Bch khoa ton th m Wikipedia

Vit bnh

Vit bnh (Ch Hn: , vit bnh: jyut6 ping3, tn y :

: Hng Cng ng ngn hc hc hi Vit ng bnh m phng
n) l mt phng php s dng ch Latinh phin m ngn ng Qung
Chu (tc ting Qung ng - Cantonese, m ngi Trung Quc cn gi l Vit
ng. V tnh Qung ng , Qung Ty nguyn trc l t ca Bch
Vit , nn gi hai tnh y l tnh Vit).
c ra i vo nm 1993, Phng php phin m ting Qung ng ca Hc
vin ngn ng Hong Kong gi tt l jyutping l mt phng php s dng ch
la tinh phin m. Phng php ny khng nhng c th s dng cho nhiu
mc ch nh phin m v nh my vi tnh, n cn c u im l n gin, d
hc v kh chuyn nghip.
H thng phin m jyutping kt hp cc u im ca cc phng php phin
m khc nh Yale, phin m quc t v pinyin (phin m hn ng). Phn di
y s gii thiu chi tit v h thng ny. Phn m tng ng/gn ging bn
di c hiu v c theo ting Vit ging min Nam. Ch no c theo ging
min Bc s c ghi r. Nu trong ting Vit khng c m tng ng th s
dng m tng ng trong ting Anh. Nu ting Anh cng khng c m th
s dng m gn ging din gii.
3Thanh iu
4Tham kho
5Xem thm
6Tham kho
Ph m[sa | sa m ngun]
Tng cng c 19 ph m trong ting Qung ng hin i. JyutPing khng dng
hai k t "r" v "v". Trong ting Qung ng cng khng c 2 m ny.

Vn m tng ng gn V d
 ging ting Vit
b b baa1 (ba, b), beng2 (bnh=bnh)
peng4 (bnh=r), pang4jau5 (bng
p p (ting Anh)
hu=bn)
m m maai5 (mi=mua), man6 (vn=hi)
f ph faan6 (phn=cm), fei4 (ph=mp)
d t daa2 (=nh), daai6 (i=ln)
t th tai2 (=xem), teng1 (thnh=nghe)
n n naam4 (nam), neoi5 (n)
l l luk6 (lc=su), lik6 (lc=sc)
g c gau2 (cu=chn), gong2 (ni)
k kh keoi5 (c y, anh y, n), kei5 (ng)
ng ng ngaan5 (nhn=mt), ngaa4 (nha=rng)
h h hau2 (khu=ming), hou2 (ho=tt)
(ging Bc ging hn ging Nam) zou6
z ch
(t=lm), zi1 (tri=bit)
c gn nh "ch" nhng
c cat1 (tht=by), ce1 (xa=xe)
mnh hn
s x saam1 (tam=ba), sei3 (t=bn)
gwai3 (qu=mc, t), gwaa1
gw qu (ging Bc)
(qua=da)
c ging m "Qu" trong kwan4 (qun=vy), kwaang1
kw
ch Queen ting Anh (khung=khung)
j d Jat1 (nht=mt), jiu3 (yu=cn, phi)
w qu (ging Nam) wu4 (h), waa6 (thoi=ni)
Vn[sa | sa m ngun]
Tng cng c 59 vn.

T hp m aa (tng ng vi a trong ting Vit)[sa | sa m ngun]

 m tng ng/ gn
Vn V d (trong ngoc l ngha ting Vit)
ging
aa a baa1 (ba), waa6 (thoi=ni)
aai ai daai6 (i=ln), maai5 (mi=mua)
aau ao paau2 (bo=chy), baau1 (bao)
aam am naam4 (nam), saam1 (tam)
ngaan5 (nhn=mt), faan6
aan an (ging Bc)
(phn=cm)
haang4 (hnh=i), ngaang6
aang ang
(ngnh=cng)
aap ap kek6zaap6 (kch tp=phim b)
aat at laat6 (lt=cay), waat6 (hot=trn)
baak6 (bch=trng), ngaak6
aak ac
(ngch=mc)

T hp vi m a (tng ng vi hoc trong ting Vit)[sa | sa m

ngun]
m tng ng/ gn
Vn V d (trong ngoc l ngha ting Vit)
ging
ai y tai2 (xem, coi), sai2 (ty=ra)
au u hau2 (khu=ming) sau2 (th=tay)
am m jam2 (m=ung), sam1 (tm=tim, lng)
an anh san1 (tn=mi), man6 (vn=hi)
dang2 (i=i), pang4jau5 (bng
ang ng
hu=bn b)
ap p sap6 (thp=mi), jap6 (nhp=vo)
at ach jat1 (nht=mt), cat1 (tht=by)
ak c hak1 (hc=en), bak1 (bc)
T hp m e (Tng ng vi e trong ting Vit)[sa | sa m ngun]
 m tng
Vn V d
ng/ gn ging
e e ce1 (xa=xe), se2 (t=vit)
ei i fei4 (ph=mp), bei2 (t=cho)
eu eo deu6 (iu/tro=b), zeu6 (nhai)
em em lem2 (lim)
eng eng beng2 (bnh=bnh), teng1 (thnh=nghe)
ep ep gep6 (hip=kp)
sek6tau4 (thch u=cc ), kek6zaap6
ek ec
(kch tp=phim b)
T hp m eo (Trong ting Vit khng c. m ny khng bao gi ng
mt mnh m phi ghp vi m khc)[sa | sa m ngun]
Vn m tng ng/ gn ging V d
gn nh m 'ui' nhng khng keoi5 (c y, anh y), seoi2
eoi
trn ming (thy=nc)
gn nh m 'un' nhng khng ceon2 (xun=ngu ngc), seon4
eon
trn ming (thn=mi)
gn nh m 'ut' nhng khng ceot1 (xut=ra), seot1saam1 (tut
eot
trn ming sam=o s mi)

T hp m oe (Gn nh m oe trong ting Vit nhng khng trn ming)

[sa | sa m ngun]
m tng ng/gn
Vn V d
ging
gn 'oe' nhng khng trn
oe hoe1 (hi=giy)
ming
soeng2 (tng=mun), loeng5
oeng na 'ng' na 'eng'
(lng=hai)
joek6 (dc=thuc), zoek3
oek na 'c' na 'ec'
(tc=chim s)
T hp m "i" (tng ng vi "i" trong ting Vit)[sa | sa m ngun]
Vn m tng ng/gn ging V d
i ia zi1 (tri=bit), ji6 (d=d)
siu2 (thiu=t), ziu1zou2
iu iu
(triu to=bui sng)
dim2 (im=chm), tim4
im im
(im=ngt)
min6 (din=mt), tin1
in in (ging Bc)
(thin=tri)
inh (ging Bc) hoc 'ing' trong ming4 (minh=hiu), zing6
ing
'sing' ca ting Anh (tnh=yn lng)
ip ip jip6 (dip=l), dip6 (ip=a)
it it (ging Bc) jit6 (nhit=nng)
ik 'ick' trong 'sick' ca ting Anh sik6 (thc=n), lik6 (lc=sc)

T hp m "o" (tng ng vi m "o" trong ting Vit)[sa | sa m

ngun]
m tng ng/ gn
Vn V d
ging
o o co5 (ta=ngi), do1 (a=nhiu)
hoi1 (khai=m), ngoi6min6 (ngoi
oi oi
din=bn ngoi)
ou u zou6 (t=lm), hou2 (ho=tt)
on on (ging Bc) gon1 (can=kh), hon6 (hn=m hi)
ong ong gong2 (ging=ni), fong2 (phng=bung)
hau2hot3 (khu kht=kht nc), got3
ot ot (ging Bc)
(ct=ct)
ok ooc hok6 (hc), lok6 (lc=rt xung)

T hp m "u" (tng ng m "ua" trong ting Vit)[sa | sa m ngun]

 m tng ng/ gn
Vn V d
ging
u ua wu1zou1 ( tao=d), fu2 (kh=ng)
ui ui bui1 (bi=ly), mui5 (mi)
mun4 (mn=ca), wun2 (on=chn,
un un (ging Bc)
bt)
jung6 (dng=dng, xi), tung4
ung ung
(ng=cng)
ut ut (ging Bc) sang1wut6 (sinh hot=li sng)
uk uc luk6 (lc=su), juk6 (nhc=tht)
T hp m "yu" (tng ng m "uya" vi ting Vit)[sa | sa m ngun]
Vn m tng ng/ gn ging V d
yu uya syu1 (sch), zyu1 (tr=heo)
yun uyn dyun2 (on=ngn), jyun5 (vin=xa)
yut uyt jyut6 (nguyt=thng)
m m v m ng (ting Vit khng c)[sa | sa m ngun]
Vn m tng ng/ gn ging V d
c nh m nhng ming khng m, mi m4goi1 (ng
m
chp li (m mi) cai=cm n)
c nh ng nhng ming khng m, rng
ng ng5 (ng=s nm)
chp li (m mi)
Thanh iu[sa | sa m ngun]
Ting Qung ng cng c 6 thanh iu nh ting Vit. Tuy nhin 6 thanh iu ca ting Qung ng
khng hon ton ging vi ting Vit. Su thanh trong ting Qung ng bao gm:
Thanh th nht (c k hiu bng s 1): tng ng vi thanh sc ting Vit
Thanh th hai (c k hiu bng s 2): tng ng vi thanh hi ting Vit
Thanh th ba (c k hiu bng s 3): tng ng vi thanh ngang ting Vit
Thanh th t (c k hiu bng s 4): tng ng vi thanh huyn ting Vit
Thanh th nm (c k hiu bng s 5): tng ng vi thanh nng trong ting Vit
Thanh th su (c k hiu bng s 6): tng ng vi thanh huyn nhng cao hn.