwikszym
przeprowadzonym do tej pory badaniu, Agencja ds. Bada Polityki Zdrowotnej wykazano, e
pacjenci ktrym usunito chirurgicznie gruczo prostaty yli przez okoo 14 lat po operacji.
Chirurdzy urolodzy okrzyczeli to jako dowd na skuteczno operacji. Ale po dugotrwaym
badaniu wykryto, e mczyni ktrzy nie zrobili nic poza "czujnym czekaniem", rwnie yli
rednio przez okoo 14 lat po zdiagnozowaniu raka prostaty. Nie byo adnych korzyci z
operacji.

A zatem, czy mczyni s informowani o tym badaniu przed operacj usunicia prostaty?
Formularze zgody na operacj i literatura informacyjna dla pacjentw wyraaj ich sowa.
Informacje dla pacjenta dystrybuowane przez New York-Presbyterian Szpital mwi:
"chirurgiczne usunicie" lub "czujne czekanie"...oba maj swoje zalety i wady". Karta in-
formacyjna opracowana przez familydoctor.org mwi, e czujne czekanie "moe by
najlepsz opcj". Ale niewiele, jeli w ogle, kart informacyjnych albo formularzy zgody na
operacj rzeczywicie ujawniaj to, e u wikszoci mczyzn usunicie chirurgiczne pro-
staty nie wykazao poprawy przeycia nad czujnym czekaniem. Czy pacjentw celowo si
dezinformuje? Wikszo urologw mwi, e pozwalaj pacjentowi podejmowa decyzj.
Moment. Wic jeli pacjent da opieki, mimo e to jest niesprawdzone, to czy lekarz nie
naraa si na utrat medycznej licencji za przeprowadzenie niesprawdzonego leczenia? Czy
danie pacjenta usprawiedliwia lekarza?

Och, tak, niedawne badania opublikowane w New England Journal of Medicine byo ko-
rzystniejsze dla operacji ni czujne czekanie. Ale podczas 6 lat badania, kiedy wskaniki
umieralnoci na raka prostaty zmniejszono o poow u mczyzn poddanych operacji, to nie
byo adnej rnicy w dugoci przeycia ze wszystkich innych przyczyn. [15]

Pacjenci korzystaj z obu systemw leczenia

W 1993, kiedy opublikowano raport na temat popularnoci medycyny alternatywnej, poinfor-

mowano take, e wikszo pacjentw korzystaa z obu rodzajw lekarzy tradycyjnych i
alternatywnych. Okoo 8 na 10 korzystajcych z leczenia alternatywnego szukao take le-
czenia na swoj dolegliwo u lekarza tradycyjnego. Usugi lekarzy tych s lepiej refundo-
wane przez ubezpieczenia zdrowotne, i maj wszelkie nowoczesne narzdzia diagnostycz-
ne, ultradwiki, promienie Rentgena, rezonans magnetyczny, tomografi komputerow i
rne badania krwi. Lekarze mog by w najlepszej sytuacji by dokona poprawnej
diagnozy.

Jest naprawd oczywiste, e czci problemu s pacjenci. Zdesperowani by si leczy, i

nadmierne ufajcy lekarzom, moe nie chc sysze, e dany zabieg zosta obalony.Trudno
jest przekona matk, ktra ma na rkach dziecko krzyczce z powodu infekcji ucha rod-
kowego, e stosowanie antybiotykw nie jest sprawdzone, i e naduywanie antybiotykw
prawdopodobnie wywoa bakterie odporne na zarazki. Pacjenci chc si leczy i czsto
czuj, e firmy ubezpieczeniowe maj wszystkie pienidze, ktre zapaciy za swoje
plany zdrowia na przestrzeni lat i chc odzyska cz z nich z powrotem w formie
leczenia.

Sprawa spoecznego popytu

Problem staje si nieciekawy kiedy chodzi o chorob zagraajc yciu. Posumy si przy-
kadem przeszczepu szpiku kostnego. W przeomowym raporcie opublikowanym w New York
Times w 1999 zatytuowanym "Biznes medyczny kwitnie na niesprawdzonym leczeniu, pozo-
stawiajc z tyu nauk" [Health business thrives on unproven treatment, leaving science
behind] ujawniono, e lekarze dalej dokonywali przeszczepw szpiku kostnego na pacjent-
kach z rakiem piersi poczwszy od lat 1980 o jedynie korzyciach teoretycznych. Nazywana
"technologi opart na hipotezie", inaczej bez nadziei pacjentki z rakiem piersi, ktre bez
sukcesu przeszy przez inne terapie, konfrontoway swoje firmy ubezpieczeniowe dajc
leczenia niezalenie od braku jakichkolwiek dowodw na to, e ono dziaao. Dopiero w 1999
otrzymano rezultaty duych prb klinicznych. W 4 na 5 badaniach nie byo adnej rnicy w
przeyciu midzy kobietami z przeszczepami i tymi ktre przeszy konwencjonalne leczenie.
Jeden chirurg powiedzia: "Oszukiwalimy siebie i oszukiwalimy nasze pacjentki. Zbyt
czsto je zalecalimy". [16]

Ale dalej nie byo adnych zarzutw o szarlataneri medyczn. Czy oni byli tylko niedoinfor-
mowanymi lekarzami?

Fiasko wojny z rakiem

Nawiasem mwic, wojna z rakiem jest kolejnym fiaskiem nowoczesnej medycyny. Od wojny
z rakiem ogoszonej przez prezydenta Richarda Nixona w latach 1970, wydano ponad $30
mld na badania. Wskaniki umieralnoci na raka wedug wieku byy 189.6 na 100.000 ludzi w
1970, i wzrosy do 200.9 na 100.000 w 1994. Spoeczno naukowa czsto dezinformowaa
Amerykanw, e wojna z rakiem jest wygrana, pokazujc wysze wskaniki przeycia po
diagnozie. Ale ten postp przypisuje si raczej jego wykryciu, a nie skutecznemu leczeniu.
Nowoczesne leczenie raka nazwano "niezadowalajcym". [17]

Leczenie raka jest bardzo toksyczne. Przykro powiedzie, e wikszo pacjentw z rakiem
poddaje si skutkom ubocznym leczenia, a nie leczeniu choroby.

Leki, leki, coraz wicej lekw

Porwnywalne roczne wydatki na opiek zdrowia

Sprzeda lekw na recept $175 mld
Skutki uboczne powizane z lekami $177 mld
Leczenie raka $104 mld
Choroba Alzheimera $100 mld
Cukrzyca $92 mld

Amerykanie maj nienasycony apetyt na leki na recept, i lekarze wypisuj recepty z blo-
czku. Amerykanie wydaj ponad $100 mld na leki na recepty rocznie, co daje szacun-
kowo $177 mld w skutkach ubocznych. [18]
Poprawnie zalecane leki na recept, wydawane w szpitalu przez pielgniark, teraz zabijaj
274 pacjentw dziennie, albo ponad 100.000 pacjentw rocznie. Ale pacjenci wracaj po
wicej.

Ukrywa si to, e biologiczne dziaanie wikszoci lekw na recept mona zduplikowa

suplementami odywczymi, witaminami, mineraami i zioami, bez caych kosztw i skutkw
ubocznych. Na przykad koenzym Q10 moe zastpi Digitalis (pacjenci stosujacy ten lek
musz czsto by badani na toksyczno). Imbir, olej rybny i SAMe s mocnymi niestery-
dowymi lekami przeciwzapalnymi, ktre nie powoduj czasem miertelnych krwawicych
wrzodw oadka jak robi to Ibuprofen (Aleve, Morin itd.) czy aspiryna. wieo wycinity
czosnek, magnez, olej rybny i wit. E rozrzedzaj krew bez groby krwotoku przy stosowaniu
Warfarinu (Coumadin). Magnez, bdc naturalnym blokerem wapnia, mgby zastpi pra-
wie $3 mld blokujcych wap lekw rocznie.

Dlaczego pacjenci na lekach mog nigdy nie wyzdrowie

Lekarze s tak niewystarczajco ksztaceni w temacie odywiania, e maj klapki na oczach.

Zioa i piguki witaminowe to nic wicej ni olej wowy, kropka. Lekarze mog cytowa
wszystkie skutki uboczne zi, ale wydaj si niewiadomi co do skutkw ubocznych lekw
na recept. Co wicej, wiele z tych lekw pozbawiaj organizm istotnych substancji odyw-
czych, czynic niemal niemoliwym dla pacjenta w ogle wyzdrowienie. Leki statynowe na
cholesterol pozbawiaj organizm koenzymu Q10. Acetaminophen (Tylenol) pozbawia orga-
nizm glutationu, czego skutkiem jest ponad 70.000 przypadkw zatrucia wtroby rocznie i
setki zgonw i przeszczepw wtroby. Kortyzon ograbia organizm z 4 mineraw i 3 witamin.
Ibuprofen zmniejsza poziom kwasu foliowego. Antydeprtesanty np. Elavit pozbawiaj orga-
nizm wit. B6 i koenzymu Q10. [19]

Antydepresanty: mnstwo bezpiecznych alternatyw, ale czy lekarze je zalec?

Jeli jest jaka klasa lekw ktra powinna zosta zbadana na skuteczno, szczeglnie w
porwnaniu z naturalnymi rodkami, to byyby to antydepresanty. 1999 Reuters Health
Report ujawni, e 2 na 3 pacjentw na tych lekach s zadowoleni z leczenia nimi. Badanie
przeprowadzone przez National Depressive and Manic-Depressive Association, wykazao,
e depresja dalej daje zaburzenia ycia towarzyskiego albo wydajno pracy u ponad 7 na
10 pacjentw stosujcych te leki. [20]

Leki przeciwdepresyjne znane jako inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (Prozac, Zo-
loft, Paxil, Celexa, Luvox) s skuteczne tylko w 60-80% i prawdopodobnie stosowane byyby
rzadziej gdyby tylko pacjenci wiedzieli, e 40-50% ich uzytkownikw mwi o niezdolnoci do
orgazmu jak rwnie zaburzeniach snu, blu gowy, poceniu i dreniu. Co wicej, bdc na
tych lekach nie powinni wypi szklanki wina czy piwa. Niewielu pacjentom o tym si mwi.
[21]

Rozwa naturaln alternatyw. W 1994 niemieccy lekarze przepisali prawie 66 mln codzien-
nych dawek dziurawca [St. Johns wort] w agodnych przypadkach lekw czy depresji. [22]
Co oni wiedz o tym ziele czego nie wiedz amerykascy lekarze? W 1996 British Medical
Journal poinformowa, e dziurawiec dziaa lepiej ni placebo. [23]
Pfizer, producent Zoloftu, konkurencyjny antydepresant na recept, ostatnio sponsorowa ba-
danie dziurawca. Przeprowadzono ogromn kampani PR by przekona konsumentw, e
dziurawiec jest nieskuteczny na agodn depresj. Niektre media nie poinformoway o tym,
e Pfizer by sponsorem tego badania. Dziwne, Pfizzer nie przeprowadzi adnej kampanii
reklamowej przeciwko dziurawcowi w Niemczech, gdzie lekarze zalecaj go jako pierwszy
wybr w leczeniu depresji. Konsumentw poproszono o porzucenie dziurawca i wyma-
zanie z pamici wczeniejszych 23 pozytywnych bada tego ziela. Badanie Pfizera ce-
lowo wybrao pacjentw dotknitych depresj od ponad 10 lat.

W Niemczech dziurawiec jest lekiem, i jego moc jest rygorystycznie regulowana przez rzd,
natomiast w Ameryce ilo aktywnego skadnika w tym ziele moe rni si w produktach
bez recepty. Dziurawiec w badaniu po badaniu dawa porwnywalne albo lepsze wyniki ni
leki antydepresyjne na recept. [24]

Nienadzorowane stosowanie dziurawca, jak wykazao badanie telefoniczne, pokazao 84%

popraw u jego uytkownikw, i 12% przestao go uywa z uwagi na drobne skutki ubo-
czne. [25]

Absolutnie nic nie jest bezpieczne i dziurawiec moe dawa skutki uboczne. Pacjentw po-
winno si poinformowa o nadwraliwoci na wiato, moliw katarakt po cigym naraa-
niu si na soce, i ingerowanie z pigukami antykoncepcyjnymi albo lekami przeciwko AIDS.
[26]
Ale dziurawiec jest duo mniej kopotliwy ni antydepresanty na recept.

Naukowcy z adnej innej ni Harvard Medical School niedawno ogosili, e SAMe (S-adeno-
zylo L-metionina) w dawkach od 200-1600 mg dziennie s lepsze od placebo w zmniejszaniu
objaww depresji i s tak skuteczne jak wiele lekw przeciwdepresyjnych. [27] Ilu lekarzy
przestanie wypisywac Prozac albo Elavil na rzecz SAMe? Prawdopodobnie nie-wielu, bo
pacjenci nie musz wracac do lekarza by odnowi recept, a to jest produkt bez recepty.

Kava kops [amerykaski slang: kop = policjant]

Jeszcze bardziej alarmujce s wysiki FDA eby przestraszy pacjentw przed stosowa-
niem Kava kava, innego antydepresanta zioowego.Opierajc si na kilku opisywanych przy-
padkach toksycznego uszkodzenia wtroby w Europie wrd pacjentw, ktrzy przyjmowali
take leki potencjalnie dokuczliwe dla wtroby, europejskie kraje wycofay Kava kava z ryn-
ku. Amerykaska FDA nie moga znale wystarczajco duo niepodanych raportw by
przyspieszy to wycofanie, wic wydaa biuletyn przestraszajcy konsumentw od produktu.
[28]
I cay czas amerykascy lekarze przepisuj rodek przeciwblowy Paracetamol (acetamino-
phen /Tylenol), ktry pozbawia wtrob glutationu, gwnego przeciwutleniacza, co skutkuje
chorob wtroby.

Mwi si o ponad 70.000 przypadkach zatrucia wtroby rocznie w pogotowiach ratunkowych,

i 70-100 zgonach z tego powodu, i przyczynach 35% przypadkw niewydolnoci wtroby,
ktre mog wymaga przeszczepu wtroby. Ale Kava kops cigaj kady potencjalny
przypadek toksycznego uszkodzenia wtroby z powodu Kava kava, a nie Paraceta-
molu. Lekarze ze Stanford zaproponowali dodanie glutationu do rodkw z Paracetamolem
by zapobiec uszkodzeniu wtroby, ale FDA do tej pory ignoruje t sugesti. [29]

Amerykascy lekarze dalej spokojnie przepisuj Paracetamol, a ostrzegaj pacjentw przed

stosowaniem Kava kava. Tymczasem naukowcy w Niemczech informuja, e Kava kava dzia-
a lepiej ni uspokajajce benzodiazepiny (np. Valium) w zmniejszeniu napicia i lku. [30]

Orodki kontroli trucizn, raporty o miertelnoci wg rodzaju lekw, 2001

Nowoczesne leki Zgony rodki alternatywne Zgony

----------------------------------------------------------------------------------------------------
Przeciwblowe 531 Witaminy 0
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Paracetamol, Aspiryna 8 Mineray (zw. potas) 7*
antycholinergiczne
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Przeciwzakrzepowe 4 0
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Przeciwdrgawkowe 59 Ginkgo biloba 0
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Przeciwdepresyjne 255 Echinacea 0
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Antyhistaminy 44 Dziurawiec 0
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Przeciwbakteryjne 13 Ginseng 0
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Leczenie astmy 19 Kava kava 1*
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Przeciwrakowe 2 Ma huang (efedryna) 3*
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Sercowo-naczyniowe 153 Homeopatyczne 0
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Kaszel/przeziebienie 14 Aminokwaasy 0
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Diuretyki 10 Sinice 0
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Gastroenterologiczne 10 Glukozamina 0
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Hormony 36
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Zwiotczajce minie 42
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Uspokajajce 266
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Razem 2.068 Razem 11
----------------------------------------------------------------------------------------------------
rdo: American Journal Emergency Medicine 20: 391-452, 2002
* Zgony w wikszoci przypisane naduywaniu tych substancji
Oporno na antybiotyki: co bdzie stosowa ludzko zamiast penicyliny?

Nadmierne uzalenienie nowoczesnej medycyny od lekw na recept dalej pokazuje

problem opornoci na antybiotyki. Naduywanie lekw niszczcych bakterie / zarazki takich
jak streptomycyna i penicylina doszo do punktu gdzie niektre wywoujce choroby orga-
nizmy s oporne na wszystkie aprobowane antybiotyki. Szacuje si, e 40.000 ludzi teraz
umiera w szpitalach rocznie z powodu lekoopornych infekcji. Ale naturalne czsteczki
antybiotykowe wystpujce w czosnku (allicyna), ekstrakcie z lici drzewa oliwki
(oleuropina) i olejku oregano (karwakrol) nie powoduj opornoci na antybiotyki i s
skuteczne na szeroki wachlarz bakterii, wirusw, grzyw-drody, ameb i
pierwotniakw. [31]

To nadmierne uzalenienie od antybiotykw na recept pokazuje problem raka jelita grubego

(okrnicy). Ostatnio badacze odkryli, e Helicobacter pylori, bakteria infekujca do 50%
amerykaskiej dorosej populacji odpowiada za raka okrnicy. [32]

Jeli lekarze badaj pacjentw na H pylori i wszystkich ich lecz antybiotykami, to mog
pobudza oporne na antybiotyki formy bakterii. Dlatego nie zaleca si leczenia antybioty-
kami, chyba e wystpuj wrzody odkowe, kolejna choroba wywoywana przez t bak-
teri. Ale ludzko mogaby wymaza raka jelita grubego gdyby nowoczesna medycyna
wykorzystywaa naturalne mieszanki antybiotykw np. w czosnku, liciach drzewa oliwnego
albo w olejku z oregano. [33]

Nowoczesna medycyna tak bardzo oglda si na firmy farmaceutyczne, e pozwoli pacjen-

tom umierac zanim poszuka nowych terapii. Pomimo szeroko naganianego problemu opor-
noci na antybiotyki, Krajowe Instytuty Zdrowia jeszcze nie sponsoroway bada klinicznych
przy wykorzystywaniu antybiotykw naturalnych. To e ludzko ma do czynienia z nawro-
tem powszechnych plag nie wpyno na lekarzy.

Naturalnych antibiotykw jeszcze nie obalono i pozostaj w kategorii oleju wowego. Ale w
jaki sposb te rolinne antybiotyki mog podnie si z niskiego statusu, kiedy Krajowe
Instytuty Zdrowia dysponuja wikszoci dolarw na badania i nie przeprowadzaj takich
bada?

ANTYBIOTYK WPROWADZONY PIERWSZA OPORNO

Penicylina 1929 1940

Streptomycyna 1944 1947
Wankomycyna 1956 1987
Allicyna (czosnek) 1858 Nie zaobserwowano

Niektre bezuyteczne badania

Tak wiele z nowoczesnej medycyny jest niewaciwie wykorzystywane. Pomylmy o sa-

bostkach Krajowego Instytutu Wzroku [NEI]. Zabrao mu ponad 10 lat by zbada witaminowy
preparat na zwyrodnienie plamki tej. Badacze z NEI mogli stwierdzi, e po wielu latach
stosowania preparat witamin i mineraw lekko spowalnia postp tej choroby. [34]

Problem polega na tym, e wikszo pacjentw ze zwyrodnieniem plamki tej to osoby

stare i mog by w grobie zanim dowiadcz jakiejkolwiek korzyci z przyjmowania witamin.
NEI, podobnie jak wiele innych instytucji badawczych, przedua badania by zachowa etaty.
W midzyczasie prywatny przemys zabra pik na swoje boisko i przeprowadzi przeomowe
badanie, ktre ma by wkrtce opublikowane, i ujawnia, e ekstrakt z patkw aksamitki od-
wraca niektre z parametrw choroby ju po kilku miesicach stosowania. [35]

Na czym polega urok medycyny alternatywnej?

Wic dlaczego coraz wicej ludzi, co najmniej 7 na 10 Amerykanw, decyduj si na wizyt

u alternatywnych terapeutw, zamiast u lekarzy edukowanych na Harwardzie? Co czyni al-
ternatywn medycyn naprawd alternatyw? Urok medycyny alternatywnej wydaje si by
percepcj, e jest nieinwazyjna. Przeprowadzone niedawno badanie wykryo, e pacjenci
uwaali i leczenie alternatywne byo bardziej przekonujce bo jest mniej inwazyjne,
mniej podobne do lekw. [36]

ANTYBIOTYKI SZTUCZNE ANTYBIOTYKI NATURALNE

Progresywna oporno zarazkw adna oporno zarazkw

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Liczba recept rocznie: 100 mln Zuycie roczne: nieznane (bez recepty)
(poowa niepotrzebnie)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Koszt leczenia infekcji lekoopornych:
$5- $30 mld rocznie billion
Penicyliny* Allicyna (czosnek)
Cefalosporyny* Karwakrol (olej z oregano)
Makrolidy (Zithromax, Erythromycin)* Oleuropeina (licie oliwek)
Chinolony (Ciprofloxacin, Levaquin)*
Aminoglikozydy (Gentamycyna, Neomycyna)*
Glikopeptydy (Wankomycyna)*
Tetracykliny (Doksycyklina)*
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Powoduj zarazko-oporno

Nie mona powiedzie, e pacjenci udawali si po pomoc do alternatywnych terapeutw

jedynie z powodu ignorancji. Medycyna alternatywna jest atrakcyjna dla dobrze wykszta-
conych, a nie dla niewyksztaconych. Jak pokazuj ostatnie badania, osoby ze rednim lub
wyszym wyksztaceniem s bardziej skonne do korzystania z terapii alternatywnych. [37]

Atrakcyjno medycyny alternatywnej

Przy caym negatywnym rozgosie otaczajcym medycyn konwencjonaln, mona si za-

stanawia, dlaczego pacjenci pozostaj lojalni wobec swoich lekarzy. Czasopismo Ameri-
can Demographics informuje, e powodem Nr 1 dla ktrego pacjenci unikaj medy-
cyny alternatywnej, jest moliwo skutkw ubocznych. Okoo 65% dorosych ankieto-
wanych stwierdzio, e obawiaj si negatywnych skutkw alternatywnego leczenia, a 51%
mwi, e powstrzymuje ich brak dowodw naukowych. Ale prawie 1 / 3 dorosych ankieto-
wanych stwierdzia, e rozwayaby medycyn alternatywn nawet jeli chorob atwo wy-
leczy rodkami tradycyjnymi. Co ciekawe, kiedy zdiagnozowani na zoon, potencjalnie
mierteln chorob, odsetek Amerykanw, ktrzy mwi, e oni najprawdopodobniej do-
wiadywaliby si o medycynie alternatywnej, niemal podwaja si do 60%.

Zdaniem American Demographics, medycyna alternatywna jest "dla kobiet", kiedy duo
wicej kobiet ni mczyzn stosuje aromaterapi (12% vs. 2%), modlitw (51% vs. 36%), i
terapi megawitaminow (32% vs. 19%). [38]

Badanie przeprowadzone wrd amerykaskich lekarzy pokazao, e oni uwaaj i medy-

cyna alternatywna jest przydatna, ale chc wicej dowodw naukowych. [39]

Roy Porter, autor ksiki Medycyna: historia leczenia [Medicine: A History Of Healing, Mar-
low & Co, Nowy Jork 1997) mwi, e ciekawa jest obserwacja, e lekarze skaniali si by by
najbardziej entuzjastyczni w stosowaniu terapii alternatywnych kiedy monopol leczenia dano
im w danej dziedzinie, tak jak np. akupunktura we Francji i niektrych stanach w Ameryce".

Czy lekarzy interesuje medycyna alternatywna? Mao prawdopodobne.

Budet Krajowego Centrum Medycyny Komplementarnej i Alternatywnej [NCCAM] wynosi

teraz prawie $100 mln rocznie. Budet Krajowych Instytutw Zdrowia [NIH] wynosi ponad
$20 mld rocznie. Tak wic terapie alternatywne stanowi tylko poow 1% bada NIH. Dla
porwnania, firma farmaceutyczna moe wyda setki milionw dolarw na wprowadzenie na
rynek tylko jednego nowego leku.

Wydatki na badania, budet amerykaskich NIH w 2001

Medycyna konwencjonalna $20.000.000.000 (99.5%)

Medycyna alternatywna $100.000.000 (00.5%)

Wic co dziaa?

Skoro medycyna konwencjonalna czsto nie ma dowodw naukowych na wsparcie jakiej

terapii, a medycyna alternatywna jest workiem rnych terapii, z ktrych oczekuje si, e nie
wszystkie zostan sprawdzone przez nauk, to pod ktr dziedzin medyczn powinno
podpisa si spoeczestwo?

Medycyna prewencyjna znieksztacona dla zyskw komercyjnych

Oczywicie medycyna zapobiegawcza byaby podana, ale to jest inna koncepcja w dzie-
dzinie zdrowia publicznego, ktr znieksztacia nowoczesna medycyna. Dla lekarzy, medy-
cyna prewencyjna oznacza szukanie wikszej iloci chorb, eby zapewni wicej le-
czenia. Badania cholesterolu, zamy, jaskry, cinienia krwi i poziomu cukru we krwi maj na
celu zwiksza sprzeda, a nie zapobiega chorobom. Prawdziwa medycyna prewencyjna
zajmowaaby si profilaktyk wystpowania choroby. Cel ten jest najwaniejszy, bo rozwi-
nite kraje wiata po prostu nie mog leczy kadej nierozpoznanej choroby, ktra obecnie
istnieje. Gdyby zdiagnozowano wszystkie niewykryte przypadki jaskry, nadcinienia i cuk-
rzycy, to upadoby Medicare i kady plan ubezpieczenia zdrowotnego. Jedynym sposobem
zapobiegania w przyszoci katastrofie finansowej i zaamaniu systemu opieki zdrowotnej
byoby zmniejszenie czstotliwoci wystpowania choroby. Ale czy lekarze zgodz si na ten
pomys?

Ktr ciek do zdrowia?

Wracajc do naszego pytania, jakie podejcie powinni wybra pacjenci? Jeli konwencjo-
nalna medycyna zachodnia jest pokonana przez komercjalizm i medycyna alternatywna jest
tak niewiarygodna, to do kogo ludzie si zwracaj? Czy zwracaj si do tradycyjnej medy-
cyny chiskiej? Czy zwracaj si do Ayurvedy, medycyny wschodnio-indyjskiej? Nie, powin-
nimy si dowiedzie dlaczego ludzie w rnych krajach yj tak dugo i tak zdrowo,
zamiast zajmowa si badaniem choroby.

Zdrowie i dugowieczno przyszy do Japonii dopiero w ostatnich dekadach. Teraz Japo-

czycy prowadz wolne od chorb ycie i maj najwiksze na gow spoycie ryb. [40]
Grekw chwali si za zdrowe ycie skoncentrowane wok olejw omega-3. [41] Eskimosi s
praktycznie wolni od wielu przewlekych chorb, co znowu przypisuje si konsumpcji ryb. [42]
Czy to widzisz? Zwikszone spoycie tylko jednego czynnika odywczego, kwasw tu-
szczowych omega-3 z ryb lub oleju lnianego, prawdopodobnie poprawi parametry
zdrowotne na caym wiecie. Ale odkrycie, e Eskimosi byli zdrowi z powodu ryb pochodzi
z 1970. Oleje te okazay si by istotne dla ycia w latach 1930. Raport opublikowany nieda-
wno w czasopimie World Review of Nutrition and Diet nosi tytu: "Od Eskimosw do kardio-
logii klinicznej - co zajo nam tak dugo?"

Oleje omega-3 wie si rwnie z niszymi wskanikami zachorowa na astm, chorob

Alzheimera, stwardnienie rozsiane, nage zgony na ataki serca, chorob Parkinsona, zapa-
lenie jelit, cukrzyc, nadcinienie i chorob naczy krwionosnych. [44] A NIH ma jeszcze
ustali zalecan dzienn dawk tej istotnej substancji odywczej. Ponad 4.500 bada
teraz potwierdza korzyci zdrowotne olejw omega-3, skadnika ktrego niedobr wystpuje
u 8 na 10 Amerykanw. I znowu, czy lekarze zmieni swoje nawyki w przepisywaniu lekw i
zaczn zaleca konsumpcj ryb albo oleju lnianego? FDA nadal odpiera prby wczenia
korzyci zdrowotnych na etykietach butelek z olejem rybnym.

Dieta i odywianie odgrywaja gwne role w zmniejszeniu wystpowania chorb.

Spoeczestwa zachodnie, ktre nie konsumuj regularnie ryb, i gdzie wystpuje nadpoda
soli, rafinowanych cukrw i tuszczw nasyconych i wapnia z produktw mlecznych, cierpi
na przewleke choroby nie wystpujce w prymitywnych spoeczestwach, ktre maj skro-
mn albo nie maj wcale opieki zdrowotnej, a ju na pewno nie maj funduszy na ubezpie-
czenia zdrowotne. Otyo, ktra wzrasta w zachodnich speeczestwach, nie wystpuje tam
gdzie ludzie nie jedz duych iloci nabiau (najgrusi ludzie w Ameryce rezyduj w Wiscon-
sin, "nabiaowym stanie"), i gdzie udomowionych zwierzt nie tuczy si ziarnem tuz przed
zabiciem.
Nadcinienie leczone jako niedobr lekw

Medycyna konwencjonalna postrzega choroby w ten sposb: co mona leczy, i co mona

przepisa. Wemy np. nadcinienie. Mona by mysle, e ta choroba to niedobr le-
kw. Mimo e istnieje wiele dowodw na to, e nadcinienie mona leczy diet i suple-
mentami odywczymi, to lekarze dalej przepisuj diuretyki, blokery wapnia i inhibitory ACE,
na kwot $33 mld rocznie. [45] Ale niedawne badanie pokazao, e niemal 1 na 4 pacjentw
moe przesta przyjmowa leki z powodu skutkw ubocznych, a 1 na 3 pacjentw faszywie
uwaa, e jego nadcinienie jest pod kontrol leku, kiedy naprawd nie jest. [46]

Jaki czas temu konsensusowa grupa naukowcw promowaa beta-blokery jako pierwsze na
linii leczenia nadcinienia u starszych pacjentw, ale dr Franz H Messerli mwi: "od tego
czasu stao si jasne, e beta-blokery s nieodpowiednie i ju nie powinny by uywane na
pocztkowym etapie leczenia nadcinienia. To oznacza, e w samej Ameryce ponad 7 mln
starszych pacjentw z nadcinieniem naraa si na koszty, niewygod i niepodane skutki
uboczne beta-blokerw bez adnych dla nich korzyci". [47]

Pomimo tej wiedzy, medycyna konwencjonalna z trudem idzie do przodu w kierunku nieda-
wno przeprowadzonego badania majcego na celu porwnanie beta-blokerw z 3 innymi
klasami lekw. Badanie miao zosta porzucone, bo pacjenci przyjmujcy beta-blokery mieli
25% wicej problemw sercowo-naczyniowych (udar mzgu, zawa serca) i byli dwukrotnie
czciej hospitalizowani z powodu zastoinowej niewydolnoci serca, ni ci na innym leku.
[48]

Nowoczesna medycyna ma trudnoci z porzuceniem niesprawdzonych a nawet potencjalnie

miertelnych lekw. Nadcinienie stao si gwnym powodem wizyt u lekarzy jak rwnie re-
cept na leki. Wikszo pacjentw z nadcinieniem ma marginalne nadcinienie. Opubliko-
wany w American Journal of Cardiology raport mwi, e "nieliczni pacjenci z nieskompliko-
wanym marginalnym nadcinieniem wymagaj lekw Istnieje mao dowodw na to, e ci
pacjenci (z marginalnym nadcinieniem) skorzystaj na tyle by uzasadni koszty i niepo-
dane skutki uboczne lekw obniajcych cinienie". [49]

Ale kopotliwie raport z 1998 zbeszta lekarzy za nie leczenie nadcinienia agresywnie. Ra-
port mwi, e "lekarze czsto nie zwikszaj dawki lekw przeciwnadcinieniowych". [50]
To jest pomimo tego, e stosowanie tych lekw moe by fatalne.

Czynniki ywieniowe i nadcinienie

Niedawny raport pokazuje, e czynniki odywcze np. sd, potas, magnez i istotne kwasy
tuszczowe sa wane w leczeniu nadcinienia. [51]
Konsumpcja 4.000 mg sodu dziennie przez przecitnego Amerykanina skutkuje 50 mln przy-
padkw nadcinienia. Sd zatrzymuje nadmiar wody w krwiobiegu i podnosi si cinienie.
Porwnajmy to z Japoni, gdzie spoycie sodu per capita jest mniej ni 1.500 mg dziennie, i
przypadki nadcinienia s duo nisze.

Istnieje wiele naturalnych metod leczenia nadcinienia.

 niedawne badanie wykazao, e dodawanie oleju z oliwek do diety w poczeniu z lekkim
zmniejszniem spoycia nasyconego tuszczu zmniejszao o 48% dawki leku przeciw nadci-
nieniu. [48]

Tylko dodatek potasu w suplemencie do diety moe znacznie zmniejszy potrzeb leku na
nadcinienie. [53]
Badanie z 1999 pokazao, e 2 banany dziennie, bogate rdo potasu, mog kontrolowa
cinienie krwi, jak rwnie leki inhibotory ACE bez skutkw ubocznych. [54]
Dwa banany mog obniy cisnienie krwi o 10%, albo o 14-16 punktw u wikszoci pacjen-
tw z nadcinieniem. Oszacowano, e obnienie o 2 punkty na skali cinienia moe zmniej-
szy liczb udarw o 14% i zachorowa na chorob wiecow o 8%. [55]

Badanie z 1993 pokazao, e 3.000 mg oleju rybnego znacznie obnia cinienie krwi. [56]

Niskie stenie wit. C w organizmie wie si z wysokim cinieniem. [57]

Badanie z 1999 wykazao, e suplementacja 500 mg wit. C znacznie obnia cinienie krwi,
okoo 3 razy lepiej ni u pacjentw ktrym podawano placebo. [58]

Problem polega na tym, e lekarze nie s w Mayo Clinic czy Harwardzie by nauczy si
jak zaleca diet o niskiej zawartoci soli, banany, wit. C, olej z oliwek lub rybny. Co
wicej, leki na recept sprowadzaj pacjentw z powrotem do gabinetu eby odnowi re-
cept, za rodki bez recepty zmniejszaj uzalenienie od lekarzy.

Wierzcie lub nie, ale sami lekarze przyczyniaj si do podniesienia cinienia krwi u pacjen-
tw. Najwyraniej lki pacjentw podnosz ich cinienie krwi w obecnoci lekarzy. Jest syn-
drom zwany "nadcinieniem biaego kitla", kiedy cinienie krwi pacjenta jest wysze
kiedy lekarz sprawdza mu cinienie w porwnaniu z sytuacj kiedy robi to pielg-
niarka. Prawie 1 na 5 pacjentw przyjmujcych nieskuteczne leki na cinienie krwi mog
mie t form nadcinienia. Kiedy monitoruje si je w cigu 24 godzin uywajc urzdzenia
zapisujcego odczyty co kilka minut, to okazao si, e ponad 25% pacjentw z opornym
nadcinieniem maj normalne cinienie krwi. [59]

Medycyna ywieniowa

Szkoda, e medycyn odywcz wrzuca si do kategorii postrzeganych jako margi-

nalne terapie oferowane przez alternatywnych terapeutw. To odywianie i higiena
wyeliminoway ze wspczesnego wiata czerwonk, choler, szkorbut, beri beri [niedobr
wit. B1], pelagr [niedobr wit. PP niacyny] i krzywic. I istniej wystarczajce dowody na
to, e suplementy mog zastpi wiele lekw na recept i zapobiec wielu dolegliwociom,
takim jak zama, zwyrodnienie plamki tej, depresja, nadcinienie, choroby zwyrodnienio-
we staww, cukrzyca i choroby serca.

Poniej czciowa lista terapii oferowanych przez medycyn konwencjonaln, ktre mona
by czciowo albo cakowicie zastpi medycyn ywieniow:
Leki przeciw nadcinieniu krwi
Antydepresanty
Antycukrzycowe
Leki na osteoporoz
 Obniajce cholesterol
Przeciwzakrzepowe
Antybiotyki (wywouj bakterie lekooporne)
Leki na zgag
Operacje usuwajce woreczek ciowy (cholecystektomia)
Leczenie na kamienie nerkowe (ultradwiki lub operacja chirurgiczna)
Zama / katarakta
Jaskra
Choroba Alzheimera
Niedrono ttnicy wiecowej.

Zastanwmy si obnienie poziomu cholesterolu moe doda 6 miesicy do ycia pa-

cjenta. Ale odkryto, e tylko 300 mg wit. C wydua ycie pacjenta o 6 lat. [60]

Wysiki wprowadzania spoeczestwa w bd

Trwa cigy wysiek konfudowania speeczestwa w kwestii korzyci zdrowotnych

jakie daj suplementy odywcze. Na przykad faszywe prby straszenia spoeczestwa
przyjmowaniem wit. C. Uwag caego wiata zwrcono na raport mwicy, e dawka wik-
sza ni 200 mg wit. C zwiksza liczb przypadkw mutacji genetycznych i raka. [61]
Ale badanie to przeprowadzono w probwce, gdzie warunkami mona manipulowa tak by
day oczekiwane rezultaty. Raport w Science, najbardziej szanowanym czasopimie nauko-
wym, nie wspomnia o tym, e ostatnio przeprowadzono 5 innych bada na ludziach przyj-
mujcych 1.000 mg wit. C, i e adne badania nie wykryy mutacji genetycznych wywoywa-
nych przez mega-dawki wit. C. Tylko faszywe probwkowe badania znalazy si na wiato-
wych nagwkach. Autor tych bada pracowa dla uniwersyteckiego orodka badawczego
zaoonego przez firmy farmaceutyczne. [62]

Kolejnym sposobem jest narzucanie takiej ceny na suplementy odywcze, by nie

mogo pozwoli sobie na nie spoeczestwo i stosowa jako alternatywy na drogie leki
na recept. I wanie to dzieje si w Brytanii, gdzie wadze prbuj ogranicza ilo wit. B6
w piguce do 10 mg. [63] Tak si skada, e mega-dawki wit. B6 przyjmowane w dawkach
okoo 300-400 mg poprawiyby powszechn form nadcinienia wywoanego przez aldehydy
na skutek wysokiej zawartoci cukru we krwi. [64] atwo byoby niedrogo produkowa table-
tki z 300-400 mg wit. B6. Zamiast tego, ograniczajc zawarto B6 do 10 mg w tabletce,
czowiek z nadcinieniem musiaby jednorazowo przyjmowa 30-40 tabletek, co byoby nie
tylko nuce, ale podniosoby cen do tej dla lekw obniajcych cinienie krwi.

Medycynie alternatywnej nie uda si uciec od recenzowania

Nauka teraz dokonuje czystek z marginalnych i sabo udokumentowanych terapii rwnocze-

nie z medycyn alternatywn i konwencjonaln. Co pozostanie z kadej dyscypliny to tylko
resztki.

Z pewnoci niektre alternatywne metody leczenia okazay si dziaa. Gdy stosuje si aku-
punktur u zwierzt, okazuje si e to agodzi bl, a zwierzta nie s poddane wpywom pla-
cebo. Ale igy akupunkturowe s nieznacznie inwazyjne i stosowanie niesterylnych igie mo-
e wywoywa infekcj. Dlatego wymagane jest niedopatrzenie.
Leczniczy dotyk

Ale medycyna alternatywna przechodzi przez wasn czystk z niesprawdzonych

terapii. Na przykad leczniczy dotyk. Praktykujcy go terapeutycy uwaaj, e manipuluj
"polem energetycznym czowieka". Ale podczas testu kiedy musieli wykry niewidzialn rk
unoszc si nad praw czy lew rk, nie byli w stanie zrobi nic lepszego ni przypad-
kowo wykry pole energetyczne. [65]

O braku jakichkolwiek korzyci dla zdrowia z leczniczego dotyku znowu doniesiono kiedy
wykryto, e ta terapia nie bya lepsza od niedziaajcego placebo w agodzeniu blu u pac-
jentw z zespoem cieni nadgarstka. [66]

Kinezjologia stosowana

Kolejn watpliw terapi alternatywn jest kinezjologia stosowana. Jest to pseudonaukowy

system wykorzystujcy badanie mini czsto stosowany do tego by okresli czy dany pro-
dukt albo suplement odywczy jest dobry czy zy. Niektrzy terapeuci prosz pacjentw by
trzymali jak substancj w wycignietej rce. Jesli terapeuta moe z atwoci opuci t
rk, to jest to oznaka i ta substancja ma wpyw "osabiajcy", a nie "wzmacniajcy". Tutaj
jest sztuczka, e terapeuta moe lekko zmieni t procedur badania.

Jeli rka jest lekko podniesiona w gr, zanim cignie si j w d do testowania siy, to
rozlunia minie i sprawia, e praktycznie niemoliwe jest utrzymanie jej w sztywnej pozycji.
Testowan substancj uzna si za "osabiajc".

W Niemczech, gdzie terapie alternatywne s bardziej przyjte, terapeutw stosujcych ki-

nezjologi stosowan poproszono o sprawdzenie czy butelka z nieaktywnymi pigukami pla-
cebo albo jad osy byy odpowiednie dla alergicznych pacjentw. Badacze nie mogli wykry
czy kinezjologia stosowana bya lepsza od losowego zgadywania. [67] Znowu w Niemczech,
niedawno badacze odkryli, e kinezjologia stosowana nie jest skuteczna w diagnozowaniu
nietolerancji pokarmowej u dzieci. [68] Te negatywne testy opublikowano w czasopismach
zajmujcych si medycyn alternatywn.

Homeopatia

Homeopatia, praktyka ktra rozpocza si ponad 200 lat temu, wykorzystuje mikrodawki po-
tencjalnych toksyn do pobudzenia reakcji obronnych i samoregulujcych. rodki s tak roz-
cieczone, e maj jedynie zawiera "molekularny cie" aktywnego skadnika. Nieliczne opu-
blikowane badania o wanoci naukowej homeopatii czsto okazuj si by wadliwe. [69]
Przegld 120 opublikowanych prac o leczeniu homeopatycznym nie odkry czy te terapie
mona by zastpi innymi. [70]

Jedno niedawne badanie wydaje si pokazywac, e rodki homeopatyczne przyspieszay

leczenie infekcji ucha rodkowego, ale ta dolegliwo ma tak wysoki wspczynnik sponta-
nicznego wyleczenia, e kwestionuje si rzetelno bada. [71]
ALTERNATYWY DLA LEKW NA RECEPT
20 najczciej przepisywanych przez lekarzy lekw w 2000 i suplementy odywcze ktre
mogyby je zastpi.

RECEPTA NATURALNA ALTERNATYWA

1. Claritin antihistamine
2. Lipitor p/cholesterol
3. Synthroid- hormon tarczycy
4. Premarin
5. Antybiotyk amoksycylina
6. Tylenol p/blowy
7. Lasix diuretyk
8. Celebrex p/zapalny
9. Glucophage kontrola cukru
10. Albuterol na astm
11. Vioxx p/blowy
12. Prilosec zgaga
13. Norvasc bloker wapnia
14. Atenolol beta bloker
15. Grypa wirusowa
16. Prednisone steroid
17. Antybiotyk Amoxil
18. Prevacid zgaga
19. Zocor p/cholesterol
20. Zoloft p/depresji
rdo: Advance Data No. 328, 5.06.2002, Center Health Statistics.
Kwercetyna + wit. C
Niacyna, tokotrienole, gugulipidy
Selen (w niektrych przypadkach)
Pluskwica groniasta, czerwona koniczyna
Olejek oregano, allicyna (czosnek), li oliwki
Olej rybny, imbir
Potas, kwas liponowy, wit. B6, wit. C
Olej rybny, imbir
Wit. C, kwas liponowy
Magnez, olej rybny
Olej rybny, imbir
Kwurcetyna + wit. C
Magnez
Wit. C, wit. B6, potas, kwas liponowy
Wit. C, wit. E, selen, cynk
Olej rybny
Olejek oregano, allicyna (czosnek), li oliwki
Kwercetyna + wit. C
Niacyna, tokotrienole, gugulipidy
Kwas foliowy, SAMe, dziurawiec

Pacjenci nie widz alternatywy

Autor dry nawet na sam wzmiank, eby wszystkie alternatywne metody leczenia zostay
obalone. Alternatywne metody leczenia s "ulubionymi" metodami leczenia dla wielu, i utrzy-
maniem dla innych, ktrzy ich dostarczaj. Wiara w nie jest tak bliska jak religia. Ale tak sa-
mo kopotliwi s pacjenci, ktrzy nadal bez niepokoju czsto kr po korytarzach wsp-
czesnej medycyny. To cud, e medycyna konwencjonalna, poza ustawianiem zama-
nych koci, napraw zbw i zastpowaniem sabych katarakt jasnymi soczewkami
implantw ma w ogle klientw by im suy. Choroba jatrogenna, czyli "spowodowana
przez lekarza" zachorowalno lub miertelno, to smutny problem. Zgony spowodowane
przez lekarzy szacuje si na 230.000-284.000 przypadkw rocznie, co stanowi trzeci
przyczyn zgonw w Ameryce. [72]

Homeopaci, chiropraktycy i akupunkturzyci maj w tym may udzia. Przynajmniej homeo-

patia jest nieszkodliwa. Wszystko co ulega uszkodzeniu to portfel, cho wizyta u homeopa-
tycznego lekarza moe opni sprawdzone leczenie w innym miejscu. Czsto ludzie nie
chc sysze, e dana terapia nie dziaa, szczeglnie ta ktr wybrali. Tym bardziej, e to
moe im bardziej szkodzi, ni suy. ycie na planecie ziemi okrela si jako "organizmy
samouzdrawiajce". Organizm czsto sam si leczy. Medycy, niezalenie od ich edu-
kacji, przypisz sobie wyleczenie i przyjm zapat.
Jest wtpliwe czy pacjenci przestan chodzi do chiropraktykw, ktrzy praktykuj kinezjo-
logi stosowan albo inne marginalne terapie. Podobnie, nie jest prawdopodobne, eby pac-
jenci przestali da si namawia na bezwartociowe operacje chirurgiczne lub zaprzestali
przyjmowa problematyczne leki na recept. Ludzie chc by leczeni, chc yka piguki,
chc caej tej zaawansowanej technologii, i chc wszystkie zioa, witaminy i alternatywne te-
rapie te.

Zmyleni ktr dziedzin wybra, medycyn konwencjonaln czy alternatywn, konsumenci

opieki zdrowotnej decyduj si pozna wszystkie podstawy, niczego nie przeoczy. Spoe-
czestwo moe nie wiedzie o tym, e medycyna naturalna jest pomijan dziedzin
opieki zdrowotnej, ktra najbardziej prawdopodobnie moe da dugie ycie i dobre
zdrowie bardzo dostpnym kosztem.

Najwiksze postpy w przecitnej dugoci ycia, ze redniego 40 lat do ponad 75 lat, miay
miejsce w czasie kiedy wod pitn oczyszczano chlorem, a ywno wzmacniano brakuj-
cymi witaminami i mineraami. Nowoczesna medycyna odegraa mniejsz rol w tym osi-
gniciu. Medycyn ywieniow wspieraj najlepsza nauka i duga historia bezpieczestwa i
sukcesu.

Jednym z problemw dla medycyny ywieniowej jest to, e czsto wrzuca si j w kategori
terapii marginalnych proponowanych przez terapeutw medycyny alternatywnej.

Cho coraz wicej tradycyjnych lekarzy zaleca pacjentom suplementy ywnociowe, a nie-
ktrzy nawet sprzedaj je w swoich gabinetach, enujce jest to, e pacjenci czsto wiedz
wicej o witaminach i mineraach ni ich lekarze. Amerykaskie Stowarzyszenie Lekarzy
[AMA] w kocu wykonao w ty zwrot i kademu zalecio multiwitaminy. [73] Ale wikszo
lekarzy nie jest w stanie dokadnie poinformowa pacjentw o odpowiednich dawkach sub-
tancji odywczych dla optymalnego zdrowia, ani jak zrwnoway wap i magnez, mied i
cynk, sd czy potas.

Dr Bruce Ames z University of California w Berkeley, ujawnia, e niedobr ktrejkolwiek z

substancji odywczych, wit. B jak kwas foliowy, wit. B6, B12 albo niacyny, albo mineraw jak
cynk lub elazo, albo niedobr wit. C lub E, imituje takie samo uszkodzenie DNA w ywych
komrkach jakie zauwaono poprzez naraanie na szkodliwe dawki promieniowania.
Wikszo amerykaskiego spoeczestwa nie konsumuje zalecanych 5 porcji wieych
owocw i warzyw dziennie. Wszdzie amerykaskie spoeczestwo wykazuje niedobr tych
substancji odywczych, co moe skutkowa rozkadem chromozomw wewntrz komrek.
Dr Ames mwi, e poradzenie sobie z tymi niedoborami "powinno niskim kosztem dopro-
wadzi do poprawy zdrowia spoeczestwa i zwikszenia dugowiecznoci". [74]
Dr Ames uwaza, e wzmacnianie produktw, suplementy mineraw i multiwitamin "mog
zapobiec nowotworom i innym przewlekym chorobom". [75]

Zmiana w stanie zdrowia i opiece medycznej nie wydarzy si dziki lekarzom, musz j
napdza pacjenci. Spoeczestwo potrzebuje tylko dobrej informacji, ktra jest posegrego-
wana, eby mogo zrozumie co si naprawd dzieje na rynku amerykaskiej opieki zdro-
wotnej. Z milionami Amerykanw, lktrzy nie mog sobie pozwoli na ubezpieczenie medy-
czne, i bez adnych sprawdzonych technologii dla wielu przewlekych chorb np. zwyrodnie-
niowe zapalenie staww, katarakta, choroba naczy krwiononych, infekcje i rak, i biorc
pod uwag to, e choroby przewleke opanuj system opieki zdrowotnej kiedy urodzeni w
wyu demograficznych osign wiek emerytalny, witynie i kapani nowoczesnej medycyny
bd zastpieni domow opiek zdrowotn.

MULTIWITAMINY DLA KADEGO, ALE PRZED LEKARZAMI DUGA DROGA

Reagujc na zwikszajc si liczb dowodw o korzyciach zdrowotnych suplementw

witaminowych, i na to e tylko 1 na 5 Amerykanw zjada 5 zalecanych porcji wiezych owo-
cw i warzyw, w czerwcu 2002 AMA zrobia zwrot i zalecia kademu multiwitaminy (czaso-
pismo AMA 287: 3116-26, 2002). Z posrd 823 mln wizyt u tradycyjnych lekarzy w roku
2000, multiwitaminy wymieniano tylko na 1% wizyt. Poniej lista 17 najczstszych substancji
generycznych wymienianych podczas wizyt u tych lekarzy. Jak wida, przed lekarzami
jeszcze duga droga.

SUBSTANCJA WYMIENIONA PODCZAS WIZYTY

Acetaminophen (Tylenol) p/blowy 39.903.000
Amoxycillin antybiotyk 32.414.000
Hydrochlorothiazide (diuretyk) 22.462.000
Estrogeny 21.401.000
Hormon tarczycy 19.751.000
Albuterol (p/astmie) 19.232.000
Ibuprofen (p/zapalny) 17.460.000
Loratadine (antyhistamina/zapob. przekrwieniu) 17.153.000
Atorvastatic (anty-cholesterol) 16.561.000
Guaifenesin (zapob. przekrwieniu) 15.717.000
Lisinopril (Ace inhibitor/ blood pressure) 15.240.000
Aspiryna 15.219.000
Furosemide (diuretyk) 15.049.000
Codeine (p/blowy, narkotyk) 13.972.000
Atenolol (beta bloker, cinienie krwi) 13.746.000
Amiodipine (bloker wapnia) 13.151.000
Multivitamins 12.525.000
rdo: Advance Data No. 328, 5.06.2002, Center Health Statistics.

MEDYCYNA MEDYCYNA MEDYCYNA

TRADYCYJNA ALTERNATYWNA YWIENIOWA
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Roci sobie wyszo naukow Marginalna nauka Dekady poparcia
czsto bezzasadnie pewne wyjtki naukowego
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Praktykowana w gabinetach i Praktykowana w Praktykowana w
szpitalach gabinetach domach
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Najlepszy zwrot z ubezp. Czciowe ubezp. adne ubezp. na
porady ywieniowe
i suplementy
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dobra w wykrywaniu i Dobra w relacjach Dobra w zachcaniu
diagnozowaniu z pacjentami pacjentw do wzicia
odpowiedzialnoci za
zdrowie
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Inwazyjna Nieinwazyjna Nieinwazyjna
------------------------------------------------------------------------------------------------------ -------
Zaawansowana technologia Tradycyjna technologia Niska technologia
akupunktura, homeopatia
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dobra w ostrej i doranej pomocy Niekiedy korzystna w Czsto korzystna w
chorobach przewlekych chorobach przewlekych
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Leki na recept (czsteczki wypr. Zioa, witaminy, mineray Zioa, witaminy, mineray
przez czowieka) aminokwasy (naturalne (naturalne czsteczki)
czasteczki), substancje
homeopatyczne, aroma-
terapia
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Generuje wikszo chorb Niski wskanik zgonw Niski wskanik zgonw
jatrogenicznych (wyw. przez
lekarza). Stosunkowo wysokie
ryzyko, nawet kiedy stosowana
poprawnie.
===============================================================

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
MEDYCYNA MEDYCYNA MEDYCYNA
TRADYCYJNA ALTERNATYWNA YWIENIOWA
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dugoterminowo upadnie z Wzmacnia odporno Wzmacnia odporno
powodu naduzywania by zmniejszy ryzyko by zmniejszy ryzyko
syntetycznych antybiotykw i infekcji: grzyby, mineray infekcji: grzyby, mineray
lekoopornoci, co doprowadzi ladowe (selen, cynk) ladowe (selen, cynk)
do ponownego wystpienia plag i witaminy, naturalne i witaminy, naturalne
antybiotyki antybiotyki
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zwieksza koszty opieki Moe zmniejszyc koszty Zmniejsza
zdrowotnej opieki zdrowotnej liczb zachorowalnoci
==============================================================