You are on page 1of 9

TpchKhoahcHQGHN,KinhtvKinhdoanh28(2012)200208

N cng Vit Nam hin nay: Thc trng v gii php

ThS. Nguyn Tun T*


Cc Qun tr Ti v - B Ngoi giao,
S 40 Trn Ph, Ba nh, H Ni, Vit Nam
Nhn ngy 26 thng 06 nm 2012

Tm tt. Trong bi cnh n cng chu u ang lan rng v cuc khng hong kinh t ton cu
cha tm ra li thot, nhiu chuyn gia nghin cu cnh bo n cng ca Vit Nam cng ang
mc nguy him v c xu hng gia tng nhanh. C rt nhiu ri ro tim n trong chi tiu cng, tr
n cng v qun l n cng Vit Nam, i hi phi c ci nhn nghim tc v vn ny c
nhng gii php qun l n cng mt cch hiu qu trong thi gian ti. Bi vit phn tch thc
trng n cng hin nay Vit Nam, nhng nguyn nhn dn n n cng v xut mt s gii
php kim sot n cng trong bi cnh n cng nhiu nc trn th gii tip tc lan rng v kh
kim sot.
T kha: N cng, GDP, khng hong, ngn sch, thm ht, qun l, ri ro.

1. Thc trng n cng Vit Nam hin nay* 33,8% GDP, nm 2008 chim 36,2% GDP, nm
2009 chim 41,9% GDP, nm 2010 chim
Theo Lut Qun l n cng ca Vit Nam 52,6% GDP v nm 2011 chim 58,7% GDP.
nm 1999, n cng bao gm: n chnh ph, n Cn theo nh gi ca Qu Tin t Quc t
c Chnh ph bo lnh v n chnh quyn a (IMF), n cng Vit Nam tng t 31,7% GDP
phng. Theo bo co ca B Ti chnh, c cu nm 2001 ln 42,2% GDP nm 2005, t 52,7%
n cng ca Chnh ph tnh n ngy GDP nm 2010. Tnh trong giai on 2007-2011,
31/12/2010 nh sau: n chnh ph chim 80%, n cng Vit Nam tng khong 25%, t mc
n c Chnh ph bo lnh chim 19% v n tng trung bnh 5%/nm. Tnh theo tc tng
chnh quyn a phng chim 1%. Trong c trung bnh, n nm 2019, d bo n cng Vit
cu n cng tnh n ngy 31/12/2010, n trong Nam s t mc 100% GDP. N cng tng cao
nc chim 42% v n nc ngoi chim 58%. khin thm ht ngn sch ca Vit Nam lun
Trong c cu n nc ngoi, n song phng mc ln, dng mc -5,8% GDP nm 2010 theo
chim 46,66%, n a phng chim 44,59%, nh gi ca B Ti chnh, v mc -6% nm
cn li cc khon n tn dng thng mi, tn 2010 theo nh gi ca IMF (Bng 1).
dng t nhn v tri phiu... (Hnh 1). Nu so snh vi mt s nc ang gp
Cng vi s pht trin nhanh chng ca nn khng hong n cng chu u nh Hy Lp,
kinh t, n cng Vit Nam c xu hng tng Ty Ban Nha, B o Nha hoc M th tnh
ln rt nhanh. Theo nh gi ca B Ti chnh, hnh n cng ca Vit Nam hin nay vn c
n cng Vit Nam nm 2007 chim khong nh gi l kh an ton. Vo thi im cng b
khng hong cui nm 2009, n cng Hy Lp
______
* T: 84-903438074 t mc 115% GDP, cn cc nc Ty Ban
Email: tuantu3784@gmail.com Nha, B o Nha n cng u khong 100%
200
N.T.T/TpchKhoahcHQGHN,KinhtvKinhdoanh28(2012)200208 201

GDP, thm ht ngn sch ca cc nc ny u ny cao hn rt nhiu so vi mc trung bnh


gp 3-4 ln cho php.. i vi Vit Nam, cc t 37% i vi hng B. Trong khu vc chu ,
chc xp hng quc t mc d duy tr mc tn Vit Nam l nc c t l n cng/GDP cao
nhim n cng l B+ nhng h u cho rng n hn nhiu so vi Trung Quc, Indonesia,
cng Vit Nam nm 2011 l khong 58,4% Campuchia, Hn Quc, i Loan, Thi Lan,
GDP (theo nh gi ca IMF) v mc n cng Philippines (Hnh 2).
gj

Hnh 1. C cu n cng Vit Nam tnh n ngy 31/12/2010.


Ngun: Nguyen Thi Thanh Ha (2011), An Overview of Public Debt Management in Vietnam,
Eighth UNCTAD Debt Management Conference, Geneva, 14-16/11/2011.
Bng 1. Thm ht ngn sch v n cng ca Vit Nam giai on 2000-2010 (% GDP)
Ch s 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Thm ht ngn sch
B Ti chnh -4,9 -4,9 -4,9 -5,0 -5,7 -4,6 -6,9 -5,8
IMF -4,3 -3,8 -3,3 -4,8 -1,8 -3,7 -0,4 -1,9 -0,9 -8,9 -6,0
ADB -4,3 -3,5 -2,3 -2,2 0,2 -1,1 1,3 -1,0 -1,9 -7,7
N cng
B Ti chnh 11,5 13,3 16,1 19,4 23,2 27,7 33,8 36,3 41,9 52,6 58,7
IMF 31,7 32,5 33,3 38,9 42,2 42,9 45,6 43,9 49,0 56,6 58,4

Ngun: B Ti chnh, IMF, ADB, The Economist Intelligence Unit,


tng hp t s liu tng nm.

Hnh 2. N cng Vit Nam v mt s nc chu tnh n 31/12/2009.


Ngun: Benedict Bingham (2010), Vietnam: Fiscal Strategy and Public Debt, IMF Hanoi.
202 N.T.T/TpchKhoahcHQGHN,KinhtvKinhdoanh28(2012)200208

2. Nhng ri ro tim n ca n cng v qun a phng, trong n nc ngoi ca doanh


l n cng Vit Nam nghip do Chnh ph bo lnh chim mt t
trng rt ln. C n trong nc v n nc
Ri ro trong chi tiu cng ngoi Vit Nam u rt ng lo ngi.
Trong nhiu nm qua, tnh hnh chi tiu i vi vn n trong nc, hin nay h
cng Vit Nam khng t hiu qu cao. Vn thng ngn hng Vit Nam ang gp rt nhiu
chi tiu khng ng ch , s dng ti vn v tnh thanh khon v n xu. Ngha v
chnh khng ng mc tiu, khng ng ngun, tr n ni a trong 3 nm ti c c tnh
tnh trng bi chi, lng ph v tht thot din ra trn s lng tri phiu chnh ph pht hnh
kh ph bin. S liu ca Kim ton Nh nc v s o hn trong vng 3 nm ti, c khong
nm 2008 cng b s ti sn mua sai ch , s 215.000 t ng, tng ng 20% d ton thu
dng sai mc ch ca 8 b ngnh ln n 95 t ngn sch nh nc ca thi im (2014).
ng. Kim ton Nh nc cng thng k Nu trong trng hp xu (chng hn c bin
nhng tht thot tin ca trong chi tiu cng ng bt li v t gi hoc bong bng bt ng
hu ht cc d n ln ti con s 783,8 t ng sn b v), h thng ngn hng Vit Nam c
nm 2008. Trong chi tiu thng xuyn, s tin kh nng chao o v c nguy c sp , lc
chi khng ng ch , khng thuc nhim v Chnh ph khng th d tr ngoi t v d
chi 16/29 tnh c kim ton vt qu con tr n cu gip cc ngn hng, lm cho nn
s quy nh l 800 t ng. Theo s liu ca B kinh t d c nguy c sp . N trong nc
Ti chnh, tng chi ngn sch nh nc nm thng qua tri phiu ngn hng s ch khin
2008 tng 22,3% so vi nm 2007 v bng khng hong ca khu vc ny l tin cho
118,9% so vi d ton. Trong , chi u t khng hong khu vc kia.
pht trin v chi thng xuyn vt mc d
i vi vn n nc ngoi, kh nng
ton tng ng mc 118,3% v 113,3%. Theo
thanh ton n ca Vit Nam c y ban Gim
s liu ca Tng cc Thng k, trong 9 thng
st Ti chnh Quc gia nh gi theo cc ch
u nm 2011, vn u t thc hin t Ngn
tiu: (i) quy m ca khon n so vi GDP; (ii)
sch Nh nc l 131.364 t ng, tng gn
24% so vi cng k nm trc. Vic ct gim quy m khon n so vi tng thu ngn sch nh
u t cng i khi cn khng hiu qu. Nhiu nc v so vi tng gi tr xut khu. Tnh
d n trng im ang u t li b dng t trong GDP, n nc ngoi ca Vit Nam tng
ngt, chng hn nh xy dng bnh vin cp t 31,4 % nm 2006 ln 42,2% nm 2010 v n
vng Tin Giang gim ti cho cc bnh nc ngoi ca khu vc cng tng t 26,7%
vin tuyn trn. Trong khi , mt s khon nm 2006 ln 31,1% GDP nm 2010. Ngha v
mc u t cn ct gim nh mua sm thit b, tr n nc ngoi ca Chnh ph so vi thu
my mc, xe c vn cha c ct gim ngn sch nh nc duy tr mc 3,5-
nghim ngt. Trong iu kin th gii ang gp 3,6%/nm, ngha v tr n trung v di hn so
khng hong, mc chi cng tng cao nh trn vi xut khu hng ha v dch v duy tr
cho thy k lut u t cng hin nay ca Vit mc 3,3-4,2%/nm trong giai on 2006-2010.
Nam cn lng lo. Tnh ton thng qua cc ch tiu trn, c th
Ri ro trong tr n cng thy kh nng thanh ton n ca Vit Nam
Nh cp, n cng ca Vit Nam hin ang gim dn. C th, nu xt theo ch tiu
nay gm n trong nc v n nc ngoi. N quy m ca khon n so vi GDP th kh nng
trong nc ch yu l tri phiu chnh ph m thanh ton n ca Vit Nam ang gim rt
h thng ngn hng thng mi mua, cn n nhanh k t nm 2008. So vi tng thu ngn
nc ngoi phn ln l n song phng v n sch nh nc, nm 2010, tng n cng gp
N.T.T/TpchKhoahcHQGHN,KinhtvKinhdoanh28(2012)200208 203

gn hai ln (cha bao gm ngha v tr n d l n cng nc ngoi vi tng gi tr xut khu


phng cho cc doanh nghip nh nc). Cn t c tnh xp x khong 44%.
Bng 2. Mt s ch tiu chnh v n nc ngoi ca Vit Nam, giai on 2006-2010
Ch tiu 2006 2007 2008 2009 2010
Tng s d n nc ngoi so vi GDP (%) 31,4 32,5 29,8 39,0 42,2
N nc ngoi khu vc cng so vi GDP (%) 26,7 28,2 25,1 29,3 31,1
Ngha v tr n trung v di hn so vi xut khu 4,0 3,8 3,3 4,2 3,4
hng ha v dch v (%)
Ngha v tr n nc ngoi ca Chnh ph so vi 3,7 3,6 3,5 5,1 3,7
thu ngn sch nh nc (%)
D tr ngoi hi so vi tng d n ngn hn (%) 6.380,0 10.177,0 2.808,0 290,0 187,0
Ngha v n d phng ca Chnh ph so thu ngn 4,5 4,6 4,7 4,3 5,8
sch nh nc (%)
Ngun: B Ti chnh, Bn tin n nc ngoi s 7, thng 7/2011.
Trong c cu vay n nc ngoi ca Chnh iu kin doanh nghip nh nc lm n km
ph, n c Chnh ph bo lnh chim mt t hiu qu nh hin nay, ngha v tr n nc
l tng i ln v c xu hng tng mnh. N ngoi ca cc doanh nghip u dn ln vai
c Chnh ph bo lnh phn ln l n nc Nh nc.
ngoi ca cc doanh nghip nh nc. Trong k

Hnh 3. Cu trc n cng nc ngoi ca Vit Nam, giai on 2006-2010.


Ngun: B Ti chnh, Bn tin n nc ngoi s 7, thng 7/2011.
Tnh thanh khon n cng ca Vit Nam c th xy ra nhng ri ro v tnh thanh
hin nay vn c nh gi l kh tt v cc khon, khi thi hn tr n b xo trn (khon
khon vay di hn vi li sut thp chim ti n t trung hn v di hn c th chuyn
80% (ngha v tr n n nm 2013 chim thnh ngn hn - trong trng hp cc ch n
khong 10% d tr ngoi hi quc gia v n gp kh khn hay khng hong kinh t trong
nc ngoi chim 20% d tr ngoi hi hin nc). c bit, ri ro v tnh thanh khon
nay). Mc d vy, n cng ca Vit Nam vn ca nhng khon n nc ngoi ngn hn l
204 N.T.T/TpchKhoahcHQGHN,KinhtvKinhdoanh28(2012)200208

iu rt ng lo ngi khi t l d tr ngoi hi khc nhau th Chnh ph buc phi la chn cc


ca Vit Nam trn tng d n ngn hn v gi kch thch kinh t khin n cng ngy cng
ang st gim vi tc rt nhanh, t mc tng mnh hn.
100 ln nm 2007 xung cn 28 ln nm Vi mc n cng ca Chnh ph nh hin
2008, cn 3 ln nm 2009 v ch cn gp nay, nhiu kin cho rng u t cng tip tc
khong gn 2 ln nm 2010. c xu hng i vay nc ngoi vi li sut cao,
khin n cng ca Vit Nam cng tng nhanh,
gy kh nng d b tn thng i vi nn kinh
3. Nguyn nhn dn n tnh trng n cng
t v m. Theo Cc Qun l n v Ti chnh i
hin nay Vit Nam
ngoi, li sut trung bnh n nc ngoi ca
N cng hin nay Vit Nam c th xut Chnh ph tng t 1,54%/nm vo nm 2006
pht t mt s nguyn nhn ch yu sau y: ln 1,9%/nm vo nm 2009 v nm 2010 t
2,1%/nm. Vi thc trng ny, chi ph tr li
Th nht, m rng u t cng mt cch
ang tr thnh gnh nng ngy cng gia tng
t nhng khng hiu qu dn n n cng tng
ca Chnh ph. Trong khi n nc ngoi ca
mnh. Trong nhiu nm qua, Nh nc u t
khu vc cng tng cao nhng nm gn y, th
rt ln cho cc cng trnh cng cng, c bit l
t l d tr ngoi hi so vi tng d n ngn
c s h tng, cng bin, sn bay, c khu kinh
hn li c xu hng gim mnh. iu ny cho
t... Cc chuyn gia cho rng, vi tnh hnh tnh
thy vic tr n nc ngoi Vit Nam tuy vn
no cng lp k hoch xy dng cng bin,
trong mc an ton, nhng c nguy c mt
trnh k hoch lm sn bay, tnh no cng xin
an ton trong nhiu nm ti khi Vit Nam
lm c khu kinh t, th u t cng dn tri v
tr thnh nc c thu nhp trung bnh, khng
lng ph l iu tt yu xy ra. Theo B K
cn c hng u i t ngun vn h tr
hoch v u t, mi nm Vit Nam cn
pht trin chnh thc (ODA) trong khi vay n t
khong 25 t USD u t cho c s h tng,
cc ngn hng thng mi nc ngoi gp rt
trong khi vn huy ng c hng nm t
nhiu kh khn.
cc ngun ca Nh nc cng nh ca t nhn
cha n 16 t USD, phn cn li l phi vay Th hai, chnh sch kch cu ca Chnh ph
n nc ngoi. Chi tiu v u t n cng km trong nhng nm qua khin bi chi ngn
hiu qu ang em li nhng ri ro ng bo sch ca Vit Nam tng cao v Chnh ph buc
ng cho nn kinh t. N khin mc thm ht phi vay n b p ngn sch, dn n n
ngn sch ca Vit Nam lun mc rt cao cng tng cao. Nm 2008, Chnh ph chi 1 t
trong khu vc, ng thi khin hiu qu u t USD kch cu u t v tiu dng, n nm
trn mt ng vn lun mc thp. Nu giai 2009, Chnh ph li tung hai gi kch cu vi
on 2000-2005 b ra gn 5 ng c th to ra tng tr gi 9 t USD. Nh cc gi kch cu
1 ng tng thm ca GDP, n giai on ny, nn kinh t Vit Nam c nhiu thay i
2006-2010 phi b ra 7,4 ng mi to ra 1 tch cc trong khng hong, nhng cng l
ng tng thm ca GDP. Trong nhiu nm gn mt trong nhng nguyn nhn khin n cng
y, Vit Nam ang gp phi vn thm ht gia tng. Ngn sch nh nc vn rt cng
kp: thm ht ngn sch v chi tiu cng u thng v ngun thu t thu gim trong nhng
mc cao. Tuy cha iu kin xy ra mt nm khng khong kinh t ton cu, cng vi
cuc khng hong n cng nh mt s nc gi du th gii gim khin doanh thu ca
chu u v M nh thi gian qua, bi Vit Chnh ph b nh hng, cho nn vic tung ra
Nam vn l mt trong nhng nn kinh t c tc cc gi kch cu trn nh hng mnh n
tng trng kinh t cao, nhng mt khi tc ti chnh cng.
tng trng kinh t suy gim v nhiu l do
N.T.T/TpchKhoahcHQGHN,KinhtvKinhdoanh28(2012)200208 205

Th ba, n ca khu vc doanh nghip nh 4. Gii php qun l n cng hiu qu Vit
nc ngy cng ln. Mc d trong c cu n Nam trong thi gian ti
cng ca Vit Nam hin nay cha tnh n n
ca khu vc doanh nghip nh nc, nhng Nhng phn tch trn cho thy, Vit Nam
trong c cu n ca doanh nghip do Chnh ph ang c nhiu du hiu ging vi mt s nc
bo lnh hu ht l cc khon vay ngn hn, v chu u lm vo tnh trng khng hong n
vy trong trng hp doanh nghip khng c cng, l: i) Tng trng kinh t gim k t
kh nng tr n, Chnh ph s l ngi phi tr sau khng hong ti chnh M nm 2008 n
n thay cho doanh nghip. nay; ii) Thm ht ngn sch v n cng ln, c
Hn th, nhiu chuyn gia cho rng, vic xu hng tng nhanh; iii) Lm pht tng cao v
khng tnh n ca doanh nghip nh nc trong kh kim ch; iv) C cu n cng nc ngoi
c cu n cng ca Vit Nam l iu kh lng tng cao trong khi t l d tr ngoi hi/tng d
trc c ri ro, c kh nng a Vit Nam n ngn hn gim mnh; v) N ca khu vc
ri vo ci by khng hong n cng nu khng doanh nghip nh nc rt ln nhng cha
kim sot tt n ca doanh nghip nh nc. c tnh vo c cu n cng; vi) Vit Nam
Theo bo co ca Vin Nghin cu Qun l ang b p lc khng c vay cc khon vay
Kinh t Trung ng, u t ca 22/100 doanh u i li sut thp (nh ODA) m tin ti phi
nghip nh nc ln nm 2010 tng ng 17 vay cc khon vay thng mi vi li sut cao
t USD (17% GDP), v nu tnh c 100 doanh hn, thi gian vay ngn hn. Nhng yu t ny
nghip nh nc th quy m u t ca khu vc khin n cng Vit Nam c nguy c nm
doanh nghip ny l rt ln, trong phn ln trong vng ri ro cao, nht l khi nn kinh t
l i vay. Theo bo co ca Chnh ph gi Vit Nam vn tip tc tng trng da vo khai
Quc hi vo ngy 1/11/2010, n ca 81/91 thc ti nguyn thin nhin, thm dng lao
doanh nghip nh nc (cha tnh Vinashin) ng, vn, nng sut lao ng thp. Cho n
trong nm 2009 l 813.435 t ng, tng nay, n cng Vit Nam vt ngng an
ng 49% GDP. Nu tnh c n ca Vinashin, ton, trong vi nm ti c kh nng tip tc
n ca khu vc doanh nghip nh nc vo tng cao v thiu bn vng.
cui nm 2009 tng ng 54,2% GDP. R Nhn vo nh hng pht trin kinh t - x
rng n ca c doanh nghip nh nc v hi ca Vit Nam t nay n nm 2020, c th
Chnh ph u tng rt nhanh trong mt thi thy trong thi gian ti Vit Nam s tip tc
gian rt ngn, trong mc tng n ca khu phi i vay b p nhng thiu ht u t,
vc doanh nghip nh nc tht s ng lo bi t l tit kim ni a ca Vit nam hin
ngi. Nu nhn vo con s tuyt i, sau khi tr nay ch l khong 27% GDP, trong khi mc u
i cc khon n nc ngoi v vi nhng tnh t ton x hi i hi mi nm l 42% GDP.
ton thn trng nht th trong nm 2009, khu Tnh khng bn vng ca n cng trong thi
vc doanh nghip nh nc chim khng di gian ti c th quy v mt s yu t sau y:
60% trong tng tn dng n ni a tng thm Th nht, Nh nc tip tc u t ln
ca ton nn kinh t. y l bng chng cho xy dng cc cng trnh c s h tng hin i
thy cc doanh nghip nh nc l i tng v quan trng nh d n ng st cao tc Bc
c hng li nhiu nht t chng trnh h - Nam (d tnh 56 t USD), d n xy dng
tr li sut v kch cu ca Chnh ph nm Th (60 t USD), nh my in ht nhn
2009. Vi mc n ca doanh nghip nh nc Ninh Thun (trn 10 t USD)..., trong ngun
ln nh trn, Chnh ph khng nn loi n ca vn ch yu ly t ngn sch nh nc v n
doanh nghip nh nc ra khi n cng ca cng. iu ny s khin n cng, c bit l n
Vit Nam bi nu doanh nghip nh nc nc ngoi, ca Vit Nam tng nhanh trong
khng tr c n th ngn sch s phi gnh. thi gian ti.
206 N.T.T/TpchKhoahcHQGHN,KinhtvKinhdoanh28(2012)200208

Th hai, n cng ph thuc vo cn cn Cn theo nh gi ca y ban Gim st Ti


ngn sch v tc tng trng kinh t. Tc chnh Quc gia, vi mc tng trng GDP bnh
tng trng kinh t cao l iu kin cn tng qun mi nm l 7%/nm cho giai on 2011-
ngun thu v t thng d ngn sch. Tuy 2020, nu thm ht ngn sch nh nc vn gi
nhin, nu m hnh kinh t Vit Nam khng mc bnh qun 5,6% GDP/nm nh giai on
c s i mi, tip tc da vo cc yu t vn 2006-2010 th n cng ca Vit Nam (cha tnh
v thm dng ti nguyn lao ng th tc n ca cc doanh nghip nh nc do Chnh
tng trng kinh t ca Vit Nam trong thi ph bo lnh) s vo khong 70,8% GDP nm
gian ti s gim, dn n thm ht ngn sch v 2020; 75,5% GDP nm 2025 v 78,1% GDP
n cng cao hn. Thc trng pht trin kinh t nm 2030. Vi mc n cng c d bo nh
hin nay Vit Nam cho thy, vic i mi m trn, kh nng v n ca Vit Nam l kh cao.
hnh tng trng Vit Nam ang gp rt nhiu Th ba, n cng Vit Nam trong thi gian
vn khc mc, c bit trong vn pht ti ph thuc rt nhiu vo tnh hiu qu ca
trin ngun nhn lc, doanh nghip nh nc, cc doanh nghip nh nc. Nhiu chuyn gia
cng nghip h tr, c s h tng mm... Theo kinh t cho rng, n cng ca Vit Nam hin rt
d bo nm 2011 ca Economist Intelligence cao, do cha tnh n n ca doanh nghip nh
Unit (EIU), tc tng GDP trung bnh hng nc c Chnh ph bo lnh nn khng xc
nm ca Vit Nam s ch t trung bnh 7,4% nh chnh xc s n cng l bao nhiu, v vy
vo nm 2015, gim cn khong 5% sau nm khng bit c ngng nguy him ca nn ti
2020 v ch t khong 3-4% sau nm 2030. chnh quc gia mc no.
Bng 3. Ch s ROA v ROE ca 500 doanh nghip ln nht Vit Nam (%)
ROA ROE
Nm
Doanh nghip nh nc FDI T nhn Doanh nghip nh nc FDI T nhn
2007 3,7 26,9 3,1 25,6 62,4 34,9
2008 3,1 14,7 3,6 15,4 30,9 19,5
2009 3,6 13,7 2,6 15,3 27,6 14,5
2010 5,2 13,0 2,5 20,8 27,1 15,0
2011 2,7 9,8 2,4 10,0 24,6 16,0
Ngun: C s d liu Vietnam Report - Bng xp hng VNR500 nm 2007-2011.
ng lo ngi nht l hiu qu kinh t ca Trc nhng ri ro tim n ca n cng
cc doanh nghip nh nc nhn chung rt thp, Vit Nam, Chnh ph v cc b, ban, ngnh
th hin t sut li nhun trn ti sn (ROA) ang n lc tm kim cc gii php qun l
v t sut li nhun trn vn ch s hu (ROE) n cng hiu qu, trnh xy ra tnh trng khng
ca cc doanh nghip nh nc lun thp hn hong n cng trong tng lai. Trn quan im
khu vc FDI v khu vc doanh nghip t nhn, phn tch thc trng n cng v nhng ri ro
ng thi c xu hng gim trong 5 nm gn trong s dng n cng v tr n cng ca Vit
y, c bit gim mnh vo nm 2011. iu Nam trong thi gian qua, bi vit a ra mt s
ny chng t mt ng vn ca doanh nghip kin ngh chnh sch sau y:
b ra trong nm 2011 ch thu li cha bng mt Mt l, cn thay i cch tnh n cng,
na ca 5 nm trc y (2007). Hot ng trong tnh c n ca cc doanh nghip nh
km hiu qu ca doanh nghip khin cc nc c bo lnh trong c cu n cng. Vi
khon vay do Chnh ph bo lnh ca cc cch tnh mi ny, chng ta mi c th tnh
doanh nghip nh nc trong nhng nm ti rt chnh xc s n cng hin ti l bao nhiu, c
t c kh nng t chi tr v u trng i vo s ngng ri ro cao hay khng, t mi c th
cu gip t pha Nh nc. qun l hiu qu n cng.
N.T.T/TpchKhoahcHQGHN,KinhtvKinhdoanh28(2012)200208 207

Hai l, cn thay i c cu n cng theo n ca khu vc doanh nghip nh nc trnh


hng tng t trng n trong nc nhiu hn tnh trng mt hoc vi doanh nghip nh nc
n nc ngoi. N trong nc c th huy ng mt kh nng tr n s nh hng n cc
thng qua cc t pht hnh tri phiu vi li doanh nghip nh nc khc, gy v hng
sut ph hp huy ng ngun vn nhn ri lot h thng ti chnh - ngn hng do n xu
trong ngi dn. Nu khng thay i c c ca cc doanh nghip, khin Chnh ph mt kh
cu n cng theo hng tng cao n trong nng gip doanh nghip tr n v dn n tnh
nc, Vit Nam s rt kh khn trong vic tr trng v n nh Hy Lp v mt s nc chu
n nc ngoi bi trong thi gian ti nhng u u ang gp phi.
i t ngun vn ODA cho Vit Nam s gim
mnh, buc Chnh ph tip tc phi i vay n Su l, cn xy dng mt c ch qun l n
ti cc ngn hng thng mi nc ngoi vi cng hiu qu. Ch kim ton rt cn s
li sut cao v thi gian ngn hn hn rt nhiu. minh bch v c trch nhim gii trnh cao
Hn na, vic vay n cc ngn hng nc c th kim sot tt n cng ca Vit Nam.
ngoi rt nguy him nu gp nhng bin ng Hin ti, cht lng i ng kim ton nh
bt li v t gi. nc ca Vit Nam cn thp, cha kh nng
nh gi, phn tch bn cht ca n cng,
Ba l, cn thc hin k lut ti kha mt
phn loi n cng v nh gi nhng tc ng
cch r rng v nghim ngt trnh tnh trng
c th xy ra i vi n cng. Hn na, vic
thm ht ngn sch trin min v lun mc
gim st chi tiu ca Chnh ph cng cn phi
cao, gy nh hng bt li n n cng. K lut
c th ch ha v bt buc thi hnh trnh
ti kha cn thc thi nhm gim thm ht ngn
tnh trng chi tiu khng ng mc ch, chi
sch mt cch cng rn theo l trnh r rng,
tiu vt qu mc cho php. Lut Ngn sch
chng hn nh thm ht ngn sch duy tr
Nh nc cng cn phi c r sot li nhm
mc 4% t nay n nm 2020, duy tr mc
nng cao hiu qu ca chi tiu cng. Nu khng
3% k t sau nm 2020...
c c ch qun l n cng hiu qu, chng ta
Bn l, phi c nhng lnh vc u tin r khng th nh gi thu o tnh hnh tng
rng trong chi tiu s dng n cng. Nhng u trng kinh t, lng d tr quc gia l bao
tin cn t ra l: cc c s h tng cng ch, nhiu, n cng trong nc hay n cng nc
cc dch v an sinh x hi, cc doanh nghip ngoi ang gp mi nguy him g, do vy nguy
nh nc khng v mc ch thng mi. Cc c v n l iu khng th lng trc.
doanh nghip nh nc v th cng cn phi thu
Nhn chung cho n nay, qun l n cng
hp theo hng: tip tc pht trin cc doanh
Vit Nam vn cha thc hin hiu qu. Trong
nghip nh nc v li ch cng ch v c
nhng thng u nm 2012, s ph sn ca tp
Chnh ph bo lnh, ng thi bn cc doanh
on Vinalines li mt ln na cnh bo tnh
nghip nh nc kinh doanh thng mi cho
trng n cng ca Vit Nam vn tip tc tng
nh u t nc ngoi v t nhn trong nc.
nhanh v theo nh gi ca Qu Tin t Quc t
Nm l, cn trng hn i vi qun l ri ro (IMF), n nm 2015, n cng ca Vit Nam
n cng ca khu vc doanh nghip nh nc. c kh nng l 86,2 t USD, chim 65% GDP.
N ca doanh nghip nh nc, n chnh ph V vy, vic trin khai kp thi cc chnh sch
v n cng u ang tng ln rt nhanh, mi b v bin php qun l n cng l mt nhim v
phn n ny c tnh cht v cu trc khc nhau, quan trng i vi Chnh ph v cc ngnh, cc
em li nhng ri ro khc nhau v cn phi c cp c th qun l n cng ti Vit Nam mt
nhng bin php qun l ri ro mt cch hiu cch an ton, hiu qu.
qu. qun l n hiu qu, cn phi tnh c
208 N.T.T/TpchKhoahcHQGHN,KinhtvKinhdoanh28(2012)200208

Ti liu tham kho [5] V Thnh T Anh (2010), Tnh bn vng ca n


cng Vit Nam, http://www.tinkinhte.com/viet-
[1] Nguyn c Thnh (2011), N cng Vit Nam: nam/phan-tich-du-bao/tsvu-thanh-tu-anh-tinh-ben-
Mt s phn tch v tho lun, Hi tho v Kinh t vung-cua-no-cong-o-viet-nam.nd5-
Vit Nam nm 2011, trin vng nm 2012 v cc gii dt.99635.113121.html.
php thc hin k hoch pht trin kinh t - x hi [6] B Ti chnh, Bn tin n nc ngoi s 7, thng
2011-2015. 7/2011.
[2] Mai Thu Hin v Nguyn Th Nh Nguyt (2011), [7] Nguyen Thi Thanh Ha (2011), An Overview of Public
Tnh hnh n cng v qun l n cng Vit Nam, Debt Management in Vietnam, Eighth UNCTAD
Ngn hng Nh nc Vit Nam, S 14. Debt Management Conference, Geneva, 14-
[3] V Tr Thnh (2010), Ba ri ro ln t n cng ca 16/11/2011.
Vit Nam, http://vef.vn/2010-12-04-3-rui-ro-lon- [8] Benedict Bingham (2010), Vietnam: Fiscal Strategy
nhat-doi-voi-no-cong-cua-viet-nam. and Public Debt, IMF Hanoi.
[4] Nguyn Hoi (2011), N cng ti Vit Nam: Hu [9] Economist Intelligence Unit (2011), Country Report:
ha v bi hc t li dao S&P, Vietnam.
http://vneconomy.vn/20110813041842652p0c6/hau-
hoa-no-cong-va-bai-hoc-tu-luoi-dao-sp.htm.

Vietnams Public debt at present: Status and solusions

MA. Nguyen Tuan Tu


Department of Financial Management - Ministry of Foreign Affairs,
No 40 Tran Phu, Ba Dinh, Hanoi, Vietnam

Abstract. In the context that the EU debt crisis is spreading and the global economy have not
found a way out, many researchers have warned that Vietnams public debt is at a dangerous level and
is rapidly increasing. According to the International Monetary Fund (IMF), Vietnam's public debt
increased from 31.7% of GDP in 2001 to 42.2% of GDP in 2005, reaching 52.7% of GDP in 2010. If
comparing to other EU countries that are in a severe public debt crisis, the Vietnams public debt is
considered quite safe, but comparing to other Asian countries, Vietnam has a public debt/GDP ratio
that is higher than China, Indonesia, Cambodia, Korea, Taiwan, Thailand and Philippines. There are
many potential risks in the spending of public debt, paying public debt and public debt management in
Vietnam which require a serious look on this issue in order to have effective solutions of public debt
management in the future.

You might also like