spis spis

treci
treci

w numerze
Od redakcji .....................................................................................................2

From the editor, Kalendarium .....................................................................3

In the issue......................................................................................................4
Wydarzenia ....................................................................................................5

Aktualnoci ....................................................................................................7
CO DALEJ Z SANDOMIERSKIM WZGRZEM?
Revolutionary Event ...................................................................................10 Agata Sumara
Zabytkowa cz Sandomierza stana w obliczu
Co dalej z sandomierskim wzgrzem? ..................................................... 14 katastrofy geologicznej, co zwizane jest z jego po-
Agata Sumara oeniem na lessowym wzgrzu. Struktura geolo-
giczna wzgrza oraz rozwj infrastruktury miejskiej
Uszczelnianie cian szczelinowych ........................................................... 20 powoduj, e jest ono naraone na rozsuwanie si
Krzysztof Wrblewski a co za tym idzie, do zniszczenia czci miasta.

Baaardzo gbokie wykopy cz. 2............................................................... 22

Pawe Kwarciski

Obecno firmy Geobrugg AG w Polsce ................................................... 24

Mirosaw Mrozik

Pale eliwne beziniekcyjne typu BAUER ..................................................28

Grzegorz Grski

Wykorzystanie metod geoinynierii przy realizacji Drogowej

Trasy rednicowej ....................................................................................... 32 WYKORZYSTANIE METOD GEOINYNIERII
PRZY REALIZACJI DROGOWEJ TRASY
Jerzy Skowski
REDNICOWEJ
Jerzy Skowski
Przebudowa wza Murckowska............................................................ 38
Adam Czapelka, Tomasz yrek Autor artykuu przedstawia moliwoci stosowania
metod geoinynierii przy budowie Drogowej Trasy
rednicowej na Grnym lsku. Wieloletni okres
Norweskie tunele przyspieszy postp prac ........................................ 40
realizacji tej inwestycji, a take zmienno sytuacji
Artur Mako geotechnicznych sprzyjay wykorzystaniu coraz to
nowszych rozwiza. Omawiane s tu m.in. warunki
Wzmacnianie podoa a posadowienie obiektw inynierskich ......... 42 gruntowo-wodne w podou DT, metody wzmoc-
Piotr Rychlewski nienia podoa pod nawierzchni drg i obiektw
inynierskich.
Drogowe inwestycje cz. 2 ........................................................................... 44
Agata Sumara

Obwodnica Puaw ....................................................................................... 52

Jerzy Kasperek

Hipoteza warta sprawdzenia ..................................................................... 60

Andrzej Jarominiak

OBWODNICA PUAW
Jerzy Kasperek
Opisana zostaa budowa obwodnicy Puaw, ktra
stae dziay jest inwestycj od dawna postulowan przez ad-
ministracj drogow i oczekiwan przez miejscow
spoeczno. W wyniku jej zakoczenia uzyska si
Kalendarium ..................................................................................................3 m. in. nowy most przez Wis, udronienie sieci ko-
Wydarzenia ....................................................................................................5 munikacyjnej Puaw, wyeliminowanie z centrum
miasta ruchu pojazdw z adunkami niebezpiecz-
Aktualnoci ....................................................................................................7 nymi, popraw powizania drogowego krajw UE
z Rosj, Ukrain i Biaorusi.

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 1

od redaktora
od redaktora

Wielkie PLANY czasopismo recenzowane ISSN 1895 - 0426

Za nami rok 2007, ktry oka- Wydawca
od redaktora za si bardzo wany dla kra-
jowych inwestycji drogowych.
Inynieria Bezwykopowa sp. z o.o.
www.i-b.pl/gt/
Przeomowy by zarwno pod Redakcja
wzgldem poczynionych w ubie- 31-305 Krakw, ul. Radzikowskiego 1
gym roku planw, jak i sporych tel. + 48 12 351 10 90
rodkw pieninych pozyska- fax + 48 12 393 18 93
e-mail: redakcja@i-b.pl
nych na ich wykonanie. Wszelkie
ubiegoroczne zamierzenia bd Rada Programowa
miay powane reperkusje w ci- Prof. dr hab. in. Kazimierz Furtak
gu najbliszych kilku lat, a my Prorektor Politechniki Krakowskiej
dr in. Wojciech Grodecki
bdziemy je bacznie obserwowa
Politechnika Warszawska
dzielc si z Pastwem najwa- Prof. dr hab. in. Kazimierz Gwizdaa
niejszymi informacjami w kolejnych wydaniach. Obecny Minister Politechnika Gdaska
infrastruktury Cezary Grabarczyk podsumowujc pierwszy kwarta Prof. dr hab. in. Cezary Madryas
dziaalnoci nowego Rzdu podkrela, e w tym i w przyszym roku Przewodniczcy Rady Programowej PSTB
rozpocznie si budowa na ponad dziewiciuset kilometrw auto- Prof. dr hab. in. Zbigniew Mynarek
strad, a w przecigu trzech najbliszych lat zostanie zainicjowany Prezydent Polskiego Komitetu Geotechniki
proces inwestycyjny dla dwch tysicy kilometrw drg ekspresowych. Prof. dr hab. in. Zbigniew Pruszak
Obecnie w Polsce mamy 699 km autostrad oraz 317 km drg ekspre- Polska Akademia Nauk
sowych. Nowy rzd zapowiada nie tylko szereg inwestycji, ale rw- Prof. dr hab. in. Wojciech Radomski
Politechnika Warszawska
nie wiele zmian w Prawie zamwie publicznych oraz projekt usta-
dr in. Karol Ry
wy o koncesjach na roboty budowlane i usugi. Miejmy nadziej, e Politechnika Krakowska
obietnice obecnego Rzdu zostan przeobraone w czyny! Prof. dr hab. in. Anna Siemiska-Lewandowska
Temat inwestycji drogowych zwizanych zwaszcza z pozyskany- Politechnika Warszawska
mi na ten cel funduszami unijnymi oraz planowan realizacj Euro Prof. dr hab. in. Antoni Tajdu
2012 kontynuujemy ju od kilku wyda naszego kwartalnika ledzc Rektor Akademii Grniczo Hutniczej
na bieco wane postanowienia dotyczce kluczowych inwestycji Prof. dr hab. in. Maciej Werno
drogowych, jak rwnie ich realizacj. Politechnika Koszaliska
W poprzednim wydaniu rozpoczlimy cykl artykuw Inwestycje Prof. dr hab. in. Andrzej Wichur
drogowe przedstawiajcych plany i realizacje wybranych oddzia- Akademia Grniczo Hutnicza
dr hab. in. Adam Wysokowski, prof. UZ
w GDDKiA. W czci drugiej prezentowanej w biecym numerze
Uniwersytet Zielonogrski
przedstawiamy Pastwu poczynania kolejnych oddziaw GDDKiA,
jak rwnie omawiamy dane wynikajce z Raportu rocznego 2007 Redaktor naczelny
podsumowujce ubiegoroczne dziaania i wytyczne na lata nastp- Pawe Komider
tel. +48 606 214 393
ne, a take odpowied Ministra Infrastruktury na pytanie, czy zdy-
e-mail: kosmider@i-b.pl
my wybudowa drogi na Euro 2012.
Gorco polecam artyku pira dr hab. in. Jerzego Skowskiego, Redaktor prowadzca
prof. Pl Wykorzystanie metod geoinynierii przy realizacji Drogo- Monika Socha-Komider
wej Trasy rednicowej. Autor przedstawia rozwj i wdraanie r- tel. +48 698 623 633
e-mail: monika@i-b.pl
norodnych metod wzmacniania gruntu, a take omawia warunki
gruntowo-wodne w podou DT oraz metody wzmocnienia podoa Sekretarz redakcji
pod nawierzchni drg i obiektw inynierskich. Agata Sumara
Pastwa uwadze polecam rwnie artyku autorstwa Agaty Suma- tel. +48 12 351 10 90
fax +48 12 393 18 93
ra Co dalej z sandomierskim wzgrzem, w ktrym opisano zagro-
e-mail: biuro@i-b.pl
enie osunicia historycznej i jake urokliwej starwki Sandomierza
spowodowane z jednej strony rozbudowan infrastruktur miejsk Reklama i marketing
a z drugiej, ruchami geologicznymi wzgrza, na ktrym miasto jest ukasz Kopijka
tel. +48 12 351 10 93
zbudowane. Uzupenieniem tekstu s komentarze Burmistrza San-
tel. kom. +48 664 175 174
domierza, mgr in. Jerzego Borowskiego oraz dr in. Sylwii Tomec- e-mail: marketing@i-b.pl
kiej-Sucho biorcej udzia w badaniach georadarowych na terenie
starwki. Korekta
Wraz z biecym numerem przekazujemy Pastwu rwnie ko- Agnieszka Chyb
lejn edycj katalogu firm Geoinynieria drogi mosty tunele 2008, Prenumerata
ktry pomoe Pastwu dotrze do najwaniejszych firm z brany. tel. + 48 12 351 10 90
Staramy si, aby nasz kwartalnik by dla Pastwa kompendium e-mail: redakcja@i-b.pl
wiedzy o biecych poczynaniach w brany i jestemy wdziczni za Projekt okadki
wszelkie sugestie oraz propozycje interesujcych tematw. Przekazu- Andrzej Krawczak
jc w Pastwa rce kolejne wydanie ycz ciekawej lektury. Opracowanie graficzne,
skad i przygotowanie do druku
Teresa Borzcka, Micha Krakowiak
Druk
Drukarnia Skleniarz Krakw
Nakad 5500 egzemplarzy
Redakcja zastrzega sobie prawo skrtw nadesanych artykuw.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre reklam, ogosze
i komecyjnych prezentacji.

2 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 from the editor
from the editor

Great Expectations
Looking back to the past year we see how important it was for the road construction investments. Not only serious
and ambitious plans were made but also huge funds obtained for executing them. All the decisions made last year will
bring about a series of consequences which we will watch and report in the magazine. The new minister for Infrastructure,
while summing up last years decision, confirmed that during this and the upcoming years, over 900 kilometers of new
motorways are to be built. During the next three years, new investments for over 2.000 kilometers of express roads will be
launched. Currently, there are 699 km of motorways and 317 km of express roads in Poland. Next to the new investments
the government promises a number of new regulations in the public tenders sector as well as new concessions for construc-
tion contracts and services. Lets hope all the promises will turn true!
The subject of new road investments, especially the ones triggered by the organization of EURO 2012 Championships, has
been thoroughly described in our magazine for a while now. In the previous edition we have started a series of publications
entitled Road investements focusing on all the plans and their realization by the different sections of GDDKiA. The part
to be read in the current issue concerns the information published in the GDDKiAs Annual Report 2007 which summa-
rizes all that has been done or decided in the past year. It also includes Minister of Infrastructures answer to the question
whether we will in fact finish all the construction work in time for EURO 2012.
I would also wish to recommend the article by professor Jerzy Skowski The implementation of geoengineering methods
in the construction of Drogowa Trasa rednicowa. The author presents the development and the application of various
ground enforcement methods and describes ground and water conditions and their impact on road and engineering con-
struction. Another read worth recommendation is the text by Agata Sumara Whats next with Sandomierzs hill in which
the author describes the historic background as well as present threats to the monumental old town in the city of Sando-
mierz. The development of urban infrastructure, as well as the specific geological activity of the ground have started to en-
danger the beautiful site. The article is supplemented with the comments by the town mayor Jerzy Borowski and Sylwia
Topolska the engineer who participated in geological radar survey of the place.
Along with this issue of the magazine you receive the annual directory Geoengineering roads bridges tunnels 2008
which will serve as your guide to the companies in the industry. We do our best to serve you as a useful source of informa-
tion and we are happy to respond to your need as well as answer your suggestions or requests.

kalendarium
Konferencja Infrastruktura EURO 2012
Warszawa, Hotel Kyriad Prestige, 2008-03-17
do 2008-03-17 ul. Towarowa 2, Warszawa
organizator: Atlas Business Service sp. z o.o.
adres: ul. Niemcewicza 26 lok U9, 02-306 Warszawa
tel.: +48 22 627 33 48-9
fax: +48 22 827 82 28
e-mail: nto.ukr@atlasbusiness.pl
www.atlasbusiness.pl
AUTOSTRADA-POLSKA
XIV Midzynarodowe Targi Budownictwa
Drogowego
KIELCE, Targi Kielce, 2008-05-14 do 2008-05-16
organizator: Targi Kielce
adres: ul. Zakadowa 1, 25-672 Kielce
tel.: +48 41 365 12 10
fax: + 48 41 345 62 61
e-mail: autostrada@targikielce.pl
www.targikielce.pl
TRAFFIC-EXPO
IV Midzynarodowe Targi Infrastruktury
KIELCE, Targi Kielce, 2008-05-14 do 2008-05-16
organizator: Targi Kielce
adres: ul. Zakadowa 1, 25-672 Kielce
tel.: +48 41 365 12 10
fax: +48 41 345 62 61
e-mail: traffic@targikielce.pl
www.targikielce.pl
X Midzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych
i Pojazdw Specjalistycznych MASZBUD
Kielce, Targi Kielce, 2008-05-14 do 2008-05-16
organizator: Targi Kielce
adres: ul. Zakadowa 1, 25-672 Kielce
tel.: +48 41 365 12 10
fax: +48 41 345 62 61
e-mail: maszbud@targikielce.pl
www.targikielce.pl
INYNIERIA 2008 Konferencja Wystawa
i Pokazy Technologii
Tomaszowice, 2008-06-17 do 2008-06-19
organizator: Inynieria Bezwykopowa sp. z o.o.
adres: 31-305 Krakw ul. Radzikowskiego 1
tel.: +48 12 351 10 90-3
fax: +48 12 393 18 93
e-mail: biuro@i-b.pl
www.i-b.pl
GEOTECHNICS IN MARITIME ENGINEERING
11th Baltic Sea Geotechnical Conference
Gdask, 2008-09-15 do 2008-09-18
organizator: Katedra Geotechniki, Geologii i Budow-
nictwa Morskiego Politechniki Gdaskiej
adres: ul. G. Narutowicza, 11/12, 80-952 Gdask
tel: +48 58 347 18 30
fax: +48 58 347 19 33
e-mail: 11BC@pg.gda.pl
www: www.11bc.pg.gda.pl
INFRASTRUKTURA VI Midzynarodowe Targi
Warszawa, 2008-10-22 do 2008-10-24
organizator: Midzynarodowe Targi Polska Sp. z o.o.
adres: ul. Makowska 95, 04-307, Warszawa
tel: +48 22 529 39 00
fax: +48 22 529 39 76
e-mail: info@mtpolska.com.pl
www: www.mtpolska.com.pl
INFRASTRUKTURA PODZIEMNA MIAST 2008
X MIDZYNARODOWA KONFERENCJA
Wrocaw, 2008-10-22 do 2008-10-24
organizator: POLITECHNIKA WROCAWSKA,
INSTYTUT INYNIERII LDOWEJ, ITA-AITES
INTERNATIONAL TUNNELLING ASSOCIATION,
EFUC EUROPEAN FORUM ON UNDERGROUND
CONSTRUCTION
tel: +48 71 320 29 14
fax: +48 71 328 18 89
e-mail: andrzej.kolonko@pwr.wroc.pl
www: www.wbliw.pwr.wroc.pl/uiua2008
Intertunnel 2008
The 8th International Tunnelling 2008 Exhibition
Turin, Italy, 2008-05-20 do 2008-05-22
organizator: Mack Brooksa Exhibitions
adres: Romeland House, Romeland Hill, St Albans,
Herts, AL3 4ET, United Kingdom
tel.: +44 17 278 14 400
fax: +44 17 278 14 401
e-mail: intertunnel@mackbrooks.com
www.mackbrooks.com
ITA-AITES World Tunnel Congress 2008
Agra, India, 2008-09-19 do 2008-09-25
organizator: COX & KINGS (I) LTD.
adres: Indra Place, H- Block, Connaught Circus,
New Delhi 110001, INDIA
tel: +91 11 412 97 922
fax: +91 11 233 17 373
e-mail: sandeepj@coxandkings.com
www.wtc2008.org

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 3

inin the
the issue
issue

WHATS NEXT WITH SANDOMIERZS HILL ............................................................................................14

Agata Sumara

The historical part of Sandomierz faces the geological disaster. It is connected with the location on the loess
hill. Geological structure of the hill and development of urban infrastructure cause it is a subject to draw aside
and, thus destroying of part of the town.
The problem is known to authorities since years but despite there were done many securing works which are
not satisfactory. The local council worked out a project to secure financing from EU to revitalize the Old Town
but it was rejected. There are two opinions which are supplemented to the article by the Sandomierz Mayor,
Jerzy Borowski and Sylwia Tomecka-Sucho who have taken part in georadar investigation on the terrain
of Old Town Square in Sandomierz.

THE IMPLEMENTATION OF GEOENGINEERING METHODS IN THE CONSTRUCTION

OF DROGOWA TRASA REDNICOWA ...................................................................................................32
Jerzy Skowski

The author of the article describes the possibilities of using geoengineering methods in building express-
way in Upper Silesia. Long-term realization of this investment and also variability of geotechnical condi-
tions favoured using more and more new solutions. Here are discussed the ground and water conditions
of the background of expressway. And also methods of strengthen the ground under the surface of roads
and engineering objects. The investment is a good example that we can follow the variety of used meth-
ods as well as their possibilities and development of the field they are identified, e.g. geoengineering.

STRENGTHENING OF BACKGROUND AND ENGINEERING OBJECTS BUILDING ....................................... 42

Piotr Rychlewski

There are various methods of strengthening the background described in the article which depend on its sort
and the kind of building object. During building ground objects on the weak ground there is a problem of safety
embankment and engineering of objects building. The problem is usually divided in two parts: the road part
and the bridge part. Most often the bridge objects are built on the weak background and sometimes on the
strengthened background. In case of embankment background strengthening and rigid piles are used. The divi-
sion is forced by the building law because different licenses are demanded for road designing and building and
different for bridge.

ROAD INVESTMENTS, PART 2 ...............................................................................................................44

Agata Sumara

There is a continuation of the issue of large scale road investments in our country. The first part of the paper
could be read in the previous edition of the quarterly. The essential part of the article is a presentation of the
main data arising from the Annual Report 2007 by GDDKiA which summarizes last years investments and
illustrates plans for the future. The paragraph Will we meet the Euro 2012? includes information which is
a kind of answering the question which faced the Minister of Infrastructure, Cezary Grabarczyk, during the
conference in February. Moreover there are a few divisions of GDDKiA presented in respect to their main
last years tasks and their further views.

THE RING ROAD OF PUAWY ................................................................................................................52

Jerzy Kasperek

The author of paper describes the ring road of Puawy the investment demanded since years by the road
administration and awaited by the local society. As a result of finishing the ring road there will be gained
e.g. the new bridge cross the Vistula, improving of the transport network of Puawy, elimination of vehicles
carrying dangerous loads from the centre of the town, elimination of negative impact on the local environ-
ment, removal traffic factors and especially heavy vehicles from crowded streets, increasing of functionality
and reliability of road network and transport system in the district of Lublin, improvement in road connec-
tion between the countries of EU with Russia, Ukraine and Byelorussian.

4 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 wydarzenia
wydarzenia

Event Atlas Copco

Pena fotorelacja na www.i-b.pl/fotogalerie

Ju po raz trzeci dywizja Portable Air tivity Rewolucja w wydajnoci pracy. ktrego celem byo stworzenie pracowni-
zorganizowaa w Antwerpii event w zwiz- Najwaniejsz zmian w nowych pro- kom i czonkom ich rodzin moliwo za-
ku z wprowadzeniem na rynek nowych duktach i rozwizaniach proponowanych poznania si z najnowszymi osigniciami
produktw firmy Atlas Copco. Firma jest przez dywizj Portable Air jest zorientowa- firmy. Nie zabrako te czci rozrywko-
midzynarodowym koncernem, majcym nie na wydajno pracy klienta. Do wzicia wej, w czasie ktrej mona byo obejrze
swoje pocztki w Szwecji, obecnie po- udziau w wydarzeniu Portable Air zaprosi- zabawne skecze, animacje dla dzieci i wy-
siada 15 fabryk (m.in. w USA, Chinach, a rwnie dywizje zajmujce si podobn stpy iluzjonistw.
Indiach). Najwiksza z nich znajduje si dziaalnoci, np. Road Construction Equ- Uczestnicy spotkania w Antwerpii brali
w okolicach Antwerpii w Belgii, a zajmuje ipment i Construction Tools. Zorganizowa- udzia w licznych prezentacjach sprztu
si produkcj agregatw prdotwrczych no imprezy dla klientw wraz z osobnym oraz nowych osigni firmy, zwiedzali
i sprarek przewonych. Ponadto w dzia- dniem prasowym oraz dni wewntrzne. rwnie wystawy wewntrzne i zewntrz-
alnoci Atlas Copco znajduje si produkcja Atlas Copco Compressor Technique zorga- ne. W trakcie kilkudniowej imprezy zor-
m.in. kompresorw, narzdzi przemyso- nizowa Dzie Studencki, ktry by idealn ganizowano wizyt w fabryce agregatw
wych, maszyn budowlanych oraz urz- okazj do zaproszenia studentw ostatnich prdotwrczych oraz sprarek, co byo
dze dla grnictwa. lat z wydziaw budownictwa i inynierii doskona okazj do poznania dziaalnoci
Spotkanie przedstawicieli firmy z caego przemysowej. Mieli oni okazj zobaczy, firmy od kuchni. W czci przeznaczonej
wiata oraz jej klientw odbyo si p- jak wyglda przygotowanie takiego even- dla klientw udzia wzio 500 goci z 66
n jesieni ubiegego roku w Antwerpii tu i pozna metody pracy Atlas Copco. pastw, a w ramach caego eventu Porta-
pod hasem Revolutionize your produc- Zorganizowano rwnie Dzie Rodzinny, ble Air odwiedzio ponad 1500 osb.

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 5

wydarzenia
wydarzenia
Przepusty w Infrastrukturze Komunikacyjnej
VIII witeczna Drogowo-Mostowa mi-
grodzka Sesja Naukowa pod nazw Prze-
pusty w Infrastrukturze Komunikacyjnej
Tradycja i Nowoczesno, projektowanie
budowa badania utrzymanie odbya ciel GDDKiA z Warszawy wygosi referat
si 13 grudnia 2007 r. w migrodzie z ini-
cjatywy prof. UZ dr hab. in. Adama Wy-
sokowskiego, przewodniczcego komitetu
organizacyjnego.
Po uroczystym powitaniu goci i otwar-
ciu sesji przez organizatorw prof. Wyso-
kowski wraz z mgr in. Jerzym Howisem
wprowadzi uczestnikw w tematyk sesji
wykadem na temat przepustw w infra-
strukturze komunikacyjnej jej tradycji
i dziejw wspczesnych. Spotkanie po-
dzielone zostao na trzy czci. W pierw-
szej sesji niebieskiej mona byo
zapozna si z zarysem planowanych
inwestycji w zakresie infrastruktury ko-
munikacyjnej na terenie Dolnego lska.
Ponadto omwione zostay przepusty tra-
dycyjne i podatne posadowienia mostw
gruntowo-powokowych oraz techniczne
metody kontroli obiektw. Cz pierwsz stw komunikacyjnych oraz rur z two-
sesji zakoczy wykad na temat aktual-
nych prac badawczych prowadzonych na
kolejowym torze dowiadczalnym CNTK
w migrodzie. Druga cz pod nazw se- pustw drogowych zapozna uczestnikw
BUDMA 2008
Pena fotorelacja na www.i-b.pl/fotogalerie
Najwaniejsze targi budowlane w Polsce
i w regionie Europy rodkowowschodniej
i Poudniowej BUDMA odbyy si na terenie
Midzynarodowych Targw Poznaskich
w dniach 2225 stycznia 2008 r. Rwnole-
gle odbyway si rwnie Targi Maszyn, Po-
jazdw i Sprztu Budowlanego BUMASZ.
Uroczystej inauguracji targw dokona
Minister Infrastruktury Cezary Grabarczyk.
Od lat targi te s wanym rdem infor- ctwa pod hasem przewodnim Nauka dla
macji o nowych produktach i techno-
logiach oraz aktualnej sytuacji na rynku
budowlanym. S idealnym miejscem dla
spotka biznesowych, platform wymiany
profesjonalnych informacji oraz pozwalaj
pozyska partnerw handlowych. Szeroka
oferta materiaw budowlanych przyciga
6 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)
sji zielonej koncentrowaa si m.in. wok Tomasz Szczepaski z MC Bauchemie.
zagadnie zwizanych z etycznymi i este-
tycznymi aspektami ksztatowania miejskiej
infrastruktury komunikacyjnej. Przedstawi-
DRENKAR-dren do zbierania i odprowa-
dzania wody z poziomu izolacji na obiek-
cie mostowym. Specjalista z Ministerstwa
rodowiska przedstawi w szczegach
zagadnienie zielonych mostw w Pol-
sce i Europie Zachodniej. Na zakocze-
nie teje sesji omwiono rwnie kwesti
wzmacniania gruntw przy budowie kon-
strukcji z blach falistych oraz zastosowanie
keramzytu do niekonwencjonalnych posa-
dowie w budownictwie drogowym.
W ostatniej czci zjazdu przedstawiono
zakres i cel dziaalnoci Stowarzyszenia
Producentw Elementw Betonowych dla
Kanalizacji. Delegaci firmy HOBAS Polska
omwili przepusty z polimerw zbrojo-
nych wknem szklanym (GRP). Szeroko
analizowano zagadnienie zastosowania
rur kamionkowych do budowy przepu-
rzyw sztucznych do budowy przepustw
w infrastrukturze komunikacyjnej. Z bez-
wykopowymi metodami renowacji prze-
uwag zarwno inwestorw indywidu-
alnych, jak i instytucjonalnych. Atutem
BUDMY jest rwnie fakt, i wanie pod-
czas tych targw odbywa si wiatowa
premiera wielu maszyn.
Dla uporzdkowania struktury targw
BUDMA podzielona zostaa na kilka sa-
lonw, co pozwalao bez trudu odnale
ofert w interesujcej brany. W sa-
lonach tematycznych spotykaj si firmy
zajmujce si wykonawstwem, doradz-
twem finansowym, izby, stowarzysze-
nia, wydawnictwa branowe i podmioty
oferujce usugi z zakresu informacji
i promocji gospodarczej.
Targom jak zawsze towarzyszyy liczne
konferencje, seminaria i dyskusje branowe.
Pierwszego dnia odbyy si spotkania Pol-
skiej Platformy Technologicznej Budowni-
o ponad 16%, a zwiedzajcych z kraju
budownictwa. Sztuk budowania infras-
truktury sportowej propagowano w Cen-
trum Budownictwa Sportowego w czasie
spotka INVESTFIELD. Pod patronatem
Ministerstwa Infrastruktury i Polskiej Izby
Inynierw Budownictwa po raz kolejny
zorganizowano cieszce si ogromnym
Uwagi dotyczce metod oblicze i wymia-
rowania konstrukcji przepustw przedsta-
wi prof. dr hab. in. Cezary Madryas.
Cao spotkania podsumowano dys-
kusj generaln, w ktrej uczestniczya
znaczna cz zaproszonych goci. Wrd
nich znaleli si zarwno przedstawiciele
rodowisk naukowych, jak rwnie firm
wykonawczych i producenckich oraz in-
stytucji inwestorskich.
Z uwagi na przedwiteczny czas orga-
nizacji sesji po czci wykadowej i dysku-
syjnej odby si uroczysty opatek z ycze-
niami witecznymi oraz kolacja poczona
z koldowaniem przy dwikach muzyki
country i jazz.
Pena fotorelacja na www.i-b.pl/fotogalerie
zainteresowaniem Dni Inyniera Budowni-
ctwa. Nie zabrako rwnie konferencji
prasowej Ministra Infrastruktury, w czasie
ktrej mona byo zapozna si z jego ak-
tualnymi dziaaniami w zakresie budown-
ictwa. Interesujcymi dla przedsibiorcw
byy rwnie spotkania przygotowane
przez Fundusze Europejskie, gdzie mona
byo zdoby kompendium wiedzy na te-
mat pozyskiwania funduszy unijnych na
przedsiwzicia budowlane. Wane kwes-
tie na temat wymogw unijnych w sto-
sunku do wyrobw omawiano w trakcie
wykadw i dyskusji Maszyny budowlane
wymagania UE nowe wyroby.
Wedug danych organizatorw powie-
rzchnia wystawiennicza miaa by wiksza
o 7% w stosunku do ubiegorocznych
targw BUDMA, liczba wystawcw
i zagranicy oczekiwano a ponad 80 tys.
Tylko pierwszego dnia targi BUDMA
i BUMASZ odwiedzio niemal 12 tys.
goci.
Kolejna, ju XVIII edycja targw
BUDMA i BUMASZ, odbdzie si w stycz-
niu 2009 r.

aktualnoci
Most poczy brzegi Dunajca
Budowany z uyciem najnowszych technolo-
gii, ponad 300 m most nad Dunajcem poczy
jego brzegi. Nowy obiekt bdzie czci po-
wstajcej obwodnicy Starego Scza. Prace przy
budowie obwodnicy rozpoczy si w pa-
dzierniku 2006 r.
Budowa obwodnicy Starego Scza ma ogrom-
ne znaczenie ekonomiczne i gospodarcze
dla regionu. Jest to pierwszy etap prac, dziki
ktremu ciki ruch tranzytowy ma zosta wy-
prowadzony z zabytkowego centrum miasta.
W kolejnym etapie trasa ta stanie si elemen-
tem obwodnicy Nowego Scza. Planowa jest
take budowa obwodnicy Podegrodzia, ktra
w poczeniu z budowan obwodnic, zde-
cydowanie uatwi ruch tranzytowy pomidzy
Sdecczyzn, a Podhalem oraz poprawi po-
czenie tych regionw z poudniem Europy.
Zakres inwestycji zwizanej z budow obwod-
nicy Starego Scza obejmuje budow 3,5 km
odcinka drogi klasy GP (gwna przyspieszona),
ktrej najtrudniejszym etapem jest przeprawa
mostowa przez Dunajec. Obwodnica po-
czy drog w kierunku przejcia granicznego
w Piwnicznej z drog krajow nr 87 Chemiec
Gokowice Krocienko.
mojeauto.pl, UMW Maopolskiego 2008-02-22
Minister zapewnia: w tym roku
625 km autostrad
Takie zapewnienie zoy minister infrastruk-
tury Cezary Grabarczyk na konferencji prasowej
podsumowujcej 100 dni dziaania resortu.
Trwa proces odblokowywania inwestycji w za-
kresie budowy autostrad i tras szybkiego ruchu.
Zdaniem ministra Grabarczyka naley wzmoc-
ni zarwno personalnie, jak i instytucjonalnie
urzdy, ktre zajmuj si absorbcj rodkw o ustaleniu uwarunkowa komercyjnych na
z Unii Europejskiej. Jeli chodzi o kwestie
prawne musimy wyeliminowa bariery, ktre
oferentom stajcym do przetargu utrudniaj
ycie tumaczy Cezary Grabarczyk. Minister
chce take poszerzy rynek dla maych i red-
nich firm, ktre bd mogy wsplnie ubiega
si o wykonywanie zamwie publicznych.
Zdaniem Grabarczyka, jednym z hitw rzdu
Donalda Tuska bdzie organizowana przez
resort infrastruktury kolej wysokich prdkoci.
Jak mwi minister, trwaj intensywne prace
nad stosownym projektem ustawy. Cezary Gra-
barczyk podkreli rwnie, e rzd na wniosek spk GTC w sprawie budowy odcinka auto-
ministerstwa przyj ju projekt uchway, ktra
pozwoli odduy spk PKP Przewozy Regio- doda szef resortu infrastruktury.
nalne.
Grabarczyk: Odblokujemy proces inwestycyjny
Gwne dziaania Ministerstwa koncentruj
si na odblokowaniu procesu inwestycyjnego
w zakresie budowy autostrad i drg krajowych,
dziki czemu skrcony zostanie czas przygoto-
wania i realizacji inwestycji powiedzia Mini-
ster Infrastruktury Cezary Grabarczyk.
Przygotowalimy projekt ustawy tworz-
cej ramy prawne dla budowy infrastruktury
w systemie PPP z udziaem jednostek samorz-
du terytorialnego oraz maych i rednich pod-
miotw gospodarczych powiedzia Minister
C. Grabarczyk. W cigu tych 100 dni wcielili-
my w ycie zapowied Premiera D. Tuska, e
Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP) stanie
si rwnorzdnym sposobem finansowania
budowy infrastruktury doda szef resortu
infrastruktury.
aktualnoci
aktualnoci
aktualnoci
A2 w systemie PPP
W grudniu 2007 r. podpisaem porozumienie
budow odcinka A2 Nowy Tomyl wiecko,
dziki czemu jeszcze w 2008 r. bdzie moliwie
rozpoczcie budowy tego odcinka w systemie
PPP, a oddanie go do uytku do koca 2010 r.
poinformowa Minister.
Wyegzekwowaem od koncesjonariusza spe-
nienie warunkw ustawowych i koncesyjnych,
co pozwolio otworzy odcinek autostrady A1
Rusocin Swaroyn o 11 miesicy wczenie
doda szef resortu infrastruktury.
Za aprobat Rady Ministrw Generalnej Dy-
rekcji Drg Krajowych i Autostrad negocjuje ze
strady A1 Nowe Marzy Toru w systemie PPP
IAR, PAP 2008-02-22
Trasa A4 poczy Polsk z Ukrain
Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Auto-
strad (GDDKiA) rozpisaa przetarg na wykona-
nie dokumentacji budowy autostrady A4 Rze-
szw Jarosaw. Przygotowuje si bowiem do
zbudowania przed EURO 2012 trasy z Tarnowa
przez Rzeszw do Kroczowej, ktra poczy
Polsk z Ukrain. Koszt autostrady oszacowano
na 3,3 mld z.
PULS BIZNESU 2008-02-18
Autostrady na Euro
Wszystkie stadiony i wszystkie areny sporto-
we w 2012 r. bd dostpne. Bdziemy mu-
sieli w tym celu wybudowa ponad 3 tys. km
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 77
aktualnoci
aktualnoci
autostrad i drg ekspresowych zapowiedzia
wczoraj minister infrastruktury Cezary Grabar-
czyk. W ministerialnych planach zapisano, e
w czerwcu 2012 r. bdzie w Polsce 1605 km au-
tostrad i 2418 km drg ekspresowych.
Pena dugo autostrady A1 ma zapewni
dostp do Gdaska i umoliwi jednoczenie
dobry wjazd do Polski od poudnia. Autostra-
da A2 zapewni wjazd do Polski z Niemiec i do
2012 r. ma by gotowa do wysokoci Warsza-
wy. A4 ma za zapewni poczenie od grani-
cy zachodniej do granicy polsko-ukraiskiej.
Poczenia midzy miastami organizatorami
Euro 2012 bd uzupenione sieci drg eks-
presowych.
NASZ DZIENNIK 2008-02-15
Via Baltica wzdu DK nr 61
Pierwotne plany dotyczce trasy Via Baltica,
ktra ma poczy kraje Europy zachodniej
z krajami nadbatyckimi, zakaday jej przebieg
wzdu drogi krajowej nr 8.
Najprawdopodobniej trasa ta ulegnie zmianie.
Droga krajowa nr 8 biegnie od Warszawy, przez
Biaystok i Augustw, a do granicy. Budowa
obwodnicy Augustowa wci stoi pod zna-
kiem zapytania ze wzgldu na tereny objte
programem Natura 2000, ktre ma przecina.
Dlatego te pojawia si alternatywa w postaci
drogi krajowej nr 61.
Warmisko-mazurscy samorzdowcy oraz
cz parlamentarzystw popiera nowy wa-
riant drogi Via Baltica. Trasa biegaby przez
Suwaki, Ek i om omijajc Dolin Rospudy.
Poza atutami rodowiskowymi za tym wa-
riantem przemawiaj rwnie korzyci eko-
nomiczne, poniewa droga byaby o 30 km
krtsza, a co za tym idzie tasza i atwiejsza
w realizacji.
mojeauto.pl / Serwis Samorzdowy PAP 2008-02-12
Wybrano pnocny wariant S8
Minister Infrastruktury Cezary Grabarczyk po
niedawnym pobycie w odzi zdecydowa, e
droga ekspresowa S8 zostanie poprowadzona
pnocnym wariantem, czyli przez d, ask,
Zdusk Wol i Sieradz.
Przeciwnikami tej lokalizacji drogi s przedsta-
wiciele Wielunia i Bechatowa, ktrzy woleliby,
aby ekspreswka przebiegaa wanie przez te
miasta. Poudniowy korytarz drogi S8 zosta
ju nawet wpisany do Transeuropejskiej Sieci
Transportowej (TEN-T) i mia zapewnione do-
finansowanie z Funduszu Spjnoci.
Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Auto-
strad usankcjonowaa jednak pnocn wer-
sj S8. Prawdopodobnie renegocjacja w spra-
wie zmiany wariantu przebiegajcego przez
Bechatw (zapisanego wczeniej w TEN-T)
nie bdzie konieczna, gdy budowa drogi
ekspresowej S8 otrzyma dofinansowanie
8 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regio-
nalnego.
UM d / GDDKiA/ mojeauto.pl 2008-02-08
Natura 2000 koliduje z planami
drogowcw
Do Ministra Infrastruktury trafiy skargi miesz-
kacw podpoznaskich wsi przeciwko budo-
wie obwodnicy miasta. Jednym z argumentw
jest objcie tych terenw programem Natu-
ra 2000.
Wojewoda wyda ju decyzj lokalizacyjn dla
obwodnicy Poznania. Na pocztek biecego
roku byo zaplanowane rozpoczcie robt nad
jej budow. Jednak w grudniu Wojewdzki Sd
Administracyjny uniewani cz decyzji ro-
dowiskowej Ministra rodowiska z powodw
formalnych. Tymczasem dolin rzeki Samicy,
ktr obwodnica miaaby przecina, wpisano
do programu Natura 2000.
GDDKiA zamierza odwoa si od wyroku WSA
do Naczelnego Sdu Administracyjnego. Wiele
zaley rwnie od decyzji Ministra Infrastruk-
tury. Z jednej strony, nie chcc doprowadzi
do sytuacji takiej jak w Augustowie, mgby
uwzgldni racje mieszkacw chronionego
obszaru i cofn decyzj lokacyjn dla ob-
wodnicy. Opnioby to prace drogowcw co
najmniej o p roku, gdy mniej wicej tyle
zajoby im powtrzenie procedur. Jeli jed-
nak Minister nie zway na protesty, inwestycja
moe bdzie nadal realizowana.
Gazeta Wyborcza Pozna 2008-02-06
Grale chc tunelu, ktry odrzucili
Protestujcy przeciw budowie estakad na
zakopiance, ktre doprowadz do wyburze-
nia domw w Poroninie, proponuj schowa
jezdni w tunelu. Zdaniem drogowcw kon-
cepcja jest sensowna. Przypominaj jednak,
e dziewi lat temu zostaa odrzucona...
przez grali.
Grale, sprzeciwiajcy si rozbudowie zako-
pianki w Poroninie, nie poprzestaj na rozsy-
aniu apeli do wadz i organizacji protestw.
Poniewa ich sprzeciw dotyczy przede wszyst-
kim wielkiego wza z rondem i estakadami
cho ma udroni przejazd do Zakopanego,
to jednoczenie doprowadzi do podzielenia
wsi i wyburzenia domw zaproponowali
inn koncepcj rozwizania problemu. Nam
te zaley na tym, by lepiej si jedzio w Tatry.
Przecie rwnie korzystamy z tej drogi i sto-
imy w korkach razem z turystami wyjania
Wojciech Biernacki z Federacji Obrony Podha-
la, ktra kieruje protestem.
Jeden z czonkw FOP Andrzej Chowaniec-
Rybka, architekt, przygotowa koncepcj po-
prowadzenia zakopianki przez Poronin w tu-
nelu. Pod ziemi miayby jedzi samochody
zmierzajce do Zakopanego. Ci, ktrzy zechc
aktualnoci
aktualnoci
dojecha do innych miejscowoci Podhala, jak
Zb czy Bukowina Tatrzaska, mieliby korzysta
z naziemnych skrzyowa z rondami. Rysunki
z pomysem Chowaca-Rybki dotary do ma-
opolskiej Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych
i Autostrad. Nie da si oceni dokadnie tego
projektu, bo jest zaledwie koncepcj. Trudno
wic powiedzie, czy speni wszystkie potrzeby
komunikacyjne i wymogi techniczne. To jest
ju praca dla projektantw mwi Magdalena
Chacaga z krakowskiej GDDKiA. Z pewnoci
jednak sama idea jest jak najbardziej sensowna.
Midzy innymi z tego powodu Generalna Dy-
rekcja braa ju takie rozwizanie pod uwag.
Gazeta Wyborcza 2008-02-01
Wielka koncepcja nowego mostu
Warszawiacy doczekaj si ju trzeciego pod-
wieszanego mostu na Wile. Nowa przeprawa
o szacowanym koszcie 562 mln z, duga na
1,3 km, ze 115 m pylonem, poczy Wilanw
z Midzylesiem.
Tak zwany most na zaporze, pomidzy ul. Po-
wsisk i Augustwki na granicy Wilanowa
i Sadyby a drugim brzegiem Wisy, czyli ul.
Zwolesk w Midzylesiu, mia powsta ju
w PRL-u. Najnowsze plany wskazuj jednak, e
linowy kolos bdzie oddany do ruchu drogo-
wego w 2015 r.
Bdzie to najwyszy most podwieszany w War-
szawie, a drugi pod tym wzgldem w Polsce.
Stoeczne przeprawy (most witokrzyski
i Siekierkowski) maj ok. 90 m, natomiast za-
planowana w cigu autostradowej obwodnicy
Wrocawia bdzie mierzya 122 m.
Budowa mostu na zaporze ma si rozpocz
w 2012 roku. Na razie inwestycja jest na etapie
wstpnej koncepcji, czyli tzw. studium wyko-
nalnoci, ktre przygotowaa firma Transeko.
Gazeta Wyborcza Stoeczna 2008-01-29
Program Operacyjny na lata
2007-2013
25 stycznia 2008 r. Program Operacyjny Infra-
struktura i rodowisko na lata 2007-2013 zosta
zatwierdzony przez Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego.
Zostay w nim zawarte m.in. inwestycje majce
na celu rozwj sieci komunikacyjnej w Polsce
i popraw bezpieczestwa na drogach.
W ramach Narodowych Strategicznych Ram
Odniesienia 20072013, Minister Rozwoju Re-
gionalnego Elbieta Biekowska zatwierdzia
list inwestycji priorytetowych, ktre zostan
objte Programem Operacyjnym Infrastruktura
i rodowisko w latach 2007-2013.
Na rozwj sieci drogowej TEN-T pozytywny
wpyw bdzie miaa budowa nowych odcin-
kw autostrad A1, A2, A4 i A18, drg ekspre-
sowych S1, S2, S3, S5, S7, S8, S17, S69 oraz
obwodnic. Jednoczenie bdzie si rwnie
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 03/2007 (14) 8

odbywaa modernizacja drg krajowych zawar-
tych w sieci TEN-T, tak by do 2011 roku 2,5 tys.
km drg krajowych zostao wzmocnionych do
nonoci 115 kN na o, zgodnie z Traktatem Ak-
cesyjnym. Dla poprawy bezpieczestwa drogi
krajowe zostan wyposaone w urzdzenia
zwikszajce bezpieczestwo. Bd rwnie
przeprowadzane akcje, majce na celu zmia-
n mentalnoci uytkownikw ruchu, tak by
korzystali z drg rozwaniej i ostroniej, a tym
samym bezpieczniej.
MRR/ mojeauto.pl 2008-01-28
Drogowa strategia na Euro 2012
Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Auto-
strad przedstawia raport o inwestycjach dro-
gowych, ktre zostan ukoczone przed Mi-
strzostwami Europy w Pice Nonej w 2012.
GDDKiA zapewnia, e najwaniejsze strategicz-
nie inwestycje dla sprawnej organizacji Euro
2012 zostan zrealizowane na czas. Dotyczy to
autostrady A1 z Gdaska do polsko czeskie-
go przejcia granicznego w Gorzyczkach oraz
A4 z Jdrzychowic na polsko niemieckiej
granicy do polsko ukraiskiej w Korczowej
wraz z cznikiem A18 z Olszyny. Autostrada
A2 poczy Warszaw z zachodni granic kra-
ju, ale odcinek pomidzy stolic a Biaorusi
Rada Ministrw zdecydowaa si realizowa po
roku 2012.
Powstanie rwnie sie drg ekspresowych,
ktre uatwi komunikacj pomidzy miasta-
mi, w ktrych rozgrywane bd mecze. Priory-
tetowe trasy to S7 czca Gdask z Warszaw,
a dalej z Krakowem, S8 midzy Wrocawiem,
odzi, Warszaw i Biaymstokiem, S5, ktr
dojedziemy od autostrady A1, przez Bydgoszcz
do Poznania.
Ruch transgraniczny w czasie Euro 2012 maj
uatwi drogi ekspresowe S17 z Warszawy do
Lublina, S69 ze Zwardonia na polsko sowac-
kiej granicy do Bielska- Biaej, fragment S1 od
Cieszyna do autostrady A1 oraz S3 na odcin-
kach Lubawka wze autostrady A4 pod Le-
gnic i Szczecin Zielona Gra.
Przygotowania polskich drg do Mistrzostw
pochon w sumie 121 mld z. Dziki prezen-
tacji GDDKiA na Midzynarodowym Kongresie
w Paryu, zainteresowanie polskim rynkiem
wykazuj ju nie tylko firmy europejskie, ale
rwnie amerykaskie, poudniowokoreaskie
oraz chiskie.
GDDKiA 2008-01-28
GDDKiA podpisaa dwa kontrakty
Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad
(GDDKiA) podpisaa dwie umowy na budow
drg. Pierwsza dotyczy budowy drogi ekspre-
sowej S8 Trasa Armii Krajowej od wza Ko-
notopa do wza Prymasa Tysiclecia. Warto
kontraktu szacuje si na 2,1 mld z brutto.
aktualnoci
aktualnoci
aktualnoci
Wykona go konsorcjum Budimex Dromex,
Strabag, Mostostal Warszawa i Warbud. 10-kilo-
metrowy odcinek jest finansowany z Funduszu
Spjnoci. Kolejny kontrakt dotyczy budowy
28-kilometrowego odcinka drogi ekspresowej
S3 Szczecin Gorzw Wielkopolski (wze Klucz
wze Pyrzyce). Roboty budowlane wykona
konsorcjum firm Hermann Kirchner, Max Bgl,
Energopol Szczecin i Josef Mbius Bau-Aktien-
gesellschaft. Warto inwestycji szacowana jest
na 667 mln z brutto.
PULS BIZNESU 2008-01-23
Droga S-5 ma powsta w latach
2008-2012
Budowa drogi krajowej S-5 od Nowych Marz
do Wrocawia jest w programie budowy drg
krajowych na lata 2008-2012 poinformowa
w czwartek w Sejmie wiceminister infrastruk-
tury Tadeusz Jarmuziewicz.
Jarmuziewicz odpowiada na pytanie Dariusza
Lipiskiego (PO), ktry chcia wiedzie, kiedy
do uytku zostanie oddana droga S5 na od-
cinku Pozna-Wrocaw. Zdaniem Lipiskiego,
odcinek ten jest wany zwaszcza w kontekcie
budowy infrastruktury dla potrzeb Euro 2012.
Odcinek z Poznania do Wrocawia jest na eta-
pie wstpnego projektowania powiedzia
Jarmuziewicz. Doda, e wrd projektw unij-
nych odcinek ten jest na licie projektw rezer-
wowych, natomiast w rodkach budetowych
na licie projektw priorytetowych.
Wiceminister podkreli, e terminy budowy
tego odcinka nie s zagroone. Doda, e
w tym roku na budow S5 zostanie wydanych
100 mln z.
PAP 2008-01-10
W marcu rozstrzygniecie przetargu
na kolejne odcinki autostrad A1
i A2
W marcu zostanie rozstrzygnity przetarg kon-
cesyjny na dwie kolejne nitki: autostrady A1 na
odcinku od Strykowa do Pyrzowic i autostrady
A2 od Strykowa do Konotopy poinformo-
wa w rod minister infrastruktury Cezary
Grabarczyk.
Caa autostrada A1 ma by przejezdna w 2010
roku i wtedy poczy si z powstajc po stro-
nie czeskiej autostrad D1. Do poowy przy-
szego roku na caym lskim odcinku auto-
strady maj ju trwa prace; bd te zawarte
dalsze kontrakty na realizacj kolejnych odcin-
kw A1.
Grabarczyk doda, e trwaj te prace nad tzw.
ustaw koncesyjn, ktrej projekt powstanie
do koca lutego. Ustawa w swoim zaoeniu
ma dopomc podmiotom publicznym w na-
wizywaniu wsppracy z podmiotami pry-
watnymi.
PAP 2007-01-09
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 99
artyku sponsorowany
artyku sponsorowany

Revolutionary Event
Na pierwszym planie wydajno pracy klienta

D
la Dywizji maszyn prze-
wonych, ktra zajmuje si
projektowaniem, produkcj,
sprzeda i serwisem przewonych
sprarek i generatorw napdzanych
silnikami wysokoprnymi, najwaniej-
szym pojciem jest mobilno. Zakres
dziaalnoci dziau AIP obejmuje sys-
temy zasilania spronym powietrzem
lub energi elektryczn przeznaczone
dla przemysu stoczniowego, grnic-
twa, budownictwa, wynajmu i wielu
innych sektorw. Dywizja opracowuje
rozwizania dla zastosowa wymaga-
jcych zarwno niskiego, jak i wyso-
kiego cinienia przy rnych wydajno-
ciach spronego powietrza i energii
elektrycznej. Jedna na trzy sprarki
w skali caego wiata to sprarka Atlas
Copco.

Sprarki przewone
Nasze mniejsze jednoosiowe przewone sprarki rubowe Nowe sprarki zaprojektowano, biorc pod uwag szczegl-
z wtryskiem oleju przeznaczone s dla sektora robt publicz- nie oczekiwania klientw z sektorw wynajmu i budownictwa,
nych (np. drogownictwo), energetyki i wadz lokalnych. Wy- dla ktrych kluczow spraw jest obnienie kosztw operacyj-
korzystywane s jako rdo zasilania motw pneumatycznych nych. Mniejsze wymiary i mniejsza masa obudowy uatwiaj ope-
oraz znajduj zastosowanie przy piaskowaniu i ukadaniu wia- ratorowi manewrowanie sprark w miejscu pracy.
towodw. Ich wydajno to od 1,9 do 24 m3/min przy cinieniu Wysoko podnoszona pokrywa obudowy zapewnia dosko-
od 7 do 14 bar. nay dostp do wszystkich miejsc, w ktrych konieczne jest
Wiksze dwuosiowe sprarki prze- wykonanie obsugi technicznej. Wszystkie czci, ktre pod-
wone o wydajnoci do 45,2 m3/min legaj wymianie zostay umieszczone w taki sposb, by do-
i cinieniu do 30 bar znajduj zasto- stp do nich by jak najatwiejszy, a czas obsugi tech-
sowanie gwnie w grnictwie, an- nicznej jak najkrtszy.
tykorozji, na duych placach budw Napdzane zgodnymi z dyrektyw COM 2 (C2),
i w sektorze uytecznoci publicznej. a od stycznia 2008 r. rwnie z najnowsz dy-
Wersje wysokocinieniowe wyko- rektyw COM 3 (C3) czterocylindrowymi
rzystywane s przy wierceniu studni, silnikami wysokoprnymi Deutz, spr-
wbijaniu pali, piaskowaniu i wyko- arki Serii 1 speniaj wymagania do-
nywaniu tuneli. tyczce emisji haasu i spalin.
Priorytetami przy konstrukcji
Nowe sprarki przewone obu maszyn byy: obnienie kosz-
W drugiej poowie 2007 r. tu eksploatacji dziki niszemu
Atlas Copco wprowadzio zuyciu paliwa; atwiejsza, szybsza
do oferty dwie nowe prze- i skuteczniejsza obsuga technicz-
wone sprarki powietrza na oraz zapewnienie duszego
Atlas Copco Serii 1: XAHS okresu eksploatacji. Obec-
107 i XAS 137. Maszyny nie maj one najni-
te zostay wyposaone sze zuycie paliwa
w znacznie mniejsz obu- w swojej klasie
dow. Ich wydajno zna- i pozwalaj na ca-
mionowa to odpowiednio: kowit niezaleno
93 l/s przy cinieniu 12 bar od dostaw paliwa przez ca
i 127 l/s przy cinieniu 7 bar. zmian robocz.

10 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 artyku sponsorowany
artyku sponsorowany

Oba modele s znakomicie przystosowane do pracy z mota-

mi pneumatycznymi, przeciskami w technologiach bezwykopo-
wych, na placach budw, podczas piaskowania oraz jako ma-
szyny suce do wynajmu.
Sprarki s standardowo wyposaone w duy zbiornik pali-
wa o pojemnoci 117 l (31 galonw), wystarczajcy na minimum
8 godzin pracy przy penym obcieniu.
Maszyny s przystosowane do pracy przy temperaturze
otoczenia od -10C (14F) do +50C (122F) i na poziomie do
2500 m n.p.m, przy cyklu roboczym rwnym 80% czasu ope-
racyjnego przy penym obcieniu i rnych rodzajach zastoso-
wa. Opcjonalna funkcja zimnego startu umoliwia urucho-
mienie maszyny przy temperaturze otoczenia do -20C (-4F).

Generatory prdu
Generatory (od 12 do 1000 kVA) s niezalenymi zespoami
prdotwrczymi, ktre mog by wykorzystywane jako podsta-
wowe lub rezerwowe rdo energii w przemyle lub budow-
nictwie. Niektre modele mog by uywane jako rwnolege
z sieci rdo zasilania.
Na placach budw generatory wykorzystywane s jako rdo
energii do owietlenia, spawania, zasilania przenonikw tamo-
wych, urawi, betoniarek i innego sprztu elektrycznego, np.
wiertarek i podnonikw. W ofercie znajduj si rwnie prze-
wone maszty owietleniowe.

Nowe generatory QAS

Firma Atlas Copco wprowadzia do oferty cztery nowe modele
maych generatorw QAS przeznaczonych dla sektora firm in-
ynieryjnych, budowlanych i wynajmu. Wszystkie wyposaone
s w jeszcze bardziej niezawodne i przyjazne dla rodowiska,
sterowane elektronicznie wysokoprne silniki firmy Kubota,
ktre speniaj wymagania najnowszych norm w zakresie emisji
spalin.
Znamionowa moc podstawowa nowych generatorw QAS 14,
20, 30 i 40 to 13, 20, 30 i 41 kVA (10, 12, 24 i 33 kW) przy cz-
stotliwoci 50 Hz
Generatory serii QAS Atlas Copco znane s ze swojej cichej
pracy. Dziki solidnej, wykonanej z ocynkowanej stali, wyciszo-
nej obudowie poziom emisji jest tu o 89 dBA niszy od wartoci
granicznych zamieszczonych w europejskich przepisach doty-
czcych emisji haasu (OND 2000/14EC). Jednoczenie nowe,
trwae i kompaktowe obudowy s do 40% mniejsze ni poprzed- zachowaniu dobrego stanu silnika i oleju. W celu zapewnienia
nie modele QAS. Niezalenie od tego pracuj tak samo dobrze prostej i skutecznej obsugi technicznej wszystkie punkty ser-
i wydajnie w rnych warunkach roboczych, gwarantujc 100% wisowe s two dostpne poprzez drzwiczki lub zdejmowa-
swojej mocy przy temperaturze otoczenia do 45C i wysokoci ny panel. Nowe modele w wersji standardowej wyposaone s
do 1000 m n.p.m. Wyjtkowo zwarta konstrukcja oraz wytrzy- w rne zcza spustowe i rczn pomp spustow oleju.
maa obudowa nowej serii generatorw uatwiaj rwnie ich Nowe, mae generatory QAS gwarantuj dugi okres eksplo-
transport. Zewntrzny zaczep dwigowy i otwory do podno- atacji, obnienie jej kosztw i wysz warto w przypadku
szenia wzkiem widowym zapewniaj atwo manewrowania odsprzeday, a zaangaowanie Atlas Copco w budow jakoci
w miejscu pracy. Wzmocniona rama gwarantuje waciwe usta- i niezawodnoci zyskuje jeszcze jedn form propozycj roz-
wienie generatora nawet na nieprzygotowanym podou. szerzonego programu gwarancji seria mniejszych generatorw
Projektujc seri QAS, wzilimy rwnie pod uwag problem QAS z silnikiem Kubota objta jest gwarancj na 3 lata/3000 go-
czystoci pracy generatora. Rama zostaa skonstruowana w taki dzin i jest obliczona na duszy czas eksploatacji.
sposb, by w 100% zatrzymywaa wszystkie wycieki pynw
z generatora. We wszystkich modelach silnikw zosta zastoso- Generatory QAX wyposaone w obudow HardHat
wany zamknity system odpowietrzania. Po doskonaym przyjciu, z jakim spotkaa si na rynku obudo-
Gwnym zadaniem Atlas Copco byo zagwarantowanie nie- wa HardHat, stanowica element wyposaenia sprarek Serii
zawodnoci dziaania generatorw QAS, wyduenie czasu ich 7, Atlas Copco wprowadza j do wybranych modeli generatorw.
pracy, a dziki temu zwikszenie wydajnoci i zysku klienta. W obudow HardHat zostaa teraz wyposaona seria generato-
Dobrze wywaone wartoci zuycia paliwa i oleju oraz lepszy rw QAX modele QAX 12-20-30 (50 Hz). Obudow HardHat
system filtrowania powietrza pozwalaj na zachowanie 500 go- opracowano w celu wyeliminowania problemw zwizanych
dzin przerwy midzy kolejnymi przegldami technicznymi przy z korozj, ktrej trzeba przeciwdziaa w przypadku obudw

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 11

artyku sponsorowany
artyku sponsorowany

metalo-
wych. Cha-
rakteryzuje
si ona rwnie
du odpornoci
na uderzenia i za-
rysowania, zachowuje
du warto w przy-
padku odsprzeday i mi-
nimalizuje szkodliwy wpyw
na rodowisko naturalne. Se-
ria generatorw QAX zostaa
zaprojektowana gwnie z myl
o usugach wynajmu, zastosowa-
niach na placach budw i w sekto-
rze uytecznoci publicznej. Genera-
tory QAX 12-20-30 o mocy znamionowej
12 kVA, 20 kVA i 30 kVA (9,6 kW 24 kW)
napdzane s trzycylindrowymi silnikami wy-
sokoprnymi firmy Deutz, ktre s zgodne pletne rozwizania, pozwalajce skupi si im na ich podstawowej
z przepisami dotyczcymi emisji haasu i spalin dziaalnoci.
oraz speniaj wymagania normy EED, kategoria 2. Lata dowiadcze i dugoletnia praktyka w obsudze tech-
Pena zgodno z wymaganiami najnowszej europejskiej nicznej maszyn pozwalaj Atlas Copco, wyznaczy najbardziej
normy dotyczcej haasu powodowanego przez maszyny pracu- optymalny system serwisowania kadej maszyny. Doskonale
jce na zewntrz (OND) sprawia, e generatory te s idealnymi przeszkoleni inynierowie Atlas Copco wsparci dowiadczeniem
urzdzeniami do pracy w obszarach zamieszkaych, a nawet do globalnej organizacji, potrafi sprawdzi stan roboczy sprztu
pracy na zmianach nocnych w miejscach, gdzie konieczne jest w kadych warunkach roboczych i wymieni wszystkie elemen-
zachowanie niskiego poziomu emisji haasu. Nowa obudowa ty, ktre ulegaj zuyciu, zapobiegajc w ten sposb awariom
szczeglnie dobrze sprawdza si na placach budw i w sek- i kosztownym przestojom.
torze wynajmu. Produkowana jest z materiau, ktry posiada Atlas Copco opracowa pakiet usug i produktw posprzeda-
aprobat UN, moe by poddawany procesowi recyklingu i nie nych w celu zagwarantowania najwyszej wydajnoci i najni-
ulega korozji. Dziki temu zachowuje swj wygld nawet po szego kosztu eksploatacji swoich maszyn i urzdze. Znajduj
wielu latach uytkowania. Nie wymaga wymiany czci, nie ma si w nim zestawy serwisowe, obejmujce wszystkie czci za-
szkodliwego wpywu na rodowisko i zachowuje du warto mienne konieczne do przeprowadzenia zaplanowanych prze-
w przypadku odsprzeday. Obudowa HardHat wykonana jest gldw technicznych, jak rwnie umowy gwarantujce pen
z poddajcego si procesowi recyklingu polietylenu liniowego obsug serwisow maszyny. Atlas Copco jest w stanie zapro-
redniej gstoci (LMDPE), ktry jest dopuszczony do uytku ponowa najbardziej ekonomiczne rozwizanie w zalenoci od
jako materia stosowany przy produkcji kontenerw, odzi oraz warunkw roboczych i wymaga klienta.
wykorzystywany w innych zastosowaniach. Mate-
ria jest w peni stabili-
zowany UV, zawiera
przeciwutleniacze
o dugim okresie
dziaania i jest od-
porny na dziaanie
niskich i wysokich
temperatur. Poza tym
charakteryzuje si
estetycznym wygl-
dem i nowoczesnym
wzornictwem.
Nowa seria ge-
neratorw stanowi
idealne rozwizanie w tych
zastosowaniach, gdzie ilo miejsca
jest ograniczona.

Skuteczno obsugi technicznej

duszy czas pracy
Ale produkty to nie wszystko. Nasza
dobrze rozwinita obsuga posprzedaowa
gwarantuje klientom uzyskanie penej satysfakcji z uytkowania Atlas Copco Polska sp. z o.o.
produktw Atlas Copco. Proponujemy naszym klientom kom-

12 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 artyku sponsorowany
artyku sponsorowany

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 13

geoinynieria
geoinynieria
Co dalej z sandomierskim
wzgrzem?
Zabytkowy Sandomierz
Miasto jest malowniczo pooone na kilku lessowych
wzgrzach nadwilaskich. Pocztki osadnictwa na tym
terenie datuje si na epok kamienn neolit (52001700
p.n.e.). Miasto jest jednym z najstarszych i najlepiej za-
chowanych wrd innych wanych historycznie orodkw
polskich. Jego bogata historia i lata wietnoci z okresu
redniowiecza do dzi s widoczne w doskonale zacho-
wanej strukturze urbanistycznej miasta, jak rwnie w po-
zostaych z tego okresu obiektach zabytkowych, spord
ktrych ponad sto zalicza si do klasy najwyszej. Cz znaczeniu. Byo niszczone przez zaborcw, wojny, poary.
14 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)
kamienic i ratusz na Starym Miecie w Sandomierzu po-
chodzi z XIV w. Osiem wiekw temu rozpoczto budow
podziemnych korytarzy, komr i lochw, ktrych gbo-
ko dochodzia nawet do 15 m. Dzi, przeksztacone w
Podziemn Tras Turystyczn, stanowi jedn z najwik-
szych atrakcji Sandomierza. Miasto przez stulecia swojego
istnienia przechodzio rne etapy rozwoju. To tu gocili
i mieli sw siedzib ksita i krlowie. Tutaj yli i tworzyli
wielcy Polacy. Kres wietnoci przypada na okres potopu
szwedzkiego, od ktrego to miasto coraz bardziej tracio na
Obecnie zagroenie przybrao inn posta.
Historyczno-architektoniczna pereka, jak niewtpli-
wie wrd polskich miast jest Sandomierz, moe nieba-
wem ulec powanej dewastacji a w najgorszym przypadku
znikn z powierzchni ziemi. Wszystko to za spraw nie-
zbyt szczliwego usytuowania miasta na gruncie, ktrego
struktura geologiczna nie wytrzymuje obcie powodo-
wanych przez infrastruktur miejsk, co przyczynia si do
regularnego rozsuwania si wzgrza. Na terenie Starego
Miasta czsto dochodzi do uszkodze budynkw, powsta-
wania zapadlisk, osiadania powierzchni terenu oraz osu-
wisk skarp wzgrza, na ktrym jest ono zlokalizowane.
Ogromna degradacja wzgrza dokonaa si nie tylko
z powodw naturalnie postpujcego osuwania si skar-
py. Proces ten zosta dodatkowo spotgowany poprzez
warunki hydrogeologiczne, czyli uplastycznianie si lessu

pod wpywem wilgoci powodowanej w znacznym stop-
niu przez nieszczeln i wyeksploatowan przez ponad
p wieku sie wodno-kanalizacyjn i ciepownicz oraz
niekontrolowany spyw wd deszczowych. Lessowe pod-
oe chonie wod wypywajc z nieszczelnych rur i staje
si plastyczne, powodujc wzmoone ruchy geologiczne
wzgrza. Zmieniajca si pod wpywem wody objto les-
su skutkuje tworzeniem si pustych przestrzeni, a powsta-
jce pod powierzchni korytarze wzmagaj osuwanie si
terenu, co wywouje kolejne uszkodzenia.
Katastrofy sytuowanych na wzgrzu budynkw zda-
rzay si ju w XIX w. Skarpy coraz czciej si osuway
i tworzyy zapadliska. Wraz z postpujcym rozwojem in-
frastruktury miejskiej zagroenie dla wzgrza byo coraz
wiksze. Wiosn 1967 r. doszo do powanego osunicia
si skarpy wschodniej, w wyniku czego destrukcji ulega
cz starwki sandomierskiej. Runa wtedy skarpa w re-
jonie ul. Browarnej, a nad przepaci zawisy domy. Skarp
wwczas zabezpieczono, a miasto odrestaurowano i usta-
nowiono strefy ochrony konserwatorskiej, by chroni ukad
urbanistyczno-architektoniczny.
Ekspertyzy
Badania wykonane przez naukowcw z Akademii Grni-
czo-Hutniczej w Krakowie potwierdzaj obawy, i Sando-
mierz jest zagroony katastrof budowlan. Niebezpiecze-
stwo zwiksza fakt, e struktura wzgrza podzielona jest na
geoinynieria
geoinynieria
cztery czci, z ktrych kada przemieszcza si w innym
kierunku.
Szczegowe badania podoa i stanu fundamentw pod
budynkami zabytkowymi, prowadzone przez Zesp Na-
ukowy z AGH od roku 1963, wykazay, i ich stan jest
w niepokojco zej kondycji, a one same bardzo czsto
nie s przystosowane do przenoszenia na podoe ciaru
murw budynkw. Obiekty, w licznych przypadkach zbyt
pytko posadowione na gruntach nasypowych lub na pla-
stycznych lessach, wykonane z lunych kamieni lub z ce-
gy, poczone sab i zwietrza zapraw, wymagay grun-
townej przebudowy i wzmocnienia. W zwizku z tym na
przeomie lat 1964/65 Zesp Naukowy z AGH opracowa
wytyczne, ktre jednoznacznie reguloway spraw funda-
mentw w Sandomierzu.
Projekt odnowy miasta
Opracowany przez miasto projekt Rewitalizacja Starego
Miasta w Sandomierzu etap I ochrona i zabezpieczenie
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 15
geoinynieria
geoinynieria

Zespou Staromiejskiego mia suy pozyskaniu funduszy

na gruntown odnow i wykonanie zabezpiecze. W ubie-
gym roku miasto yo nadziej na otrzymanie sporego za-
strzyku pienidzy w kwocie 11 mln EUR na jego realizacj.
Fundusze miay pochodzi z unijnego programu Infrastruk-
tura i rodowisko, a realizacja miaa mie miejsce w latach
20082011. Z uwagi na to, e najwaniejszym problemem
miasta wci pozostaje osuwanie si wzgrza staromiej-
skiego, w projekcie uwzgldniono dziaania majce na celu
zapobieenie jego dalszej degradacji. Uwzgldnia on m.in.
przeprowadzenie bada archeologicznych oraz cakowit
wymian infrastruktury podziemnej na now, elastyczn
(odporn na uszkodzenia spowodowane ruchami geolo-
gicznymi), co pocignie za sob konieczno wymiany na-
wierzchni ulic, owietlenia, budow informatycznej infra-
struktury wiatowodowej, urzdzenie terenw zielonych, Fot. 1. Rynek Gwny (awaria, grudzie 2007 r.)
rozbudow maej architektury, wykonanie iluminacji wy-
branych obiektw na terenie Starego Miasta oraz renowa-
cj przestrzeni publicznej po przeprowadzonych pracach
ziemnych. Zaoono te maksymalne ograniczenie ruchu
koowego w obrbie Starego Miasta, co spowoduje nasile-
nie problemw komunikacyjnych, w zwizku z czym nie-
odzowne stanie si wybudowanie nowoczesnych parkin-
gw z infrastruktur towarzyszc. Kolejne etapy realizacji
projektu obejmowa maj promocj przedsibiorczoci po-
przez zwikszanie moliwoci prowadzenia i rozszerzania
dziaalnoci gospodarczej w branach zwizanych z tury-
styk i kultur. W dalszych planach zakada si stopniow
dekomunalizacj i sprzeda miejskich kamienic z przezna-
czeniem na lokale gastronomiczne i infrastruktur noclego-
w. Miasto chce rwnie prowadzi intensywn akcj pro-
mocyjn Sandomierza. Uzupenieniem tych dziaa maj
by projekty szkoleniowe i marketingowe, realizowane
w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego.
Wykonane liczne specjalistyczne badania geodezyjne
i geologiczne wskazuj na bezwzgldn konieczno szyb-
kiej wymiany caej infrastruktury podziemnej na now ela-
styczn. Jednake zmiany w Ministerstwie Rozwoju Regio-
nalnego spowodoway konieczno ponownej weryfikacji
projektu, po ktrej zakwestionowano naglc potrzeb
pomocy zabytkowemu miastu. Preumowa na otrzymanie
dotacji miaa zosta podpisana przez burmistrza Sando-
mierza, Jerzego Borowskiego, w grudniu 2007 r., ale rzecz
zostaa przesunita na stycze i miaa si wyjani w jego
pierwszej poowie. Tymczasem Urzd Miasta w Sandomie-
rzu zosta zobligowany do dorczenia Ministerstwu Kultury
niezbdnych dokumentw wiadczcych o koniecznoci Fot. 2. Podziemna Trasa Turystyczna (awaria, grudzie 2007 r.)
wykonania wskazanych w projekcie dziaa.
Jednak wiadomo jaka nadesza o skreleniu z listy
kluczowych projektw tego, ktry suy mia ratowa-
niu sandomierskiej Starwki przed zagad, a na ktre
przeznaczone zostan rodki z Unii Europejskiej. Naj-
gorsza, ale realna wersja wydarze jest taka, e wzgrze
moe spyn wraz z redniowiecznymi zabytkami na
skutek dalszego rozmywania podoa. Sytuacja w San-
domierzu wymaga podjcia natychmiastowych prac,
wic teraz miasto musi ubiega si o pienidze w dro-
dze konkursu, a dokumentacj konkursow musi zoy
do koca lutego. Oznacza to bdzie w najlepszym wy-
padku i przyznaniu Sandomierzowi funduszy na rewita-
lizacj Starego Miasta kilkumiesiczn zwok w podj-
ciu prac majcych zapobiec prawdopodobnej katastrofie
Fot. 3. Rynek Gwny (awaria, grudzie 2007 r.)
budowlanej.

16 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 geoinynieria
geoinynieria

Zimowe awarie
W poowie grudnia 2007 r. wizja katastrofy na sandomier-
skim wzgrzu staa si coraz bardziej realna a konieczno
przebudowy infrastruktury wodno-kanalizacyjnej nie
cierpica zwoki. Po raz kolejny doszo wwczas do awarii
i pknicia rury wodocigu na gbokoci 9 m pod jed-
n z kamienic. Spowodowao to podmycie podoa pod
kilkoma kamienicami oraz naruszenie ich fundamentw,
w wyniku czego w mieszkaniach zaczy pka ciany.
Zapadniciu na dugoci kilkudziesiciu metrw uleg te
chodnik. Woda wdara si rwnie do komnat Podziemnej
Trasy Turystycznej. Zalane zostay komory sandomierskich
lochw, tak zwany Chodnik Rkodzielnikw i lepy za-
uek. Awaria zostaa chwilowo powstrzymana, woda od-
pompowana przez straakw, a boto na trasie turystycz-
nej uprztnite. Istnieje jednak zagroenie, e regularnie
podmywajca podoe woda z nieszczelnych rur, ktre Fot. 4. Skarpa wschodnia
sukcesywnie pkaj pod wpywem ruchw tektonicznych
gruntu, moga powypukiwa szereg jam, ktre w kadej
chwili mog spowodowa kolejne zapadliska. Potwierdze-
niem tego, i bezporedni przyczyn pknicia byy ruchy
tektoniczne, jest fakt, i wymienione rury nie byy skoro-
dowane, lecz nie wytrzymay dziaania si podczas przesu-
wania si podoa.
Do ponownej awarii rurocigu na Starwce doszo trzy
dni po pierwszym grudniowym incydencie. Jakkolwiek
awari usunito w cigu kilku godzin, to dalej nieznany
pozostaje kierunek odpywu wody oraz wica si z nim
potencjalna moliwo wywoania kolejnych uszkodze.
Std te niezmiernie wane s prowadzone badania i eks-
pertyzy naukowcw, ktre pomog ustali gwne rda Fot. 5. Skarpa wschodnia
niebezpieczestwa, a co za tym idzie opracowa strategi
skutecznej walki z niewidzialnym wrogiem. Wedug geologw, w 2007 r. maksymalna prdko
Obawy przed zagroeniem koncentruj si teraz wo- osiadania wzgrza wynosia 1 cm. Wynika z tego, i bez
k gwnego wodocigu Starego Miasta, ktrego awaria szybkiego podjcia dziaa zapobiegawczych, w tym ogra-
moe wyrzdzi nieporwnywalne w skutkach spustosze- niczenia moliwoci penetracji wody deszczowej w gb
nie w stosunku do tego, jakie spowodoway rury o maej grotworu i wymiany sieci wodnej, moe doj do wyst-
rednicy. Z prac naukowcw i uzyskanych przez nich lip- pienia ogromnego osunicia si skarpy.
cowych wynikw bada wiadomo, e wzgrze nieustannie
z roku na rok pka, a jego ruchy w niektrych miejscach
dochodz nawet do 2 cm, a stateczno podoa jest coraz
bardziej wta.
autor mgr Agata Sumara
Geoinynieria drogi mosty tunele

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 17

geoinynieria
geoinynieria
OPINIE
Gwn przyczyn destrukcyjnych procesw w obrbie Stare-
go Miasta jest podoe. Wzgrze zbudowane jest z lessw grun-
tw mao odpornych na dziaanie wody. Bardzo niebezpieczne
okazay si przedostajce si w gb wzniesienia wody atmosfe-
ryczne i wody z uszkodzonych sieci wodocigowych. Wzrost za-
wilgocenia zmniejsza zwizo, wytrzymao i nono lessu. Geodezji Grniczej i Inynierii rodowiska. Pomiary odksztace
Skaa ulega upynnieniu, zmieniajc si w plastyczn mas. W pod-
ou wystpuj wwczas kawerny i kanay powstae wskutek
przeciekw wody z sieci wodocigowo-kanalizacyjnej. Powstajce
na ulicach i placach zapadliska, powoduj pkania cian nonych
budynkw. Lokalne zapadanie si tych podziemnych wyrobisk
i pustek prowadzi do szczeglnie gronych awarii budowlanych.
W latach 60. miaa miejsce wyjtkowo niebezpieczna katastrofa
budowlana. Podjto wwczas dziaania ratowania, zabezpiecza-
nia i uporzdkowania Starego Miasta, na co przeznaczono due
rodki finansowe. W wyniku tych dziaa wykonane zostay ol-
brzymie prace inynierskie. Osuwajc si skarp zabezpieczo-
no rnymi metodami. Najbardziej zagroony odcinek skarpy
wschodniej, ktra spywaa w rejonie ulic Fortecznej, Tkackiej
i Browarnej, zabezpieczono zatopionym w warstwie lessu mu-
rem oporowym z ogromnych skrzy elbetowych, osadzonych
bezporednio w warstwie skalnej. Na zboczu skarpy uoono
elbetow kratownic, zwizan ze ska kilkunastometrowymi
palami. Konstrukcj t pokryto tarasowo uformowan warstw
ziemi, dodatkowo umacniajc j zieleni.
Zabezpieczanie zakoczyo si ok. 1972 r., a po tym okresie suk-
cesywnie wykonywane byy remonty budynkw mieszkalnych
oraz zabytkowych budynkw uytecznoci publicznej i sakralnej.
Prace te poprzedzono robotami grniczymi prowadzonymi przez
Przedsibiorstwo Robt Grniczych z Bytomia pod nadzorem Ze-
2 stycznia 2008 r. na terenie Rynku w Sandomierzu zosta-
y przeprowadzone rekonesansowe pomiary georadarowe.
Wykonano je w celu dokonania analizy przestrzennej zmian
zachodzcych w orodku pod wpywem wycieku wody
z pknitej rury, ktry mg spowodowa powstanie stref
rozlunie w gruncie, co moe w pewnych warunkach po-
wodowa powstawanie zapadlisk na powierzchni terenu.
W przypadku tych bada zarwno pomiary, jak i ich inter-
pretacja miay na celu stwierdzenie, na ile metoda georada-
rowa jest przydatna do badania stref rozrzedze gruntu, kt-
re ostatnio wystpiy w tym rejonie. Pomiary miay na celu
zbadanie, czy penetracja fal elektromagnetycznych w rejo-
nach rozlunie jest wystarczajco gboka i czy istnieje
moliwo prowadzenia bada georadarowych dla lokaliza-
cji niecigoci w budowie gruntu w rejonie Rynku w Sando-
mierzu. W zwizku z tym wybrano arbitralnie dwa rodzaje
anten o czstotliwociach 200 oraz 400 MHz i przeprowadzo-
no badania jedynie wzdu pojedynczych profili.
Wyniki uzyskane w czasie tego rekonesansu wskazuj
na to, e metoda georadarowa, jeeli byaby waciwie za-
projektowana, a profile byyby dobrze wytyczone, daaby
moliwo wyznaczenia stref rozlunienia. Penetracja tych
fal nie jest zbyt gboka, co zwizane jest z waciwociami
fizycznymi gruntu (stosunkowo dua przewodno orod-
ka), mimo to do gbokoci ok. 5 m mona si spodziewa
uytecznej informacji z rejestracji georadarowej.
Uzyskano informacj o pooeniu caego szeregu elemen-
tw podziemnej infrastruktury. Skupiono si na lokalizacji wy-
stpowania rozlunie gruntu w oparciu o anomalie w rozka-
18 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)
spou Naukowego AGH. Miay one na celu likwidacj i zabezpie-
czenie wyrobisk podziemnych, wzmacnianie nieodpowiednich
fundamentw oraz posadowienie nowych fundamentw.
Od roku 1995 na terenie Starego Miasta prowadzone s badania
deformacji podoa gruntowego realizowane przez AGH Wydzia
powierzchni terenu prowadzone s z wykorzystaniem precyzyjnej
technologii pomiarowej, opartej na elektronicznych instrumentach
geodezyjnych i satelitarnych odbiornikach GPS. Istot tych bada
jest obserwacja przemieszcze podoa w przestrzeni czasowej.
Przeprowadzane dwukrotnie w cigu roku pomiary potwierdzaj
fakt osiadania i przemieszczania terenu.
W zwizku z zaistniaymi pod koniec 2007 r. awariami zesp
pracownikw Zakadu Geofizyki AGH wykona na terenie Stare-
go Miasta pomiary georadarowe. Badania terenowe miay na celu
przeprowadzenie analizy przestrzennej zachodzcych pod wpy-
wem wycieku wody z pknitej rury zmian, ktre mogy spowo-
dowa powstanie obszaru rozlunie w gruncie. Na podstawie
wstpnych wynikw georadarowych stwierdzono wystpujce
w rejonach bada strefy rozlunie gruntu, groce powstawa-
niem zapadlisk na powierzchni terenu oraz uszkodzeniami bu-
dynkw czy infrastruktury.
Obecnie miasto zmaga si z powanym problemem finansowym,
gdy nie udao si pozyska funduszy unijnych z tzw. listy indy-
katywnej na ochron, zabezpieczenie i rewitalizacj Starego Mia-
sta, a o niezbdne pienidze mona bdzie si stara jedynie w
ogaszanych konkursach.
mgr in. Jerzy Borowski
Burmistrz Sandomierza
dzie sygnaw georadarowych. Z przeprowadzonych bada
wynika, e z uwagi na fakt, i miay one charakter wstpny,
nie mog stanowi podstaw do precyzyjnych ustale. Ustalo-
no jednak, e metoda georadarowa moe by wykorzystana
do lokalizacji stref rozlunie i zmian zachodzcych w war-
stwach przypowierzchniowych do gbokoci co najmniej 5 m.
Powinny zosta przeprowadzone badania 3D, tzn. naleaoby
przeprowadzi profile w odlegociach od 1 do 2 m oraz prze-
prowadzi kompleksow interpretacj wynikw pomiarowych
cznie dla wszystkich profili, aby uzyska pewniejszy i prze-
strzennie okrelony rozkad strefy rozlunie. Takie badania
naleaoby powtarza co kilka miesicy w celu identyfikacji
zmian czasowych w rozkadzie anomalii georadarowych.
Na podstawie wstpnych wynikw przeprowadzonych
prac georadarowych mona stwierdzi, e w rejonie bada
wystpuj mocno zawodnione strefy rozlunie orodka.
Takie strefy w przyszoci mog powiksza si i migro-
wa, co stwarza zagroenie powstania zapadlisk. Strefy roz-
lunie w gruncie mog powodowa rwnie uszkodzenia
budynkw i infrastruktury na- i podziemnej. Biorc pod
uwag skomplikowany charakter zjawisk zachodzcych
w grotworze, dla penego zobrazowania rozkadu stref
niebezpiecznych naley wykona prace w ukadzie 4D (ba-
dania czterowymiarowe).
dr in. Sylwia Tomecka-Sucho
Czonek zespou pracownikw Zakadu Geofizyki Akademii
Grniczo-Hutniczej w Krakowie, ktry przeprowadzi pomiary
georadarowe na terenie Rynku w Sandomierzu
 geoinynieria
geoinynieria

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 19

izolacje i iniekcje
izolacje i iniekcje

Uszczelnianie cian
szczelinowych
T
echnologia cian szczelinowych zakada wykonanie kon-
strukcji szczelnej, czyli mona przyj, e przez okres min.
dwch lat od momentu zakoczenia formowania cian
woda gruntowa nie przeniknie do wntrza obiektu. Tylko do-
wiadczona, specjalistyczna firma wykonawcza moe zagwaran-
towa poprawne ich konstruowanie. Istnieje jednak wiele czyn-
nikw, ktre powoduj, e przez ciany szczelinowe przecieka
woda. Nie jest to wina ani projektanta, ani wykonawcy. Wykonuje
si po prostu prace w gruncie, przez co za kadym razem mona
natrafi na inne warunki i niespodzianki. Tego wanie naley si
spodziewa oraz, przede wszystkim, skalkulowa dodatkowe do-
szczelnienie w swojej ofercie na wykonanie cian szczelinowych.
Uzyskanie penej szczelnoci konstrukcji w trudnych warunkach
gruntowych w praktyce jest niemal niemoliwe.
ciany szczelinowe, bdce elementem konstrukcji podziem-
nej, bezporednio stykaj si z gruntem. W zalenoci od usytu- Fot. 2. Przygotowanie powierzchni cian do uszczelnienia strukturalnego
owania mog wystpowa mniejsze lub wiksze cinienia wd
gruntowych na element budowli. Pierwsz barier izolacyjn jest
bentonit, ktry wykorzystuje si w technologii wykonywania
cian na etapie budowy. Dziki temu pniej woda moe napo-
tka jedynie dobry, wodoszczelny beton. Zarwno w warstwie
bentonitu, jak i w konstrukcji elbetowej wystpuj jednak pewne
niedoskonaoci.
Wycieki wody na cianach szczelinowych widoczne s na sty-
kach pocze sekcji oraz na powierzchni w postaci plam. S rw-
nie widoczne na ewentualnych rysach i pkniciach.

Fot. 3. Uszczelnienie struktury ciany ywic MC-Injekt GL-95

Fot. 1. Wycieki wody w obszarze styku poczenia sekcji Fot. 4. Iniekcyjne uszczelnienie styku poczenia sekcji

20 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 izolacjeizolacje
i iniekcje
i iniekcje

Zarwno styki sekcji oraz rysy wydaj si by dosy atwe do

uszczelnienia, jednak usunicie wilgotnych plam sprawia wyko-
nawcom wiele kopotw. Widoczne na powierzchni cian prze-
barwienia i wycieki s wynikiem wad w strukturze betonu. S to
niedowibrowane, rozlunione i przewarstwione gruntem miejsca.
Rozmiar uszkodze moe wynosi od kilku centymetrw do kil-
kunastu metrw kwadratowych. W ekstremalnych przypadkach
moe dotyczy caego obiektu, gdy stwierdza si wysok poro-
wato struktury betonu.
Naprawa uszczelniajcej struktury elementu jest niezwykle trud-
na i czasochonna, a co za tym idzie kosztowna. Dostpne na
rynku technologie pozwalaj na skuteczne zabezpieczenie kon-
strukcji cian szczelinowych przed wod. Wypenienia uszczel-
niajcego struktur betonu mona wykona przy pomocy technik
iniekcyjnych. Dziki odpowiedniej formie prowadzenia prac do-
prowadza si do penej likwidacji zawilgoce fragmentw kon-
strukcji.
Technologia iniekcji cinieniowej oparta na ywicy hydrostruk-
turalnej w peni zabezpiecza struktur elementu konstrukcji przed Fot. 5. Obiekt przejcia podziemnego realizowany w systemie uszczelnienia
strukturalnego cian
wod i wilgoci. Materia iniekcyjny to produkt o bardzo niskiej
lepkoci i wysokiej zdolnoci penetracji podoy mineralnych,
przeznaczony do wypenie uszczelniajcych. Opracowana tech-
nika, sprawdzona na wielu obiektach o konstrukcji cian szczeli-
nowych, wykazuje du skuteczno. Wszystkie prace iniekcyjne
mona wykonywa od wewntrz pomieszcze budynku bez ko-
niecznoci odkopywania elementw.
Dla maych powierzchni, punktowych wyciekw lub niedu-
ych plam mona wykona uszczelnienie samej struktury betonu.
Do uszczelnienia struktury ciany proponuje si iniekcj cinie-
niow z zastosowaniem pompy iniekcyjnej typu 2K oraz pake-
rw iniekcyjnych. Kontrolowane cinienie robocze umoliwi do-
kadne wypenienie uszczelniajce struktury elementu bez ryzyka
powstania wtrnych uszkodze konstrukcji podczas prowadzenia
prac iniekcyjnych.
Materia iniekcyjny wprowadzany jest punktowo poprzez pake-
ry iniekcyjne w konstrukcj ciany. Wprowadza si go otworami,
rastrowo, co 2530 cm na gboko do 2/33/4 gruboci napra-
wianego elementu.
W przypadku duych fragmentw lub caych odcinkw cian
mona przeprowadzi uszczelnienie w postaci wytworzenia izola- Rys. 1. Rozmieszanie otworw iniekcyjnych w systemie uszczelnienia struk-
cji na zewntrz konstrukcji w gruncie. tury elementu
Do wytworzenia kurtyny izolacyjnej w gruncie za konstruk-
cj proponuje si iniekcj cinieniow z zastosowaniem pompy
iniekcyjnej typu 2K oraz pakerw iniekcyjnych. Kontrolowane
cinienie robocze umoliwi dokadne wypenienie uszczelniaj-
ce gruntu bez ryzyka powstania wtrnych uszkodze konstrukcji
podczas prowadzenia prac iniekcyjnych.
Materia iniekcyjny posiadajcy moliwo regulowania czasu
wizania wprowadzany jest punktowo poprzez pakery iniekcyjne
za konstrukcj ciany, bezporednio w grunt, otworami rastrowo
co 4050 cm.
Technologie napraw dostosowywane s do kadego obiektu
indywidualnie. Za kadym razem naley konsultowa rozwiza-
nie z doradc technicznym producenta i dostawcy technologii.
Do wykonywania tego typu napraw zaleca si korzystanie
z usug dowiadczonych i specjalizujcych si w iniekcji cinie-
niowej firm wykonawczych. Warto pamita, e producent mate-
riaw chemii budowlanej autoryzuje i rekomenduje firmy, ktre
wykonuj naprawy w odpowiedniej technologii.

autor mgr in. Krzysztof Wrblewski

MC-Bauchemie sp. z o.o.
Rys. 2. Rozmieszczenie otworw iniekcyjnych w systemie odtworzenia izo-
lacji na zewntrz konstrukcji w gruncie

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 21

geoinynieria
geoinynieria

Baaardzo gbokie wykopy cz. 2

Obudowy wykopw na budowie Centrum Sopotu

Fot. 1. Budowa pnocnej czci tunelu w Sopocie

W
poprzednim wydaniu kwartalnika Geoinynieria
drogi mosty tunele publikacja o grodzicach kon-
cernu ArcelorMittal bya w caoci powicona
relacji z prac prowadzonych przy zabezpieczeniu gbokiego
wykopu pod budow budynku SkyTower we Wrocawiu. W-
tek obudw wykopw z zastosowaniem grodzic jest kontynu-
owany w niniejszym artykule, opowiadajcym o inwestycji no-
szcej nazw Centrum Sopotu. Do zabezpieczenia wykopw
na tej budowie wykorzystano grodzice AZ18 produkowane
przez koncern hutniczy ArcelorMittal.
Inwestorem Centrum Sopotu jest spka o nazwie Centrum
Haffnera, w ktrej swoje udziay maj PKO Bank Polski SA,
gmina miasta Sopot oraz generalny wykonawca obiektu fir-
ma NDI SA. Prace przy budowie Centrum Sopotu rozpoczy
si w padzierniku 2006 r. a ich zakoczenie planowane jest
na padziernik 2008 r. Rys. 1. Wizualizacja Nowego Centrum Sopotu
Projekt autorstwa Przedsibiorstwa Projektowania i Realiza-
cji MAT sp. z o.o. z Gdaska zakada budow nastpujcych sigajcych gbokoci od 0,6 do 1,8 m nawiercono kompleks
obiektw (rys. 1.): hotelu i domu zdrojowego poczonych ze piaszczysto-wirowy rozdzielony na gbokoci ok. 7 m nieprze-
sob cznikiem, budynku biurowo-parkingowego, budynku puszczaln warstw glin pylastych prchniczych o miszoci od
mieszkalnego, centrum handlowo-usugowego oraz tunelu. 1 do 2 m. Nawiercono dwa poziomy wodonone. Grny poziom
czna powierzchnia uytkowa obiektw kubaturowych wy- wodonony ma charakter swobodny, a jego zwierciado znajduje
niesie 51 tys. m2. si 1,21,5 m pod poziomem terenu. Natomiast nawiercony pod
warstw gruntw nieprzepuszczalnych dolny poziom wodonony
Projekt obudowy wykopu ma charakter napity i stabilizuje si na takiej samej gbokoci,
Ze wzgldu na prowadzenie robt w samym centrum So- jak grny.
potu, w bezporednim ssiedztwie istniejcych obiektw, na Dziki przejciu grodzic przez warstw nieprzepuszczaln grun-
terenie, na ktrym, z uwagi na niedu odlego od morza tu odcito dopyw wody do wykopu pod ciank. Aby zmniejszy
zwierciado wody gruntowej znajdowao si na maej gbo- dopyw wody do wykopu przez zamki grodzic, aplikowano do
koci, zdecydowano si na zastosowanie grodzic jako elemen- nich rodki uszczelniajce [2]. Firma Aarsleff sp. z o.o. do uszczel-
tw zabezpieczajcych wykop. niania zamkw zastosowaa rodek na bazie bitumw.
Warunki gruntowe na caym terenie prowadzonych prac byy Do zabezpieczenia wykopw pod obiekty wchodzce w skad
bardzo podobne. Pod warstw nasypw niekontrolowanych, Centrum Sopotu firma Aarsleff sp. z o.o. wykorzystaa produ-

22 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)


kowan przez koncern Fot. 2. Urzdzenie do statycznego wciskania grodzic
Silent Piler
hutniczy ArcelorMittal
grodzic AZ18 ze stali
S355GP [1]. Charaktery-
zuje si ona wskanikiem
wytrzymaoci przy zgi-
naniu sprystym rw-
nym 1800 cm3/m. Jeden
m2 cianki szczelnej wy-
konanej z tych grodzic
way 118,1 kG.
Najdusze grodzice
AZ18 miay 13 m i byy
zastosowane jako 5-metrowa wspornikowa obudowa wy-
kopu pod hotel oraz jako kotwiona i rozpierana obudowa
wykopu o gbokoci okoo 8 m pod tunel.
Pogranie grodzic
Prace rozpoczto w padzierniku 2006 r. od pogrania
cianek pod obudow wykopu hotelu i cznika majce-
Fot. 3. Cz poudniowa tunelu. W tle cianka,
go poczy hotel z domem zdrojowym. Grodzice na caej w ktrej wykonano syfon
inwestycji byy pograne w zdecydowanej wikszoci za
pomoc urzdzenia do statycznego wciskania grodzic Silent Pi-
ler (fot. 2). Zasada pracy tego urzdzenia zostaa bardzo dobrze
opisana w jednym z wczeniejszych wyda Geoinynierii [3]. Na
niektrych odcinkach obudowy wykopu pod hotel i dom zdrojo-
wy przy pograniu grodzic korzystano take z wibromotw.
W sumie na caej inwestycji pogrono metod statycznego
wciskania grodzic 13 698 m2 cianki, a wwibrowano 2417 m2.
W trakcie realizacji inwestycji dostarczono na plac budowy po-
nad 1000 t grodzic AZ18. Dostarczono zarwno grodzice pojedyn-
cze, ktre pograno urzdzeniem Silent Piler, jak i sparowane
z zacinitymi zamkami, przeznaczone do pogrania przy uyciu
wibromota.
Specjalne rozwizania techniczne
Na budowie Nowego Centrum Sopotu w trakcie realizacji prac
zwizanych z wykonaniem obudw wykopw zastosowano wie-
le ciekawych rozwiza technicznych ukazujcych moliwoci,
jakie daje zastosowanie grodzic.
luza
Obudowa wykopu z grodzic AZ18 pod budynek cznika po-
midzy budynkami hotelu i domu zdrojowego penia take funk-
cj luzy. Konieczno wykonania luzy, czyli obiektu kojarzce-
go si bardziej z budownictwem hydrotechnicznym ni ldowym,
wynikaa z faktu, e prace nad wykonaniem tych dwch obiek-
tw nie byy prowadzone jednoczenie. Aby lepiej zobrazowa
zadanie, jakie spenia na tej inwestycji obudowa wykopu pod
cznik, przedstawiono poniej etapy pogrania grodzic i prac
przy budowie hotelu i domu zdrojowego.
1. Pogrenie grodzic AZ18 pod obudow wykopu hotelu i bu-
dynku cznika.
2. Odpompowanie wody i wybranie gruntu z grodzi wykonanych
pod budow hotelu i cznika oraz wycicie cianki pomidzy
czci podziemn tych dwch obiektw.
3. Prace fundamentowe w odwodnionym wykopie.
4. Wykonanie uszczelnienia pomidzy ciank szczeln z grodzic
AZ18 a budynkiem cznika w trakcie wznoszenia jego pod-
ziemnej czci. Przy wykonywaniu uszczelnie wykorzystano
tamy uszczelniajce wykonane z materiau pczniejcego pod
wpywem wody.
5. Po osigniciu przez wykonywany budynek hotelu ciaru
rwnowacego wypr wody zaprzestano odpompowywania
geoinynieria
geoinynieria
wody z wykopu i wyrwano grodzice pogrone wok
niego.
6. Pogrono grodzice pod dom zdrojowy, z wykopu wy-
brano grunt i odpompowano z niego wod. Wyrwano tak-
e grodzice znajdujce si pomidzy cznikiem i domem
zdrojowym. Dziki wczeniejszemu wykonaniu uszczelnie-
niu, opisanego w pkt. 4, woda nie moga napyn z terenu
budowy hotelu na teren budowy domu zdrojowego. luza
spenia swoje zadanie.
Tunel
Kolejnym bardzo
ciekawym i wanym,
zwaszcza ze wzgldu
na wygod i bezpie-
czestwo mieszka-
cw Sopotu oraz tury-
stw odwiedzajcych
to miasto, elementem
inwestycji jest tunel.
W budowanym obec-
nie tunelu bdzie biega
ulica, ktra dotychczas
przecinaa si na jednym poziomie z gwnym deptakiem Sopotu
ul. Obrocw Monte Cassino. Dugo tunelu wraz ze zjazdami
wyniesie 191 m.
Tunel by wykonywany w trzech etapach. W pierwszym z nich
wykonano sekcj tunelu o dugoci ok. 4 m, w ktr zabudowano
syfon, tak by woda pynca potokiem Bohaterw Monte Casino
przepywaa pod tunelem. W kolejnym etapie wykonano cz
tunelu znajdujc si na poudnie od syfonu (fot. 3.). Obecnie
realizowany jest trzeci etap budowy tunelu, w trakcie ktrego wy-
konywana jest cz tunelu leca na pnoc od syfonu (fot. 1.)
Obudowa wykopu pod tunel jest podparta na jednym pozio-
mie. Na czci poudniowej tunelu podparcie zostao zrealizowa-
ne przez kotwienie i rozpieranie cianki. Na czci pnocnej tu-
nelu cianka z grodzic zostaa wzmocniona przy wykorzystaniu a
trzech systemw. Zastosowano rozpory i kotwy gruntowe, a do-
datkowo, na pewnym fragmencie cianki, wprowadzono cigi
czce ze sob obudowy wykopw pod tunel i pod ssiadujce
z tunelem centrum handlowo-usugowe.
Inn ciekawostk zwizan z budow pnocnej czci tunelu
jest fakt, e obudowa wykopu z grodzic od strony wznoszonego
domu zdrojowego wczeniej penia rol obudowy wykopu dla
tego wanie budynku (fot. 1).
Jako producenci grodzic cieszymy si, e nasze produkty s
stosowane w tak ciekawych realizacjach jak budowa Centrum
Sopotu czy opisana w zeszym numerze Geoinynierii budowa
wieowca SkyTower we Wrocawiu.
Serdecznie dzikuj firmom NDI SA, Centrum Haffnera SA oraz
Aarsleff sp. z o.o. za przekazne informacje, materiay i fotografie,
bez ktrych napisanie tego artykuu byoby niemoliwe.
Literatura:
[1] PN-EN 10248:1999 Grodzice walcowane na gorco ze stali
niestopowych.
[2] Kwarciski P.: Wodoszczelno grodzic. Geoinynieria, dro-
gi, mosty, tunele. 02/2006.
[3] Sahajda K., Sobala D.: Metoda statycznego wciskania grodzic
stalowych. Geoinynieria, drogi, mosty, tunele. 01/2006.
autor mgr in. Pawe Kwarciski
ArcelorMittal Commercial Long Polska sp. z o.o.
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 23
geoinynieria
geoinynieria

Obecno firmy Geobrugg AG

w Polsce
Technologie siatek i lin stalowych jako sposb ochrony ludzi i ich otoczenia przed rnymi zagroeniami

F
irma Geobrugg dziaa na polu geotechniki od ponad
50 lat, z czego w Polsce stosunkowo niedugo, bo od maja
2005 r. Zdobycie aprobat technicznych, wprowadzenie
specyficznych technologii na polski rynek oraz pozyskanie przy-
chylnoci wykonawcw, projektantw i rodowiska naukowego
zajo firmie ok. 2 lata. Rok 2007 by zdecydowanie przeomowy,
poniewa wiza si z zaistnieniem technologii firmy Geobrugg
na kilku duych projektach drogowych, czciowo opisanych
w dalszej czci artykuu. Dodatkowo z dniem 1 stycznia 2008 r.,
firma Geobrugg zostaa wydzielona jako firma niezalena z firmy
Fatzer AG, w ktrej wczeniej funkcjonowaa jako marka handlo-
wa. Powstanie firmy Geobrugg AG nie zmienia formy dziaania
polskiego przedstawicielstwa oraz nie wpywa na status wano-
ci ofert i umw zawartych przed 1 stycznia 2008 r.
W zwizku z powyszymi faktami warto przybliy ofert Fot.1. Skarpy w cigu drogi S-1, Grodziec lski, zabezpieczone gwodziami
samowierccymi TITAN 30/11 oraz pokryte systemem TECCO
firmy Geobrugg AG, ktra wraz z uzyskaniem samodzielnoci
zostaa podzielona wewntrznie na 3 dziay, oferujce bardzo
niszowe i unikalne w skali wiatowej technologie oparte na li-
nach oraz siatkach stalowych o bardzo wysokiej wytrzymaoci
zarwno statycznej, jak i dynamicznej.
W ramach firmy Geobrugg AG dziaaj obecnie trzy piony:
ochrona przed zagroeniami naturalnymi,
inynieria bezpieczestwa,
architektura linowa.

Ochrona przed zagroeniami naturalnymi

W dziedzinie ochrony przed zagroeniami naturalnymi firma
oferuje swoim Klientom rozwizania oparte na ponad 50. latach
dowiadcze. Oferta firmy Geobrugg AG jest odzwierciedleniem
skali problemw i zagroe wystpujcych na terenach alpej-
skich, gdzie powstaway pierwsze instalacje oraz gdzie firma no-
tuje wci najwiksz sprzeda na wiecie. Celem jej dziaalnoci
jest ochrona ludzi, ich otoczenia i infrastruktury (np. transporto- Fot. 2. Bariera RXI-025 chronica drog nr 971. egiestw k. Nowego Scza
wej) przed siami natury w postaci:
spadajcych odamkw skalnych (bariery w technologii siatek
piercieniowych ROCCO),
lawin niegu (bariery utrzymujce pokryw niegow),
spyww gruzowych (bariery przeciwrumowiskowe w tech-
nologii siatek ROCCO),
osuwisk i spyww na skarpach (systemy stabilizacji TECCO
i SPIDER).
Ze wzgldu na olbrzymi ilo projektw drogowych realizo-
wanych obecnie w Polsce, a co za tym idzie z olbrzymi iloci
nowo powstajcych skarp, najwiksza sprzeda notowana jest
w przypadku elastycznego systemu stabilizacji powierzchniowej
skarp o nazwie handlowej TECCO, ktry dziki swym unikal-
nym waciwociom, estetyce (wizualna lekko konstrukcji,
moliwo zazielenienia) oraz sprawdzonej koncepcji wymiaro-
wania gwarantuje wieloletni i bezobsugow eksploatacj skarp
zarwno naturalnych, jak i wykonanych przez czowieka. Na
fot. 1. pokazano najwikszy zrealizowany przy wykorzystaniu Fot. 3. Bariera przeciwrumowiskowa w Szwajcarii po zatrzymaniu spywu
gruzowego o objtoci ponad 1000 m3
systemu TECCO w Polsce projekt, obejmujcy zabezpieczenie

24 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 geoinynieria
geoinynieria

skarp wykopu w cigu drogi ekspresowej S-1 w miejscowoci

Grodziec lski koo Skoczowa. System TECCO zainstalowany
zosta jako dopenienie zbrojenia wgbnego gwodziami typu
30/11 firmy TITAN.
Na specjaln uwag polskich Klientw, szczeglnie na tere-
nie poudniowej czci naszego kraju, zasuguj rwnie bariery
w technologii siatek piercieniowych ROCCO, chronice przed
spadajcymi odamkami skalnymi oraz spywami gruzowymi
(tzw. bariery przeciwrumowiskowe). Unikaln cech tych rozwi-
za jest posiadanie gwarantowanej nonoci dynamicznej, wy-
pracowanej w wyniku intensywnych testw w skali 1:1. W wielu
przypadkach rozwizania te stanowi znakomit alternatyw dla
cikich konstrukcji oporowych, galerii, zadasze czy waw
ziemnych, szczeglnie na terenach o ograniczonej przestrzeni,
co ma zazwyczaj miejsce przy budowie autostrad i drg ekspre-
sowych. Na fot. 2. i 3. pokazano bariery, z ktrych jedna chroni Fot. 5. Bariera na przejedzie kolejowym, Yverdon, Szwajcaria
drog wojewdzk nr 971 w miejscowoci egiestw k. Nowe-
go Scza, a druga zatrzymaa spyw gruzowy w Szwajcarii (obj-
to ponad 1000 m3!). Pokazana na fot. 2. bariera typu RXI-025
posiada nono dynamiczn 250 kJ, co odpowiada pionowemu
upadkowi bloku skalnego o masie 1000 kg z wysokoci 25 m!
Najmocniejsze dostpne w tym momencie bariery na rynku s
w stanie zatrzyma obryw skalny posiadajcy energi kinetyczn
5000 kJ. Aby przetestowa barier na 5000 kJ, upuszcza si na
ni pionowo blok betonowy o masie 16 000 kg z wysokoci
32 m...
Bardzo dobrym rozwizaniem ochronnym, szczeglnie dla
drg niszej klasy, s kurtyny skalne z siatek stalowych TECCO.
Jest to zabezpieczenie bierne, co oznacza, e dopuszcza si po-
wstawanie obryww skalnych. S one jednak bezpiecznie spro-
wadzane pod siatk do podstawy skarpy. Rozwizanie to jest
zgodne z filozofi firmy, mwic o dostarczaniu rozwiza
sprawdzonych i przetestowanych w skali 1:1, poniewa techno-
logia kurtyn TECCO powstaa w oparciu o testy dynamiczne.
Dziki temu oferowane rozwizania posiadaj znan nono
dynamiczn do wartoci 200 kJ. Na fot. 4. pokazano skarp tym-
czasowego wykopu w Dbrowie Grniczej, zabezpieczon kur-
tyn skaln TECCO. Fot. 6. Bariera dynamiczna jako ochrona granicy USA z Meksykiem. Na zdjciu
pokazano wynik testu z ciarwk o masie 4500 kg, rozpdzon do 65 km/h
Inynieria bezpieczestwa
Wraz z rozwojem technologii rozwiza chronicych przed
zagroeniami naturalnymi zaczy si stopniowo pojawia pro-
jekty architektoniczne, czsto zwizane z bezpieczestwem
osb i mienia, oparte o siatki stalowe wysokiej wytrzymaoci.

Fot. 7. Bariera chronica przed atakami terrorystycznymi z uyciem szybkich

odzi motorowych. Na zdjciu test bariery przy wykorzystaniu odzi o masie
Fot. 4. Skarpa tymczasowego wykopu w Dbrowie Grniczej zabezpieczona 3500 kg rozpdzonej do 38 wzw (ok. 70 km/h). Bariera opracowana na
kurtyn skaln TECCO. Zwraca uwag fakt minimalnego wpywu wizualnego. potrzeby US Navy.

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 25

geoinynieria
geoinynieria

Wraz z rosnc liczb tego typu zamwie firma zdecydowaa

si wydzieli osobny pion zajmujcy si tymi nietypowymi tech-
nologiami oraz opracowaa specjaln lini produktw dedyko-
wanych do zastosowa cywilnych oraz militarnych.
Kady projekt zwizany z bezpieczestwem jest rozwizaniem
indywidualnym, wymagajcym duego nakadu czasu na projek-
towanie. Na fot. 5., 6. i 7. przedstawiono kilka ciekawych aplika-
cji opartych o siatki stalowe wysokiej wytrzymaoci.

Architektura linowa
Od ponad jedenastu lat tym dziaem produkcji koncernu Brugg
zajmuje si w Polsce firma Brugg Polska Liny Stalowe sp. z o.o.
Budowle oparte na linach to przede wszystkim:
mosty, kadki,
szklane fasady,
budynki membranowe, Fot. 8. Most ukowy WD161 nad autostrad A2, wze Koo obok Konina.
zadaszenia, Zastosowano cigna linowe Brugg VVS3 o rednicy 64 mm
stadiony, hale,
balustrady, siatki zabezpieczajce.

Wraenie lekkoci i estetyka budowli linowych przyczynia si

do ich coraz wikszej popularnoci, rwnie w Polsce.
Dziaajc na polu architektury linowej, firma:
produkuje wysoko wytrzymae cigna do przenoszenia si
w budowlach,
mierzy precyzyjnie cigna na dugo pod obcieniem si
panujc w obiekcie, (pozwala to na pniejsze uniknicie
problemw z dugoci cigien w czasie montau),
zaprasowuje lub zalewa zakoczenia na linach,
projektuje wieszaki linowe,
montuje cigna na obiektach,
wykonuje testy cigien na maszynach wytrzymaociowych,
oferuje doradztwo techniczne przy projektowaniu.
Fot. 9. Most ukowy WD161 nad autostrad A2, wze Koo obok Konina.
Cigna linowe charakteryzuj si: Zakoczenie linowe bierne. Gowica widlasta zalewana
wysok wytrzymaoci,
wysokim i staym moduem E,
precyzyjn dugoci mierzon pod zaoonym obcieniem,
zakoczeniami z moliwoci regulacji dugoci w celu skom-
pensowania tolerancji w konstrukcji budowli,
bardzo dobrym zabezpieczeniem antykorozyjnym,
estetycznymi architektonicznie zakoczeniami linowymi.

W ofercie znajduj si rwnie inne aplikacje siatkowe i lino-

we, ktrych przykad pokazano na fot. 9. Liny i siatki speniaj
wymogi bezpieczestwa, a jednoczenie stanowi ciekawy ele-
ment architektoniczny.

Podsumowanie
Firma Geobrugg AG projektuje, produkuje oraz, w razie po-
trzeby, instaluje zaawansowane technologicznie systemy oparte
o siatki i liny wykonane ze stali o wysokiej wytrzymaoci na roz-
ciganie. Wszystkie rozwizania firmy s testowane w skali 1:1,
co powoduje, e w peni znane oraz przewidywalne jest ich
zachowanie w sytuacjach obcienia dynamicznego.
Firma Geobrugg AG dziaa w ponad pidziesiciu krajach na
caym wiecie, w tym od kilku lat rwnie w Polsce. W naszym Fot. 10. Klatka schodowa w Szwajcarii. Siatki zabezpieczajce przed wypad-
kraju jest ona reprezentowana przez firm Mirosaw Mrozik Geo- niciem.
brugg Partner w Polsce z siedzib w Krakowie, za wyjtkiem cz-
ci dotyczcej architektury linowej, ktrej przedstawicielem jest fir-
ma Brugg Polska Liny Stalowe Spka z o.o. z siedzib w Gdyni.
Zapraszamy do wsppracy oraz do odwiedzenia naszych stron
internetowych: www.geobrugg.pl oraz www.brugg.com.pl
autor mgr in. Mirosaw Mrozik
Geobrugg Partner w Polsce

26 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 geoinynieria
geoinynieria

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 27

geoinynieria
geoinynieria

Pale eliwne beziniekcyjne

typu BAUER
Budowa zespou mieszkaniowego Pod Fortem, Krakw

Fot. 1. Gotowe gowice pali eliwnych przed wykonaniem pyty dennej

W
2006 r. zostaa rozpoczta budowa zespou
mieszkaniowego Pod Fortem na poudnio-
wych obrzeach Krakowa. Zaprojektowanych
zostao kilkanacie podpiwniczonych budynkw mieszkal-
nych z maksymalnie 4 kondygnacjami nadziemnymi. W za-
lenoci od warunkw gruntowych wszystkie obiekty mia-
y zosta posadowione bezporednio na pycie dennej lub
porednio na mikropalach o odpowiedniej dugoci.
Jesieni 2006 r. rozpoczto prace fundamentowe dla
dwch ostatnich obiektw, C5 i C6, w ramach ktrych
konkurencja firmy BAUER miaa wykona pod kadym
z obiektw mikropale, ktrych zbrojenie stanowiy walco-
wane profile stalowe. Prace zostay przerwane w styczniu
2007 r. po wykonaniu ok. 40 mikropali z powodu nieustan-
nego wymywania zaczynu cementowego.
W poowie roku 2007 firma BAUER Spezialtiefbau Pol-
ska zaproponowaa inwestorowi wykonanie posadowienia
obiektw C5 i C6 na beziniekcyjnych palach eliwnych
typu BAUER.

Pal eliwny BAUER stanowi atwy system fundamento-

wania, w ktrym rury z eliwa wbijane s przy pomocy
mota hydraulicznego do momentu osignicia warstw no-
nych i w zalenoci od rodzaju podoa opieraj si o nie
lub kotwi w nich. Fot. 2. Teren budowy od budynkw mieszkalnych oddzielaa jedynie ulica

28 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 geoinynieria
geoinynieria

Jako polski oddzia midzynarodowego koncernu dziaajcego z sukcesem na caym

wiecie, mogcego poszczyci si ponad 170 letni tradycj i dowiadczeniem, oferujemy
Pastwu prace z zakresu budownictwa specjalistycznego podziemnego:
fundamentowanie w technologiach:
poprawianie nonoci gruntu mieszania wgbnego gruntu
zabezbieczanie wykopw budowlanych ciany szczelinowej
przesony wodoszczelne/przeciwfiltracyjne wibrowymiany kruszywem i betonem, kolumnami
pionowe i poziome cementowo/wapienno/piaskowymi
mobilne systemy przeciwpowodziowe i ochronne palami wielkorednicowymi
palami prefabrykowanymi

BAUER Spezialtiefbau Polska sp. z o.o.

ul. Ks. Bpa Bednorza 2a-6
40-384 Katowice

tel. 032 204 88 99, fax 032 204 99 51

sekretariat@bauer-stb.pl

www.bauer-stb.pl www.bauer.de

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 29

geoinynieria
geoinynieria

Rys. 1. Plan palowania

Rury odlewane z eliwa dziki sferoidalnej (kulkowej)

strukturze grafitu posiadaj wysok cigliwo, ktra jest
niezbdna do umoliwienia wbijania rur szybkoudarowym
motem oraz osadzania pala na skale. 5-metrowe odcinki
rur s wyposaone w kielich i zakoczone bosym kocem,
co umoliwia wygodny monta.
Maksymalne obcienia pali eliwnych uzalenione s od
rodzaju zastosowanych rur oraz wypeniajcego je betonu:

zewn. dcianki N1 N2 N3
[mm] [mm] [kN] [kN] [kN]

118 7,5 521 678 758

118 9,0 616 764 839

118 10,6 715 855 925

170 9,0 910 1 253 1 425

170 10,6 1.062 1 391 1 556

Rys. 2., Fot. 3. W celu atwego czenia pojedynczych sekcji rury wyposaone
N1 dla samych rur eliwnych niewypenionych betonem s w bosy koniec i kielich
N2 dla rur eliwnych wypenionych betonem C25/C30
N3 dla rur eliwnych wypenionych betonem C35/C45

Zalety pali eliwnych w porwnaniu z innymi technikami

fundamentowania:
krtki czas realizacji i proste wyposaenie placu
0
budowy,
-2
niewielkie wymagania dotyczce drg dojazdowych oraz
-4
platformy roboczej,
-6
brak ruchu pojazdw dostawczych na terenie budowy,
-8
brak zwiercin/urobku,
-10
ze wzgldu na cigy charakter systemu, mao odpadw,
-12
brak koniecznoci skuwania gowic pali, pale s natych-
-14
miast po wykonaniu obcinane na waciwej rzdnej, H
-16 G
niewielkie zuycie narzdzi i urzdze.
-18 F
-20 E
Warunki gruntowe pod obiektami byy bardzo zr-
1

D
3
5

nicowane. Pod obiektem C5 badania geologiczne wy-

7

C
11

13

kazay miejscami pytko zalegajce pokady gipsw

15

B
17

19

21

(ok. 6 m p.p.t.), czciowo osabione licznymi kawernami A

23

25

27

o wysokoci od kilku do kilkudziesiciu centymetrw wy-

penionymi gruntami spoistymi o konsystencji mikko pla- Rys. 3. Rzeczywisty przebieg horyzontu nonego pod obiektem C5

30 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 geoinynieria
geoinynieria

stycznej do pynnej. W pozostaych czciach obiektu C5

warstwy none stanowiy gbokie pokady iw i gipsw.
Grne warstwy gruntw tworzyy piaski z glinami, miejsca-
mi torfy o miszoci nawet do 7 m. Pod budynkiem C6
warunki gruntowe byy jednolite i wykazyway od gboko-
ci okoo 6 m p.p.t. none warstwy iw i gipsw.
Projekt zaakceptowany przez inwestora przewidywa wy-
konanie pod kadym z obiektw 138 pali eliwnych wype-
nionych betonem C25/30 o dugoci Lmax = 12 m.
W zwizku z wykonywaniem prac w bezporedniej bli-
skoci istniejcych obiektw mieszkalnych (ok. 20 m),
przed rozpoczciem prac palowych zosta ustalony projekt
monitoringu, obejmujcy:
przeprowadzenie inwentaryzacji istniejcych rys i sp-
ka,
zaoenie i pomiar punktw obserwacyjnych,
wykonanie pomiarw wysokociowych,
sprawdzenie pionowoci budynku,
automatyczn rejestracj drga w trakcie wbijania pali.

Przeprowadzony precyzyjnie monitoring w trakcie i po

wykonaniu prac palowych nie wykaza adnych negatyw-
nych wpyww na ssiednie obiekty.

autor mgr in. Grzegorz Grski

BAUER Spezialtiefbau Polska sp. z o.o.
Fot. 4. Wykonanie beziniekcyjnych pali eliwnych typ BAUER

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 31

geoinynieria
geoinynieria

Wykorzystanie metod
geoinynierii przy realizacji
drogowej trasy rednicowej
W
latach 80. ubiegego wieku przystpiono do re-
alizacji tzw. drogowej trasy rednicowej (DT).
W zamyle ma ona czy przeciwlege krace Gr-
nolskiego Okrgu Przemysowego, przebiegajc przez rodek
ogromnej aglomeracji miejskiej. Realizacji inwestycji towarzyszy-
y przestoje i zmiany w odniesieniu do planowanego pierwotnie
przebiegu trasy. Tempo prac wzroso wyranie z pocztkiem lat
90. Podjte zostay rwnie prace zwizane z budow odcinkw
autostrad A4 i A1. Pomimo tego drogowa trasa rednicowa na-
ley nadal do najwaniejszych inwestycji drogowych na terenie
Grnego lska. W roku 2006, po oddaniu do uytku odcinka od
wiaduktu w cigu ul. Sokolskiej do ul. Rodziskiego, realizacja
inwestycji przekroczya pmetek (rys.1). Rys.1. Projektowana trasa drogowej trasy rednicowej
Trudnoci realizacyjne wynikay z wielu przyczyn. Zasadnicze
zwizane byy z przebiegiem trasy przez sam rodek aglomeracji rednicowej, a take zmienno sytuacji geotechnicznych sprzyja-
miejskiej oraz trudnymi, a miejscami bardzo trudnymi warunkami y wykorzystaniu coraz to nowszych rozwiza.
gruntowo-wodnymi. Te ostatnie potgowaa blisko rzeki Rawy Tej te problematyce powicony jest ten artyku. W rozdzia-
oraz obecno nasypw antropogenicznych na znacznej dugoci le nastpnym omwiono warunki gruntowo-wodne w podou
trasy, a take wpywy grnicze. Std te, pomimo dobrego przy- DT. W kolejnym natomiast zastosowane metody wzmocnienia
gotowania si do prowadzenia inwestycji, Wykonawca napotka podoa pod nawierzchni DT modernizowanych drg i obiek-
na liczne problemy natury geotechnicznej, ktrych realizacja bya tw inynierskich z ni zwizanych. Problematyk t zilustrowano
moliwa m.in. dziki wykorzystaniu wielu metod wzmacniania wybranymi przykadami.
gruntw sabononych. Problemy te zwizane byy m.in. z: obec-
noci w podou gruntw sabych (mao nonych i silnie od- Warunki gruntowo-wodne w podou DT
ksztacalnych); formowaniem wysokich skarp i gbokich wyko- Drogowa trasa rednicowa na ju zrealizowanym odcinku
pw; czynnymi oddziaywaniami grniczymi; obecnoci pustek przebiega zarwno przez obszary do niedawna zabudowane jak
pogrniczych; ssiedztwem rzeki Rawy, a take gst zabudow i wolne od zabudowy. Znajomo przebiegu trasy nie ustrzega
staromiejsk. W dodatku niektre odcinki drogowej trasy red- projektantw m.in. przed powanymi problemami natury geo-
nicowej realizowane byy przy czciowo ograniczonym ruchu technicznej. Jej znaczna cz przebiega przez tereny do niedaw-
komunikacyjnym. na silnie zrnicowane pod wzgldem morfologicznym (m.in.
Lata 80. i 90. ubiegego wieku to okres bardzo intensywnego w nastpstwie dziaalnoci ludzkiej) i trudnodostpne o bardzo
rozwoju i wdraania rnorodnych metod wzmacniania gruntw niekorzystnej charakterystyce hydrogeologicznej. Przesdzaa
sabych w naszym kraju. Wieloletni okres realizacji drogowej trasy o tym blisko rzeki Rawy, z wysokim i zmiennym poziomem lu-

32 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 geoinynieria
geoinynieria

stra wody i obecnoci gruntw organicznych w podou. Tereny

te z tego te powodu, a take z faktu usytuowania w tym rejonie
licznych zakadw przemysowych stay si w sposb naturalny
miejscem skadowania rnorodnych odpadw przemysowych
i komunalnych. Przypowierzchniowe nasypy, w caoci praktycz-
nie antropogeniczne, charakteryzoway si zmiennym i bardzo
urozmaiconym skadem (gleba, piaski, gruz ceglany, upek w-
glowy, uel, plastik itp.) oraz zagszczeniem (od lunego z lokal-
nymi pustkami po zagszczony), a take miszoci i wiekiem.
Ilustruj to przykadowo rysunki 2 i 3, na ktrych za [2] przytoczo-
no przekroje geotechniczne podoa w rejonie ul. Dbrowskiego
i tzw. cznika pnocnego.
Charakterystycznym dla tego obszaru byy nierwnoci oraz
oczka wodne i doy po wybranym wirze lub piasku, zasypane
odpadami przemysowymi. Rys. 2. Przekrj geotechniczny w rejonie ul. Dbrowskiego
W przewaajcym stopniu podoe trasy budoway jednak
czwartorzdowe grunty rodzime (gliny i piaski), w tym take
utwory karboskie, przykryte zwykle cienk warstw gruntw na-
sypowych. Zwracaa uwag dua zmienno gruntw tak w rzucie
jak i przekrojach pionowych a take obecno pustek powstaych
w nastpstwie pytkiej eksploatacji grniczej. Przykadem moe
by rejon ul. Bytomskiej, w ktrym tylko do gbokoci 80 m mia-
a miejsce w przeszoci eksploatacja na trzech poziomach [3].
Biorc pod uwag siln degradacj przypowierzchniow oraz
zrnicowane warunki morfologiczne, hydrogeologiczne i geolo-
giczno-inynierskie obszaru projektowanej trasy naley zgodzi
si z tym, e geotechniczne warunki posadowienia inwestycji byy
lokalnie trudne i bardzo trudne. Z geotechnicznego punktu wi- Rys. 3. Przekrj geotechniczny w rejonie tzw. cznika pnocnego
dzenia przesadzay o tym tzw. grunty sabe, tj. takie, ktre z uwagi
na niedostateczn nono i odksztacalno uniemoliwiaj lub
bardzo ograniczaj bezporednie posadowienia obiektu budow-
lanego lub inynierskiego.

Przykady wzmocnienia podoa DT

Zoone warunki gruntowo-wodne w podou projektowanej
trasy byy projektantom znane. Swoj wiedz opierali na sporz-
dzonej dokumentacji geologiczno-inynierskiej oraz materiaach
archiwalnych. Nie oznacza to, e nie wystpoway sytuacje wy-
magajce dodatkowych bada. Zwizane byy one zasadniczo
z obecnoci gruntw sabych w podou, a wspomniane badania
dotyczyy okrelenia zasigu ich wystpowania oraz parametrw
geotechnicznych. W wikszoci takich sytuacji konstrukcja pro-
jektowanej drogi nie moga by posadowiona wprost na podou
rodzimym.
Jeli ju zdefiniowano niekorzystne warunki gruntowo-wodne
w podou, pojawia si problem opracowania waciwej dla danej
sytuacji koncepcji posadowienia drogi. Otwarta postawa Inwesto-
ra i Wykonawcy wobec takie procedury postpowania sprzyjaa
pozytywnym rozwizaniom wielu trudnych sytuacji w praktyce.
Wybr konkretnej metody wzmocnienia by w kadym przypad-
ku wszechstronnie analizowany. Dodajmy jednak, e na znacz-
nej dugoci dotychczas zrealizowanego ok. 20-kilometrowego
odcinka drogowej trasy rednicowej posadowienie miao miejsce
wprost na gruntach rodzimych.
Sabe podoe gruntowe wzmocniono poprzez zastosowanie
nastpujcych metod:
wymiana gruntw sabononych (pena i czciowa),
cikie ubijanie, wibroflotacja, wibrowymiana, wbijane kolum-
ny kamienne, zagszczanie powierzchniowe (wibracyjne i sta-
tyczne),
obcienie wstpne,
iniekcja strumieniowa,
gwodzie, kotwy,
Fot. 1. Wiadukt nad ul. Szpitaln
zbrojenie geosyntetykami paskimi i przestrzennymi oraz cz-
nie z wykorzystaniem systemw (np. Freyssisol),
wypenianie pustek pogrniczych.
W pewnych te sytuacjach, dla potrzeb prowadzenia prac ziem-
nych wykorzystano dorane odwodnienie oraz cianki szczelne.
Przy budowie niektrych obiektw inynierskich zastosowano
ciany szczelinowe, nowoczesne systemy odwodnienia (np. dre-
na francuski) a take posadowienie na palach.
W mar jak prace budowlane nabieray tempa oraz pojawiay
si nowe koncepcje wzmocnienia sabego podoa gruntowego,
drogowa trasa rednicowa stawaa si de facto miejscem wdra-
ania rnorodnych metod geoinynierii do krajowej praktyki
budowlanej, stanowic tym samym cenne dowiadczenie w tym
zakresie.
Dla zilustrowania problematyki, ktrej artyku dotyczy, spord
licznych przypadkw wykorzystania rnych metod wzmocnie-
nia gruntw sabych, wybrano dziewi. Niektre z nich zostay
szerzej opisane w cytowanej przez autora literaturze. Oto one:

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 33

geoinynieria
geoinynieria

Wiadukt nad ul. Szpitaln w witochowicach

To jedna z pierwszych budowli inynierskich drogowej tra-
sy rednicowej (rys.4). Przyczek prawy zrealizowano jeszcze
w latach 80., posadawiajc go na poduszce z piasku grubego
o miszoci 3,0 m i zagszczeniu ID=0,4. Przesadzia o tym obec-
no w warstwie przypowierzchniowej plastycznych glin. Drugi
z przyczkw zdecydowano si posadowi take bezporednio,
lecz bez zakadanej pierwotnie poduszki. Tym razem warunki
gruntowe byy korzystniejsze, o czym przekonay dodatkowe ba-
dania geotechniczne [2].

cznik poudniowy
Na ponad 100 metrowym odcinku, stosunkowo pytko pod
powierzchnia terenu, wystpowaa warstwa torfu. Rozwaano:
pen wymian gruntw sabych, zbrojenie podoa kolumnami
Fot. 2. Wiadukt nad ul. Brack (w rodku) z widocznymi cznikami: pou-
kamiennymi oraz przeponami z geotekstyli [1]. Ostatecznie wy- dniowym (po prawej) i pnocnym (po lewej)
brano koncepcj trzeci. Wzmocnienie skadao si z 3 mat, z kt-
rych dwie przedzielone 5 cm warstw piasku, umieszczone zosta-
y pod nawierzchni, jako przepona grna. Trzeci umieszczono
pod warstw mrozoodporn, jako przepon doln. Warto wspo-
mnie, e ten fragment trasy realizowano w okresie, gdy na ry-
nek krajowy docieray dopiero powszechne dzisiaj wysokiej klasy
i rnego rodzaju geosiatki.
Rys. 4. Wzmocnienie podoa nawierzchni DT w ul. Dbrowskiego i w rejo-
cznik pnocny nie ul. Wolnoci w Chorzowie koncepcja wzmocnienia
Klasyczny przekrj dla tego odcinka przedstawia rys.3. Podoe
nasypowe na odcinku ponad 600 m zdecydowano si wzmocni
geosiatkami, uoonymi w formie materaca gruboci 25 cm [2].
Materiaem wypeniajcym materac by przepalony upek kopal-
niany. Na dugoci ok.150 m dodatkowo, ze wzgldu na lokalne
pustki, jeszcze przed uoeniem wspomnianego materaca, wyko-
nano powierzchniowe dogszczanie metod cikiego ubijania,
wykorzystujc jedno z pierwszych w kraju i najwiksze wwczas
urzdzenie pod nazw DYZAG [4].

Estakada w cigu DT nad ul. Brack w Katowicach

W kilka lat po zrealizowaniu obydwu cznikw przystpiono do
budowy estakady nad ulic Brack, wyprowadzajcej ruch samo-
chodowy w kierunku centrum Katowic. Dojazd od strony Chorzo-
wa wymaga wykonania nasypu o maksymalnej wysokoci 6,89 m.
Estakad posadowiono na palach. Nasyp o dugoci 237 m ma
szeroko w koronie od 27 m 29 m, przy nachyleniu skarp
1:1.5. Warunki gruntowo-wodne w podou byy zoone i lokal-
nie bardzo niekorzystne (nasypy niekontrolowane, podcielone
soczewkami torfw). Dodatkowymi utrudnieniami byy: podziem-
na infrastruktura (m.in. elbetowy kana), zabudowa mieszkalna,
rzeka Rawa. Std te zdecydowano si na wykorzystanie trzech Fot. 3., 4. Wzmocnienie podoa nawierzchni DT w ul. Dbrowskiego
i w rejonie ul. Wolnoci w Chorzowie stan obecny
rnych technologii wzmocnienia strefy przypowierzchniowej
podoa przedmiotowego nasypu: wbijane kolumny kamienne
pokryte dodatkowo geosiatk, cikie ubijanie z zastosowaniem
urzdzenia DYZAG, a w pasmach ssiadujcych z wraliwymi na
wstrzsy obiektami zastosowano kolumny kamienne wykonane
technik wibrowymiany [3].

Podoe nawierzchni ul. Dbrowskiego i DT w rejonie uli-

cy Wolnoci
To przykady bardzo trudnych lokalnie warunkw gruntowych,
nieprecyzyjnie zdefiniowanych w dokumentacji wyjciowej.
O saboci podoa w obydwu w przypadku przesdzi niejedno-
rodny pod wzgldem skadu i stanu fizycznego materia odpado-
wy. W pierwszym przypadku bya to warstwa ula o miszoci
co najmniej 15 m i zasigu wystpowania ok. 100 m, w drugim Fot. 5. Chorzw, ul. Racawicka. Nasyp drogowy z pionowymi skarpami wy-
odpad poflotacyjny z pobliskiej huty (rys.2). Wspomniane odpa- konanymi z wykorzystaniem systemu Freyssisol

34 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 geoinynieria
geoinynieria

HERRENKNECHT AG | UTILITY TUNNELLING | TRAFFIC TUNNELLING ROSJA

0 3 .0 8 P
ROSJA: SZYBKIE DRAZENIE TUNELU METRA.
Moskiewskie metro jest czesto opisywane jako jeden z najbardziej wydajnych srodkw
transportu publicznego na swiecie. Aby dalej kontynuowac te wysokie standardy, siec
metra miejskiego jest stale rozbudowywana. Stacja Strogino, na trzeciej linii metra zostaa
otwarta w dniu 7 stycznia 2008 r. duzo wczesniej niz planowano. Zapewnia to mieszkancom
Moskwy znacznie lepsze poaczenie z pozostaa czescia sieci metra. Wczesniejsze otwarcie
byo mozliwe dzieki tarczy EPB S-238 rmy Herrenknecht, ktra wydrazya odcinek
ponad 4 kilometrw w czasie zaledwie 11 miesiecy, osiagajac wydajnosc powyzej 150 m na
tydzien.
Tarcza EPB S-238 doacza wiec do listy maszyn Herrenknecht, ktre ustanawiaja
standardy tunelowania w Rosji, podobnie jak inne maszyny w projektach na duza skale np.
dla: tunel Lefortovo, tunelu Silver Forest, przekroczenia rzeki Newy w Sankt Petersburgu
czy modernizacji sieci energetycznej w Moskwie, gdzie rwnoczesnie pracowao 15 duzych
gowic tunelowych.

M O S K WA | R O S J A
DA N E PR OJEKTU WYK ONAWCA
S-328, 1x Tarcza EPB AO Transinzhstroy
Srednica 6.250 mm
Moc zanmionowa: 800 kW
Dugosc tunelu: 4.162 m
Geologia: piasek, mu,
wapien, margiel

Herrenknecht AG Przedstawiciel na Polske

D-77963 Schwanau
Tel. + 49 7824 302-0
Fax + 49 7824 3403
marketing@herrenknecht.com
www.herrenknecht.com
Dymitr Petrow-Ganew
Tel. + 48 22 872 40 37
Fax + 48 22 872 14 79
Tel. kom. + 48 508 367 302
ganew.dymitri@herrenknecht.de

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 35

geoinynieria
geoinynieria

dy gromadzono przed laty w nierwnociach terenowych. a)

W obydwu te przypadkach rozwaano wibroflotacj i cz-
ciow wymian a take wzmocnienie geosiatkami, by ostatecz-
nie wybra podobne rozwizanie [2]. Koncepcja zaprezentowa-
na na rys.6a, sprowadzaa si do wykonania podwjnej poduszki
z tucznia, zbrojonej geosiatkami. Grna z nich pokryta jest geo-
siatk, dzielc wzmocnienie od nawierzchni. Na rys.6b pokaza-
no stan obecny ul. Dbrowskiego (dojazdowa do drogowej trasy
rednicowej) i fragmentu drogowej trasy rednicowej w ssiedz-
twie ul. Wolnoci.
b)
Rejon ul. Bytomskiej
Pozostaoci po pytkiej eksploatacji grniczej stwarzay bardzo
powane zagroenie dla statecznoci podpr obiektu inynier-
skiego (rys.7a) a take budowanego w ssiedztwie obiektu admi-
nistracyjno socjalnego (rys.7b). Obydwa obiekty posadowiono
bezporednio. Jednake drugi, ze wzgldu na pozostaoci po
pytkiej eksploatacji grniczej, po uprzednim wzmocnieniu pole-
gajcym na wypenieniu pustek zaczynem popioowo-wodnym
z dodatkiem cementu, wtaczanym przez wywiercone otwory Fot. 6. Wiadukt nad DT w cigu ul. Bytomskiej (a) i budynek administracyj-
kontrolne. Warto wspomnie, e pustek tych nie wykryto kla- no-socjalny (b)
sycznymi wierceniami. Uczyniono to badaniami elektrooporo- geosiatka poliestrowa koek o
1000 //// 24
55/55 kN/m
wymi, po zasygnalizowanych lokalnych zapadliskach ju pod- dug. 1000mm

1500
czas prac przygotowawczych. Do piciu otworw o gbokoci
15
do ok. 70 m wtoczono cznie ok. 7000 m3 zaczynu [3].

2500
A"

15
Stabilizacja stromych skarp DT i drg dojazdowych
2000

Na wysokoci ul. Cichej, w ssiedztwie obiektw sportowych gwd o// 120

500

K.S. Ruch w Chorzowie trasa drogowej trasy rednicowej prze-
biegaa w wykopie o wysokoci skarp do 6,0 m. Przy nachyleniu
skarpy 1:1 istniejce warunki hydrogeologiczne stwarzay mo-
liwo lokalnych osuwisk, nie mwic ju o powierzchniowej
erozji skarp. Po szczegowym przeanalizowaniu zagadnienia,
zdecydowano si na wgbne zabezpieczenie skarp za pomoc
gwodziowania. Elementem wzmocnienia byy rwnie geosiat-
ki, rozoone powierzchniowo i poczone z wczeniej wykona-
nymi w trzech poziomach gwodziami [2].
Z innych sposobw zabezpieczenia statecznoci skarp nasy-
pw bd wykopw wykorzystanych przy realizacji drogowej
trasy rednicowej mona wymieni: siatki zabezpieczajce strome
skarpy zbudowane z utworw triasowych, klasyczne murki opo-
rowe a take wykorzystane w kilku miejscach systemy zbrojenio-
we pod nazwa Freyssisol. Na rys. 9 autor przedstawi pierwsze
z tych rozwiza, wykonane dla zabezpieczenia skarpy nasypu
ul. Racawickiej. Pionowe nachylenie skarp nasypu drogowego,
budowanego z myl o przejciu nad DT, wynikao z potrzeby
zachowania ulicy dojazdowej do budynkw mieszkalnych.
Podsumowanie
Obiekty liniowe wymagaj dobrego posadowienia. Ogra-
niczone moliwoci ksztatowania przebiegu trasy to istotny
powd uniknicia wielu trudnych sytuacji geotechnicznych,
w ktrych to posadowienie nabiera szczeglnego znaczenia.
Du szans dla projektanta stanowi wwczas rnorodne me-
tody ulepszania podoa gruntowego. Metody te na dobre weszy
do krajowej praktyki budowlanej, jakkolwiek okres, w ktrym
funkcjonuj jest stosunkowo krtki. Przedstawiona inwestycja
jest pod tym wzgldem dobrym przykadem, gdy mona na
niej przeledzi zarwno rnorodno wykorzystanych metod,
ich moliwoci a take rozwj dziedziny, z ktr s utosamiane
tj. geoinynierii. Na koniec warto doda, e przyjte do realizacji
rozwizania speniy oczekiwania zarwno projektantw i wy-
konawcy inwestycji.
45 15
o profilu zespolonym:
geowknina prt o
//// 24 ze stali 34GS
w otoczce z zaprawy
a
cementowej 1:2
max. dug. 5000mm
Rys. 5. Skarpy wykopu DT w ssiedztwie ul. Cichej projekt wzmocnienia
a) b)
Fot. 7. Skarpy wykopu DT w ssiedztwie ul. Cichej: a) realizacja projektu;
b) stan obecny
LITERATURA
[1] Gryczmaski M., Skowski J. (1995): Wzmocnienie na-
wierzchni Drogowej Trasy rednicowej nad soczewk torfw.
Konferencja Naukowo-Techniczna AWARIE BUDOWLANE,
Szczecin - Midzyzdroje, t.2, ss. 475-482.
[2] Gryczmaski M., Skowski J. (2003): Dowiadczenia w bu-
dowie drg na sabych podoach gruntowych na przykadzie
drogowej trasy rednicowej. XLVI Techniczne Dni Drogowe.
Szczyrk, Materiay konferencyjne, ss. 67-77.
[3] Skowski J., Jwiak I. (2001): Niespodziewana awaria
podoa gruntowego podczas wznoszenia fundamentw obiek-
tu, wywoana pytk eksploatacj grnicz. XX Konferencja Na-
ukowo-Techniczna. Awarie Budowlane. Szczecin-Midzyzdroje,
t.2. ss. 531-538.
[4] Skowski J., Sternik K. (1998): Wzmocnienie podoa dro-
gowego metod konsolidacji dynamicznej. Drogownictwo, 1,
ss. 28-29.
autor Dr hab. in. Jerzy Skowski, prof. Pl
Katedra Geotechniki, Politechnika lska, Gliwice

36 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 geoinynieria
geoinynieria

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 37

geoinynieria/mosty
geoinynieria/mosty

Przebudowa wza
Murckowska

W
grudniu 2007 r. Prywatne Przedsibiorstwo Iny-
nieryjne Gerhard Chrobok sp. j. podpisao z Ge-
neralnym Wykonawc kontraktu Przebudowa
wza Murckowska wraz z budow drg dojazdowych w km
335+818,30 341+254,03 umow na wykonanie zabezpiecze
gbokich wykopw ciankami szczelnymi. Ta kluczowa inwe-
stycja drogowa w Katowicach ma na celu odcienie ruchu lokal-
nego i tranzytowego w miecie.
Jednym z ciekawszych obiektw, w ktrego budowie uczest-
niczy nasze przedsibiorstwo, jest wiadukt WM-7 (rys. 2). Obiekt
ten umoliwi bezkolizyjne krzyowanie si istniejcej drogi DK86
z projektowanymi cznicami nr 5 i 10. Jej odcinek w rejonie mo-
dernizowanego wza charakteryzuje si znacznym nasileniem
ruchu, co powodowao dodatkowe trudnoci zwizane z dobo-
rem technologii przy realizacji projektu.
Generalny Wykonawca zwrci si do naszej firmy z zapytaniem
o wykonanie cianek z grodzic stalowych stanowicych podpory
tymczasowych wiaduktw (rys. 3). Zadaniem tych konstrukcji mia-
o by przejcie ruchu i umoliwienie wykonania wykopu w cigu
drogi DK86 dla posadowienia przyczkw obiektu WM-7.
Po konsultacjach z Przedsibiorstwem Inynieryjno-Konstruk-
cyjnym, ktrego wacicielem jest mgr in. Jan Kostorz, zapropo-
nowalimy rozwizanie alternatywne, polegajce na wykonaniu
w miejscu projektowanego wiaduktu komory z grodzic stalo-
wych (rys. 1.). Koncepcja ta w znacznym stopniu ograniczya ob-
szar planowanych robt ziemnych zwizanych z koniecznoci
wykonania wykopu o gbokoci 10 m poniej niwelety DK86,
co umoliwio przeoenie ruchu bez koniecznoci budowy tym-
czasowych wiaduktw. Fot. 1. Pogranie grodzic na gboko 1316 m

38 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 geoinynieria/mosty
geoinynieria/mosty

Rys. 1. Komora z grodzic stalowych

Komora zostaa wykonana z grodzic GU 16-400/S270GP, po-
granych na gboko od 13 do 16 m. Ze wzgldu na usy-
tuowanie tymczasowych drg objazdowych bezporednio za
cian, grodzice zostay podparte porednio dwoma rzdami
kotew gruntowych BATORY B47 (dugoci 1218 m) w rozsta-
wie 2,8 m.
Warunki geologiczne w rejonie prowadzonych prac (zwie-
trzelina upka) wymusiy konieczno modyfikacji gruntu przed
pograniem grodzic. Na trasie projektowanego zabezpieczenia
(ok. 250 mb) zostay wykonane otwory rozprajce o rednicy
500 mm, umoliwiajce pniejsze wbicie grodzic.
Realizacja zadania wedug tej koncepcji pozwolia na rezygna-
cj z wykonywania dwch tymczasowych wiaduktw stalowych. Rys. 2. Wiadukt docelowy WM-7
Ponadto umoliwia przeoenie drogi DK86 z zachowaniem
trzech pasw ruchu dla kadego z kierunkw, co w poczeniu
z wyranym skrceniem czasu realizacji obiektu WM-7 przyczy-
nio si do redukcji kosztw caego przedsiwzicia.
W ramach zadania Przebudowa wza Murckowska firma
Prywatne Przedsibiorstwo Inynieryjne Gerhard Chrobok sp. j.
wykonuje rwnie zabezpieczenia cian wykopw na obiektach:
WD-2.2, WD-8.5, WD-2.1, WD-3.3, WD-8.6, KP-1.3, P2 i MO-06,
ponadto prowadzi prace przewiertowe rurami stalowymi o red-
nicy 1620 mm pod autostrad A4 i drog krajow DK86 w celu
przeprowadzenia sieci wodocigowej.

autormgr in. Adam Czapelka, mgr in. Tomasz yrek

PPI Gerhard Chrobok sp. j.
Fot. 2. ciana z grodzic, pierwszy rzd kotwienia

Rys. 3. Wiadukt tymczasowy WM-7.1

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 39

tunele
tunele

Norweskie tunele
przyspieszy postp prac
Fot. 2. Rejestrator LOGAC G5
Fot. 1. Rocket Boomer XE3

C
zci programu rozbudowy sieci drg dla Norwe-
skiego Zarzdu Drg jest przebudowa autostrady E16
na pnoc i zachd od Oslo. Jest ona jedn z gw-
nych arterii pomidzy Oslo i Bergen. 5,1 km odcinek pomidzy
W jen Isi oraz Bj rum jest realizowany przez firm Veidekke
Entrepren r AS. Kontrakt ma warto 74 mln USD. Na odcinku
tym gwnym zadaniem jest budowa dwch podwjnych tu-
neli (Tunel Brenne 1000 m oraz Tunel Berghoff 1400 m),
w ktrych maj powsta czteropasmowe drogi w kadym
z kierunkw. Oba tunele s budowane zgodnie z norweskimi
standardami, w tym wypadku o profilu T 9.5, co oznacza, e
szeroko kocowa tunelu bdzie wynosi 9,5 m, natomiast
powierzchnia przekroju tunelu ma wynosi 71 m2. Drenie
odbywa si metod strzaow w bardzo twardych skaach ro-
Fot. 2. Rejestrator LOGAC G5
gowcowych. Projekt zakada usunicie 116 000 m3 skay na
powierzchni oraz 340 000 m3 urobku z tunelw. Prace tune- Tunel musi by szczelny
lowe rozpoczy si w lutym 2006 r. i s prowadzone w obu Aby unikn problemw z napywajc do dronego tu-
odcinkach rwnolegle. nelu wod gruntow, zaplanowano przeprowadzenie iniekcji
cementu do grotworu w celu jego uszczelnienia. Zastoso-
Podstawa to szybkie wiercenie wano mobiln stacj iniekcyjn Atlas Copco UNIGROUT
Veidekke posiada ju znaczne dowiadczenie w stosowaniu 400-100 HWB.
sprztu Atlas Copco. Z pewnoci uatwio to podjcie decyzji Kontrakt zakada wtoczenie ok. 1600 t cementu portlandz-
o zakupie najnowszego i najszybszego na rynku urzdzenia kiego, jednak Veidekke jest przekonane, e ilo ta bdzie
do prowadzenia tuneli Rocket Boomer XE3, bez ktrego musiaa zosta zwikszona. Kompletna stacja iniekcyjna zo-
utrzymanie szybkiego postpu prac i dotrzymanie napitych staa zainstalowana w specjalnym kontenerze. UNIGROUT
terminw byoby niezwykle trudne. 400-100 HWB imponuje poziomem swojego zautomatyzowa-
XE3 jest pierwszym trjwysignikowym urzdzeniem wier- nia oraz sterowania. Dozowanie wsadu oraz czas mieszania
ccym serii E. Po bardzo krtkim okresie zapoznawania si s realizowane automatycznie przez elektronicznie progra-
z urzdzeniem operatorzy osignli norm wiercenia 120 mowany system DOSAC. Poprzez wcinicie przycisku ope-
otworw strzaowych dugoci 5,5 m w czasie poniej 2 godz. rator wybiera kolejn mieszank, ktra ma by przygotowana
Kierownik robt tunelowych J rn Iversen przewiduje, e wraz w koloidalnym mieszalniku o wysokiej turbulencji. Jest on
z nabyciem wikszego dowiadczenia operatorzy osign pu- umieszczony na tensometrach, ktre dokadnie mierz ilo
ap 1,5 godz. dla tej samej iloci otworw. Tunel jest zabez- suchego wsadu dodawanego z silosu oraz wody dozowanej
pieczany kotwami rozmieszczonymi w siatce co 35 m oraz ze zbiornika. Polimery, takie jak zagszczacze i plastyfikato-
20 cm warstw shotcretu. Ostatnia warstwa shotcretu naka- ry, przetrzymywane s w odpowiednich zbiornikach i zgod-
dana jest wraz z warstw wodoodporn. Dziennie zuywa si nie z receptur automatycznie pompowane do mieszalnika.
ok. 80 m3 shotcretu. Nastpnie mieszanina zostaje przepompowana do zbiornika

40 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 tunele
tunele

Fot. 3. UNIGROUT 400-100 HWB

wolnoobrotowego CEMAG, aby utrzymywaa swoje waci-

woci przed wtoczeniem jej w docelowe linie iniekcyjne.
Kada z nich podczona jest do wysokocinieniowej pompy
tokowej o dwustronnym dziaaniu PUMPAC 110B, ktra jest
w stanie osign wymagane cinienie oraz wydatek w pra-
cach tunelowych rzdu 100 bar i 70 l/min. Pompa ta pozwala
na niezalen regulacj cinienia i przepywu (w trybie niskich
oraz wysokich cinie).

Dokumentacja prac iniekcyjnych

Gwne parametry iniekcyjne s zapisywane i przecho-
wywane w elektronicznym rejestratorze LOGAC. Urzdzenie
przechowuje dane procedur, takie jak cinienie, przepyw,
ilo cementu oraz czas toczenia dla kadego otworu. LOGAC
moe by rwnie wykorzystywany w testach przepuszczal-
noci, ktre czsto su do oszacowania potrzeby stosowa-
nia wstpnych iniekcji grotworu. Dane przechowywane na
karcie PCMCIA s dostpne w kadym momencie i mog by
pniej obrabiane na laptopie. Nadzr moe take w czasie
rzeczywistym kontrolowa wyniki prac iniekcyjnych.

Wstpne iniekcje
Wstpne iniekcje grotworu s dosy popularn technologi
w prowadzeniu tuneli w Skandynawii. Ich gwnym zadaniem
jest zapewnienie szczelnoci tunelu. Wszystkie otwory wstp-
nej iniekcji s wiercone na gboko 24 m, a nastpnie zata-
czane. Postp tunelu po odstrzeleniu wynosi 14 m. Veidekke
nastpnie odwierca kolejne 24-metrowe otwory wstpnej in-
iekcji. Dziki temu wykonawcy maj pewno, e grotwr
zosta uszczelniony przynajmniej na 10 m przed nimi. Wysoki
stopie zautomatyzowania stacji UNIGROUT 400-100 HWB
wymaga tylko dwch ludzi do obsugi. Jeden pracuje przy Fot. 4. Operator w koszu instalacyjnym
pulpicie sterowania, a drugi w koszu, zakadajc uszczelniacze
w kadym z otworw. Przy takiej organizacji pracy UNIGRO-
UT 400-100 HWB zapewnia wydajno toczenia cementu do
otworw na poziomie 1012 m3/godz. Zapewnia ona rwnie
dobr ochron oraz przestrze pracy dla zaogi.
autor mgr in. Artur Mako
Atlas Copco Polska sp. z o.o.

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 41

geoinynieria
geoinynieria

Wzmacnianie podoa
a posadowienie obiektw
inynierskich

Fot. 1. Widok przejcia dla pieszych

P
odczas wznoszenia budowli ziemnych na sabym
podou powstaje problem bezpiecznego posado-
wienia nasypw i obiektw inynierskich. Problem
ten zostaje zwykle rozdzielony na dwie czci: drogow
i mostow. Nastpnie kada z tych czci jest rozwizywana
oddzielnie. Najczciej obiekty mostowe na sabym podo-
u posadawiane s na palach, a czasami na wzmocnionym
podou. Natomiast w przypadku nasypw stosuje si naj-
czciej wzmocnienie podoa, a czasami sztywne pale. Po-
dzia ten jest wymuszony rwnie przez prawo budowlane,
bowiem inne uprawnienia potrzebne s do projektowania
i wykonywania drg, a inne do mostw. W konsekwencji
inny zesp projektowy zajmuje si projektowaniem nasy-
Rys. 1. Schemat konstrukcji, posadowienia i wzmocnienia podoa
pu, a inny obiektu inynierskiego. Kady fragment prac
wzmocnienie podoa pod nasyp, palowanie pod obiektem Schemat konstrukcji z wykonanym wzmocnieniem podoa
np. przepustem, wykonanie przepustu, wykonanie nasypu przedstawiono na rys. 1. Wida na nim, e podoe skada si
ma innego wykonawc. Rwnie nadzr ma odrbnych ze sabej warstwy, ktra zostaa wzmocniona kolumnami. Do
specjalistw od mostw i od robt ziemnych. Wszystkie wykonania kolumn zatrudniono dwch wykonawcw, kade-
te dziaania zostaj zczone dopiero w dziele finalnym, go po jednej stronie przepustu. Wykonawca z wikszym do-
czyli gotowej drodze. Niestety efekt moe by daleki od wiadczeniem zrealizowa bogatszy program kontroli. Wykona-
oczekiwanego. Przykad obiektu wykonanego w ten spo- no prbne obcienie kolumny i wiele sondowa. W projekcie
sb przedstawiono na fot 1. wykazano wystarczajc nono podoa wzmocnionego
kolumnami, a cay wysiek projektanta skierowany zosta na
Przepust w nasypie ograniczenie osiada nasypu do 100 mm. Projekt wzmocnienia
Podczas budowy trasy komunikacyjnej powstaa koniecz- przewidywa zredukowanie osiada do 10 cm w stosunku do
no wzmocnienia podoa pod nasypem. Podoe w war- kilkudziesiciu centymetrw dla podoa niewzmocnionego.
stwach przypowierzchniowych skadao si z namuw Rwnolegle trway prace przy wykonywaniu przepustu.
organicznych o miszoci kilku metrw podcielonych Obiekt zosta posadowiony na palach prefabrykowanych. Zo-
piaskami. W celu wzmocnienia podoa zdecydowano si stay one wybrane ze wzgldu na szereg zalet, m.in. szybko
na wykonanie kolumn wybijanych dynamicznie. W rejonie wykonania du pewno, co do uzyskania nonoci, spraw-
wzmocnienia przewidywane byo wykonanie przejcia dla no firmy wykonawczej itp. Bez kopotu zaakceptowano
pieszych w postaci skrzyni elbetowej zatopionej w na- osiadania tych pali, jako niegrone dla konstrukcji przepustu
sypie. Widok tego przejcia po wykonaniu pokazano na oraz zapewniono bezpieczn rezerw nonoci dla wystpuj-
fot. 1. cego obcienia. Prbne obcienie potwierdzio te zaoenia,

42 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)


Fot. 2. Widok bariery od strony jezdni
Rys. 2. Schemat obcie
poniewa osiadanie pala przy obcieniu obliczeniowym wy-
nioso tylko kilka milimetrw.
Wida, e oba zespoy wywizay si ze swoich zada bez
zarzutu. Powstaje tylko pytanie, czy przepust musia mie
fundament palowy. Gdyby posadowi go bezporednio na
wzmocnionym podou, tak jak ssiadujcy nasyp, powsta-
by problem rnicy osiada. Ze wzgldu na to, e przepust
skada si gwnie z powietrza otoczonego koszulk elbeto-
w, daje on okoo trzy razy mniejsze naciski na podoe ni
ssiadujcy nasyp. Schemat tych obcie pokazano na rys. 2.
Bardzo upraszczajc mona powiedzie, e osiadania przepu-
stu byyby trzy razy mniejsze ni ssiedniego nasypu. Nalea-
oby podj rodki zaradcze np. mniej wzmocni podoe pod
przepustem starajc si wyrwna osiadania obydwu czci.
W tym przypadku ujawni si jednak pewien stereotyp, m-
wicy o tym, e obiekty inynierskie posadawia si na palach.
Na nieszczcie wybrano bardzo dobre pale o maych osia-
daniach i sprawnego wykonawc. Jest to suszne podejcie
w przypadkach, kiedy zaley nam na ograniczaniu osiada
gdy: konstrukcja wraliwa jest na osiadania, znaczne osiadania
geoinynieria
geoinynieria
Fot. 3. Widok bariery od strony pobocza
mog zakci spyw wody, konieczne jest zachowanie pre-
cyzyjnej niwelety itp. Wydaje si, e w tym przypadku adna
z tych okolicznoci nie miaa miejsca. Konstrukcja skrzynkowa
wytrzymaaby osiadania porwnywalne do osiada nasypu,
a ruch pieszy wyprowadzany jest z przejcia z duym spad-
kiem, wic jego zmniejszenie, a nawet pniejsze przeoenie
kostki brukowej jest duo atwiejsze ni naprawy jezdni na na-
sypie. Naprawy te s z natury rzeczy mao efektywne, bowiem
trudno sobie wyobrazi obnienie przepustu, a podniesienie
nawierzchni na nasypie jest bardzo kosztowne.
Zastosowanie pali pogbio znacznie problem rnicy osia-
da, bowiem z trzykrotnej rnica staa si kilkudziesicio-
krotna. Efekt tych dziaa by trudny do zaakceptowania dla
kierowcw. W chwili obecnej na poczeniu nasypu z przepu-
stem wyprofilowano nawierzchnie ze spadkiem akceptowal-
nym dla uytkownikw drogi. Rnice osiada s jednak ci-
gle widoczne na barierach energochonnych, ktre pierwotnie
wykonane byy pod sznurek a obecnie mona zaobserwo-
wa ich krzywoliniowo. Na fot. 2 i 3 pokazano widoki barier
od strony pobocza i jezdni.
Podsumowanie
W zoonych zadaniach realizowanych przez wiele zespo-
w konieczna jest ich dobra koordynacja.
W przypadku stosowania dla ssiednich obiektw rnych
metod obliczeniowych, obcie, kluczowych stanw gra-
nicznych (nonoci, osiada) konieczne jest znalezienie ja-
kiego wsplnego mianownika umoliwiajcego porw-
nanie efektw.
Standardowe rozwizania i stereotypowe podejcie do pro-
blemu moe nie by skuteczne w kadych warunkach.
autor mgr in. Piotr Rychlewski
Instytut Badawczy Drg i Mostw
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 43
drogi/mosty
drogi/mosty
Drogowe inwestycje cz. 2
fot. GDDKiA Lublin
Fot. 1. Konstrukcja stalowa mostu przez Wis w Puawach
W
poprzednim wydaniu Geoinynierii drogi mo-
sty tunele rozpoczlimy cykl majcy na celu
przyblienie naszym Czytelnikom dziaalnoci
Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad, przedsta-
wiajc tzw. drogow piciolatk, czyli Program Budowy
Drg Krajowych na lata 20082012. Dao to orientacyjny
obraz prac przewidywanych w zakresie budowy infrastruk-
tury drogowej. Jednake, jak to bywa w przypadku du-
goterminowych planw, zwaszcza na tak ogromn skal,
naley przyj, i cz z nich moe si zmieni, a nawet
nie doj do skutku w planowanym terminie. Obserwujc
poczynania drogowcw i ich zmagania z wszelkimi, zarw-
no przewidywalnymi, jaki i zaskakujcymi przeszkodami,
widzimy, e zadanie nie jest atwe.
Podobnie jak w poprzednim artykule, przyjrzymy si bli-
ej kilku oddziaom GDDKiA.
Poprosilimy ich przedstawicieli o przekazanie informacji
na temat ukoczonych w ubiegym roku waniejszych re-
alizacji i przygotowanych projektw oraz danych na temat
zamierze regionalnych GDDKiA na lata nastpne. Uzyska-
ne informacje prezentujemy w kolejnych podrozdziaach.
Raport roczny 2007
Zanim jednak przejdziemy do bardziej szczegowego
opisu, spjrzmy na niektre dane wynikajce z Raportu
Rocznego 2007, przedstawionego podczas grudniowej
konferencji GDDKiA w Warszawie. Plan finansowy, prze-
widujcy zainwestowanie 11,86 mld z, zosta zrealizowany
44 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)
w 86,8% zdoano wykorzysta 10,30 mld z. Plan finan-
sowy by realizowany w oparciu o rodki z budetu pa-
stwa rezerwy celowe (3,6 mld z), ponadto wykorzystano
pienidze z Krajowego Funduszu Drogowego (3,5 mld z),
akcyzy (2,4 mld z), rodkw unijnych (2,2 mld z) oraz
z dodatkowych rodkw na program (0,6 mld z). W pro-
jekcie planu finansowego na rok 2008 przewiduje si wy-
korzystanie 20,8 mld z.
Aby przystpi do realizacji inwestycji drogowych, trzeba
przej dug drog od wstpnych prac projektowych
(studium), poprzez decyzje o uwarunkowaniach rodowi-
skowych, decyzje o ustaleniu lokalizacji (moliwo po-
zyskiwania gruntw), zdobycie pozwolenia na budow,
przygotowanie projektu budowlanego, przeprowadzenie
przetargu lub negocjacji w zakresie Partnerstwa Publicz-
no-Prawnego a do rozpoczcia prac budowlanych i ich
zakoczenia.
Stan prac dotyczcych obwodnic ksztatuje si nastpujco:
wstpne prace projektowe: 26;
uzyskanie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach
(ustalony przebieg): 13;
wydanie orzeczenia o ustaleniu lokalizacji (moliwo
pozyskiwania gruntw): 6;
posiadanie decyzji o uwarunkowaniach rodowiskowych
oraz o ustaleniu lokalizacji: 8;
uzyskanie pozwolenia na budow (moliwo ogosze-
nia przetargu na roboty): 3;
obwodnice w budowie: 13.
 drogi/mosty
drogi/mosty

Plany inwestycyjne zwizane z budow drg ekspresowych Czy zdymy na EURO 2012?
w latach 20082012 przedstawione zostay na rys. 1. To pytanie wci wszystkich nurtuje, a spekulacjom i ko-
mentarzom na ten temat nie ma koca. Mimo to Minister In-
1000 frastruktury, Cezary Grabarczyk, uspokaja. W dniu 14 lutego
2008 r. podczas konferencji prasowej zapewnia: Zdymy
800 przed pierwszym gwizdkiem EURO 2012. Przekonywa, e
2008
Aby poczy wszystkie miasta, w ktrych bd rozgrywane
600 2009 mecze EURO 2012, aby poczy Polsk i Ukrain dobrymi
2010 drogami oraz aby wszystkie areny sportowe byy dostpne
400 dla mieszkacw Europy, do czerwca 2012 r. zbudujemy po-
2011
nad 3000 km autostrad i drg ekspresowych.
200 2012 Aktualnie w Polsce jest 699 km autostrad, a do czerw-
ca 2012 r. ma powsta kolejne 906 km, co da nam cznie
0
1 605 km autostrad. Rwnie mizernie przedstawia si sytu-
km
acja w kwestii drg ekspresowych, bo tych mamy obecnie
Rys. 1. Inwestycje rozpoczynane w latach 20082012 drogi ekspresowe jedynie 317 km. Jeli jednak wierzy zapewnieniom Mini-
Zamierzenia w zakresie budowy autostrad w latach 20082012 stra, do 2012 r. wybudujemy jeszcze 2 101 km, co w sumie
obrazuje rys. 2. stanowi bdzie 2 418 km.
W biecym roku uruchomione maj zosta projekty do-
700 tyczce 625 km autostrad, a w roku 2009 dla kolejnych
600 281 km. W zakresie drg ekspresowych w 2008 r. rozpoczn
si projekty obejmujce 514 km, w 2009 r. 975 km, w 2010 r.
500 2008
612 km, w 2011 r. 438 km, natomiast w 2012 r. 157 km.
400 2009 Minister potwierdzi, e na inwestycje drogowe do 2012 r.
300 2010 jest zagwarantowana suma 121 mld z, z czego w 2008 r. na
drogi zostanie wydanych 20,8 mld z, w 2009 32,4 mld z,
200 2011 w 2010 31,4 mld z, w 2011 23,2 mld z, a w 2012 r.
100 2012 13,2 mld z. Zapewnia rwnie, e oprcz gwarancji fi-
nansowania istnieje narodowy program budowy drg oraz
0
projekty legislacyjne likwidujce bariery stojce na prze-
km
szkodzie planom drogowym.
Rys. 2. Inwestycje rozpoczynane w latach 20082012 autostrady
Podsekretarz Stanu, Andrzej Panasiuk, doda ponadto, e przy-
Rys. 3 i 4 przedstawiaj stan realizacji projektw prioryteto- gotowywane s zmiany w prawie o zamwieniach publicznych
wych na EURO 2012. oraz projekt ustawy dotyczcej koncesji na roboty budowlane
i usugi. Przy wprowadzaniu zmian maj by zastosowane do-
dokumentacja bre praktyki Europejskiego Trybunau Sprawiedliwoci, naley
2000 rodowiskowa
rwnie wyeliminowa sytuacje, w ktrych z bahych powodw
dokumentacja wykluczane s tasze oferty. Aby osign wyznaczone cele, wa-
1500 lokalizacy jna
ne bdzie take stworzenie prostego instrumentu do wyaniania
projekty budowlane partnera prywatnego do celw publicznych.
1000
przetargi GDDKiA LUBLIN
500 W roku ubiegym lubelski oddzia GDDKiA wykonywa pra-
w budowie ce, ktre wspfinansowano z trzech gwnych rde: EFRR
0 (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego), poyczka na
km istniejce obwodnice EBI AFI oraz Fundusz Spjnoci. W ramach tych
dziaa zrealizowano:
Rys. 3. Drogi ekspresowe obwodnic Puaw (I etap) o dugoci 12,7 km wraz z budo-
w nowego mostu przez Wis dugoci 1038 mb na drodze
dokumentacja nr 12; to I etap wikszego zadania inwestycyjnego, jakim
700 rodowiskowa jest budowa pnocnej obwodnicy Puaw w cigu drogi kra-
600 dokumentacja jowej nr 12 Radom Lublin, z tego: I etap 12,7 km (reali-
lokalizacy jna zacja 20062008), II etap 12,3 km (realizacja 20112012).
500
projekty budowlane obwodnic Hrebennego dugoci 2,0 km na drodze nr 17 wraz
400 z przebudow DK17 Tomaszw Lub. Hrebenne na dugoci
300 przetargi lub 12,1 km; realizacja tego zadania ma na celu wyeliminowanie
200 negocjacje PPP z Hrebennego ruchu drogowego wynikajcego z bliskiego
w budowie
usytuowania midzynarodowego przejcia granicznego. Ro-
100
boty rozpoczy si w 2006 r., ich koniec przewidziano na
0 I kwarta 2008 r. Prace remontowe DK17 odc. Tomaszw Lub.
km istniejce
Hrebenne dugoci 12,1 km zostay zakoczone.
Budowa obwodnicy Midzyrzeca Podlaskiego dugoci
Rys. 4. Autostrady 6,6 km na DK19, ktra peni funkcj gwnej drogi w woj.

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 45

drogi/mosty
drogi/mosty
fot. GDDKiA Lublin
Fot. 2. Obwodnica Midzyrzeca Podlaskiego
lubelskim w kierunku pnoc poudnie. W docelowym
ukadzie komunikacyjnym kraju bdzie drog ruchu szyb-
kiego (S19). Budowa obwodnicy miasta Midzyrzec Podlaski
w cigu DK19 ma spowodowa wyeliminowanie z centrum
miasta ruchu drogowego w kierunku midzynarodowych
przej granicznych Kukuryki i Terespol. Prace zakocz
w I. kwartale 2008 r.
Przebudowa drogi nr 2 Siedlce Terespol dugoci 97,7 km.
Droga midzynarodowa E-30 obsuguje ruch tranzytowy na
osi Berlin Warszawa Misk Moskwa. Zlokalizowana
jest w Korytarzu II sieci TEN. Przenosi ruch drogowy cia-
rowy do przejcia granicznego w Kukurykach oraz osobowy
do Terespolu na granicy polsko-biaoruskiej. Z uwagi na zy
stan techniczny nawierzchni droga wymagaa wzmocnienia
i remontu. Ostatni etap prac zakoczy si w roku 2009.
W 2007 r. na terenie Lubelszczyzny zostao oddanych do uytku
42 km przebudowanych drg, pozostae inwestycje s na etapie
budowy. W biecym roku zostan oddane: I etap obwodnicy
Puaw wraz z nowym mostem przez Wis, obwodnice Midzy-
rzeca i Hrebennego oraz przebudowany odcinek DK2.
Zamierzenia inwestycyjne na lata 20082012 obejmuj:
y Budow drogi S17 o cznej dugoci 225,2 km z podziaem
na odcinki:
granica woj. mazowieckiego wze Sielce (koo Kuro-
wa), 33,9 km (20102011);
wze Sielce Lublin Piaski, 68,5 km (20092011);
Piaski Hrebenne granica pastwa, 122,8 km, w tym ob-
wodnica Tomaszowa Lubelskiego dugoci 9,4 km, ktra b-
dzie realizowana w ramach programu budowy 25 obwodnic
(zadanie rezerwowe, planowane na lata 20102011).
Realizacja projektu poprawi obsug transportu midzyna-
rodowego pomidzy Europ Zachodni a pastwami Europy
Wschodniej. Lublin zyska poczenie z Warszaw drog szyb-
kiego ruchu. Celem inwestycji jest dostosowanie drogi nr 17
do parametrw drogi ekspresowej oraz do standardw UE
w zakresie nonoci nawierzchni. Planowane korzyci i efekty
uzyskane w wyniku realizacji projektu to dostosowanie sie-
ci drogowej midzynarodowego znaczenia do wymogw UE,
zwikszenie przepustowoci oraz skrcenie czasu jazdy, po-
prawa bezpieczestwa ruchu i komfortu jazdy oraz ogranicze-
nie emisji spalin i toksycznych skadnikw poprzez popraw
pynnoci ruchu.
y Budow drogi ekspresowej S19 o dugoci 192 km, ktra
podzielona zostaa na nastpujce odcinki:
budowa obwodnicy Midzyrzeca Podlaskiego, 6,6 km (za-
koczenie w I. kwartale 2008 r.);
Midzyrzec Podlaski koniec obwodnicy Lubartowa (do
46 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)
wza Annobr), 69,4 km (20092013);
Lubartw koniec obwodnicy Kranika, 68,1 km (2010
2013);
koniec obwodnicy Kranika Nisko (do wza Zapacz),
47,9 km (20092013).
Droga krajowa nr 19 przebiega wzdu wschodniej granicy pa-
stwa, a docelowo ma czy projektowane autostrady A2 z A4.
Droga ekspresowa S19 w Kunicy poczy granic pastwa z Bia-
orusi, a w Barwinku poudniow granic ze Sowacj.
y Przebudow drogi krajowej nr 12 do parametrw drogi eks-
presowej na odcinku Piaski (koniec obwodnicy miasta Pia-
ski) Dorohusk granica pastwa, dugo 67,8 km, wraz
z budow obwodnicy Chema o dugoci 18,4 km.
Projekt polega na dostosowaniu istniejcej jednojezdniowej DK12
do parametrw jednojezdniowej drogi ekspresowej S12 na odcin-
ku Piaski Chem Dorohusk, ktra stanowi dojazd do przejcia
granicznego w Dorohusku. Docelowo planowana jest dobudo-
wa drugiej jezdni. Przebudowa ma strategiczny charakter dla roz-
woju spoeczno-gospodarczego kraju, a sam projekt wany jest
take ze wzgldu na EURO 2012 (zadanie zakwalifikowane jako
rezerwowe, zakoczenie planuje si na 2012 r.).
Ponadto przewiduje si budow obwodnic:
Frampola, 3,1 km (20112012);
Gorajca, 6,4 km (20122013);
Hrubieszowa, 8,1 km (20122013);
Tomaszowa Lubelskiego w cigu S17, 9,4 km (20092010);
Kranika w cigu DK74, 5,5 km (20092010);
Puaw, 12,3 km (20112012).
GDDKiA OLSZTYN
W roku 2007 olsztyskie GDDKiA przeprowadzio prace
budowlane na odcinkach drg krajowych o cznej dugoci
ponad 220 km. Budet tych inwestycji wynis 655 mln z.
Do najwaniejszych zada drogowych zrealizowanych
w woj. warmisko-mazurskim w ubiegym roku mona za-
liczy prace wykonane na odcinkach:
S7 przebudowa drogi od granic woj. pomorskiego do
Elblga (zakoczono) 14 km;
S22 przebudowa drogi od Elblga do granicy pastwa
w Grzechotkach 50 km zakoczenie czerwiec 2008 r.;
DK16 przebudowa drogi od Gietrzwadu do Naglad
(odcinek Ostrda Olsztyn) i od Wjtowa do Barczewa
(odcinek Olsztyn Mrgowo) 13 km zakoczenie li-
stopad 2008 r.;
DK51 przebudowa drogi od Barcikowa do Sprcowa
oraz budowa obwodnicy Sprcowa 7,5 km (odcinek Olsz-
tyn Dobre Miasto) zakoczenie maj 2008 r.
fot. GDDKiA Olsztyn
Fot. 3. Nasuwanie podune mostu nad rzek Banwk w cigu drogi S22
 drogi/mosty
drogi/mosty

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 47

drogi/mosty
drogi/mosty

fot. GDDKiA Olsztyn

Ponadto w roku 2007 miay miejsce remonty drg na cznej
dugoci ok. 140 km.
Wrd najwaniejszych zada zaplanowanych na rok 2008
wymienia si:
kontynuacj zda z roku 2007 na cznej dugoci 70,5 km;
budow drogi S7 na odcinku Elblg Pask 14,6 km;
przebudow DK16 na odcinku Barczewo Biskupiec
18,4 km;
budow obwodnicy Godapi w cigu drogi nr 65 5,6 km;
budow zachodniej obwodnicy Mrgowa w cigu drogi
nr 59 7,2 km.
Dodatkowo przeprowadzone zostan prace zwizane z wy-
mian nawierzchni na cznej dugoci 82,5 km.
Plany GDDKiA w Olsztynie na lata 20082015 zostay przed-
Fot. 4. Droga S7 Jazowa Elblg po przebudowie, widok z wiaduktu WD12
stawione w poniszej tabeli.
Planowane lata realizacji
Lp. Nr drogi Odcinek Dugo odcinka [km]
Od Do
1. 7 Elblg Pask 14,6 2008 2010

2. 7 Pask Miomyn 37,2 2009 2011

Miomyn Olsztynek
3. 7 55,0 2009 2011
wraz z obwodnic Ostrdy
4. 7 Olsztynek Nidzica wraz z obwodnic Olsztynka 32,0 2010 2011
5. 7 Nidzica granica wojewdztwa 20,3 2009 2011
6. 15 obwodnica Nowego Miasta Lub. i Lubawy 20,0 2011 2013
7. 15 granica wojewdztwa Ostrda 26,0 2012 2014
8. 16 obwodnica Iawy 15,0 2013 2015
9. 16 Samborowo droga 15 8,5 2010 2011
10. 16 Stare Jabonki Gietrzwad 11,7 2009 2010

11. 16 pd. Obwodnica Olsztyna 27,0 2011 2013

12. 16 Barczewo Biskupiec 18,4 2008 2010

Olsztyn Biskupiec
13. 16 31,4 2008 2013
(dobudowa drugiej jezdni)
14. 16 Biskupiec Borki Wielkie 8,6 2009 2010
15. 16 Borki Wielkie Mrgowo wraz z pd. obwodnic Mrgowa 18,5 2010 2011
16. 16/59 zach. obwodnica Mrgowa 7,2 2008 2010
17. 16 Mrgowo Orzysz 54,0 2011 2014
18. 16 Orzysz Ek 29,9 po 2015
19. 16 Obwodnica Eku 4,6 2009 2010
20. 16 Ek granica wojewdztwa 26,2 po 2015
21. 22 granica wojewdztwa Elblg 29,0 2013 2014
22. 51 Smolajny Barcikowo 11,0 2010 2012
23. 51 pn.-wsch. obwodnica Olsztyna 12,0 2011 2012
24. 51 Olsztyn Olsztynek 12,4 2010 2012
25. 53 Leleszki Jcznik 7,4 2011 2012
26. 59/63 przebieg drg krajowych w Giycku 8,0 2010 2012
27. 65 obwodnica Godapi 5,6 2008 2010
28. 65 obwodnica Olecka 8,5 2009 2010
29. 65 obwodnica Gsek 3,0 2011 2013

GDDKiA KIELCE
W ubiegym roku kielecki oddzia GDDKiA zajmowa si
m.in. wzem komunikacyjnym Kielce-Pnoc (droga nr 7) na
odcinku Wystpa Barcza Winiwka wraz z budow bez-
kolizyjnego wza Winiwka. W ramach tego zadania, ktre
zostanie zakoczone w 2009 r., powstanie 7,3 km dwujez-
dniowej drogi nr 7 o parametrach drogi ekspresowej, odcinek
dwujezdniowej drogi nr 73 o atrybutach drogi klasy GP, tj.
gwnej ruchu przypieszonego, oraz wze bezkolizyjny na
skrzyowaniu drg nr 7 i 73.
W roku 2006 zostay zawarte umowy na prace projektowe dla
odcinka drogi S7 o cznej dugoci ok. 91 km, przebiegajcego
przez teren woj. witokrzyskiego, oraz odcinki drogi krajowej
nr 74. W 2007 r. zlecono wykonanie planw dla pozostaych
czci trasy S74. Prace projektowe uwzgldniaj budow ob-
wodnic oraz drogi po nowym przebiegu lub dobudow drugiej
jezdni wraz z bezkolizyjnymi wzami drogowymi. Realizacja
ww. odcinkw drg S7 i S74 umoliwi poprowadzenie ruchu
tranzytowego tras o parametrach klasy S, omijajc gst zabu-
dow zlokalizowan wzdu istniejcych drg.

48 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 drogi/mosty
drogi/mosty

fot. GDDKiA Kielce

fot. GDDKiA Kielce

Fot. 5. Budowa wza Pnoc Fot. 6. Wze Skarysko-Kamienna

Zlecone prace przygotowawcze dla S7, ktre podzielono na obwodnice Opatowa w cigu drg S74 o dugoci ok.
nastpujce odcinki: 10,1 km oraz DK9 o dugoci 4,6 km;
granica woj. witokrzyskiego Skarysko-Kamienna; du- Opatw granica woj. witokrzyskiego; dugo odcin-
go 7,8 km; ka wynosi ok. 25 km, zadanie prowadzi Oddzia GDDKiA
Skarysko-Kamienna Wystpa wraz z obwodnic miast Su- w Rzeszowie.
chedniw, Ostojw i czna; dugo 16,7 km; Rozbudowa drogi nr 74 ujta jest w Programie Operacyjnym
obwodnica Kielc, odcinek Winiwka Chciny, ponadto Infrastruktura i rodowisko i znajduje si na licie rezerwo-
dobudowa drugiej jezdni; dugo 22,7 km; wej jako Przebudowa drogi krajowej nr 12/74 do parametrw
Chciny Jdrzejw; dugo 20,9 km; drogi ekspresowej Piotrkw Trybunalski Sulejw Opatw.
Jdrzejw granica woj. witokrzyskiego, dobudowa dru- Lata jej realizacji przypadaj na okres 20082015, zastrzega si
giej jezdni; dugo 20,0 km. jednak, e z uwagi na konieczno opracowania alternatyw-
Z prac przygotowawczych, co oczywiste, wyczono od- nych rozwiza projektowych podany zakres rzeczowy moe
cinki ju zrealizowane, tj. obwodnic Skaryska-Kamiennej, ulec zmianie.
obwodnic Jdrzejowa oraz odcinek Wystpa Winiwka, Najbardziej zaawansowane s prace przygotowawcze dla
znajdujcy si w trakcie realizacji. odcinka Kielce Cedzyna, dla ktrego w 2008 r. przewiduje
Najbardziej zaawansowane s prace przygotowawcze dla si uzyskanie pozwolenia na budow.
odcinka S7 na odcinku Skarysko-Kamienna Wystpa. W IV
kwartale 2007 r. rozpoczto wypat odszkodowa za nieru-
chomoci pozyskane pod planowan inwestycj. Zaoono, e
w I kwarta 2008 r. uda si uzyska decyzj o pozwoleniu na
budow, nastpnym krokiem ma by przeprowadzony prze-
targ na realizacj robt budowlanych.
Planuje si, e w tym samym czasie dla pozostaych odcin-
kw uda si uzyska decyzje o rodowiskowych uwarunko-
waniach zgody na realizacj przedsiwzicia, a na przeomie
III i IV kwartau 2008 r. zostanie ustalona lokalizacja drogi oraz
rozpoczn si wypaty odszkodowa za nieruchomoci nabyte
na cele budowlane.
Rozbudowa drogi nr 7 ujta jest w Programie Opera-
cyjnym Infrastruktura i rodowisko jako cz projektu
Poczenie Krakowa z Warszaw za pomoc drogi eks-
presowej S7 oraz inwestycje majce na celu poczenie ze
Sowacj. Lata realizacji tego zadania przypadaj na okres
20072011.
Zlecone prace przygotowawcze dla drogi S74 na terenie
woj. witokrzyskiego zostay podzielone na kilka odcin-
kw:
Sulejw (S12) granica woj. witokrzyskiego Przeom/
Mniw; dugo 59 km, w tym na terenie woj. witokrzy-
skiego 27,3 km;
Przeom/Mniw Przyjmo wze Niewachlw; dugo
17 km;
wylot wschodni z Kielc obwodnica Domaszowic Cedzy-
na; dugo 6 km;
Cedzyna Wola Jachowa agw (wraz z budow jego
obwodnicy); dugo 32 km;
agw Jaowsy; dugo 14,5 km;

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 49

drogi/mosty
drogi/mosty

fot. GDDKiA Opole

Z pozostaych projektw realizowanych przez kielecki od-
dzia GDDKiA prowadzone s prace koncepcyjne dla drg:
nr 42: przejcie przez Skarysko-Kamienn, obwodnica Parszo-
wa i Wchocka, przejcie przez Starachowice, odcinek Brody
Opatw wraz z obwodnic Ostrowca witokrzyskiego;
nr 73, na odcinku granica Kielc Morawica Wola Morawicka;
nr 78 pnocna obwodnica Jdrzejowa;
nr 77 budowa mostu przez rzek Wis w Sandomierzu
wraz z ul. Lwowsk; planuje si rozpoczcie realizacji zada-
nia w 2008 r. w systemie Zaprojektuj i zbuduj.

GDDKiA OPOLE
W roku 2007 opolski oddzia GDDKiA skupi swoje dziaania
na kontynuacji wieloletnich inwestycji, w tym m.in. na budowie:
Fot. 7. Most Ozimek
autostrady A4 Kleszczw Sonica, 19,1 km (zakoczenie

fot. GDDKiA Opole

2008 r.);
obwodnicy miasta Poborszw w cigu DK45;
skrzyowania DK46 z obwodnic Dobrodzienia wraz z bu-
dow wiaduktu (III etap);
obwodnicy miasta Dobrodzie w cigu DK46 (II etap)
kontynuacja;
Ponadto zaplanowano:
przebudow mostu przez rzek Maa Panew w miecie Ozi-
mek w cigu DK46;
remont mostu Bema na rzece Nysa Kodzka w miecie Nysa
w cigu DK41.
Na rok biecy przewidziano rozpoczcie nastpujcych prac:
roboty uzupeniajce na autostradzie A4 Kleszczw Soni-
ca, 19,1 km;
budow obwodnicy poudniowej miasta Kdzierzyn-Kole,
4,9 km (zakoczenie 2010 r.);
budow obwodnicy miasta Mylina, 3,5 km (zakoczenie
2009 r.);
odnow i rehabilitacj drg na odcinku 40,8 km;
wzmocnienia i odnowy mostw.
Na wszystkie inwestycje przewidziano czn kwot wartoci
180,852 mln z.
Z waniejszych zada zaplanowanych na drogach krajo-
wych wojewdztwa opolskiego w latach 20092013 przewi-
duje si m.in. budow:
obwodnic na drodze S11, w tym dla miast: Bkw, Olesno,
Kpno, Kluczbork i Lubliniec;
obwodnicy pnocnej miasta Kdzierzyn-Kole oraz obwod-
nicy miasta Gogwek na DK40;
obwodnic miasta Prudnik (III etap) na DK41;
obwodnic miasta Praszka na DK42;
obwodnic miast Nysa i Niemodlin na DK46.
W komentarzu do przedstawionych powyej zamierze (jak
i do tych nie wymienionych tutaj, a bdcych w planach opol-
skiego oddziau GDDKiA) in. Ireneusz Dya, naczelnik Wydziau
Planowania w opolskim oddziale GDDKiA, podkrela, e zarw-
no te zrealizowane, bdce w trakcie, jak i planowane do realiza-
cji przedsiwzicia wyczerpuj zaledwie ok. 30% potrzeb i moli-
woci inwestycyjnych na terenie dziaania tego oddziau.
Dodaje rwnie, e w naszym kraju wci niewaciwy jest
spoeczny odbir dziaa administracji drogowej, poniewa
w wiadomoci ludzi funkcjonuje mit o ogromnych fundu-
szach unijnych przeznaczonych na budowy i przebudowy
drg. W rzeczywistoci pienidze te pokrywaj zaledwie cz
potrzeb, co generuje ogromn ilo niespenionych oczekiwa
w stosunku do poprawy stanu infrastruktury drogowej. Jed-
nak, jak mwi I. Dya, bardziej ni opinia spoeczna widzi-
my to my drogowcy, ktrzy wizalimy z tymi funduszami
Fot. 8. Obwodnica Poborszw
ogromne nadzieje na szybk popraw jakoci gwnych drg
w Polsce. Tak si nie dzieje i wyglda na to, e bdzie to raczej
ewolucja ni rewolucja.
Podsumowanie
Wszelkie zamierzenia i plany realizacji inwestycji mog zosta
zagroone przez pitrzce si przed wykonawcami problemy.
Ciko jest przewidzie wszystkie moliwe konflikty spoeczne
i rodowiskowe, jakie towarzysz pracom, a jeszcze trudniej im
zapobiec i sprawnie je rozwiza. Sporo kopotw dostarcza opra-
cowanie dokumentacji projektowej (ze wzgldu na ma ilo firm
posiadajcych wystarczajcy potencja wykonawczy). Dodatkowo
wyduajcy si okres uzyskiwania decyzji administracyjnych,
a take skomplikowane procedury pozyskiwania i uruchamiania
rodkw z UE powoduj, e plany niezalenie od stara in-
westorw przesuwaj si w czasie. Alarmujce wydaj si by
rwnie braki w zakresie potencjau wykonawczego oraz deficyt
materiaw budowlanych na naszym rynku.
Niepokojcy jest rwnie stan prawa, regulujcego podsta-
wowe obszary dziaalnoci inwestycyjnej w teorii s dostpne
tzw. szybkie cieki, jednak w praktyce proces kuleje z po-
wodu niedopracowanych szczegw i nieudolnoci w podej-
mowaniu decyzji przez wydajcych pozwolenia urzdnikw.
Trudn spraw jest take zabezpieczenie logistyczne procesu
realizacji robt drogowych na skal, na jak w naszym kraju
ich jeszcze dotd nie prowadzono. Pojawia si tu jeszcze jeden
czynnik, obok braku kruszyw drogowych lub asfaltw, jakim
jest nonik transportowy w postaci kolei, ktra moe nie spro-
sta z dostaw materiaw.
autor mgr Agata Sumara
Geoinynieria drogi mosty tunele

50 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

drogi/mosty
drogi/mosty

Obwodnica Puaw
inwestycja przyjazna miastu i rodowisku

Fot. 1. Most przez Wis zmontowany pierwszy segment konstrukcji stalowej uku

D
roga DK12 jest jedn z kilku drg o przebiegu rwno- Charakterystyka istniejcego mostu:
lenikowym, czcych polsk granic zachodni ze 7-przsowy most o konstrukcji kratownicowej z jazd do-
wschodni. Granic wojewdztwa lubelskiego prze- em o pasach nierwnolegych z elbetow prefabrykowan
cina w okolicy miasta Pajkw i biegnie dalej przez Puawy pyt pomostu wsppracujc z ukadem eber podunych
i Koskowol do Kurowa, gdzie czy si z DK17. Od Kuro- i poprzecznych. Obustronne przsa najazdowe blachownica
wa, poprzez Lublin do miasta Piaski obie drogi maj wsplny stalowa z elbetow prefabrykowan pyt wsppracujc.
przebieg. Na fragmencie tego odcinka o dugoci ok. 17,3 km Podstawowe parametry:
droga ma ukad dwujezdniowy z dwoma pasami ruchu w obu y cakowita dugo mostu 483,0 m
kierunkach. Dalej drogi znowu rozdzielaj si i DK12 poprzez y rozpitoci przse: 13,0+85,5+88,0+110,0+88,0+85,5+13,0
Chem i Dorohusk zmierza do wschodniej granicy Polski. Ca- y szeroko cakowita mostu 11,30 m
kowita dugo DK12 wynosi 704,2 km, w tym na obszarze woj. y szeroko jezdni 5,40 m
lubelskiego ok. 165 km. y skrajnia pionowa 5,20 m
W km 558+876 DK12 przecina rzek Wis. W tym miejscu Charakterystyka budowanego mostu:
funkcjonuje most wybudowany jeszcze w 1934 r. By on dwu- 15-przsowy obiekt o konstrukcji belkowej z przsem
krotnie niszczony w czasie II Wojny wiatowej, po czy odbu- nurtowym wzmocnionym ukiem stalowym.
dowywany, a w 1996 r. czciowo wyremontowany. Obcie- Podstawowe parametry:
nie ruchem tego mostu jest znaczne i wyraa si liczb ponad y Dugo cakowita 1.038,20 m
22 000 pojazdw na dob. Tak duy ruch jest wynikiem braku y Rozpitoci przse: 24,0+44,0+3x56,0+6x64,0+80,0+212,0
w pobliu penonormatywnych (w zakresie obcie) przepraw +80,0+44,0
mostowych. Najbliszy most na Wile od strony poudniowej y Strzaka uku 36,00 m,
usytuowany w cigu DK74 (w Annopolu), oddalony jest o ok. y Cakowita szeroko pomostu - 22,30 m,
70 km, natomiast od strony pnocnej o ok. 100 km (w miej- y Ilo jezdni - 2
scowoci Gra Kalwaria). Pobliski most w Dblinie nie jest do- y Szeroko jezdni - 2 x 2 x 3,50m
stosowany do przenoszenia penonormatywnych obcie. y Chodnik jednostronny o szerokoci -1,50 m
Szeroko jezdni mostu w Puawach, wynoszca tylko 5,40 m, y Szeroko pasa rozdziau - 2,51 m
warunkuje pynno przejazdu po nim, a tym samym drono y Skrajnia pionowa dla ruchu - 14,00 m,
caego ukadu komunikacyjnego miasta Puawy. Czste kolizje, y Skrajnia dla eglugi - 12,00 m,
do jakich dochodzi na mocie, s przyczyn blokad ulic w cen- Most zaprojektowano na obcienie klasy A wg normy PN-
trum miasta i wielu innych uciliwoci dla jego mieszkacw. 85/S-10030 i sprawdzono na obcienie C-150.

52 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 drogi/mosty
drogi/mosty

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 53

drogi/mosty
drogi/mosty

W latach 60. zostay wybudowane w Puawach Zakady Azo-

towe jedna z najwikszych fabryk chemicznych w Polsce. Za-
kady te s odbiorc duej iloci substancji toksycznych, ktre
transportowane s gwnie z kierunku zachodniego. Cysterny
z tymi materiaami musz przejecha przez most i dalej kiero-
wane s w kierunku centrum miasta, co stwarza dodatkowe
zagroenia dla miasta, jego mieszkacw i rodowiska.

Prace koncepcyjne
Administracja drogowa, wiadoma zagroe wynikajcych
zarwno z usytuowania, jak i z ograniczonych moliwoci eks-
ploatacyjnych zwizanych z nienormatywn szerokoci jezdni
na mocie, ju w latach 70. ubiegego wieku rozpocza pra-
ce nad rozwizaniem problemu mostu w Puawach. Ciekaw
koncepcj, ktra nie doczekaa si realizacji, bya propozycja,
nieyjcego ju dzi, prof. Mieczysawa Rybaka, zakadajca
rozdzielenie ruchu na mocie poprzez wybudowanie drugiego
poziomu pomostu. Wykonane pod tym ktem w 1977 r. prbne
obcienie mostu wykazao pen zdolno konstrukcji przse
do przejcia znacznie zwikszonego obcienia. Mankamentem
tego rozwizania by brak terenu dla usytuowania limakw
wjazdowych na drugi poziom ruchu.
Pod koniec lat 70. Biuro Projektowo-Badawcze TRANSPRO-
JEKT Warszawa opracowao koncepcj obwodnicy miasta Pua-
wy, zawierajc kilka rozwiaza. Trzy z nich zakaday ominicie
Puaw od strony poudniowej, a jedna od strony pnocnej.
W wyniku przeprowadzonych uzgodnie i konsultacji spo-
ecznych warianty poudniowe zostay odrzucone. Pozytywnie
zaopiniowano wariant pnocny, w ktrym przejcie przez Wi- Fot. 2. Most przez Wis nasuwanie I segmentu konstrukcji stalowej uku
s byo oddalone o 2,7 km od osi istniejcej przeprawy.
Podstawowym powodem odrzucenia wariantw poudnio-
wych bya ich kolizja z obszarami chronionymi, w tym z Kazi-
mierskim Parkiem Krajobrazowym. Dowodzi to tego, e dzia-
ania na rzecz ochrony rodowiska w Polsce nie rozpoczy si
z chwil wstpienia Polski do UE, ale jest to efekt oczywistych
de czowieka do zachowania naturalnego rodowiska.

Opis rodowiskowy otoczenia obwodnicy wybra-

nego wariantu
Caa DK12 pooona jest w zlewni Morza Batyckiego, a przy-
szy odcinek tej drogi obwodnica Puaw znajduje si w strefie
granicznej midzy rozlegym obszarem Niziny rodkowo-Euro-
pejskiej z rzeb morenowej akumulacji lodowcowej a obszarem
Wyyny Lubelsko-Lwowskiej ze starsz rzeb przedlodowcow
(staroglacjaln), pokryt lokalnie grub powok lessow.
Otoczenie obwodnicy pozostaje w zlewniach rzeki Klikawki, Fot. 3. Budowa obwodnicy wze Dbliska
lewego dopywu Wisy, oraz rzeki Kurwki prawego dopywu
Wisy. Teren w najbliszym ssiedztwie drogi jest pooony na
wysokoci od 174 (na pocztku obwodnicy) do 116 m n.p.m.
na tarasie zalewowym Wisy. Na lewym brzegu rzeki najbli-
sze otoczenie obwodnicy Puaw mona scharakteryzowa jako
typowy, otwarty, falisty krajobraz rolniczy z zadrzewieniami
rdpolnymi i izolowanymi lasami. Po prawej stronie rzeki pier-
wotny krajobraz lasw mieszanych zosta przeksztacony w kra-
jobraz miejski, a ocalae fragmenty lasw poddano planowej
gospodarce lenej. Wewntrz tego obszaru lenego znajduje si
rozlegy kompleks przemysowy Zakadw Azotowych. Otacza-
jcy go las ma charakter strefy izolacyjnej, oddzielajcej ucili-
we dla otoczenia obiekty przemysu chemicznego od terenw
rolnych i zabudowy miejskiej Puaw.
Obwodnica przecina dolin rzeki Wisy, na ktrej wystpuj
dwa tarasy zalewowe. W rejonie Puaw rzeka jest uregulowana,
a szeroko jej doliny dochodzi do 5 km. Lewy brzeg rzeki, Fot. 4. Prace przy budowie obwodnicy w tle most na rzece Wile

54 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)

 drogi/mosty
drogi/mosty

w pobliu prawej krawdzi tarasu zalewowego niszego, zabez-

pieczony zosta waem przeciwpowodziowym. Po lewej stronie
Wisy obwodnica zostaa tak wytrasowana, aby nie naruszy
adnego duego obszaru lenego. Wystpia natomiast koniecz-
no wycicia niewielkich fragmentw izolowanych zagajnikw
i pojedynczych drzew w zadrzewieniach rdpolnych.
W decyzji rodowiskowej zamieszczone zostao stwierdze-
nie, e obwodnica nie przecina adnego, wyznaczonego lub
planowanego, obszaru sieci Natura 2000 albo innych obszarw
podlegajcych prawnej ochronie.
W otoczeniu budowanej obwodnicy bytuj sarny, lisy, zajce,
dziki i inna drobna zwierzyna. Droga przetnie niektre szlaki
migracyjne zwierzt, w tym szlak migracyjny wzdu Wisy, -
czcy rejon Gr witokrzyskich z Puszcz Kozienick.
W obrbie tarasu zalewowego Wisy wystpuj populacje Fot. 5. Monta pierwszego segmentu konstrukcji stalowej
ptakw wodnych i botnych. W celu ich ochrony most, ktrego
dugo wynikajca z warunku zapewnienia swobodnego prze-
pywu wysokich wd zostaa okrelona na 760,0 m, zostanie
wykonany na caej jednokilometrowej szerokoci tarasu zale-
wowego, w tzw. midzywalu rzeki.

Charakterystyka rozwiza projektowych

Plan rozbudowy sieci drogowej w Polsce na okres do 2020 r.
zakada budow S12 z Radomia do Lublina. Droga ta bdzie prze-
biegaa czciowo ladem istniejcej DK12, natomiast przejcia
przez wiksze miejscowoci zostan zastpione obwodnicami.
Jednym z takich elementw przyszej S12 jest realizowana obecnie
obwodnica Puaw wraz z nowym mostem przez rzek Wis.
Cakowita dugo obwodnicy, rozpoczynajcej si w km
551+220 istniejcej DK12, wyniesie ok. 25,0 km. Jej zakocze-
nie zaplanowane jest w okolicy miejscowoci Sielce w miejscu
wczenia jej do KD17. W ten sposb obwodnica Puaw ominie
rwnie miejscowo Koskowol.
Budowa obwodnicy Puaw zostaa podzielona na dwa etapy.
Obecnie realizowany I etap ma na celu wyprowadzenie ruchu
tranzytowego ze starego mostu i uniezalenienie w ten sposb
dronoci ukadu komunikacyjnego Puaw od moliwoci prze-
jazdu po mocie. Prace projektowe w zakresie I etapu obwodni-
cy, zostay rozpoczte w 1999 r., a warunki dotyczce rozwiza
technicznych elementw drogi okrelono pod ktem moliwoci
finansowych budetu kraju. Std zosta wprowadzony dodatkowy
podzia tego fragmentu obwodnicy na odcinki: Ib od przekroju
pocztkowego do km 7+600, Ia od km 7+600 do km 10+550
wraz z mostem na Wile oraz odcinek II od km 10+550 do prze-
kroju kocowego (km 12+708). Temu podziaowi podporzd-
kowane zostay przekroje drogi gwnej. Wynikaj one rwnie
z przyjtego innego zaoenia, okrelajcego dla caej trasy I etapu
obwodnicy, z wyjtkiem przeprawy mostowej przez Wis, klas
GP 1/2 (jedna jezdnia o dwch pasach ruchu w obu kierunkach
cznie). Dla odcinka mostowego przyjmowano od pocztku kla-
s GP 2/2 (dwie jezdnie o dwch pasach ruchu w kadym kierun-
ku). Po stronie lewobrzenej zmiana przekroju jednojezdniowego
(o dwch pasach ruchu w obu kierunkach) na dwujezdniowy
(2 x 2 pasy ruchu) nastpi w km 7+100, a po stronie prawo-
brzenej zmiana przekroju dwujezdniowego na jednojezdniowy
nastpi w km 11+200.
Na odcinku I etapu obwodnicy Puaw wystpuj wzy
i skrzyowania:
jednopoziomowe skrzyowanie z drog gminn w km: 0+600,
wze drogowy Bronowice w km 8+000, nad skrzyowaniem
z drog wojewdzk nr 738 Gra Puawska Kozienice,
wze drogowy Dbliska w km 10+530, nad skrzyowa-
niem z drog wojewdzk nr 801 Puawy Dblin (ul. D-
Fot. 6. Zmontowany pierwszy segment konstrukcji stalowej uku
bliska w Puawach),
kocowe skrzyowanie w km 12+708, ze zjazdem w Aleje
1000-lecia Pastwa Polskiego, a dalej ulicami miejskimi do
drogi krajowej nr 12 lub drog wojewdzk nr 824 Puawy
yrzyn do drogi nr 17 Warszawa Ryki Lublin.
Na odcinkach poza tymi skrzyowaniami i wzami nie bdzie
dostpu do jezdni obwodnicy. Dla obsugi ruchu lokalnego
i zapewnienia penej obsugi przylegego terenu, w tym dost-
pu do pl i budynkw, zaprojektowane zostay wiadukty nad
obwodnic, przejazdy gospodarcze w jej cigu, a wzdu trasy
drogi serwisowe. W zakresie elementw budowanej obwod-
nicy wystpuj rwnie obiekty ekologiczne, ktrych potrzeba
wynika z dziaa na rzecz ochrony rodowiska.
W zakresie I etapu obwodnicy Puaw wykonywanych jest
15 obiektw mostowych, w tym most na Wile o dugoci
1038,2 m. Na lewobrzenym odcinku obwodnicy wykonywa-
nych jest 9 obiektw mostowych, a na prawobrzenym 5.
Projektowanie mostw
i innych obiektw
inynierskich
mgr in. Tadeusz Wojciechowski
firma ul. Pkole 5/38, 31-559 Krakw
pracownia Staa Wystawa Budownictwa
domek OKNO-PLUS
ul. Klimeckiego 14, 30-705 Krakw
tel. kom. 602 678 716
tel./fax (12) 652 76 81, (12) 652 77 30
e-mail bridge@onet.eu, twoj@onet.eu

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 55

drogi/mosty
drogi/mosty
Fot. 7. Monta lewobrzeznej podpory przesla nurtowego
Najwaniejszym obiektem budowanej obwodnicy jest most
nad Wis, ktrego dugo cakowita wynosi 1038,2 m, na co
skada si most zasadniczy o dugoci 1012,0 m i rozpitoci
gwnego, ukowego przsa nurtowego 212,0 m oraz wiadukt
nad drog gminn z Gry Puawskiej do ki, biegnc bezpo-
rednio za waem przeciwpowodziowym. Dugo mostu jest
dostosowana do szerokoci midzywala w osi przeprawy, nato-
miast rozpito przsa nurtowego jest cile zwizana z szero-
koci rzeki w jej osi. W nurcie gwnym nie usytuowano ad-
nej podpory mostowej. Wymienione parametry mostu speniaj
wymagania wynikajce z dziaa na rzecz ochrony rodowiska.
Na etapie opracowywania dokumentacji projektowej przed-
stawionych zostao kilka wariantw kolorystyki obiektu. Osta-
tecznego wyboru dokona zesp nadzoru inwestorskiego po
uzyskaniu akceptacji Oddziau lubelskiego GDDKiA. Kierowa-
no si przy tym zasadami:
koniecznoci wyranego wyrnienia obiektu z otoczenia
odcinajcy si kolorystycznie obiekt stanowi pokany zbir
informacji i impulsw dla licznie wystpujcego na przyle-
gym obszarze ptactwa,
zaakcentowania oryginalnoci mostu polegajcej na rekordo-
wej, na chwil obecn, rozpitoci przsa ukowego, ktrego
dugo cakowita przekracza 1 km.
Pozostae obiekty mostowe posiadaj konstrukcje powtarzalne.
Wykonywane s one w postaci:
ramownic posadowionych bezporednio na gruncie (prze-
jazdy gospodarcze PG-3, PG-5, PG-6, WD-11, WD-12
oraz przepusty ekologiczne PE-2 i PE-13),
ramownic posadowionych za porednictwem elbetowych
pali wbijanych (obiekt WD-9) lub formowanych w gruncie
(obiekty WD-7, MD-8),
konstrukcji zespolonej (blachownice stalowe z elbetow
pyt wsppracujc) z podporami masywnymi posadowio-
nymi na palach formowanych w gruncie obiekt WD-10),
wieloprzsowych konstrukcji cigych z belkami w ksztacie li-
tery T z betonu spronego z podporami (przyczki masyw-
ne, filary supowe) posadowionymi na elbetowych palach
wbijanych (WN-1 i WN-4) oraz posadowionymi bezporednio
na gruncie (wiadukt nad lini kolejow obiekt WD-14).
Kolorystyka tych obiektw jest bardzo stonowana, niemale
56 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)
identyczna i dobrana w sposb sprawia-
jcy wraenie wpisania ich w otaczajcy
krajobraz.
Budowa I etapu obwodnicy Puaw.
Wykonawca zadania zosta wyonio-
ny w drodze przetargu nieograniczonego
przeprowadzonego przez GDDKiA. Roboty
zostay rozpoczte w dniu 7 marca 2006 r.
Okres realizacji okrelony w umowie wyno-
si 25 miesicy i liczony jest od dnia rozpo-
czcia robt. Wielko inwestycji okrelaj
ponisze wielkoci:
objto robt ziemnych w zakresie na-
sypw ponad 1,2 mln m3, w tym: okoo
300 tys. m3 z wykopw i ponad 900 tys m3
z dokopu, dodatkowo ok. 170 tys m3 wy-
miany gruntu na odcinku 1a (midzy w-
zem Bronowice i mostem na Wile),
czna powierzchnia warstw bitumicznych
ponad 600 tys. m2,
masa stali konstrukcyjnej wbudowana
w obiekty mostowe ponad 10 500 t, natomiast do zmon-
towania konstrukcji stalowej konieczne jest wykonanie stalo-
wych rusztowa i podpr technologicznych o masie ponad
4 tys. t, w tym wbicie ponad 120 szt. pali z rur stalowych
o rednicy 500 mm i dugoci ponad 18,0 m w dno rzeki Wi-
sy wraz z pniejszym ich wycigniciem,
masa stali zbrojeniowej wbudowanej w konstrukcje mostowe
ponad 7 tys. t,
ilo wbudowanego betonu konstrukcyjnego ok. 60 tys. m3.
Poza gwnymi robotami drogowymi i mostowymi zakres in-
westycji obejmie rwnie budow systemu odwodnienia drogi,
zagospodarowanie terenw zieleni oraz przebudow sieci infra-
strukturalnych, w tym elektroenergetycznych linii napowietrznych
wysokiego i redniego napicia (220 kV, 110 kV, 15 kV), linii tele-
komunikacyjnych, instalacji sanitarnej, wodocigowej, ciepowni-
czej i urzdze melioracyjnych.
Realizacja zadania nieznacznie odbiega od zaoonego na
wstpie harmonogramu robt. Wprowadzane w okresie trwania
kontraktu zmiany harmonogramu wynikaj czciowo z przy-
czyn niezalenych od Wykonawcy (podwyszone stany wody
w rzece, a obecnie bardzo niskie jej stany, w wyniku czego
zachodzi konieczno pogbiania jej dna w celu doholowania
do miejsca montau scalonych na pontonach fragmentw kon-
strukcji stalowej).
Na uwag zasuguje sposb montau konstrukcji stalowej
a szczeglnie konstrukcji przsa ukowego. Konstrukcja prz-
se nad terenami zalewowymi, po scaleniu odpowiednich frag-
mentw, montowana bya urawiami o bardzo duych udwi-
gach (do 700 Mg) bezporednio na wykonanych podporach
mostu w ukadzie co drugie przso. Dugo fragmentw
obejmowaa dugo przsa wraz z obustronnymi wsporni-
kami sigajcymi w przsa ssiednie. W przewitach midzy
wspornikami zmontowanych odcinkw konstrukcji wcigane
byy kolejne jej fragmenty przy uyciu przelotowych dwigni-
kw hydraulicznych.
Sposb montau konstrukcji przsa ukowego jest dostoso-
wany do warunkw lokalnych i uwzgldnia uwarunkowania
rodowiskowe. W tym celu w nurcie rzeki wybudowane zostay
2 podpory technologiczne, kada posadowiona na 60 palach
z rur stalowych. Na kadej z podpr ustawiono fragmenty ci-
gu stanowice sekcje bazowe. Dalsze fazy montau, to:
 drogi/mosty
drogi/mosty

Pale
CFA 630
Wykonanie posadowienia
pod magazyn wysokiego
skadowania oraz budynku
logistyki w Tychach.
cznie wykonano
ok. 26 000 mb pali
o dugoci do 21 m.

Keller Polska Sp. z o.o. Jestesmy do

Oarw Mazowiecki Pastwa Dyspozycji:
ul. Poznaska 172
05-850 Oarw Mazowiecki
Tel. (022) 733 82 70
Fax (022) 733 82 80
Z naszej centrali oraz biur
w Gdyni, Krakowie, Poznaniu
i Wrocawiu realizujemy zlecenia
na terenie caego kraju.

Biuro Keller Ukraina Sp. z o.o.

realizuje zlecenia na terenie
krajw byego ZSRR.

E-Mail: Keller-Polska@keller.com.pl
Internet: www.keller.com.pl

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 57

drogi/mosty
drogi/mosty
Fot. 8. Zmontowane skrajne segmenty konstrukcji uku
w zakresie cigw uku sekcje transportowe s scalane na zwizanych z ruchem drogowym wykonane bd nastpujce
zestawach pontonw, nastpnie holowane w stref miejsca
wbudowania i wcignite do gry zestawami przelotowych
dwignikw hydraulicznych ustawionych na sekcjach bazo-
wych i w przypadku fragmentw skrajnych na zmontowa-
nych wczeniej poprzecznicach czcych uki ze cigami.
w zakresie konstrukcji uku scalanie odbywa si poza
obiektem na poziomie grnych pasw belek pomostu, po
czym nastpi przemieszczenie ich na specjalnych wzkach
w miejsce wbudowania i, poprzez obrt, fragmenty zewntrz-
ne bd doprowadzone do pooenia docelowego i wsparte
na dwch kolumnach rusztowaniowych, natomiast fragment
rodkowy uku zostanie podcignity do gry zestawem
dwignikw hydraulicznych.
po wykonaniu powyszych operacji belki cigu zostan
podwieszone do uku (instalacja wieszakw prtowych),
a rusztowania i podpory technologiczne bd zdemontowa-
ne, a rury stalowe posadowienia podpr technologicznych
zostan wycignite z dna rzeki.
W zakresie robt drogowych na uwag zasuguje inicjatywa
Wykonawcy, wynikajca z przejciowych brakw materiao-
wych, a polegajca na wbudowaniu przetworzonych odpa-
dw, tworzcych olbrzymie hady na skadowiskach przyfa-
brycznych. W ten sposb zagospodarowane zostay due iloci
popiow pochodzcych z had przy Zakadach Azotowych
w Puawach i hucie Ostrowiec witokrzyski.
Popioy z Zakadw Azotowych w Puawach byy mieszane
w stosunku 60:40 z piaskiem w specjalnych dozownikach, po
czym transportowano je w miejsce wbudowania na odcinku
II obwodnicy w dolne fragmenty nasypw od obiektu WD-
10 do WD-14 z drobnymi przerwami przy obiektach PG-11
i PG-12. W ten sposb wbudowanych zostao okoo 50 tys. t
popiow.
uel poprodukcyjny z huty w Ostrowcu witokrzyskim
jest wbudowywany w dolne warstwy podbudowy jezdni ob-
wodnicy i drg serwisowych. Jest on rwnie przetwarzany
w wyniku mieszania odpowiednich frakcji we waciwych
proporcjach i ju jako penowartociowy materia dowoony
do miejsca wbudowania.
Obie te technologie maj cisy zwizek z dziaaniami na
rzecz ochrony rodowiska.
Standardowe dziaania na rzecz ochrony rodo-
wiska
W celu zminimalizowania negatywnego oddziaywania na
rodowisko budowanej obwodnicy Puaw jak i czynnikw
58 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)
Fot. 9. Zmontowana konstrukcja stalowa widok od strony polnocnej
elementy i urzdzenia ochrony rodowiska:
pasy izolacyjne z drzew i krzeww na terenach otwartych,
bezkolizyjne, rnej wielkoci przejcia dla zwierzt,
rowy trawiaste, zbiorniki i separatory oczyszczajce wody
spywajce z drogi,
podczyszczalnia wd opadowych, usytuowana przy skarpie
wilanej, odprowadzajca do Wisy oczyszczone spywy opa-
dowe:
y z mostu nad Wis sprowadzone za pomoc podwieszo-
nych kolektorw deszczowych,
y z wiaduktu nad ul. Dblisk za pomoc tradycyjnej,
podziemnej kanalizacji deszczowej.
Pasy zieleni
Na fragmentach obwodnicy zabezpieczony zosta pas drogo-
wy o wikszej szerokoci ni wynikao to z konstrukcji drogi
tak, aby na dodatkowym terenie urzdzi pasy zieleni przydro-
nej. Pasy zieleni o szerokoci 2,03,0 m bd tak urzdzone,
aby speniay jednoczenie funkcj przyrodniczo-krajobrazow,
jak rwnie izolacji przed haasem drogowym oraz przed prze-
nikaniem szkodliwych czynnikw, wynikajcych z ruchu dro-
gowego, na tereny okolicznych gruntw rolnych i lenych.
W rejonie wza Dbliska, gdzie w ssiedztwie znajduj si
budynki mieszkalne, pasy zieleni bd posiaday szeroko co
najmniej 10 m. Obsadzone zostan rzdami drzew i krzeww.
Na podstawie analizy rozkadu poziomu haasu generowanego
przez ruch pojazdw po obwodnicy stwierdzono, e nie wyst-
puje potrzeba budowy ekranw akustycznych na adnym odcin-
ku obwodnicy. W kilku budynkach mieszkalnych, w celu zmniej-
szenia poziomu haasu, wymieniona zostaa stolarka okienna.
Przejcia dla zwierzt
Obszary pl i k oraz obszary lene, zadrzewione i zakrza-
czone, pooone w otoczeniu obwodnicy, zarwno po lewej
jak i prawej stronie Wisy, stanowi naturalne siedliska bytowa-
nia zwierzyny polnej i lenej. Zwierzta upodobay sobie tereny
z reguy zadrzewione, podmoke i rolniczo niezagospodarowa-
ne, lece wzdu doliny rzeki Kurwki.
W wyniku przeprowadzonej analizy szlakw migracyjnych
zwierzt uznano za konieczne wybudowanie obiektw zapew-
niajcych przejcia dla nich w nastpujcych przekrojach ob-
wodnicy:
na jej przeciciu z boczn dolin rzeki Klikawki w miejsco-
woci Kolonia Kajetanw wybudowany przepust ekologicz-
ny dla duych i rednich zwierzt (sarny, dziki),
nad rzek Klikawk w miecie Bronowice most dostosowa-
ny take dla przejcia duej zwierzyny,

w miejscu przecicia z bocznic kolejow wiadukt zbloko-
wany z przejciem dla zwierzt,
w miejscu przecicia z istniejcym szlakiem turystycznym
(cig pieszo-rowerowy) wiadukt zblokowany z przejciem
dla zwierzt,
w wielu innych miejscach wykonane zostay przepusty dro-
gowe pod tras gwn, dostosowane do przejcia rednich
i maych zwierzt (lisy, zajce).
Projekt na budow obwodnicy nie przewiduje wykonania
obustronnego ogrodzenia drogi. Wynika to z duej wysokoci
nasypu drogowego w miejscach stwierdzonych szlakw migra-
cyjnych zwierzyny.
Ochrona wd
Wzdu obwodnicy zostanie wykonany tradycyjny system
odwodnieniowy z obustronnymi rowami o spadkach dosto-
sowanych do uksztatowania terenu w otoczeniu obwodnicy,
przyjtej niwelety drogi oraz lokalizacji mostw i przepustw
pod koron drogi. Na odcinkach ze ciekami przykrawdzio-
wymi wykonywane s studzienki ciekowe z przykanalikami.
W rejonie wza Bronowice na skarpie pradoliny rzeki
Wisy wykonany jest krtki odcinek kanalizacji deszczowej
w formie zamknitej kaskady, w celu odprowadzenia wody
po jej uspokojeniu i oczyszczeniu w zbiornikach retencyj-
nych do rzeki Klikawki.
Natomiast po drugiej stronie Wisy zostanie zastosowany
mieszany system odwodnieniowy podziemno-powierzch-
niowy, gdzie obok odkrytych roww trawiastych wystpi do-
datkowo zamknita kanalizacja deszczowa, a odprowadzenie
oczyszczonych ciekw nastpi do rzeki Wisy za pomoc ko-
lektora zrzutowego. Wykonana zostanie podczyszczania wd
opadowych, ktre przejm zanieczyszczone wody opadowe
z mostu, z ul. Dbliskiej oraz z drg dojazdowych do bazy
paliw. Na kocowym odcinku rowu przydronego bd zasto-
sowane urzdzenia oczyszczajce w postaci osadnikw, sepa-
ratorw, koalescencyjnych i zbiornikw sedymentacyjnych.
Wnioski kocowe.
Budowana obwodnica Puaw jest inwestycj od dawna po-
stulowan przez administracj drogow i oczekiwan przez
miejscow spoeczno. W wyniku jej zakoczenia (w penym
zakresie) uzyska si:
likwidacj wskiego garda na DK12, jakim jest wybudowa-
ny w 1934 r. most na rzece Wile, o szerokoci jezdni wyno-
szcej tylko 5,40 m,
zdecydowan popraw komfortu jazdy i bezpieczestwa
przejazdu przez odcinek drogi w okolicy Puaw,
udronienie sieci komunikacyjnej Puaw oraz wyeliminowa-
nie z centrum miasta ruchu pojazdw z adunkami niebez-
piecznymi,
eliminacj negatywnego oddziaywania, na miejscowe rodo-
I nagroda w konkursie fotograficznym organizowanym przez ZMRP.
fot. Krzysztof Kania.
drogi/mosty
drogi/mosty
wisko, w tym gwnie na zabytkowy Zesp Paacowo-Parko-
wy Czartoryskich,
usunicie czynnikw wynikajcych z ruchu drogowego,
a szczeglnie ruchu cikich pojazdw na ulicach miasta,
wzrost funkcjonalnoci i niezawodnoci sieci drg i systemu
transportowego wojewdztwa lubelskiego,
udogodnienia przycigajce inwestorw krajowych i zagra-
nicznych,
popraw powizania drogowego krajw UE z Rosj, Ukrain
i Biaorusi,
udogodnienia dla ruchu turystycznego i rekreacyjnego.
Przyjazna miastu obwodnica nie bdzie stanowia rwnie ba-
riery ekologicznej, gdy skutki usytuowania jej czciowo na
szlakach migracyjnych zwierzt s niwelowane przez budow
obiektw ekologicznych w miejscach dokadnie okrelonych
w opracowanych analizach.
Wody opadowe pynce jezdni obwodnicy bd odpowied-
nio ukierunkowane i po oczyszczeniu przekazane do odbior-
nikw naturalnych, jakimi s rzeki, oraz do wybudowanych
zbiornikw retencyjnych.
Na znacznej czci obwodnica Puaw agodnie wpisuje si
w otaczajcy krajobraz. Kolorystyka obiektw jest bardzo sto-
nowana. Jedynym punktem obwodnicy wyranie odcinajcym
si od otoczenia jest nowy most na Wile, ktry zasuguje na to
z racji swych gabarytw. Bdzie on w przyszoci, podobnie jak
most obecnie istniejcy, wizytwk miasta. Nazwa, ktr otrzy-
ma, Most im. Ojca witego Jana Pawa II, rwnie upowania
do takiego wyrnienia.
Literatura
[1] J. Bk, K. Gej Projekt mostu przez rzek Wis w Puawach.
[2] J. Biliszczuk Analiza statyczno-wytrzymaociowa faz monta-
owych mostu przez rzek Wis w Puawach.
[3] P. Dawidowicz, P. Salak Monta konstrukcji stalowej mostu
przez rzek Wis w Puawach zbiory autorw.
[4] T. Domaradzki, R. Rodak Budowa obwodnicy miasta Puawy
prezentacja stanu zaawansowania robt na koniec maja 2007 r.
[5] W. Idasz Projekt SPOT/2.1.3/73/04 Budowa I etapu ob-
wodnicy miasta Puawy broszura informacyjna.
[6] L. Krysiak, S. Pawelski Budowa mostu drogowego przez rze-
k Wis w Puawach Inynieria i Budownictwo nr 11/2006.
[7] A. Madejski, M. Kseniak Kazimierski Park Krajobrazowy
informator.
Autorami fotografii s: mgr in. Piotr Husak, mgr in. Krzysztof
Kania i mgr in. Marcin Kpa.
autor mgr in. Jerzy Kasperek
GDDKiA-O/Lublin
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16) 59
budownictwo
budownictwo podziemnepodziemne

Hipoteza warta sprawdzenia

O
d czasu zwiedzania w latach 60. Wilczego szaca
w Gieroy (pow. ktrzyski) intryguje mnie pro-
blem rozwizania budowlanego tej jednej z dawnych
gwnych kwater Hitlera. To zaintrygowanie wynika z uwiado-
mienia sobie trzech faktw:
(1) Kwatera musiaa by przystosowana do bezpiecznego prze-
bywania w niej nie tylko przywdcy III Rzeszy, ale take
kilkudziesiciu oficerw sztabowych (mzgu armii) i jesz-
cze wikszej liczby oficerw niszych stopni oraz onierzy
obsugi. Ponadto w pewnych okresach w kwaterze bywali
najwysi dowdcy polowi, ktrych bezpieczestwo musiao
by cakowicie zapewnione. Natomiast duy wze cznoci
z dowdztwami Wehrmachtu, Luftwaffe, Kriegsmarine, Waf-
fen SS, orodkami wadzy cywilnej itp. mg by wprawdzie w
pewnej odlegoci od kwatery, jednak najdogodniejszym miej-
scem by jej teren. Tak wic musiaa ona zawiera podziemne
pomieszczenia o pokanej powierzchni.
(2) Pozostaoci budowli kwatery naziemne bloki betonowe,
s relatywnie mae i dlatego trzeba je uzna tylko za zabez-
pieczenie wej do rozbudowanych podziemnych pomiesz-
cze; wynika std, e s one, albo rozmieszczone w pionie
pod blokami betonowymi, albo w poziomie, przykryte grub
warstw gruntu i zamaskowane rosncym nad nimi lasem.
(3) Warunki geotechniczne w miejscu kwatery (grunty more-
nowe z warstwami silnie przepuszczalnymi, blisko jeziora
Mj i jeziora Siercze oraz terenw bagiennych) wskazuj, e
ze wzgldu na wod gruntow budowa obiektw znacznie
zagbionych w ziemi jest tu bardzo trudna. Poziom techniki
w czasach budowy Wilczego Szaca umoliwia takie roz-
wizanie, jednak uwzgldniajc wczesne uwarunkowania,
w tym bez wtpienia krtkie terminy realizacji, wydaje si
mao prawdopodobne, aby zdecydowano si na wykonanie
wielu podziemnych kondygnacji w pionie pod betowymi
blokami. Mona std wywnioskowa, e schrony podziem-
ne zostay rozbudowane w poziomie.
Reasumujc, jest bardzo prawdopodobne, e pomieszczenia
podziemne gwnej kwatery Hitlera w Gieroy s rozmiesz-
czone na znacznej powierzchni pod lasem rosncym midzy
betonowymi blokami. Budow kwatery realizowali specjalici,
do ktrych miano pene zaufanie i winiowie, ktrzy zostali
wymordowani po zakoczeniu robt. W kwaterze przebywaa
za wyselekcjonowana kadra umiejca zachowa tajemnic.
Nic wic dziwnego, e nie ma wiarygodnych informacji na
temat rozmieszczenia podziemnych obiektw kwatery. Mona
to ustali stosunkowo atwo, najatwiej korzystajc z metod
geofizycznych lub stosujc sondowania dynamiczne. Sdz, e
warto to zrobi, gdy w podziemnych pomieszczeniach daw-
nej gwnej kwatery Fhrera III Rzeszy mogy pozosta za-
rwno dokumenty, jak i ewentualnie inne przedmioty majce
nie tylko warto historyczn. Jest mao prawdopodobne, eby
Hitler wyrazi zgod na cakowite zniszczenie swojej kwatery.
Jak bowiem wynika z wielu opublikowanych wspomnie jego
najbliszych wsppracownikw zawsze uwaa, e wycofanie
si z Prus Wschodnich jest tylko tymczasowe i Niemcy na ten
teren wrc.
Zdecydowaem si opublikowa swoje przemylenia w cza-
sopimie powiconym geoinynierii, dopiero po kilkudziesi-
ciu latach teraz, motywowany wiadomoci, e zbliam si
do koca swoich dni. Przez lata PRL o hipotezie nie mwi-
em, majc w pamici ograbienie przez marynark sowieck
wraka niemieckiego pancernika Gneisenau blokujcego wej-
cie do portu w Gdyni, po podniesieniu z dna jej redy przez
polskich nurkw i ratownikw morskich w 1947 r. (?). Po
1989 r. sdziem, e moe teraz kto wykae zainteresowanie
Wilczym Szacem, nie ograniczajc si jedynie do wejcia
w bloki betonowe i stwierdzenia, e dostp do niej poo-
onych pomieszcze uniemoliwia wypeniajca je woda (co
nota bene wcale nie wiadczy o zalaniu wszystkich pomiesz-
cze, gdy raczej na pewno s podzielone na zespoy dajce
si oddzieli od innych szczelnymi drzwiami). Nie mona jed-
nak wykluczy, e kto ju spenetrowa podziemn kwater,
nikomu o tym nie mwic.
autor prof. in. Andrzej Jarominiak
Warszawa

Obiekty inynierskie z blach falistych. Projektowanie i wykonawstwo. Leszek Janusz, Arkadiusz Madaj
Wydawnictwa cznoci i Komunikacji. Warszawa 2007, stron: 428
Monograczne opracowanie zawierajce opis projektowania, wykonawstwa i utrzymania obiektw
inynierskich ze stalowych i aluminiowych blach falistych. Omwiono podstawy ekonomiki i organizacji budowy
z uwzgldnieniem charakterystyki konstrukcji oraz zastosowanych materiaw i wyrobw. Opisano zagadnienia
zwizane z obcieniem i projektowaniem konstrukcji podatnych oraz zamieszczono podstawowe wiadomoci
z hydrauliki i mechaniki gruntw. Odbiorcy ksiki: inynierowie projektanci i wykonawcy szeroko rozumianego
budownictwa komunikacyjnego (drogi, mosty, przepusty), konstruktorzy i wykonawcy zajmujcy si budow
infrastruktury komunalnej (zbiorniki podziemne, osadniki nieczystoci, kolektory deszczowe i sanitarne itp.), jak
rwnie studenci wyszych uczelni technicznych zwizanych z wymienion problematyk.

Mostowe konstukcje zespolone stalowo-betonowe. Janusz Karlikowski, Arkadiusz Madaj, Witold

Woowicki
Wydawnictwa Komunikacji i cznoci. Warszawa 2003, stron: 120
Zasady projektowania mostw zespolonych stalowo-betonowych, zoonych z dwigarw stalowych poczonych
ze wsppracujc pyt betonow (zwykle pomostow). Zalecenia konstrukcyjne s zgodne z aktualnym
systemem norm projektowania mostw w Polsce i nawizuj do systemu norm europejskich, a zwaszcza do
normy ENV Eurocode 4. Odbiorcy: inynierowie projektanci zajmujcy si budownictwem komunikacyjnym i
mostownictwem oraz studenci wydziaw inynierii ldowej wyszych uczelni technicznych.

WICEJ POZYCJI ORAZ ZAMWIENIA NA STRONIE www.i-b.pl

60 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 01/2008 (16)