Retorika i stilistika

U demokratiskim drustvima Stare Grcke i Rimu

Do visokog stepena se razvila i jedna posebna vjestina
Besjednistvo.Besjednistvo je vjestina uvjeravanja i
Nagovora rijecima.Grci i Rimlanji imali su veliki broj
Znamenitih besjednika(retora,oratora).Kod Grka je
Najznametiji bio Demosten, a kod Rimljana Ciceron.
Retorika je disciplina koja je imala retorstvo za pred
Met izucavanja.Ona se u antickom periodu razvila
Do najviseg stepena./Koraks i Tisija. Dva su uslova
Za razvoj besjednistva bila posebno vazna:postojanje
Demokratskih odnosa u drustvu i mogucnost neposre
Dnog komuniciranja govornika i slusalaca.Koraks jeprvi
Pisac jednog udzbenika retorike. Od prvog retoricara
Je, izmedju ostalog, ostao i stav da govor tj, besjednicki
Tekst, treba da ima ovih pet elemenata;1uvod 2izlaganje
Cinjenica,3argumentaciju,4digresiju i5 epilog.Tisija je bio
Retoricar drugacije orijentacije.on je vise nego na argume
Ntaciju insistirao na moci uvjeravanja rijecima./Aristotel je
Razlikovao retoriku i besjednistvo.Smatrao je da se retorika
Bavi pronalazenjem najboljih sredstava za ubjedjivanje;njen
Osnovni zadatak se ne sastoji u uvjeravanju, nego u sposobn
Sti teorijskog iznalazenja uvjerljivog u svakom datom slucaju.
Dakle, besjednistvo je sama vjestina uvjeravanja,dok retorika
Ima zadatak da iznalazi najpogodnija sredstva za uvjeravanje
Slusalaca i daje savjete kako se to postize.Ciceron takodje
Podrazumijeva razliku izmedju besjednistva i retorike,
To govori o retorici kao o nauci,dok pod govornistvom
Podrazumijeva govornicku praksu, tj. Prakticno besjednistvo.
Istrazivanjem stila kojim se sve do romantizma bavila
Retorika, zamrlo je u 19.vijeku.Ono se ponovo razbuktava
U prvim decenijama dvadesetog vijeka, u vrijeme kada se
Zasniva stilistika./Nezavisno od stare retorike i njenog bav
Ljenja stilom,pocetkom 20 vijeka zasnovana je moderna
Stilistika.To je ucinjeno u djelu Traktat o francuskoj stilistici
Srla Bajia 1902. Ova stilistika unutar jezickih iskaza razlikuje
Dva sloja pojmovni ia afektivni.Te razlike se sastoje u tome
Sto jedna te ista poruka moze da izazove ili ne izazove
Afektivno reagovanje.NprMolim hljeba,hljeb,hljeba
Mi daj, osnovna poruka ce biti ista ali ce njen afektivni
Sloj biti razlicit./Bajijeva stilistika ima vise naziva.Ona se
Naziva lingvisticka stilistika jer je zasnovana na lingvistickim
Osnovama, takodje se zove afektivna stilistika,zbog razli
Kovanja afektivnog sloja, ali i despreptivna jer nastoji
Da opise stilske pojave.