C S O S T 0 3 0 0 6 1 7 0 7 0 3

Usvojeno na 11. sjednici Savjeta za struno

obrazovanje Republike Crne Gore dana
21.01.2004.god.

STANDARD ZANIMANJA

1. Ime i kod standarda zanimanja: ZAVARIVA/ -ICA

2. Ime i kod zanimanja: ZAVARIVA/ -ICA

3. Nivo zahtjevnosti: III

4. Strune kompetencije:

- Planira, priprema, izvodi rad i vri provjeru kvaliteta obavljenog posla,

- Racionalno koristi sredstva rada, energiju, materjal i vrijeme,
- Posjeduje znanja za itanje tehnikih crtea i tehnoloke dokumentacije,
- Posjeduje informatiku pismenost,
- Razvija preduzetnike sposobnosti,
- Ree i obrauje djelove elektrinim lukom i gasnim postupkom,
- Zavaruje i navaruje djelove runim elektrolunim postupkom,
- Zavaruje elektrinim lukom u zatiti inertnih gasova i mjeavini gasova,
- Spaja djelove elektrootpornim zavarivanjem ,
- Zavaruje, navaruje i sijee djelove gasnim postupkom,
- Spaja djelove postupkom mekog i tvrdog lemljenja,
- Rukuje alatima, priborima i ureajima za zavarivanje,
- Ispunjava potrebnu radnu dokumentaciju i dokumenta o evidenciji stanja
alata, pribora i ureaja
- Priprema elemente kalkulacije,
- Primenjuje pri radu standarde kvaliteta,
- Komunicira sa saradnicima i strankama, potujui principe poslovne kulture,
- Primjenjuje propise zatite na radu i zatite okoline.

1
 C S O S T 0 3 0 0 6 1 7 0 7 0 3

5. Opis standarda
Grupe poslova Kljuni poslovi Vjetine i znanja
Analiza, Organizuje svoj rad i - prouava uputstva za rad i tehniku
planiranje i rad manje grupe dokumentaciju
organizacija - organizuje i vodi rad manje grupe kod
rada pojedinih radnih zadataka
- planira tehnoloki postupak za odreeni radni
zadatak
- poznaje osnove tehnikog crtanja
- poznaje organizaciju radnog mjesta, radionice
ili pogona
- poznaje osnove organizacije rada u preduzeu
Priprema radnog Priprema radno mjesto - provjerava pripremu materijala u skladu sa
mjesta radnim nalogom
- vri izbor odgovarajuih alata, pribora i ureaja
- primjenjuje mjere za siguran rad u skladu sa
propisima HTZ
- poznaje tehniku i tehnoloku dokumentaciju,
- poznaje vrste i karakteristike metala i legura
- poznaje tehnologiju obrade,
- poznaje tehnike mjerenja i kontrole,
- poznaje karakteristike pribora i ureaja.
Operativni Zavaruje postupkom - priprema alat, pribor i opremu za runo
poslovi runog elektrolunog elektroluno zavarivanje,
zavarivanja - odabira dodatni materjal,
- isti i priprema ivice osnovnog materijala,
- pozicionira i uvruje osnovni material,
- sueono, preklopno, ugaono ili unakrsno
zavaruje tanke ili debele limove svim oblicima
zavara i u svim poloajima zavarivanja,
- zavaruje profile, cijevi i druge djelove od
elika, livenog gvoa i legura obojenih metala,
- navaruje djelove,
- sijee i izrauje ljebove elektrinim lukom,
- vizuelno kontrolie tanost spoja i kvalitet
zavara,
- primjenjuje mjere zatite pri radu postupkom
REL zavarivanja,
- poznaje tehnoloke postupke pripreme
materjala, REL zavarivanja, ispitivanja zavara i
otklanjanja greaka zavarivanja,
- zna da rukuje alatima priborima za REL
zavarivanje,
- poznaje mogue greke zavarivanja, uzroke i
posljedice greaka,

2
 C S O S T 0 3 0 0 6 1 7 0 7 0 3

Zavaruje elektrolunim - priprema alat, pribor i opremu za elektroluno

postupkom u zatitnoj zavarivanje postupcima TIG, MIG, MAG, EPP,
atmosferi - odabira dodatni materjal,
- -isti i priprema ivice osnovnog materjala,
- elektroluno zavaruje u zatitnoj atmosferi
razliite djelove od legura gvoa i obojenih
metala,
- kontrolie tanost i kvalitet zavara i otklanja
greke,
- primjenjuje mjere zatite pri zavarivanju u
zatitnoj atmosferi,
- poznaje tehnoloke postupke elektrolunog
zavarivanja pod zatitom,
- poznaje tehnoloke postupke pripreme
materijala, ispitivanja i otklanjanja greaka
zavarivanja,
- zna da rukuje priborima i ureajima za
elektroluno zavarivanje u zatitnoj atmosferi
Spaja djelove - priprema material i ureaje,
elektrootpornim - zavaruje sueono, takasto, bradaviasto i
zavarivanjem avno,
- primjenjuje mjere zatite pri radu,
- poznaje tehnoloke postupke elektrootpornog
zavarivanja,
- - zna da rukuje ureajima za elektrotporno
zavarivanje
Zavaruje postupkom - odabira i priprema alat, pribor i opremu za
gasnog zavarivanja gasno zavarivanje i pozicioniranje djelova
osnovnog materijala,
- -odabira dodatni material,
- isti i priprema ivice osnovnog materijala,
- pozicionira i uvruje osnovni material,
- zavaruje tanke i debele limove i cijevi, profile i
druge djelove konstrukcija od legura gvoa i
obojenih metala uz primjenu razliitih oblika
zavara i poloaja djelova u spoju,
- navaruje djelove,
- sijee i izrauje ljebove gasnim postupkom,
- kontrolie tanost i kvalitet spoja i otklanja
greke,
- primjenjuje mjere zatite pri gasnom
zavarivanju,
- poznaje tehnoloke postupke pripreme, gasnog
zavarivanja, ispitivana i otklanjanja greaka
zavarivanja,
- - zna da rukuje opremom i priborima za gasno
zavarivanje

3
 C S O S T 0 3 0 0 6 1 7 0 7 0 3

Spaja djelove mekim i - priprema alat i pribor za meko ili tvrdo

tvrdim lemljenjem lemljenje,
- priprema povrine i pozicionira djelove,
- meko ili tvrdo lemi djelove od razliitih legura,
- primjenjuje mjere zatite pri lemljenju,
- poznaje tehnoloki postupak lemljenja i vrste i
karakteristike alata i pribora,
- - poznaje osobine materijala.
Zavaruje ostalim - poznaje osnove tehnolokih postupaka, opreme
postupcima i ureaja za aluminotermijsko, hladno,
frikciono, indukciono, ultrazvuno, livako
zavarivanje, zavarivanje elektronskim snopom,
laserom i plazmom.
Kontrolie i ispituje - vizuelno kontrolie oblik i kvalitet zavara,
zavarene spojeve - kontrolie zavar penetrantima, magnetnom
metodom i nepropustljivost zavara,
- poznaje vrste i uzroke greaka u zavaru i
posljedice napona u zavarenom spoju kao i
postupke spreavanja greaka i napona,
- poznaje tehnoloke postupke kontrole
vizuelnom metodom, penetrantima, kao i
kontrole nepropustljivosti zavara i magnetnom
metodom.
Otklanja greke u - brusi, elektroluno ili gasnim postupkom ljebi
zavarenim spojevima mjesta otkrivenih greaka u zavaru ,
- otklanja greke odgovarajuim postupkom
zavarivanja,
- poznaje metode i tehnoloke postupke
otklanjanja greaka zavara.
Komercijalni Obrauje trite - analizira trite nabavke, bira i nabavlja
poslovi osnovne i pomone materijale, alate i pribore,
- analizira trite prodaje i plasira svoje
proizvode,
- izrauje trokovnik marerjala, energije i
vremena,
- sastavlja i daje ponude,
- poznaje vrste i strukturu trokova,
- poznaje osnovne zakonitosti trita.
Administrativni Ispunjava radnu - popunjava izvjetaj o proizvodnji,
poslovi dokumentaciju - popunjava dnevnike rada,
- popunjava dokumenta o utrocima materjala, o
dnevnoj ili periodinoj proizvodnji,
- posjeduje funkcionalnu pismenost,
- poznaje osnove poslovne kulture.
Osiguranje Kontrolie kvalitet rada - kontrolie kvalitet osnovnog, dodatnog i
kvaliteta prema propisima i pomonog materijala,
normativima - kontrolie stanje alata i pribora,
- kontrolie ispravnost i pogonsku spremnost
ureaja,
- kontrolie tanost i meusobni poloaj
zavarenih djelova,
- kontrolie oblik i kvalitet zavara,
- kontrolie kvalitet zalemljenih spojeva,
- poznaje metode i postupke kontrole i
ispitivanja kvaliteta zavarenih i zalemljenih

4
 C S O S T 0 3 0 0 6 1 7 0 7 0 3

spojeva,
- poznaje propise i normative iz podruja
zavarivanja.
Odravanje i Redovno odravanje - pregleda, isti i odlae (skladiti ) alate i
popravke sredstava rada pribore,
- pregleda, isti i obavlja manje popravke
ureaja,
- pravovremeno daje pribore i ureaje na
popravku ( servis ),
- poznaje pravila i postupke odravanja i
osnovnog popravljanja alata, pribora i ureaja.
Komunikacija Sporazumijeva se sa - sarauje sa radnicima na prethodnim i
saradnicima i sljedeim operacijama,
strankama - poznaje tehniku terminologiju,
- sporazumijeva se sa dobavljaima,sa
naruiocima poslova kod narudbe i predaje
poslova,
- poznaje proizvodne mogunosti i raspoloivost
kapaciteta,
- poznaje mogue zahtjeve naruioca,
- poznaje osnove poslovnog komuniciranja.
Ouvanje Izvodi radove tako da - upotrebljava zatitna sredstva i opremu u radu.
zdravlja i ne ugroava sebe ili - upoznaje lanove svoje grupe sa opasnostima u
okoline sardnike odreenim poslovima i pri upotrebi opreme,
- poznaje propise sa podruja zatite na radu,.
- poznaje propise sa podruja radne regulative,
- poznaje potencijalne uzroke povreda zbog
neodgovarajue upotrebe ureaja i alata.
titi uu i iru okolinu - sortira i na odgovarajui nain odlae otpatke,
od negativnih uticaja - upotrebljava tetne materijale i opremu tako
materijala i sredstava da titi okolinu,
rada. - poznaje propise iz podruja zatite okoline.

6. Radna grupa za izradu standarda zanimanja

Prof. dr Zdravko Krivokapic

Gojkovic Nikola
Dapcevic Gojko
Mijanovic Dragan
Koordinator: Zora Bogicevic