20090312143745vietnam Economic Stimulus Version 3.6 PDF

Vietnam Economic Stimulus 2009 version 3.
Trung tm Nghin cu Chnh sch v Pht trin Trung tm Phn tch v D bo

Development and Policies Research Center Center for Analysis and Forecasting
(DEPOCEN) (CAF)
216 Trn Quang Khi 1 Liu Giai
H Ni H Ni
Chnh sch Kch cu trong hon cnh Vit Nam

(Bn d tho ln th ba ngy 24/2/2009)
Nguyn Ngc Anh

Trung tm Nghin cu Chnh sch v Pht trin (DEPOCEN)
Nguyn Thng
Trung tm Phn tch v D bo(CAF-VASS)
Nguyn c Nht
Trung tm Nghin cu Chnh sch v Pht trin (DEPOCEN)
Nguyn nh Chc
i hc Aston University
Tm lc: Trong bi cnh tnh hnh kinh t th gii ngy cng kh khn, Chnh ph Vit
Nam d kin c k hoch s dng khong 6 t USD kch cu u t v tiu dng.
Trong bi nghin cu ny chng ti tp trung vo gii quyt ba cu hi (i) s cn thit
ca gi kch cu ti sao chng ta li cn kch cu trong hon cnh hin nay?; (ii) kch
cu nh th no nhng nguyn tc kch cu m bo hiu qu ca gi kch cu; v
(iii) Kch cu vo u da trn kinh nghim ca mt s nc trn th gii. Chng ti
cng a ra cc gi chnh sch cho gi kch cu ca chnh ph da trn cc nguyn tc
kch cu cng nh kinh nghim thc tin ti cc nc khc trn th gii.
Ghi ch: Bi vit c thc hin theo yu cu trong khun kh hp tc gia Vin Khoa hc X hi Vit
Nam v y ban Kinh t Quc hi. Nhm tc gi xin chn thnh cm n kin ng gp qu bu ca TS.
L Hng Giang, TS. Vng Qun Hong, TS. Phm Quang Ngc, inh Bch Dip, v chuyn gia Bi
Trinh. Do thi gian, trnh , kin thc v ngun lc c hn, bi vit chc chn khng trnh khi nhng sai
st, cc tc gi xin chn thnh cm n mi kin ng gp bi vit c hon chnh hn. Mi kin
xin gi v a ch ca tc gi Nguyn Ngc Anh ngocanh@depocen.org, anhnguyenlancaster@yahoo.com,
hoc tc gi Nguyn Thng nguyenthang98@yahoo.com
1
Vietnam Economic Stimulus 2009 version 3.6
Mc lc
I. LI NI U................................................................................................................. 3
U
II. SUY THOI KINH T TH GII V NH HNG TI VIT NAM ................... 5

II. NGUYN TC V KINH NGHIM KCH CU TRN TH GII ....................... 11
2.1 Nhng nguyn tc c bn thc hin gi kch cu .............................................. 12
2.1.1 Nguyn tc s 1 Kch cu phi kp thi:....................................................... 12
2.1.2 Nguyn tc s 2 Kch cu phi ng i tng:........................................... 13
2.1.3 Nguyn tc s 3 Kch cu ch c thc hin trong ngn hn: .................... 15
2.2 Kinh nghim kch cu trn th gii......................................................................... 17
III. MT S GI CHNH SCH TRONG HON CNH VIT NAM .................... 19
3.1. i vi ngi dn .................................................................................................. 21
3.1.1 Ngi lao ng v ngi ngho ...................................................................... 21
3.1.2 Ngi dn ni chung........................................................................................ 23
3.2. i vi khu vc doanh nghip............................................................................... 24
3.3. i vi cc hng mc chi tiu ca chnh ph trong gi kch cu .......................... 25
3.4. Kt hp vi chnh sch tin t, t gi, khuyn khch xut khu, thu ht u t.... 26
3.5. Gim st v nh gi kt qu gi kch cu............................................................. 27
3.5.1. Vai tr gim st ca Quc Hi........................................................................ 27
3.5.2. nh gi kt qu thc hin gi kch cu......................................................... 29
V. LI KT ...................................................................................................................... 29
PH LC S 1 Bnh lun v phn bin ....................................................................... 31
Hp s 1: Mt s bnh lun v bo co nghin cu ca Chng trnh Fulbright......... 31
Hp s 2: Mt s bnh lun v bo co nghin cu ca CEPR .................................... 33
Hp s 3: Phn bin v mt s kin lin quan n vn kch cu trong thi gian gn
y................................................................................................................................. 35
PH LC S 2 - Kinh nghim kch cu ca mt s nc trn th gii.......................... 36
Ti liu tham kho ............................................................................................................ 40
2
I. LI NI U
Theo l thuyt kinh t, khi nn kinh t gp kh khn, pht trin qu nng hoc suy thoi,
th hai cng c chnh m chnh ph s da vo l (i) chnh sch tin t tng gim li
sut v mt s bin php khc iu chnh cung tin trong nn kinh t v (ii) chnh sch
ti kha chnh sch thu v chi tiu ca chnh ph (v d nh gi kch cu). Trong kinh
t hc, gi kch cu thng c hiu l vic s dng chnh sch ti kha (min gim
thu, tng chi tiu ca chnh ph) h tr nn kinh t trong cn suy thoi. Mc tiu ca
bin php kch cu thng qua chnh sch ti kha l nhm tng cng cc hot ng kinh
t trong giai on suy thoi bng vic lm tng tng cu trong ngn hn. tng kinh t
ca gi kch cu l khi tng chi tiu s hn ch c kh nng tng cu st gim hn na
gy ra v nn kinh t. Trong giai on suy thoi kinh t, vn c bn ca nn kinh t
chnh l thiu ht cu, ch khng phi l thiu nng lc sn xut. Trong cc iu kin
bnh thng, th chnh ph nn c cc bin php gip tng trng di hn thng qua nng
cao nng lc sn xut ca nn kinh t. Tuy nhin, khi suy thoi th mc tiu ca gi kch
cu l to thm cu i ng vi nng lc sn sut hin ti ca nn kinh t, trnh d
tha nng lc sn xut mc qu cao gy lng ph ngun lc cng nh gy ra nhng vn
v x hi do tht nghip tng cao gy ra. Nu khng nhanh chng ngn chn, tht
nghip s tin n ngng nguy him y suy gim kinh t vo vng xoy lun qun: tht
nghip s dn n ct gim thu nhp (thc t v k vng) lm gim tiu dng, cng lm
kh khn v u ra dn n cc doanh nghip phi tip tc ct gim sn xut v lao ng,
y tht nghip tng ln vng tip theo v c tip tc nh vy. Do vy mc ch ln
nht ca gi kch cu l duy tr vic lm 1 .
Ngy 2/12/2008 trong cuc hp bo Chnh ph thng k Chnh ph Vit Nam thng
bo k hoch dnh khong 1 t USD kch cu u t v tiu dng trong nc 2 , v cn
c thng tin cho rng con s kch cu c th ln ti 6 t USD (HSBC 2009). 3 Theo bo
co ca Chnh ph th y c th c coi l mt bc i cn thit v tch cc i ph
1
Sau khi H vin M thng qua gi kch cu hm 13/2/2009, Ch tch H vin, b Nancy Peloci ni Sau tt c cc
cuc tranh lun th c th tm tt ton b d lut ny bng mt t duy nht: vic lm.
(http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601087&sid=atRzd.ICh2W8&refer=home)
2
Tham kho http://vneconomy.vn/20081203015735855P0C5/danh-1-ty-usd-de-kich-cau.htm
3
Tham kho http://vietnamnet.vn/kinhte/2008/12/818548/
http://vneconomy.vn/20081229034012765P0C6/can-dong-cac-nguon-von-cho-goi-kich-cau.htm
3
vi tnh hnh kinh t trong v ngoi nc ngy cng xu i, v c bit tr nn xu vo

nhng thng cui nm 2008. Trc mt Chnh ph c k hoch s dng gi kch cu 1
t USD thng qua vic b li sut khong 4% cho cc doanh nghip, bo lnh tnh dng
cho cc doanh nghip nh v tin hnh gim thu (VAT) i vi mt lot cc mt hng 4 ,
ng thi h tr trc tip cho ngi ngho (200000 ng/ngi n Tt) 5 . Tip ,
n ngy 23/1/2009, Ngn hng Nh nc h li sut cn bn t mc 8,5% xung cn
7% mt nm nh l mt ng thi h tr thc hin gi kch cu ca chnh ph chng
suy thoi kinh t. C th ni vic s dng chnh sch ti kha thng qua gi kch cu kt
hp vi bin php tin t thng qua gim li sut l nhng bc i ng n v bi bn
ca chnh ph h tr nn kinh t Vit Nam ang phi i mt vi nhiu kh khn v
thch thc gy ra do h qu ca nn kinh t th gii suy thoi.
Mc d gi kch cu c trao i rng ri trn bo ch trong thi gian gn y, v

cng c nghin cu trong cc bi nghin cu kh bi bn nh bo co ca nhm
nghin cu thuc Chng trnh Fulbright v bo co ca nhm nghin cu thuc Trung
tm CEPR, i hc Quc gia H Ni. Tuy nhin, theo nh gi ca chng ti, nhng bo
co v tho lun ny vn c nhng im cn trao i thm (Xem cc bnh lun chi tit
ca chng ti ti Hp s 2 v Hp s 3 trong Ph lc s 1 ca bi vit). Do , gp
phn cung cp ci nhn a chiu hn cho cc nh nghin cu, cc nh hoch nh chnh
sch cng nh cc c gi c quan tm, trong bi nghin cu ny chng ti tp trung vo
nghin cu nhng vn sau:
(i) S cn thit ca gi kch cu Ti sao chng ta li cn c gi kch cu trong

hon cnh hin nay?
(ii) Nhng nguyn tc kch cu m bo hiu qu ca gi kch cu - kinh
nghim thc tin ca mt s nc trn th gii nh th no.
(iii) Trong hon cnh ca Vit Nam, chng ta cn thc hin v chun b nhng g
gi kch cu t hiu qu.
Bi vit ca chng ti c b cc nh sau. Trong phn II, chng ti im li tnh hnh

suy thoi kinh t th gii cng nh nh hng ca cuc suy thoi ny ti nn kinh t ca
Vit Nam thy c s cn thit ca gi kch cu hin nay. Tip , trong phn III,
4
http://vneconomy.vn/20090123112240697P0C6/giam-manh-thue-cho-mot-loat-mat-hang.htm
5
http://vneconomy.vn/2009011510479837P0C10/1-ty-usd-kich-cau-chinh-thuc-co-dia-chi.htm
4
chng ti tin hnh kho st cc nguyn tc m bo gi kch cu t hiu qu cng

nh xem xt kinh nghim kch cu ca cc nc trn th gii rt ra cc bi hc cho
Vit Nam. Ti phn IV chng ti da trn cc nguyn tc kch cu cng nh kinh nghim
ca cc nc a ra cc bnh lun i vi gi kch cu ca Vit Nam cng nh a ra
cc gi chnh sch i ph vi tnh hnh suy thoi kinh t trong hon cnh ca c th
Vit Nam.
II. SUY THOI KINH T TH GII V NH HNG TI VIT NAM
Nm 2008 l mt nm y nhng din bin xu ca nn kinh t th gii. Trn thc t nn

kinh t th gii c du hiu xu i t cui nm 2007 vi vic xy ra cuc khng hong
cho vay tn dng nh t di chun (subprime mortgage crisis). Ngay t u nm 2008,
i ph vi nguy c suy thoi kinh t, chnh ph M thc hin gi kch cu
(stimulus package) thng c nhc ti l vi tn gi gi kch cu ln th nht, tr gi
khong hn 150 t USD. Trong nm 2008, cuc khng hong cho vay di chun lan
rng vi nh cao l vic ph sn ca hng lot nh ch ti chnh ln, buc Cc d tr
Lin bang M phi can thip vo th trng ti chnh M vi gi gii cu ti chnh
(financial bailout) tr gi hn 700 t USD. Ln ny cuc khng hong M lan rng v
y nn kinh t th gii ri vo cuc suy thoi ton cu. Tip theo M l chu u v
Nht Bn ri vo suy thoi
Trc khi cuc suy thoi ton cu din ra vo nhng ngy cui nm 2008, cc hc gi
cng nh cc nh hoch nh chnh sch u cho rng cc nc ang pht trin s khng
b tc ng nhiu bi cuc khng hong ang din ra M (decoupling theory), 6 v c
th y chnh l c hi Trung Quc tr thnh u tu ca nn kinh t th gii, thay th
vai tr ca M. Tuy nhin trn thc t khng din ra nh vy. Xut khu ca Trung
Quc b st gim nhiu nht trong vng mt thp k gn y, 7 v khi XK vi vai tr l
u my ca nn kinh t Trung Quc b st gim th khu vc sn xut ca Trung quc
cng st gim theo, y nn kinh t ny n ngp ngh bn b ca cuc suy thoi (Brian
Klein 2008). y cng l iu hin nhin khi rt nhiu nc ang pht trin, trong c
6
Xem Michael Pettis (2008)
7
Bi Chinas export slump in sharpest decline in decades, trn bo Times Online ngy 13/1/2009.
http://business.timesonline.co.uk/tol/business/economics/article5507070.ece
5
Trung Quc v Vit Nam u l thuc kh nhiu vo nhu cu tiu dng ca nc M i

vi hng xut khu ca mnh. iu ny c ngha l nhng g ang din ra cc nc
ang pht trin mi ch l bc u ca cuc suy thoi ti cc nc ny. 8
Trong bi cnh ca nn kinh t th gii suy gim, mt cu hi t ra l nn kinh t Vit

Nam c b tc ng khng v nu c, th s tc ng s nh th no? i mt vi thc t
l kinh t c du hiu suy thoi v nguy c suy thoi nng hn na, Chnh ph Vit Nam
s c nhng la chn chnh sch g?
C th khng nh ngay rng, trong bi cnh nn kinh t th gii suy thoi nh hin nay,
Vit Nam kh c th trnh khi s tc ng ca s suy thoi ny. Theo d bo ca mt
s t chc quc t th tc tng trng GDP ca Vit Nam s dao ng t 6,5% (mc
cao nht theo d bo ca Ngn hng Th gii) n mc 4,1% (mc thp nht theo d
bo ca Deutsche Bank). mc trung bnh, theo d bo ca Qu Tin t Quc t (IMF)
v Ngn Hng Pht trin chu (ADB) th do suy thoi kinh t th gii tc tng
trng ca Vit Nam trong nm 2009 s ch cn 5%. Tc tng trng GDP mc 5%
cc nc khc th c th khng b coi l thp, nhng vi Vit Nam, mt nn kinh t c
tim nng tng trng 9-10%, v tc tng trng trung bnh trong thi gian di l
khong 7,5-8%, th vic tc tng trng GDP t 5% trong nm 2009 l v cng ng
lo ngi.
Ta c th s dng mt ng thc cn bn trong kinh t hc v m xem xt tc ng

ca cuc suy thoi kinh t th gii tc ng th no ti nn kinh t ca Vit Nam. ng
thc c dng nh sau
Y = C + I + G + (EX-IM) (1)
8
Nhiu nc pht trin nh M v chu u hin ang c thm ht thng mi vi cc nc ang pht trin. V mt
lu di cn cn thng mi ton cu phi tr li cn bng. M cng nh cc nc pht trin c cn cn thng mi b
thm ht khng th duy tr trng thi thm ht mi mi, v do vic cc nc ny trong nhng nm ti buc phi ct
gim tiu dng, dn ti vic gim cu ca cc nc ny i vi hng xut khu ca cc nc ang pht trin l c kh
nng xy ra. iu ny c hm rt quan trng i vi Vit Nam, c bit l khi chng ta l nc ang pht trin nhng
li c thm ht thng mi v ti khon vng lai kh ln (Xem thm bi nghin cu v Thm ht Ti khon vng lai
ca Vit Nam: Nguyn nhn v Gii php ca Nguyn Thng v cc ng tc gi ng trn tp ch Nghin cu Kinh t
s thng 8 nm 2008). Tuy nhin vn ny nm ngoi phm vi nghin cu ca bi vit ny, v s c xem xt trong
bi nghin cu tip theo ca chng ti.
6
Trong , Y l tng cu, 9 C l tiu dng, I l u t, v G l chi tiu ca khu vc chnh

ph EX l xut khu, IM l nhp khu. S chnh lch gia EX-IM l thm hut/thng d
thng mi. Qua ng thc ny, ta c th thy suy thoi kinh t th gii nh hng trc
tip ti tng cu ca Vit Nam qua cc knh sau:
- Suy gim u t nc ngoi (l mt phn ca I )

- Suy gim cu i vi hng xut khu ca Vit Nam trong bao gm c
xut khu ti ch nh khch du lch sang Vit Nam gim, qua lm gim
tng cu (EX )
- Gim nhp khu lm u vo cho xut khu v FDI (IM) lm tng tng cu
(Y)
Tuy nhin, do mc thm dng lao ng ca xut khu ca Vit Nam cao hn so vi
nhp khu, nn suy gim kinh t th gii thng qua knh xut nhp khu cng nh knh
u t nc ngoi cn c tc ng gim vic lm v qua gim thu nhp Vit Nam.
Gim thu nhp s dn ti tiu dng ca cc h gia nh thp i (C ), v u t ca khu
vc t nhn cng s gim theo (I ). Qua , tng cu st gim hn na 10 (tuy nhin,
mc st gim ny c th mt phn no nu ngi dn ct gim tiu dng hng
ngoi, tc l gim nhp khu (IM). S st gim ny cn tip tc b khuych i bi yu
t tm l trong bi cnh doanh nghip v ngi dn cm thy ri ro ngy mt gia tng
cp ton cu, dn n s iu chnh gim tiu dng v u t mt cch thi qu,
khng ph hp vi mc iu chnh ti u 11 . iu ny to c s l thuyt cho s can thip
ca Chnh ph khi phc li cc hnh vi kinh t mc ti u, vi nguyn tc chung l
c cc bin php kch thch khi th trng qu s hi (fearful) v km hm khi th
trng qu hng phn/tham lam (greedy)
Nh vy, trong mt th gii ton cu ha nh hin nay, kh c mt nc no c th trnh

khi s tc ng ca cuc suy thoi ny. i vi nn kinh t Vit Nam: mt nn kinh t
m ph thuc nhiu vo cc nn kinh t khc - t l xut khu ca Vit Nam tnh trn
GDP ln ti 70%, v s tng trng ca Vit Nam trong nhiu nm qua ph thuc nhiu
9
Vi cng ng thc ny, Y cn c bit ti l thu nhp quc dn.
10
Trong nhiu nm qua, kiu hi ng mt vai tr kh quan trng i vi s pht trin ca nn kinh t Vit Na,. Vi s
st gim kinh t ti hu khp cc nc, lng kiu hi chuyn v Vit Nam c th cng s st gim, dn ti st gim
cu tiu dng cng nh u t trong nc.
11
Hnh vi ca ngi dn M hin nay l mt v d in hnh: Khi nn kinh t suy thoi, cu suy yu cng b khuych
i bi s thay i hnh vi ca ngi dn M, ang t chi tiu vt mc thu nhp li chuyn sang c mc tit kim
dng hin tng xy ra ln u tin trong nhiu nm.
7
vo dng vn u t trc tip nc ngoi, nn c th kt lun l nn kinh t Vit Nam s

b nh hng ln bi cuc suy thoi kinh t th gii.
Nhng du hiu ng ngi ca s suy gim th hin r trong nhng thng cui nm 2008
v u nm 2009, c bit qua knh xut khu. Theo bo co ca Chnh ph ngy
18/12/2008, kim ngch xut khu nhng thng cui cng ca nm 2008 biu hin s
st gim r nt. Kim ngch thng 10 gim 3,3 so vi thng 9, v thng 11 gim 4,8% so
vi thng 10. Kim ngch xut khu ca Vit Nam trong thng 1/2009 st gim
nghim trng theo gim ca nhng thng cui nm 2008. Kim ngch hng ha xut
khu thng 1/2009 c tnh ch t 3,8 t USD, gim 18,6% so vi thng 12/2008 v
gim 24,2% so vi cng k nm trc. So vi cng k nm 2008, hu ht cc mt hng
u cho thy c s gim st kim ngch trong thng 1/2009.
S st gim ny va do gi hng XK gim, va do nhu cu NK i vi hng ha VN ti

cc th trng ch lc nh M, EU, Nht Bn gim. 12 Mc d gn y chnh ph Vit
Nam ni t gi ca ng Vit Nam vi ng USD, nhng vic ng tin Vit Nam
vn neo vo ng USD mc nh hin nay s lm cho ng Vit Nam ln gi, v lm
nh hng ti nng lc cnh tranh ca hng ha xut khu ca Vit Nam. Mt nn kinh
t da nhiu vo xut khu nh Vit Nam s b tc ng nhiu khi nn kinh t th gii c
bin ng v suy thoi. Mt ngnh cng nghip XK mi ni ca Vit Nam l ngnh du
lch cng b nh hng nghim trng. Lng khch ti Vit Nam trong nm 2009 c
d bo l s gim nghim trng, buc ngnh du lch phi gim gi phng v gi dch v
du lch hng lot. Khng hong kinh t ton cu dn n lng khch du lch quc t n
Vit Nam cng gim st. Trong thng 1/2009, khch quc t n nc ta c tnh t 370
nghn lt ngi, gim 11,9% so vi cng k nm trc, trong khch n vi mc
ch du lch t 231,5 nghn lt ngi, gim 10,5%; n v cng vic t 65 nghn lt
ngi, gim 17,6%; thm thn nhn t 55 nghn lt ngi, gim 1,2%.
i vi knh u t nc ngoi, mc d cc nh u t nc ngoi vn c nhng nh

gi lc quan vo nn kinh t ca Vit Nam, song c hi chng ta c th thu ht c
vn FDI nh nm 2007 v 2008 l kh khn. Theo B K hoch v u t th k hoch
12
http://vneconomy.vn/2009012304476648P0C10/xuat-khau-thang-dau-nam-giam-manh.htm
8
thu ht vn FDI ca Vit Nam trong nm 2009 s ch l 30 t USD, thp hn rt nhiu so

vi nm 2008. 13 Trn thc t tnh hnh thu ht vn FDI trong nm 2009 dng nh gp
rt nhiu kh khn, v con s thu ht c 30 t USD c l l rt kh t c.
R rng l t nhng thng cui nm 2008 v u nm 2009, Vit Nam chu phi
nhng tc ng ca cuc suy thoi kinh t th gii, m c th l trong nc sn xut nh
n, u t tng thp, tiu dng c du hiu chm li, dn n s d tha ng k nng
lc sn xut, trong c bit nghim trng l d tha lao ng. 14 Hin nay tnh trng
mt vic lm Vit Nam ang gia tng nhanh, do lnh vc xut khu s dng nhiu lao
ng nh dt may, giy da, thy sn, m ngh v tiu th cng nghip 15 b ct gim
mnh n hng. l nhng du hiu cho thy tnh trng thiu vic lm ang tin dn
n ngng nhy cm c th y s suy gim kinh t vo vng xoy lun qun nh
c ni phn trn. iu ny cho thy cn phi c nhng hnh ng chnh sch nhanh
v ph hp, trong c bit l cn a vo thc hin gi kch cu.
Trong tnh hnh kinh t suy thoi nh hin nay, vic chnh ph s dng cc bin php
h tr nn kinh t l rt cn thit. Nh nu ti phn m u, kch thch nn kinh t
trong cn suy thoi, tng t nh chnh ph cc nc khc, Vit Nam c th s dng
chnh sch tin t (v d nh ct gim li sut) hoc chnh sch ti kha (thu, tng chi
tiu chnh ph), hoc kt hp c hai chnh sch ny. Chnh sch tin t s tc ng ti
tiu dng (C) cng nh u t (I) trong ng thc (1) trn. Gim li sut c th kch
thch tiu dng ca ngi dn cng nh kch cu u t ca khi doanh nghip. Mt hiu
ng ph ca vic gim li sut l ng tin Vit Nam s tr nn r hn (vi iu kin
Ngn hng Nh nc cho php ng tin c bin ng nhiu hn), c th s h tr
c xut khu v hn ch c nhp khu. Chnh sch ti kha (c th l cc gi kch
13
C th l trong thng 1/2009, Vit Nam ch thu ht c cha n 200 triu USD vn FDI. Mc d con s ny c
ci thin mt cch ngon mc trong thng 2 (t 5,2 t USD), nhng FDI trong nm 2009 vn cn rt nhiu bt n.
http://vneconomy.vn/20090109123143854P0C10/nhung-nguoi-trong-cuoc-noi-ve-dau-tu-nuoc-ngoai-tai-viet-nam.htm
v http://vietnamnet.vn/kinhte/2008/11/815166/
14
Sn xut cng nghip nhng thng u qu 4/2008 tng chm li, ch tng 15,6% so vi 17,4 ca thng 11/2007.Theo
Tng cc Thng k, sn xut cng nghip thng 1/2009 theo gi so snh 1994 c tnh gim 4,4% so vi cng k nm
trc, trong khu vc kinh t nh nc gim 8,5%; khu vc kinh t ngoi nh nc gim 2,8%; khu vc c vn u
t nc ngoi gim 3,2%. http://vneconomy.vn/20090124124352664P0C10/kinh-te-thang-12009-bao-hieu-nhung-
giam-sut.htm
15
Nhng thng tin gn y nht cho thy vic lm lng ngh b gim nghim trng do khng xut khu c
(http://cafef.vn/20090212100217806CA33/khoang-5-trieu-lao-dong-lang-nghe-da-mat-viec.chn)
9
cu) s lm tng tng cu thng qua vic (i) lm tng tiu dng (C) qua cc bin php
nh gim thu hoc tr cp cho dn chng; v (ii) tng chi tiu ca chnh ph - v d nh
u t vo c s h tng, gio dc, y t, tng lng cho cn b cng nhn vin chc.
Thng thng khi nn kinh t c du hiu i xung, th cng c kch thch kinh t m cc
chnh ph thng s dng trc tin chnh l chnh sch tin t, v sau mi l chnh
sch ti kha - thng qua cc gi kch cu. iu ny l do trn thc t cc gi kch cu
thng khng c thc hin ng lc, mt thi gian, v nhiu khi khng c thit k
tt, kch cu khng ng ch, nhiu khi b lm dng ko di. Ngc li, chnh sch tin
t li c th c thc hin nhanh v hiu qu hn. Tuy nhin, khi nn kinh t c nguy c
b suy thoi nghim trng th cc gi kch cu li rt cn thit khi m chnh sch tin t
khng to ra liu kch thch vi nn kinh t (Chad Stone and Kris Cox - 2008).
Vit Nam, cho n thi im Chnh ph tuyn b thc hin gi kch cu tr gi 1 t

USD, th mt iu kh l l vai tr ca chnh sch tin t (gim li sut) dng nh t
c cp ti. C l do m hng ca cuc chin chng lm pht trong nm 2008, nn
Ngn hng Nh nc vn kh thn trng, cha c nhng hnh ng mnh m hn
gim li sut ngn chn suy gim kinh t. Cho ti ngy 23/1/2009, li sut c bn mc
d gim mnh nhng vn c duy tr mc 7%, v ch c hiu lc t ngy
1/2/2009. 16 Nu tin hnh so snh vi mc li sut M c Qu D tr Lin bang duy
tr mc xp x 0-0,25% (ng thi s dng nhiu hnh thc khc bm tin trc tip
vo nn kinh t - quantitative easing), th mc li sut ca Vit Nam hin cn rt cao. Do
, chng ta hon ton c th vn tip tc s dng cng c chnh sch tin t chng
suy gim kinh t. C mt s kin cho rng vic thc hin chnh sch tin t c th lm
cho lm pht bng pht tr li. 17 Theo kin ca chng ti, nguy c bng pht lm pht
tr li l kh hn ch. Theo l thuyt kinh t hc, mc lm pht trong tng lai s ph
thuc vo k vng v lm pht trong tng lai, ch khng phi l mc lm pht thc t
trong hin ti v trong qu kh. Mc d trong nm 2008, mc lm pht ca Vit Nam l
cao, ln ti 20% tnh trung bnh cho c nm 2008, nhng k vng v lm pht li thp.
Gi c hng ha trong nhng thng va qua kh bnh n (gim lin tc trong 3 thng cui
16
http://vneconomy.vn/20090123100337462P0C6/lai-suat-co-ban-xuong-7-mo-co-che-cho-vay-thoa-thuan.htm
17
http://www.vneconomy.vn/20081205102439996P0C6/khac-phuc-dinh-tre-va-ngan-ngua-lam-phat-thach-thuc-moi.htm
10
nm), c bit l dp cui nm mc lm pht cng khng tng nhiu, tri ngc vi xu
hng ca cc nm trc. 18 iu ny mt phn l do chnh sch kim sot lm pht ca
chnh ph, mt phn l do k vng ca ngi dn v lm pht khng cn cao nh trc.
Hn na, gi c ca nhiu hng ha quan trng nh st thp, xng du, nhng hng ha
ng gp nhiu vo mc lm pht cao ca nm 2008, gim rt nhiu. Tng hp cc
yu t ny, c th thy rng nguy c lm pht ti bng pht l kh hn ch. Do phm vi
ca bi vit ch yu tp trung vo phn tch gi kch cu ca chnh ph, nn chng ti s
cp ti vn lm pht cng nh chnh sch tin t ca Vit Nam trong mt nghin
cu sau. im mu cht l trong iu kin c th ca Vit Nam, chng ta hon ton c
th tip tc s dng chnh sch tin t nh l mt cng c hu hiu kch thch nn kinh
t. 19
II. NGUYN TC V KINH NGHIM KCH CU TRN TH GII
C th ni rng khng c mt cng thc c th cho mt gi kch cu p dng vi tt c

cc nc trn th gii, m cc nc ty theo hon cnh ca mnh thc hin cc gi kch
cu khc nhau. i vi mt s nc nh M v EU, th gi kch cu c hiu l gi
kch thch kinh t s dng cc bin php ti kha (bao gm tng chi tiu ca chnh ph v
ct gim thu) iu ny l do thng thng khi nn kinh t gp kh khn, th cc nc
ny thng hay s dng cng c kinh t l chnh sch tin t (iu chnh li sut cho vay,
thc hin nghip v th trng m), v ch cn nhc s dng chnh sch ti kha khi
chnh sch tin t dng nh khng cn tc dng, hoc khng th thc hin c (v d
nh khi li sut gim xung rt thp). Nhng vi mt s nc khc, th gi kch cu
18
http://www.vneconomy.vn/20090202104624300P0C5/tang-truong-kinh-te-ba-tin-hieu-dang-luu-y-dau-nam.htm
19
Trn th gii, gi kch cu thc hin thng qua chnh sch ti kha thng ch c a vo khi khng cn d a k
thut (gii hn bi li sut khng th tip tc h xung di 0%) hay d a tc ng (doanh nghip khng mun vay
cho d li sut xung rt thp do khng c u ra) ca chnh sch tin t. L do l gnh nng ngn sch ca gi kch
cu thng l ln, trong khi chi ph in tin, nht l tin in t trong thi i hin nay khng ln, v lm pht khng
phi l mi e da ln khi nn kinh t suy thoi. Vy u l gii hn k thut ca chnh sch tin t Vit Nam?
Gii hn ny c th c tnh mt cch n gin nht nh sau: do li sut ca Fed khng th thp hn 0%, LIBOR
tng ng s khong 1,8-2% cho k hn 1 nm (http://www.bankrate.com/brm/ratewatch/other-indices.asp). Do vy
nu cc ngn hng thng mi tt nht ca Vit Nam mun vay th c th phi tr li sut t nht khong 3% tnh
n ri ro quc gia ca Vit Nam trn th trng vn quc t. Nh vy li sut huy ng ngoi t ca cc ngn hng
Vit Nam xung quanh mc ny l hp l m bo huy ng vn ngoi t cung cp cho nn kinh t. Do vy li
sut huy ng VND vi k hn 12 thng hp l cng phi mc 7-8% trnh s chuyn dch tin gi t ng Vit
Nam sang ngoi t do th trng k vng phn thng ri ro (risk premium) cho nm gi ng tin Vit Nam mc 4-
5%, tng xng vi k vng v mc gim gi ca VND cng nh lng tin vo VND so vi USD. y cng l mc
chnh lch li sut m nhiu ngn hng thng mi ln ca Vit Nam p dng. Vi mc li sut huy ng k hn 12
thng ca cc ngn hng thng mi hin ti vo khong 7,4-8%, d a ct gim li sut khng cn nhiu.
11
li c thc hin ng thi cng vi chnh sch tin t nh mt s chnh sch khc.
Trong trng hp ca Vit Nam, v trong bi vit ny, mc d i ch chng ti c
cp ti vic s dng chnh sch tin t, nhng v c bn chng ti gii hn phm vi
nghin cu ch gi kch cu (ct gim thu, tng chi tiu ca chnh ph).
2.1 Nhng nguyn tc c bn thc hin gi kch cu
Nu mt gi kch cu c thit k khng tt, th mc d c tn gi l gi kch

cu, nhng trn thc t gi kch cu ny d c th tn km nhng li khng kch thch
c nn kinh t. iu ny c bit ng nu gi kch cu khng tun theo cc nguyn
tc kinh t hc, m li c thit k p ng cc yu cu v chnh tr hoc theo cc
nhm li ch. Cc nh kinh t hc, nh Lawrence Summers (gio s kinh t, tng l hiu
trng trng i hc Harvard, v c vn kinh t cho tng thng M Obama) cho rng
mt gi kch cu c hiu qu (effective) th phi m bo t nht 03 tiu ch, l kp thi
(timely), ng i tng (targeted) v ngn hn hay nht thi (temporary). 20 i vi
Vit Nam, mt nn kinh t c m cao vi t trng nhp khu chim ti gn 90% GDP,
cn c thm tiu ch th t l t r r (small leakage) ra hng ngoi nhp. 21
2.1.1 Nguyn tc s 1 Kch cu phi kp thi:
Kch cu phi kp thi y khng phi ch l vic kch cu phi c chnh ph thc
hin mt cch nhanh chng khi xut hin nguy c suy thoi, m kp thi cn c ngha l
mt khi c chnh ph thc hin th nhng bin php ny s c hiu ng kch thch
ngay, tc l lm tng chi tiu ngay trong nn kinh t. Nu t nn kinh t phc hi th
vic phc hi sm mun cng s din ra, mc d vic phc hi c th ko di, cho nn
mc tiu ca kch cu l y nhanh vic phc hi ca nn kinh t. Do , vic kch cu
ch c th c thc hin mt cch c ngha trong mt khong thi gian nht nh. Cc
chnh sch mt qu nhiu thi gian thc hin s khng c tc dng, v khi nn kinh
20
Xem thm cc bi vit ca Vn phng Ngn sch Quc hi M (Congressional Budget Office- 2008), v ca Chad
Stone and Kris Cox (2008) nu trong phn ti liu tham kho.
21
Mc d tiu ch ny c th gp vo trong tiu ch kch cu ng i tng, nhng y chng ti mun nhn mnh
ti kha cnh kch cu nn nhm vo tiu dng hng ni a.
12
t t n c th phc hi, v vic gi kch cu lc li c th c tc dng xu do c

kh nng lm hun nng nn kinh t dn n lm pht v nhng mt cn i v m ln 22 .
Cc chng trnh u t, d n u t c tc gii ngn chm khng phi l nhng

cng c kch cu tt. iu ny l bi v khi tng cu st gim, th cc bin php ny li
khng c tc ng g ti tng cu trong lc cn phi tng tng cu ln nhiu nht (
trnh cc tc ng tch cc ca suy thoi nh vic cc doanh nghip sa thi cng nhn).
2.1.2 Nguyn tc s 2 Kch cu phi ng i tng:
Gi kch cu c thnh cng hay khng s ph thuc rt nhiu vo xu hng chi tiu v
u t ca cc i tng thuc din nm trong gi kch cu. kch thch c cu i
vi hng ha v dch v, th gi kch cu phi c nhm ti nhm i tng sao cho gi
kch cu c s dng ngay (chi tiu ngay), v qua lm tng tng cu trong nn kinh
t. Nhng bin php kch cu ng i tng l nhng bin php nhm ti cc i tng
s chi tiu hu nh ton b lng kch cu dnh cho h. Mc tiu ca gi kch cu l lm
tng cu, nn cha kha thc hin iu ny l cp tin cho nhng ngi (c th l cc
c nhn, h gia nh, doanh nghip v chnh quyn) s s dng nhng ng tin ny, v
qua a thm tin vo nn kinh t. Tin kch cu phi c s dng khuyn khch
cc nhm i tng ny tin hnh cc khon chi tiu mi, hoc hn ch vic cc nhm
ny ct gim chi tiu.
vic kch cu c hiu qu th gi kch cu phi nhm vo nhng i tng sao cho
mt ng tin chi ra c hiu ng kch thch tiu dng v u t cao nht. Theo mt s
nghin cu trn th gii th hiu ng cao nht l dnh cho bo him tht nghip
(unemployment benefits). Cc nhm khc nhau trong x hi s c xu hng tiu dng
cn bin khc nhau. Nhng ngi c thu nhp cao, th ch c mt phn nh khon
hon/min thu (hoc khon tin tr cp) m h nhn c s c chi tiu, trong khi
nhng ngi c thu nhp va v thp s c nhu cu chi tiu cao hn tnh trn khon hon
thu. Theo mt bo co nghin cu ca Zandi (2004) i vi gi kch cu nm 2001 ca
22
Kinh nghim chm tr ca vic kch cu Vit Nam trong giai on khng hong ti chnh
chu c ni v von l o ging chng hn vo gia ma ma
(http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/12/821189/)
13
M th hiu qu ca gi kch cu cao nht chnh l tr cp tht nghip (tc l hng ti

nhm ngi dn d b tn thng nht ca suy thoi). Mt -la kch cu to ra c
1,73 la cu tiu dng. Tip l cc bin php khc nh min gim thu ngn sch cho
cc bang, gim thu sut. Mc d cng l kch cu, nhng cc loi thu khc nhau c
mc tc dng khc nhau trong vic kch cu. Nhn chung, vic gim thu i cc
ngi dn c tc dng kch cu tt hn gim thu cho doanh nghip, v vic gim thu
cho lnh vc bt ng sn th hon ton khng c tc dng kch cu. tin tham kho,
cc con s c th ca nghin cu ca Zandi (2004) c trnh by li ti Bng 1 di
y.
Bng 1: Hiu qu ca chnh sch kch cu

Lng cu c to ra trn mt la
Chnh sch kch thch (Fiscal Stimulus)
kch cu
Tr cp tht nghip $1.73
Min gim thu ngn sch cho cc bang $1.24
Hon thu mt ln $1.19
Tng tn dng thu i vi gia nh c tr em $1.04
iu chnh mc min thu ti thiu $0.67
Gim mc thu sut $0.59
Tng gin thu cho cc doanh nghip nh $0.24
Ct gim thu i vi c tc v li trn vn $0.09
Gim thu bt ng sn $0.00
Ngun: Bo co ca Zandi (2004), http://economy.com
Hiu ng s nhn chnh l l do ti sao khng phi chnh sch ti kha (kch cu) no
cng c tc dng nh nhau Mt s chnh sch s c tc dng/hiu qu hn cc chnh
sch khc trong vic kch thch nn kinh t. Gi s ng Nguyn Vn A, nhn c khon
tin mt tr cp 100 ng t gi tr cp ca chnh ph, v vi gia cnh cng nh thi
quen ca mnh, ng Nguyn Vn A s s dng mt phn s tin tr cp nhn c. y
c gi l xu hng tiu dng cn bin. V d nh nu ng A tiu ht 90 ng th xu
hng tiu dng cn bin s l 90%. V d nh tiu dng mua sm phm X ca ng B.
Th y ng B s c thu nhp l 90 ng, v cng ging nh ng A, ng B s tiu dng
khong 81 ng (90% thu nhp), vo sn phm Y ca ng C, v qu trnh ny tip din
th 81 ng ny s to ra thm 72,9 ng cho tng cu ca nn kinh t. Trong v d ca
chng ta, 100 ng kch cu s to thm ra tng cu l 243 ng, nu tt c nhng ngi
c thm thu nhp c mc tiu dng cn bin mc cao l 90%, v ch tiu dng hng sn
xut ni a.
14
Gi kch cu ch thc s hiu qu nu nh chi tiu gia tng ca ngi dn v Nh nc

c khuynh hng i vo hng ha v dch v sn xut ni a. Trong v d ca chng ta,
trng hp ng A dng 30 ng mua hng ngoi nhp, ch cn 60 ng tiu dng
trong nc, lng cu mi to ra b r r (leak out) i mt 30 ng trong vng 1.
Tng t nh vy, hiu ng to cu trong vng 2 cn ph thuc vo c bao nhiu trong
tng s 90 ng ca ng B nhn c b r r sang hng ngoi nhp.
Tm li, mc ng i tng (well-targeted) ca gi kch cu ca Chnh ph ph

thuc vo: (i) mc chi tiu ca cc i tng nhn c thu nhp nh c gi kch cu
thng qua tc ng lan ta din ra trong nhiu vng nh m t trn; v (ii) mc r
r ra hng ngoi nhp ca cc chi tiu trong mi vng ca tc ng lan ta 23 . trn
th gii cng nh Vit Nam, nhng ngi c thu nhp thp thng c mc tiu dng
cao (tc l mc tit kim thp) trn 1 ng thu nhp c thm c v li thng tiu
dng hng ni. Do vy nu kch cu ng nhm i tng ny th t ng thi c hai
mc tiu l hiu qu v cng bng, khc vi s nh i gia hiu qu v cng bng m
trong kinh t thng gp.
2.1.3 Nguyn tc s 3 Kch cu ch c thc hin trong ngn hn:
Nguyn tc ngn hn c ngha l s chm dt kch cu khi nn kinh t c ci thin. Khi

thc hin cc bin php kch cu phi m bo rng cc bin php gim thu, tng chi
tiu chnh ph u ch c tnh tm thi v s chm dt khi nn kinh t vt qua suy
thoi. V thng thng sau khi vt qua suy thoi nn thc hin cc bin php hn
ch v gim thm ht ngn sch. Nguyn tc ngn hn c hai ngha: (1) Gi kch cu
thc hin trong ngn hn s lm tng hiu qu gi kch cu; v (2) Ch kch cu trong
ngn khng lm nh hng ti tnh hnh ngn sch trong di hn.
(i) Tnh ngn hn lm tng hiu qu ca gi kch cu;
Nhng chnh sch m vn cn hiu lc sau khi nn kinh t phc hi, v d nh chnh sch
ct gim thu c nh (permanent tax cuts) l nhng bin php kch cu km hiu qu bi
v nhng bin php kch thch ny s tr thnh nhng khon chi ph ca chnh ph hoc
23
i vi Vit Nam, mt nn kinh t c m cao vi t trng nhp khu chim ti gn 90%
GDP, cn ch c bit n s r r ra hng ngoi nhp ny.
15
khon tht thu khi m thi gian cn kch thch kt thc. Hn th na, cc bin php
nh tn dng u t, hoc u i khu hao ti sn s l nhng bin php kch cu hiu
qu hn khi c thc hin l nhng gi tm thi, ngn hn. Nu l nhng bin php di
hn s khng kch thch c cu. iu ny l do cc bin php nu ch c thc hin
trong ngn hn s khuyn khch c cc doanh nghip tin hnh, y nhanh tc u
t tn dng nhng u i ny (v d nh u i v thu). Nhng bin php di hn, v
d nh gim thu qu lu s khng phi l mt bin php kch cu tt, bi v cc doanh
nghip s khng cm thy cn thit phi y nhanh tc u t trong giai on nn kinh
t cn c kch thch nht.
(ii) Ngn hn m bo khng lm nh hng ti ngn sch trong di hn.
Thng thng khi thc hin cc bin php kch thch nn kinh t bng vic m rng chi
tiu (tm thi) ca chnh ph s dn ti tham ht ngn sch. Trong nm 2009, d kin
mt lot cc nc pht trin s b thm ht ngn sch trm trng. Ti Hoa K, thm ht
ca nm 2009 s ln ti hn 1000 t USD, ti Anh con s thm ht ngn sch d kin s
ln ti 181 t USD. 24 Do mt nguyn tc v cng quan trng l phi m bo rng cc
chnh sch kch thch nn kinh t trong ngn hn khng c tc ng xu ti nn kinh t
trong di hn hoc gy kh khn cho ngn sch trong di hn. Do , cc gi kch cu
ch c php mang tnh tm thi, v trong ngn hn c th lm tng thm ht ngn sch,
nhng trong di hn phi khng c php lm thm ht ngn sch trm trng hn. Vic
m bo rng trong di hn tnh hnh kinh t khng km i cng l yu t quan trng
gi kch cu ngn hn t hiu qu hn. 25 Thm ht ngn sch ln trong tng lai cng
ng ngha vi suy gim tit kim (national savings) trong di hn, dn ti gim u t
v nh hng ti tng trng. l cha k ti vic thm ht ngn sch s nh hng ti
ti khon vng lai v lm pht (trc mt lm pht khng ng lo ngi, gi nng lng v
nguyn liu trn th trng th gii vn mc thp v cu trn th gii vn cn rt yu,
song khi nn kinh t ton cu phc hi s li tr thnh vn ln do lng tin hin nay
c cc ngn hng trung ng bm ra o t, v vng quay ca tin t khi s tng ln
24
Tham kho http://www.chinapost.com.tw/business/asia/australia/2008/12/01/185668/Additional-stimulus.htm
25
Vic thc hin cc gi kch cu gy thm ht ngn sch trong di hn s c tc ng xu ti th trng ti chnh (do
th trng ti chnh c tnh forward-looking), v s to p lc lm tng li sut, iu ny li c tc dng cn tr nn
kinh t phc hi.
16
ng k nhng mc thm ht ti khon vng lai ca Vit Nam trong nhng nm qua
ln ti mc ng bo ng).
Khi cn nhc xem xt cc bin php kch cu c th ca gi kch cu, th c ba nguyn

tc trn u phi c tun th v xem xt mt cch ng thi. Nu mt bin php kch
cu c th m vi phm mt trong ba nguyn tc trn th v c bn bin php kch cu
cha phi l mt bin php kch cu tt. tng hiu qu ca gi kch cu, cn c cc
chnh sch b tr khc (khng vi phm cc cam kt thng mi quc t ca quc gia)
nh khng t gi b nh gi cao (overvalued) v tng tnh linh hot ca t gi nhm s
dng cng c ny nh van t ng iu chnh thm ht thng mi mc hp l v bn
vng.
2.2 Kinh nghim kch cu trn th gii
C th ni gi kch cu ca Chnh ph Vit Nam l gi kch cu u tin m Chnh ph

thc hin. Hin nay trn bo ch vn cn nhiu kin v vic gi kch cu nn tp trung
vo u t kt qu cao nht. Do chng ta hin nay vn cn thiu kinh nghim, nn
vic kho st kinh nghim kch cu ca cc nc trn th gii trong hon cnh suy thoi,
theo quan im ca chng ti, s gip chng ta rt ra c nhng bi hc qu bu. Trong
phn ny ca bi vit chng ti tin hnh kho st gi kch cu ca c cc nc pht trin
cng nh cc nc ang pht trin. Do hn ch v mt thi gian cng nh hn ch v mt
tip cn ti liu, chng ti ch tin hnh kho st i vi mt s nc ti Ph lc s 2.
Mt im phi lu l ti cc nc thc hin gi kch cu, ty theo hon cnh, m gi

kch cu c th ch bao gm cc bin php ti kha, hoc c th bao gm c cc bin
php ti kha cng nh cc bin php tin t. Chnh sch kch cu khi nn kinh t c
nguy c i xung v chm vo suy thoi ti cc nc, c bit l cc nc pht trin
khng phi l iu mi l. Trong phn kho st ny chng ti tp trung vo cc nc c
nn kinh t ln nh: M, EU, Nht Bn, Hn Quc v c; ng thi cng kho st cc
nc ang pht trin v c bit l cc nc ang pht trin trong khu vc chu c nn
kinh t c nhiu nt tng ng vi Vit Nam hin cng ang thc hin cc chnh sch
kch cu gip nn kinh t ca cc nc ny thot khi khng hong Trung Quc, n
, Thi Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore. Mt iu c th nhn thy l cc nc ny
17
tin hnh cc gi kch cu kh bi bn v c nhiu im tng ng. Mc tiu chnh ca

cc gi kch cu u l tng tng cu trong nn kinh t v to ra nhiu cng n vic lm.
Ta c th chia cc gi kch cu ca cc nc ny thnh ba (03) nhm bin php nh sau:
(i) Nhm bin php kch thch tiu dng i vi ngi dn:
Mt cch lm tng cu l lm tng tiu dng ca h gia nh. iu ny c th c thc

hin mt cch hiu qu nht bng cch nh hng gi kch cu ti nhng h gia nh c
xu hng tiu dng hn l xu hng tit kim s tin c tr cp. 26 Nhm bin php m
cc nc kch cu s dng ch yu di dng tr cp cho dn trc tip hoc min
gim/hon thu cho dn. Tuy nhin cc sng kin ca cc nc ny li kh a dng, bao
gm cc bin php c th nh cp tin trc tip hoc pht phiu tiu dng cho ngi dn
(Nht), hon thu cho ngi dn, gia nh c thu nhp thp, tr cp cho cc gia nh c
tr em (M, Hn Quc), tr cp cho ngi ngho, ngi tht nghip (M, i Loan),
cng nh h tr i vi cc i tng kh khn trong hon cnh c th ca nn kinh t
(h tr ngi mua nh gp kh khn M, Australia, i Loan; h tr cho ng dn,
ngi gi Hn Quc, h tr cho nng dn Trung Quc, Thi Lan; tr cp tiu dng
cc sn phm tit kim nng lng v t nhim i Loan).
(ii) Nhm bin php kch thch chi u t i vi doanh nghip
Mt cch lm tng cu l khuyn khch cc doanh nghip tin hnh u t, hoc thu
thm nhn cng. lm iu ny mt cch c hiu qu, chnh sch kch cu thng tp
trung vo cc bin php khuyn khch cc d n u t mi hoc thu thm nhn cng,
ch khng tr cp cho cc hng mc u t thc hin 27 . Thng thng cc bin php
kch thch tng u t i vi khu vc doanh nghip c thc hin thng qua vic gim
thu di nhiu hnh thc cho cc doanh nghip khng tr cp hoc cp vn trc
26
Cc nghin cu kinh t ch ra rng cc h gia nh c thu nhp thp c xu hng tiu dng s tin kim thm c
cao hn cc h gia nh c thu nhp cao. n gin l v cc h ngho, thu nhp thp khi nhn c tr cp s s dng
ngay khon tr cp sng, trong khi cc gia nh c iu kin kh gi hn nu c tr cp s c xu hng tit
kim khon tin ny. Do , cc chnh sch kch cu, nu nhm ti cc h gia nh thu nhp thp v trung bnh s hiu
qu hn cc chnh sch nhm vo cc h gia nh c thu nhp cao. y cng chnh l l do ti sao cc khon tr cp
tht nghip dnh cho ngi mt vic li l chnh sch kch cu hiu qu nht, l do ngi tht nghip s s dng tin
tr cp thay cho tin lng b mt.
27
Mc d khi lm nh vy s lm ci thin tnh hnh ti chnh ca cc cng ty c tr cp, nhng cc khon tr cp
ny s khng lm tng tng cu trong ngn hn, iu ny l do cc cng ty s gi li cc khon tr cp ny ch khng
s dng chng mua sm hoc thu tuyn thm nhn cng
18
tip. 28 V d nh cho php khu hao nhanh cc khon u t (M), cho n thu, u i
khuyn khch doanh nghip s dng lao ng v s dng thm lao ng mi (M, Nht),
tng hon thu XK i vi mt s mt hng s dng nhiu lao ng (Trung Quc), b
thu nh vo li trn vn (capital gain) i vi cc doanh nghip nh v va (M), gim
thu tm thi cho cc doanh nghip nh v va (Australia), gim thu i vi cc d n
u t mi (i Loan) khuyn khch ngn hng cho vay i vi khi doanh nghip nh
v va (Trung Quc). Hnh thc h tr tn dng cng c thc hin ti mt s nc
cng nh h tr tn dng cho cc doanh nghip nh v va (Nht) cho vay vi li sut u
i.
Tuy nhin, tin hnh kch cu i vi nn kinh t trong ngn hn thng qua cc bin php
khuyn khch doanh nghip thng rt kh khn. iu ny l do cc doanh nghip s ch
tin hnh mua sm, u t, thu tuyn thm nhn cng mi nu nh h thy c li, thy
c cu i vi hng ha m h sn xut ra, ch khng ch da trn cc khuyn khch v
thu, hay u i v li sut.
(iii) Nhm bin php kch thch bng chi u t ca chnh ph
Cc hng mc u t ca chnh ph kch cu thng l cc gi u t vo c s h

tng, cng trnh cng cng, giao thng, ng x, y t, gio dc (M, Australia, Hn
Quc, i Loan, Trung Quc), h tr chnh quyn a phng qua vic gim thu (M)
hoc cho php chnh quyn a phng i vay (n ).
Ngoi ba nhm trn, ti mt s nc cn kt hp mt s chnh sch c th nh ti iu

kin thun li hn thu ht u t nc ngoi (n ), tr cp xut khu sang th
trng mi (i Loan).
III. MT S GI CHNH SCH TRONG HON CNH VIT NAM
Trong hon cnh kinh t c nguy c suy gim ca Vit Nam, chnh ph Vit Nam c
mt quyt nh ng n l s dng gi kch cu h tr nn kinh t. Tuy nhin c mt
28
Cn phn bit r chnh sch gii cu (financial bailouts) vi chnh sch kch cu (economic stimulus). Chnh sch
kch cu th khng cp vn trc tip, nhng nu l chnh sch gii cu, th chnh ph c th xem xt cp vn trc tip
cho doanh nghip, v d nh vic chnh ph M mua li n xu ca cc t chc ti chnh trong t khng hong ti
chnh nm 2008. Xem thm phn Hp s 2 trong Ph lc s 1.
19
s c im mang tnh c th ca Vit Nam, bao gm c cc c im thun li v bt

li, cn c tnh n t c hiu qu cao nht ca gi kch cu. Th nht, khc
vi Trung Quc v mt s nc khc ng Nam duy tr c thng d ngn sch v
thng d thng mi trong nhiu nm, d a Vit Nam thc hin kch cu kh hn
ch do tnh trng thm ht ngn sch v thng mi mc cao v ko di. Th hai, lm
pht Vit Nam trong 2 nm va qua cng rt cao, gy tc ng bt li v tm l mc d
ri ro lm pht trong nm 2009 khng ln do c hai nhm yu t chi ph y v cu ko
u o chiu. Hai c im u gy nhiu kh khn cho vic thc hin gi kch cu.
Th ba, nhu cu pht trin h tng c s cng nh bt ng sn tt c cc phn khc
cn rt ln v y l mt c im thun li i vi mt gi kch cu da vo u t
cng kh ph bin. Th t, t trng u t cng Vit Nam thuc loi cao trn th gii,
tuy gy ra mt s quan ngi v di hn song li l c im cn khai thc khi thc hin
kch thch chng s suy gim ca nn kinh t trong ngn hn. Thm vo s hin din
ca mt s chng trnh mc tiu quc gia v gim ngho c thc hin khong 10
nm nay cng l c im thun li khi thc hin cc ni dung v an sinh x hi ca gi
kch cu, nht l trong vic xc nh cc i tng ngho. Th nm, vic hoch nh
chnh sch ni chung v gi kch cu ni ring c thc hin trong mt mi trng vi
tnh bt nh rt cao, do nhng d bo v trin vng kinh t th gii rt mu thun nhau.
Trc khi a ra cc gi chnh sch c th chng ti mun chia s 02 im: Mt l khi

tin hnh kch cu, Chnh ph phi thc hin mt cch quyt lit v trit xy
dng lng tin cho ngi dn v doanh nghip. Thiu lng tin, cc quyt sch d c ng
n cng kh t c hiu qu. Hai: chun b ngun lc sn sng nu cn th c th
phi thc hin kch cu ln 2. 29 Phn tip theo s a ra cc phn tch v cc ni
dung/cu phn ca gi kch cu, bao gm c cc ni dung ang c thc hin cng nh
nhng xut ca nhm nghin cu v cc ni dung mi c th s cn c tip tc a
vo thc hin. Cc ni dung/cu phn ny c phn thnh 3 nhm: (i) kch cu hng
ti tiu dng ca ngi dn; (ii) kch cu thng qua cc u i i vi doanh nghip; v
(iii) kch cu thng qua chi tiu ca Chnh ph.
29
Gi thit l nn kinh t ca Vit Nam c tham s nh nn kinh t Hoa K, v Chnh ph s dng ton b gi kch cu
vo bin php kch cu hiu qu nht (chi cho ngi ngho), th lng cu c to ra s vo khong 1,7 t USD, qu
nh so vi con s st gim u t nc ngoi, st gim cu xut khu. Nu gi kch cu l 6 t USD m khng c s
dng ng i tng, th lng cu c to thm ra s khng b p cho lng tng cu st gim.
20
3.1. i vi ngi dn
Gi kch cu nhm ti kch thch tiu dng ca ngi dn cn phn bit hai nhm bin
php, p dng cho hai nhm i tng khc nhau. Nhm ngi ngho, ngi d b tn
thng, v nhm bin php p dng chung cho ton dn.
3.1.1 Ngi lao ng v ngi ngho
Khi nn kinh t suy thoi, nhm i tng b tc ng nhiu nht chnh l nhng ngi
ngho, ngi lao ng b tht nghip. y chnh l nhm i tng s gnh chu nhiu h
ly nht, d b tn thng nht nh b mt vic, b n lng, thu nhp st gim. Vit
Nam tnh trng ngi lao ng mt vic lm c nguy c tr nn rt nghim trng. c
nhng con s d bo sang nm 2009 vn tht nghip s tr nn rt nghim trng v s
ngi tht nghip c th ln ti hng triu ngi. 30 Tuy nhin trong cc cuc tho lun v
vic s dng gi kch cu, nhm i tng ny dng nh t c cp ti, v dng
nh c nguy c l nhng i tng l nh giu li c hng kch cu. 31 Theo quan
im ca chng ti, nhm i tng u tin phi c quan tm trc ht trong gi kch
cu chnh l nhng gia nh ngho, kh khn v nhng ngi lao ng ( tht nghip
hoc c nguy c b mt vic lm). Quan im ca chng ti da trn hai (02) c s l khi
kch cu v nhm i tng ny chng ta va (i) m bo c yu t cng bng, an
sinh x hi; v (ii) va m bo c hiu qu kch cu Xem Nguyn tc s 2 trong
phn trc:
Theo cc phn tch ca chng ti trn, th mt iu rt ng mng l trong gi kch cu

ca chnh ph, nhm i tng ny l mt trong nhng nhm i tng c hng li
t gi kch cu. Tuy nhin, theo nh gi ca chng ti, mc d vic tr cp mt ln tr
gi 200000 ng/ngi vo dp Tt Nguyn n va qua l tha ng, nhng cn mt s
vn nh: vic thc hin chnh sch ny nh th no (gn y bo ch nu nhiu hin
tng n chn tin ca i tng hng tr cp) 32 , c kp thi khng, c ng i tng
30
http://www.laodong.com.vn/Home/Nan-that-nghiep-va-dong-tien-kich-cau/20091/122256.laodong
http://vneconomy.vn/20090107064732911P0C11/giai-quyet-viec-lam-va-do-tin-cay-cua-nhung-con-so.htm
http://vovnews.vn/Home/Lo-cho-nhung-nguoi-nghi-Tet-ma-khong-tro-lai/20091/102403.vov
31
http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/12/821332/
32
http://www.nld.com.vn/20090207104119854P0C1002/them-nhieu-noi-cat-xen-tien-cua-nguoi-ngheo.htm,
http://vnexpress.net/GL/Xa-hoi/2009/02/3BA0AF5D/
21
khng, tiu chun xc nh ngi ngho cng cha r; bn cnh tr gi ca khon tr

cp nh vy l qu nh. Chnh ph c th cn nhc tip tc h tr tip cho nhm ny, do
h chnh l nhng ngi s s dng ng vn kch cu hiu qu nht (Xem Bng 1).
Mt iu ng tic l hin ti h thng an sinh x hi Vit Nam cn qu km pht trin,

c bit l h thng bo him tht nghip. Trong bi cnh kinh t suy gim, h thng bo
him tht nghip ng vai tr quan trng trong vic bo m an sinh x hi cng nh
tng hiu qu ca kch cu. Mt trong nhng tc dng ca h thng bo him tht nghip
chnh l vic h thng ny ng vai tr nh mt c ch kch cu t ng (automatic
stabilizer) hot ng thng qua vic khi nn kinh t suy thoi th thu s gim xung v
chi cho bo him tht nghip tng ln. Do , mt vic cn phi lm l phi xy dng h
thng bo him tht nghip. y l mt iu ng n v cn phi lm, ngay c khi
khng c nhu cu kch cu. 33
Do Lut Bo him mi bt u c hiu lc t nm 2009 nn cc khon chi tr bo him

tht nghip sm nht nu c cng ch bt u t nm 2010 sau khi doanh nghip, ngi
lao ng v Chnh ph mi bn ng gp khon ph bng 1% tin lng c t nht
12 thng. y l iu ng tic v c hi s dng c ch ny vo thi im hin nay b b
l. 34 Tuy nhin, Chnh ph c th cn nhc a vo gi kch cu ca mnh khon tr cp
bo him tht nghip cho nhng cng nhn mt vic v c lng bnh qun thp 35 , v d
bnh qun di 1 triu ng/1 thng trong vng 6 thng (hay 1 nm cui). y l nhng
ngi nhiu kh nng khng c tch ly nn rt cn c gip (gip tng tnh cng
bng) v chc chn s chi tiu ngay p ng nhu cu cp thit (gip tng hiu qu ca
kch cu theo Nguyn tc s 2). V mt ti chnh, iu ny cng c th nhn nhn nh
vic Chnh ph thng qua gi kch cu ng trc phn ng gp 1% ca mnh vo qu
bo him tht nghip. Nu c thc hin, v c bn, gii php ny cng p ng c
c 3 nguyn tc kch cu trnh by.
33
Ti cc nc pht trin vi h thng bo him tht nghip, th h thng ny s hot ng nh mt c ch t cn bng
n nh nn kinh t khi nn kinh t b suy thoi (automatic stabilizer). Tuy nhin, hin ti Vit Nam h thng bo
him tht nghip mi trong qu trnh hnh thnh, nn tc dng t cn bng l cha c v chng ti khng cp ti
h thng ny trong bi vit ca mnh. Bn c c quan tm, c th tham kho thm bi vit ca Tin s L Hng Giang
ti http://cafef.vn/2009011211565154CA33/bao-hiem-that-nghiep-lo-co-hoi-thay-doi.chn
34
C th quan tm thm bi vit ca L Hng Giang ti http://cafef.vn/2009011211565154CA33/bao-hiem-that-
nghiep-lo-co-hoi-thay-doi.chn
35
Lao ng n b thi vic cn c u tin c bit v h s gp nhiu kh khn trong vic chuyn dch sang lm
trong nhng lnh vc c kch thch bi tng u t cng trong gi kch cu (nh xy dng h tng c s).
22
Gn y B Lao ng Thng Binh v X hi c Thng t s 04 cho php ngi tht

nghip c hng 60% lng ng bo him x hi v c s chnh sch h tr ngi
lao ng b tht nghip nh c hc ngh, c o to min ph. Chng ti nh gi
y l mt chnh sch ng n, va m bo c an sinh x hi, va thc hin c
mc tiu kch cu ng hiu qu v ng i tng.
3.1.2 Ngi dn ni chung
Mt trong nhng bin php hay c cc nc thc hin kch thch ngi dn tiu
dng l tin hnh gim/hon thu i vi ngi dn. Trn thc t, Vit Nam tn ti
nhiu loi thu khc nhau v iu hin nhin l cc loi thu khc nhau s c nh hng
khc nhau ti mc tiu dng ca ngi dn. Hin nay B Ti chnh c quyt nh gin
thu thu nhp c nhn. Tuy nhin, mt s nghin cu trc y ch ra rng vic
gim/hon thu thu nhp khng em li hiu qu kch cu ln, v c n ti 80% s tin
c gim/hon thu c ngi dn tit kim ch khng chi tiu. Trong trng hp ca
Vit Nam, mc d h thng thu thu nhp c nhn cn cha hon chnh, vic p dng
bin php gim/hon thu s khng d dng v hiu qu cng s khng cao, nhng vic
Chnh ph thc hin vic min hoc hon thc hin Lut thu thu nhp c nhn c th to
ra nhng hiu ng tm l tch cc, c th lm ngi dn tng chi tiu. Ngoi thu thu
nhp c nhn, Chnh ph c th tm hon vic thc hin thu thu nhp t chng khon.
Chnh ph c quyt nh hon thu thu nhp n thng 5/2009, tuy nhin theo chng
ti, vic hon thc hin thu thu nhp c nhn c th v nn c ko di hn na, ty
theo din bin ca suy thoi kinh t. 36
Gn y chnh ph cng thc hin vic ct gim thu VAT i vi mt s mt hng

khuyn khch tiu dng. Theo tin s L Hng Giang th nn ct VAT cho nhng mt
hng thit yu v c t l ni a ha cao. Tuy nhin, gn y khi thc hin chnh sch
gim thu VAT, c th nhn thy hiu ng kch cu ca vic gim thu VAT i vi mt
s mt hng s khng cao, v d nh mt hng linh kin -t (vi phm nguyn tc s 4 l
t r r ra hng ngoi nhp).
36
http://vneconomy.vn/20090206084919965P0C6/chinh-thuc-gian-thue-thu-nhap-ca-nhan-den-thang-52009.htm.
23
3.2. i vi khu vc doanh nghip
i vi khu vc ny, hin nay chnh ph c mt s ng thi nh gim thu, b li

sut mc 4%, gia hn thu thu nhp doanh nghip trong nm 2009. 37 Tuy nhin, nh
trnh by trn, kch cu i vi nn kinh t trong ngn hn thng qua cc bin php
khuyn khch doanh nghip thng rt kh khn. iu ny l do cc doanh nghip s ch
tin hnh mua sm, u t, thu tuyn thm nhn cng mi nu nh h thy c li, thy
c cu i vi hng ha m h sn xut ra, ch khng ch da trn cc khuyn khch v
thu. Gn y c mt s sng kin kch cu trong khi doanh nghip c cc nh
nghin cu a ra, v Vit Nam c th tham kho gip cho gi kch cu ca chnh ph
t hiu qu hn. l: (i) Gim ng gp ca doanh nghip vo qu bo him x hi;
(ii) Hon hoc tm dng vic ng gp vo cc qu nh qu bo him tht nghip, bo
him x hi, bo him y t, ng thi tng chi t cc qu ny. 38 tng l gim chi ph
lao ng ca doanh nghip qua khuyn khch h khng sa thi cng nhn.
Lin quan n vic chnh ph h tr doanh nghip thng qua b li sut 4%, chng ti
thy rng y l mt chnh sch t c cc nc thc hin. Ngoi l do c th l do m
hng ca cuc chin chng lm pht hoc Chnh ph vn mun duy tr t gi nh hin
nay, chng ti thy rng thay v vic chnh ph tin hnh b li sut cho mt s doanh
nghip, chnh ph nn thc hin mt chnh sch rng khp hn kch thch ton b cc
doanh nghip l tip tc iu chnh li sut cho vay xung thp hn. Nhn xt v gii
php ny, chng ti cho rng gii php ny p ng tt nguyn tc nhanh v ngn
hn, song vic p ng Nguyn tc s 2 v ng i tng th li ph thuc rt nhiu
vo khu thc hin. Nu vic cho vay trn thc t thc s hng vo cc doanh
nghip thm dng lao ng (nh thng qua vic Ngn hng Pht trin bo lnh tn
dng cho doanh nghip va v nh), gip h khng ct gim vic lm th tuy cch
lm ny khng ging vi thc tin trn th gii, song vn gip t c mc tiu
chnh l vic lm. Tuy nhin, hin nay c nhng quan ngi v vic cc doanh nghip
o n c vay vi li sut cao chuyn sang vay mi vi li sut vay thp hn
37
http://vneconomy.vn/2009020510319148P0C6/nhieu-nganh-duoc-gia-han-thue-thu-nhap-doanh-nghiep-2009.htm
38
Ni dung ca cc bin php ny c Tin s L Hng Giang trnh by kh c th trn ti ch Saigon Gii phng
http://www.thesaigontimes.vn/Home/diendan/ykien/14367/
24
nhiu. Nu khon vay n vi cc doanh nghip va v nh thm dng lao ng ang

gp nhiu kh khn gip h duy tr vic lm th mc tiu chnh ca gi kch cu vn
t c. Song nu khon vay gip cc doanh nghip ln thm dng vn o n, cu
phn ny ca gi kch cu li c tc dng nh gi gii cu (bailout plan), ch khng
cn l gi kch cu na. Tuy nhin, im khc bit ln nht ca gi gii cu ang
c thc hin M l c a ch rt r rng (thng l cc cng ty qu ln nn
khng c v - too big to fail) v iu kin nhn h tr rt ngt ngho. Do
vy Vit Nam, vic gim st s dng cu phn b l tn dng cn c thc hin
cht ch, vi trng tm tp trung gim st vo vic vay ca cc doanh nghip ln
thm dng vn m bo tin h tr t ngn sch nh nc c s dng hiu qu
nht trong vic t c mc tiu duy tr vic lm. Vic gim st c trng tm cng
gim gnh nng thc thi trong bi cnh ngun nhn lc ca cc c quan Chnh ph
hn ch.
Ngoi cc bin php h tr doanh nghip thng qua gim thu v h tr li sut, chnh
ph c th cn nhc mt s bin php nhm vo mt s i tng nh sau
+ i vi cc doanh nghip s dng nhiu lao ng: C cc bin php h tr

ngn hn cho cc doanh nghip s dng nhiu lao ng h hn ch hoc khng sa thi
lao ng.
+ i vi cc doanh nghip xut khu: C cc bin php h tr v khuyn khch

doanh nghip tm cc th trng XK mi. Trong nm 2008, trong khi Vit Nam gp kh
nhiu kh khn ti cc th trng truyn thng, th ti cc th trng mi, hng xut khu
ca Vit Nam li kh thnh cng.
3.3. i vi cc hng mc chi tiu ca chnh ph trong gi kch cu
Cho n nay vn cha c cc thng tin c th v r rng v cu phn chi tiu trc tip ca
chnh ph trong gi kch cu. Tuy nhin chng ti cho rng chnh ph nn u t vo cc
lnh vc sau:
25
+ u t cho o to v gio dc, c bit l nhng d n c th gii ngn ngay v s

dng ngun lc trong nc. Nh vy, chng ta va m bo c yu t thi gian nhm
kch thch nn kinh t trong ngn hn, va m bo c tm nhn di hn thng qua vic
nng cao ngun nhn lc khi nn kinh t suy thoi chng ta c th duy tr c mt
lc lng sn xut c tay ngh phc v pht trin kinh t. ng thi khi u t vo
lnh vc gio dc, th ta s hn ch c vic kch cu i vi hng ha v dch v ca
nc khc. Do , chng ti xut trong gi kch cu nn dnh mt ngn sch ng k
chi cho vic nng cp cc c s vt cht ca ngnh gio dc (c bit l cc vng xa,
vng cao, vng nng thn), tng lng cho gio vin, tng hc bng, min gim hc ph
cho sinh vin, cung cp sch sch v v cc phng tin hc tp min ph cho hc sinh
ti cc vng kh khn.
+ u t cho c s h tng nng thn, c bit l cc d n nh, c kh nng trin khai

nhanh v hon thnh sm: Cc d n c s h tng nng thn c vai tr ht sc quan
trng trong vic ci thin nng lc cnh tranh ca hng ha nng sn ca Vit Nam (c
khi bn trong nc cng nh khi xut khu). Trong thi gian kinh t suy thoi, vic u
t vo xy dng cc d n c s h tng v giao thng qui m nh nng thn s m
bo c yu t thi gian, ng i tng v v lu di s h tr vic sn xut v XK
hng ha ca Vit Nam. Gn y vic nh nc tng cng mua lng thc ca nng
dn phc v mc ch d tr quc gia cng c th c coi l mt chnh sch kch cu
tt v hiu qu. Ngoi vic mua lng thc ca nng dn, mt gii php c lin quan l
xy dng c s h tng kho cha lng thc hin qu ti v xung cp ca ta.
3.4. Kt hp vi chnh sch tin t, t gi, khuyn khch xut khu, thu ht u t
Nh trnh by ti phn trn, chnh ph vn c th s dng chnh sch tin t kch
thch u t v tiu dng trong nn kinh t. Hin ti, so vi nh li sut trong nm 2008
th nhng thng cui nm 2008 v u nm 2009, li sut trong nc gim rt nhiu,
nhng vn mc 7-8%, v theo chng ti nh gi th t l li sut cn c th gim c
na. Ngoi ra, mt chnh sch b tr cn thit l thc hin t gi linh hot hn na
cho ph hp vi th trng. Cng vi vic m rng chnh sch ti kha v ni lng
chnh sch tin t kch cu, sc p nhp khu s tng ln, va lm gim bt
hiu qu ca vic kch cu, va gy thm cng thng ln cn cn thng mi v ti
26
khon vng lai vn thm ht mc cao v ko di trong nhiu nm. T gi linh

hot ng vai tr quan trng nh mt chic van iu chnh gip gim nhng sc
p ny mt cch kp thi trnh v m nhiu nc gp phi do chnh sch
t gi qu cng nhc. Mt chnh sch t gi cng nhc s lm ng ni t b nh
gi cao v do va tc i ca doanh nghip xut khu v cnh tranh vi nhp
khu mt v kh cnh tranh quc t sc bn, li va v hiu ha chic van an ton
quan trng ny. Nu vo gia nm 2008 khi lm pht mc rt cao, chnh sch t
gi c iu hnh thn trng khng ng tin Vit Nam mt gi nhm gip
chng nhp khu lm pht l rt ph hp, th nay trong bi cnh lm pht thp
trn ton cu, thm ch c nhng sc p v gim pht, chnh sch t gi cn
chuyn trng tm u tin sang m bo cn cn thanh ton lnh mnh thng qua
vic lm cho t gi linh hot ln ng k.
Cc nc khc cng ang thc hin gi kch cu, v khi kch cu th khng nht thit l
ch kch thch tiu dng hng sn xut trong nc ca cc nc ny, c bit l khi gi
kch cu ti cc nc ny l rt ln. Vit Nam c th tn dng y mnh XK, do nhiu
mt hng xut khu ca Vit Nam l nhng mt hng thit yu! Chng ta cng c th h
tr doanh nghip m rng sang cc a bn XK phi truyn thng khc. ng thi vi vic
h tr xut khu, Vit Nam cng nn hc tp n trong vic coi y l c hi ci
thin mi trng u t nhm thu ht u t nc ngoi.
3.5. Gim st v nh gi kt qu gi kch cu
Mc d hin nay Chnh ph mi d kin a vo thc hin gi kch cu i vi nn kinh

t, nhng cng khng phi l qu sm chng ta nghin cu v trin khai vic gim st
thc hin gi kch cu cng nh nh gi kt qu thc hin gi kch cu.
3.5.1. Vai tr gim st ca Quc Hi
Kinh nghim kch cu trn th gii cho thy, m bo vic thc hin gi kch cu t
hiu qu, chng lng ph cng nh tham nhng, vai tr ca mt c quan gim st l v
cng quan trng. V d nh ti Hoa K, gi kch cu ca Tng thng mi c c Obama
phi c Quc hi M ph duyt c v qui m ca gi kch cu (chi bao nhiu tin)
27
cng nh cch thc thc hin gi kch cu (chi nh th no, vo u). Gi kch cu mc
d c chnh ph M a ra, nhng li c quc hi M ban hnh thnh o Lut
kch thch kinh t 2008.
Ti Vit Nam, theo kin ca chng ti, Quc hi vi vai tr l c quan gim st cn
c nhn mnh v nng cao hn na. Quc hi cn c ting ni v tham gia mnh m
trong vic quyt nh c nn c gi kch cu hay khng, qui m ca gi kch cu l bao
nhiu, cng nh a ch ca gi kch cu. Do chng ti xut:
(i) Quc hi cn c ting ni quan trng hn na i vi vic thng qua v s

dng gi kch cu do Chnh ph xut;
(ii) Gim st vic kch cu ng i tng: Quc hi phi c tham vn cht ch

trong qu trnh xy dng cc tiu ch la chn i tng h tr theo hai tiu ch
minh bch v tnh thc t trong trin khai Qu trnh tham gia ny to iu kin
cho vic gim st trin khai kch cu ca Quc hi.
(iii) Gim st vic kch cu ch c thc hin trong ngn hn: Quc hi v Chnh
ph nn xem xt xy dng tiu ch xc nh khi no c th dng kch cu.
Trong trng hp kinh t th gii v kinh t Vit Nam phc hi sm trong nm
2009, th c th ngng cc bin php kch thch trnh lm nghim trng hn
thm ht ngn sch.
(iv) Quc hi cn c cc bin php m bo rng sau khi vt qua khng hong
v suy thoi, Chnh ph cn thc hin cc bin php tht lng buc bng, ci
thin tnh hnh thm ht ngn sch. Cc bin php ny c th c lut ha hoc
cn nhc nh cc iu kin bt buc khi thng qua gi kch cu.
(v) Quc hi v Chnh ph phi nhn nhn cng tc gim st v nh gi hiu qu

l phn khng th tch ri ca gi kch cu.
28
3.5.2. nh gi kt qu thc hin gi kch cu
Gi kch cu ca chnh ph d kin l 1 t USD v c th ln ti 6 t USD khng phi l

mt khon tin nh. Vic thc hin gi kch cu, nu khng c s gim st v nh gi c
th dn ti nhiu h hy, va gy lng ph cho ngn sch, va khng t c kt qu
mong mun l kch cu, m cn c th lm mo m nn kinh t, gy tc ng khng tt
cho tng trng lu di v bn vng. Do , sau khi thc hin gi kch cu, vn nh
gi kt qu ca gi kch cu l ht sc cn thit, xem xt xem gi kch cu c thc s
gip chng ta vt qua khng hong hay khng, va trnh c lng ph, cng nh rt ra
c bi hc qu bu trong qun l v iu hnh nn kinh t v m trong thi gian ti.
ng thi vic yu cu nh gi hiu qu gi kch cu cng s rng buc trch nhim
nhng ngi v c quan c lin quan. V khi rng buc trch nhim, iu ny s lm cho
vic thc hin gi kch cu t hiu qu hn. Trong hon cnh ca Vit Nam, m
bo tnh c lp v ph hp vi vai tr ca mt c quan gim st, Quc hi l c quan
ph hp nht. Chng ta c th tham kho thm thc tin gim st ca Hoa K v mt s
nc trong khu vc vi cc gi kch cu ca h trong qu kh. Gi kch cu c th c
nh gi theo hai thc chnh: (i) nh gi kt qu thc hin vi mc tiu ra, (ii)
nh gi tc ng ca gi kch cu ti nn kinh t
i) nh gi kt qu thc hin: thc t trin khai la chn i tng h tr,

tin , tc trin khai k hoch, s sn sng ca h thng dch v cng,
thng tin tuyn truyn trong qu trnh trin khai kch cu.
ii) nh gi tc ng ca gi kch cu ti nn kinh t, ti tng cu: so snh
hiu qu tc ng theo nhm i tng, nhm bin php kch cu, so snh
hiu qu tc ng theo gi tr cc gi h tr.
Vic nh gi kt qu thc hin v tc ng ca gi kch cu ln ny s gip Chnh ph

thm nhng c s thng tin qu bu cho quyt sch trin khai cc gi kch cu tip theo
nu c.
V. LI KT
29
Trong nm 2009, nn kinh t ca Vit Nam , ang v s phi i mt vi nhiu thch

thc nghim trng. Chnh ph v ang tin hnh nhng bc i kh ng hng v
bi bn. Trong bi vit ny chng ti ch ra rng vic s dng gi kch cu l cn thit.
ng thi chng ti cng nu ra 03 nguyn tc c bn m bo gi kch cu t hiu
qu l: Kp thi, ng i tng, v mang tnh ngn hn. Da trn 03 nguyn tc ny,
v da vo kinh nghim kch cu ca cc nc pht trin cng nh ca cc nc ang
pht trin quanh ta, chng ti c rt cc bi hc v a ra cc xut cho chnh
ph. C th tm tc cc xut ca chng ti nh sau:
1. Tp trung gi kch cu hn na (nng mc tr cp) vo cc i tng d b tn

thng l ngi lao ng thu nhp thp v ngi ngho. Tin hnh xy dng h
thng an sinh x hi, m c th l h thng bo him tht nghip.
2. i vi doanh nghip, nn s dng cc bin php khuyn khch thu c thi hn
3. i vi cc hng mc chi tiu ca chnh ph, nn tp trung u t vo c s h
tng, gio dc, y t; tp trung vo cc cng trnh s dng nhiu lao ng, c th
thc hin c ngay, tin gii ngn sm.
4. Hnh ng quyt lit, kt hp thc hin ng b gi kch cu vi cc chnh sch
khc l chnh sch tin t, chnh sch h tr xut khu, chnh sch thu ht u t
nc ngoi. C bin php d phng v sn sng thc hin tip cc gi kch cu
tip theo nu cn.
5. Tin hnh ngay cc bin php gim st, nh gi i vi gi kch cu, v m bo
rng chnh ph phi thc hin ngay cc bin php cn thit chng thm ht
ngn sch, tin ti cn bng ngn sch v m bo ngn sch lnh mnh.
Thay cho li kt, chng ta thng ni hy vng ci tt p nht, nhng phi chun b cho
tnh hung xu nht. L nhng ngi c trch nhim vi s pht trin ca nn kinh t,
chng ta cn phi c s chun b chu o nht v mt nhn thc v phng b cc bin
php phn ng bi s hn ch v tr ca chnh sch can thip ngn hn.
30
PH LC S 1 Bnh lun v phn bin
Hp s 1: Mt s bnh lun v bo co nghin cu ca Chng trnh Fulbright
Thay i c cu: Gii php kch thch c hiu lc duy nht - Bi Tho lun Chnh
sch S 4 ca nhm tc gi Nguyn Xun Thanh, V Thnh T Anh, David Dapice,
Jonathan Pincus v Ben Wilkinson, thuc Chng trnh ging dy kinh t Fulbright ca
Trng Kenedy School, thuc i hc Harvard ca Hoa K. http://www.viet-
studies.info/kinhte/Harvard_Kennedy_School_4th_Paper.pdf
Trong bi cnh nn kinh t Vit Nam gp suy thoi, kinh nghim kch cu h
tr nn kinh t vt qua khng hong ca Vit Nam cn rt hn ch, nn mt
nghin cu nghim tc, ton din ca nhm nghin cu thuc Chng trnh
Fulbright ca Trng Kenedy School, thuc i hc Harvard ca Hoa K (sau y
gi l nhm Fulbright) l v cng qu bu. Trc ht phi ni rng y l mt
nghin cu cng phu v c rt nhiu nhn nhn su sc. Chng ti chia s nhiu
quan im ca bo co ny. Tuy nhin, c mt s im quan im ca chng ti
khc vi bo co ca nhm Fulbright nn chng ti mun chia s quan im ca
mnh ngi c cng nh cc nh hoch nh chnh sch c ci nhn y
hn. Do bo co kh di, cp ti nhiu vn , chng ti s khng nu li
cc ni dung ca bo co, m tp trung vo nhng im quan trng.
1. Tip theo lot 3 bi phn tch chnh sch trc y, nhm Fulbright tip tc
quan im ca mnh cho rng nhng bt n v m hin ti ca Vit Nam l do cc
nguyn nhn su xa, mang tnh cu trc. Chng ti ch ng mt phn vi quan
im ny. Nh chng ti phn tch trong bi, s st gim tng cu do nguyn
nhn t pha bn ngoi mi ang l nguyn nhn gy ra bt n cho kinh t Vit
Nam. Trong tnh hnh hin ti, bin php m nhm Fulbright xut l nhng ci
cch m bo tnh bn vng v pht trin di hn ca nn kinh t, e rng s
khng to ra cu b p s st gim tng cu. Theo chng ti vn nn
kinh t Vit Nam hin nay ang gp phi khng phi l thiu nng lc sn xut
m chnh l s st gim tng cu do cc nguyn nhn t bn ngoi. Do , trc
mt cn thit phi thc hin mt gi kch cu trong ngn hn. V mt gi
kch cu c hiu qu th khng nht thit gi kch cu ny phi gii quyt
nhng vn yu km ca nn kinh t mt cch trc tip. Hn na, chng ti xin
lu rng trong rt nhiu trng hp m bo c vic tng tng cu chng
ta i khi phi thc hin nhng vic c th coi l hon ton tri ngc vi mc
tiu ca tng trng di hn.
2. Cho rng chnh sch kch cu ca VN nu thc hin theo kiu rp khun cc
nc khc s khng em li hiu qu do nhu cu tng thm s c p ng bi
hng nhp khu v tng cung tin s dn ti lm pht. Hn na do Vit Nam c
thm ht ngn sch ln i cng vi thm ht thng mi. Do , trong bo co
ca mnh nhm Fulbright a ra 03 la chn chnh sch kch cu cho chnh ph VN
l (i) tng bc gim gi ng VN; (ii) iu chnh u tin ca u t
cng, v (iii) lp t cng tc c bit v u t cng.
2.1 Chng ti cho rng mc d Vit Nam khng th rp khun theo m hnh cc
nc khc, nhng nu gi kch cu c thc hin theo ba (03) nguyn tc m
chng ti tho lun trong bi vit ca mnh, th gi kch cu vn m bo h
tr nn kinh t trong suy thoi ng thi khng nh hng nhiu ti tnh hnh
ngn sch. Chc chn khi thc hin gi kch cu s dn n nhng tc ng ph
cho nn kinh t. V nguyn tc, khi phi tng chi tiu ca chnh ph kch
cu trong hon cnh nn kinh t suy thoi (ngun thu thu gim do hot ng
31
kinh t i xung smaller tax base, v mc thu cng gim kch thch kinh
t - lower tax rate, v ngun thu du m ca ta cng thp i do gi du i
xung) s dn ti thm ht ngn sch. Tuy nhin, chng ta khng nn qu lo lng
v vn thm ht ngn sch v hai l do. Th nht, bn cht ca vic kch cu
ca chnh ph l phi dn ti thm ht ngn sch, th hai, vic kch cu v mt
nguyn tc ch l vic tng chi tiu tm thi ca chnh ph, khng phi tng
chi tiu thng xuyn, nn vic thm ht ngn sch ch mang tnh ngn hn. Mc
tiu m chng ta hng ti trong thi im hin ti l ngn chn suy thoi kinh
t ch khng phi l ci thin tnh hnh thm ht ngn sch. Sau khi vt qua
giai on suy thoi, chnh ph hon ton c th thc hin cc bin php hn ch
chi tiu ci thin tnh hnh thm ht ngn sch. Ngoi ra khi thy nn kinh
t c du hiu vt qua c suy thoi th Chnh ph c th gim dn gi
kch cu v c th ngng cc bin php kch cu sm hn d kin. Ln quan n
vn lm pht tr li, nh chng ti trnh by trong bi vit ca mnh,
vic lm pht quay tr li cha phi l vn ng ngi.
2.2. V chnh sch (i) Tng bc gim gi ng VN do ng VN ln gi so vi

cc ng tin khc, gy nh hng n XK. Vic thc hin kch cu trong hon
cnh t gi c nh s ni rng thm ht thng mi ng thi kch cu s khng
hiu qu. Phi tha nhn rng vic ng VN c nh gi qu cao s khng gip
c XK ca Vit Nam, c bit l trong hon cnh kinh t cc nc cng ang
suy thoi. Mc d chng ti cho rng t gi cn c linh hot cao hn, nhng
theo chng ti y l mt chnh sch mang tnh di hn, nhm a ng VN v
ng gi tr di hn ca ng tin Vit Nam, v y ch l mt chnh sch b
tr, chng ta khng nn bin t gi thnh cng c kch cu.
2.3. Trong ngn hn, vic bin chnh sch t gi hi oi tr thnh mt cng c
kch cu l kh nguy him. Ngoi nhng ri ro m chnh nhm tc gi nu,
trong hon cnh kinh t suy thoi ton cu nh hin nay, chnh sch s dng t
gi cnh tranh, v xut khu hng ha VN sang cc nc khc cha chc m
bo s thnh cng. Hn na, vic ph gi ng tin (nu qu mc v c tuyn
b l mt phn ca gi kch cu) s to cho cc i tc thng mi ca Vit Nam
thy rng Vit Nam ang thc hin mt chnh sch li cho mnh hi cho nh hng
xm (begger-thy-neighbor policy) trong bi cnh cc nc khc cng ang gp kh
khn. Trung Quc hin ang b M co buc l bp mo t gi (manipulating).
Theo chng ti, nu VN c thc hin chnh sch ny, th chnh sch ny khng
nn c lit k l mt bin php kch cu ca Chnh ph trnh nhng h ly
khng cn thit. Ngoi ra, nu ng VN mt gi qu nhiu c th gi nhng tn
hiu khng cn thit v sc khe ca nn kinh t, lm nh hng ti lng tin
ca ngi dn, v iu ny s lm nh hng hn na ti chnh sch kch cu ca
Chnh ph (ngi dn s khi thy ng VN tip tc mt gi, s cho rng nn
kinh t tip tc xu i, s tip tc tht cht chi tiu).
2.4 V iu chnh u tin u t cng trong nm 2009: Theo chng ti y l gi

rt tha ng trong iu kin suy thoi kinh t hin nay, v nu thc hin
tt, th khng nhng va kch c cu, va hn ch c thm ht ngn sch.
Tuy nhin, mt vn kh khn ca vic iu chnh u tin u t cng l vic
iu chnh c th s rt mt thi gian (lm li ngn sch, x l cc nhm li
ch), v c th lm l mt c hi ca vic thc hin mt chnh sch kch cu
hiu qu.
Nhn nh chung ca chng ti l cc bin php ny khng nn c coi l nhng

bin php kch cu trong hon cnh trc mt, m l nhng gii php lu di
pht trin kinh t. Mc d chng ti ng h vic thc hin cc gii php m
nhm Fulbright a ra, nhng nu ch da vo nhng bin php ny kch cu,
th chng ti cho rng l khng tha ng. Tt nht, Chnh ph vn nn da vo
gi kch cu kt hp cc bin php tin t v ti kha nh chng ti trnh
by, ng thi cng tin hnh thc hin cc ci cch cn thit cho nn kinh t.
32
Hp s 2: Mt s bnh lun v bo co nghin cu ca CEPR

V chnh sch chng suy thoi ca Vit Nam hin nay: Nghin cu s 1: Chnh sch
kch cu ca nhm tc gi Nguyn c Thnh, Bi Trinh, Phm Th Anh, inh Tun
Minh, Bi B Cng, Dng Mnh Hng thuc Trung tm Nghin cu Chnh sch v
Kinh t, i hc Kinh t H ni, i hc Quc gia.
C th bo co nghin cu ca nhm nghin cu ca Trung tm Nghin cu Chnh
sch v Kinh t (Sau y gi l nhm CEPR) l nghin cu sm nht Vit Nam v
vn kch cu. Tuy nhin, c l l do thi gian thc hin nghin cu qu gp
gp, nn mt iu ng tic l trong bi nghin cu ny c mt s sai st khng
ng c. gip cho ngi c, cng nh cc nh hoch nh chnh sch c nhng
nhn nhn ton din hn, chng ti xin a ra nhng bnh lun ca mnh nh sau:
Chng ti a ra cc bnh lun da trn ba nguyn tc ti thiu mt gi kch

cu t hiu qu l (i) kp thi (timely), (ii) ng i tng (well-targeted)
v (iii) ngn hn (temporary).
Bi vit ca nhm nghin cu CEPR gm 3 phn chnh, phn 1 v Chnh sch kch
cu trn l thuyt v trn thc t, phn 2 v Trng thi ngn sch hin nay v
nhng tc ng tim n n nn kinh t, v phn 3 v Hiu qu ca chnh sch
kch cu theo cc thnh phn ca nn kinh t.
1. Trong phn 1, khi phn tch v cc gi kch cu trn thc t nhm nghin
cu CEPR nhn nh rng cc gi kch cu ti cc nc nh Anh v M ch
yu hng ti khu vc ti chnh v kt lun rng c th ni cc gi kch
thch ca Anh M v Trung Quc u khng mang nhiu tnh cht kch
thch kiu Keynes, m mang nng tnh sa sai nhiu. Tuy nhin, theo
chng ti, y l mt nhn nh khng chnh xc do nhm nghin cu ny
nhm ln gia gi kch cu (economic stimulus) vi gi gii cu ti chnh
(financial bailout). Khi nn kinh t Hoa K gp kh khn t cui nm 2007
th chnh ph nc ny c gi kch cu thng qua o Lut kch thch
kinh t 2008 t thng 2/2008, v sau n qu 3 nm 2008 khi cuc khng
hong ti chnh dn ti s sp ca cc nh ch ti chnh ln, th Qu
d tr lin bang cng nh chnh ph M thc hin cc gi gii cu ti
chnh (financial bailout) i vi khu vc ti chnh. Tuy nhin n cui
nm 2008, nn kinh t Hoa K thc s phi i mt vi suy thoi kinh t
nghim trng th cc ngh s ng Dn ch ku gi c gi kch cu ln
th 2, v cao im l gi kch cu ca Tng thng c c Obama vi tr
gi c th ln ti xp x 1000 t USD. Ngoi ra, nh ch ra trong bi
vit ca mnh, chng ti khng nh rng cc gi kch thch m Anh, M v
Trung Quc cng nh cc nc khc ang thc hin chnh l nhng gi kch
thch kiu Keynes. V vn ny, xin tham kho bi vit The Undeniable
Shift to Keneys ngy 29/12/2008 trn t Financial Times,
http://www.ft.com/cms/s/0/8a3d8122-d5da-11dd-a9cc-
000077b07658.html?nclick_check=1
2. Ti phn 2, nhm nghin cu tin hnh phn tch Trng thi ngn sch
hin nay v nhng tc ng tim n n kinh t v m.
a. Ti phn ny, nhm nghin cu cho rng tng trng ca Vit Nam
trong thi gian qua l ph thuc vo ba ngun chi tiu kch cu
bao gm (i) chi tiu ca chnh ph; (ii) u t nc ngoi; v
(iii) tng trng tn dng. y nhm tc gi b st mt yu
t quan trng ng gp vo tng trng ca Vit Nam trong thi
gian qua, l u t ca khu vc kinh t t nhn cng nh vai
tr ca khu vc xut khu. Theo quan im ca chng ti, s suy
thoi kinh t th gii dn ti suy gim cu i vi hng ha ca
33
Vit Nam, cng nh suy gim u t nc ngoi khi kinh t th gii

suy thoi mi l hai nguyn nhn chnh 39 , cng vi suy gim cu
trong nc, chnh l nhng yu t gy ra st gim tng cu ca
Vit Nam.
b. Cng ti phn 2, ngoi vic phn tch ngun vn kch cu s ly
u, nhm nghin cu tin hnh phn tch mi quan h gia chi
tiu chnh ph vi thm ht ngn sch v tng trng kinh t.
Chng ti hon ton chia x quan im vi nhm nghin cu CEPR v
nhng h ly ca thm ht ngn sch i vi tng trng lu di
ca nn kinh t. Tuy nhin, khi t trong hon cnh phn tch ca
gi kch cu, th quan im ca chng ti khc vi quan im ca
nhm CEPR. y, nhm nghin cu qu nhn mnh n nguy c
thm ht ngn sch do gi kch cu gy ra. Tuy nhin, chng ta nn
hiu rng bn cht ca gi kch cu l tng chi tiu ca chnh ph
v s dn ti thm ht ngn sch (deficit spending), nhng cng v
bn cht th gi kch cu ch c tnh ngn hn (temporary), v s
c chm dt ngay khi nn kinh t phc hi (Xem nguyn tc th 3
chng ti nu trong bi). Do , chng ti cho rng nguy c tc
ng ca gi kch cu ti thm ht ngn sch v mt di hn l
khng phi qu lo ngi. Nguy c lo ngi nm ch gi kch cu t
ch l mt gi gii php tnh th li tr thnh mt hng mc chi
tiu thng xuyn!
3. Trong phn 3 ca bi nghin cu nhm CEPR s dng bng I-O xy dng nm

2005 tin hnh phn tch xem gi kch cu nn c u t vo ngnh
no t hiu qu nht. Vic s dng bng I-O phn tch xem u t
vo ngnh no nhm t hiu qu cao nht theo chng ti l xc ng. Tuy
nhin, vic s dng bng I-O c mt s hn ch nh sau: (i) Mc d y l
bng I-O cp nht nht, nhng y l bng I-O ca nm 2005 ch khng phi
l ca nm 2008, l bng c xy dng da trn cc thng tin c t trc
nm 2005, do kh phn nh c thc t ca nn kinh t nm 2008, nn
cc tnh ton hon ton ch mang tnh tham kho; (ii) Cc phn tch t
bng I-O cho chng ta bit c hiu qu u t di hn, tuy nhin cc
phn tch ny khng cho chng ta bit c tc ng ca gi kch cu
trong ngn hn, tc l khng cho chng ta bit c hiu qu ca mt ng
chi cho kch cu s lm tng tng cu trong giai on nn kinh t suy
thoi l giai on m ta mun tng tng cu ln nht, l bao nhiu. Mc
d v mt di hn hiu qu u t c th cao theo tnh ton ca bng I-O,
nhng v mt ngn hn c th khng lm tng tng cu ln nh chng ta
mong mun lm tng tng cu, gip nn kinh t vt qua suy thoi;
(iii) Gi kch cu ngoi vic chi cho u t, s bao gm c tin h tr
lm tng tiu dng ca cc nhm b tc ng nhiu nht ca suy thoi
kinh t nh gia nh kh khn, ngi tht nghip, cc phn tch s dng
bng I-O khng cho chng ta bit vic chi tr cho cc i tng ny s
em li hiu qu nh th no. 40
39
(Lung vn FDI khi chy vo mt quc gia, s to ra tng trng thng qua vic lm tng tng cu trong ngn hn
ti nc nhn u t. V mt di hn, FDI s lm tng vn u t - capital stock, dn ti lm tng nng sut lao ng,
v qua lm tng thu nhp, v lm tng tng cu v di hn. Ngoi ra FDI cn nng cao nng lc cng ngh ca nc
nhn u t).
40
Trong mt trao i ring, TS L Hng Giang ch ra rng chng ta c th s dng bn SAM tin hnh phn tch tc
ng. Tuy nhin, hin tai Vit Nam ch mi c bng SAM 2003 l bng mi nht, kh xa vi nm 2008.
34
Hp s 3: Phn bin v mt s kin lin quan n vn kch cu trong thi gian

gn y
Trong thi gian gn y, lin quan n vn kch cu c khng t kin

ng gp v vic thc hin gi kch cu ca Chnh ph h tr nn kinh t
vt qua suy thoi. Mc d chng ti hiu v chia s nhiu quan im nu,
nhng c nhng kin khc vi quan im ca chng ti. Chng ti tp hp cc
kin ny v nu quan im ca chng ti ng gp kin sao cho gi kch cu
c thc hin mt cch hiu qu nht.
kin 1 - Kch cu phi gn lin vi ci cch: 41

Trc ht phi ni rng nn kinh t Vit Nam cn rt nhiu vn , v i hi
phi ci cch l mt i hi chnh ng nn kinh t ca chng ta hot ng
hiu qu hn. Ci cch l vic nn lm, cho nn cho d c gi kch cu hay
khng, vic tin hnh ci cch l iu nn lm Tuy nhin quan im ca chng
ti cho rng vic gn kch cu vi ci cch l khng tha ng v nhiu l do.
Th nht, ci cch l mt qu trnh, l mt cng vic mang tnh di hn, trong
khi vic kch cu l cng vic trc mt, i hi phi lm ngay, thm ch
nhiu khi i hi phi hy sinh c mc tiu di hn trnh v nn kinh t.
Cho nn, mc d ci cch c th tin hnh song song vi kch cu, nhng khng
nn bin ci cch thnh iu kin rng buc thc hin gi kch cu. iu ny
c th lm cho vic thc hin gi kch cu tr nn chm tr (vi phm nguyn tc
1), km hiu qu v phn tc dng.
iu cn phi lu l mc tiu ca gi kch cu l lm tng tng cu trong
ngn hn, trong iu kin l khng cu i vi nng lc m mt nc c th
sn xut ra. im phi lu l kch cu trong ngn hn hon ton khc vi vic
ci thin tng trng kinh t trong di hn. Trong thc t, nhiu khi hai mc
tiu ny cn i lp nhau. Mt v d c th l chnh sch khuyn khch tit
kim, s tt cho tng trng trong di hn, nhng iu ny li hon ton khng
ph hp vi chnh sch kch cu trong ngn hn, l chnh sch khuyn khch tiu
dng trong ngn hn, ch khng khuyn khch tit kim (gim chi tiu).
Thng thng, cc bin php kch thch kinh t ngn hn s lm tng thm ht
ngn sch, trong khi m bo c tng trng di hn li i hi phi
gim thm ht ngn sch.
kin s 2: Hiu qu kch cu:

Trong thi gian chnh ph tuyn b thc hin gi kch cu, c nhiu kin cho
rng cn phi kch cu mt cch c hiu qu. Tuy nhin, dng nh cha c mt
cch hiu thng nht th no l mt gi kch cu c hiu qu. Cc kin ny
dng nh nhm ln gia hiu qu u t, hiu qu kinh t vi hiu qu ca
gi kch cu. Theo quan im ca chng ti, hiu qu ca gi kch cu nn c
nh gi theo gc l vi mt ng kch cu c s dng th s to ra c
bao nhiu cu (bang for the buck), ch khng nn nh gi hiu qu kch cu l
vi mt ng vn kch cu th s em li li ch kinh t l bao nhiu.
41
http://www.vneconomy.vn/20081127095244465P0C5/ts-le-dang-doanh-kich-cau-phai-di-kem-cai-cach.htm hoc
http://www.tuanvietnam.net/vn/sukiennonghomnay/5435/index.aspx
35
PH LC S 2 - Kinh nghim kch cu ca mt s nc trn th gii
Kch cu ti cc nc pht trin

M t Chi tit
42
M Gi ln 1 (Bush 2/2008) + Hon thu (tax rebate) cho cc c nhn ngi np thu (khong 300
Nn kinh t Hoa k t cui nm 2007 c nhng du hiu ca suy thoi, v nhiu USD/ngi) mc thu nhp thp.
d bo a ra u cho rng nm 2008 l mt nm kh khn vi M, v trn thc t + Tr cp cho tr em di 17 tui 300 USD/tr em
din ra nh vy. u nm 2008, khi phi i mt vi mt nn kinh t c chiu + u i v thu i vi cc doanh nghip
hng i xung, chnh ph Bush a ra gi kch cu tr gi 152 t USD v c + u i cho php khu hao nhanh i vi doanh nghip (bonus
quc hi M thng qua ngy 13/2/2008 (o lut kch cu kinh t nm 2008 The depreciation)
Economic Stimulus Act 2008). 43 + H tr ngi gp kh khn trong cuc khng hong n di chun
(foreclosure)
Gi ln 2 (Obama - 2009) + H tr cc doanh nghip to thm 2,5 triu cng n vic lm thng qua
mt s bin php nh cho cc doanh nghip n thu khong 3000 USD i
Ngay t khi cha chnh thc nhm chc nhng Tng thng c c Obama a vi mi lao ng thu mi; xa b thu i vi li trn vn (capital gain)
ra xut trong gi kch cu ca mnh gip nn kinh t Hoa K thot khi cho cc doanh nghip SME,
khng hong. Hin ti gi kch cu tr gi gn 825 t USD va c Quc hi M + u t vo cng trnh cng cng (cng ngh cao, bng thng rng, y t,
ph duyt. 44 ng x, cc tin ch cng cng v.v.v)
+ H tr cc gia nh kh khn (gim thu cho cc c nhn v gia nh),
nng bo him tht nghip.
+ H tr cc ch s hu nh gp kh khn
+ Qu d tr chng khng hong ti chnh
EU 45 Mc d M v mt s nc chu khc kh nhanh chng trong vic a ra v Cha c nhiu thng tin chi tit v chng trnh kch cu ca EU.
thc hin chnh sch kch cu, nhng do bt ng nn cc nc thuc khi EU c
chm tr hn i cht trong vic i ti thng nht v gi kch cu ca khi. Mt
phn l do mt s nc trong khi c nguy c b suy thoi v tuyn b v thc
hin k hoch kch cu ring ca mnh nh (Anh, , Php, c), trong khi mt
s khc th li vn c tng trng (Slovakia, Bulgaria, Romania v Ba Lan). 46 Tuy
nhin, theo t Telegraph ra ngy 26/11/2008 th cc nc EU i ti thng nht
v mt gi kch cu tr gi 200 t Euro (tng ng 170 t Bng Anh, 260 t
USD, hay 1,5% tr gi GDP ca khi EU)
42
Gi kch cu c phn tch ti bo co http://www.cepr.net/documents/publications/ceprcww_stimulus.pdf
43
Tham kho ti http://tax.cchgroup.com/legislation/2008-stimulus-package.pdf
44
Tham kho ti: http://useconomy.about.com/od/candidatesandtheeconomy/a/Obama_Stimulus.htm
45
Tham kho ti http://ec.europa.eu/commission_barroso/president/pdf/Comm_20081126.pdf ; http://www.telegraph.co.uk/finance/economics/3725106/EU-agrees-200bn-
stimulus-package.html ; http://www.eubusiness.com/news-eu/1229361423.09/view ; http://www.telegraph.co.uk/finance/financetopics/financialcrisis/3525235/EU-proposes-
170bn-stimulus-fund.html
36
Australia Mc d nn kinh t Australia cha b suy thoi, nhng i ph vi nguy c b Ch yu nhm vo nhm i tng l cc gia nh thu nhp thp (mi gia nh
47
cun vo vng suy thoi, trong nm 2008 chnh ph Australia hai ln thc hin c tr cp khong 1000 AUD cho mi tr em), ngi mua nh (mi ngi
chnh sch kch cu. mua nh ln u tin c tr cp khong 14000 AUD v 21000 AUD nu l
Ln 1: Vo gia thng 10/2008, chnh ph Australia tuyn b v tin hnh thc ngi mua nh ln u m mua nh mi xy), ngi v hu (c tr cp trc
hin gi kch cu ln th nht tip mt cc khong 1400 AUD vi ngi c thn v 2100 AUD vi cp v
chng v hu), v cc t chc gio dc v y t. 49
Ln 2: So vi EU, chnh ph Australia t ra rt quyt tm trong cuc chin chng S tin tng thm ny s ch yu c chi tiu vo cc cng trnh giao thng
suy thoi, 48 v ngy 12/12/2008 chnh ph Australia tip tc tuyn b b xung vn ti nh ng b v ng xe la v vo lnh vc gio dc. Gi kch cu
thm 3,2 t USD vo gi kch cu trc , nng tng s tin ca gi kch cu ca ca Australia cng bao gm cc bin php gim thu khuyn khch cc
Australia ln ti 17,1 t USD. doanh nghip tng cng chi tiu, v c bit l gim thu tm thi cho cc
doanh nghip nh.
Nht Bn Thng 8/2008 Chnh ph Nht bn c k hoch kch thch nn kinh t ln th - H tr tn dng cho cc doanh nghip nh v va
nht tr gi khong 18-27 t USD. 50 Gi kch thch ny ch yu nhm vo vic - Chnh sch ny c thc hin thng qua vic tr cp cho cc c nhn (ngi
gip ngi dn vt qua tc ng ca gi xng du v hng ha tng cao. ln) mt khon tin khong 12000 Yn. Chnh sch ny c cho l tht bi v
thc hin v mc ch chnh tr. 52 Nm 1999, khi chnh ph kch thch nn
Ngy 12/12/2008 Th tng Nht bn cng b mt k hoch mi kch thch nn kinh t thng qua vic pht phiu tiu dng (coupon) cho ngi dn.
kinh t tr gi 255 t USD 51 v gi ny c th ln ti hn 500 t USD
- Min thu cho ngi lao ng, ngi mua nh gp kh khn do suy thoi
Lu : Gi kch thch ca Nht bn gm 2 phn l gii quyt vn tn dng v kinh t.
kch cu (111 t di dng min thu v chi tiu chnh ph, 144 t bm tin cho - Tr cp trc tip cho cc h gia nh
cc t chc ti chnh) - Bm tin vo th trng ti chnh
- H tr cc doanh nghip nh v va
- Gim thu ng x
- Cc bin php khuyn khch doanh nghip thu v s dng lao ng
Hn Gi kch cu tri gi 14 nghn t Won (11 t USD) c chnh ph Hn Quc a - 4000 t c s dng cho cc cng trnh c s h tng (bao gm ng x,
Quc 53 ra ngy 3/11/2008. trng hc, c s y t)
Mt ngun thng tin khc cho rng tng s tin m CP Hn quc d kin s s - Doanh nghip nh v va, ng dn,
dng s ln ti khong 195 nghn t Won (187,2 t USD). - Gia nh c thu nhp thp
46
Tham kho ti http://ec.europa.eu/news/economy/081127_1_en.htm
47
Cc khon chi cho h gia nh v ngi v hu c thc hin ngay t u thng 12/2008, vi mc tiu l nhm tng tiu dng vo dp l Ging sinh. Chnh ph Australia d
kin gi kch cu trong vng 5 nm ti s to thm ra 133000 cng n vic lm mi. http://www.gantdaily.com/news/36/ARTICLE/38766/2008-12-12.html
48
B trng Ti chnh Australia tuyn b s lm tt c nhng g c th kch thch nn kinh t nu nh nn kinh t tng trng thp hn d kin.
49
Tham kho ti http://www.reuters.com/article/marketsNews/idINSYD39138820081014?rpc=611
50
http://www.iht.com/articles/ap/2008/08/28/business/AS-Japan-Economic-Stimulus.php
51
http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/n/a/2008/12/12/financial/f020330S70.DTL&feed=rss.business
http://news.xinhuanet.com/english/2008-10/30/content_10281725.htm
52
http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/japan/3470413/Japans-economic-stimulus-package-a-waste-of-money.html
53
http://www.economywatch.com/economic-stimulus/world-economic-stimulus/south-korea.html ;
http://business.asiaone.com/Business/News/Story/A1Story20081029-96984.html
37
Ti cc nc ang pht trin

Trung Chnh ph Trung Quc thng qua k hoch chi tiu kch thch nn kinh t tr + Xy dng cc chng trnh h tr i vi nng dn
Quc 54 gi 586 t USD trong vng 2 nm (mi nm tng ng khong 7% tr gi GDP). + ci thin h thng phc li x hi (social welfare system).
+ Tng chi tiu ca chnh ph: chi cho khu vc T Xuyn b ng t tn ph;
u t vo giao thng vn ti;
+ Ngoi ra ang c k hoch tng chi tiu vo o to dy ngh
+ Tng hon thu XK i vi mt lot mt hng, t nhng mt hng s dng
nhiu lao ng nh dt-may, n nhng mt hng c gi tr cao nh cc mt
hng in t.
+ Khuyn khch cc ngn hng tng cng cho vay i vi khi doanh nghip
nh v va.
n 55 Chnh ph n thc hin gi kch cu ln th nht v ang trin khai gi kch K hoch ln th 2:
cu ln th hai. 56 Gi kch thch ca n bao gm c chnh sch tin t (ct gim - Cho php chnh quyn a phng c vay thm 6 t USD cho cc d n c
t l d tr bt buc, gim li sut c bn) v chnh sch ti kha (tng chi tiu ca s h tng
chnh ph). - Tn dng u i cho khu vc bt ng sn (c th l cho ngi mua nh) v
Mc tiu ca gi kch thch l gim thiu tc ng ca nn kinh t th gii ang khu vc XK s dng nhiu lao ng, bo lnh tn dng cho cc doanh nghip
suy thoi. nh v va
- Gim thu ton din mc 4%
- To iu kin thun li hn thu ht v h tr cc d n FDI. 57
i Loan Gi kch cu 58 tr gi 3,77 - 5,6 t USD, ko di trong 2 nm - Tr cp kh khn kinh t cho nhm ngho
- Tr cp tiu dng i vi cc sn phm tit kim nng lng v t nhim
- Cho vay mua nh li sut u i
- Gim thu giao dch chng khon
- Ci cch h thng thu
- Gim thu i vi d n u t mi
- u t c s h tng cng cng
- Tr cp xut khu ti cc th trng mi 59
Thi Chnh ph Thi Lan hin a ra gi kch cu tr gi khong 8,7 t USD v ang Gi kch cu ca Thi Lan s c s dng vo nhng mc ch sau
Lan 60 i Quc hi nc ny thng qua. Mc tiu ca gi kch cu ny l nhm chng li + H tr nng dn do gi nng sn gim
54
Chnh sch kinh t ca Trung Quc trc khi xy ra cuc suy thoi ton cu nm 2008 l duy tr tng trng v kim ch lm pht. Tuy nhin khi nn kinh t Trung Quc gp
phi kh khn do nn kinh t ton cu suy thoi, th TQ nhanh chng chuyn sang chnh sch pht trin kinh t n nh thng qua vic ct gim thu v tng chi tiu chnh
ph. Tham kho thng tin ti bi vit : China Plans to Bolster Its Slowing Economy ca tc gi Keith Bradsher ngy 19 thng 10 nm 2008 ng trn bo New York Time
http://www.nytimes.com/2008/10/21/business/worldbusiness/21yuan.html?fta=y ; http://www.nytimes.com/2008/11/10/world/asia/10china.html?_r=2&hp&oref=slogin
http://www.marginalrevolution.com/marginalrevolution/2008/11/the-chinese-eco.html
55
Xem http://www.ajc.com/business/content/shared-gen/ap/Finance_General/AS_India_Economic_Stimulus.html
56
http://news.yahoo.com/s/afp/20090102/wl_sthasia_afp/financeeconomyindia_090102151705
57
http://kr.ganges.com/news/view/India_unveils_second_economic_418941/
58
http://asia.news.yahoo.com/080912/4/3ox9k.html
59
http://afp.google.com/article/ALeqM5hGrUUH6eNQ57z2FEIKQb84sTThbQ
38
s st gim ca xut khu v u t nc ngoi. y mnh tiu dng, duy tr tng + H tr cc chng trnh gio dc min ph
trng v to cng n vic lm (rt ging Vit Nam) 61 + Qu h tr c bit dnh cho ngi gi
+ To cng n vic lm
+ Cho nng dn vi li sut u i
Ngoi ra Chnh ph Thi cn tip tc duy tr chng trnh h tr gi cho ngi
tiu dng i vi cc dch v cng cng nh in nc, vn ti cng cng
(Nm 2008 chnh ph Thi c mt gi kch cu nh)
Malaysia Chnh ph Malaysia ngy 9/1/2009 cng b mt gi kch cu mi tr gi xp x Hin ti cc thng tin v gi kch cu ca cc ny kh hn ch. Ngoi nhng
2 t USD thm vo gi kch cu cng b thng 11/2008, a tng gi kch cu ca cu phn khc, trong gi kch cu ln ny Chnh ph Malaysia s dnh u t
Malaysia ln 4 t USD, v s c thc hin sm trong qu 1 ca nm 2009. 62 L cho o to k nng, cho c o to li nhng ngi ngh hu.
do l Chnh ph Malaysia gim thm ht ngn sch t 5,5% GDP xung 3,2%
GDP trong nm 2007.
Indonesia Chnh ph Indonesia vo ngy cng tuyn b s dnh khong 50 nghn t Khng c thng tin thm
Rupiah duy tr nn kinh t Indonesia tng trng mc 5%.
Ghi Ch: Cc thng tin trong bng ny c tp hp ch yu t cc ngun da trn internet (xem cc ng link). Nhm tc gi n lc c c cc thng tin chnh xc
v cp nht nht. Tuy nhin do tnh cht ca ngun thng tin s c cp nht lin tc, nn ngi c nn ch s dng cc thng tin y vi tinh thn l cc thng
tin tham kho. Nhm tc gi cng cung cp ng link ngi c tin tra cu.
60
Nn kinh t Thi Lan cng ang phi ng u vi suy thoi trong nm 2009. Do mt s nguyn nhn nh (i) Tiu dng trong nc gim; (ii) khu vc XK b nh hng do
kinh t th gii suy thoi (h ly l st gim FDI); (iii) Ngnh du lch ca Thi Lan cng b nh hng nghim trng do bt n v do suy thoi kinh t th gii.
http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/12/26/apworld/20081226212046&sec=apworld ;
http://online.wsj.com/article/SB123135787333261787.html?mod=googlenews_wsj ; http://www.tmcnet.com/usubmit/2009/01/07/3896027.htm
61
Tham kho ti
62
http://www.vnagency.com.vn/Home/EN/tabid/119/itemid/280927/Default.aspx
39
Ti liu tham kho
Alan Blinder (2004) The case against discretionary fiscal policy, CEPS Working paper No. 100,
Princeton University. http://www.princeton.edu/~ceps/workingpapers/100blinder.pdf
Brian Klein (2008) The Great Crash of China,

http://www.feer.com/economics/2008/october/The-Great-Crash-of-China
Chad Stone and Kris Cox (2008) Economic policy in a weakening economy: principles for fiscal
stimulus, Center on Budget and Policy Priorities, http://www.cbpp.org/1-8-08bud.htm
Chnh Ph (2008), Bo co v cc gii php cp bch nhm ngn chn suy gim kinh t, duy tr
tng trng kinh t, bo m an sinh x hi. (Bo co s 191/BC-CP ca Chnh ph gi y ban
Thng v Quc hi, ngy 18/12/2008). http://www.viet-
studies.info/kinhte/GiaiPhapKichCau.pdf
Congressional Budget Office, (2008), Options for responding to short-term economic weakness,
CBO Paper. http://www.cbo.gov/ftpdocs/89xx/doc8916/01-15-Econ_Stimulus.pdf
HSBC (2009) Vietnam Monitor Growth to slow further, inflation to collapse in 2009 (Issue 21),
ngy 7/1/2009. http://www.viet-studies.info/kinhte/HSBC_2009.01.07.pdf
Jane G. Gravelle, Thomas L. Hungerford, Marc Labonte, and N. Eric Weiss and Julie M.
Whittaker (2008) Economic Slowdown: Issues and Policies, Congressional Research Office,
http://www.house.gov/berry/crs/EconSlowdownIssuesPolicies.pdf
L Hng Giang, (2009), Gim thu kch cu, Si Gn Gii Phng, S 4-2009
http://www.thesaigontimes.vn/epaper/TB-KTSG/So4-2009(944)/22292/
Michael Pettis (2008) Asia faces a tough 2009 as output decreases (Financial Times December 14
2008) http://www.ft.com/cms/s/0/9f5cfb76-ca0b-11dd-93e5-000077b07658.html
Nguyn c Thnh, Bi Trinh, Phm Th Anh, inh Tun Minh, Bi B Cng, Dng Mnh
Hng (2008) V chnh sch chng suy thoi ca Vit Nam hin nay: Nghin cu s 1: Chnh sch
kch cu. Trung tm Nghin cu Chnh sch v Kinh t, i hc Kinh t H ni, i hc Quc
gia. http://cepr.org.vn hoc http://www.viet-studies.info/kinhte/ChinhSachChongSuyThoai.pdf
Nguyn Xun Thnh, V Thnh T Anh, David Dapice, Jonathan Pincus v Ben Wilkinson
(2009) Thay i c cu: Gii php kch thch c hiu lc duy nht - Bi Tho lun Chnh sch
S 4, Chng trnh ging dy kinh t Fulbright ca Trng Kenedy School, thuc i hc
Harvard ca Hoa K. http://www.viet-studies.info/kinhte/Harvard_Kennedy_School_4th_Paper.pdf
The Economist (2008a) The global slumpometer,

http://www.economist.com/finance/economicsfocus/displaystory.cfm?story_id=12553076
The Economist (2008b) The world economy: Bad, or worse

http://www.economist.com/research/articlesBySubject/displaystory.cfm?subjectid=526358&story_id=12381879
The Economist (2008c) Diagnosing depression

http://www.economist.com/finance/economicsfocus/displaystory.cfm?story_id=12852043
40

20090312143745vietnam Economic Stimulus Version 3.6 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

20090312143745vietnam Economic Stimulus Version 3.6 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Vietnam Economic Stimulus 2009 version 3.

Trung tm Nghin cu Chnh sch v Pht trin Trung tm Phn tch v D bo

Chnh sch Kch cu trong hon cnh Vit Nam

Nguyn Ngc Anh

II. SUY THOI KINH T TH GII V NH HNG TI VIT NAM ................... 5

vi tnh hnh kinh t trong v ngoi nc ngy cng xu i, v c bit tr nn xu vo

Mc d gi kch cu c trao i rng ri trn bo ch trong thi gian gn y, v

(i) S cn thit ca gi kch cu Ti sao chng ta li cn c gi kch cu trong

Bi vit ca chng ti c b cc nh sau. Trong phn II, chng ti im li tnh hnh

chng ti tin hnh kho st cc nguyn tc m bo gi kch cu t hiu qu cng

II. SUY THOI KINH T TH GII V NH HNG TI VIT NAM

Nm 2008 l mt nm y nhng din bin xu ca nn kinh t th gii. Trn thc t nn

Trung Quc v Vit Nam u l thuc kh nhiu vo nhu cu tiu dng ca nc M i

Trong bi cnh ca nn kinh t th gii suy gim, mt cu hi t ra l nn kinh t Vit

Ta c th s dng mt ng thc cn bn trong kinh t hc v m xem xt tc ng

Trong , Y l tng cu, 9 C l tiu dng, I l u t, v G l chi tiu ca khu vc chnh

- Suy gim u t nc ngoi (l mt phn ca I )

Nh vy, trong mt th gii ton cu ha nh hin nay, kh c mt nc no c th trnh

vo dng vn u t trc tip nc ngoi, nn c th kt lun l nn kinh t Vit Nam s

S st gim ny va do gi hng XK gim, va do nhu cu NK i vi hng ha VN ti

i vi knh u t nc ngoi, mc d cc nh u t nc ngoi vn c nhng nh

thu ht vn FDI ca Vit Nam trong nm 2009 s ch l 30 t USD, thp hn rt nhiu so

Vit Nam, cho n thi im Chnh ph tuyn b thc hin gi kch cu tr gi 1 t

II. NGUYN TC V KINH NGHIM KCH CU TRN TH GII

C th ni rng khng c mt cng thc c th cho mt gi kch cu p dng vi tt c

2.1 Nhng nguyn tc c bn thc hin gi kch cu

Nu mt gi kch cu c thit k khng tt, th mc d c tn gi l gi kch

2.1.1 Nguyn tc s 1 Kch cu phi kp thi:

t t n c th phc hi, v vic gi kch cu lc li c th c tc dng xu do c

Cc chng trnh u t, d n u t c tc gii ngn chm khng phi l nhng

2.1.2 Nguyn tc s 2 Kch cu phi ng i tng:

M th hiu qu ca gi kch cu cao nht chnh l tr cp tht nghip (tc l hng ti

Bng 1: Hiu qu ca chnh sch kch cu

Gi kch cu ch thc s hiu qu nu nh chi tiu gia tng ca ngi dn v Nh nc

Tm li, mc ng i tng (well-targeted) ca gi kch cu ca Chnh ph ph

2.1.3 Nguyn tc s 3 Kch cu ch c thc hin trong ngn hn:

Nguyn tc ngn hn c ngha l s chm dt kch cu khi nn kinh t c ci thin. Khi

(i) Tnh ngn hn lm tng hiu qu ca gi kch cu;

(ii) Ngn hn m bo khng lm nh hng ti ngn sch trong di hn.

Khi cn nhc xem xt cc bin php kch cu c th ca gi kch cu, th c ba nguyn

2.2 Kinh nghim kch cu trn th gii

C th ni gi kch cu ca Chnh ph Vit Nam l gi kch cu u tin m Chnh ph

Mt im phi lu l ti cc nc thc hin gi kch cu, ty theo hon cnh, m gi

tin hnh cc gi kch cu kh bi bn v c nhiu im tng ng. Mc tiu chnh ca

Mt cch lm tng cu l lm tng tiu dng ca h gia nh. iu ny c th c thc

(ii) Nhm bin php kch thch chi u t i vi doanh nghip

(iii) Nhm bin php kch thch bng chi u t ca chnh ph

Cc hng mc u t ca chnh ph kch cu thng l cc gi u t vo c s h

Ngoi ba nhm trn, ti mt s nc cn kt hp mt s chnh sch c th nh ti iu

III. MT S GI CHNH SCH TRONG HON CNH VIT NAM

s c im mang tnh c th ca Vit Nam, bao gm c cc c im thun li v bt

Trc khi a ra cc gi chnh sch c th chng ti mun chia s 02 im: Mt l khi

3.1.1 Ngi lao ng v ngi ngho

Theo cc phn tch ca chng ti trn, th mt iu rt ng mng l trong gi kch cu

khng, tiu chun xc nh ngi ngho cng cha r; bn cnh tr gi ca khon tr

Mt iu ng tic l hin ti h thng an sinh x hi Vit Nam cn qu km pht trin,

Do Lut Bo him mi bt u c hiu lc t nm 2009 nn cc khon chi tr bo him

Gn y B Lao ng Thng Binh v X hi c Thng t s 04 cho php ngi tht

3.1.2 Ngi dn ni chung

Gn y chnh ph cng thc hin vic ct gim thu VAT i vi mt s mt hng

3.2. i vi khu vc doanh nghip

i vi khu vc ny, hin nay chnh ph c mt s ng thi nh gim thu, b li

nhiu. Nu khon vay n vi cc doanh nghip va v nh thm dng lao ng ang