Burela

1. EMPRAZAMENTO

DATOS XERAIS

Comarca: Maria Lucense. Sector: Maria Occidental. Municipios: Foz, Burela e Cervo. Parroquias:
San Pedro de Cangas (Foz), Santa Mara de Burela (Burela) e San Romn de Vilaestrofe (Cervo).
Extensin: 5,73Km2

01_04_012
2. CARACTERIZACIN
ELEMENTOS NATURAIS ELEMENTOS ANTRPICOS

AS FORMAS DO RELEVO USOS DO SOLO

Considerada o extremo occidental da rasa cantbrica, pouco queda desta planicie litoral, pois os cants verticais dan paso a unha vertente de pendente
moderada que enlaza co Monte Castelo, de 421m snm. A costa moi dinmica, cun retroceso evidente que deixa covas, bufadeiros e estreitos entrantes, con
praias de areas e cantos ao p. Incle o EIX Bufadeiros de Areousa.
A unidade caracterzase por estar dividida en dous sectores a partir do contrastado relevo que presenta. O sector mis afastado da costa, conformado polas
vertentes do Monte Castelo, presenta un intenso uso forestal. Este sector de fortes pendentes entra en contacto cos ltimos indicios de chaira costeira, de
reducidas dimensins (entre os 800 e 100 metros de anchura), ocupada, practicamente na sa totalidade, polo ncleo urbano de Burela e rea perifrica. Apenas
perduran hoxe algns pequenos espazos de cultivo de outrora e os existentes, quedaron encerrados entre o desenvolvemento urbano de Burela e as ladeiras do
Monte Castelo.

AS UNIDADES LITOLXICAS

Practicamente toda a unidade componse de cuarcitas da Formacin Cndana-tramo inferior. S no extremo mis setentrional entra o dominio hercnico, en
concreto un granito de das micas de gran groso. Unha cobertura sedimentaria cuaternaria fosiliza o rochedo na chaira costeira e a parte baixa da ladeira. Aos
variados depsitos tipo raso e de dexeccin smanse algns sectores con sedimentos procedentes da degradacin de granitos e cuarcitas.
MORFOLOXA

A DIVERSIDADE CLIMTICA
Unidade pertencente na sa maior parte ao dominio climtico Clido e Seco, caracterizado por temperaturas medias anuais superiores aos 14C e precipitacins
que roldan os 1000mm ao ano. Tan s o incremento da pluviosidade coa altitude forma unha variante mis hmida do dominio, Clido-Subhmido, nas vertentes
do Monte Castelo.
O ncleo de identidade litoral de Burela adquiriu un importante desenvolvemento como centro urbano de referencia da Maria lucense (cunha poboacin prxima
aos 10.000 hab.). O ncleo orixinal ten a sa localizacin nas proximidades do porto pesqueiro, a partir do cal (e grazas sa actividade) vai crecendo en forma
de abanico sen proporcionar unha tipoloxa edificatoria nin estrutura coherente. Predominan os bloques de baixo mis cinco ou seis alturas de carcter lineal, que
forman un armazn urbano, anda con importantes baleiros internos, desde o cal non posible ter perspectiva visual do exterior. Burela desenvolveu unha
periferia apoiada, fundamentalmente, no eixo do antigo trazado da estrada N-642, en cuxos marxes se localizan usos residenciais, industriais e equipamentos
pblicos e privados. Ao sur desta estrada sobreviven dous asentamentos rurais, Burela de Cabo e Vila do Medio, cunha morfoloxa tradicional ben definida pero
que teen a presin da demanda de solo do ncleo urbano.

OS SOLOS INFRAESTRUTURAS DE MOBILIDADE

Dominio de solos con procesos de podsolizacin de distinta intensidade. A maior superficie corresponde aos cambisois dstricos. Sguense os podsois do extremo
suroriental e os umbrisois dstrico-lpticos da cabeceira. Burela asntase sobre antrosois e solos de veiga (fluvisois hpticos).
As infraestruturas de mobilidade presentan unha disposicin lonxitudinal e paralela costa. As sucede coa traza do ferrocarril de FEVE e o antigo trazado da
N-642, sobre o que se asenta a primeira orla perifrica de Burela. Tal foi a expansin en torno ao eixo da N-642 que se procedeu a desdobrar esta va creado
unha variante de circunvalacin mis cara o sur, cinguida base do Monte Castelo. A nica va perpendicular costa a LU-1502, que permite a comunicacin
co interior da comarca. Existen vas entrada e sada de Burela que bordean literalmente a costa. Doutra banda, o histrico porto pesqueiro arredor do que
xurdiu o ncleo de Burela, viu ampliada considerablemente a sa superficie de acordo sa actual importancia, xa que o recurso pesqueiro a principal fonte de
ingresos da cidade e non en balde, est considerado como o lder en capturas de bonito do norte.

AS AUGAS

Unidade que verte sobre as masas de Augas Costeiras 20112 e 20168 separadas en torno ao porto de Burela. A rede fluvial pouco salientable estando
representada principalmente polo Rego de Cangas.

PATRIMONIO HISTRICO

O PATRIMONIO NATURAL
O dominio dos sectores cants d importancia ao hbitat cants atlnticos (1230), con presenza dalgunhas covas marias mergulladas e semimergulladas
(8330). Con intermareal rochoso, de cantos e areoso, podemos sumar tamn o hbitat 1210, Vexetacin anual sobre desfeitos marios acumulados. unha
unidade moi modificada, sen hbitats continentais a destacar.
Os primeiros poboamentos remntanse a poca prerromana: castros do Campn e Castrelo, localizados ambos moi prximos ao porto, e o depsito arqueolxico
do Monte Castelo. O amplo patrimonio cultural catalogado na unidade reflicte unha longa historia de ocupacin. A enumeracin de todos os bens culturais
resultara excesiva pois son at 50 os elementos catalogados. Cabe destacar, de maneira xeral, os conxuntos de edificacins da Av. Arcadio Pardias, a igrexa
parroquial de Sta. Mara, as antigas instalacins portuarias, a fbrica de cermica, os hrreos e a fonte de Souto e lavadoiro de Burela do Cabo. Doutra banda,
hai que sinalar a importancia que teen das celebracins que acontecen nesta unidade: A primeira, de marcado carcter relixioso e raizame entre a poboacin,
a Romara do Monte Castelo, que se celebra en xullo; e a segunda, de carcter popular a Feira do Bonito, importante festa de interese turstico-gastronmico
que se celebra cada mes de agosto.
 O CARCTER E A ORGANIZACIN ACTUAL

Esta unidade est claramente dominada por Burela, un dos principais e mis dinmicos ncleos urbanos de toda a Maria Lucense, no que se concentran
importantes equipamentos de carcter comarcal (conta con dous hospitais, dous institutos, un centro de sade, un centro da terceira idade, cruz vermella, etc.),
ademais de constitur un foco de atraccin turstica en perodo estival. A escasa dimensin transversal da chaira costeira e a presenza das infraestruturas de
transporte paralelas ao mar provocaron un certo encaixe do armazn urbano, o cal doutra banda reduciu a dispersin edificatoria en comparacin con outras
unidades deste mesmo sector. Esas mesmas infraestruturas definen as cornixas, a diferente cota, que constituron os lmites das sucesivas formas de
crecemento do asentamento e que poden contribur a dotar ao conxunto dun mellor equilibrio, pautando os modos de ocupacin futura.

DINMICA DA PAISAXE

O soporte biofsico da unidade viu incrementada a densidade forestal xa que, fronte presenza de monte baixo e pequenas manchas de rbores no Monte
Castelo e relevos contiguos en 1956-57, na actualidade obsrvase como toda a serra litoral foi cuberta de plantacins forestais. En canto ao parcelario,
practicamente desapareceu baixo o espectacular desenvolvemento do uso residencial, que , precisamente, a dinmica mis notable que se percibe na
unidade. Asociado a este crecemento urbano e periurbano, a creacin de novas infraestruturas como a variante da N-642 que evita a trama urbana, e o
desenvolvemento e ampliacin, moi notable, do porto pesqueiro de Burela a partir do cal se produciu o crecemento do ncleo urbano.

RISCOS E IMPACTOS

A completar durante a elaboracin dos catlogos e directrices da paisaxe litoral.

3. AVALIACIN
VALORACIN DA PAISAXE

Ao tratarse dunha unidade intensamente antropizada, a sa calidade escnica vn determinada pola harmona do conxunto edificado e a sa relacin cos
elementos naturais caractersticos. Neste sentido estamos ante un conxunto heteroxneo desde o punto de vista morfotipolxico cuxos elementos mis
interesantes estn relacionados coa sa fachada litoral, o porto, a praia e o fondo escnico do Monte Castelo. A ausencia de coherencia na trama, a carencia
de espazos de cohesin formalizados e a deficiente integracin paisaxstica dos bordos urbanos cos elementos naturais anteriormente descritos provocan a
paulatina perda de calidade, non s ambiental senn tamn escnica do conxunto anda que ao mesmo tempo son oportunidades para un proxecto urbano de
calidade. A serra litoral que delimita polo oeste a unidade pose un magnfico punto de observacin, o Monte Castelo desde o que posible a observacin da
costa desde a Punta de Mors en Xove at o Cabo de San Sebastin en Tapia de Casariego (Asturias) ao que hai que engadir os outros sinalados na
cartografa desta unidade.
4. PLANIFICACIN
OBXECTIVOS DE CALIDADE PAISAXSTICA

A completar durante a elaboracin dos catlogos e directrices da paisaxe litoral.

ACCINS

A completar durante a elaboracin dos catlogos e directrices da paisaxe litoral.

MBITOS DE RECUALIFICACIN

Trtase dun mbito de recualificacin de carcter industrial localizado en torno ao eixo da antiga estrada N-642, hoxe LU-2012, no extremo sueste do ncleo de
Burela. O obxectivo a ordenacin dun espazo con evidente vocacin industrial e produtiva co fin de mellorar a integracin paisaxstica das edificacins na
paisaxe. Para iso, prestarase especial atencin calidade da fachada martima e a integracin da tipoloxa e as edificacins no terreo. Do mesmo modo,
procurarase a mellora da accesibilidade pblica da rea.