SC KHE

TI CHNH
Hng dn
QUN L TIN BC &
HOCH NH TNG LAI
TI CHNH CA BN

SC KHE TI CHNH 1
 NI DUNG CHNH:
1 KHI NG

2 MONG MUN C C C TH TI CHNH KHE MNH

3 PHNG TRNH CC YU T NH HNG N SC KHE TI CHNH

4 TNG CNG HIU QU V HON THIN K HOCH TI CHNH

5 TI A HA KH NNG LUYN TP CA BN

6 CHU TRNH BIN NG TI CHNH

7 BI LUYN TP HU CH

8 CNG C BNG TNH TR GIP

SC KHE TI CHNH 2
1.KHI NG
Hu ht mi ngi u ngh rng vic bit cch dnh
tin mua nhng mn t tin nh mt chic TV, xe
hi hoc cn nh mi, l nhng ngi kho lo. Mc d vy,
c th Bn khng ch rng, mt trong nhng th t tin
nht m BN cn phi mua trong i chnh l HU TR.
C l, Bn cha tng bao gi ngh n vic mua cuc
sng hu tr ca Bn. Tuy vy, chnh xc l Bn ang mua
n khi Bn u n dnh tin vo cc (sn phm) qu
hu tr. Bn ang tr cho hm nay chi ph cuc sng hu
tr ca Bn ngy mai.
Chi ph cho cuc sng hu tr tng lai ny ngy cng tr
nn t i vi hu ht ngi dn v hai l do. Th nht,
chng ta sng lu hn sau khi ngh hu nhiu ngi sng
thm 15, 25 v thm ch 30 nm sau khi ngh hu v
chng ta cng sng nng ng hn trc. Th hai, chng
ta cng phi t mnh gng gnh nhiu hn chi ph cuc
sng hu tr v rng ngy cng t cc cng ty c chnh sch
hu tr truyn thng cho ngi lao ng. C nhiu sn
phm hu tr, v d nh 401(k) rt ph bin ca M, ch
yu do ngi lao ng ng gp, khng phi do ngi s
dng lao ng mua cho. Cn Vit Nam, ngoi bo him
x hi bt buc dnh cho ngi lao ng n lng, nhng
sn phm tng t nh trn cha ph bin. C th Bn
khng c bo him hu tr trong thi gian cn lm vic
hoc Bn l ngi t doanh. iu ny c ngha l trch
nhim la chn u t cho cuc sng hu tr tng lai nh
th no hon ton l do Bn.
Tht khng may, Vit Nam, t l ngi c lng hu khi
ht tui lao ng l rt t. Trong khi , rt nhiu lao ng
ngi hy vng rng BHXH s c th chi tr gn nh
tt c mi nhu cu cho cuc sng hu tr ca h. Thc t
khng phi vy! Ngay c chnh sch An Sinh X Hi ca M
mt t nc pht trin cng ch m bo nhng nhu
cu c bn nht. c cuc sng thoi mi khi ngh hu
i hi phi c ngoi BHXH, quyn li hu tr b sung do
doanh nghip v ngi lao ng cng ng gp, ngun
tin tit kim v u t ca c nhn mnh.
SC KHE TI CHNH 3
Ni tm li, trang tri cho cuc sng hu tr theo mun
suy cho cng l trch nhim ca chnh bn thn mi ngi.
Bn phi l ngi chu trch nhim y. Bn l kin trc s cho
chnh tng lai ti chnh ca mnh.
iu nghe c v nh kh c th thc hin c. Nhiu ngi
trong s chng ta thng sng theo kiu c bao nhiu si by
nhiu, min l c cc nhu cu ti thiu l c. C th Bn
phi i din vi p lc cn ln hn ca cc nhu cu v mc tiu
ti chnh trong tng lai. Hoc c khi chng ta trng ch vo
iu g cho n khi ngh hu m vn cha tit kim c
ng no c. Mc d vy, Bn vn c th xoay s tit kim
mt mc no cho cuc sng hu tr m Bn mong mun.
D Bn 18 hay 58 tui, Bn c th lm tng bc c cuc
sng tng lai tt p, chc chn hn.
Ti liu ny gii thiu vi Bn mt cng c quan trng gip
Bn c cuc sng hu tr n nh: hoch nh ti chnh c
nhn. N gip Bn lm r mc tiu cuc sng ca Bn khi
ngh hu l g cng nh cc mc tiu ti chnh khc m Bn
mun t c. Cng c ny cng hng dn Bn cch qun
l tin bc, nh , Bn c tin trang tri chi ph cho cuc
sng hin ti m vn c d ra tit kim cho tng lai. N
cng gip Bn hnh thnh thi quen tit kim cho hu tr v
cc mc tiu ti chnh khc. Bn s hiu c rng, khng
c khi nim nh l tit kim qu sm hay qu tr - ch c
chng tit kim g c mi l vn ! Bn s hc c cch
tit kim tin v tin sinh thm ra tin cho mnh v bit
cch bo ton s tin , khi cn tin lc v hu th n vn
cn . N cng hng dn Bn lm cch no tn dng
cc chng trnh hu tr m Bn iu kin tham gia/c
hng trong thi gian cn i lm vic, hay Bn nn lm g
nu Bn t kinh doanh.
Cng c Bng tnh phn cui ti liu gip Bn bt u k
hoch luyn tp sc khe ti chnh.
Thc vy, hu tr l mt mn hng ln m chng ta cn mua.
Mt mn hng ln nht m Bn tng mua. Mc d vy, Bn
c th mua c n vi quyt tm, lm vic chm ch, thi
quen tit kim tt, kin thc ng n v mt k hoch ti
chnh c thit lp t m.
 Luyn tp c sc khe
Qun l cuc sng ti chnh ca Bn
N khi u bng mt c m, c m c c cuc sng n nh khi ngh hu. Tuy
vy, nh bao ngi khc, Bn t hi lm sao ti c th thc hin c c m khi
m cn bao nhiu lo toan ti chnh khc cng cn thc hin. Bn cnh vic c gng
trang tri cc chi ph cho cuc sng thng ngy, Bn cng c nhu cu mua xe t,
cn tr ht n vay, dnh tin cho con i hc, i du lch ngh dng hoc mua nh.
Bn cng c cha m gi cn c chm sc. Bn cng tri qua cc giai on quan
trng trong cuc i nh khi nghip, lp gia nh, nui dy con ci hay ng u
vi kh khn, thay i khi c thnh vin trong gia nh t vong.

Lm th no Bn c th qun l c tt c cc thch thc ny v ng thi c th

mua c cuc sng hu tr an ton trong tng lai? Lm sao c th bin c m
y thnh hin thc?

Hy bt u bng vic vit xung cc mc tiu, bng cch in vo Bng 1-Mc

tiu v k hoch u tin phn cui ti liu ny. Bn cng nn c kin ng gp
ca cc thnh vin trong gia nh. bc ny, ng loi ra iu g ht v ngh rng
Bn khng tin mua n. y l Danh sch nhng c mun ca Bn.

Nhm chng li thnh nhng nhm mc tiu Bn mun t c trong vng 5 nm

ti hoc ngn hn v nhng nhm mc tiu di hn hn trn 5 nm. Vic phn bit
ra nh vy l rt quan trng, nh Bn s hiu r hn phn sau, v cch thc tit
kim cho cc mc tiu ngn hn v di hn l khc nhau.

Tip theo, sp xp cc mc tiu theo th t v mc u tin (thc hin).

Hu tr l mt mc tiu u tin! Hu tr cn phi l mt trong nhng mc tiu quan

trng bt k hin ti Bn ang tui no. Mt s mc tiu, Bn c th vay mn
tin thc hin, nh chi ph hc i hc, nhng Bn khng th vay tin mua cuc
sng hu tr c.

Hy vit vo Bng 1 nhng iu Bn cn lm t c tng mc tiu: khi no

Bn cn t c n, cn chi ph bao nhiu tin (chng ti s gii thch thm phn
sau), Bn dnh c bao nhiu tin ri v Bn sn sng lm g t c
mc tiu .

SC KHE TI CHNH 4
2.MONG MUN C MT
C TH TI CHNH KHE MNH
Hy xem li mt ln na th t u tin ca cc mc tiu. Bn sn sng lm vic chm ch v quyt
tm tit kim nh th no t c mt mc tiu c th no ? Bn sn sng lm thm gi
chng hn? Mc hin thc ca mc tiu ny so vi cc mc tiu khc ra sao? Sp xp li th t u
tin nu thy cn thit. Xp nhng mc tiu khng thc t vo danh sch cc c mun. C th
sau ny n cng s tr nn thc t hn vi Bn.

Bt u k hoch tp luyn sc khe ti chnh ca Bn.

By gi, hy xem xt ngun lc ti chnh hin ti ca Bn. iu ny l Mc tiu ca Bn l c ti sn thc dng
quan trng bi l, Bn s hiu r hn phn sau, ngun lc ti chnh v Bn mun n phi tng trng mi nm.
ca Bn nh hng khng ch n kh nng t c mc tiu, m Ti sn thun l mt phn Bn s s dng
cn kh nng bo v cc mc tiu khi nhng tc ng ca khng trang tri cho nhng mc tiu ti chnh v
hong ti chnh c th xy ra trong tng lai. y cng l ngun lc k hoch hu tr. N cng gip Bn vt qua
p ng nhu cu ti chnh cc giai on khc nhau trong cuc sng nhng lc kh khn v ti chnh.
ca Bn. Bng 2 - Bng kim k cc ti liu ti chnh phn cui
ti liu gip Bn sp xp cng vic. Hy nh gi li ti sn thun ca Bn hng
nm. Tnh ton li ti sn thun ca Bn mi
Tnh ton ti sn thun. Nghe th c v kh, nhng khng phi vy. nm mt ln. cng l mt cch gim st
Ti sn thun ca Bn n gin l ly tng gi tr nhng g m Bn c/ sc khe ti chnh ca Bn.
s hu (ti sn c) tr i nhng th Bn n (n phi tr). N l mt
bc tranh tng th v tnh hnh ti chnh ca Bn. S dng Bng 3 - Xc nh cc ngun lc ti chnh khc. C th
Bng cn i ti sn tnh gi tr ti sn thun, ghi nhn thng Bn c nhng ngun lc ti chnh khc, khng
tin v tnh ton. bao gm trong ti sn thun ca Bn, nhng
c th gip Bn vt qua nhng lc kh khn
u tin, tnh tng gi tr c tnh ca tt c cc ti sn c ca Bn. v ti chnh. Bao gm gi tr quyn li bo
Bao gm nh (nu c), ti khon tit kim v thanh ton, gi tr hin him t vong ca Hp ng bo him nhn
ti ca cc khon u t nh c phiu, bt ng sn, chng ch tin th (BHNT), tr cp t tut ca BHXH, ca bo
gi, ti khon hu tr, BHXH v nhng quyn li hu tr khc m Bn him y t v chm sc sc khe, BH thng
c hng. tt, BH trch nhim dn s ch xe c gii (
t), bo him nh. Mc d Bn phi tr mt
Tip theo, tnh tng cc khon n phi tr: d n vay mua nh, d n khon ph cho nhng hp ng bo him ny,
th tn dng, vay mua t, vay (cho con) hc i hc, thu thu nhp nhng chng bo v Bn v mt ti chnh
phi tr v cc thu khc v cc ha n n hn cha thanh ton. trong nhng trng hp ri ro bnh tt, tai
nn v cc thm ha khc c th xy ra.
Ly tng ti sn tr i tng n phi tr. Ti sn ca Bn c ln hn n
phi tr khng? hay ngc li?

Hy hnh dung v cuc sng hu tr ca Bn.

Ngh hu l mt trng thi tinh thn ng thi cng l mt vn ti
chnh ng quan tm. C th Bn khng ngh hu v hon ton ri khi
cng vic khi Bn chuyn sang mt giai on tip theo ca cuc i.
i vi mt s ngi, ngh hu l (chuyn sang) mt s nghip mi.
Bn mun lm g trong giai on ny? i du lch? Ngh ngi? Chuyn
n sng chung vi cng ng hu tr hay gn con chu? Theo ui s
thch c nhn? i cu c hay tham gia cu lc
b nng thn? Lm vic bn thi gian hay lm
tnh nguyn vin? Quay tr li trng hc? Trin
vng sc khe ca Bn th no? Bn c k vng
con chu s chm sc Bn khi tui gi sc yu
khng th t lm? Bn c mun ngh hu sm
hay mun hn tui ngh hu thng thng?

SC KHE TI CHNH 5
Cu tr li cho nhng cu hi ny l rt
quan trng c th xc nh Bn cn c
bao nhiu tin khi ngh hu c cuc
sng nh Bn mong mun v Bn cn
Hoch nh k hoch hu tr khi bn vn cn tr
giai on ny, ngh hu c l l mt khi
nim m h v xa xi i vi Bn. Bn
cnh , Bn cng c nhiu th khc na
cn mua. Mc d vy, c mt s l do quan
trng m Bn cn bt u chun b ngay t
by gi cho cuc sng hu tr sau ny.
Bn c th phi chi tr cho nhiu th hn
khi ngh hu so vi cc th h trc. Hy bt
u tit kim, cng sm cng tt.
Bn c ngi Bn ng minh ln THI
GIAN. Gi s rng, Bn dnh ra 24 triu
ng mi u nm tham gia mt k
hoch hu tr c nhn t nm 20 n nm
30 tui (11 nm) v sau khng gp thm
mt ng no na. Gi s, ti khon ny
tng trng 8% mt nm. Khi v hu tui
c tnh bn cn tit kim bao nhiu tin cho hu tr ?
n y th Bn c mt bc tranh r
rng hn v mc tiu ngh hu ca mnh,
cng l lc cn c tnh xem qu hu tr ca
Bn ln nh th no v cn phi tit kim
bao nhiu mi thng t c mc tiu
. y l bc ht sc quan trng! Phn
ln mi ngi thng b qua bc ny, do
vy gp kh khn trong vic tch ly
s tin cn thit khi ngh hu nu Bn
khng c mt tng s khai nht l cn
tit kim bao nhiu mi thng.
C rt nhiu cng c bng tnh v phn mm
c th gip Bn c tnh c Bn cn tit cuc sng nh th no sau khi ngh hu. Mt s ngi mun c mt cuc yn
kim bao nhiu tin cho hu tr. Cc chuyn
vin t vn ti chnh chuyn nghip cng c
th gip Bn. phn cui ti liu ny, chng
ti cng gii thiu Bng 4 -Tit kim cho
hu tr gip Bn c th bt u ngay.
y l mt s cu hi v gi thit cc Bn
cn nh:
SC KHE TI CHNH 6
tit kim bao nhiu tin t nay cho n . Gi s Bn mun ngh hu
sm v khng c nh lm vic k c lm bn thi gian. Bn cn phi
dnh c mt s tin (qu) ln hn so vi nu Bn nh ngh hu tr,
bi v Bn cn sng da vo trong mt thi gian di hn nhiu.
65, Bn s c s tin 5.906.623.000 ng trong ti khon. Mt ngi
Bn n nm 30 tui mi bt u tit kim, vi cng s tin hng nm
lin tc 35 nm. Cho d b ra s tin nhiu hn gp 3 ln, ti khon
ca ngi Bn ny khi ngh hu ch l 4.466.452.000 ng.
Bn c th bt u bng s tin nh v (ti sn) s tng. Thm ch,
dnh ra mt phn nh thu nhp ca Bn hng thng s mang li cho Bn
mt s tin ln sau ny. Mt s qu m Vit Nam c a ra chng
trnh u t nh k to iu kin cho nhiu ngi c th tham gia u t
u n, c k lut. Bn c th tm hiu thm v cc chng trnh ny ti
cc cng ty qun l qu tham gia!
Bn c iu kin u t mt cch mo him quyt lit hn. Bn cn
c thi gian vt qua nhng bin ng thng trm khng th trnh
khi ca th trng chng khon.
Vic hnh thnh thi quen tit kim cho hu tr d dng hn khi ta cn tr.
TI CN BAO NHIU TIN KHI NGH HU?
Mt quy tc n gin l Bn cn mt mc thu nhp thay th tng ng 80%
thu nhp ca Bn trc khi ngh hu. Nu thu nhp hin ti ca Bn l 300.000
ng mt nm (trc thu), th khi ngh hu, Bn cn khong 240,000 ng mt
nm trang tri chi ph duy tr mc sng tng ng mc trc khi v hu.
Hy xem y l chi ph hu tr thng nin.
Tuy nhin, khng c quy tc no ph hp cho tt c mi ngi.
Chi ph thng c xu hng gim i i vi ngi ngh hu: thu thp hn (c
khi khng phi vy) v cc chi ph lin quan n cng vic cng khng cn.
Tuy nhin, cc chi ph tng qut khc th khng gim nhiu nu Bn vn c
nh ca v n vay cha tr xong. Cc ha n khm cha bnh c th khin
chi ph hu tr cao hn nhiu. Chi ph nhiu nht s ty vo Bn mun c mt
bnh, m bc khi ngh hu mt vng nng thn chi ph thp s cn t tin
hn rt nhiu so vi nhng ngi mun c mt cuc sng tch cc nng ng
hn, i du lch n nhng ni sang trng v sng trong mt khu vc cao cp
thng lu.
i vi nhng Bn tr mi bt u lp nghip, vic c tnh thu nhp mong
mun khi ngh hu trong vng 30 n 40 nm ti l mt cng vic khng d.
Bng 4 c th gip Bn mt cch c tnh n gin. Mi mt hoc hai nm, hy
xem li k hoch hu tr xem c cn iu chnh mc tiu tit kim ny khng
khi thu nhp ca Bn tng ln v Bn dn c ci nhn hin thc hn v hu tr.
TI S SNG BAO NHIU NM KHI NGH HU?
Theo nhng d bo gn y, n ng ngh hu tui 65 k vng s sng thm khong 18 nm na. Vi ph n ngh hu
tui 65 k vng sng th thm 20 nm.

y l nhng con s c tnh bnh qun v tui th ca mi ngi ty thuc vo nhiu yu t nh tnh trng sc khe v
tin s gia nh. Tuy nhin, s dng nhng c tnh bnh qun hin ti hay s liu qu kh c th khng cho Bn bc tranh
r rng hnh dung. Hin nay, con ngi sng th hn trc y v hu ht cc kin chuyn gia u cho rng xu hng
ny s vn tip tc duy tr.

Lm th no chun b cho hu tr khi khng cn li nhiu thi gian?

iu g s xy ra khi gn n tui ngh hu m Bn vn cha tit kim c tin cn thit? Di y l mt s
mch nh. Mt s vic th kh thc hin, nhng n s gip Bn t c mc tiu.

Khng bao gi l qu tr bt u. Ch c qu tr Ngh hu mun hn. Bn khng cn thit phi lm

nu Bn khng bt u (tit kim cho hu tr)
dnh tin trc. B nhiu tin nht c th vo
cc chng trnh hu tr c u i (min) thu
m Bn iu kin tham gia v cc ti khon tit
kim c nhn. Hy dnh ra t nht 20% thu nhp
ca Bn tit kim.
Ct gim chi ph. a tt c s tin tit kim c
vo qu hu tr.
Tm vic lm thm hay lm thm gi.
vic ton thi gian sau tui ngh hu nh d
nh, nhng lm bn thi gian cng n ri.
nh gi li mc tiu. Bn c th phi thay i
phong cch sng t xa hoa hn khi ngh hu.
Tr hon vic nhn tr cp x hi. Phc li Bn bt
u nhn c sau ny s cao hn.
Tn dng ngi nh ca Bn. Thu mt cn phng
hay chuyn n sng trong mt cn nh c chi ph
thp hn, c th tit kim v tng thu nhp.

Cn m bo rng u t l mt phn ca gii php, Hy bn i cc ti sn khng cn cho thu nhp tt

ch khng phi l vn gy ra kh khn. ci thin hay tng gi tr nh l cc l t cha c khai
mc sinh li, cn a dng ha danh mc u t v ch thc hay nh ngh h v ti u t vo ti sn c
n ph dch v. ng qu mo him khng cn thit mc sinh li n nh.
v ng giao dch qu thng xuyn.

SC KHE TI CHNH 7
3.PHNG TRNH CC YU T NH HNG
N SC KHE TI CHNH
Bn c khon thu nhp no khc
khng trong tng lai?
Chng hn, Bn c nhn c khon tin hu tr
no hng thng khng? Khon tin c c
iu chnh theo lm pht khng?

Bn dnh c bao nhiu

cho hu tr ri?
Bn cn tch ly s tin cn thit b p
khon chnh lch gia mc thu nhp k vng khi
ngh hu v cc khon hu tr c nhn hng nm
t chnh sch an sinh x hi, hu tr ca nh nc.
S tin tch ly ny n t cc chng trnh hu
tr t nguyn ca Bn khi cn lm vic, bo him
nin kim v cc sn phm u t c nhn.

Cn phi iu chnh g lin quan

n yu t lm pht?
Chi ph cho cuc sng hin ti v hu tr s tng
hng nm do lm pht, trong khi nu thu nhp
khng tng tng ng hoc thm ch gim tng
i, th s chnh lch gia thu nhp v chi ph ngy
cng m rng v nghim trng hn. Gi s, vi
mc lm pht bnh qun l 5% mt nm, s tin
20 triu ng chi ph hin ti s tng ng 53
triu trong vng 20 nm ti, trong khi, sc mua
ca 20 triu thu nhp ch tng ng 7 triu ng
m thi. Khi hoch nh k hoch hu tr, an
ton hn, nn gi nh t l lm pht ny mc
hp l. Khi , Bn c th c nhiu tin hn d tnh
ban u.
Li nhun u t d kin
l bao nhiu?
Trong bt k tnh ton no Bn cng cn xem xt
t sut sinh li m Bn k vng nhn c t cc
khon tin tit kim c v t nhng khon
khc Bn s tch ly trong tng lai. Bn cng cn
xc nh t sut sinh li ca cc khon tit kim
sau khi ngh hu. T sut sinh li ny ty thuc
mt phn vo ngun gc s tin t ti khon
c u i (hon) thu hay khng.
Mt iu quan trng khi tnh ton l t sut sinh li
k vng phi thc t. Cc chuyn gia th khuyn
rng Bn nn da vo s liu trong qu kh ca
loi ti sn m Bn chn u t hoc thm nhiu ngi c thu nhp cao nhng li dnh rt t. Chng ti c
ch, h thp d bo sinh li thp hn mt cht.
Cn bao nhiu nm na ti n tui
ngh hu ?
Cng c nhiu thi gian, s tin Bn cn tit kim hng thng
t mc tiu cng nh.
Mi thng ti nn tit kim
bao nhiu tin?
Khi xc nh c bao nhiu nm na Bn s ngh hu v Bn
mong mun c bao nhiu tin cho mc tiu ny m khng h tr
t ngun no khc, Bn c th c tnh c mi thng phi tit
kim bao nhiu.
Tt nht l Bn nn xem li Bng thng tin s liu ny mi 1 hoc
2 nm. Suy ngh ca Bn v cuc sng hu tr, thu nhp ca Bn
v tnh hnh ti chnh ca Bn c th thay i. Bn lun cn nh
k kim tra li nhm m bo rng Bn ang tin trin trn con
ng t c mc tiu.
Tn hng cuc sng hu tr
By gi bt u n phn kh y. Bn c mt hnh dung c
bn l cn tit kim hng thng bao nhiu tin t c mc
tiu hu tr nh mong mun. Tuy nhin, Bn tm (ly) s tin
u ra? Ly n bng cch no?
C mt s mo n gin gip Bn tit kim cho bt k mc ch
g: tiu xi t hn s tin Bn kim c. iu ny khng h d
nu Bn gp kh khn lm ch sng hoc Bn thy kh vt
qua c cm d mua sm mi khi cm tin trong tay. Thm ch
mt vi tng c th gip Bn.

SC KHE TI CHNH 8
Hy bt u vi k hoch chi tiu hng dn cch thc chi BAO GM KHON TIN TIT KIM NH L MT TH CHI
tiu. Mt vi ngi gi y l Bng ngn sch, tuy nhin, v PH. Tt hn, tit kim l khon chi u tin trong danh
chng ta xem k hoch hu tr nh l mt th g cn phi sch chi tiu. n y Bn c th thm vo tng s tin
mua, do vy n nn nm trong k hoch chi tiu l hp l. Bn cn tit kim hng thng t c mc tiu
vit ra trong Bng 1.
Lp mt K hoch chi tiu rt n gin. Hy xem cc bc
hng dn sau y in thng tin vo Bng 5 - K hoch LY THU NHP TR CHI PH. iu g xy ra nu Bn chi
chi tiu trong phn sau ca ti liu ny. ph (bao gm tin dnh ra tit kim) cao hn thu
nhp? iu ny khng him khi xy ra. Bn c 3 la
THU NHP - Cng dn cc khon thu nhp hng thng: tin chn: ct gim chi ph, tng thu nhp hoc c hai.
lng, tin thng, cp dng, li nhun u t v thu nhp
khc. Khng bao gm bt k thu nhp no khng chc chn GIM CHI PH. C hng trm cch ct gim chi ph, t
nh tin hy vng trng x s hay tin thng cha c xc vic s dng phiu mua hng (thc phm) khuyn mi
nh. v sn lng hng gim gi, cho n vic lm so snh
khi mua bo him hoc khng i xe mi qu thng
CHI PH. Tnh tng chi ph hng thng: tr gp hay tin thu, xuyn. Mc tip theo lin quan n cc vn th ghi
tin tr gp mua t, chi ph n ung bnh qun, y t, gii n v th tn dng c th hu ch. Bn cng c th c
tr v chi ph khc. Xc nh mc chi ph bnh qun cho cc thm rt nhiu tng c th gip ct gim chi ph t
khon chi thay i hng thng nh chi ph qun o, hoc chi sch v, tp ch v bn tin ti chnh chuyn ngnh.
ph khng xy ra mi thng, nh mua bo him xe t hay
thu i vi ngi t doanh. Xem li cc s liu ti khon th TNG THU NHP. Lm thm vic, hon thin k nng
tn dng, th ghi n, sc v cc ha n, bin nhn c lm vic hoc nng cao trnh hc vn c tng
tnh chi ph. C th Bn cng cn theo di cch Bn tiu lng hay c c cng vic lng cao hn, kim tin
tin ra sao trong mt hoc hai thng. Hu ht chng ta s t mt s thch c nhn hoc cng quyt nh mt
ngc nhin khi thy c tin ca chng ta bin mt i thnh vin khc trong gia nh lm vic.
u v bao nhiu mi thng.

SC KHE TI CHNH 9
4.TNG CNG HIU QU V HON THIN
K HOCH TI CHNH
MO NH. C th Bn vn gp kh khn trong vic tit kim tin
khi ngh hu v cho cc mc tiu khc cho d Bn c gng ct gim
chi ph v tng thu nhp. Di y l mt s mo nh c th gip Bn.
Hy tr lng cho mnh trc. Hy dnh ra trc s tin m Bn cn
cho cc mc tiu t ra. Lnh cho ngn hng t ng trch tin t ti
khon thanh ton sang ti khon tit kim hay mt sn phm u t
(nh l Qu M). Tham gia chng trnh hu tr t nguyn do cng ty ti
tr, t ng khu tr tin lng ng ph. Hoc t mnh gi tit kim
cho qu hu tr trc ht. iu g Bn khng thy, Bn s khng nh.
Dnh tt c cc khon tin thng v tng
lng tit kim
Lm sao tit kim tr thnh l thi quen. Khi
bt u, mi vic tr nn d dng hn
nhiu.
Xem li k hoch chi tiu sau vi thng
m bo vn trong tm kim sot. Thu
nhp v chi ph thay i theo thi gian.

Tit kim cho hu tr

Khi Bn ct gim c cc khon n khng cn thit v to ra c mt thuc vo loi hnh u t. Nhn chung, cng
Bng k hoch chi tiu hp l mang li mt khon tin di ra, gi th Bn c c nhiu thi gian cho n khi ngh hu v thu
th bt u k hoch tit kim cho hu tr. nhp t cc ngun khc cng ln, th Bn cng
c th chp nhn mc ri ro (bin ng, mo
Ti khon tit kim, Qu m u t vo cng c th trng tin t, chng ch him) ln hn. Vi nhng ngi sp v hu v
tin gi v tn phiu kho bc nh nc. Nhng sn phm ny i khi c nhng ngi ch c th sng da vo ngun
xem nh tin hoc tng ng tin bi v Bn c th rt tin ra d dng v thu nhp ny trang tri chi ph khi ngh hu
nhanh chng v ri ro mt vn l rt thp. th chin lc u t ca h cng thn trng
hn v ri ro thp. Chnh Bn l ngi quyt
Tri phiu ni a. Bn cho cc cng ty hay Chnh ph, t chc chnh ph bo nh mc chp nhn ri ro ca mnh.
lnh vay tin vi li ha h s hon tr li vn gc cng vi tin li.
V sao li phi chp nhn ri ro? Bi v ri ro
C phiu trong nc. Bn s hu mt phn cng ty Bn u t vo. cng cao th k vng li nhun cng cao.
Chng hn, nu bit u t mt cch cn
Qu u t dng Qu m. Thay v u t trc tip vo c phiu, tri phiu, thn vo cc ti sn nh c phiu v tri
bt ng sn chng hn, Bn c th u t qua Qu m. Cc qu ny huy phiu, Bn c th t c t sut li nhun
ng tin ca Bn cng vi rt nhiu nh u t khc, ri u t sinh li cho cao hn nhiu so vi gi tin trong ti khon
Bn. Mt Qu m v c phiu chng hn, cng ty qun l qu s thay mt ngn hng.
cho nh u t, thc hin u t vo danh mc c phiu la chn trn th
trng. Qu m gip cho vic u t v a dng ha danh mc u t ca S khc nhau v t sut sinh li bnh qun
Bn tr nn d dng hn. hng nm gia cc cng c u t khc nhau
theo thi gian l rt ln. M, trong vng 50
La chn u t vo u? Lm th no quyt nh nn b tin vo u? nm qua, t sut sinh li gp hng nm ca
Hy xem li mt s mc tiu ngn hn Bn vit ra trc y nh: k tn phiu kho bc nh nc ngn hn (tng
ngh h ca gia nh hay tin tr ban u vay tin mua nh tr gp. Lun ng mc li sut cc cng c tng ng
nh rng, Bn cn tit kim cho hu tr. Tuy nhin, i vi cc mc tiu Bn tin nh ti khon tin gi) l 5,2%; ca tri
mun thc hin trong thi gian ngn sp ti gi s trong vng mt nm phiu chnh ph di hn l 7,1%; ca cc c
tt nht l nn b tin vo mt hoc hai cng c u t tng ng tin phiu vn ha ln, mc d ri ro hn, l 9,8%.
nh gi ngn hng, chng ch tin gi. Bn s c hng mt mc li sut
thp, nhng khi Bn cn tin th c ngay c. Hy th tnh t l thnh tin. Nu Bn u
t $1 vo tn phiu kho bc nh nc ca M
Tuy nhin, i vi cc mc tiu di hn hn trn 5 nm, nh k hoch hu tr, cch y 50 nm, s tin ny tng ln thnh
Bn c th phn b mt phn tin u t vo c phiu, tri phiu, bt ng khong $13 hm nay. Tuy nhin, lm pht
sn, Qu m v cc ti sn khc. Khng ging nh ti khon tit kim, chng bnh qun ca M l 4,1% mt nm, n
ch tin gi, cc sn phm u t nu trn khng c bo him tin gi. Bn mn khong $11 tin li, vy li thc cn li
c th gp ri ro thua l mt phn tin u t. Mc ri ro nh th no ty u khong $1,75. Nu b $1 vo tri

SC KHE TI CHNH 10
phiu chnh ph di hn, n tng ln thnh $31 hm nay, sau
khi iu chnh lm pht, li thc s cn li l $4,16. Nu $1
u t vo c phiu vn ha ln, n tng ln thnh $105, sau
khi iu chnh lm pht cn li $14,22. Tt c cc t sut sinh
li ny l khng m bo trong tng lai, nhng n cho thy
mi lin h r rng gia ri ro v k vng li nhun.
Nhiu chuyn gia ti chnh cho rng cn thit phi phn b
mt phn tin tit kim cho hu tr u t vo ti sn c
ri ro cao hn nhng trin vng li nhun cao hn. Cc
ti sn ny c th gip Bn c c mc thu nhp cao hn
lm pht, l th s n vo ngn qu tit kim hu tr ca Bn
theo thi gian.
D nhin, la chn u t vo ti sn no l quyt nh ca
chnh Bn. ng bao gi u t vo u m Bn khng thc
s hiu r hoc khng cm thy thoi mi.
GIM RI RO U T. C hai cch ch yu gim ri ro.
u tin, a dng ha trong mi loi ti sn u t. Bn c
th thc hin iu ny bng cch u t thng qua cc cng
c nh Qu m, qu u t ch s v mt s sn phm u t TI CN BNG DANH MC U T. Khi Bn c quyt nh
ca ngn hng. Cc sn phm ny gip Bn c th phn tn
s tin ca mnh ra u t vo nhiu loi c phiu, tri phiu
v cng c u t ti chnh khc d vi s tin khng ln. Ri
ro thua l vn ca Bn cng c gim i so vi Bn ch mua
mt vi loi c phiu n l. Cch thc phn b u t nh
vy gi l a dng ha danh mc u t.
Hai l, Bn c th gim ri ro bng cch u t vo nhiu loi
ti sn khc nhau. Ni chung, Bn nn b mt phn tin vo
c phiu, mt phn vo tri phiu, tin v tng ng v
cc loi ti sn u t khc. Cc nghin cu ch ra rng, khi
Bn a dng ha danh mc u t trong tng loi ti sn,
th vic la chn phn b nh th no vo mi loi ti sn
chnh l quyt nh quan trng nht tip theo v n s nh
hnh chin lc u t ca Bn.
Ti sao cn a dng ha? Bi v ti mt thi im, mt
khon u t hay mt loi ti sn u t c th mang li hiu
qu tt hn khon u t khc. a dng ha gip Bn qun
l c ri ro ca mt khon hay loi ti sn u t v lm
gim nguy c thua l. Trong thc t, cc yu t c th nh
hng tiu cc n hiu qu ca khon u t ny li c th
lm cho khon u t khc mang li kt qu tt hn. Gi tri
phiu chng hn, thng i xung khi th trng c phiu
tng im. Khi th trng c phiu gim im, gi phiu c
th i ln. Trong di hn thi gian Bn cn tit kim cho
hu tr ri ro l vn hoc thu nhp thp hn so vi li sut
tin gi ngn hng c khuynh hng gim i.
Bng cch a dng ha danh mc u t vo nhiu loi ti
sn khc nhau, Bn c th gim thiu c ri ro v ti u
ha li nhun hn l b ht tin vo ch mt khon u t
hay mt loi ti sn u t. C mt cu ni rt quen thuc
ng b tt c trng vo mt gi l hon ton ng trong
u t ti chnh.
SC KHE TI CHNH 11
QUYT NH CU TRC DANH MC U T. Bn a dng ha
nh th no ngha l, Bn quyt nh phn b bao nhiu u
t vo mi loi ti sn u t c gi l chin lc phn b
ti sn. V d, nu Bn quyt nh u t vo c phiu, bao
nhiu tin ca qu hu tr ca Bn s c b vo mua c
phiu: 10%, 30% hay 75%? Bao nhiu cho tri phiu v tin
gi? Quyt nh ca Bn da vo nhiu yu t: thi gian t
gi n khi ngh hu cn bao nhiu nm, k vng tui th,
quy m ca qu hu tr hin ti, cc ngun thu nhp khc
dnh cho hu tr, mc ri ro m Bn sn sng chp nhn,
tnh hnh ti chnh hin ti ca Bn v cc vn khc.
Phn b ti sn cng c th thay i theo thi gian. Khi Bn
cn tr, Bn c th phn b nhiu hn u t vo c phiu
hn l tri phiu v tin gi ngn hang. Khi Bn ln tui hn
v khi bt u ngh hu, Bn c th gim t trng cc khon
u t vo c phiu v nm gi nhiu tri phiu v tin gi
ngn hng hn. Bn cng c th thay i cch phn b ti sn
do mc tiu u t, kh nng chp nhn ri ro hay iu kin
ti chnh ca Bn c s thay i.
v cu trc danh mc u t v u t tin ca mnh vo ,
theo thi gian, gi tr ca mt s khon u t s tng ln v
mt s khc li gim xung. Nu iu ny tip tc ko di,
kt cc Bn c th c mt c cu ti sn khng ng vi d
nh ca Bn. Vic nh gi li cu trc danh mc u t, hay
cn gi l ti cn bng danh mc u t, nh cch gi thng
thng, s lm cho danh mc ca Bn tr li cn bng ging
nh k hoch ban u. Ti cn bng danh mc cng gip cho
Bn ra quyt nh u t mt cch hp l c c s hn, khng
da vo cm tnh.
Chng hn, thay v quyt nh bn i cc khon u t vo
mt ngnh ang c xu hng gim, Bn c th bn i khon
u t ang tng gi (v Bn c li nhun) v vi s tin
thu c, hy li mua thm vo cc lnh vc u t ang gim
gi khc. Bng cch ny, Bn ti cn bng li cu trc danh
mc u t, gim ri ro thua l v tng c hi t c mc
li nhun cao hn trong di hn.
Hy xem ti cn bng danh mc c th mang li g cho Bn.
Gi s Bn c mt khon u t tng ng 10% vo c
phiu cng ty vn ha nh. Do th trng c phiu gim, gi
tr cc khon u t ny gi ch cn 6% trong danh mc. Bn
c th bn i khon u t tng gi v mua li c phiu
vn ha nh cho khon u t ny tr li mc 10% t
trng danh mc.
Lm th no bit c khi no cn ti cn bng danh mc. C
hai phng php ti cn bng danh mc: theo lch nh k v
theo iu kin. nh k theo lch ngha l mi qu hoc hng
nm, Bn s bn ra bt cc khon u t tng ln v b
sung mua vo cc khon st gim t trng. Ti cn bng
theo iu kin s c p dng bt k khi no gi tr u t
vo mt loi ti sn tng ln hay gim xung ti mt mc gii
hn, v d 25%. Theo phng php ny, th trng s ni cho
Bn bit khi no cn phi ti cn bng danh mc.
Mt vi li khuyn hu ch v cch thc tit kim hiu qu cho hu tr
Bt u ngay t by gi. ng ch i. Thi gian rt c u t khc m Bn chn.
quan trng.
Tit kim nh k. Luyn tp thnh thi quen tit kim
Bt u vi s tin nh, nu cn thit. Tin bc c th eo cho hu tr
hp, nhng d vi s tin nh cng c th lm nn chuyn
ln nu c thi gian, u t ng n v cc cng c u t Hy thc t v k vng li nhun u t. ng bao gi cho
c hng cc u i v thu nh chng trnh hu tr t rng t sut sinh li trn th trng cao trong mt hai nm
nguyn. no s tip tc ko di mi mi. Tng t nh vy, th
trng suy gim, ri cng s c lc phc hi li.
S dng cch thc t ng khu tr lng hay trch t ti
khon thanh ton u t vo Qu M hay cc cng ng ng vo khon tin tit kim cho hu tr ny.

SC KHE TI CHNH 12
5.TI A HA KH NNG LUYN TP CA BN
Sc mnh ca li kp
Cho d Bn quyt nh u t Gi tr ca 1.000 VN theo thi gian c tnh li ly k theo cc mc sinh li khc
vo u tin gi, c phiu, tri nhau nh bng di y:
phiu, bt ng sn hoc kt
hp cc ti sn trn iu quan Nm 4% 6% 8% 10%
trng nht khi tit kim cho hu 10 1.481 1.791 2.159 2.594
tr l lm sao ng tin sinh
li tt nht cho Bn. iu ny 20 2.191 3.207 4.661 6.728
c thc hin da trn sc 30 3.243 5.743 10.063 17.449
mnh ca li kp. T sut sinh
li gp chnh l cha kha lm Bng trn cho ta thy v d mt khon u t s tng trng nh th no vi cc
cho nhng khon u t d nh, mc sinh li khc nhau, qua cc thi hn u t khc nhau. lm th no s
nhng nu c thi gian s tin li ngy cng nhiu hn sau mi giai on 10 nm. Bi l, tin li c hng
tng trng cao hn nhiu. trn s tin cng dn ngy ln hn.

C l Bn cng quen vi Cng lu rng khi t sut sinh li tng ln gp i t 4% ln 8%, kt qu cui
nguyn tc tnh li kp. Tin cng sau 30 nm cao hn gp 3 ln s tin m Bn tch ly c vi mc sinh
Bn gi trong ti khon tit kim li l 4%. chnh l sc mnh ca li kp.
ngn hng c hng tin li.
Vy th, Bn s c nhn li trn Sc mnh thc s ca li kp l thi gian. Bt u cng sm, Bn cng tch ly
s tin gc Bn gi vo cng vi c nhiu ti sn hn. Hy xem xt n mt kha cnh khc. Mi 10 nm nu Bn
li sut Bn tch ly. Khi quy tr hon vic tit kim cho hu tr, Bn cn phi tit kim nhiu hn gp 3 ln mi
m qu tit kim ny ngy mt thng c th theo kp k hoch ngh hu mong mun. l l do v sao bt k
tng ln, Bn c nhn tin li Bn ang tui no, nn bt u tit kim cho hu tr cng sm th cng tt.
trn s tin ngy cng ln.

SC KHE TI CHNH 13
6.CHU TRNH BIN NG TI CHNH
Qun tr chu trnh bin ng ti chnh
Nh cp trc y, c th Bn s tri qua mt
vi bin c hay s kin quan trng trong cuc i
lm cho Bn gp kh khn hn trong vic bt u
tit kim hay duy tr vic tit kim cho hu tr hoc
cho cc mc tiu khc. Quan trng l phi c mt k
hoch r rng, lun gi tp trung vo mc tiu
thit lp, qun l dng tin khi s kin c xy ra
cng khng nh hng n mc tiu ca Bn.
Di y l mt vi gi cho vic tit kim cho hu tr
m vn xoay s qun l c v mt ti chnh khi cc
s kin quan trng trong cuc sng xy ra.
LP GIA NH. Vic lp gia nh ko theo nhu cu ti
chnh tng ln s cnh tranh s tin dnh cho tit
kim hu tr, nh l thay i nhu cu v BHNT v tit
kim mua nh. Tuy nhin, mt s chi ph c
gim i khi hai ngi dn v sng chung vi nhau,
nh cng tit kim c mt s tin. Bn cnh
, Bn vn cn mt ngi Bn ng hnh l thi
gian. Mt Bng k hoch chi tiu l rt quan trng.
Nh rng, tch tiu thnh i.
NUI DY CON CI. Theo c tnh ca B Nng
nghip M, chi ph bnh qun m mt gia nh trung
lu M b ra nui dy mt a con n nm 17
tui l vo khong 295.560 USD. Hn na, trong mt
s trng hp, ngi chng hoc v c th phi ngh
lm nui con, do ct mt mt phn thu nhp
ca gia nh v kh nng tch ly cho hu tr. Khi c
con c th lm thay i cc mc tiu chnh ca Bn,
nhng khng phi l loi tr nhau. Hy n lc ht sc
c th. Thm na, mt s chuyn gia t vn ti chnh
cn nhn mnh rng tit kim cho hu tr cn c u
tin hn c tit kim cho con ci hc i hc. C mt
SC KHE TI CHNH 14
vi chng trnh h tr ti chnh cho sinh vin hc i hc,
nhng khng c chng trnh nh vy cho chng trnh
hu tr.
THAY I CNG VIC. Ngi ta c tnh rng, mt ngi
cng nhn bnh thng c th thay i cng vic lm trn
10 ln trong sut thi gian lm vic (s nghip) ca h. Khi
thay i cng vic, Bn phi chu ri ro khng c nhn
cc phc li cam kt dnh cho ngi c thm nin lm
vic v trung thnh t doanh nghip hin ti, hoc l ni
lm vic mi khng c chng trnh hu tr t nguyn cho
Bn. Hy cn nhc bo lu s d ti khon hu tr ti doanh
nghip c hoc lm th tc chuyn sang s lm mi tip
tc ng gp ph hoc chuyn sang chng trnh hu tr t
nguyn ca c nhn. ng rt ht tin ra v tiu si ht, d
s tin khng nhiu.
THNG TT. Thng tt nghim trng v ko di c th lm
xi mn nhng n lc tit kim cho hu tr. Mc d nhng
khon tr cp thng tt t chnh sch An sinh x hi c th
gip mt phn cho gia nh nu b thng tt nghim
trng, Bn cng nn tm hiu thm v cc loi sn phm
thng tt v tai nn, ph bo him cn nhc tham gia.
T VONG. Vic ra i sm ca ngi chng hoc v c th
lm suy yu i n lc ca ngi cn li trong vic tit kim
cho hu tr, c bit nu h cn c nhng a con ph
thuc. Chnh v vy, cn tm hiu r chnh sch An sinh x
hi bit rng (cc) con ca Bn c th c tr cp nh
th no (bao nhiu tin) nu ngi cha hoc m chng
khng may t vong. Vic c tham gia bo him nhn th
y cng rt quan trng. m bo rng Bn ch nh
ngi th hng r rng trong cc Hp ng BHNT, BH hu
tr t nguyn v cc sn phm tit kim cho hu tr khc.
ng u vi khng hong ti chnh
Cuc sng l s tri nghim thc t trn mt con
ng ti chnh cng gp phi rt nhiu tnh hung
khng mong i xy n nh ro chn, ng r v g.
Nhng bin c ny c th l mt ha n vin ph t
, chi ph sa cha nh hoc t, t vong ca mt
thnh vin gia nh, mt vic lm hay chi ph kin tng
qu t. Cc tnh hung ti chnh khn cp nh vy c
th lm chch hng nhng n lc tit kim hu tr
ca Bn hoc cho cc mc tiu khc. Di y l mt
vi chin lc qun l khng hong ti chnh.
Lp mt qu khn cp. iu ny c th gip gim
bt kh nng phi ng vo qu dnh cho hu tr
trong trng hp khn cp. Xy dng mt qu khn
cp cng khng d dng khi thu nhp gia nh eo hp,
nhng tng ng gp nht c u rt qu. Dng
tin lng t lm thm gi hay vic lm thm, tin
hon thu hay tin tng lng tch ly cho qu
khn cp ny. Gi s tin ny vo ti khon u t ri
ro thp v c th rt ra khi cn thit nh tin gi ngn
hng hoc qu m v cng c th trng tin t.
Mua bo him cho chnh mnh. Bo him bo v ti
sn ti chnh ca Bn, nh qu dnh cho hu tr, bng
cch bo him s chi tr bi thng khi c ri ro xy
ra gy tn hi ln v ti chnh. Di y l mt s loi
bo him Bn nn cn nhc tham gia:
Bo him y t & chm sc sc khe. Nu Bn v gia
nh khng c bo him theo chng trnh phc li
nhn vin ca cng ty, ch t th Bn cng nn t mua
BH cho nhng trng hp bnh l nghim trng.
Bo him thng tt. Bn c bit, trc tui 65, kh
nng Bn phi ngh lm vic t nht 3 thng do thng
tt c th xy ra cn cao hn kh nng b t vong? Bo
SC KHE TI CHNH 15
him thng tt theo chnh sch an sinh x hi hin hnh
c th chi tr quyn li cho Bn v gia nh nu khng may
Bn b thng tt nghim trng v lin tc trong vng 12
thng. (Vic bi thng cho ngi lao ng ch hiu lc vi
nhng thng tt c lin quan n cng vic). Bn cnh ,
cng ty ca Bn c th mua bo him thng tt v tai nn
cho nhn vin, nhng Bn cng cn mua BH b sung nu
thy cn thit t chi ph ring ca mnh.
Bo him t. ng li xe khi khng c bo him. Nh th
l vi phm php lut v giao thng v b x pht rt nng
nu xy ra tai nn.
Bo him nhn th (BHNT). BHNT c th gip Bn hay
ngi Bn i tip tc tip kim cho hu tr cho d khng
may mt trong hai ngi b t vong trc khi ngh hu. An
sinh x hi c th chi tr quyn li cho ngi v/chng v/
hoc con tr v thnh nin. Mt khc, c th Bn khng cn
n BHNT nu Bn khng c ai l ngi ph thuc v mt ti
chnh. C rt nhiu loi sn phm BHNT, a dng v mc ph
tham gia v hoa hng tr cho i l phc v.
Bo him chm sc sc khe ton din. Loi bo him ny
gip chi tr cho cc khon chm sc t sc khe di hn
rt tn km, ti nh hoc ti cc c s khm cha bnh
hoc cc nh hu dng. N bo v Bn khng phi tiu
tn tin bc v ti sn dnh cho qu hu tr.
Vay mn. Nu Bn phi vay tin v mc ch khn cp, hy
cn nhc so snh chi ph phi tr gia cc la chn c th.
Thoi vn u t. Khuyn rng nn bn khon u t thng
thng c phi np thu trc. C gng ng ng n ti
khon hu tr ang thc hin tt. Nu rt tin t ti khon
hu tr c th b pht v truy thu thu thu nhp c nhn.
7.BI LUYN TP HU CH
Theo di s tin b
Hoch nh ti chnh khng phi l mt
tin trnh lm mt ln l xong. Cuc sng,
mc tiu ca Bn, lut v thu v th gii
ti chnh ca Bn lun lun thay i, i khi
thay i rt nhanh. Hy xem li Bng 5 - K
hoch chi tiu v hon thnh hai ct cui
cng gip Bn nm c s tin trin.
- Thng xuyn nh gi li k hoch chi
tiu ca Bn
- Theo di kt qu u t. Quyt nh iu
chnh nu cn thit
- m bo Bn ng gp nhiu hn vo qu
dnh cho hu tr khi Bn thu nhp nhiu hn
- Cp nht thng tin v cc hp ng bo
him, phn nh nhng thay i v thu nhp
hay tnh hnh ti chnh c nhn.
- Qun l cht ch v c h thng cc s liu
thng tin ti sn ti chnh ca Bn.
SC KHE TI CHNH 16
T y s i u?
n y th Bn nhn ra rng vic tit kim cho hu tr ca chnh mnh
l rt quan trng v l trch nhim ca Bn. Trong sut hnh trnh , Bn
c th nhn c s h tr, nhng hu ht mi cng vic v trch nhim
lin quan, Bn phi t gnh vc. Khng ai lm vic chm ch hay quan tm
n cuc sng hu tr v cc mc tiu ti chnh ca Bn hn chnh Bn c.
Hy nhn li cc mc tiu ti chnh phc tho trong Bng 1. Gi ta c th
thy cc mc tiu ny thc t hn. Thm ch Bn khng lm c nhiu
nh mong mun ngay lc ny, nhng t nht l cng lm c iu g .
Hy xem y l bc khi u. Hy tip tc trau di thm kin thc v
qun l tin bc v u t. nh gi cc thng tin t cc c nhn, t chc
chuyn nghip nh b phn chnh sch phc li, chuyn vin t vn ti
chnh hoc cc chuyn gia khc trong lnh vc ti chnh nhng ngi c
th gip Bn khng ch gii p cc cu hi lin quan n ti chnh m cn
ng vin gip Bn c quyt nh ph hp.
Sau cng, ch c mt im mu cht trong vic thc hin k hoch hu
tr m Bn mong mun. D Bn vn cn tr hay gn n tui ngh hu
khng quan trng. Khng thnh vn g d Bn ch mi bt u i lm
cng vic u tin, ang n lc tit kim mua nh, hay dnh tin cho
con i hc i hc.
iu quan trng nht l Bn hy bt u tit kim NGAY T BY GI!
8.CNG C BNG TNH
Hy s dng cc cng c bng tnh sau y
gip Bn qun tr cuc sng ti chnh ca mnh
v bt u k hoch luyn tp tit kim. Khng
cn vi vng. Bn c th in thng tin vo mt
hoc hai Bng tnh, ri sau , dnh thm thi
gian thu thp thng tin cn thit hon tt cc
Bng tnh cn li. ng qu quan trng vo cc chi
tit. Phng on cng c v bt k khi no Bn
cng c th xem li v iu chnh, cp nht cc
thng tin, s liu chnh xc hn. Nu Bn c gia nh, hy tch hp
thng tin ca v/chng Bn khi in vo cc Bng tnh ny.
Bn c th copy mu ra s dng hoc in ra t trang thng tin in
t (website) ca VinaWealth. Bng cch , sau mt khong thi
gian 6 thng hay 1 nm, Bn c th xem li v cp nht cc thng tin
ny v theo di tin thc hin. Cc mu ny gip Bn bt u tit
kim cho hu tr v cc mc tiu ti chnh khc.

Bng 1 - Mc tiu v k hoch u tin

Vit ra mc tiu ca Bn, lit k c cc mc tiu ngn hn v di hn. Sau , nh s theo th t u tin. Suy ngh v cc cng
vic cn lm t c tng mc tiu, bao gm chi ph, s tin Bn dnh c v nhng vic khc Bn sn sng thc
hin t c mc tiu. Nh rng, tit kim cho hu tr l mt mc tiu u tin!

K hoch Mc tiu ca Bn? Khi no t Chi ph bao Bn dnh Bn sn sng lm g

u tin c? nhiu? c bao nhiu cho t mc tiu?
mc tiu ny?
MC TIU NGN HN (di 5 nm)

1 V d: Qu d 1 nm ~ 6 thng chi ph 3 thng chi ph in thng tin vo cc Bng

tnh xem c th tit kim
phng khn cp
c nhiu hn khng,
mang theo n tra i lm

MC TIU DI HN (trn 5 nm)

1 V d: Khi n tui % tin lng Mt s tin tit kim ng k chng trnh hu

K hoch hu tr an nhn ngh hu (xem Bng 4) trong ti khon hu tr t nguyn ti cng ty
tr c nhn (IRA)

Bng 2 - Bng kim k cc ti liu ti chnh

TIU BNG TNH NGY HON THNH
1. Mc tiu v k hoch u tin
2. Bng cn i ti sn (tnh ti sn thun)
3. K hoch (tit kim) hu tr
4. K hoch chi tiu 2 ct u tin
2 ct sau cng
5. K hoch gim n vay

SC KHE TI CHNH 17
Bng 3 - Bng cn i ti sn (tnh ti sn thun)
Hy s dng Bng ny tnh gi tr ti sn thun ca Bn, bng cch ly tng ti sn tr i tng n phi tr. Mc tiu ca Bn
l c ti sn thc dng v tng trng hng nm.

Trc ht, c tnh tng gi tr ti sn, bao gm s d cc ti khon thanh ton v tit kim, cc khon u t v bt ng sn
nh nh ring (nu Bn s hu n). Sau , tnh tng cc khon n phi tr, bao gm bt k khon tin no Bn cn ang n
nh vay mua nh tr gp, vay mua t hay hc i hc, d n th tn dng v cc khon d n khc. Sau cng, ly tng ti
sn tr i tng n phi tr ra c gi tr ti sn thun ca Bn.

TI SN C GI TR N PHI TR GI TR

D phng tin mt Vay th chp mua nh

Tin mt Vay cho con hc H

TK thanh ton Vay mua t

TK tit kim D n th tn dng

TK cng c TT tin t N khc

Chng ch tin gi

Khc

Subtotal

Nh ring hay cn h

Subtotal

Ti khon hu tr

BHXH

IRA

BH nin kim

TK hu tr khc

Subtotal

u t

Qu M

C phiu

Tri phiu

Bt ng sn

Khc

Subtotal

Ti sn khc

Subtotal

TNG TI SN TNG N

TI SN THUN

SC KHE TI CHNH 18
Bng 4 - Tit kim hu tr
Bng 4 ny c th gip Bn hnh dung mi
nm Bn cn tit kim bao nhiu t
c mc tiu hu tr an nhn. Bng ny c
tnh Bn cn tit kim bao nhiu % thu nhp
hin ti hng nm t c mc tiu. Bn hy thng xuyn cp nht thng tin trong bng ny phn nh nhng
c th tit kim thng qua chng trnh hu
tr t nguyn ti cng ty hoc t tham gia
mt sn phm dnh cho c nhn hoc c hai.
Mc d Bng tnh ny khng bao gm cc
d liu tnh hnh ti chnh c nhn c th ca
Bn, tuy nhin n cho Bn mt tng mi
nm cn tit kim bao nhiu tin v mt bc
tranh r rng hn v mc tiu v cuc sng
hu tr ca Bn. Cng bt u sm, tin tit
kim ca Bn cng c nhiu thi gian hn
u t sinh li.
Khi in thng tin vo Bng tnh, hy ngh n k hoch ca mnh bao gm
khi no Bn d nh ngh hu, Bn c nhng khon tit kim no ri v Bn
hy vng c tn hng cuc sng hu tr an nhn trong bao nhiu nm.
D nhin, k hoch v tnh hnh ti chnh ca Bn c th thay i, v vy,
thay i ny.
Cc tnh ton trong Bng ny c chia lm bn bc. n gin ha
cch tnh ton, t sut sinh li gi nh l 7%. Cn nh rng u t cha
ng ri ro, v vy li nhun u t ca danh mc cho d cng c a
dng ha gm c phiu, tri phiu, cng s bin ng ln xung v khng
m bo. Trong Bng tnh ny c tnh n yu t lm pht 3%, lng ca
Bn gi nh s tng 3% mt nm nhng khng bao gm s tng ln ca
bt k khon no khc.

BC 1 :
c tnh tin lng hng nm ca Bn l bao Bc 1
nhiu khi ngh hu c tnh n yu t lm 1. S nm chun b ngh hu (tui hu tui hin ti)
pht v Bn cn tit kim bao nhiu bn
2. Thu nhp nm hin ti
cnh lng hu t BHXH c nhn cho nm
u tin khi ngh hu (3 bc k tip s gip 3. H s iu chnh tng lng
Bn xc nh mc tit kim cn thit c 4. Gi tr tin lng khi ngh hu (2. * 3.)
tin sng ht qung i hu tr)
5. T l thu nhp thay th x 40%
Bt u, nhp s nm hin ti cho n khi 6. Thu nhp mc tiu nm u tin ngh hu (4. * 5.)
ngh hu vo dng 1. K tip, nhp mc
lng nm hin ti y l lng gp trc
thu hoc cc khon khu tr khc. Bn H S IU CHNH TNG LNG
ly s liu ny t bng lng nh k nhn (theo s nm n tui ngh hu)
s gi cho Bn. Nhn thu nhp nm vi h 20 25 30 35 40 45
s tng lng gi nh trong pha di
Bng tnh v nhp kt qu vo dng 4. La 1,8061 2,0938 2,4273 2,8139 3,2620 3,7816
chn h s tng ng gn nht vi s nm
m Bn d nh s ngh hu. Nhn s tin
dng 4 vi 40% c tnh thu nhp nm
Bn s cn cho nm u tin khi bt u V d, hin nay Bn 30 tui, d nh ngh hu sau 35 nm na tui 65, thu
ngh hu. nhp 500.000.000 ng mt nm, tnh ton theo Bc 1 nh sau:

V d cho Bc 1
Con s 40% ny u ra? Tnh bnh qun,
mt ngi cn c ngun thu nhp thay th S nm chun b ngh hu (tui hu tui hin ti) 35
tng ng 80% thu nhp trc khi ngh Thu nhp nm hin ti 500.000.000
hu cho cuc sng hu tr. Gi nh cc khon
lng hu v tr cp t Bo him x hi c H s tng lng gi nh 2,8139
th thay th c 40% thu nhp ca ngi Gi tr tin lng khi ngh hu (2. * 3.) 1.406.950.000
c mc lng trung bnh khi h ngh hu. Do
T l thu nhp thay th 40%
vy, khong 40% cn li s cn phi c b
sung t tit kim ca c nhn. Tuy nhin, cn Thu nhp mc tiu nm u tin ngh hu (4. * 5.) 562.780.000
nh rng y ch l con s c tnh v Bn c
th cn nhiu hoc t hn ty thuc vo tnh
hnh ti chnh c nhn ca Bn.

SC KHE TI CHNH 19
BC 2:
Bc 2
Ly kt qu tnh ton ca Bc 1, thu nhp
Bn cn cho nm u tin khi ngh hu, 1. Thu nhp mc tiu cho nm u tin khi ngh hu (bc 1)
v c tnh s tin thu nhp Bn cn 2. S nm ngh hu
sng ht qung i hu tr cn li. Khi ngh
hu, mc d cc khon u t vn tip tc 3. H s iu chnh thu nhp
sinh li, nhng chi ph cng c th tng ln
4. S tin tit kim cn thit cho hu tr (dng 1 x dng 3)
hng nm do lm pht ngha l cng s
tin hm nay s mua c t th hn i
mi nm do chi ph sinh hot tng. Bc H S IU CHNH THU NHP
2 c tnh Bn cn tit kim bao nhiu, c (theo s nm ngh hu)
tnh n kh nng sinh li ca khon u
20 25 30 35 40
t v lm pht trong sut nhng nm ngh
hu. Con ngi ngy cng sng th hn, 14,2649 16,4305 18,2204 16,6999 20,9228
iu cng c ngha l Bn cn c ngun
thu nhp cho 30 nm hoc hn na.
chc chn, hy lp k hoch sng th cho Chng hn, Bn ang lp k hoch c 30 nm ngh hu an nhn, nhn kt
n khi trn 90 tui, trnh trng hp qu ca Bc 1 vi h s iu chnh thu nhp tng ng vi 30 nm hu tr.
khng cn thu nhp sinh sng.
V d cho Bc 2
Nhp kt qu ca Bc 1 vo dng 1. Sau
Thu nhp mc tiu cho nm u tin khi ngh hu (Bc 1) 562.780.000
, nhp s nm ngh hu d kin. La
chn h s thu nhp d kin t bn di S nm ngh hu 30
Bc 2 tng ng gn nht vi s nm
Bn k vng tn hng cuc sng hu tr H s iu chnh thu nhp 18,2204
v nhp s vo dng 3. Nhn dng 1 vi
S tin tit kim cn thit cho hu tr (dng 1 x dng 3) 10.254.076.000
dng 3 v nhp kt qu vo dng 4. y l
s tin tit kim cn thit Bn sng trn
giai on hu tr nh mong mun.

BC 3: Bc 3
Nu Bn bt u qu trnh tch ly cho 1. Tit kim hin ti
hu tr, xin chc mng! Bc 3 c tnh
khon tin tit kim cho hu tr ca Bn s 2. S nm n khi ngh hu (t Bc 1, dng 1)
tng ln bao nhiu vo thi im Bn d 3. H s iu chnh gi tr
kin ngh hu.
4. Gi tr S tin tit kim ti thi im ngh hu (dng 1 x dng 3)
Dng 1, nhp s tin hin ti Bn tit
kim c. m bo rng s ny bao gm H S IU CHNH GI TR
tt c cc khon tit kim v ti sn khc (theo s nm n tui ngh hu)
dnh cho mc ch hu tr. K tip, nhp 20 25 30 35 40 45
s nm n tui ngh hu d kin s
dng cng con s Bc 1. Nhn s tin 3,8697 5,4274 7,6123 10,6766 14,9745 21,0025
tit kim hin ti vi h s iu chnh gi
tr c tnh (tra cc bn di bng tnh V d, Bn c s tin tit kim dnh cho hu tr l 200.000.000 ng v c k
Bc 3) thch hp da trn s nm n hoch ngh hu trong vng 35 nm ti, cch tnh ton nh sau:
tui ngh hu. Kt qu chnh l khon tit
kim hin ti ca Bn c gi tr bao nhiu V d cho Bc 3
khi Bn ngh hu Tit kim hin ti (VN) 200.000.000
S nm n khi ngh hu 35
H s iu chnh gi tr 10,6766
Gi tr S tin tit kim ti thi im ngh hu (VN) 2.135.320.000

SC KHE TI CHNH 20
BC 4:
Gp chung cc s liu tnh ton trn li vi
nhau thy hin ti Bn ang u v
tit kim mi nm bao nhiu phn trm
thu nhp (lng) hin ti. T l ny gi
l t l tit kim mc tiu. Tit kim s
tin ny hng nm s gip Bn t c
mc tiu hu tr.
Bt u bng vic nhp s nm n khi
ngh hu trong Bc 1 dng 1. K tip,
nhp s tin tit kim c tnh cn thit
lc ngh hu t Bc 2. T Bc 3, nhp
gi tr khon tit kim vo thi im ngh
hu vo dng 3. Ly dng 2 tr dng 3,
nhp s liu kt qu vo dng 4 y l
khon tit kim hu tr b sung cn thit.
hu nh tin lng hu v phc li t chng trnh hu tr truyn thng
hoc t ngun khc, nn c th gim t l tit kim xung thp hn.
Bn c th so snh kt qu vi ci m Bn ang tit kim sau khi Bn
hon thnh Bng 5. Nu hin ti Bn ang tit kim t hn (cha
nhiu), th cng ng qu tht vng. iu quan trng l hy bt u tit
kim, thm ch vi s tin nh, v tng dn s tin ny ln khi c th.
Thng xuyn xem li cc Bng tnh ny cp nht nhng thay i v
theo di s tin b.
Bc 4
1. Thi gian ti khi ngh hu theo nm (t Bc 1, dng 1)
2. S tin tit kim cn khi ngh hu (t Bc 2, dng 4)
3. Gi tr ti sn tit kim hin c (t Bc 3, dng 4)

Nhp mc lng hng nm hin ti vo 4. S tin cn thm ngh hu (dng 2 tr dng 3)

dng 5. Nhn n vi h s iu chnh t 5. Lng hng nm vo thi im hin ti (t Bc 1, dng 2)
l tit kim (tra cc bn di Bng tnh
Bc 4) tng ng vi s nm n tui 6. D on t l tng trng ca khc khon tit kim
ngh hu v nhp s liu vo dng 7. y
7. Gi tr ti a ca cc khon tit kim t lng khi ngh hu
l s tin ti a Bn c th c nu Bn
(dng 5 nhn dng 6)
dnh ton b lng t nay cho n
khi ngh hu bao gm c lm pht v li 8. T l tit kim cn nhm ti (dng 4 chia dng 7
nhun u t, hoc s tin ti a c th
tit kim c da vo tin lng cho n
khi ngh hu. Thng thng th chng ta D ON T L TNG TRNG CA CC KHON TIT KIM
khng tit kim nhiu ti mc nh vy. (theo thi gian n khi ngh hu)
Con s ny ch gip chng ta hnh dung 20 25 30 35 40 45
dnh bao nhiu lng tit kim cho
hu tr. Ly s dng 4 chia cho dng 7. 55,2006 89,1753 138,6986 210,3277 313,3072 460,6579
y l t l tit kim mc tiu ca Bn
hoc t l tin lng dnh ra tit kim
(cho hu tr). Bc ny ly kt qu t Bc trc cho Bn thy t l tit kim Bn cn t ti.

T l mc tiu bao gm cc khon ng V d cho Bc 4

gp ca ngi s dng lao ng vo
Thi gian ti khi ngh hu theo nm 35
chng trnh hu tr t nguyn c s ti
tr ca cng ty, do cng ty v nhn vin S tin tit kim cn khi ngh hu (VN) 10.254.076.712
cng ng gp. V d, Bn l thnh vin
ca mt chng trnh hu tr t nguyn do Gi tr ti sn tit kim hin c (VN) 2.135.320.000
cng ty ti tr vi mc ng gp ca Bn
S tin cn thm ngh hu (VN) 8.118.756.712
l 4% v cng ty cng ng gp 4%, vy
t l tit kim ca Bn l 8% lng. Lng hng nm vo thi im hin ti (VN) 500.000.000

Nn nh rng, Bng tnh ny ch cho Bn D on t l tng trng ca cc khon tit kim 210,3277
mt tng rt c bn, mc tiu tit kim.
Gi tr ti a ca cc khon tit kim t lng khi ngh hu 105.163.850.000
Mt s ngi th b chi ph cao khi ngh hu
do hon cnh c nhn, nn quyt nh T l tit kim cn nhm ti 7,7%
dnh nhiu tin hn. Mt s ngi khc li
c ngun thu nhp b sung khc khi ngh

SC KHE TI CHNH 21
Bng 5 - K hoch thu chi
S dng hai ct u tin trong Bng tnh 5 lp mt ngn
sch, i khi cn gi l k hoch thu chi hay Bng hng dn
v vic chi tiu ca bn thn. ng lo nu Bn cha c tt c
nhng thng tin trong . Bn c th c lng v in thng
tin chi tit sau.
Bt u vi thu nhp hng thng ca Bn. Nu Bn bit tng
thu nhp trc thu hng nm, ly s chia cho 12 c thu
nhp hng thng.
Sau , ghi tt c cc khon chi tiu hng thng ca Bn. Bn
c th dng con s trung bnh cho nhng khon thay i hng
thng, nh ph bo him xe, bng cch tnh tng nhng khon
trong c nm ri chia cho 12. Mt khi Bn bit thu nhp v chi tiu
hng thng, ly con s nhn vi 12 c mt bng thu chi c
nm. Nu Bn chi nhiu hn thu, trang mi ca ti liu ny gii
thiu mt vi cch gim chi tiu, tng thu nhp hay c hai.
Xem li bng tnh ny mi nm xem Bn thc
hin k hoch ca mnh ra sao. S dng hai ct cui
theo di thu chi thc ca bn thn v xem chng
khc vi k hoch th no. Nu Bn tiu hn d tnh,
nh mt du cng, v nu tiu t hn, nh mt du
tr. Lm nh vy s gip Bn trong vic tnh tng
chnh lch d nh thc t trong nm v tm cch
gim chi tiu nu cn. Mi nm, Bn c th xem li
k hoch thu chi ny v thay i ngn sch nm sau
gip thc hin mc tiu ti chnh ca mnh.
Cng tt c cc khon tit kim hu tr ca Bn. Chia
tng s tin tit kim hu tr cho thu nhp trc thu
ca Bn (dng u tin trong Bng) xc nh t l
tit kim cho hu tr hin ti. Bn c th so snh con
s ny vi kt qu t Bng tnh 4: T l tit kim cn
nhm ti.

1 - Ngn sch 2 - Theo di s khc bit chi tiu

gia thc t v ngn sch

Hng thng Hng nm Chi tiu thc Nhiu hn (+) hay t

hn (-) k hoch

THU NHP:
Tng thu nhp
(trc thu v cc khon tr khc)
Cc khon gim tr:
- ng gp vo qu hu tr
- Bo him y t, mt v nha khoa
- Bo him y t di hn v phng
nga ri ro mt kh nng lao ng
- Bo him nhn th
- Thu
- Cc khon gim tr khc
Thu nhp cn li cho chi tiu (tng
thu nhp tr cc khon gim tr)
Thu nhp khc
TNG THU NHP CN LI CHO CHI TIU

CHI TIU
- Tit kim v u t
- Cho hu tr
(ngoi ng gp qu hu tr c quan)
- D tr tin mt
- Tr gp mua nh
- Gio dc
- Khc

SC KHE TI CHNH 22
 1 - Ngn sch 2 - Theo di s khc bit chi tiu
gia thc t v ngn sch

Hng thng Hng nm Chi tiu thc Nhiu hn (+)

hay t hn (-)
k hoch
Nh
- Tr gp mua nh
(bao gm c ph vn hnh)
- Thu nh
- Duy tu bo dng
Thc phm (ti nh)
Cc tin ch c bn
- in
- Internet + Cp
- in thoi
- Nc
Qun o
Bo him
- Bo him xe
- Bo him nhn th
- Bo him y t di hn v phng
nga ri ro mt kh nng lao ng
Tr vay
- Vay mua xe
- Vay t th tn dng
- Vay i hc
- Vay khc
Ph chm sc tr em v ngi gi
- Chm sc tr em
- Chm sc ngi gi
Chi ph c nhn
- Ct tc/Spa
- Git i
- Tp th dc
- Khc
i li
- Sa cha v bo dng xe
- Xng du
- Ch u xe
- Phng tin cng cng

SC KHE TI CHNH 23
 1 - Ngn sch 2 - Theo di s khc bit chi tiu
gia thc t v ngn sch

Hng thng Hng nm Chi tiu thc Nhiu hn (+)

hay t hn (-)
k hoch
Dch v y t - t tr
- Bo him y t, mt v nha khoa
(nu khng mua theo chng trnh
ca c quan)
- Khm bnh ti nh
- Vin ph
- Thuc men
- Thuc t mua
- Nhng chi ph khc
Du lch, ngh dng
Gii tr
- n ngoi
- Theo ui s thch
- Xem phim, ca nhc, kch
T thin
Khc
- Qu tng
- Ph thnh vin
- Cc chi tiu cho th nui
Tng chi tiu
Chnh lch tng thu chi

- Cng cc khon tit kim(ng gp

hu tr c quan + tit kim c nhn)
- ng gp ca cng ty
Tng tit kim cho hu tr
T l tit kim cho hu tr hin ti
T l tit kim cn nhm ti ( Bng 4)

SC KHE TI CHNH 24
Bng 6 - Gim n
Bng ny s gip Bn sp xp cc khon n ln k hoch tr mi khon v theo di tin thc hin ca bn thn. Bn c th
tit kim c tin tr li, ph pht chm tr, v tr nhng ha n c u t cho hu tr v cc mc tiu khc ca mnh.

Trong Bng 6, hy lit k khon vay mua nh trc, nu c, sau ghi cc khon vay mua xe, vay cho gio dc, vay th tn dng,
v cc khon n khc. ct cui cng, ghi li th t u tin tr n ca Bn. Thng thng, Bn nn tr khon vay c li sut cao
nht trc. Tuy nhin, nu Bn c mt khon n nh, Bn c th tr loi n khi danh sch. C nhiu website v n phm hu
ch gip Bn c th lp mt bng bo co ti chnh ca bn thn, lm th no nng mc tn nhim tn dng, tnh ton thi gian
tr n th tn dng v cc thng tin khc.

Ch n Li sut D n Mc tr ti thiu Mc d nh tr u tin (#)

hng thng
(VN) (VN)
(VN)

SC KHE TI CHNH 25