PLC Temel Seviye

Eitim Notlar

Endstriyel Otomasyon Eitim

Notlar

Yrd. Do. Dr.

zgr Turay KAYMAKI

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
S7 300 Temel Seviye Eitim Notlar

S7 300 Temel Seviye Konu Balklar

S7300n Genel zellikleri
S/300n Modler Donanm Yaps
STEP 7 Simatic Manager
Program Oluturma
Donanm Yaps Oluturma
PLCnin alma Felsefesi
Programlama Teknikleri
Yapsal Programlama Elemanlar
Program Bloklarn Oluturma
Program Yazm Editr
Program Gsterilimi
Say Formatlar
kili Mantksal lemler
Temel Mantksal lemler
Kurma-Silme Komutlar
kan Kenar ve Den Kenar Alglama Komutlar
kili Mantksal lemlerin eriini Bir Hafza Elemannda Saklamak
Zamanlama lemleri
Gecikmeli Zamanlayc (S_ODT)
Gecikmeli ve Mhrlemeli Zamanlayc (S_ODTD)
Den Kenara Gre Gecikmeli Zamanlayc (S_OFFDT)
Darbe Zamanl Zamanlayc (S_PULSE)
Uzatlm Darbe Zamanl Zamanlayc (S_PEXT)

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
S7 300 Temel Seviye Eitim Notlar

Sayma lemleri
leri Sayc(CU)
Geri Sayc(CD)
leri-Geri Sayc(CUD)
Karlatrma Komutlar
Karlatrma Komutlarnn Sayclarla Beraber Kullanlmas
Dntrme Komutlar
BCD <> 16 bitlik Tamsay(INT)
BCD <> 32 bitlik Tamsay(INT)
16 Bitlik Tamsay(INT) >32 bitlik Tamsay(INT)
32 Bitlik Tamsay(INT) >32 bitlik Gerek Say(Floating Point)
16 bitlik Saynn Bit Dzeyinde Eleniini Alma
16 bitlik Saynn Eleniini Alma
32 bitlik Saynn Eleniini Alma
32 Bitlik Gerek Sayy 32 Bitlik Tamsayya Dntrme
ROUND
TRUNC
FLOOR
CEIL
Sembolik adresleme ve Sembol Tablosu
Deiken Tablolarnn Oluturulmas(VAT)

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
S7 300 Eitim Notlar

Genel zellikler
Orta performansl iler iin gelitirilmi modler PLC sistemi
Farkl farkl otomasyon problemlerine cevap verebilecek nitelikte
zengin rn eidi
Proseste bir gelitirme gerektiinde kolay ve sorunsuz olarak
genileme olana
MPI, Profibus ve Endstriyel Ethernet gibi haberleme alarna
balanabilme olana
Programlama aamasnda geni bir komut kmesine destek salamas
SCL, Graph gibi st dzey programlama teknikleriyle
programlayabilme

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Modler Yap Eitim Notlar

G
Kayna
Haberleme Ask
Modl
CPU aret
Modlleri

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Modler Yap Eitim Notlar

G Kayna(PS) :PLC ye bal olan modllerin g ihtiyacn

karlamak iin kullanlmaktadr. Maksimum 2A, 5A ve 10 A olacak
ekilde 3 farkl modeli mevcuttur.
CPU :Merkezi lem Birimi
aret Modl(SM)
Digital Giri Modlleri : 24 V. DC transistor, 120/220 V. AC
rle
Dijital k Modlleri : 24 V. DC transistor, 120/220 AC Rle
Analog Giri Modl : Gerilim, Akm, Diren ve Islift
(Thermocouple),
Analog k Modl : Gerilim ve Akm
Fonksiyon Modl(FM)
Sayma
Pozisyon
Kapal evrim Kontrol
Haberleme Modl(CP)

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
CPU Yaps Eitim Notlar

SF
BATF
Durum LEDleri
DC5V
FRCE
RUN
STOP Hafza Kart Giri
RUN-P
RUN
Yuvas

STOP alma Modu Seim

M-RES
Anahtar
SIMATIC
S7 -300
MPI Balant Noktas
Pil
MPI

SF: Grup Hatas, CPUda yada

MRES :Hafza Reset
STOP :Durma Modu
RUN :alma Modu,bilgisayar
tarafndan sadece okuma anlamnda
ulam mmkn.
RUN-P :alma modu, bilgisayar
tarafndan hem okuma hem de
yazma anlamnda erime mmkn.
modllerde bir hata var
BATF: Pil hatas,pilin gerilim seviyesi
dk yada pil yok
DC5V:5 Volt DC sinyali
FRCE :Bir yada daha fazla giri yada
k zorlanyor
RUN :CPU almaya balarken yanp
sner, alma modunda ise srekli
yanar.

STOP :Durma modunda srekli yanar.

Hafzay sfrlama ilemi sresince
yava bir ekilde yanp sner,ilemin
bitmesiyle beraber hzl olarak yanp
sner.

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
STEP 7 Simatic Manager Eitim Notlar

Balamak iin Simatic Manager iconuna basn.

veya

Start All Programs SIMATIC Simatic Manager

Program altnda ilk defa kullananlar iin kolaylk oluturmas adna

Yeni Proje Sihirbaz ile balar. Bu sihirbaz ile projede kullanlacak CPU,
CPUnun MPI haberleme adresi ve program esnasnda gerekebilecek
olan organizasyon bloklar belirlenir ve proje ierisine yerletirilir.
Aada verilen Yeni Proje Sihirbaz ile deil de klasik bir ekilde projeyi
oluturmak istediimizde karmza gelecek olan sayfa grntsdr.

PCye bal olan haberleme arayz

zerinden ulalabilecek haberleme
noktalarn gsterir.

Yeni proje aar

PCye kaydedilmi
projeyi aar

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
STEP 7 Simatic Manager Eitim Notlar

2. Haberleme ayarlar doru yapld takdirde (Accessible Modes)

dmesine basldnda PCye arayz zerinden bal olan btn PLCler
grnecektir.

MPI a, seri olarak kendine has bir protokolle, RS 485 fiziksel

katman zerinden haberleen bir a yapsdr. Adaki haberleme
hz, adaki modlleri birbirine balayan haberleme kablosunun uzunluuna
ve ada haberleen modl saysna baldr. Bu balamda PC ile PLC
arasndaki haberleme hzn ve timeout sresini an durumuna uygun olarak
semek gerekir.

Eer haberleilmek istenilen PLC bir MPI ana bal ise Accessible Nodes
ikonuna basldnda, PC hem bu PLCyi hem de adaki dier modlleri bulur.
Program PCden kan MPI kablosunun bal olduu modl ekstradan
belirtmek iin MPI adresini belirttikten sonra yanna (Direct) yazar.

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
STEP 7 Simatic Manager Eitim Notlar

Proje Oluturma

Simatic Manager ekrannda New Project/Library ikonuna basldnda proje

oluturma sayfas belirir. Buradan oluturulacak olan projenin ismi, tipi girilir.
Oluturulacak olan proje eer bir deiiklik yaplmazda standart olarak
C:\Program Files\Siemens\Step7\s7proj
dizini altna kaydedilir.

10

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
STEP 7 Simatic Manager Eitim Notlar

stasyon Oluturma

Simatic Manager bnyesinde proje sadece PLCye yklenecek olan kod

kmesini iermez ayn zamanda PLCye ait donamm yaps ve haberleme
yapsn da iermektedir. Bu balamda oluturulan projedeki veriler proje
bnyesinde objeler eklinde hiyerarik bir yapda saklanr.

Insert Station Simatic 300 Station ile projenin ierisine bir S7 300
istasyonu yerletirin.

11

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
STEP 7 Simatic Manager Eitim Notlar

Donanm Yapsn Oluturma

S7 300 PLC ailesi farkl
otomasyon uygulamalar
iin farkl farkl giri k
arabirimlerine sahiptir.
Bu tercih edilen evre
birimlerine ait giri ve
klar kullanmadan nce
ilk olarak CPUnun
hafzasna yklemek
gerekir. Bunun iin STEP 7
ile beraber gelen HW
Config program kullanlr.

lk olarak katalogdan
PLCnin zerinde
yerleecei ask seilir. Bir
excel tablosunu andran
yapda gsterilen her bir
satr, ask zerindeki
yarklar sembolize eder. 1
no.lu yark g kayna iin
ayrlmtr. 2 ve 3 no.lu
yarklar CPU ve sonrakiler
ise haberleme, iaret ve
fonksiyon modlleri iin
ayrlmtr.

12

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
STEP 7 Simatic Manager Eitim Notlar

Donanm Yapsn Oluturma

PS 307 5A
CPU 315-2 DP
DI16xDC24V
DO16XDC24V/0.5A
AI4/AO2
PS CPU DI DO AI/AO

Yukardaki gibi bir

donanm yaps HW
Config. program
yardmyla u ekilde
oluturulur. lk olarak
katalogdan S7 300 iin ask
seilir. Arkasndan 1 no.lu
yark iaretlendikten sonra
katalogdan PS bal
altndan verilen zelliklere
sahip olan g kayna
seilir. Arkasndan 2 no.lu
yark seilir ve CPU-300
bal altndan uygun
ilemci tercih edilir. 3 no.lu
yar fiziksel olarak CPU
doldurduundan buras bo
braklarak 4 no.lu yark
seilir. DI-300 balndan uygun dijital giri modl tercih edilir. Ayn ilem
5 ve 6 no.lu yarklar iin tekrarlanr.

13

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
STEP 7 Simatic Manager Eitim Notlar

Proje: Donanm ve dier yaplarn(MPI, Profibus gibi) sakland

klasr
Simatic S7300 Station : Uygun donanm yapsnn ve CPU
datalarnn sakland klasr
Symbols: Sembolik adresleme iin genel sembollerin sakland veri tablosu
Sources: Gelitirilen STL, SCL yada GRAPH tabanl program paracklarnn
kaynak kodlar saklanr.
Blocks: Lojik Bloklar(OB, FB, FC, SFB ve SFC), Data Bloklar, Sistem Data
Bloklar ve Deiken Tablolar saklanr.

14

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
PLCnin alma Felsefesi Eitim Notlar

Giri Grnt
Bellei(PII)deki
deerleri yeniler.
PLCnin hafzasndaki PII
program paras
Satr Sayc

1. Satr Hafza Alan

2. Satr
PIQ
.
n. Satr Zamanlayc

k Grnt
Bellei(PIQ)deki
deerleri ka
aktarr.

Giri birimlerindeki deerler Giri Grnt Bellei(PII)ne kaydedilir. Bu

deerler bir sonraki evrime kadar deimez.

Program belleindeki komutlar adm adm srayla ilenir. Programda kullanlan giri
deerleri giri grnt belleine yazlan deerlerdir ve bir program evrimi sresince
deimez. Hesaplanan k deerleri k Grnt Belleine(PIQ) kaydedilir.

Hatal alma durumlar incelenir. Hata yoksa k grnt belleine kaydedilen

deerler k birimine aktarlr. k birimine aktarma ilemi tamamlandktan sonra
tekrar birinci adma dnlr. k birimine aktarlan deerler bir sonraki evrime kadar
deimez.
15

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Programlama Teknikleri Eitim Notlar

Lineer Programlama

OB1
Proje bnyesinde PLC iin gelitirilen
program tek bir blok zerinden programlanr.
Alt program gibi yaplar kullanlmaz. zm
. tek bir program paras ile retilir.
.
.

Yapsal Programlama

OB1
FC1 FB3

. .
. .
. .
DB30

Bu programlama tekniinde program uygun alt paralara

blnr. Ana Program ise bunlar aran bir yapda
programlanr. Hem projenin tasarm hem de iletilmesi aamasnda
kullanclara kolaylklar salar.
16

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
STEP 7de Yapsal Programlama Elemanlar Eitim Notlar

DB

SFC
FC FB
SFB

OB FC FC SFC

FB FB FC

OB: Organizasyon Bloklar iletim sistemi tarafndan arlan bloklardr.

levlerine gre farkl farkl organizasyon bloklar mevcuttur. Mesela OB1
ana programn koturulduu organizasyon bloudur. Bunun yannda OB35
zamana bal kesmeli alan organizasyon bloudur. CPUnun tipine gre
organizasyon bloklarn says deiebilir.

FC/FB: Fonksiyon ve Fonksiyon Bloklar yapsal programlama mant

ierisinde gelimi bir alt program gibi davranan yaplardr. Kompleks
program paralarn kk, takip edilebilir yaplara blmek iin
kullanlabilir.

SFC/SFB: Sistem Fonksiyon ve Sistem Fonksiyon Bloklar CPU ile

birlikte gelen hazr yaplardr.

DB: Veri Bloklar veri saklanmak iin kullanlan yaplardr. zel ve Genel
olmak zere iki farkl tipi mevcuttur.

17

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Program Bloklarn Oluturma Eitim Notlar

Simatic Manager bnyesinde program paralarn oluturabilmek iin ilk

olarak Blocks klasr seilir. Klasr seili iken sada oluan pencerede
mousea sa kliklemek suretiyle yeni bir pencere atrlr. Bu pencerede
Insert New Object altndan istenilen blok tercih edilir.

Dier bir ekilde Blocks klasr yine seili iken

Insert S7 Block eklindedir.

Proje oluturulmasyla birlikte Blocks klasrnn altnda OB1 Ana

Program Blou standart olarak oluur.

Insert S7 Block Function

ile yeni bir Fonksiyon oluturun.

18

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Programn Yazlmas Eitim Notlar

Oluturulan program blou zerine iki defa kliklediimizde program

yazmak iin gelitirilmi olan LAD, STL, FBD Programming S7 Blocks
program bnyesinde istemi olduumuz blok alr.

Temel
programlama
elemanlar

Programn kodunun PLCyi programlayabilmek

gelitirildii ortam iin aracamz tm
komutlar ieren katalog
Gelitirilen kodu PLCye ykler.
Sembolik gsterilimi aktif hale getirir.
Gzlemleme(Monitor) ilevini aktif hale getirir.

Yeni Network oluturur.

19

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Program Gsterimi Eitim Notlar

Bir kumanda ya da kontrol sisteminin zmne ilikin szel ya da

matematiksel kurallarn PLC program belleine aktarlmas zel bir
programlama dili ve derleyicisi araclyla yaplr. PLC programlama dilleri,
komut ile programlama ve grafiksel programlama olarak iki ana balk
altnda toplanabilir.

Programn gelitirildii ortam olan LAD, STL, FBD Programming S7

Blocks da 3 farkl ekilde program gelitirmek mmkndr. Bunlardan biri
komut ile programlama tekniine dier ikisi ise grafiksel programlama
tekniine girer. Bunlar aadaki gibidir.
Network 1
Network 1
I0.0 I0.1 Q4.0
A I 0.0
Q4.0 A(
O I 0.1
Network 2 O Q 4.0
I0.2 I0.3 Q4.1 )
= Q 4.0
Network 2
Merdiven Diyagram(LAD) A I 0.2
Network 1 A I 0.3
I0.1 >= I0.0 & Q4.0 = Q 4.1
Q4.1 =

Komut Listesi(STL)
Network 2
I0.2 & Q4.1
I0.3 =

Fonksiyon Blok Diyagram(FBD)

20

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Say Formatlar Eitim Notlar

Bit 1 Byte = 8 Bit

r: I0.0, I0.1, Q4.0, MW5.9
1 Integer = 16 Bit
Byte(B)
1 Integer = 2 Byte
r: MB9, IB3, QB4
Interger(I) 1 Double Integer = 32 Bit
r: MW10, MW12, IW0 1 Double Integer = 4 Byte

Double Integer(DI)
r: MD10, MD14, IW0
Floating Point
r: MD10, MD14

aretsiz Tam Deer aretli Tam Deer

Byte 0255 -127128
(0FF) (807F)
Integer 065535 -32,76832,767
(0FFFF) (80007FFF)
Double Integer 04,294,967,295 -2,147,483,648 2.147,483,647
(0FFFFFFFF) (8000 00007FFF FFFF)

21

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Say Formatlar Eitim Notlar

MSB LSB
7 6 5 4 3 2 1 0
I 0 I 3.4
I 1
I 2
I 3 Byten kanc biti olduu
I 4 Ayra
I 5 Byte numaras
I 6 Adres Tipi
I 7

MSB LSB
7 0
MB20

MB20

Hafza blgesini belirtir

Hafza formatn belirtir
Hafza alann belirtir

22

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Say Formatlar Eitim Notlar

Integer 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 0 1 =125

BCD 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 1

aret 1 2 5

0000 +
1111 -

BCD formatnda her bir ondalk say 4 bitle ifade edilir.

16 bitlik bir alanda BCD formatnda -999 ile 999 arasndaki saylar
saklanabilir.

MSB LSB
15 8 7 0
MB20 MB21

MW20

MSB LSB
31 24 23 16 15 8 7 0
MB20 MB21 MB22 MB23

MW20 MW22
MD20

23

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
kili Mantksal lemler Eitim Notlar

Kumanda devrelerindeki mantksal ilevlerin gereklenmesi kontrol

birimine ilikin ikili mantksal ilemlerle yaplr. Elektropnmatik
kumanda devreleri iin de geerli olan bu tr ilemler komut (STL),
merdiven mant (LAD) veya fonksiyon blok (FBD) ile ifade edilebilir.

kili mantksal ilemlerde

kullanlacak olan komutlar komut
katalogundaki Bit logic
blmnn altndadr.
Yanda hem LAD hem de FBD iin
iki mantksal ilemlerde
kullanlabilecek olan komutlar
verilmitir.
STLde bu komutlarla ayn ilevi
salayan komutlarn yan sra LAD
ve FBDde karl olmayan
komutlar da mevcuttur.

LAD FBD

24

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
kili Mantksal lemler Eitim Notlar

Temel Mantksal lemler

Temel mantksal ilem komutlar VE(AND), VEYA(OR) ve DEL(NOT) komutlardr. Bu

komutlar merdiven mantyla programlama tekniinde normalde ak, normalde kapal
kontak gibi sembolleriyle gereklenirler. Programlama teknii olarak ta merdiven mant
geleneksel kumanda devrelerine benzemektedir.

Pasifken Aktifken PLCdeki

gsterim

Normalde Ak Kontak

Normalde Kapal Kontak

VE Kaps VEYA Kaps DEL Kaps

A B Q A B Q A Q
0 0 0 0 0 0 0 1
0 1 0 0 1 1 1 0
1 0 0 1 0 1
1 1 1 1 1 1

A B Q A Q A Q

25

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
kili Mantksal lemler Eitim Notlar

Temel mantksal ilemler bit dzeyinde u adres alanlar iin geerlidir.

I, Q, M, L, D, T, C

Mantksal Fonksiyon
Q4.1 = [ ( I0.0 * I0.1 ) + M0.1 ] * [ I0.2 * M0.0 ]

LAD STL

I0.0 I0.1 I0.2 Q4.1

A(
M0.1 M0.0 AN I 0.0
AN I 0.1
O M 0.1
)
FBD
A(
I0.0 & ON I 0.2
I0.1 >= O M 0.0
M0.1 &
)
= Q 4.1
I0.2 >=

M0.0 Q4.1
=

Problem

Q4.2 = M1.0 + [ I0.0 * I0.1 * ( I0.2 + Q4.2 )]

Q4.3 = [ ( I0.0 + I0.1 ) * I0.3 * I0.4 ] + I0.2

26

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
kili Mantksal lemler Eitim Notlar

Kurma-Silme(SET-RESET) lemleri
Kurma komutu, bir bitlik adres alannn ieriini 1 yapar. Silme komutu ise bir bitlik
adres alannn ieriini 0a eker.

Geerli Giri Adresleri(Bit)

I, Q, M, L, D

Network 1 Network 1
Q4.0
I0.0 Q4.0
S
S
I0.0

Network 2 Network 2
Q4.0
I0.1 Q4.0
R
R
I0.1

LAD FBD

Zaman Diyagram

I0.0

I0.1

Q4.0

27

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
kili Mantksal lemler Eitim Notlar

Kurma veya Silme Baskn ki Kararl lem Elemanlar

Kurma baskn iki kararl (RS) elemann her iki girii de 1 yapldnda k 1, silme
baskn iki karal (SR) elemann her iki girii de 1 yapldnda k 0 olur. Dier giri
deerlerinde silme kurma komutlar ile edeerdir.

Geerli Giri Adresleri(Bit) Geerli k Adresleri(Bit)

I, Q, M, L, D I, Q, M, L, D
Network 1
M0.0 Network 1
I0.0 SR Q4.0 M0.0
S Q
I0.0 S SR Q4.0
I0.1 =
I0.1 R
R

Network 2 Network 2
M0.1
I0.1 Q4.1 M0.1
RS
R Q I0.1 R RS Q4.1
=
I0.0 I0.0 S
S

LAD FBD
Zaman Diyagram
I0.0

I0.1

RLO

M0.0, M0.1

Q4.0

Q4.1
28

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
kili Mantksal lemler Eitim Notlar

kan Kenar ve Den Kenar Alglama Komutlar

Bir iaretin yalnz kan veya den kenarlarn alglamak iin giri iaretinin mantksal
0dan 1e deimesi veya 1den 0a deimesi durumunda 1 program tarama sresince
mantksal 1 iareti reten komutlar kullanlr. S7 300 CPUlarda iki farkl tr kenar
alglama komutu mevcuttur.
1. RLO Kenar Deerlendirmesi

Geerli Giri Adresleri(Bit)

I, Q, M, L, D

Network 1 Network 1
I0.0 & M0.0 Q4.0
I0.0 I0.1 M0.0 Q4.0
P =
P I0.1

Network 2 Network 2
I0.0 I0.1 M0.1 Q4.1 I0.0 & M0.0 Q4.1
N P =
I0.1

LAD FBD

Zaman Diyagram

I0.0

I0.1

RLO

M0.0, M0.1

Q4.0

Q4.1
29

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
kili Mantksal lemler Eitim Notlar

2. aret Kenar Deerlendirmesi

Geerli Giri Adresleri(Bit)

I, Q, M, L, D

Network 1 Network 1
I0.0 I0.0
Q4.0
POS POS Q4.0
Q
=
M0.0 M_BIT

M0.0 M_BIT
Network 2
I0.0
Network 2 NEG Q4.1
I0.0 =
M0.1
Q4.1
NEG Q

M0.1 M_BIT

LAD FBD

Zaman Diyagram

I0.0
1 tarama sresi

Q4.0
1 tarama sresi

Q4.1

30

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
kili Mantksal lemler Eitim Notlar

Lojik fadenin eriini Bir Hafza Alannda Saklama

kili mantksal ilemlerin ara sonularn ikili sonu komutu kullanmadan saklamaya
yarayan komuttur. Bu ekilde ayn ikili alt ilemi bir alt satrda yeniden yaplmas
gerekmez.

Geerli Giri Adresleri(Bit)

I, Q, M, *L, D

* L adres alan sadece lojik bloun(FC, FB ve OB) deiken tablosunda bir geici hafza
olarak tanmlanm ise kullanlabilir.

Network 1

I0.0 I0.1 M0.0 I0.2 I0.3 M0.1 Q4.0

# # NOT
Q4.1

LAD

Network 1
I0.0 & M0.0
# &
I0.1

I0.2 & M0.0 Q4.0

I0.3 >= # =

Q4.1

FBD

31

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Zamanlama lemleri Eitim Notlar

Genel zellikler
5 tip zamanlayc mevcuttur.
S_ODT(SD) Gecikmeli Zamanlayc
S_ODTD(SS) Gecikmeli ve Mhrlemeli Zamanlayc
S_OFFDT(SF) Den Kenara Gre Gecikmeli Zamanlayc
S_PULSE(SP) Darbe Zamanl Zamanlayc
S_PEXT(SE) Uzatlm Darbe Zamanl Zamanlayc

S7 300 ailesine ait CPUlarda S7 200lerden farkl olarak CPUdaki

zamanlayclar, zamanlayc tiplerine gre belli sabit saylarda olacak ekilde
ayrlmamtr. Projedeki ihtiyaca bal olarak istenilen tipte zamanlayc
CPUnun izin verdii zamanlayc saysn amamak artyla istenildii kadar
kullanlabilir.
Bunlardan drd ykselen kenar, bir tr ise den kenar ile tetiklenir.
Zamanlayclar tetikleme prensibine gre alrlar ve ierikleri belirlenen
zamandan 0a doru geriye akar.
Her yeni gelen tetikleme sinyali ile zamanlayc ieriine belirlenen zaman
yeniden yklenir ve yeniden geriye doru akmaya balar.
Her bir zamanlayc iin CPUnun hafzasnda 16 bitlik bir bellek adresi
ayrlmtr.
Zamanlayc adedi CPUnun tipine baldr.
S7 300 CPU Tipi Zamanlayc Adedi
CPU 312 063
CPU 313 0127
CPU 314 0127
CPU 315 0127
CPU 315-2DP 0127
CPU 318-2DP 0511

32

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Zamanlama lemleri Eitim Notlar

Zamanlayc Deeri(TV)

Her bir zamanlayc iin CPUnun hafzasnda 16 bitlik bir bellek adresi ayrlmtr.
13 12 11 0

13. 12. Zaman

bit bit arpan
Zamanlayc iin ayrlm 16 bitlik adres alannda 0 ile 11
no.lu bitler arasna BCD formatnda zaman deeri, 12 ve 0 0 0.01 s.
13 no.lu bitlere ise Zaman arpan(Zaman Taban) yazlr. 0 1 0.1 s.
14 ve 15 no.lu bitler ise kullanlmamaktadr. 1 0 1 s.
Buna gre zamanlayclar ile 10 ms.den 2 saat 46 dakika 1 1 10 s.
ve 30 saniyeye kadar bir sre iin gecikme yaratlabilir.

Zamanlayc deerini iki farkl ekilde atamak mmkndr.

1. Hexadecimal formatta atama yapma

W#16#klmn
k : Zaman arpan

lmn : BCD formatnda zaman deeri

1 saat,10 dakika ve 20 saniye iin TV yerine W#16#3422 yazlmaldr.

7 saniye 20 milisaniye iin TV deeri olarak W#16#0702 yazlmaldr.

2. S5 Time formatnda atama yapma

S5T#wH_xM_yS_zMS
H: Saat M: Dakika S: Saniye MS: Milisaniye

1 saat,10 dakika ve 20 saniye iin TV yerine S5T#1H10M20S yazlmaldr.

7 saniye 20 milisaniye iin TV deeri olarak S5T#7S20MS yazlmaldr

33

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Zamanlama lemleri Eitim Notlar

S_ODT(SD) Gecikmeli Zamanlayc

Gecikmeli Zamanlayc, Kurma(S) giriinin ykselen kenar ile zaman geriye doru akar ve
ngrlen TV deeri dolduunda Q k 1 olur. Kurma girii 0 olana kadar(R=0 koulunda)
veya Silme(R) giriinin 1 olmasyla k 1 olmaya devam eder.

Her zaman Silme giriinin ncelii vardr.

Geerli Adresler

S(bit) : I, Q, M, D, L, T, C Q(bit) : I, Q, M, L, D
TV : I, Q, M, D, L veya sabit BI(Int) : I, Q, M, D, L
R(bit): I, Q, M, D, L, T, C BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L

T0 T0
I0.0 S_ODT Q4.0 S_ ODT
S Q I0.0 S BI

S5T#10S TV BI S5T#10S TV BI_BCD Q4.0

=
I0.1 R BI_BCD I0.1 R Q

LAD FBD

I0.0

I0.1

T0

Q4.0

10 s.

34

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Zamanlama lemleri Eitim Notlar

S_ODTS(SS) Gecikmeli ve Mhrlemeli Zamanlayc

Gecikmeli ve Mhrlemeli Zamanlayc, Kurma(S) giriinin ykselen kenar ile zaman
geriye doru akar ve ngrlen TV deeri dolduunda Q k 1 olur.

Kurma girii 0 olsa bile zaman geriye doru akmaya devam eder. ngrlen TV deeri
dolduunda Q k mhrlenir ve kurma giriinden yeni bir tetiklemeye kapanr. k
silme(R) giriine 1 sinyali gelene kadar 1 olmaya devam eder.

Sime(R) giriinin ncelii vardr.

Geerli Adresler

S(bit) : I, Q, M, D, L, T, C Q(bit) : I, Q, M, L, D
TV : I, Q, M, D, L veya sabit BI(Int) : I, Q, M, D, L
R(bit): I, Q, M, D, L, T, C BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L

T0 T0
I0.0 S_ODTS Q4.0 S_ ODTS
S Q I0.0 S BI

S5T#10S TV BI S5T#10S TV BI_BCD Q4.0

=
I0.1 R BI_BCD I0.1 R Q

LAD FBD

I0.0

I0.1

T0

Q4.0
35

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Zamanlama lemleri Eitim Notlar

S_OFFDT(SF) Den Kenara Gre Gecikmeli Zamanlayc

Den Kenara Gre Gecikmeli Zamanlaycnn Kurma(S) giriinin ykselen kenar ile Q
k 1 olur, den kenar ile zaman geriye doru akmaya balar ve ngrlen zaman deeri
dolduunda Q k 0 olur. Zamanlaycnn ierii 0 olmadan kurma girii yeniden 1 olmas
halinde zamanlaycnn ierii sabit kalr. Kurma girii yeniden 0 olmasyla da zamanlayc
geriye doru kaymaya devam eder.

Silme giriinin ncelii vardr.

Geerli Adresler

S(bit) : I, Q, M, D, L, T, C Q(bit) : I, Q, M, L, D
TV : I, Q, M, D, L veya sabit BI(Int) : I, Q, M, D, L
R(bit): I, Q, M, D, L, T, C BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
T0 T0
I0.0 S_OFFDT Q4.0 S_ OFFDT
S Q I0.0 S BI

S5T#10S TV BI S5T#10S TV BI_BCD Q4.0

=
I0.1 R BI_BCD I0.1 R Q

LAD FBD

I0.0

I0.1

T0

Q4.0
36

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Zamanlama lemleri Eitim Notlar

S_PULSE(SP) Darbe Zamanl Zamanlayc

Darbe Zamanl Zamanlaycnn Kurma(S) giriinin ykselen kenar ile zaman geriye doru
akar ve Q k 1 olur. ngrlen TV deeri dolduunda yada kurma girii 0 olduunda Q
k 0 olur. Zamann geriye doru akmas iin kurma giriinin 1 olmas gerekir.

Silme giriinin ncelii vardr.

Geerli Adresler

S(bit) : I, Q, M, D, L, T, C Q(bit) : I, Q, M, L, D
TV : I, Q, M, D, L veya sabit BI(Int) : I, Q, M, D, L
R(bit): I, Q, M, D, L, T, C BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L

T0 T0
I0.0 S_PULSE Q4.0 S_PULSE
S Q I0.0 S BI

S5T#10S TV BI S5T#10S TV BI_BCD Q4.0

=
I0.1 R BI_BCD I0.1 R Q

LAD FBD

I0.0

I0.1

T0

Q4.0
37

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Zamanlama lemleri Eitim Notlar

S_PEXT(SE) Uzatlm Darbe Zamanl Zamanlayc

Darbe Zamanl Zamanlaycnn Kurma(S) giriinin ykselen kenar ile zaman geriye doru
akar ve Q k 1 olur. Zamanlayc deeri(TV) dolduunda yada kurma girii 0 olduunda
Q=0 olur. S girii 0a dtnde hala zaman geriye doru akmaya devam ediyor ise Q k
ngrlen zamann sonunda sfra der.

Geerli Adresler

S(bit) : I, Q, M, D, L, T, C Q(bit) : I, Q, M, L, D
TV : I, Q, M, D, L veya sabit BI(Int) : I, Q, M, D, L
R(bit): I, Q, M, D, L, T, C BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L

T0 T0
I0.0 S_PEXT Q4.0 S_ PEXT
S Q I0.0 S BI

S5T#10S TV BI S5T#10S TV BI_BCD Q4.0

I0.1 R =
BI_BCD I0.1 R Q

LAD FBD

I0.0

I0.1

T0

Q4.0 38

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Sayma lemleri Eitim Notlar

Genel zellikler
Sayma ilemleri iin 3 farkl tr sayc kullanlr.
leri Sayc(CU)
Geri Sayc(CD)
leri-Geri Sayc(CUD)
Her bir sayc iin CPUnun hafzasnda Sayc Deeri olarak adlandrlabilecek 16
bitlik bir bellek adresi ayrlmtr.
Bir sayc 0dan 999a kadar sayabilir.
Sayclar ileri yada geri sayma girilerine gelen sinyalin kan kenarna gre
ieriini deitirirler.
Sayc adedi CPU tipine baldr.
S7 300 CPU Tipi Sayc Adedi
CPU 312 0128
CPU 313 0255
CPU 314 0255
CPU 315 0255
CPU 315-2DP 0255
CPU 318-2DP 0511

12 11 0
0 0 1 0 0 0 0 1 0 1 1 1

2 1 7

16 bitlik Sayc Deeri adres alannda 0 ile 11 no.lu bitler arasna BCD formatnda sayc
ierii kaydedilir. 12, 13, 14 ve 15 no.lu bitler ise kullanlmamaktadr.

Mesela saycnn ierii 217 deeri kurulmak istendiinde PV giriine C#217 yazlmaldr.

39

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Sayma lemleri Eitim Notlar

leri Sayc(CU)
leri Sayc, Sayc leri(CU) giriine gelen iaretin kan kenar ile 16 bitlik Sayc Deerinin
ieriini 1 arttrr. Sayc Deerinin 0dan farkl olmas durumunda sayc Q kn 1 yapar.
Kurma(S) girii gelen sinyalin kan kenar ile de Sayc Deerine PV(Preset Value) giriine
yazlm olan deer aktarr. Silme(R) girii ise dier iki giriten farkl olarak kendisine bal
olan sinyalin 1 olduu sre boyunca etkin olur ve Sayc Deerine 0 yazar. Sayc Deeri
tamsay(Integer) formatnda BI kna, BCD formatnda ise BI_BCD kna aktarlr.

Geerli Adresler

CU(bit):I, Q, M, D, L Q(bit) : I, Q, M, L, D
S(bit) : I, Q, M, D, L BI(Int) : I, Q, M, D, L
PV : I, Q, M, D, L veya sabit BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
R(bit): I, Q, M, D, L

C0
I0.0 S_CU Q4.0 I0.0
CU Q

I0.1 S BI MW10 I0.1

C#5 PV BI_BCD MW12
I0.2
I0.2 R
5
LAD 4
Sayc 3
2
C0 1
S_ CU 0
I0.0 CU
I0.1 S BI MW10
Q4.0
C#5 PV CV_BCD MW12 Q4.0
=
I0.2 R Q

FBD
40

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Sayma lemleri Eitim Notlar

Geri Sayc(CD)
Geri Sayc, Sayc Geri(CD) giriine gelen iaretin kan kenar ile 16 bitlik Sayc Deerinin
ieriini 1 azaltr. Sayc Deerinin 0dan farkl olduu srece sayc Q kn 1 yapar.
Kurma(S) girii gelen sinyalin kan kenar ile de Sayc Deerine PV(Preset Value) giriine
yazlm olan deer aktarr. Silme(R) girii ise dier iki giriten farkl olarak kendisine bal
olan sinyalin 1 olduu sre boyunca etkin olur ve Sayc Deerine 0 yazar. Sayc Deeri
tamsay(Integer) formatnda BI kna, BCD formatnda ise BI_BCD kna aktarlr.

Geerli Adresler

CU(bit):I, Q, M, D, L Q(bit) : I, Q, M, L, D
S(bit) : I, Q, M, D, L BI(Int) : I, Q, M, D, L
PV : I, Q, M, D, L veya sabit BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
R(bit): I, Q, M, D, L

C0
I0.0 S_CD Q4.0 I0.0
CD Q

I0.1 S BI MW10 I0.1

C#5 PV BI_BCD MW12
I0.2
I0.2 R 5
4
Sayc 3
2
1
C0
0
S_CD
I0.0 CD
I0.1 S BI MW10 Q4.0
C#5 PV CV_BCD MW12 Q4.0
=
I0.2 R Q

41

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Sayma lemleri Eitim Notlar

leri-Geri Sayc(CUD)
leri-Geri Sayc, Sayc leri(CU) giriine gelen iaretin kan kenar ile Sayc Deerinin
ieriini 1 arttrr, Sayc Geri(CD) giriine gelen sinyalin kan kenar ile de Sayc Deerini
1 azaltr. Sayc Deerinin 0dan farkl olmas durumunda sayc Q kn 1 yapar. Kurma(S)
girii gelen sinyalin kan kenar ile de Sayc Deerine PV(Preset Value) giriine yazlm
olan deer aktarr. Silme(R) girii ise dier iki giriten farkl olarak kendisine bal olan
sinyalin 1 olduu sre boyunca etkin olur ve Sayc Deerine 0 yazar. Sayc Deeri
tamsay(Integer) formatnda BI kna, BCD formatnda ise BI_BCD kna aktarlr.

Geerli Adresler

CU(bit):I, Q, M, D, L Q(bit) : I, Q, M, L, D
S(bit) : I, Q, M, D, L BI(Int) : I, Q, M, D, L
PV : I, Q, M, D, L veya sabit BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
R(bit): I, Q, M, D, L

C0
I0.0 S_CUD Q4.0 I0.0
CU Q

I0.1 CD BI MW10 I0.1

I0.2 S BI_BCD MW12 I0.2
C#5 PV
I0.3
I0.3 R
7
6
C0 5
S_CUD 4
I0.0 CU 3
2
I0.1 CD 1
0
I0.2 S BI MW10

C#5 PV CV_BCD MW12

Q4.0
=
Q4.0
I0.3 R Q

42

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Karlatrma Komutlar Eitim Notlar

Genel zellikler
eitli boyutlardaki veriler byklk, kklk veya eitlik ltlerine gre
karlatrma komutlar kullanlarak deerlendirilir.
Bu komutlar kullanlarak 16 bitlik tamsay(INT), 32 bitlik tamsay(DINT) ve 32
bitlik gerek saylar(FLOATING-POINT) karlatrlabilir.
6 farkl karlatrma yapmak mmkndr.
Byk m?(>)
Kk m?(<)
Byk eit mi?(>=)
Kk eit mi? (<=)
Eit mi?(==)
Eit deil mi?(<>)
Karlatrma ileminin sonucu olumlu ise Q k 1 olur.

Blok Girii: Karlatrma

Blok k: Karlatrma
komutunun hangi artlarda
ileminin olumlu
almas isteniyorsa onunla
sonulanmas halinde
ilgili mantksal ifade bu ksma
yaplacak olan iler bu
yazlr. I0.0 CMP==I M0.0 ksma yazlr.
S

IN1

IN2

IN1 ve IN2: Karlatrlmak

istenilen saysal deerler bu iki
girie yazlr. Buras uygun bir
hafza alan yada sabit bir deer
olabilir.
Geerli Adresler

Blok Girii(bit):I, Q, M, D, L Blok k(bit) : I, Q, M, L, D

IN1 : I, Q, M, D, L veya sabit
IN2 : I, Q, M, D, L veya sabit
43

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Karlatrma Komutlar Eitim Notlar

Eit mi?(==)
IN1 = IN2 ise Q=1 olur

I0.0 CMP==I M0.0 I0.0 CMP==DI M0.6 I0.0 CMP==R M1.4

MW10 IN1 MD12 IN1 MD20 IN1

+12 IN2 MD16 IN2 3.14 IN2

Eit deil mi?(<>)

IN1 IN2 ise Q=1 olur

I0.0 CMP<>I M0.1 I0.0 CMP<>DI M0.7 I0.0 CMP<>R M1.5

MW10 IN1 MD12 IN1 MD20 IN1

+12 IN2 MD16 IN2 3.14 IN2

Byk m?(>)
IN1 > IN2 ise Q=1 olur

I0.0 CMP>I M0.4 I0.0 CMP>DI M1.2 I0.0 CMP>R M2.0

MW10 IN1 MD12 IN1 MD20 IN1

+12 IN2 MD16 IN2 3.14 IN2

44

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Karlatrma Komutlar Eitim Notlar

Byk eit mi?(>=)

IN1 >= IN2 ise Q=1 olur

I0.0 CMP>=I M0.2 I0.0 CMP>=DI M1.0 I0.0 CMP>=R M1.6

MW10 IN1 MD12 IN1 MD20 IN1

+12 IN2 MD16 IN2 3.14 IN2

Kk m?(<)

IN1 < IN2 ise Q=1 olur

I0.0 CMP<I M0.5 I0.0 CMP<DI M1.3 I0.0 CMP<R M2.1

MW10 IN1 MD12 IN1 MD20 IN1

+12 IN2 MD16 IN2 3.14 IN2

Kk Eit mi?(<=)
IN1 <= IN2 ise Q=1 olur

I0.0 CMP<=I M0.3 I0.0 CMP<=DI M1.1 I0.0 CMP<=R M1.7

MW10 IN1 MD12 IN1 MD20 IN1

+12 IN2 MD16 IN2 3.14 IN2

45

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 Karlatrma Komutlarnn Sayclarla Beraber PLC Temel Seviye
Eitim Notlar
Kullanlmas

S7 300 ailesine ait olan CPUlardaki sayclar S7 200 ailesine ait CPU modellerindeki
sayclara gre alma prensibi olarak farkllk gstermektedirler. S7 200 ailesine ait
CPUlarda sayclar hem sayma ilemini gerekletirirken hem de karlatrma ilemini
gerekletirmektedirler. yle ki saycnn deeri PV giriine girilen deere eit yada byk ise
saycnn Q k lojik 1 deerini almaktadr.

Fakat S7 300lerde sayc k sayc deerinin sfrdan farkl olmas durumuna baldr.
Saycnn ieriinin S7 200lerdeki gibi karlatrlmas sz konusu deildir.

Bu balamda sayclar karlatrma komutlar ile beraber kullanmak gerekir.

C0
I0.0 S_CUD
CU Q CMP>I CMP<=I Q4.0

I0.1 CD BI MW10
MW10 IN1 MW10 IN1
I0.2 S BI_BCD
8 IN2 15 IN2
C#5 PV
CMP==I Q4.1
I0.3 R

MW10 IN1

+10 IN2

I0.0

I0.1

I0.2

I0.3

Q4.0

Q4.1

46

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Soru Eitim Notlar

S0

S1

K0

K1

6 sn. 3 sn. 6 sn. 3 sn.

47

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Dntrme Komutlar Eitim Notlar

BCD <> 16 bitlik Tamsay(INT)

EN girii 1 olduunda IN giriindeki BCD
formatndaki sayy Tam Say formatnda I0.0
BCD_I
EN ENO
OUTta belirtilen adrese yazar.
MW10 IN OUT MW20
ENO=1 olur

(INdeki BCD +/- 999 arasnda olabilir.)

EN girii 1 olduunda IN giriindeki Tam

I_BCD
Say formatndaki sayy OUT knda I0.0
EN ENO
belirtilen adrese BCD Formatnda yazar.
ENO=1 olur. MW12 IN OUT MW22

Eer bir tama olursa ENO=0 olur.

BCD <> 32 bitlik Tamsay(INT)

EN=1 olduunda IN giriindeki 32 bitlik BCD_DI

BCD formatndaki ifadeyi(+/- 9999999) I0.0
EN ENO
32 Bitlik Tam Sayya dntrr OUTta
belirtilen adrese yazar. MD10 IN OUT MD20

ENO=1 olur.

EN=1 olduunda IN giriindeki 32 bitlik Tam DI_BCD

Sayy BCD formatna dntrr. I0.0
EN ENO
INdeki Tam Say +/- 9999999 aralnn
dna ktnda tama olur ve ENO k 0 MD14 IN OUT MD24
olur.

Geerli Adresler

EN(bit):I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L
IN : I, Q, M, D, L IN : I, Q, M, D, L

48

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Dntrme Komutlar Eitim Notlar

16 Bitlik Tamsay(INT) >32 bitlik Tamsay(INT)

EN girii 1 olduunda IN giriindeki 16
bitlik tamsayy 32 bitlik tamsayya I_DI
I0.0
dntrr ve OUTta belirtilen adrese EN ENO
yazar.
MW10 IN OUT MD20
ENO=1 olur

Geerli Adresler

EN(bit):I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L
IN(INT) : I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L

32 Bitlik Tamsay(INT) >32 bitlik Gerek Say(Floating Point)

EN girii 1 olduunda 32 bitlik tamsayy 32

bitlik gerek sayya(Floating Point) DI_R
I0.0
dntrr ve OUTta belirtilen adrese EN ENO
yazar.
MD10 IN OUT MD20
ENO ilem sonunda 1 olur.

Geerli Adresler

EN(bit):I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L
IN(DINT) : I, Q, M, D, L IN(REAL) : I, Q, M, D, L

49

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Dntrme Komutlar Eitim Notlar

16 bitlik Saynn Bit Dzeyinde Eleniini Alma

EN girii 1 olduunda IN giriindeki 16
bitlik say W#16#FFFF saysyla lojik XOR
ilemine tabii tutulur ve sonucu OUTa INV_I
I0.0
yazlr. lem sonucunda ENO k 1 olur. EN ENO

rnek: MW10 IN OUT

IN=100(W#16#0064) ise ilem sonucunda

OUT=-101(W#16#FF9B) olur.
Geerli Adresler

EN(bit):I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L
IN(INT) : I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L

32 bitlik Saynn Bit Dzeyinde Eleniini Alma

Benzer ekilde EN girii 1 olduunda IN

INV_DI
giriindeki 32 bitlik sayy bu sefer I0.0
EN ENO
W#16#FFFFFFFF saysyla lojik XOR
ilemine tabii tutulur ve sonucu OUTa MD10 IN OUT MD20
yazlr. lem sonucunda ENO k 1 olur.

Geerli Adresler

EN(bit):I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L
IN(INT) : I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L

50

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Dntrme Komutlar Eitim Notlar

16 bitlik Saynn Eleniini Alma

EN girii 1 olduunda IN giriindeki 16
bitlik saynn iareti deitirilir. Say pozitif
NEG_I
bir sayysa negatif, negatif bir sayysa pozitif I0.0
EN ENO
bir sayya dnr. -1 ile arpmaya
edeerdir. MW10 IN OUT MW20

lem sonunda ENO k 1 olur.

rnek:

IN=100(W#16#0064) ise ilem sonucunda

OUT=-100(W#16#FF9C) olur.
Geerli Adresler

EN(bit):I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L
IN(INT) : I, Q, M, D, L IN(INT) : I, Q, M, D, L

32 bitlik Saynn Eleniini Alma

Benzer ekilde EN girii 1 olduunda IN NEG_DI
I0.0
giriindeki 32 bitlik saynn iareti EN ENO
deitirilir.
MD12 IN OUT MD22
lem sonunda ENO k 1 olur.

Geerli Adresler

EN(bit):I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L
IN(DINT) : I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L

51

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Dntrme Komutlar Eitim Notlar

32 Bitlik Gerek Sayy 32 Bitlik Tamsayya

Dntrme
32 bitlik Gerek Sayy 32 bitlik tamsayya dntrmek iin S7 300 PLC ailesi 4 farkl tip
komutu desteklemektedir
ROUND
EN girii 1 olduunda dntrme ilemini ROUND
I0.0
bir yuvarlama ilemi olarak yapar ve EN ENO
sonucunu gerek sayya en yakn tam say
MD16 IN OUT MD20
olarak seer. lem sonunda hata yoksa ENO
k 1 olur.
TRUNC
EN girii 1 olduunda dntrme ilemini
TRUNC
virglden sonraki ksm sfra yuvarlayacak I0.0
EN ENO
ekilde yapar ve sonucu OUTa yazar. lem
sonunda hata yoksa ENO k 1 olur. MD16 IN OUT MD24
FLOOR
EN girii 1 olduunda dntrme ilemini
FLOOR
gerek sayy yukar yuvarlayacak ekilde I0.0
EN ENO
yapar ve sonucu OUTa yazar. lem
sonunda hata yoksa ENO k bitini 1e MD16 IN OUT MD28
eker.
CEIL
EN girii 1 olduunda dntrme ilemini CEIL
gerek sayy aaya yuvarlayacak ekilde I0.0
EN ENO
yapar ve sonucu OUTa yazar. lem
sonunda bir hata yoksa ENO kn 1 MD16 IN OUT MD28
yapar.
Geerli Adresler

EN(bit):I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L
IN(REAL) : I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L
52

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Dntrme Komutlar Eitim Notlar

Uygulama
Network 1 Network 2
ROUND INV_DI
I0.0 I0.1
EN ENO EN ENO

MD16 IN OUT MD20 MD20 IN OUT MD36

TRUNC NEG_DI
EN ENO EN ENO

MD16 IN OUT MD24 MD20 IN OUT MD40

FLOOR
EN ENO

MD16 IN OUT MD28

CEIL
EN ENO

MD16 IN OUT MD32

MD20 MD24 MD28 MD32 MD36 MD40

MD16=14.3 14 14 15 14 -15 -14

MD16=14.5 14 14 15 14 -15 -14

MD16=14.7 15 14 15 14 -16 -15

53

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Simgesel Adlandrma ve Sembol Tablosu Eitim Notlar

S7 300 PLClerde kullanlan hafza alanlarna ister direkt olarak ister simgesel bir isim
zerinden ulamak mmkndr. Bunun iin Simatic Manager bnyesinde bulunan
Symbols Editor programndan faydalanlr, oluturulan proje ierisine S7 Program
klasr altnda Symbols dosyasnda proje ile ilgili simgesel isimler saklanr.

Symbol Table >Export men komutu ile oluturulan sembol tablosu aada verilen
dosya formatlarnda saklanabilir.

ASCII format (dosyaismi.ASC) System Data Format(dosyaismi.SDF)

NOTEPAD,WORD ACCESS

Data Interchange Format (dosyaismi.DIF) Assignment List(Dosyaismi.SEQ)

EXCEL STEP 5

Benzer ekilde yukarda belirtilen formatlarda oluturulmu olan Sembol Tablolar da

Symbol Table >Import komutu ile arlabilinir.

Bu ksma deiken
iin kullanlacak
sembolik isim yazlr.

Bu ksmda kullanlacak
deiken belirtilir.

Deiken ile ilgili gerekli

Deikenin tipi girilir. aklamalarn yapld
blmdr.
54

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Simgesel Adlandrma ve Sembol Tablosu Eitim Notlar

LAD, STL, FBD Programming S7 Blocks program yazm editr zerine daha nce
tanmlanmam bir deikene ilikin sembol atama ilemi, sembol tablosu almakszn ok
hzl bir ekilde yaplabilir.

Deikenin zerinde iken mouseun sa tuu ile yeni bir pencere alr ve Edit
Symbols seilir. Bu yeni gelen pencere aslnda sadece bu deikenin girilebilecei bir
sembol tablosu satrndan ibarettir. Burada deikene verilecek sembolik isim ve deiken
tipi belirtildikten sonra OK ile pencere onaylanarak kapatlr.

55

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Deiken Tablolarnn(VAT) Oluturulmas Eitim Notlar

Deiken Tablolar(VAT), PLCnin istenilen adreslerini gzlemek ve gerektiinde bu

adresler zerinde izin verilenler lsnde deiiklik yapmaya yarar.

Bir deiken tablosu(VAT) oluturmak iin proje ierisinde S7 Program klasr altnda
Blocks seili iken mouseun sa tuuna basarak alan yeni pencereden Insert New
Object >Variable Table seilir.

PLCden okunan
deer bu stunda
belirir.

Gzlemlemek Deikenin hangi Deiken zerinde deiiklik

istenilen say formatnda yaplmak isteniyorsa yeni
deiken girilir. gzlemlenmek deeri bu stundaki karlna
istedii bilgisi girilir. yazlr.

Tablodaki deikenler dzenli olarak gzlenir.

Deikenlere istenilen deerleri atar.

1 defalna gzlem yapar.

56

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Uygulama Eitim Notlar

Yandaki ekilde V1 valfinde bulunan Q1 MY1 MY2

bobini uyarldnda P1 pistonu 1

P1
konumuna, Q2 bobini uyarldnda ise 0
konumuna gider 0 1

V2 valfi zerinde bulunan Q3 bobini.

uyarld sre boyunca ise P2 pistonu 1
konumunda kalr. Enerji kesildiinde OP1
valfteki yayn etkisiyle 0 konumuna geri
dner.
1
MY1, MY2, MY3, MY4 kontakl
MY4
manyetik(reed) yaklam anahtarlar P1 P2
ve P2 pistonlarnn pozisyonlarn MY3
alglamak iin kullanlmaktadr. 0
V1 V2
Benzer ekilde OP1 optik yaklam Q1 Q2 Q3

anahtar ise pistonun nne yerletirilen

parann varln alglar.
P

alma Koullar:

Sistem bir S0 durdurma dmesine basldnda devreden kacak ve bir S1 balatma

dmesine basldnda ise devreye girecektir. Sistem devrede iken u koullara gre
hareket edecektir.

P2 pistonu nne para yerletirildikten sonra piston 1 konumuna gidecektir.

P2 pistonu 1 konumuna ulanca yani para P1 pistonu nne tannca P1, 1 konumuna
gidecektir.

P1in hareketiyle P2 pistonu 0 konumuna gelecektir.

57

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Uygulama Eitim Notlar

Gerekli elektriksel sinyalleri PLCye almak ve valflere ait bobinleri uyarmak iin
PLCye bir adet SM 323 DI8/DO8x24V/0.5A dijital giri/k kart balanmtr. Karta
ilikin d devre balantlar aadaki gibidir. Devrede u elemanlar kullanlmtr:

Durdurma dmesi olarak bir adet normalde kapal kumanda dmesi

Balatma dmesi olarak bir adet normalde ak kumanda dmesi

Pistonlarn pozisyonlarn alglamak iin 4 adet manyetik(reed) yaklam anahtar

Paray alglamak iin bir adet optik yaklam anahtar

L1

N
PE

W1

AC 24 V.
DC
DC

1 1L+
2 S0
0
3 S1
1
4 MY1
2 M
5 MY2
3
6 MY3
4
7 MY4
5
8 OP1
6
9
7
10 1M

W2

11 2L+
12 Q1
0
13 Q2
1
M
14 Q3
2
15
3
16
4
Veriyolu
Haberlemesi
17
5
18
6
19
7
20 2M

58

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Uygulama Eitim Notlar

PLCye ait donanm yaps ve gerekli deikenlere ilikin sembol tablosu aadaki
gibidir.

59

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI

 PLC Temel Seviye
Eitim Notlar

lginiz iin Teekkrler

60

Yrd Do. Dr. zgr KAYMAKI