Gaven van God

Het gebruik van talenten

Inleiding

Je decaan spreekt je aan om een afspraak te maken. Hij vraagt je om je te orinteren

op wat je wilt gaan doen als je van school af gaat. Een week later ga je bij hem
op bezoek. Hij vraagt of je er al over nagedacht hebt. Er zijn namelijk heel wat
mogelijkheden. Je kunt gaan werken, gaan leren of een combinatie van die twee. Je
hebt nagedacht over mogelijkheden. Je weet niet precies wat je wilt gaan doen en
hebt het er met je ouders over gehad. Wat kan er allemaal en wat zijn de voor- en
nadelen van de verschillende keuzemogelijkheden?
Vroeger was het een uitgemaakte zaak wat je ging doen. Als je vader bakker
was, werd jij ook bakker. Werkte je vader of moeder in de fabriek, dan was het
zeer waarschijnlijk dat jij daar ook je dagen zou
doorbrengen. Er werd niet aan kinderen gevraagd
wat ze wilden, wat ze konden of wat ze dachten
te gaan doen. Ouders beslisten over de toekomst
van hun kinderen en zij hadden zich daar naar te
schikken.
Nu kan niemand kan zich nog voorstellen dat je
niet zelf zulke keuzes mag maken. Nu betrekken
jongeren hun ouders er misschien niet eens meer
in. Keuzes hoeven niet zonder hulpmiddelen gemaakt te worden. Tegenwoordig
kun je allerlei tests doen als je jezelf voorbereidt op je studie- of beroepskeuze.
Uit zon test blijkt wat je leuk vindt, waar je goed in bent en wat je daarmee kunt
gaan doen.
De Bijbel vraagt niet in de eerste plaats of je als je handig bent met handel je
talenten goed in de handel gebruikt. Het gaat in Gods Woord over dienen: hoe
kun je met gaven en talenten die je hebt gekregen het doel van het leven God
en naaste dienen vorm geven. In dat licht wordt in deze schets stil gestaan bij
talenten en gaven. Wat kun je?, Wat wil je? en Hoe ga je daarmee om? Het eerste
hoofdstuk gaat in op gaven en talenten in de Bijbel. Hoofdstuk twee beschrijft
het gebruik van talenten, terwijl in het derde hoofdstuk in gaat op verschillende
mogelijkheden om gaven en talenten te besteden. Hoofdstuk vier gaat tenslotte in
het op het belang van gaven en talenten.

AANZET AANZET
Kompas Gaven
voor christenen
van God 41
 1. Gaven en talenten in de Bijbel

In Matthes 25 gaat het over de wederkomst. De Heere Jezus vertelt zijn discipelen
over de tijd na Zijn lijden en sterven. Hij gebruikt hiervoor een aantal gelijkenissen.
In Matthes 25: 14 - 30 staat de gelijkenis van de talenten. De Heere Jezus
vertelt deze gelijkenis na de gelijkenis van de vijf dwaze en vijf wijze maagden.
De tien maagden zijn uitgenodigd voor een bruiloft. Het programma loopt uit en
de bruidegom komt veel later dan verwacht. Vijf maagden hebben daar niet op
gerekend en hebben niet genoeg olie voor hun lamp bij zich, de andere maagden
wel. Degenen die te weinig olie gekocht hebben, gaan weg om extra olie te kopen.
Juist op dat moment komt de bruidegom eraan. Wanneer zij later ook bij de
bruiloftszaal komen, is de zaal gesloten en kunnen ze er niet in. In deze gelijkenis
worden de mensen opgeroepen om altijd voorbereid te zijn op de wederkomst.
In de gelijkenis van de talenten krijgen drie knechten n of meerdere talenten als
hun heer weg gaat. Ze moeten hiermee doen wat zij denken dat goed is. Alle drie
doen ze er iets verschillends mee. Als de heer terugkomt, roept hij zijn knechten
bij zich om verantwoording af te leggen. De gelijkenis van de talenten wordt vaak
gebruikt om aan te geven dat de capaciteiten die de mens van God krijgt, goed
besteed moeten worden. Talent krijgt dan de betekenis van iets goed kunnen.
Hoewel het woord talent in de Bijbel deze betekenis niet heeft, is het dus wel een
Bijbels woord.

Talent
Het woord talent heeft in de Bijbel
verschillende betekenissen. In het
Oude Testament wordt het gebruikt
om een gewicht mee aan te geven.
Goud en zilver werden in de tijd van
de Bijbel aangeduid met talenten.
Een talent zilver of goud woog 34,2
kilogram.
In het Nieuwe Testament heeft het
woord talent de betekenis van een
geldbedrag. Een talent is een groot geldbedrag, namelijk 6.000 daglonen.
Dat betekent dat iemand in die tijd 6.000 dagen moest werken om 1 talent
te verdienen. Uitgaande van een modaal (gemiddeld) inkomen (zon
30.000 euro per jaar) moest iemand dus ongeveer 25 jaar werken om n
talent te verdienen. Omgerekend naar nu is een talent dus ruim 750.000
euro waard.

42 AANZET Kompas
Gaven van
voor
Godchristenen
Betekenis
Het woord talent geeft iets aan van de waarde die gehecht mag worden aan het
feit dat we iets goed kunnen. Het is niet zomaar iets, maar het is een groot goed.
Iets waar zuinig mee omgegaan moet worden, maar waar aan de andere kant ook
van mag worden genoten. Het woord gave geeft echter iets weer van de bron, het
is gegeven. Iets goed kunnen, is niet zomaar iets: het is een gave die mensen van
God ontvangen.
In de loop van de tijd heeft het woord talent verschillende betekenissen gehad.
Vooral gaven en talenten zijn twee woorden die in het dagelijks taalgebruik
door elkaar gebruikt worden. Het ene moment wordt gesproken over gave en een
moment later, als het over precies hetzelfde gaat, wordt gesproken over talent.
Is er eigenlijk wel een verschil tussen deze twee woorden en zo ja, welk verschil
dan? Het Van Dale woordenboek geeft bij gave de betekenis: talent. Volgens
het woordenboek is er dus sprake van een synoniem. Maar wat is nu een talent?
Een talent, in de betekenis zoals hier gebruikt, is een natuurlijke begaafdheid of
bekwaamheid tot iets. Met zowel het woord gaven als talenten wordt bedoeld
dingen die je kunt. Andere woorden die in plaats van het woord talent gebruikt
worden zijn gave en capaciteit. Ook het woord kwaliteiten heeft ongeveer
dezelfde betekenis.

Bron
Gaven kunnen niet als een soort hulpmiddel in de winkel gekocht worden.
Hulpmiddelen om gaven verder te ontwikkelen, kunnen wel aangeschaft worden.
Een student heeft studieboeken nodig om meer te leren en een timmerman
heeft gereedschap nodig om mooie deuren te kunnen maken. De gave om dit te
kunnen, is echter niet zo maar ergens vandaan te halen. In Exodus 35 gaat het
over Bezlel en Ahliab, twee mensen die een belangrijke rol spelen bij de bouw
van de tabernakel. In vers 31 staat: en de Geest Gods heeft hem [Bezlel] vervuld
met wijsheid, met verstand en met wetenschap, namelijk alle handwerk. Hieruit
blijkt dat Bezlel de gave om de tabernakel te ontwerpen en te maken van God
heeft gekregen. Bezlel was een ambachtsman en kunstenaar. God heeft bij de
schepping de mens niet alleen een lichaam, geest en ziel gegeven, maar ook gaven
om in Zijn dienst te besteden.
Ieder mens heeft gaven van zijn Schepper gekregen. De n ontvangt echter
meer gaven dan een ander. Ook ontvangt niet iedereen dezelfde gaven. Uit de
geschiedenis van de tabernakelbouw (Exodus 35) en Jakobus 1: 17 blijkt dat alle
goede gaven van God komen. Hij geeft niet alleen de gave van verstand of van het
preken uit Zijn woord, maar ook heel praktische gaven om dingen te maken of om
muziek te kunnen maken. Mensen hebben vaak meer dan n gave. Zo kan het
zijn dat iemand bijvoorbeeld goed leiding kan geven, maar tegelijk ook goed voor
iemand kan zorgen. De ene gave sluit de andere gave dus niet uit.

AANZET AANZET
Kompas Gaven
voor christenen
van God 43
 Foto Erasmus Universiteit.
Verschillende gaven
Er zijn verschillende soorten gaven. Een bekend onderscheid is het onderscheid in
gaven van hoofd, hart en handen. Sommige mensen, zoals timmermannen, schilders
en kleermakers, hebben de gave om iets te maken met hun handen. Anderen,
zoals professoren en leraren, hebben de gave om met hun hoofd te werken. Weer
anderen hebben de gave om met hun hart te werken, zoals bijvoorbeeld mensen
die in de zorg werken. Er zijn ook mensen die goed kunnen luisteren. Zo kunnen tal
van voorbeelden genoemd worden waaruit blijkt dat mensen tot heel veel in staat
zijn, en dus allemaal verschillende gaven hebben.

Hoofd
Een bekend voorbeeld van iemand uit het Oude Testament die gaven van hoofd
heeft, is Salomo. Wanneer hij koning van Isral wordt, geeft God hem de keus:
Begeer wat Ik u geven zal (2 Kronieken 1: 7). Salomo mag dus alles vragen wat hij
graag wil hebben. Hij kan rijkdom kiezen, of macht, of een lang leven of nog heel
iets anders. Hij vraagt God echter om wijsheid en wetenschap (vers 10) zodat hij
het volk Isral goed en wijs kan regeren. De wijsheid die hij van God ontvangt is
zo groot dat er na hem geen koningen meer op aarde geweest zijn die zon grote
wijsheid en wetenschap gehad hebben als Salomo (vers 12).
De grote wijsheid van Salomo wordt onder andere duidelijk in de rechtszaak waarin
twee vrouwen bij hem komen. Ze willen dat hij een uitspraak doet in een zaak
waarin het kind van n van de twee vrouwen is overleden. Salomos uitspraak
in deze zaak wordt tegenwoordig nog steeds in de uitdrukking een Salomons
oordeel gebruikt.
Ook Paulus is een voorbeeld van iemand met gaven van hoofd. Voordat hij als
apostel werkte, heeft hij jarenlang gestudeerd bij Gamalil, een groot wetgeleerde.

44 AANZET Kompas
Gaven
Niet van
voor
zonderGodchristenen
hoop
Na zijn bekering kan hij de kennis die hij tijdens deze tijd heeft opgedaan goed
gebruiken, zowel in gesprek met de Joden als in gesprek met de leiders van de
wereld.

Hart
In de Bijbel staan niet alleen
voorbeelden van mensen die
goed met hun hoofd konden
werken. Er zijn ook talrijke
voorbeelden van mensen die
de gaven van hart hebben
ontvangen. Gaven van hart
hebben te maken met zorg,
liefde, aandacht, je inzetten
voor een ander (bijvoorbeeld
iemand in een kwetsbare
positie).
Denk bijvoorbeeld aan Mozes
die nadat hij in de woestijn
door God op zijn taak was voorbereid, veertig jaar lang het volk in de woestijn
geleid heeft. Telkens als hij tegenstand kreeg van het volk dat hij leidde, vroeg
hij God hoe hij met het volk verder moest. Hij gaf niet op, maar ging door met
waarvoor hij door God bekwaam gemaakt was.
Ook de vroedvrouwen die in de tijd dat Mozes geboren werd, werkten, zijn
voorbeeld van mensen die met hun hart werkten. Zij hadden er alles voor over om
Joodse jongetjes in leven te houden. Ze riskeerden met hun werk om door de farao
gedood te worden (Exodus 1).

Handen
In de Bijbel staan echter ook talrijke voorbeelden van mensen die goed met
hun handen konden werken. In het begin van de Bijbel wordt gesproken over
drie broers: Jabal, Jubal en Tubal-Kan. Zij hadden allemaal een eigen beroep als
handarbeider. Jabal werkte als boer, Jubal als handelaar in harpen en orgels en
Tubal-Kan als koper- en ijzerbewerker (Genesis 4: 20 - 22). In de Bijbel worden
allerlei muziekinstrumenten, wapens en gebouwen beschreven die toen al
gemaakt konden worden.
Dat Noach goed met zn handen kon werken, wordt duidelijk als hij de ark gaat
bouwen. De verhoudingen van de ark die Noach bouwde, blijken de beste manier
te zijn om een boot van die afmetingen te laten bouwen. De bouwers van de
tabernakel en de tempel waren ook mensen die gaven van handen hadden.

In de Bijbel wordt geen onderscheid gemaakt tussen mensen die gaven van hoofd,
hart of handen hebben. Al deze mensen hebben met hun eigen gaven, hun eigen

AANZET AANZET
Kompas Niet
AANZET voorzonder
Gaven hoop
christenen
van God 45
 plaats in de toenmalige samenleving en de Bijbel. Allemaal worden ze genoemd.
Tegenwoordig zouden waarschijnlijk alleen de beroepen genoemd worden die
belangrijk zijn en aanzien en eer opleveren. De Heilige Geest heeft alle gaven
in de Bijbel laten omschrijven. Hierdoor is het ook voor de huidige samenleving
duidelijk dat alle gaven van de Schepper komen.

Gaven van de Geest

Paulus schrijft in zijn brieven regelmatig over de gaven van de Geest. Deze
gaven hebben als doel om de christelijke gemeente te laten groeien. In 1
Korinthe 12 noemt Paulus een aantal gaven van de Geest: Want dezen wordt
door den Geest gegeven het woord der wijsheid, een ander het woord der
kennis door denzelven Geest, en het ander het geloof, door denzelfden
Geest; en een ander de gaven der gezondmakingen, door denzelfden
Geest, en een ander de werkingen der krachten; en een ander profetie; en
een ander onderscheidingen der geesten; en een ander menigerlei talen;
en een ander uitlegging der talen (1 Korinthe 12: 8 - 10). Ook in Efeze 4 en
5 gaat het over gaven van de Geest.
Net als in het dagelijks leven geeft de Geest dus aan mensen verschillende
gaven. Al deze gaven dragen bij aan de uitbreiding van Gods Koninkrijk.
Deze gaven hebben een duidelijke plaats in de christelijke gemeente. Ze
dienen tot opbouw van de gemeente. Andere (gewone) gaven zijn breder
inzetbaar.

46 AANZET Kompas
Gaven
Niet van
voor
zonderGodchristenen
hoop
2. Gebruik van gaven en talenten

Niemand ontkomt tijdens een sollicitatiegesprek aan de vraag Wat kun je goed?
Veel mensen vinden het moeilijk hier een antwoord op te geven. De vraag wat
we niet goed kunnen, is voor de meeste mensen makkelijker te beantwoorden.
Hoe komt het dat de eerste vraag vaak moeilijker te beantwoorden is dan de
tweede?

Een mogelijke oorzaak hiervan is dat het vaak als arrogant gezien kan worden,
als iemand van zichzelf vertelt wat hij allemaal goed kan. Er is dus sprake van
bescheidenheid. Dat is op zich niet verkeerd. Er moet echter opgepast worden
voor teveel of valse bescheidenheid.
Bescheidenheid is een christelijke deugd en zeer te waarderen, maar niet als we
onze Schepper ermee te kort doen. Hij heeft de mens immers vele gaven gegeven.
Als een werkgever aan een sollicitant vraagt wat hij goed kan, mag de sollicitant
dat dus best eerlijk vertellen. Het gaat dan niet alleen om het eigen kunnen en
goedheid, maar ook om de gaven die hij van zijn Schepper ontvangen heeft.
Wanneer daar niet over gesproken wordt, komt God als Schepper niet aan Zijn
eer.
Een gezond zelfbewustzijn is niet verkeerd. Het kan zijn dat bescheidenheid wordt
gebruikt als zelfbescherming. Mensen zeggen dat ze ergens niet zo goed in zijn
omdat ze graag complimenten willen ontvangen. Als het daarna namelijk lukt, zullen
anderen een compliment geven. Een andere oorzaak van deze zelfbescherming
kan zijn dat mensen bang zijn om kritiek te krijgen. Het is namelijk niet leuk als
blijkt dat je niet zo goed bent in iets waarvan je eerder gezegd hebt er wel goed
in te zijn.

Trots
Als iemand dus vraagt Wat kun je
goed? of Waar ben je goed in?
mag een eerlijk antwoord gegeven
worden. Het gaat echter om de toon
waarop het gezegd wordt. Wanneer
iemand vol trots een opsomming
begint te geven van zijn kunnen,
dan is dat niet goed. De gaven die
iemand heeft, heeft hij immers
niet van zichzelf. Het is een gave
van God, zijn Schepper. Paulus
schrijft hierover in 1 Korinthe: Want wie onderscheidt u? En wat hebt gij, dat gij
niet hebt ontvangen? En zo gij het ook ontvangen hebt, wat roemt gij, alsof gij
het niet ontvangen hadt? (vers 7). Wanneer met trotsheid over gaven en talenten
gesproken wordt, is dat niet op een Bijbelse manier.

AANZETAANZET
AANZET
KompasNiet
AANZET Niet
voorzonder
Gavenzonder hoop
hoop
christenen
van God 47
 Op diverse plaatsen in de Bijbel wordt hier tegen gewaarschuwd. In Danil 5: 19
en 20 staat dat Nebukadnzar gestraft werd voor zijn hoogmoed: En vanwege
de grootheid die Hij hem gegeven had, maar toen hij zijn hart verhief en zijn
geest verstijfd werd ter hovaardij [hoogmoed of trots], werd hij van den troon zijn
koninkrijks afgestoten en men nam de eer van hem weg.
In het Nieuwe Testament staat een voorbeeld van wat er met hoogmoedige of
trotse mensen gebeurt. In de gelijkenis van de rijke dwaas (Lukas 12: 16 - 21) gaat
het over iemand die veel land had en er een grote oogst vanaf haalde, grotere
schuren bouwde en tegen zichzelf zei: Je hebt veel goederen en voldoende voor
de komende jaren. Neem rust en geniet ervan dat je het zo goed voor elkaar hebt.
Waarop God hem antwoordt: Gij dwaas, in dezen nacht zal men uw ziel van u
afeisen; en hetgeen gij bereid hebt, wiens zal het zijn? Alzo is het met dien, die
zichzelven schatten vergadert, en niet rijk is in God. De rijke man (Lukas 12) dacht
nog van alles te kunnen gaan doen met zijn goederen en het geld dat hij ervoor zou
krijgen. Hij had echter geen rekening gehouden met zijn onverwachte sterven. Het
vergroten van kennis en vaardigheden mag het zoeken van het Koninkrijk van God
niet in de weg staan. De mens wordt in de Bijbel opgeroepen eerst het Koninkrijk
van God te zoeken. Al het andere zal hij dan van God ontvangen.

Ontwikkelen
Wanneer de talenten uit de gelijkenis in Matthes 25 uitgelegd worden als gaven
blijkt daaruit dat gaven en talenten gegeven zijn om te ontwikkelen. Nergens in de
Bijbel staat de oproep om lui te zijn, het is een Bijbelse opdracht om de ontvangen
gaven en talenten te benutten en uit te breiden.
Een eerlijke omgang met gaven is een Bijbelse opdracht. Een trotste houding
van Kijk eens wat ik allemaal presteer? is geen Bijbelse houding. Niets met
de gegeven gaven doen, is echter ook niet goed. Juist omdat de gaven van God
ontvangen worden, moet de mens er hard mee aan de slag. Alles wat de mens van
zijn Schepper ontvangen heeft, heeft hij ontvangen om voor Hem en tot Zijn eer te
gebruiken. Gaven die niet gebruikt of ontwikkeld worden, zijn ongebruikte gaven.
Iemand die mooie dingen kan maken, mag zich daarin verder ontwikkelen. Iemand
die goed kan schrijven, mag zijn talenten zo gebruiken dat anderen daarvan
kunnen genieten en weer iemand anders die de gave heeft om informatie over te
brengen, kan bijvoorbeeld het onderwijs ingaan.

Grenzen
Het ontwikkelen van de ontvangen gaven is dus een Bijbelse opdracht. Op die
manier kan iemand datgene wat hij van zijn Schepper ontvangen heeft, ten dienste
stellen van zijn naaste en de maatschappij. Er zit echter wel een grens aan het
zichzelf ontwikkelen. Het moet een middel zijn om God tot Zijn eer te laten komen,
het mag geen doel worden om zo goed mogelijk te worden. Daarnaast mag een
verdergaande ontwikkeling van gaven en talenten mag niet ten koste gaan van
onze gezondheid, het gezin en vrienden. Ook mag het er niet toe leiden dat er

48 AANZET Kompas
Gaven
Niet van
voor
zonderGodchristenen
hoop
geen tijd meer is voor onze kerkelijke betrokkenheid, stille tijd en God. Wanneer
zelfontplooiing ervoor zorgt dat het zicht op het Koninkrijk van God uit het oog
verloren wordt, schiet het zijn doel voorbij.

Dilemma
Jannemarie heeft binnenkort een
gesprek met haar leidinggevende.
Ze weet al waarover het zal gaan,
over bijscholing. Enerzijds weet
Jannemarie dat bijscholing belangrijk
is omdat er in haar werk zoveel
verandert. Aan de andere kant heeft
ze er nu helemaal geen tijd voor. Het
is toch al zo druk op het werk en ook thuis is er van alles te doen. Tijdens
het gesprek vraagt de leidinggevende aan Jannemarie of ze een cursus wil
volgen. Het is een cursus van drie dagen die duren tot 20.00 uur. Twee van
de avonden zal er een kerkdienst gehouden worden. Een lastig dilemma.

Capaciteit
Er zijn echter ook mensen die niet zo veel kunnen als de maatschappij van
hen vraagt. Hoewel er in de huidige maatschappij bijna of geen rekening met
deze mensen gehouden wordt, hebben ook zij hun eigen gaven. Verstandelijk
gehandicapten die bijna of geen gaven van hoofd hebben, zijn vaak zorgzaam
voor hun naaste. Ze hebben aandacht voor de ander. Het gaat dan echter niet
om de door de maatschappij veel gevraagde en gewaardeerde gave van hoofd,
maar die van hart. Vanuit hun hart geven ze hun oprechte belangstelling voor hun
medemens weer.

AANZETAANZET
AANZET
KompasNiet
AANZET Niet
voorzonder
Gavenzonder hoop
hoop
christenen
van God 49
 3. Gaven en talenten in de huidige tijd

In de huidige samenleving en
maatschappij ligt de nadruk sterk
op doen wat je leuk vindt en wat je
goed kunt. Zeker wanneer iemand
iets leuk vindt om te doen, moet
hij dat laten meewegen bij zijn
beroepskeuze. Bij het maken van
een studie- of beroepskeuze komen
allerlei aspecten aan de orde.
Van een studiekeuze hangt veel
af. De rest van het leven zal op de een of andere wijze een vervolg zijn op die
ene keuze. Natuurlijk kan er op een gegeven moment voor een andere baan of
werkterrein gekozen worden, toch bepaalt het moment van de studiekeuze voor
een belangrijk deel de invulling van de rest van het werkzame leven. Het is daarom
aan te raden om bij het kiezen van een studie of beroep verder te kijken dan alleen
naar wat is leuk? of wat kan ik goed? Het is goed te bedenken of het mogelijk
is als christen het werk te gaan doen dat bij het beroep hoort of dat op de studie
volgt. Het werk dat gedaan gaat worden, is als het goed is immers een goddelijk
beroep?

Goddelijk beroep
In het huwelijksformulier wordt gesproken over werk als een goddelijk
beroep: En naardien het Gods bevel is, dat de man in het zweet zijns
aanschijns zijn brood eten zal, zo zult gij getrouwelijk en naarstig in
uw goddelijk beroep arbeiden; opdat gij uw huisgezin met God en met
eer moogt onderhouden en ook daarenboven iets hebt, om aan de
nooddruftigen mede te delen.
God heeft de mens bij de schepping, in de zogenoemde cultuuropdracht,
de opdracht gegeven om te werken. Zo nam de HEERE God den mens, en
zette hem in den hof van Eden, om dien te bouwen, en dien te bewaren
(Genesis 2: 15). Na de zondeval is er aan deze opdracht niets veranderd.
Alleen de uitvoering ervan is anders geworden. Voor de zondeval gebeurde
deze arbeid zonder fouten en moeiten. Sinds de zondeval kan er niet meer
zonder fouten gewerkt worden en kost het de mens moeite om te werken.
God zei immers tot Adam: In het zweet uws aanschijns zult gij brood eten
(Genesis 3: 19a).
Sinds de zondeval wordt er gesproken over een goddelijk beroep als de
drie hoofddoelen van christelijke arbeid daaruit blijken. Calvijn omschrijft

50 AANZET Kompas
Gaven
Niet van
voor
zonderGodchristenen
hoop
 deze hoofddoelen als: arbeid tot eer van God, tot heil van de naaste en ter
voorziening van ons levensonderhoud. Het uiteindelijke doel van werken
en het gebruiken van gaven en talenten is het dienen van de Heere in wat
iemand doet.

Motivatie
Bij de keuze van een studie of beroep wordt naast de ontwikkelingsmogelijkheden
en interesses ook gekeken naar wat het financieel oplevert. Een baan waarmee
niet zo veel geld verdiend wordt, is voor sommige mensen alleen om die reden al
geen optie. Snel rijk worden en carrire maken staan bovenaan de lijst van wensen
van veel jongeren die aan het begin van hun carrire staan. Deze wensen zijn niet
onbelangrijk. Mensen hebben de verantwoordelijkheid om goed voor zichzelf te
zorgen. Maar er is meer.
Dat geld en carrire niet altijd het belangrijkste blijven, blijkt uit onderzoek onder
werkende mensen. Goede arbeidsomstandigheden en rust en tijd voor zichzelf
worden steeds belangrijker. Zeker aan het begin van een carrire lijkt het wel
alsof er steeds minder rekening gehouden wordt met het feit dat er in het leven
echter meer is dan alleen maar een goede baan met allerlei perspectieven. De
overwaardering van carrire maken en veel geld verdienen, zorgt ervoor dat
onbetaalde arbeid in de samenleving vaak ondergewaardeerd wordt. Hoewel
carrire maken en geld verdienen op zichzelf niet verkeerd zijn, moet bij het maken
van keuze goed gelet worden op de invloed hiervan.

Onbetaalde arbeid
Naast werk kan er echter nog
een ander aspect in het leven zijn
waarin gaven en talenten gebruikt
kunnen worden. Onbetaalde arbeid
in de vorm van vrijwilligerswerk of
mantelzorg biedt hiervoor tal van
mogelijkheden. Onbetaalde arbeid
geeft mensen de mogelijkheid
aandacht en tijd te besteden aan
mensen die hulp nodig hebben.
Onbetaalde arbeid heeft nadrukkelijk
een dienend karakter.
Met onbetaalde arbeid wordt een betekenisvolle invulling gegeven aan de Bijbelse
opdracht. Op verschillende plaatsen in de Bijbel is te lezen over onbetaald werk dat
brede betekenis heeft. In Matthes 25 wordt door de Heere Jezus ook een aantal
voorbeelden genoemd van activiteiten waarvoor mensen niks teruggekregen
hebben. Het gaat hier om het laatste oordeel waarbij scheiding wordt gemaakt
tussen de schapen en de bokken. De schapen worden aan Gods rechterhand gezet

AANZET AANZET
Kompas Gaven
voor christenen
van God 51
 omdat ze voor Hem gezorgd hebben. Ze zeggen echter dat ze niet weten wat ze dan
voor Hem gedaan hebben. God zegt dan tot hen: Voor zover gij dit [geven van eten,
drinken, kleding, en het bezoeken van zieken] een van deze Mijn minste broeders
gedaan hebt, zo hebt gij dat Mij gedaan (Matthes 25: 40). Paulus bedankt de
Filippensen in zijn brief aan hen voor alles wat hij van hen gekregen heeft, toen hij
hulp en bijstand nodig had. Zij hebben voor hem gewerkt en gecollecteerd, zodat
het hem aan niets zou ontbreken (Filippensen 4: 10-20).

Vrijwilligerswerk
Mensen kunnen zich op allerlei manieren
inzetten om hun naasten te helpen. Ook
hierbij komen de gaven van hoofd, hart
en handen weer aan bod. Dat geldt niet
alleen voor betaald werk, maar ook bij
vrijwilligerswerk geldt dat er een groot
aantal verschillende werkzaamheden
verricht kunnen worden. Denk bijvoorbeeld
aan vrijwilligerswerk voor de kerk, de
vereniging of in de verzorging.
Vrijwilligerswerk is zo breed dat iedereen zich hiervoor op de een of andere manier
kan inzetten. Er is niet alleen vraag naar mensen die graag met hun hoofd werken
en bijvoorbeeld bestuurlijke functies op zich nemen. Maar ook uitvoerende
werkzaamheden kunnen deel uit maken van vrijwilligerswerk. Bij een activiteit
van de kerk zijn altijd wel mensen nodig die hun handen uit de mouwen willen
steken.
Het aantal vrijwilligers is de laatste jaren vrij constant. Het ene jaar neemt hun
aantal af, het andere jaar zijn het er weer meer. In 1997 deed 45 procent van de
bevolking van 18 jaar en ouder vrijwilligerswerk, in 2004 was dit gedaald naar 43
procent en in 2007 was dit aantal weer gestegen naar 44 procent. Maatregelen
van de overheid om vrijwilligerswerk te stimuleren (bijvoorbeeld door een
vrijwilligersvergoeding), lijken dus te helpen.
Het aantal jongeren dat zich vrijwillig inzet voor bijvoorbeeld de kerk, de (sport)
vereniging neemt verhoudingsgewijs sterk hard af. Daarnaast blijkt uit het
onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat er een relatie is
tussen het aantal uur dat iemand werkt en het aantal uur dat iemand zich vrijwillig
inzet. Hoe meer uur iemand werkt, hoe minder tijd er over is voor vrijwilligerswerk.
Hoger opgeleiden doen meer vrijwilligerswerk dan lager opgeleiden. Mannen
zijn vooral actief voor de sportvereniging en de kerk, terwijl vrouwen zich vooral
inzetten voor de school en verzorging.
Mensen die zich vrijwillig inzetten voor hun vereniging of club worden soms vreemd
aangekeken. Waarom zou je je immers inzetten zonder er financieel iets voor terug
te krijgen? Een vrijwilliger krijgt immers geen geld voor de vrije tijd die hij aan het
vrijwilligerswerk besteedt. Daar staat echter tegenover dat er bij degene voor wie

52 AANZET Kompas
Gaven
Niet van
voor
zonderGodchristenen
hoop
het werk gedaan wordt wel veel waardering is voor het werk.
Een andere reden voor vrijwilligerswerk is het tonen van maatschappelijke
betrokkenheid. De meeste werkgevers waarderen het dat werknemers zich breder
inzetten dan alleen voor het werk waarvoor ze betaald krijgen. Daarom kan het
verstandig zijn bepaalde vrijwilligersfuncties in de cv te vermelden. Een cv is
een soort bijlage bij je sollicitatiebrief waarin bijvoorbeeld staat welke opleiding
gevolgd is en eventuele werkervaring. Een ander onderdeel van een cv zijn de
nevenfuncties. Daarbij wordt vermeld wat iemand doet naast zijn betaalde werk.
Hiermee kan iemand aangeven dat hij meer doet dan alleen zijn gewone werk. Op
zon manier bewijst vrijwilligerswerk zijn meerwaarde. Het toont betrokkenheid bij
de naaste, de JeV, kerk of samenleving.

Inzetten
Kees is over twee weken jarig en wil zijn verjaardag houden. De vraag is
alleen wanneer hij dat moet doen. Op maandagavond is het catechisatie,
op donderdagavond moet een aantal vrienden werken, vrijdagavond is
voor de JeV en zaterdagavond heeft hij eigenlijk al iets anders. Hij besluit
het op dinsdagavond te houden en nodigt zijn vrienden uit.
Jan kan echter niet want hij moet die avond in het verzorgingshuis zijn
om koffie te schenken. Peter heeft ook al wat, hij zit namelijk sinds een
aantal weken in het bestuur van de JeV en Annemarie heeft die avond een
bijeenkomst over het zorgen voor mensen in de wijk die zichzelf niet kunnen
redden. Kees vindt het jammer dat er maar zo weinig mensen kunnen. Hij
wil wel eens weten waarom ze zich allemaal vrijwillig voor iets inzetten. Als
hij het aan zijn vrienden vraagt, krijgt hij als antwoord dat ze hierdoor iets
voor hun naaste kunnen betekenen of dat ze op zon manier hun talenten
verder kunnen ontwikkelen.

Mantelzorg
Een bijzondere vorm van vrijwilligerswerk is mantelzorg. Mantelzorg is langdurige
en intensieve zorg voor een hulpbehoevende, chronisch zieke of gehandicapte
naaste. In 2006 waren er in Nederland ongeveer 1,4 miljoen mantelzorgers. De
verwachting is dat dit aantal in 2020 gestegen zal zijn naar 1,6 miljoen. In de
meeste gevallen gaat het hierbij om zorgen voor een familielid, bijvoorbeeld
ouders, broers en zussen.
Met de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) die in 2007 van kracht is
geworden, heeft het kabinet sterk ingezet op mantelzorg. Wanneer iemand hulp
nodig heeft, moet hij eerst in zijn eigen omgeving op zoek gaan. Pas als er helemaal
niemand meer is die helpen kan, kan hij bij de overheid terecht. Mantelzorg is vaak

AANZET AANZET
Kompas Gaven
voor christenen
van God 53
 een zowel lichamelijk als emotioneel een zware belasting voor de mantelzorger.
Dat komt omdat de mantelzorger vaak direct betrokken is bij degene die hulp
nodig heeft. Daarnaast blijkt uit de definitie van mantelzorg al dat het gaat om
langdurige zorg. Het is dus niet even een dagje een zieke moeder helpen, maar
vaak maanden- of jarenlang voor iemand zorgen. Voor veel werknemers zijn er in
de cao afspraken gemaakt om verlof te nemen om zo hulp te kunnen bieden aan
iemand die dat nodig heeft.
De WMO biedt kerken en christenen de mogelijkheid de opdracht van christelijke
naastenliefde vorm en inhoud te geven. Mensen die hulp nodig hebben, zijn
immers in eerste instantie aangewezen om mensen die dicht om hen heen
staan. Christenen hebben de opdracht voor hun naasten te zorgen. Dat zij hierin
opvallen, blijkt uit een compliment dat oud-staatssecretaris Ross-van Dorp
(Volksgezondheid, Welzijn en Sport) een aantal jaar geleden aan de kerken gaf.
Zij gaf de kerken een compliment omdat zij een goed voorbeeld waren voor de
samenleving en omdat ze goed invulling gaven aan de WMO.

Opvoeding kinderen
Een te sterke nadruk op carrire en ontwikkeling leidt niet alleen tot tekorten aan
vrijwilligers en mantelzorgers, maar hebben ook gevolgen voor de opvoeding
van kinderen. Het komt steeds meer voor dat kinderen niet door de ouders
maar door gastouders, oppasopas en -omas en in crches opgevoed worden.
Hiervoor kunnen verschillende redenen zijn. Steeds meer mannen en vrouwen
hebben opleidingen gevolgd en willen met het geleerde actief zijn en blijven. Het
benutten van de talenten die zij van God ontvangen hebben, zijn dan de reden om
(gedeeltelijk) te blijven werken.
Een andere reden waarom beide
ouders moeten werken, kunnen
de financin zijn. Dit geldt zeker in
de huidige maatschappij, waarin
mensen werken voor allerlei luxe
zoals meerdere vakanties, twee
autos en een mooi groot (koop)
huis. Vaak moeten zowel de
vader als de moeder werken om
dit allemaal mogelijk te maken.
De kinderen die zij van God
ontvangen hebben, kunnen dan bij wijze van spreken roet in het eten gooien.
Het oude uitgavenpatroon is niet meer toereikend en moet aangepast worden.
Om zich toch nog allerlei luxe uitgaven te kunnen blijven veroorloven, blijven
beide ouders (volledig) werken. De opvoeding van hun kinderen moet daarom aan
anderen overgelaten worden. Dat wordt gezien als iets wat minder leuk is en te
weinig oplevert. Het opvoeden van de kinderen levert financieel misschien niets
op. Er wordt echter vergeten dat ouders in de opvoeding en ontwikkeling van hun

54 AANZET Kompas
Gaven
Niet van
voor
zonderGodchristenen
hoop
kinderen veel terug krijgen, en dat is niet in geld uit te drukken.
Een vader en moeder kunnen zichzelf echter beide ontplooien binnen de
randvoorwaarden van een Bijbelse opvoeding. De man als hoofd van het gezin in
zijn rol als kostwinner en de moeder in haar rol als zorgende voor haar kinderen.
Wanneer er sprake is van een goed evenwicht in het gezin hoeven de kinderen niet
te lijden onder deze rolverdeling.
Over het ouderschap zegt het huwelijksformulier dat ouders hun kinderen
zullen opvoeden in geloof en tot kennis van God, tot hun zaligheid. Uit het
huwelijksformulier en de Bijbel kan geconcludeerd worden dat het vooral de
eerste taak van de man is om door arbeid in het levensonderhoud van zijn gezin te
voorzien. De vrouw heeft haar eerste taak in de zorg voor man en kinderen. Deze
Bijbelse lijn betekent echter niet dat het zorgen voor zijn vrouw en kinderen niet
door de man gedaan kan en moet worden.
Aan de andere kant wil dit ook niet zegen dat de vrouw niet buitenshuis mag
werken. Het ouderschap is immers de verantwoordelijkheid van beide ouders
(Genesis 3: 16-19). Voor wat betreft de praktische invulling gaat het er om een
goede balans te vinden tussen de belangen van alle gezinsleden en dit mee te
laten wegen in het proces om tot een goede verdeling van zorg- en werktaken te
komen. Wanneer de vader of moeder thuisblijft om voor de kinderen te zorgen en
dus niet gaat voor de eigen carrire, is er sprake van opoffering.
Bij de doop hebben vader en moeder beloofd hun kinderen christelijk op te
voeden. Vader en moeder hebben dus elk een eigen taak in de opvoeding van hun
kinderen. Salomo geeft dit in het Spreukenboek ook aan Mijn zoon, bewaar het
gebod van uw vader, en verlaat de wet van uw moeder niet (Spreuken 6: 20).
Opoffering is een woord dat tegenwoordig een negatieve lading heeft. Vanuit
Bijbels perspectief is opoffering echter positief. Het gaat er namelijk om uit liefde
voor elkaar iets doen voor de ander, waar je zelf nadeel van ondervindt. Dat
moeten ouders voor elkaar overhebben in een gezin waar voorkeuren botsen. Uit
onderzoek blijkt dat mannen directer zijn in het aangeven van hun voorkeuren
en dat vrouwen sneller bereid zijn zich op te offeren voor het geluk van de ander.
Opoffering kan echter ook betekenen dat je als gezin een deel van het gezamenlijke
inkomen opgeeft door het minderen van uren of het aanvaarden van een minder
veeleisende betrekking.

AANZETAANZET
Kompas Gaven
voor christenen
van God 55
 4. Belang van gaven en talenten

Ontvangen gaven en talenten zijn positief te waarderen en de mens heeft de

opdracht gekregen ze goed te gebruiken. Maar uiteindelijk gaat het er niet om
hoeveel gaven een mens gekregen heeft en hoe hij ze gebruikt heeft. Denk
bijvoorbeeld aan de rijke dwaas (Lukas 12) die alle eer naar zichzelf toe trok.
Alle gaven vallen in het niet bij de belangrijkste gave, namelijk de gave van de
bekering, een wedergeboren hart dat leeft tot Gods eer. Alleen door wedergeboorte
en te leven tot eer van God kan een mens op een juiste wijze de ontvangen gaven
en talenten gebruiken. Tot heil van de samenleving en zijn naaste en tot eer van
God de Schepper en Gever van alle dingen.

Verantwoording
In de gelijkenis van de talenten (Matthes 25) worden de knechten bij de terugkeer
van de heer bij hem geroepen. Ze moeten hem allemaal vertellen wat ze met de
talenten die ze van hem in bruikleen ontvangen hebben, gedaan hebben. De
knechten die met hun talenten aan het werk gegaan zijn, mogen hun talenten
houden. De knecht die het talent in de grond begraven heeft, moet zijn ene talent
afstaan en wordt door andere knechten van de heer gedood.
Net als de knechten in de gelijkenis moet iedereen aan het einde van zijn leven
rekenschap afleggen van alles wat hij gedaan heeft in zijn leven. Iedereen heeft
n of meerdere talenten van God ontvangen. Iedereen of hij nu veel of weinig
talenten heeft gekregen, moet verantwoorden hoe hij daarmee omgegaan is.

Gebed
Niet alleen het ontwikkelen van gaven en talenten, maar ook het maken van
bepaalde keuzes zoals een studie- of beroepskeuze zijn belangrijke momenten
in iemands leven. Vaak gaat het om keuzes met grote gevolgen, daarom is het
belangrijk zulke keuzes niet alleen te maken. Ouders en vrienden kunnen hierbij
goede adviezen geven, maar een christen zal hier als het goed is ook in zijn gebed
aan God vragen wat Hij voor ons uitgedacht heeft. De besteding van de ontvangen
talenten en gaven moet ten diepste als doel hebben om God aan Zijn eer te laten
komen. Hoe is zoiets mogelijk als Hij dan niet betrokken wordt bij het maken van
dergelijke keuzes?
Het kan lastig zijn hier goed mee om te gaan. Vragen die hierbij naar voren kunnen
komen zijn: Moet je alleen maar bidden en afwachten tot God je een pasklaar
antwoord geeft?, Kan ik God om een concreet antwoord vragen? of Hoe weet
ik nu of datgene waarvan ik denk dat het Gods teken is, ook werkelijk zo is? Het
gebed en werk kunnen ook hierin niet los gezien worden. We moeten de middelen
die we van Hem ontvangen gebruiken, ook in het zoeken naar antwoorden op onze
vragen.
Wanneer het antwoord van God komt, is dat mooi en geeft dat rust om de gewenste
keuze te volgen. Het wordt anders als het antwoord wegblijft of als het antwoord

56 AANZET Kompas
Gaven
Niet van
voor
zonderGodchristenen
hoop
niet het gewenste antwoord is. Ook in die situaties is het goed God hierbij te
betrekken. In deze situaties mag je Hem vragen hoe je verder moet en wat Hij met
je voor heeft.

AANZETAANZET
Kompas Gaven
voor christenen
van God 57
 5. Verwerking

1. Verschillen
Mensen hebben verschillende talenten en gebruiken die ook allemaal anders.
- Ik werk om te leven.
- Ik doe graag de dingen die ik leuk vind. Anders is het zo saai!
- Ik zoek iets leuks naast mn werk. Voor wat extra uitdaging.
- Ik probeer zo min mogelijk te werken, zodat ik anderen kan helpen.
- Vrijwilligerswerk geeft mij echt veel voldoening.
- Werken is goed voor een mens!
- God gaf de opdracht om te werken. Dat geldt ook nu nog.
- Ik ga graag met mensen om en zoek veel sociale contacten.
- Met mijn tekeningen probeer ik mensen te raken.
- Ik evangeliseer altijd. Soms met woorden.

a. Lees de meningen. In welke uitspraken wordt het gebruik van gaven en talen-
ten positief gewaardeerd?
b. In welke uitspraken wordt het gebruik van gaven en talenten negatief ge-
waardeerd?
c. Welke twee meningen spreken jou het meeste aan? Waarom?
d. Met welke twee meningen ben je het oneens? Waarom?

2. Bijbelstudie
Lees Psalm 127
1. Een lied Hammaloth, van Slomo. Zo de HEERE het huis niet bouwt, te-
vergeefs arbeiden deszelfs bouwlieden daaraan; zo de HEERE de stad niet
bewaart, tevergeefs waakt de wachter.
2. Het is tevergeefs dat gijlieden vroeg opstaat, laat opblijft, eet brood der
smarten; het is alzo, dat Hij het Zijn beminde als in den slaap geeft.
3. Zie, de kinderen zijn een erfdeel des HEEREN; des buiks vrucht is een belo-
ning.
4. Gelijk de pijlen zijn in de hand eens helds, zodanig zijn de zonen der jeugd.
5. Welgelukkig is de man die zijn pijlkoker met dezelve gevuld heeft; zij zullen
niet beschaamd worden, als zij met de vijanden spreken zullen in de poort.

a. In onze samenleving zijn er veel verschillende beroepen. De mens kan

ongelofelijk veel en in de loop van de eeuwen is de kennis enorm toegeno-
men. Denk alleen al aan alle ict-toepassingen. Er is welvaart in ons land. Het
lijkt niet op te kunnen, de mens is tot alles in staat.
- Wat is in dat verband de les uit Psalm 127 : 1?
- Hoe moet onze houding zijn ten opzichte van ons werk en de dingen die
we daarin bereiken?
b. Wat zegt het eerste gedeelte van vers 2 over het altijd druk bezig zijn?

58 AANZET Kompas
Gaven
Niet van
voor
zonderGodchristenen
hoop
c. Wat wordt er bedoeld met het in ...dat Hij het Zijn....
d. Wat wil vers 2 dus zeggen? Kan je ook een verbinding leggen met vers 1?

3. Vragen om uit te kiezen...

1. Wat betekent het begrip arbeid eigenlijk?
2. Welke functies vervult arbeid, wat is het doel van het verrichten van arbeid?
3. Wat betekent het volgens jou als je werkloos bent als je naar het doel van
arbeid kijkt?
4. In onze maatschappij heeft het ene beroep meer status dan het andere.
Wat betekent het woord status?
5. Wat bepaalt de status van een bepaald beroep?
6. Noem drie verklaringen voor inkomensverschillen.
7. Vroeger gaf het ambt van dominee een hoge status. Hoe komt het dat dit
tegenwoordig veel minder nspeelt?
8. Ook in de Bijbel lees je van rijken en armen, van voorname mensen en van
dienstknechten.
Hoe spreekt de Bijbel in algemene zin over statusverschillen? Kun je een
aantal voorbeelden geven?
9. Mag je neerzien op mensen met bepaald werk? Leg eens uit.
10. Wat is de boodschap van Titus 2: 9 -10?
11. En wat van 2 Timothes 6: 17 -19?
12. Wat zeggen deze bijbelgedeelten over hoe wij met ons bezit en ons werk
behoren om te gaan? Welke plaats heeft de naaste in dit alles?

AANZETAANZET
Kompas Gaven
voor christenen
van God 59