Fazouro

1. EMPRAZAMENTO

DATOS XERAIS

Comarca: Maria Lucense. Sector: Maria Occidental. Municipio: Foz. Parroquias: San Martio de
Mondoedo, Santiago de Fazouro e San Xiao de Nois. Extensin: 6.35Km2

01_04_010
2. CARACTERIZACIN
ELEMENTOS NATURAIS
AS FORMAS DO RELEVO
Pequeno esteiro aberto polo ro Ouro a partir dun val moi tectonizado e encaixado nas serras costeiras que, con aliacin NNE-SSO, acadan practicamente a
costa e se elevan ata os 300m. O encaixe impide un esteiro de maior talla.
AS UNIDADES LITOLXICAS
A paisaxe pertence ao Dominio de materiais cmbricos, principalmente unidade de xistos, cuarzoxistos, cuarcitas e calcarias da formacin Cndana. S unha
banda central sobre a que se asenta o ro e outra nas elevacins surorientais entre Couto Maior e A Lebre lbranse en cuarcitas da Formacin Cndana-tramo
inferior. A variados depsitos pleistocenos tipo rasa da chaira, e s marismas e depsitos aluviais recentes, smanse os derrubios coluvionais de ladeira na
vertente do Pico da Lebre e algunha terraza pleistocena do ro Ouro.
A DIVERSIDADE CLIMTICA
Verns clidos e pouco chuviosos e invernos suaves sitan a esta unidade dentro do dominio climtico Clido e Seco. A temperatura media anual supera os 14C
e as precipitacins oscilan entre os 800mm e os 1000mm ao ano. Ao sur do esteiro rexstranse temperaturas lixeiramente mis frescas e precipitacins mximas
de 1200mm, na vertente e a parte alta do Monte da Lebre.
OS SOLOS
Franxa costeira ocupada por cambisois gleicos e marxe occidental da unidade con solos lixeiramente podsolizados que orixinan cambisois dsticos. No fondo do
val principal desenvlvense os frtiles solos de veiga, fluvisois hpticos, mentres que as ladeiras do Monte da Lebre presentan solos menos evolucionados do tipo
umbrisol dstico.
AS AUGAS
Unidade configurada en torno ao Ro Ouro e ao seu esteiro. A franxa exterior, na desembocadura, inclese na masa de Augas Costeiras 20109, mentres que o
tramo fluvial interior discorre pola masa de Augas de Transicin 20479. Neste sector verte as sas augas o Rego do Muo, afluente pola dereita do Ro Ouro.
O PATRIMONIO NATURAL
Esteiro e ro protexido polo LIC Ro Ouro. Destacan os hbitats: bancos areosos e lamacentos intermareais e submareais (1110 e 1140); o grupo 13 de marismas
e pasteiros salinos atlnticos; o grupo 21 de dunas aparece na praia da Pampillosa. As masas de frondosas estn moi degradadas. S hai pequenas reas con
bosque de ribeira (91E0) no ro Ouro e masas non ripcolas (9330-9260) derivadas de antigas fragas no val principal. Cita do taxon vulnerable protexido Limonium
dodartii.
ELEMENTOS ANTRPICOS
USOS DO SOLO
Predomina territorialmente o uso forestal como consecuencia dunha actividade de repoboacin que cobre as ladeiras que enmarcan esta unidade caracterizada
pola desembocadura do ro Ouro. marxe das plantacins forestais, as parcelas de cultivo asntanse principalmente sobre a frtil veiga xerada polos depsitos
fluviais e no sector mis prximo costa, a ambos os dous lados da desembocadura. O leito do ro Ouro alberga vexetacin de ribeira no fondo da unidade e
constite na sa desembocadura un pequeno esteiro con bancos areosos e lamacentos de interese comunitario. O espazo edificado reducido debido
posiblemente, ao relativo encaixe da unidade e ausencia de grandes superficies chs que ocupar tendo en conta que as zonas chairas existentes teen unan
gran capacidade agrolxica e son destinadas ao cultivo.
MORFOLOXA
Os asentamentos presentes caracterzanse pola sa orixe fundacional respectando o modelo tradicional de agrupacin e o espazo que os circunda que est
dedicado actividade agrcola. Os ncleos de poboacin situronse tradicionalmente relativamente afastados da fronte litoral, preferentemente a media ladeira.
Bos exemplos do comentado son os asentamentos de Morgalln, Fazouro, Lousada e Vilarmea. No lmite oriental da unidade localzase parte do polgono
industrial que se desenvolve na unidade contigua. A edificacin de carcter espontneo resulta practicamente inexistente a excepcin da planicie que se sita
sobre a marxe dereita da desembocadura do ro Ouro.
INFRAESTRUTURAS DE MOBILIDADE
A densidade da rede viaria baixa e non presenta importantes modificacins sobre o conxunto da unidade. As principais infraestruturas que sucan a unidade son
a N-642 que cambia de orientacin cara ao nornoroeste para acomodarse orientacin da costa do mesmo xeito que a va de FEVE que discorre paralela a
escasos metros de distancia da primeira. Ambas as das infraestruturas atravesan o leito do Ouro mediante pasos elevados no punto en que o esteiro do Ouro
d lugar praia de Pampillosa se ben, o antigo paso da estrada era mis cara ao interior (tal e como indica a presenza da poboacin da Ponte), o que foi
aproveitado para un uso exclusivo peonil e cicloturista. Existen outras estradas que se viron superadas polas actuais que permiten a conexin dos asentamentos
tradicionais como a LU-151 que facilitaba cruzar o ro Ouro mis cara ao interior, no arranque do esteiro.
PATRIMONIO HISTRICO
Destaca a existencia dun asentamento catalogado como ben de interese cultural arqueolxico situado na zona de planicie litoral sobre a marxe dereita da
desembocadura do Ouro denominado como estruturas de Praia da Pampillosa. O resto do patrimonio catalogado nesta unidade componse de bens de interese
cultural de carcter civil e relixioso, plenamente integrados nos asentamentos tradicionais: varias casas brasonadas, igrexa parroquial de Santiago e capela da
Concepcin en Fazouro e capela de San Salvador e casa brasonada en Vilarme. Tamn se recolle no catlogo de patrimonio cultural a Ponte Vella sobre a
que se asentaba a antiga N-642 para cruzar o ro Ouro. Neste apartado cabe a explicacin da etimoloxa da parroquia e da do propio ro protagonista desta
unidade de paisaxe: Fazouro, (faz-ouro) parece provir da romana fauce aurea indicando a presenza do precioso metal (ouro) entre as augas do ro Ouro.
 O CARCTER E A ORGANIZACIN ACTUAL

A unidade presenta un marcado carcter tradicional con predominio das actividades agrarias e conservando en gran medida o modelo de organizacin
primixenio caracterizado por unha ocupacin racional do territorio deixando libres aqueles solos aptos para o cultivo. As caractersticas fsicas da unidade
condicionaron a conservacin dos riscos de identidade do pasado tendo en conta que se trata dunha zona relativamente encaixada pola incisin producida polo
ro Ouro nos materiais da Serra da Lebre, xerando zonas de pendente, avesedas e de elevada humidade relativa derivada da presenza do esteiro. Estas
caractersticas distan bastante das presentadas na planicie costeira contigua, onde si se produciron procesos de ocupacin por novas edificacins.
Precisamente os elementos que pode producir distorsins na organizacin orixinal se encontran se no sector frontecosteira: as vas de comunicacin, N-642 e
FEVE, e a proximidade do polgono industrial do sector oriental da unidade.

DINMICA DA PAISAXE

A unidade non presenta transformacins notables. No tocante ao soporte biofsico sinalar un aumento do estrato arbreo debido ao labor de cultivo forestal que
poboou as vertentes da unidade. A escasa superficie parcelaria dedicada ao cultivo tampouco presenta variacins substanciais, se acaso se percibe o cambio
de uso dalgunha parcela prxima ao monte que pasou a uso forestal. As marxes do ro Ouro aparecen con mis vexetacin sobre todo na zona de pre-esteiro
mentres que a desembocadura foi obxecto dunha canalizacin mediante a construcin de diques para evitar que a dinmica intermareal afecte a praia contigua
de Pampillosa. Precisamente esta praia foi obxecto dun proceso de acondicionamento coa instalacin de equipamentos e servizos. No tocante ao sistema de
asentamentos tampouco hai cambios notables, a poboacin parece ter sufrido un crecemento escaso que soubo acomodarse ao modelo preexistente. Existe
algunha excepcin menor a este respecto como acontece nas proximidades da N-642 a un lado e a outro do ro.

RISCOS E IMPACTOS

A completar durante a elaboracin dos catlogos e directrices da paisaxe litoral.

3. AVALIACIN
VALORACIN DA PAISAXE

A paisaxe do conxunto da unidade mantn os trazos tpicos da estrutura orixinal e conta cuns valores ecolxicos recoecidos tanto na Directiva Hbitat como na
rede de espazos protexidos de Galicia: LIC e ZEPVN do ro Ouro que incle leito e esteiro. Ademais o inventario de braas galegas tamn sinala a ra de
Fazouro como un espazo de interese natural. A praia de Pampillosa presenta, marxe do seu intrnseco valor recreativo e turstico un importante espazo de
dunas de grande interese ecolxico e por iso queda tamn inxerida nas figuras de proteccin do LIC e ZEPVN indicadas. Trtase, en definitiva dunha unidade
de reducidas dimensins territoriais, pero que concentra un elevado interese xa que presenta un gran nmero de atractivos de distinta natureza: patrimonio
cultural e etnogrfico representado nos distintos asentamentos de carcter tradicional, e valores naturais fundamentalmente ligados ao sistema fluvial do ro
Ouro. Doutra banda, o peche da unidade coincide cunha serie de elevacins que poden ser magnficos puntos de observacin da unidade: Monte Vidueiras
que acada os 350 metros no sur; o Monte Faro de Cangas que supera os 250 metros no este; e o monte O Acivro que supera a cota dos 200 metros, no norte.
Outro punto de observacin constiteo a Praia Pampillosa.
4. PLANIFICACIN
OBXECTIVOS DE CALIDADE PAISAXSTICA

A completar durante a elaboracin dos catlogos e directrices da paisaxe litoral.

ACCINS

A completar durante a elaboracin dos catlogos e directrices da paisaxe litoral.

MBITOS DE RECUALIFICACIN

Nesta unidade non se contemplan posibles mbitos de recualificacin.