You are on page 1of 196

Ung

Tr Tr Bch Bnh

Chia s ebook : http://downloadsachmienphi.com/


Tham gia cng ng chia s sch : Fanpage : https://www.facebook.com/downloadsachfree
Cng ng Google :http://bit.ly/downloadsach
Table of Contents
Li ni u
Chng I: Tc dng nh v thuc ca tr
Chng II: Nhng bnh thng gp ca c quan h hp

Chng III: Nhng cn bnh thng gp v h thng tun hon v mu


Chng IV: Nhng bnh v ng tiu ha thng gp
Chng V: cc bnh thng gp ca h thn kinh, ni tit v trao i cht
Chng VI: Mt s bnh ph (nam) khoa

Chng VII: Mt s bnh v ng quan thng gp


Chng VIII: cc bnh nhi khoa thng gp
Chng IX: Nhng bnh thng gp khc
Ph lc: Nhng kin thc xung quanh vic ung tr
Hy tr thnh bc s s dng tr iu tr bnh tt cho chnh mnh n l mt trong nhng
vic quan trng ca i ngi, nu n ng cch th c th bin thc n ngon tr thnh thuc
qu.

Li ni u
Trong thi k Tn Hn trc cng nguyn, trong cun Thn nng bn tho kinh ca
Trung Quc c ghi chp li v tr, khi c tc dng nh l dc tho. n cun Thn nng
bn tho ca thi Chin quc th trn thut li dc tnh v tc dng ca tr: tr c v ng,
nhng ngi ung tr rt c ch cho tm thi, gim bo, sng mt. L tr c mu sc sng, mi
thm, nhng cht c cha trong l tr rt c li cho sc kho ca con ngi. Nhng ngi
thng xuyn ung tr c c sc kho, trng th, mi ngy ung khong 3 n 5 chn tr
thm, c li cho sc kho, tinh thn sng khoi. Tr c bt ngun t Trung Quc, trong rt
nhiu sch c ca t nc ny c v vn nhng ghi chp th v v tr. C ghi chp li rng,
ng Tuyn Tng nm cng nguyn 849, c mt hm c mt v ho thng hn trm tui
n Lc Dng, ng Tuyn Tng hi v ho thng ung thuc b g m c th c trng
th nh vy. V ho thng tr li, khi cn nh cuc sng rt ngho kh, khng bit thuc b l
g, khng c ung bt c loi thuc g, ch l bnh sinh thch ung tr, i khp ni coi tr l cu.
ng Tuyn Tng nghe xong lin tng ng 50 cn tr v chc ng s lun trng th.
Tr khng nhng c cng hiu tr liu rt tt m cn c th phng chng c rt nhiu
bnh tt. Nh y hc i ng ca Trung Quc Trn Tng Kh tng nh gi cao gi tr
dc liu ca tr: cc loi tr l thuc qu i vi rt nhiu bnh tt, tr l thuc cha bch
bnh. Trong cuc sng hin i ngy nay, dc tnh thn k ca tr c c s cng nhn
ca mi ngi. Nghin cu khoa hc cng chng minh, tr c vai tr trong vic phng tr
bnh i tho ng, cc bnh v tim mch, chng ung th, chng lo ho v.v , c th thy tr
l mt loi thuc tt trong vic cha tr cc loi bnh tt.
Vy rt cuc trong tr c cha nhng vt cht no c li cho sc kho ca con ngi, ng
thi li c cng hiu tr bnh tt? Khoa hc pht hin ra rng, trong tr c cha rt nhiu hp
cht, trong c protein ho tan, axit amin, hp cht cacbon hydrat v rt nhiu lo vitamin,
c bit l vitamin C, vitamin B v vitamin P c trong tr rt c li i vi c th con ngi, l
thnh phn khng th thiu trong qu trnh trao i cht. Cng dng ca tr trong vic pht
trin tr no, phng chng lo ho, nng cao kh nng min dch, ci thin t chc t bo
ng rut v tiu ho, gii c t c nhiu cng trnh nghin cu khoa hc chng thc,
v th tr cng chnh l cht iu chnh chc nng rt tt.
ng thi tr cn c vai tr d phng v tr liu ph tr i vi rt nhiu loi bnh tt.
Mui v c c trong l tr, c bit l cc nguyn t (cc nguyn t vi lng) nh ng, pht
pho, st, nhm, mangan, km, canxi, magi v.v c th b sung nhu cu ca con ngi i vi
khong cht, i vi sc kho ca con ngi v lm chm li qu trnh lo ho cng c vai tr
quan trng. Cafein c trong tr c th kch thch thn kinh hng phn cao , khin cho tinh
thn ca con ngi hng phn, t duy hot bt, tiu tr mi mt. Ngoi ra, cafein cn khin
cho tim mch hot ng nhanh hn, lm cho cc ng mch c gin n, tng cng s cung
cp mu cho tim, c vai tr trong vic xy dng mt tri tim kho mnh, cn c th tng cng
s h hp, nng cao khi lng lm vic ca cc c bp, nhng li khng h lm cho huyt p
tng cao. ng thi tr cng c tc dng cm mu, tiu dit vi khun, gii c khi c th hp
thu phi lng mui kim loi hoc cht kim sinh vt. Cht cafein v phnol c trong tr kt
hp vi nhau c th phng tr s tng cao ca cholesterol trong c th. Khoa hc thc nghim
cn pht hin ra rng, tr cn c tc dng chng li s ngng t, c th khin s hnh thnh
protein x c kt dnh tng cao c gim bt, iu chng minh tr c th khng ch s
x cng ng mch. C nghin cu cn cho thy r, ung c ph khin hm lng cholesterol
trong c th tng cao, nhng ung tr c nhiu thnh phn phenol v vitamin c th c vai tr
tt trong vic thanh lc cafein c hi, v th im c bit ca tr chnh l y.
V vy, t xa ti nay tr lun c coi l thc phm tt trong vic tt cho sc kho v ko
di tui th, c cng hiu ging nh l linh n huyn diu. Chnh v th nh th ni ting
i Tng l T ng Pha ch trng khi xng nu bnh nh th ch cn ung tr, khng
cn phi un thuc, ng ni: th rng ung my bt tr cn hn l ung mt vin thuc.
Cng vi s pht trin ca x hi hin i, yu cu ca con ngi i vi cc loi thc
phm cng bt u t n no n n ngon ri chuyn n hnh thc tm b cho sc kho.
S huyn diu do vic ung tr mang ti s em n rt nhiu iu tt p cho con ngi
trong vic bo v sc kho v ko di tui th.
Chng I: Tc dng nh v thuc ca tr

I. Lch s v s pht trin ca tr thuc


Tr vn l mt loi thc vt hoang d thuc loi sn tr thng mc thnh bi. Khong hn
4000 nm trc vo thi i Thn nng, nhng ngi lao ng ngu nhin pht hin ra tr
cng nh tc dng gii c ca tr, t tr tr thnh th ung gii c. Tr thuc l
thnh phn thuc quan trng trong y hc ca Trung Quc, l kinh nghim c tng kt li
trong mt thi gian di v trong qu trnh chin u vi bnh tt ca ngi lao ng Trung
Quc. Tr c tc dng nh mt v thuc, n tn ti trong 2700 nm lch s ca ngi Trung
Quc. Trong cun Bn tho Thn Nng thi ng Hn, cun Bn tho b sung ca Trn Tng
Kh i ng, cun Tr ph ca C Nguyn Khnh i Minh u ghi chp li mt cch rt cn
thn cng dng nh mt v thuc ca l tr. Tng truyn Thn Nng Th nm phi bch tho,
nhim phi 72 v c, nh c l tr mi gii c c. Nhng danh y ln i Hn l Trng
Trung Cnh, Hoa u dng tr cha cc loi bnh.
Vo thi ng c kh nhiu cch lun gii v vic phng bnh v cha bnh khi dng l
tr. Cun Bn tho i ng c ni: L tr cam tho c v mt lnh m khng c, tiu m,
tr tiu ha, li tiu tin. Li ni: H kh tiu ha thc n, khi ung cho thm th di, hnh v
gng vo. Ly tr v cc v tr thuc ng dng vo vic cha au u, m nng, tiu ha thc
n v tiu nc, t c tc dng b thn chng mi lng, thnh tai sng mt, c bp chc
khe.
Tc dng ging nh v thuc ca tr:
Do tr ung rt thun li nn ngi ta hay cho thm vi v thuc vo tr, t m to nn
tr thuc. Theo s tch ly kinh nghim ca nhng ngi cha bnh, cho rng tr thuc l ch
mt loi thuc, v tt phi cho thm l tr mi gi chung l tr thuc. Trong cun Thi bnh
thnh hu vng ca Vng Hoi n i Tng k ra hn 10 phng tr thuc nh tr thng
th, tr bc h, tr lu hunh. Trong cun n thin chnh yu ca Ht T Tu i Nguyn cng
ghi chp v cc phng tr thuc; cun Bn tho cng mc ca L Thi Trn i Minh lun
gii rt r rng v cc phng tr thuc, trong c lun gii v tr ch tr ho khan, tiu m.
Tr thuc kh thnh hnh vo thi Minh Thanh, l mt th tr b dng cho sc khe,
nhng ngi nghin cu v tr ngy cng nhiu, thm ch ng dng vo tr thuc cng phong
ph, vo thi thnh hnh nht l i tr m, l mt loi tr thuc bo v sc khe. Theo
phng php cha bnh bng tr thuc, dng tr dng sinh kt hp vi thuc trung tho
cng l mt s pht trin ln, cng khin cho cng dng ca tr thuc cng nh tr b dng
sc khe ln hn na, n tr thnh mt vin ngc sng qu bu trong y hc c truyn ca
ngi Trung Quc. V d nh trong cun Bn tho cu chn cng ni tc dng ca tr l lc
phi tiu m, thanh nhit gii c, iu tit dch nhy, gii sch c. Phm l cc chng thc
n kh tiu ha, u mt khng sch, m khng tiu, tiu tin kh khn, cm gic ho nc,
cho n nn ra mu, tiu tin ra mu, ha thng mc, khi ung tr u c tc dng.
Trong hong cung thi nh Thanh, ung tr thuc cha bnh, bi dng sc khe tr
thnh tc l ph bin ca cc tng lp vng cng qu tc. Cc danh y i trc trong mt
thi gian di tng bc tch ly c nhng kinh nghim phong ph v cch cha bnh vo
vic s dng nhng loi tr thuc bi b sc khe. Sau khi thng nht t nc, trong phn
ph lc cun Dc in phn th nht ca Trung Quc ghi chp yu cu v cch dng
cha tr ca tr thuc, s ph bin ca tr bi b sc khe tng bc c tc dng. Tr thuc
qua cc nh dng sinh v danh y thi trc khng ngng hon thin, t xut hin
cc phng tr thuc nhiu tc dng, tr thnh mt nt c sc trong phng php dng
sinh bo v sc khe, phng bnh v cha bnh ca cc danh y Trung Quc.
II. ng y vi vic nhn thc v chc nng bo v sc khe ca tr thuc
ng y vi vic nhn thc v nguyn l cha bnh ca cc phng thuc, ch yu l thng
qua vic gii thch nhng l lun c bn v t kh, ng v, tng gim chm ni, quy kinh.
1. T kh
Bao gm nng, lnh, m, mt, n l s thng qua phn loi quy np tnh cht cc loi bnh
khng ging nhau m ra. Ngi bnh tuy c cc dng bnh nh th no, bin chng n u
nhng chung quy li cng ch c my dng c bn ny. Qua thc tin cng tng kt c
chc nng ca cc loi thuc, phm l nhng loi thuc cha nhng bnh tnh lnh li c thuc
tnh nng, m, c chc nng m nng, tr dng, gii lnh, ch kh nh ph t, gng kh;
nhng loi thuc cha nhng loi bnh tnh nng li c thuc tnh mt, lnh, c chc nng
thanh nhit, h ha, mt mu, gii c, t m, nh hong lin, sinh a; ngoi ra, nhng loi
thuc cha chng c th suy nhc c chc nng b kh, trng dng, t m, dng huyt, an
thn nh nhn sm, ng quy; nhng loi thuc c chc nng tng cng c th hoc nhng
loi bnh pht ra hay n bn trong, u c chc nng h t, li nc, thng tin, cha qu,
hot huyt nh i hong, xuyn loan v.v

2. Ng v
Ch cc v khng ging nhau l chua, cay, mn, ngt, ng. Cay c th to chua, hnh kh nh
ma hong, qu, ta t. Chua c th to cht nh mai, v ng c th lm h t, dng m, gim
nghch nh hong lin v.v. V ngt c th b ch nh cam tho v.v V mn c th lm mm cng
tn kt nh cn b v.v
3. Tng gim chm ni
Ch nhng v thuc khi vo c th c th c tc dng b dng, hoc gim bnh nghch, hoc
tng pht tn, hoc h thng ng tiu, c th lm bnh tnh thuyn gim. Thuc tng ni c
chc nng thng dng, pht tn, gii c, gim nn, thuc gim chm c chc nng thanh
nhit, t h, li tiu, gim nghch, nhp th u, tim dng.
4. Quy kinh
Ch nhng loi thuc c tc dng cha bnh i vi mt loi tng ph no ca c th,
nh hong lin c chc nng thanh t tm ha khi hong lin i vo tm kinh.

Tm li, tc dng v nguyn l ca nhng loi thuc l thng qua c ch c tnh tng hp
ca t kh, ng v, tng gim chm ni, quy kinh m thnh, tuy mi loi thuc c mt vi cng
dng, thm ch l nhiu cng dng nhng u c thnh phn ch yu khc nhau, khng th
chn mt loi thuc cha tt c cc loi bnh. Nhng loi thuc c chc nng khng ging
nhau theo l lun ca ng y, thng qua nhng tc dng bin chng, cch kt hp hp l c th t
c nhng hiu qu c tnh chnh th r rt, t c th cha c nhng cn bnh thng
gp hoc nhng cn bnh nan gii.
Tr thuc c s dng theo cch l lun ca ng y, chc nng bo v sc khe ca n
cng ging nh c ch cha bnh ca cc loi thuc khc, ng thi thng qua s tc ng ln
nhau ca thuc v bnh i vi s b sung, iu tit chnh c th t ti mc ch cha
bnh. V d nh bnh c tnh nng biu hin l pht nng, m hi, ming kht, thch ung
nc lnh hoc trng thi bun bc, dng nhng loi thuc lnh mt hoc thm ch dng
cch ung nc lnh th c th t c tc dng trong vic khng li cht c nng, cui cng
s hi phc c s cn bng m dng trong c th.
III. Nhng thnh phn c li trong l tr
Ung tr c th b sung cc cht protein v axit amin cn thit cho c th. Thng qua ung
tr c th hp th trc tip hm lng protein l 2% dng ha tan c trong l tr, phn ln
protein l dng ha tan nm trong b cn ca tr.
Qua vic nghin cu chng minh ca cc nh khoa hc trong mt thi k di, hm lng ha
hc c trong l tr v cng phong ph, bao gm hn 500 thnh phn cc loi, trong c rt
nhiu thnh phn l cc cht dinh dng c li cho sc khe, c tc dng trong vic phng
cha cc loi bnh. Tr c nhiu cht phenol, lipopolysaccharides, axit amin v.v.. Hm lng
phenol c trong l tr (ch yu l cy nhi tr) thng chim 20-30%, l mt loi oxi t do
ph bin nht ca hp cht, c tc dng gim lng m trong mu, gim huyt p, gim lng
ng trong mu, phng tr lo ha, chng phng x, dit khun, tiu m v.v Hm lng cht
lipopolysacchrides trong l tr vo khong 3%, n c th lm tng kh nng min dch ca c
th v cn c tc dng ci thin chc nng to mu, chng phng x, tr nhng bnh lin quan
n phng x.
Cc loi axit amin c trong l tr rt phong ph, gm hn 25 loi, trong c isoleucine,
leucine, lysine, phenylalanine, threonine, axit methyl butyric l su trong tm loi axit amin
cn thit cho c th. Ngoi ra cn c cht histidine cn cho tr s sinh n khi trng thnh.
Hm lng axit amin c trong l tr chim t 2-5%, n l n v ch yu ca thnh phn
protein cha trong t bo to nn c th, l yu t khng th thiu trong b my trao i
cht ca c th, c tc dng gim huyt p, chng mt mi v bo v sc khe, c li cho vic
ha tr liu i vi ngi b ung th. Trong nhng nm gn y, ngi ta tch cht hng tr
c trong hng tr, c tc dng chng lo ha, chng li s di cn ca ung th, gim lng
ng, gim lng m v.v Nhng li ch ny rt c tc dng v sc khe i vi c th, c th
phng v cha bnh.

Ung tr cn c th b sung cc loi khong cht cn thit cho c th. Qua th nghim ca
cc nh khoa hc, trong l tr c cha hm lng nguyn t i lng v nguyn t vi lng
cn thit cho c th. C ti hn 30 loi nguyn t i lng khc gm cht m, natri, kali,
canxi, photpho, magie, lu hunh, nhm, st, clo; nguyn t vi lng gm ng, mangan, km,
borum, silic, molypden, coban, iot, flo, selen, crom, thic v.v u l nhng nguyn t cn thit
cho c th. Nguyn t i lng ch yu l photpho, kali, canxi, natri, magie, lu hunh;
nguyn t vi lng ch yu l st, mangan, km, selen, ng, flo v iot Hm lng km c trong
l tr kh cao, c bit l trong tr xanh, bnh qun mi gam tr xanh cha 73 mg km, cao
nht l 252 mg; bnh qun mi gam hng tr cng cha 32 mg km. V hm lng st bnh
qun cha trong l tr, mi gam tr kh cha 123 mg; mi gam hng tr cha 196 mg. Nhng
nguyn t ny c tc dng quan trng i vi b my sinh l ca c th. Thng xuyn ung
tr s c c nhng khong cht quan trng. Ngoi ra, ngi ta tin hnh nghin cu rng
ri i vi vi lng nguyn t cha trong l tr v t c nhng kt qu nghin cu ln,
v d thng qua vic nghin cu pht hin ra rng, hm lng selen cha trong l tr c tc
dng tch cc i vi vic phng v cha bnh.
IV. Vitamin c trong l tr
L tr cha rt nhiu hm lng vitamin. Hm lng vitamin B thng thng vo khong
100-150 ppm c trong trng lng tnh ca l tr. Hm lng (vitamin B5) c nhiu nht
trong cc loi vitamin B, n vo khong mt na hm lng vitamin B, n c th phng
trnh bnh hi v cc bnh v da. Hm lng vitamin B1 c trong l tr cao hn rau, vai tr
thng ngy ca vitamin B1 l c th duy tr h thn kinh, tim v h thng tiu ha. C trong
100 gam l tr th c khong 10-20 mg lactoflavin (vitamin B2), mi ngy ung nm cc tr l
c th p ng y 5-7% lng cn thit ca c th, chc nng hng ngy l n c th tng
cng n hi ca da v vng mc. Hm lng axit folic (vitamin B11) rt cao, vo khong
0,5-0, 7 ppm trong trng lng tnh ca l tr, mi ngy ung nm cc tr l c th p ng y
6-13% lng cn thit ca c th. Khi vo c th, n c chc nng thay th cht bo v hp
cht nucleotide. Hm lng vitamin C c trong l tr cng rt cao, cao nht l tr xanh, khi
hm lng vitamin C c th t ti 0,5%, vitamin C c th phng trnh bnh xu mu, tng
sc khng cho c th, thc y qu trnh lm lin vt thng. Hm lng vitamin E
(tocopherols) trong l tr chim t 300-800 ppm trng lng tnh ca l tr, ch yu tn ti
trong thnh phn ca cht bo. Vitamin E l mt loi thuc chng oxi ha, c th ngn tr qu
trnh oxi ha ca cht bo trong c th, v th n c cng dng trong vic chng lo ha. Hm
lng vitamin K c trong l tr cng rt cao, mi ngy ung nm cc tr c th p ng nhu
cu ca c th. Vitamin K c th thc y gan hp thnh cht lm ng mu.
Ung tr c th b sung rt nhiu lng vitamin cn thit cho c th. Trong l tr c cha
rt nhu hm lng vitamin. Cn c vo tnh ha tan c th phn thnh vitamin ha tan trong
nc v vitamin ha tan trong cht bo (bao gm cc loi vitamin B v vitamin C), c th
thng qua vic ung tr c th hp th trc tip cc loi vitamin .
Vitamin C c th tng cng sc khng v s min dch ca c th, cn c gi l axit
chng mu xu. Hm lng vitamin C c trong l tr kh cao, c 100mm tr xanh thng c
100-250 mg, thuc vo loi cao nh tr Long Tnh c th t ti hn 360 mg, cn c hm
lng cao hn c mt s loi hoa qu nh chanh, cam qut Hng tr, tr long trong qu trnh
ch bin s xut hin s ln men, hm lng vitamin C khi chu s oxi ha s gim, 100 gam l
tr cn 10 mg, c bit l hng tr hm lng cng thp hn. V vy, cng c nhiu lng tr
xanh th gi tr dinh dng cng cao. Mi ngi mi ngy ch cn ung 10 gam tr xanh cao
cp l p ng c lng vitamin C cn thit cho c th.

Do vitamin c tnh tan trong cht bo kh tan trong nc, l tr khi nc si vo cng
kh c th c hp th. V vy, cn phi to thi quen n tr b vo nhc im ny, em
tr gi thnh bt nh, cho thm vi loi thc phm vo nh tr c thm u ph, bt m, cc
loi bnh ngt, ko, kem n nhng loi thc phm c tr ny th c th c c ton b nhng
thnh phn dinh dng vitamin c tnh ha tan trong m c trong l tr, cng pht huy c
gi tr dinh dng ca tr.
V. c im ca tr thuc
Thuc nc l loi thuc hay dng nht trong cc loi thuc, n cng ging nh tr thuc,
u im ca n l ch bin n gin, tin li, d dng, c cha nhiu thnh phn d ha tan, c
nc trong, sau khi ung d hp th vo c th, c tc dng nhanh chng. Tuy nhin, ngi
bnh khi sc thuc cng phi theo nhng trnh t phin phc, nu cch lm khng ng,
nhng thnh phn c li s d b phn gii v ph hy. V d nh un qu lu hoc cho qu t
nc s d to thnh bt; khi un thuc n nhit 30-40 o C, cc cht trong thuc s to
hot tnh enzim mnh, nhng thnh phn c li ca n, c bit l glucozit di tc dng ca
men s b phn gii, khin cho nhng thnh phn c li cha trong thuc gim, cng dng
cha bnh cng t i, thm ch l mt cng dng. Nhng thang tr thuc c nhng c im
di y:
Mt l c th cn c vo c im tnh nng, yu cu ch bin ca thuc, ln lt em ngm
tt c cc loi on, si, bt thuc, cng c th ngm cng lc. Sau khi kh, lm theo trnh t
n gin, to ra ung thun tin, thch hp vi tt c cc quc gia v xu th pht trin vi
nhp sng nhanh ca th gii.
Hai l khi ngm, ly nc si lm dung mi s c th tiu hy nhanh chng nhng enzim
trong , trnh cho nhng thnh phn c li b phn gii v ph hy.
Ba l cc loi thuc c th dng bt th hoc si nh, on nh, b mt bn ngoi c din
tch ln th din tch tip xc vi dung mi cng ln, d khin cho nhng thnh phn c li b
phn gii.
Bn l tr thuc nn cho vo nhng c tnh gi nhit, thng thng c th duy tr nhit
mc 80-95 o C, nh th mi c th bo m nhng thnh phn c li c ha tan m
khng b ph hy.
Nm l c th nc li nhiu ln duy tr c lu di cng dng cha bnh. c bit l
i vi mt loi bnh mn tnh no , nu sau khi ung thng xuyn trong mt thi gian th
nhng thnh phn c li s t n mt lng tiu chun trong c th m nu ch ung thuc
khng s khng t c hiu qu nh vy. V d nh nhng bnh nhn b si tit niu, sau khi
thng xuyn ung tr, c th gia tng nhng thnh phn thuc c tc dng bo mn si thn,
c li cho vic o thi v lm nh si thn.
Su l i vi nhng loi thuc dng keo khng chu c nhit cao nh a giao, sng
hu hoc nhng loi thuc d pht tn nh hoa cc, hoa ngn, mt s loi khng nn un lu
nh l du, l phin t, to ra tr thuc cn n gin hn to ra nhng loi thuc khc. T ng
dng lm sng, thuc nc c th coi l thuc th dch, tuy c u im l hp th v tc dng
nhanh chng, nhng v phi ung mt lng ln, c v ng, ngi bnh khi ung thuc c cm
gic c ch, rt kh chu. Tr thuc li c coi nh tr ngi bnh c cm gic d chu hn
khi ung v khng b b buc v thi gian ung m c th ung ty lc. ng thi, nhit ca
tr thuc cng d khng ch, c th cn c vo bnh tnh la chn cch ung thch hp. T
nhng hiu qu trong cch cha bnh, nhng thnh phn c li trong tr thuc ha tan mt
lng ln, cht lng ca ct thuc cng tt, nn s dng lm sng. V u im ca tr l tin
li, c cng dng, c tnh t nhin, tit kim, ngoi ra cn c tnh tp trung, tnh linh hot, v
vy tr thuc nhanh chng c vn dng rng ri vo cc biu hin lm sng, nhn c s
ng h ca mi ngi.
VI. Cch ch bin tr thuc
Cn c vo nhng thnh phn khng ging nhau to ra tr thuc, ngi ta cng c cc cch
dng khng ging nhau, c my cch phn loi v s dng di y:
1. Tr bt
Bt gi nh, hn hp li vi nhau v phn lm ba bc. Bt gi l tho dc sau khi phi
kh, gi thnh bt dng th, qua 14-20 ln sng. Phi trnh khi gi c qu nhiu bt nh. Cho
hn hp nhng loi bt gi dng th vo my nh tan nh u, hoc dng my trn n
khi mu u ri lm li 1-2 ln. Bt nghin l dng loi giy c tnh nng chng m tt, hoc ti
lm bng polyethylen, mi ti phn thnh tng lng thuc nht nh. Bo qun ni kh ro
thong mt. lm bt tr, khng c vn cc, bt mn cng t.
2. Tr vin
Gm nm bc l gi thnh bt, trn u, nn thnh vin, sy kh, ng gi. Dng cch gi
ging nh trn, to thnh bt th. Loi thuc ny l ly bt m cho thm mt lng nc thch
hp vo nu ln thnh loi thuc snh nh bt, trn ln vo cng vi bt tr, to thnh vin. c
ca bt cn va phi, nu qu c s kh nho, thm ch cn nh hng n dnh. Yu cu
mu sc ca cc vin nn phi ng nht, khng c ri rc. Cng c th ly nhng nguyn
liu thuc c thnh phn khng bc hi c trong phng thuc, un nc c c thnh
thuc cao thay cho thuc dng h bt, trn hn hp vi nhng loi thuc dng bt th y
thnh vin. Nu kt dnh khng th ty tnh hnh m cho thm lng bt h thch hp
vo. Ly mt lng thuc nht nh cho vo mt khun trn bng ng, ly phn tm ca
khun g t vo thuc, dng mt chic gy g cho ri ra l c th dng c. Khi sy nn
bt u t nhit thp mi n nhit cao, mi u vo khong 60 o C, i n khi mt
ngoi kh mi t t tng nhit ln 70-80 o C, nh th mi trnh cho b mt bn ngoi khi
nt. Trong qu trnh sy kh nn o u cc v tr b ngoi c kh u, trnh cho mu
sc ca vin tr khng ging nhau lm nh hng n cht lng. Cui cng dng loi giy c
tnh chng m tt ng gi cc vin, ct gi ti ni kn, yu cu b mt phi ton vn, khng
c hin tng nt.
3. Tr ht

Cn gi l tr c c, gm bn bc l ngm, lm thnh ht, sy kh, ng gi. Ngm l ly


10-20% nguyn liu trong phng thuc nghin thnh bt nh (70-100 ln sng). Tip cho
nc vo nguyn liu un mt ln hoc nhiu ln, em lc, cht c lc c li thnh bt c.
em nhng ht c c v bt thuc trn ln vi nhau, trn u cho n khi cc cht kt dnh li,
sng tip 12-14 ln to thnh ht. Nhng ht ny t n nhit 60-80 o C l tin hnh sy
kh, lai lc tip 12 ln na, ni kn o. ng gi cng vi thang thuc, thng thng vn
ng gi bng ti polyethylen, bo qun ni kh ro thong mt. Tr dng ht yu cu khng
c hin tng ht m, kt ht.
VII. Cch pha tr thuc
Mt l b trc tip cc loi nguyn liu vo cc tr, nc si vo hoc nc un si v
ang gi nhit nht nh, y np vo trong 5-10 pht, thng xuyn ung. Nhng
nguyn liu c th ung c trc tip a phn u l nhng th d chit xut nh nhn sm,
hoa cc, ht ng v d dng hn cho vic pht huy cng dng, cy thch xng b, sn tra nn
ch bin thnh dng bt th, ly vi sch bc li, sau nc vo ung.
Hai l em tt c nguyn liu vo mt bnh nc nng, cho nc si vo, y cht np li,
t 30-60 pht l c th ung nh tr. Khi dng theo phng php ny, do bnh nc nng c
tnh nng gi nhit tt, nhng thnh phn thuc c li cng d phn tch. C th cho 2-3 lng
vo mt gi, sau phn ra s ln ung trong ngy.

Ba l em tt c vt liu vo ni, cho nc vo un, cht ly nc ri cho vo bnh gi nhit,


ung nhiu ln nh tr. Khi cho nc vo un c th cho nhiu nc, thm ch c th un lm
hai ln lin tip, sau ly nc cht ca hai ln un y cho cng vo nhau, chia lm hai ln
ung.
Bn l nguyn liu l phn tht hch o, vng l cc loi thc phm c th s dng trc
tip, nn xt trc to thnh bt, sau cho thm sa, sa u nnh vo l c th ung
c. Nu nguyn liu l nhng loi hoa qu nh c rt, to c th p ly nc, sau cho
thm sa hoc nc p hoa qu vo l c th ung c.
Khi pha tr ung cn ch : cch nc trc tip vo ung, khi ung ht 1/3 lng
nc, c th cho thm nc si vo, ty theo cch ung m cho thm 3-5 ln, ung cho n khi
thy v nht th thi. cch ung nc p hoa qu, nn lm ty lc v ung ty lc, trnh lm
mt i thnh phn cht dinh dng trong khi ch bin. Trong nc tr c nhn sm, nhn kh,
vi, to , khi ung n lc thy v nht nn ly ra n. Khi ch bin c th cho thm ng, tuy
nhin cn bit iu tit c v va phi, khng nn cho qu nhiu. Khng nn cho ng
trng m nn dng ng en v ng knh.
VIII. Cch s dng tr thuc
Cn c theo yu cu v phng thuc ca bc s th ta nn b nhng tho dc cn thit vo
cc tr hoc bnh gi nhit, nc un si vo, khuy u, y np cc hoc np bnh li,
trong 15-30 pht l c th dng c, ung nh tr, ung cho n khi c v nht. Nu c nhng
loi thuc cn phi un, dng ni t un ly nc ct, cho 2-3 ln nc vo un, un cho n
khi cn nc ct th em lc, cho vo bnh gi nhit, ung nhiu ln thay tr.
i vi nhng loi tr nghin thnh bt th cn cho thm cht kt dnh vo (nh bt h
long, hoc nhng loi thuc cha thnh phn khng bay hi trong phng thuc un thnh
cao ri lm thnh thuc dng cht dnh), trn u, vo vin, chia thnh tng thang (hoc cho
vo bnh), bo qun ni kh ro thong mt, phi cho n khi kh; phi di nh nng hoc
phi di nhit thp; cui cng ng gi vo nhng loi giy c tnh nng chng m tt,
ni kn o, hoc trong bnh . Khi s dng cn cn c vo lng nc hoc thi gian
un ung thay tr.
Nhng loi tr nghin thnh bt cn cn c theo yu cu ca phng thuc, ly giy hoc
vi gi, khi chia thnh gi nn ni kh ro, trong qu trnh dng phi gi li cn
thn.
Tr thuc thnh phm, thng thng cc gia nh khng nm r c phng php v cng
ngh bi ch, c th cn c theo nhu cu ca bn thn, khi la chn mua tr thuc xng gia
nh hay nhng thng hiu tr thuc thnh ph cn cn c vo cch hng dn s dng.
N ph hp khi mang theo hoc dng trong gia nh. i vi nhng loi bnh phc tp, tt nht
l nn dng di s hng dn ca bc s.
IX. Nhng iu cn ch khi dng tr thuc
Cn cn c vo bnh tnh, th cht cng nh kh nng chu ng ca c th la chn
dng nhng loi tr thuc hp l, cn nm r liu lng dng hp l, khng nn dng qu t,
cng khng c ung qu nhiu.
Nn ung nng, thng thng khng nn qua m. Nn pha xong ri ung lun, trnh
khng c pha ri cch my ngy sau mi ung.
Vi nhng loi tr khi ung m hi th nn ung nng, khng hn ch ung vo lc
no th bnh c th dng. Cn duy tr vic m hi mt cch t t, khng nn m hi tit
ra qu nhiu nhm trnh kit sc. Loi tr l thuc b nn ung trc ba n ton b
nhng thnh phn trong c th hp th c. Vi nhng loi tr c tnh kch thch trng v
nn ung sau ba n nhm gim s kch thch i vi trng v. Vi nhng loi tr thuc an
thn nn ung trc khi i ng. Vi loi tr thanh hu dng cho bnh nhn b bnh v hng,
khi ung vo ming nn nut mt cch t t lm t v m hng. Vi nhng loi tr thuc
cha nhng bnh truyn nhim v ng tit niu, nn duy tr vic ung lin tip nhm duy tr
nng thuc cn thit trong ng niu o, ng thi c tc dng lm long dch niu, lm
sch ng niu, c li cho vic o thi nhanh chng cc cht c bn. Vi nhng loi tr
thuc phng dch, nn nm chc cch dng theo ma. Vi nhng loi tr cha bnh mn tnh
v nhng loi b dng sc khe cho ngi gi nn ung thng xuyn v ung trong mt
thi gian di.
Nu mun lm vin tr (bnh tr) nn gi nng nhm trnh nc ngui khin kt dnh
yu, kh thnh hnh dng. Nn c gng rt ngn thi gian ch bin, trnh thi gian qu di lm
cht lng thay i, nn ch hn vo ma h.
Do th tch ca bnh pha tr rt nh, dung mi v lng thuc t, v vy, khng nn dng
nhng loi thuc c lng ln, b si bt. Ngoi ra, cng khng nn s dng nhng loi thuc
c c t hoc nhng loi thuc c thnh phn c li nhng li kh tan trong nc.
Chng II: Nhng bnh thng gp ca c
quan h hp
I. Cm lnh

c bit, h thng min dch ca c th mi ngy u phi i din vi s xm hi ca rt


nhiu nhng virus mang bnh khc nhau, hay gp nht chnh l virus gy cm lnh, bnh c
tnh ly bng ng h hp do virus cm lnh gy ra c gi l bnh cm. Theo s liu thng
k, cc loi virus gy cm lnh khc nhau c th ln ti 200 loi, khi mi ln h thng min
dch phi i din vi nhng loi virus gy cm lnh khc nhau, s kh m trnh khi nguy c
mc phi. Mt khi h thng min dch b yu i, bnh cm lnh cng d thm nhp vo ngi,
t hng lot ngi s b dch cm.
Cm lnh cng l loi bnh hay gp nht trong cuc sng hng ngy ca chng ta, cn gi l
trng gi, triu chng l ht x hi, x mi, chy nc mt, ngi nng, au u, ho, ton thn
kh chu v.v Ni chung, triu chng lm sng c th chia thnh hai loi ch yu l cm phong
nhit v cm phong hn, trong cn c trng nng, trng m, cm lnh do c th suy yu.
Ngi b cm nn cn c vo nhng triu chng khc nhau la chn nhng loi tr thch
hp iu tr bnh.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Trong l tr c cht cafein, theophylline, ca cao c cng dng li niu, c th o thi mt
lng nhit lng ln, c li cho vic gim nhit ca c th. Nghin cu ch ra rng,
ung tr nng sau chn pht, nhit c th c th gim xung 1-2 o C, sau 15 pht nhit c
th li hi phc nh lc u. Tr ung vo ma h c th chng nng, gim nhit , tng
cng sinh lc, chng kht, cng l th ung cha nhit ming, kh hng.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr gng pha ng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Gng ti 10 ming, l tr 10 gam, ng en 15
gam. Trc tin gng em ra sch, thi nh, cho vo mt cc ln cng l tr, ngp nc
si vo, y np li, khong hn 10 pht, cho thm mt lng ng en va vo. Ung
lun trong mt ln khi cn nng, ung xong ln ging p chn cho ra m hi.
Cng hiu cha tr: Gip tn hn, ha v. Dng cho nhng ngi b cm kinh nin, au u
ko di, au nhc ton thn, n khng ngon ming.
Ch : Phng tr ny l kinh nghim dn gian chuyn cha cm lnh. Trong phng tr
ny c gng ti c v cay v nng gip cha lnh, l tr gip li niu, lm gin mch mu,
ng en c v ngt du, dng ha gii s kch thch v gng v l tr i vi d dy. Ngi
b cm nng st cao khng nn ung.
(2). Tr gng ta t

Phng php cha bnh bng tr thuc: Gng ti, l ta t mi loi 3 gam, l tr va .
Gng ti em ct nh, l ta t ra sch, cho mt lng l tr thch hp vo cc, nc si
vo trong 10 pht, ung thay tr, mi ngy ung hai thang vo sng v ti, ung nng.

Cng dng cha tr: Thng gi gim nhit, iu tit kh ha v. Dng cho nhng ngi b
cm phong hn, u au v nng, hoc b cm dng trng v nh c chng nn i, au d dy,
trng bng.
Ch : Phng thuc ny ung thay tr, v d ung, d s dng, thch hp vi vic phng
bnh, cha bnh v bo v sc khe trong gia nh.

(3). Tr khng hot ta t


Phng php cha bnh bng tr thuc: L ta t, khng hot, l tr mi loi 9 gam. em ba
loi trn to thnh bt, nc si vo. Mi ngy ung mt thang, ung khi nng.
Cng dng cha tr: Gii nng v cay. Dng cho nhng ngi b cm phong hn, nn, st,
au u, khng c m hi, c th au nhc v.v
Ch : Phng tr ny ung thay tr khi cn nng, gii gi v lnh, nhng ngi b cm, c
th au nhc cng c th dng. y l cch cha bnh n gin m hiu qu.
(4). Tr t
Phng php cha bnh bng tr thuc: t 500 gam l tr 10 gam, h tiu, mui n va .
Trc tin t em ra sch, sau cho hn hp l tr, h tiu, mui n vo trn u, cho vo
bnh, bt cht ming li, khong 15 ngy l c th dng c. Khi dng phi ly ra lng t
thch hp, nc si vo, ung khi cn nng.
Cng dng cha tr: Cha lnh, khai v h tr tiu ha. Dng cho nhng ngi cm lnh au
u, chng mt, n t. Phng tr c cch dng thun tin, v d nh khi cn c th ung mt
cc l c tc dng khai v, n c nhiu hn.
Ch : Nhng ngi b lot trc trng, vim ph qun cng nh cc bnh v gan, thn khng
nn dng.
(5). Tr chng cm
Phng php cha bnh bng tr thuc: R bn lam, l i thanh mi loi 50 gam; hoa cc
di, hoa kim ngn mi loi 30 gam. Cho 4 th trn vo m tr, nc si vo, i sau mt lt
ri ung. Ung nhiu nh tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c. Dng cho nhng ngi phng chng cm dch t.
Ch : Phng tr ny ngoi phng trnh dch cm, cn c tc dng phong trnh kh tt
cc bnh vim no dch t, vim gan dch t v ly ng h hp dch t (c bit l cc bnh
truyn nhim do virus). Khi mc nhng loi bnh dch, s c rt nhiu loi tr thuc phng
bnh v bo v sc khe.
3. Nhng iu cn ghi nh

Thi tit thay i, lm vic qu sc, tinh thn cng thng hoc mi trng nhiu gi trong
mt thi gian di s u khin kh nng min dch gim i, cng khin virus gy cm d xm
nhp vo c th. V vy, phng php phng trnh bnh cm hu hiu nht v cng l phng
php bo v sc khe tt nht chnh l tng cng kh nng min dch ca c th, ng thi
cn c mt ch dinh dng hp l trong khu phn n hng ngy.
(1). Tng cng kh nng min dch ca c th

Kin tr tp th dc, V d nh i b, chy b, leo ni, nh bng, luyn thi cc quyn, c


th tng kh nng chu rt ca c th, phng trnh bnh cm.
Bo m gic ng y . y l iu kin gi gn sc khe c bn nht cng nh quan trng
nht. Nu c cm gic mnh sp mc bnh th nn to ra thi gian ngh ngi y cho bn
thn. Khng nn c th lm vic qu scB, lm vic qu sc c th khin c th b suy
nhc, rt d b virus gy cm xm nhp vo c th.
Khng lm cng vic phi chu nhiu p lc trong mt thi gian di. p lc s gy nh hng
khng tt cho c th, lm cng vic chu nhiu p lc trong mt thi gian di s cng nguy hi
hn cho c th, cn thng xuyn gi cho tm tnh vui v, t chng cm cng s phi gim
theo.
(2). Ch n ung hp l
Ch n ung phi c y cht dinh dng. Kn n hoc thng xuyn n ngoi rt d
khin ch dinh dng khng cn bng, t s khin cho sc khng ca c th km i,
cn ch gi cn bng cc cht dinh dng khin c th khe mnh nh protein, cht ng,
cht bo, vitamin v khong cht.
Vitamin C c th chng cm. Nh ngi ta vn thng ni, mi ngy b sung 100 mg
vitamin C c th trnh c hin tng thiu vitamin C. Nu mi ngi cn phng nhng
loi bnh mn tnh nh ung th d dy hoc mun tng sc khng ca c th, mi ngy c
th dng 500-600 mg trong mt thi gian di.
Ung nhiu tr xanh. V trong tr xanh c cha nhiu hm lng nhi tr, gip chng li s
xm nhp ca vi khun gy bnh cm dch t.
(3). C gng gim nguy c truyn nhim
Trnh nhng ni tp trung ng c. Ti nhng ni cng cng c ng ngi nh trong nh
ga hoc nhng ca hng bch ha, trong khng kh lun tn ti v s vi khun gy bnh. min
dch vi cc loi bnh truyn nhim, tt nht l nn trnh xa nhng ni nguy hi nh vy. c
bit l trong thi gian bng pht bnh cm dch t cn sm cch li ngi bnh, gim cc hnh
thc sinh hot tp th.

(4). Kp thi tip nhn vcxin phng dch cm


Vcxin phng dch cm l mt bin php hu hiu phng tr bnh cm dch t, nhng li
khng pht huy tc dng vi cc bnh cm thng thng. Tm li, thng qua vic s dng
vcxin phng dch cm to khng th c th bo v c c th con ngi trong mt nm,
nhng do virus gy cm s khng ngng to ra bin th nn hng nm cn tip nhn cc loi
vcxin phng bnh cm dch t.
II. Ho
Ho l triu chng thng gp ca cc loi bnh v h thng ng h hp, l mt loi phn
x li tnh bo v ca ng h hp, gip sn sinh ra cc cht c hi nh dch m v cc cht
khc bit, lm gim mc ho l rt c li, nhng khng nht thit phi dng thuc. Tuy
nhin, nu ho d di, ho nhiu, thm ch l ho c km theo co git th cn kp thi i khm
bnh.
Dch m l chng vim ng h hp do t bo v th mc nim mc kh qun tit ra qu
nhiu, dch m c th kch thch nim mc ng h hp sinh ra ho, thm ch ho ra m, cn
gi l khc m. Khi c hin tng khc m, nn dng thuc tiu m v thuc gim ho, khc
m.
Thng xut hin chng ho kinh nin, hay gp nht chnh l chng vim cung phi mn
tnh; ho khng dt c th to thnh chng hen suyn cung phi, ng h hp khng bnh
thng; ho nhiu vo sng sm c th l chng vim mn tnh hoc do ht thuc l; ho nhiu
vo m c th l bnh lao phi, ho g Khi khc m, do bnh v triu chng bnh khng
ging nhau, m cng khc nhau, c khi c mu vng, khi th mu nu hoc mu xanh, thm
ch trong m cn c c mu
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Gt v qut n phn ci mu trng, lp biu b c gi li y c gi l v qut, c tc
dng iu tit kh trong phi, tiu m, lm sng nhiu c th dng cha chng ho, nc.
nc si vo v qut ung thay tr, c tc dng rt tt khi cha chng ho.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr v qut
Phng php cha bnh bng tr thuc: V qut mt ming (3-6 gam), hng tr 4, 5 gam.
nc si vo trong 20 pht l c th ung, mi ngy ung mt thang.
Cng dng cha tr: Cha chng ho ra m nhiu, kh khc m.
Ch : L qut c cng dng nhun gan ha kh, tiu ph gii c, l thuc cha au sn,
au ngc.

(2). Tr tiu m nhun phi


Phng php cha bnh bng tr thuc: Ht ng bi 500 gam, tr xanh 30 gam. Gi thnh
bt, cho thm 120 gam ng gim vo, trn u v nhuyn thnh nhng ht nh, nc si
vo v ung nng.
Cng dng cha tr: Cha chng ho ko di, au hng, vim hng v.v
Ch : Ht ng bi c tc dng h ha phi, cha chng nng phi v ho ra nhiu m.
(3). Hng tr
Phng php cha bnh bng tr thuc: Bnh hng 6 ci, ng knh 15 gam. Sau khi un
nh, cho thm 5 gam l tr vo nc tr trn l c th dng, mi ngy ung mt thang.
Cng dng cha tr: Cha chng ho suy phi, ra m nhiu v.v
Ch : Hm lng vitamin trong bnh hng cao ti 65,22%, protein 1,5%, cht bo 0,1%,
bnh mm, v ngt du, nn n nhiu. Bnh hng c th thc y qu trnh thay mu, gii c
ru, c tc dng nht nh trong vic gim huyt p, hng mui c th cha chng au hng,
kh hng v bnh apt.
(4). Nc tr p c ci trng
Phng php cha bnh bng tr thuc: C ci trng, gng ti, l mi loi 10 gam, ct
ming ri trn u, cho nc si vo ung nh tr.
Cng dng cha tr: Cha chng ho ra m nhiu.

Ch : Do c ci trng c v ngon m phn tht nhiu nn cn c gi l tiu nhn sm. N


c tnh lnh, v cay ngt, c cha nhiu thnh phn dinh dng ca cc cht protein, cht
ng, vitamin A, vitamin C, canxi, st, photpho. N c tc dng thun kh, tnh ru tiu m,
nhun phi cha kht v.v
(5). Tr du, cc, hnh nhn
Phng php cha bnh bng tr thuc: L du ( ngm), cc hoa vng, hnh nhn mi
loi 10 gam, ng ct trng va . Trc tin em ba th trn nu ln ly nc ct, cho mt
lng ng ct thch hp vo o u l c th dng c. Ung thay tr.
Cng dng cha tr: Thun phong thanh nhit, nhun phi ngng ho.
Ch : Phng tr ny dng cho ngi b ho do gi nng, hng au v kh hng, ho ngm
m cm, ho kh, c m hoc khi ho ra m hi, da vng vt, s gi, au ngi v.v
(6). Tr ta t, ng, gng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Gng ti 15 gam, l ta t, ng en mi loi 10
gam. Trc tin gng ti em ra sch ct nh, sau cho vo cc tr cng vi l ta t,
nc si vo, y cht np trong 10 pht, cho ng en vo o u l c th dng c.
Ung nng thay tr.
Cng dng cha tr: Gip ra m hi, nhun phi dt ho.

Ch : Ho do gi lnh, ho ra nhiu nc bt long, tc ngc, khi mi ra ngoi c chng s


lnh, au u, au ngi, khng c m hi, ming kht v.v
(7). Tr ng knh ngn nh
Phng php cha bnh bng tr thuc: L tr 5 gam, ngn nh, ng knh mi loi 20
gam. Trc tin em ngn nh ra sch, cho mt lng nc v mt lng ng knh thch
hp vo ni nu nh, sau cho l tr vo ri nc si ln, cht cn ly nc ct, cho ngn
nh vo, o u l c th dng c. Mi ngy ung mt thang.
Cng dng cha tr: T m nhun phi, thanh nhit dng ho.
Ch : Ngn nh thch hp vi ngi b ho, b lao phi, thn nhit thp.
(8). Tr nhun phi cha ho
Phng php cha bnh bng tr thuc: Huyn sm, mch mn, ct cnh mi loi 6 gam;
mai, cam tho ti mi loi 3 gam. Cho cc v thuc trn vo bnh gi nhit, mt lng
nc si va vo, y cht np trong 15 pht, ung nhiu thay tr. Mi ngy ung mt
thang.
Cng dng cha tr: Dng m b phi, thanh hng dt ho.
Ch : Phng tr ny dng cha chng ho trong mt thi gian di, phi b tn thng,
triu chng thng thy l kh hng, ho d di, khng m, kh ming, li , hoc c hin
tng ln nhit, m hi trm. Nhng ngi b ho do gi lnh khng nn dng. Ho mn tnh
rt d dn ti tn hi phi hoc kh phi, ngi m h cn dng m, kh h nn b kh. m kh
phi hi phc, bnh ho mi c th cha khi. Huyn sm, mch mn trong phng thuc c
tc dng dng m nhun phi; ct cnh, cam tho c tc dng tiu m dt ho; mai c th
lm phi khe mnh, trong cun Bn tho cng mc cng ni dng n cha chng ho
trong thi gian di. Cc th nghim v dc l ch ra rng, dch nc c tit ra t mai
hoc dch cn c tc dng khng khun i vi mt s loi khun nh cch lan th m, cch lan
th dng v cc loi khun c tnh kt ht.
3. Nhng iu cn ghi nh
Cc chuyn gia khuyn rng, cm lnh l nguyn nhn ch yu dn ti ho, v th trong sinh
hot hng ngy cn ch , cm t, khng cm th ho t. phng trnh ho, trc tin chng ta phi
lm c bn iu sau y:
(1). Phng trnh ho trc tin phi phng trnh cm. Trnh ho trnh cm l iu v cng
quan trng, v vy bnh thng phi ch rn luyn c th, nng cao kh nng chng t, trnh
ngoi cm, nhm chng mc phi bnh nng. Ty lc m mc nhiu hay mc t , trnh phi
chu lnh, chu gi s d b cm.
(2). Sinh hot phi iu . Bnh thng cn tng cng sinh hot iu , n ung hp l,
phi m bo mt ngy n ba ba chnh, t n vt, t n lnh hoc ngy, nn n hp
khu v, thanh m, c nhiu cht dinh dng. Bo m gic ng, khng gian phng ng
phi yn tnh, khng kh trong lnh, d lu thng.
(3). t i n ni cng cng. C gng khng c a tr nh ti ni cng cng, t tip xc
vi ngi b ho.
(4). Nn n l v c ci. Bnh thng nn n mt lng thch hp l v c ci, mi ngy n 1-
2 qu l, c tc dng dng phi nhun trng, chng ho. Ngoi ra, qut c tc dng tt trong
vic chng ho, mi ngy c th n ba ln, mi ln 5-6 qu cng c cng dng ging nh thuc.
C cng dng phng trnh nht nh i vi bnh ho.
III. Vim ph qun mn tnh
Vim ph qun mn tnh l triu chng vim mn tnh ca kh qun, nim mc cung phi
v cc b phn lin quan khc. Triu chng lm sng l chng ho ti pht trong thi gian di,
ho ra m hoc th hn hn. Bnh tnh nu tin trin t t, kh s ng li phi, thm ch
ng mch phi b cng hoc b au tim do bt ngun t phi. y l mt loi bnh nguy him
thng gp i vi sc khe con ngi, pht bnh nhiu, ngi tui 40-65 tui c t l
mc bnh l 15-20%.
Truyn nhim l nhn t quan trng pht sinh ra chng vim ph qun, ngoi ra tri lnh
v thi tit thay i t ngt cng l nguyn nhn quan trng khc to ra bnh. S kch thch
ca tri lnh khin huyt qun thuc b phn ng h hp b co git, khi kh nng phng
trnh b gim s c li cho s xm nhp v sinh si ny n ca cc loi vi khun v virus gy
bnh. ng h hp ca con ngi thng thng u c mt c ch phng bnh hon thin, c th
ngn tr c s xm nhp ca nhng vi khun c hi gy bnh cho c th, lm ng h hp
duy tr c trng thi khng c vi khun. Khi ch dinh dng khng ng, c th nhim
cn mn tnh v mc cc bnh mn tnh khc, chc nng phng chng v min dch ca b
phn ng h hp hoc c th b suy gim, t s c iu kin pht sinh bnh vim ph
qun mn tnh. Do nguyn nhn gy bnh khng ging nhau, s yu i ca ni tng cng khng
ging nhau, t m cc triu chng lm sng s khc nhau. Nn cn c vo bnh tnh c
s la chn cc loi thuc ph hp.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
C ci trng cha nhiu hm lng vitamin C v canxi, v vy, n nhiu c ci trng c th
chng cm, gii ta cng thng, gim mt mi, lm sch kh rut, gii c, li niu v b h
v.v Nu c cc triu chng nh tiu ha khng tt, axit d dy qu nhiu, ho nhiu, tc ngc
kh th, cm gi, khng nn n qu nhiu. Ly nc ct un ca c ci trng ung nh tr
s c tc dng nhun phi rt tt.

2. Nhng loi tr nn s dng

(1).Tr c ci
Phng php cha bnh bng tr thuc: C ci trng 100 gam, l tr 5 gam, mui n va .
em c ci ct nh cho mui n vo nu chn. nc si vo l tr, ly nc ct vo nc c
ci, cho thm mui n vo l c th dng c. Mi ngy ung hai thang.
Cng dng cha tr: Gii nhit, cha ho, du hng.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b vim ph qun, ho ra nhiu m. Ngoi ra,
phng tr cng c cng dng vi chng ho phong nhit, vim hng. C ci trng c v ngt
mt, c cng dng lm bt ngy, gim cht bo, tiu m, cha ho v.v
(2). Tr m bn vi mt
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ch xun 60 gam, m ln thi ming, mch nha,
mt ong mi th 120 gam. Trc tin cho mt lng l tr thch hp vo ni, cho bn bt
nc vo, un ln cho n khi nc cn cn 2,5 bt, cht ly nc. Sau ly m ln b cn,
cho nc ct tr, mch nha, mt ong vo nu ln cho n khi thnh cao. Ly tha mc ra mt t
cao, ha vo cng nc canh, mi ngy ung vi ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit nhun phi, b t dng kh, cha ho tiu m.
Ch : Phng thuc ny dng cho ngi b hen suyn dn n h mng phi, vim ph
qun mn tnh.
(3). Tr sa hnh nhn
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hnh nhn ngt 10 qu, ng ct trng va ,
sa 200 mg. Trc tin em hnh nhn gi nt, cho vo cc, cho thm mt lng ng trng
thch hp vo, nc si ln, y np li trong 15 pht, lc b cn, nc ct hnh
nhn vo cng vi sa l c th dng c. Ung khi i, mi ngy ung 1-2 ln.
Cng dng cha tr: Nhun phi cha ho.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b vim ph qun mn tnh v ho ko di, th
lc gim st, vn ng mnh nn ra m hi nhiu. Ch : ngi b ho, m vng, ho e cn
thn khi dng.
(4). Tr l du cm mu
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly mt lng l du mui kh nghin nh, cho
vo bnh s l c th dng c. Mi ngy 1-2 ln, mi ln ly ra 6 gam, ly 3 gam tr xanh, nu
thnh canh hoc nc si vo, i ngui l c th ung c.
Cng dng cha bnh: Thanh nhit gim nng, lm mt mu v cm mu.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b gin mch mu, hoc cc chng ho do nng
phi, m trong mu, kt ht phi, chy mu cam, chy mu rng.

(5). Tr qut
Phng php cha bnh bng tr: L tr 2 gam, v qut kh 2 gam. nc si vo ung
khi nng, mi ngy ung mt thang.

Cng dng cha tr: Tr cc chng ho do vim ph qun mn tnh, nhiu m, ngt mi v.v
Ch : Tht qu h o c tc dng b phi, m phi, cha ho. Dng cho nhng ngi yu
phi hoc phi v thn u yu do ho ko di, th yu v ho do lnh.
(6). Trng g vi l tr
Phng php cha bnh bng tr thuc: L tr xanh 15 gam, trng g 2 qu. Cho vo luc
cng nhau, khi trng chn bc b v ri li cho vo luc, n l tr v trng, mi ngy n mt
ln, n khi i.
Cng dng cha tr: Tr cc bnh ho do vim ph qun, hen suyn.
3. Nhng iu cn ghi nh
Mt l tng cng tp th dc: Ngi b vim ph qun mn tnh lc ri ri nn tp th dc
nhm tng cng kh nng min dch ca c th v kh nng d tr ca tim, phi.
Hai l ch gi m: Vo khi thi tit chuyn lnh, trnh b nhim lnh. V kh lnh mt mt
c th khin chc nng phng bnh ca kh qun b gim, mt khc c th lm c bng quan
kh qun b rt ngn, s tun hon dch huyt nim mc b ngn tr v s bi tit cc cht
cn b cng b ngn tr, t c th pht sinh cc bnh truyn nhim.
Ba l chng cm lnh: Ch bo v c th, phng chng cm lnh. Phi duy tr vic tp th
dc u n, tt nht l nn bt u vo ma h, tt nhin bt u vo ma thu hoc ma ng
u c. Ngi c iu kin c th tp chu lnh phng cm, duy tr vic ra mt bng
nc lnh, ra khoang mi nhm tng kh nng chu lnh.
Bn l cai thuc: Ngi b vim ph qun mn tnh u tin khng nhng phi cai thuc m
cn phi trnh c vic phi ht thuc th ng, v cc cht ha hc trong thuc nh hc n,
nicotin, axit xyanic c th tc ng ti dy thn kinh thc vt, dn ti hin tng co git ph
qun, t lm tng s ngn tr i vi ng h hp. Ngoi ra, cn c th tn hi ti t bo
da v trng mao trn nim mc kh qun, khin nim mc kh qun tit ra nhiu cht hn, lm
gim chc nng lm sch ca phi, d dn ti cc vi khun gy bnh sinh si trong phi v kh
qun, t s d mc bnh vim ph qun mn tnh.
Nm l gi gn tt mi trng xung quanh: Ma ng, trong phng ng cn nh k c s
thay i khng kh, nhit , m thch hp l bin php quan trng gim bnh gi. Ca
s phng ng nn m nh k khng kh lu thng, iu ny khng ch gip cho cc loi kh
c hi ra ngoi m cn c tc dng gim s lng vi khun trong phng ng. Tt nhin thi
gian cho mi ln thng gi cng khng nn qu di, nn duy tr trong 30 pht, nhm trnh kh
m trong phng b gim nhanh. Trong phng ng nn nghim cm vic ht thuc l, c gng
trnh s nhim ca cc loi khi du, khi ci, khi than. Trnh nhng loi khi, bi v
nhng loi th kh c tnh kch thch nh hng ti ng h hp nhm trnh mc chng vim
ph qun mn tnh.

Ngoi ra, vim ph qun mn tnh pht bnh nhiu vo ma ng khi thi tit lnh, ma h
mc bnh t hn, c th dng c cc loi thuc ma h v ma ng ca ng y, y c gi l
nguyn tc phc chnh c bn, t vic thng qua s tr gip ca chnh kh m tng cng
kh nng khng bnh ca c th, loi b nhng bnh c, t thc y qu trnh hi phc c
nng sinh l ca c th.
IV. Hen suyn
Hen suyn l ch vic h hp gp kh khn, l triu chng vim mn tnh kh qun rt do
nhiu cc t bo (c bit l t bo trng to v t bo phnh to v t bo c tnh kht axit)
xm nhp vo. Bnh hen suyn pht tc do cc nhn t nh c ca ph qun co ngn li, nim
mc ph qun b sng, dch nhy tit ra qu nhiu khin ng khng kh b ngn li. Triu
chng bnh r thy nht ca n l khi ht th khng kh to ra m thanh nh ting rt. Bin
chng ca bnh ph qun s dn n cc triu chng nh ho, tc ngc, kh th. C vo bui
m v (hoc) vo lc sng sm l bnh li pht tc, b nng hn, thng xut hin hin tng
ng kh thun nghch b ngn tr, a s ngi bnh c th t lm gim c triu chng
hoc iu tr lm gim triu chng.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Theo nghin cu ca y hc hin i ch ra rng, trong hoa khon ng c cha hm
lng cht kim, cht xeton, glucozit, flaven, cht cn, du bay hi, tannins , lm sng dng
cho nhng ngi b hen suyn, vim ph qun mn tnh s c hiu qu r rt. Hoa khon ng
v l tr khi ung nc si vo l c th ung c, c tc dng rt tt i vi ngi b hen
suyn.
2. Nhng loi tr nn s dng
(1). Tr thuc cha hen suyn - phng thuc 1
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tang bch b 15 gam, ht ta t 15 gam, ma hong
nng 10 gam, hnh nhn 15 gam, cam tho 10 gam, phn hoa 10 gam, ht b ao 15 gam, a
long 15 gam, thc a 15 gam, sn dc 15 gam, l tr va . em nhng loi thuc trn cho
nc vo un, mi ngy ung mt thang, chia ra hai ln ung vo mi sng v ti.
Cng dng cha tr: B m, thanh phi, bnh n hi th.
(2). Tr thuc cha hen suyn - phng thuc 2
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ht ta t 15 gam, hnh nhn 15 gam, ng sm 20
gam, phc linh 15 gam, bch thut 15 gam, tn b 15 gam, ban h 15 gam, cc ty 15 gam, hoa
khon ng 15 gam, ma hong nng 10 gam, thc a 15 gam, sn dc 15 gam, l tr va .
em nhng loi thuc trn nc vo un, mi ngy ung mt thang, chia lm hai ln ung
vo sng v ti.
Cng dng cha tr: Kin t tiu m, cha ho, bnh n hi th.

(3). Tr thuc cha hen suyn phng thuc 3


Phng php cha bnh bng tr thuc: Xc ve 30 gam, a long 10 gam, tm kh 10 gam,
cy x can 10 gam, ma hong 6 gam, cam tho 6 gam, cy t tn 3 gam, xuyn bi mu 9 gam,
l tr vi lng thch hp. un si nhng nguyn liu trn, mi ngy mt thang, mi ngy
ung hai ln phn ra lm bui sng v bui ti.
Cng dng cha tr: Lm m phi tn nhit, ha vim bnh suyn.

(4). Tr kiu mch mt ong


Phng php cha bnh bng tr thuc: Bt kiu mch 120 gam, l tr 6 gam, mt ong 6
gam. L tr nghin nh, trn u cng vi bt kiu mch v mt ong. Mi ngy ly ra 20 gam,
nc si vo trong nm pht l c th ung c. Mi ngy ung mt thang.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, bnh n hi th.
Ch : Phng tr ny dng vi ngi b hen suyn thng thng. Trong kiu mch c cha
nhiu hm lng cc cht dinh dng nh rutin, selen v vitamin, l nhng cht c li cho sc
khe. Theo cun Bn tho cng mc ghi li: n c tc dng i vi trng v, ch kh, iu tit
thn kinh, gim nhit, cha au ph, cha chng kh h mu trng, cha au do t.
(5). Tr hoa khon ng

Phng php cha bnh bng tr thuc: Hoa khon ng 6 gam, l tr 6 gam. nc si
vo trong 5 pht l c th dng c. Mi ngy ung mt thang, ung lm nhiu ln.
Cng dng cha tr: Tiu m, bnh n hi th.
Ch : Phng tr ny dng vi ngi b hen suyn thng thng. Hoa khon ng (cn gi
l hoa ng, hoa cu cu), l mt loi thuc dng t rt lu i, thy sm nht l trong
cun S t, sau c thy nhng cun th tch c v y dc t thi trc nh Thn
nng bn tho kinh, Bn kinh phng nguyn, Bit lc, Dc phm ha ngha, v.v
lun gii su sc v gi tr ca loi thuc trn. Loi thuc trn c v cay, hi ng, c tnh nng,
c tc dng nhun phi h kh, cha ho tiu m, c tc dng rt tt i vi ngi b ho ko
di, ho ra nhiu m, ho ra mu.
(6). Tr phc linh gng kh
Phng php cha bnh bng tr thuc: Gng ti 5 gam, phc linh 10 gam, cam tho 5
gam. em ba th trn nghin thnh bt kh, cho vo cc, nc si vo, ung lc nng, ung
nh tr. Mi ngy ung mt thang.

Cng dng cha tr: m phi tn lnh, li thp tiu m.

Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b ho do lnh, hay th hn hn, c hng kh


chu, ho m, ming khng kht, hoc thch ung nc nng v.v
(7). Tr trc lch

Phng php cha bnh bng tr thuc: Trc lch, mt ong mi loi 30 gam. Cho trc lch v
mt ong vo trong cc ri trn u, ung thay tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit tiu m, n nh tinh thn, thng mch lc.
(8). Tr nhn sm phc linh

Phng php cha bnh bng tr thuc: Nhn sm 5 gam (hoc 20 gam ng sm), phc
linh trng 20 gam, gng ti 5 gam. em ba loi thuc trn gi thnh bt kh, b cng vo mt
cc gi nhit, y np li trong 30 pht, ung thay tr. Mi ngy ung mt thang, c th
ung quanh nm sut thng.
Cng dng cha tr: B t ch phi, li thp tiu m.
Ch : Phng tr ny cha chng h phi v d dy nhng ang thi k thuyn gim,
triu chng thng gp l m hi, n t, i tin ra phn long, hi th ngn, nhiu m,
m lng v. v
(9). Tr hch o nhn sm
Phng php cha bnh bng tr: Nhn sm 5 gam, nhn hch o 4 ci. em nhn sm,
nhn hch o gi nt, nghin thnh bt, b chung vo mt cc tr, nc si vo, y kn
np trong 15 pht, ung thay tr. Mi ngy ung mt thang.

Cng dng cha tr: B thn ch phi, thu kh bnh n hi th.


Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b h c phi v thn dn ti ho, triu chng
thng thy l ho nhiu, hi th ngn, au lng tai.
(10). Tr kinh gii bc h
Phng php cha bnh bng tr thuc: Kinh gii 10 gam, bc h 5 gam, qu u n 10
gam. em ba th trn gi nt thnh bt th, cho vo cng mt cc tr, nc si vo, y
cht np t 10-15 pht, ung thay tr. Mi ngy ung mt thang.
Cng dng cha tr: Tn lnh, gii c.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b ho phong hn, triu chng thng gp l
ho, m trong v long v km mt s triu chng khc.
(11). Tr ta t, hnh nhn, gng ti

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ta t, hnh nhn, gng ti mi loi 10 gam. Cho
ba loi nguyn liu trn tin hnh s ch qua, sau cho vo trong bnh gi m, nc si
vo trong, y np li trong vng 30 pht, ung thay tr. Mi ngy ung mt thang.
Cng dng cha tr: Gii lnh, cha ho, chng ho bnh suyn.

Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b ho do phong hn.


(12). Tr trc nh l cn
Phng php cha bnh bng tr thuc: L cn ti 100 gam, trc nh 30 gam, tang bch
b 10 gam, gng ti 10 gam. Trc tin l cn em ra sch, ct thnh on nh, nc cho
vo cng vi trc nh un thnh canh, cht b cn ly nc ct, ung thay tr.

Cng dng cha tr: Thanh nhit li tiu, thanh phi cha ho.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b ho do phong nhit.
(13). Tr ht ta t
Phng php cha bnh bng tr: Ht ta t 15 gam. Trc tin em ht ta t gi nt thnh
bt, cho vo cc, nc si vo, ung thay tr. Mi ngy ung mt thang.
Cng dng cha tr: H kh gii c, tiu m ngng ho.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b ho ra m, triu chng thng gp l hay
ho, m nhiu m c dch nhy, kh khc nh, tc ngc, bun nn, tim p nhanh.
(14). Tr hnh nhn vi hai loi ht

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ht ta t 15 gam, ht bch gii, hnh nhn mi
loi 10 gam, mt ong va . em ht ta t, ht bch gii, hnh nhn gi nt thnh bt, cho
vo cc, nc vo, y np li t 10-15 pht, cho mt ong vo, ung thay tr. Mi ngy
ung mt thang.
Cng dng cha tr: B phi li kh, tiu m gim ho.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi ho ra m.
3. Nhng iu cn ghi nh
Bnh hen suyn l chng bnh mn tnh v ng h hp, do khi pht bnh ng h hp
trong mt thi gian ngn c th c c ch t lm bnh thuyn gim hoc c s iu tr
ngi ta cm thy d chu, v vy thng thng khng c bnh nhn ch , tht ra hen suyn
l mt loi bnh nghim trng v ng h hp, mt khi c s pht tc cp tnh th c th dn
ti cht ngi, v th ngi bnh phi c s phng trnh cn thn.
(1). Trnh tip xc vi nhng ni mn cm. Ngi b hen suyn nn ti mt s cht c
th gy kch thch ng h hp, cn c gng trnh tip xc, v d vi nhng bnh nhn mn
cm vi lng ng vt khng nn nui vt nui trong nh. Nhng th d to s mn cm vi
ngi bnh khc nh thm, ngi bnh cng nn c gng trnh tip xc, hoc mi tun nn
tm bng nc nng. Nu mun a nhng th trn ln ging th nn dng ti bc li.
(2). Duy tr vic khng kh lun c lu thng trong phng v sn nh sch s. Ngi b
hen suyn nn c bit ch khng kh lu thng v s sch s trong phng, v bi v vi khun
trong khng kh l nguyn nhn ch yu dn ti s pht tc ca bnh hen suyn, v vy nn
thng xuyn dn dp, gim lng bi trong khng kh.
(3). Cai thuc. Thnh phn ha hc trong khi thuc v khi ht thuc ngi ta nh ra mt
lng khi u c nh hng trc tip i vi ngi b hen suyn, v n s kch thch ng
h hp, v vy ngi bnh nn b ngay thi quen ht thuc. Ngoi ra, ngi bnh cng nn c
gng trnh vic phi ht thuc l th ng.
(4). Lm vic va phi. Mt s ngi v lm vic m pht ra chng hen suyn, khin ton b
cng vic phi b dng li, tht ra y l cch lm sai lm, v vn ng c th tng cng chc
nng ca tim v phi, h tr cho vic khng ch bnh. Ngi b hen suyn cn la chn cch
vn ng theo li khuyn ca bc s, c th vn ng mt cch thng xuyn, bi l mt hnh
thc vn ng v cng thch hp vi ngi b hen suyn, v nc c tc dng gim chng hen
suyn pht tc.
V. Bnh lao phi
Nm 1882, cc nh khoa hc c pht hin ra nhnh khun bacillus gy lao (gi tt l
khun lao), ng thi khng nh khun lao l nguyn nhn gy bnh duy nht ca bnh lao.
Sau khi nhim phi khun lao chc chn ngi ta s mc bnh lao, khi mc phi s truyn
nhim ca khun lao hoc sc khng th ca c th gim, bnh lao s b nng hn. Cc c quan
ni tng ca c th u c th b nhim bnh do s truyn nhim ca khun lao gy nn,
nhng bnh lao phi l cn bnh d thy nht, chim hn 80% trong cc bnh lao ca c quan
ni tng.
Triu chng in hnh ca bnh lao phi l thn nhit thp, ngi yu, m hi trm, n
t, ho, ra m nhiu, khc ra mu, v l thuyt l rt kh chn on. Tuy nhin, trong nhng
nm gn y, ch dinh dng ca con ngi c ci thin, th cht c tng ln,
nhng loi thuc chng lao c ng dng rng ri, sau khi mc bnh lao phi, nhng triu
chng lm sng khng cn dng in hnh. c bit l ti nhng ni truyn nhim nh v s
gii hn, cng vi s tng ln ca hin tng vi ha ngi gi trong qu trnh iu tr bnh
lao phi, sau khi ly nhim s b cm nhiu ln, c biu hin ho, d to ra lu chn.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Hoa cc thn nh, d ni, thanh nhit lm mt, thng dng phn tn phong nhit, hoc
ngi nng, cht c nng lu trong phi, au u, ho, thng dng cng vi l du, lin kiu,
bc h, ct cnh, ung nh tr l du hoa cc.
2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr mt ong ngc lan

Phng php cha bnh bng tr thuc: Hoa ngc lan 3-5 gam, mt ong 25 gam, tr xanh
0,5-1 gam. Cho hoa ngc lan, tr xanh vo nc si trong nm pht, khi cn nng cho thm
mt ong vo trn u l c th dng c. Mi ngy ung mt thang, chia lm ba ln ung.

Cng dng cha tr: Cha vim, tiu m.


Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b lao phi, vim ph qun mn tnh.
(2). Tr li ti liu
Phng php cha bnh bng tr: Qu li ti 9-10 gam, liu 5 gam, mt ong 25 gam, tr
xanh 1-1,5 gam. nc si vo qu li i, liu trong nm pht ri cht b cn, khi cn
nng cho thm tr xanh, mt ong vo trn u l c th dng c. Mi ngy ung mt thang,
chia lm ba ln ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, gii c, trn hng, li m.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b vim hng mn tnh, phi nng, ho.
(3). Tr l hng
Phng php cha bnh bng tr thuc: L hng, tr xanh mt lng va . Trc tin l
hng em ra sch, l hng tt nht nn ngt vo ma thu, nghin thnh bt, cho vo m s.
Mi ngy ung 2-3 ln, mi ln ly ra 6 gam bt, cho vo cng l tr ri un ln, i ngui mi
ung.
Cng dng cha tr: Lm mt mu, cm mu.

Ch : Phng tr ny dng vi ngi b lao phi, gin kh qun do ho, m trong mu, xut
huyt d dy v cc dng xut huyt nh tiu tin ra mu, xut huyt t cung, ban xut huyt.
(4). Tr to sen
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tiu mch 200 gam, to to 30 gam, ht sen 25 gam,
tr xanh 1 gam. B nhng ht tiu mch ni ra ngoi, cho nc vo nu tiu mch cho chn, khi
nc ang si cho tr xanh vo trn u l c th dng c. Mi ngy ung mt thang, chia
lm 3-4 ln ung.
Cng dng cha tr: Kin v, dng tinh.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b lao phi. Cng dng ca thuc trong ht
tiu mch ni l ngn m hi.
(5). Tr c tuyt
Phng php cha bnh bng tr thuc: Sn dc ti 45 gam, ht ninh khung (gi nt)
12 gam, bnh hng ngm 18 gam. Trc tin em sn dc, ht ninh khung nu ln, cht b
cn, cho thm bnh hng ngm vo nc trn l c th dng c. Ung ty lc.

Cng dng cha tr: B t nhun phi.


Ch : Phng tr ny ch tr m kh phi t khng dn ti h nhit, hi th ngn, t ni,
tip nhn km, c th gy yu, ho do lao phi. Sn dc, cam bnh, ch kh dng m, b t,
thn, phi, c th b c kh t, ch m t, li c th b kh phi, ch m phi. Ht ninh khung
(cn c tn gi khc l ht thin lc) c chc nng thanh nhit li hng, cn c chc nng
khng ch s sinh trng ca khun cu chui mu vng. Bnh hng ngm, v ngt v mt, c
chc nng thanh nhit nhun phi, cha ho tiu m. Trong cun Bn tho cng mc c
ni v bnh hng ngm: C cng dng b mu, t, phi, v ngt gip ha kh, v cht nhng d
hp th, kin t b d dy, cha ho. Cn ni thm: Hng ngm, nc hng p rt c tc dng
i vi cc bnh v phi. Kt hp ba loi thuc, u c chc nng b t nhun phi, thanh
nhit, cha ho, tiu m. Khi cha c m kh t v phi s c tc dng hn cha ho lao.
Phng php cha bnh bng bnh hng ngm: Ch ly nhng ht hng chn, ct b lp v
ngoi, phi c ngy v qua m sng, sau mt thng th gi kn vo ci, khong mt thng
sau s thnh bnh hng ngm, mt ngoi c mu trng nh phn, dng chi qut lp ngoi l
thnh hng ngm. B hng ngm vo ni un cho nng chy n khi thnh dng mt, vo
khun c hnh dng c bit, phi kh, khi phi kh xong th gi l bnh hng ngm. Nn phi
kh ngoi nh nng mt tri trnh chy nc.
(6). Tr cha lao
Phng php cha bnh bng tr: V a ct 9 gam, si h 6 gam, cam tho ti 3 gam.
Nhng loi thuc trn em nghin thnh bt, cho vo bnh gi nhit, nc si vo, y np
li trong 15 pht, ung nhiu nh tr. Mi ngy ung mt thang, khi ht nng th khng
ung na.

Cng dng cha tr: Thanh nhit mt mu, cha lao nhit.
Ch : Phng tr ny ch tr cha lao phi, iu tr chng tng nhit v gim nhit. Ngi
b cm phong hn, trng gi c khng nn dng. V a ct cng ging nh ht khi k, v ngt
mt, c tc dng thanh nhit mt mu, ch tr m hi trm, tng nhit h lao, phi nng do
ho, nn ra mu, chy mu cam, cha kht, cao huyt p. Cc th nghim v dc l chng
minh, phng thuc ny c tc dng rt tt trong vic thanh nhit v lm mt mu, c tc
dng gii nhit yu hn aminopyrine, nhng li tng ng vi cc loi thuc gii nhit
khc. N cn c tc dng gim huyt p, gim lng ng trong mu. Si h cng ging nh
r cy cm chng, v ngt v ng, mt, c th lm mt phi, t, v, thn, c chc nng lm mt
mu. V n c tnh nng gii c nn c chc nng lm gim nhit do lao. Phng thuc trn
cng thm mt lng nh cam tho c th gii nhit v iu dng. Dng kt hp ba loi
thuc trn, c tc dng rt tt i vi hin tng pht nhit do lao.
(7). Tr l cng lao
Phng php cha bnh bng tr: L cng lao cn ti v non 60 gam. Trc tin em loi
l trn ra sch, ro nc, cho vo bnh gi nhit, nc si chim na bnh, y np li
trong 10 pht, ung thay tr. Ung ht trong mt ngy nhng chia lm nhiu ln ung, khng
ung cn.
Cng dng cha tr: Thanh nhit t m.

Ch : Phng tr ny ch tr hin tng tng nhit do lao, ho ra mu. L cng lao, cn c


tn gi khc l l hong thin trc, th hong bch, kch hong bch, kch hong kim (ting T
Xuyn), mc hong lin. S phn bit gia cc ni Trung Quc l kh nhiu, c th mua c
quanh nm. Phng thuc ny tt nht l dng khi cn ti. N c v ng mt, c chc nng
thanh nhit t m, c th cha bnh lao phi. L cng lao c cha hm lng cht palmatisine,
jatrorrhizine v magnolorine c kh nng tiu dit khun cu chui mu vng, khun que gy
thng hn. Khi dng phng tr ny s tng kh nng khng lao trong qu trnh iu tr.

(8). Tr bch b
Phng php cha bnh bng tr thuc: Bch b, ng en mi loi 20 gam. em bch b
nghin thnh bt, nc si vo trong 20 pht, cho ng en vo, ung thay tr.
Cng dng cha tr: Cha ho nhun phi.
Ch : Phng tr ny ch tr i vi nhng ngi b ho ko di, ho ban ngy, ho do lao
phi. Bch b cn c tn gi khc l thuc dc st. Nn ngt trc khi cy ny mm vo ma
xun v trc khi chi ho vo ma thu, ra sch ht t, b r, nc si vo un hoc hp
cch thy cho n khi cy chuyn thnh mu trng, phi kh, ct thnh on, n sng hoc
nng ln. N c v ngt du, ng, c th cha ho nhun phi, ngi b ho d di, ho trong
thi gian di u c th dng. Theo cun Dc tnh lun c ghi: Cha nng phi, thng kh,
ho, ch nhun ch phi. Nghin cu v dc l ch ra rng, trong bch b c cha hm
lng cht stemonine, stemonidine, protostemonine, c tc dng cha ho r rt, c th gim
cng ca h h hp trung ng, c tc dng tiu dit nhiu loi k sinh trng trong c th.
C tc dng khng ch khun que gy lao, khun que gy bch hu, khun cu chui, khun cu
gy vim phi, khun que gy m v cc loi nm trn da. Ngoi ra, bch b cn c th dng
cha si, vim da, bnh acpet mng trn, mui t, ly cy vn cn ti ri tr st ln phn b
bnh.
3. Nhng iu cn ghi nh
phng bnh lao phi, nn lm c my im di y:
Tch cc gio dc v v sinh thn th, lm cho thanh nin hiu c cch thc truyn nhim
v s nguy him ca bnh lao phi. Gio dc tt thi quen v sinh sch s l khng c khc
nh m ba bi. m ca ngi b lao phi phi b t hoc tiu hy.
Phi kim tra sc khe nh k i vi thanh thiu nin, pht hin sm, cch li sm, iu tr
sm. Ngoi ra, cn cn kp thi cho tr s sinh tim vacxin phng lao c th sinh ra kh
nng min dch, gim s pht sinh bnh lao phi.

Khi pht hin cc triu chng thn nhit thp, m hi trm, ho khan, c mu trong m,
ngi mt mi, n t, km n v.v cn kp thi n bnh vin khm. Sau khi xc nhn l
bnh lao phi cn lp tc tin hnh cha bnh, ng thi phi tng cng ch dinh dng
nhm nng cao th cht. Ch cn pht hin kp thi, cha tr trit th bnh lao phi hon
ton c th cha khi.

Ngi b bnh lao phi khi nh cn tin hnh cch li. Cch li l bin php khng ch s
truyn nhim cho ngi khc. Ngi b lao phi l cn nguyn ca cc bnh lao khc. V vy
nn b tr ngi bnh vo mt khng gian ring bit, cht thi v dng ca ngi bnh u
phi ring bit khi ngi khe mnh.
Cc bin php c th l:

(1). Tt nht l a ngi bnh phng c khng kh lu thng, y nh sng, Nu


khng c iu kin, ngi bnh c th ng ti mt chic ging ring, ch thng xuyn m
ca s ly gi.
(2). Qun o chn mn ngi bnh nn thng xuyn phi ra nh nng tiu c, sau khi
bnh c cha khi, phng phi c tin hnh tiu c trit . C th dng cch t hoc
dng 1-2 tha gim mi mt vung cho vo l ri xng khi, li ly 3% bt ty trng ra sch
hoc 3% nc lyzon phun ln khp nh v sn, ng ca chnh v ca s t 1-2 gi.
(3). Ngi bnh nn hn ch tip xc vi ngi khc, khng c i n ni cng cng.
(4). n, dch m, nhng th m ngi bnh nn phi c tiu c, c bit ch dch
m ca ngi bnh phi khc ra giy hoc khc vo ng nh, tin hnh t hoc tiu c
xong mi c vt i.
(5). Bin php cch li tt nht i vi ngi b lao phi l vo ni cch li ca bnh vin
chuyn khoa lao phi, gim kh nng truyn nhim vi ngi trong ngnh cng nh vi ngi
khc, c li cho gia nh v x hi.
VI. Ung th phi
Trong nhng nm gn y, t l t vong v t l mc bnh do ung th phi cc nc trn
th gii khng ngng ra tng. thi k u mc bnh, bnh ung th phi thng khng c
triu chng g, khi pht hin ra triu chng th cn bnh ny vo thi k pht trin, ch
yu c lin quan n cc yu t di cn, phn k, ln nh, v tr ca khi u. Triu chng thng
gp l ho mn tnh, khc ra mu, tc ngc, kh th, st, au ngc, khn ting, n km v gim
cn v.v Nhng triu chng ny cng c th do nhng loi bnh khc phn ngc gy nn, v
vy mt khi c biu hin nn nhanh chng i n bnh vin kim tra nhm xc nh r cn
nguyn ca bnh, trnh cho bnh tnh trm trng hn.
Nguyn nhn dn ti bnh ung th phi cho ti nay vn cha xc nh c r rng, nhng
thng thng ngi ta cho rng n c lin quan ti nhng nhn t di y: Mt l ht thuc,
y l nhn t u tin dn ti bnh ung th phi; hai l khng kh nhim, theo thng k, t l
t vong v t l mc bnh do ung th phi ti cc khu cng nghip v cc thnh ph ln l kh
cao, iu ny c kh nng lin quan ti s nhim ca kh thi cng nghip v kh thi sinh
hot; ba l nhn t v ngh nghip, ngi thng xuyn tip xc vi cc cht nh aming,
asen, crom, kn, nha ng, khi bi; bn l cc nhn t khc, v d nh cc nhn t virus
truyn nhim, cc loi thc n bn i mc, thiu vitamin A, kh nng min dch ca c th
gim v do di truyn u c tc dng chung i vi s pht tc ca bnh ung th phi.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh


Nghin cu ch ra rng, tr c nhiu thnh phn c tc dng ngn tr cc cht ha hc
gy ung th. Tc dng ngn tr tr xanh l mnh nht, c th t ti 90%. Tip l tr hoa,
tr long v hng tr. Qua th nghim pht hin ra rng, dng 1 gam l tr chia lm hai ln,
mi ln cho thm 150 ml nc l c th ung c, nh th l c th hon ton ngn tr c
nhng hp cht ha hc gy ung th cho c th.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr k khi
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hong k, cu khi mi loi 15 gam, l tr va .
Mi ngy vo bui sng ly nhng loi thuc trn, nc si vo hoc tt hn l nc vo
un si ln, i na ting sau l c th dng c, mi ngy ung vi ln. Tip tc un si
ung hoc ung m u c, ung mun nht l trc khi i ng, tt nht l nn n ht hong
k v cu khi; mi ngy ung mt thang, kin tr ung trong mt thi gian di th tt hn.
Cng dng cha tr: Hong k cn c tn gi l c cn, c tc dng tr hon s lo ha ca
c th, tng cng v iu tit kh nng min dch ca c th. c bit n c cha nhiu hm
lng nguyn t vi lng slen, l cht cha ung th rt tt.

Ch : Hong k v cu khi u c cng tc dng, c chc nng tng cng v nng cao kh
nng khng bnh ca c th. Ngi b mc bnh ung th phi c th kin tr ung tr lm t
hong k v cu khi th cng c th nng cao kh nng min dch ca c th.
(2). Tr o ng khng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 50-100 gam o ng khng, hng tr 3 gam, to
25 gam. o ng khng v to ra sch ri cho thm 1000 ml nc vo, un ln cho n khi
cn 500 ml, cho hng tr vo un si trong mt pht l c th dng c.
Cng dng cha tr: Kin t ch kh, gii c chng ung th.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b ung th d dy, ung th thc qun v cc
loi khi u khc.
(3). Tr long qu trm
Phng php cha bnh bng tr thuc: Qu la hn hai qu, tr long 5 gam. Cho nc vo
qu la hn v tr long vo un ln, i si 10 pht ri cht ly nc. Ung thay tr, mi ngy
1-2 thang.

Cng dng cha tr: Tng cng sinh lc, li hng, gii c chng ung th.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b vim hng mn tnh v cc bnh ung th
vm hng, ung th phi.
(4). Tr xanh vi qu sung
Phng php cha bnh bng tr thuc: Sung 2 qu, tr xanh 10 gam. Qu sung ct thnh
ming, cho mt lng nc thch hp vo un ln cng vi tr xanh, i si trong 10 pht l
c th dng c. Ung nhiu nh tr, mi ngy ung mt thang.

Cng dng cha tr: Nhun phi sch rut.


Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b ung th phi thi k u.
3. Nhng iu cn ghi nh
Nguyn nhn gy bnh ung th phi ch yu l do ht thuc, cch sinh hot khng tt, sng
gp gp, trong ht thuc chnh l bn tay t thn ch yu, 90% ngi b ung th phi l c
lin quan ti thuc l. Vy, trong sinh hot phi c cch phng trnh th no khng mc
phi bnh ung th phi?
Lm gim s nguy hi ca thuc l. Nguyn nhn dn ti bnh ung th phi l do cc yu t
v mi trng nhim, ch dinh dng trong n ung, nhng so vi ht thuc, tc dng
ca mi trng, ch n ung vn t hn. C ti liu chng minh, 80% ngi b ung th
phi l c lin quan n thuc l, tuy bnh ung th phi khng hon ton l do thuc l gy
nn, nhng hai th ny c th coi nh anh em rut, chng khng th tch ri. V vy, iu kin
u tin phng trnh bnh ung th phi vn l cai thuc.
Khi n ung cn phi n c ba loi thc vt. Cc nh khoa hc M lit k ra 25 nhn t
nguy him d gy ra bnh ung th phi, trong t nht l khi n khng ba loi thc phm
ny s d gy ra bnh ung th phi: thiu rau v hoa qu ti, thc n c hm lng slen thp
v n khng cc loi u. Rau v hoa qu ti c cha nhiu hm lng vitami vitamin A
tr hon s gic ha t bo, ngn tr s pht sinh ca cc t bo gy hi v gy ung th;
vitamin C ngn tr s hnh thnh nhng hp cht ha hc gy ung th cho c th, thc y s
hp thnh nhng cht lm nhiu trong c th; ngoi ra, vitamin E c tc dng chng oxi ha,
n c th tiu dit nhng cht gy ung th c hi cho c th, ngn tr s hnh thnh nhng t
bo t do dn n ung th. V vy, trong sinh hot phi n nhiu rau v hoa qu ti. Ngoi ra,
trong u c cha t nht nm loi cht c cng dng chng ung th v c th thc y chc
nng to mu ca c th, thn kinh dinh dng, c th gim qu trnh lo ha, tng cng hot
ng ca no, nng cao kh nng gii c ca c th, cn c chc nng gim lng m trong
mu, chng ung th, c th ni l n c rt nhiu cng dng.
Gim s nhim ca khng kh v mi trng. Nguyn nhn gy bnh ung th phi cn l
do khng kh nhim. Phi ch n tng im nh trong sinh hot, thng thng, nhng b
ni tr mt s gia nh khi nu n c thi quen chao, rn, xo, thng un du tht nng.
Cn phi bit rng, du un, rn, xo c th lm tng vt nhng cht gy ung th c trong
khng kh.
ng nhin, trong mi trng sinh hot khng ch phi ch nhng ni dung ny m cn
phi ch ti nhng nh hng ca cht gy ung th, cc cht phng x, nu c cht c do
nhim c tnh phng x trong khi ngi hoa hoc ca cc vt liu trang tr trong phng cng
phi rt ch .
Chng III: Nhng cn bnh thng gp v
h thng tun hon v mu
I. X cng ng mch

X cng ng mch l mt dng bnh bin th ca vim ng mch. Cht cholesterol, m


trung tnh hoc cht platelet hoc lp cn trong dch mu huyt qun b g ln, khin huyt
qun tng thm dy, tr nn cng, khin ch trng bn trong huyt qun b thu hp li, lm
qu trnh tun hon mu din ra khng thun li, t to ra chng x cng ng mch, nu
tip tc b xu i th s tc nghn hon ton dn ti nhi mu c tim v nghn mch mu no.

C rt nhiu nguyn nhn gy bnh, trong ch yu l do s ri lon thay i cht lipids,


ng lc hc ca dch mu b thay i v bn thn ng mch cng c s thay i. Khi ngi
bnh c triu chng lng m trong mu cao (ch yu l hm lng cc cht cholesterol, cht
triglyceride v hm lng thp ca cht lipoproteins tng ln) th bnh s d pht sinh. Khin
lng m trong mu tng ln c th l do n nhng thc n c cha qu nhiu hm lng m
ng vt nh m ln, tht m, cc loi ni tng nh gan, thn, lng trng, kem sa v.v
Cng c th l do bnh v gan thn, bnh tiu ng, chc nng tuyn gip yu i dn ti s
thay th cht lipids b mt lm lng m trong mu tng ln.
Bnh ny thng gp nhiu ngi gi, phn ln l trn 40 tui ( ph n thng gp
nhiu l sau thi k mn kinh). Nhng ngi tui trung nin hoc thm ch l tui thanh
nin cng c th mc bnh. Nam gii mc bnh nhiu hn n gii, bnh cng thng nng
hn. Nhng c dn thnh th, nhng ngi lao ng tr c cng thng, ngi b bo ph, cao
huyt p, ngi b bnh tiu ng v ngi c lng m trong mu cao cng thng d mc
bnh hn.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh


Cc chuyn gia v dinh dng cho rng tr l phng thuc hu hiu nht t thin nhin
c ban cho con ngi. Cc nghin cu cng sm chng minh c rng, ung tr c tc
dng lm gim lng m trong mu, gim huyt p, t c th phng trnh c nhng cn
bnh pht sinh v tim, no, huyt qun. V trong l tr c cha phenol, c bit l nhi tr c tc
dng rt tt trong vic lm gim lng m v bo v mao mch huyt qun.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr cu k
Phng php cha bnh bng tr thuc: Mi my ht cu k, nc nng vo, ung lm
nhiu ln.
Cng dng cha tr: B thn ch tinh, dng gan sng mt, nhun phi.
Ch : Cu k c th lm gim huyt p, gim lng m v chng x cng ng mch. Khi
chc nng gan thn khng dn ti chng mt tai, th gic km, tr nh gim cn c chc
nng cha cc chng trn ng thi bo v sc khe, rt thch hp vi ngi dng my tnh
nhiu dn ti mi mt.
(2). Tr hoa he

Phng php cha bnh bng tr thuc: Mi ngy vo sng v ti c dng 6 gam hoa he,
nc si vo sau ung thay tr.
Cng dng cha tr: C tc dng r rt khi lm gim huyt p.
Ch : Hoa he c th lm gim s au v gin ca mao mch huyt qun. C th dng
phng chng v cha tr bnh cao huyt p, xut huyt no.

(3). Tr sn tra
Phng php cha bnh bng tr thuc: Sn tra 15-30 gam, nc si vo ung thay tr.
Mi ngy vo sng v ti dng mt ln.
Cng dng cha tr: Gim lng m trong mu.
Ch : Theo nghin cu v dc l ch ra rng, nhng thnh phn c trong sn tra c th
tng cng v iu ha chc nng ca c tim, ci thin s x cng ca huyt mch, phng
chng s ri lon ca nhp tim, gim lng m trong mu, m rng huyt qun, gim huyt p.
Ngi b cao huyt p, au tim, lng m trong mu cao c th dng.
(4). Tr hoa cc
Phng php cha bnh bng tr thuc: Mi ngy dng khong 3 gam cc trng ung nh
tr, mi ngy 3 ln; c th cho hoa cc vo cng vi hoa kim ngn, cam tho un ln ri ung
nh tr.
Cng dng cha tr: Bnh gan sng mt, thanh nhit gii c.
Ch : Hoa cc cng ging nh cam tho, v ca n khng ng, c th dng hoa cc to hoc
hoa cc nh u c. Hoa cc c tc dng r rt trong vic lm gin ng mch vnh, tng
lu lng ca ng mch vnh, dng vi ngi b cao huyt p, x cng ng mch, khng ch
ci thin c triu chng m cn c th lm gim lng cholestron, c tc dng cha bnh r
rt i vi cn bnh x cng ng mch no v ng mch vnh.
(5). Tr nhn ht sen
Phng php cha bnh bng tr thuc: Dng 12 gam nhn ht sen, nc si vo sau
ung nh tr, vo mi sng v ti ung trong ngy ung mt ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, an thn, tr tim.
Ch : Nhn ht sen l phn chi mm mu xanh gia ht sen, n c v ng, nhng li c
tc dng gim huyt p rt tt.

3. Nhng iu cn ghi nh
X cng ng mch l cn bnh thng gp ngi gi. phng trnh x cng ng
mch nn bt u tui trung nin:

Mt l tham gia cc hot ng th dc thch hp, ch kt hp gia lao ng v ngh ngi,


trnh lm vic mt mi qu sc. Mc vn ng tui trung nin khng nn qu nhiu, cc bi
tp vn ng khng nn qu sc, ch yu l cc bi vn ng nh i b, chy b, leo cu thang,
tp thi cc quyn. Vn ng khng ch gii ta s cng thng v tinh thn, khin thn kinh n
nh m cn c th gim lng cholestron trong mu. Nhng ngi tui trung nin khng
th chy b hoc nhng ngi lm vic vn phng c th thng xuyn thc hin nhng bi
vn ng mt c chn, nhc hai u gi ln, mi chn chm t, xoay trn phn mt c chn,
xoay theo mt hng khong 20 ln, mi ngy lm hai ln s pht huy c tc dng.
Hai l ci thin ch n ung. Thng thng, qua tui 40 s b mc chng x cng ng
mch cc mc khc nhau. Trong ch n ung trc tin khng nn n qu nhiu nhm
duy tr s n nh v trng lng ca c th. Tip nn n t nhng thc phm l ng vt c
cha nhiu m, nhiu ng. C th n nhiu c, nhng thc phm c cha nhiu hm lng
cht magie, n gii mi ngy phi c 450 mg, nam gii mi ngy phi c 550 mg magie l
thch hp nht. Chui v hnh nhn c cha nhiu hm lng magie.
Ba l thc hin cai thuc cai ru mt cch nghim tc. Hng ngy nn gi tm l vui v,
tinh thn thoi mi, to mi quan h tt v giao tip ci m vi ng nghip, hng xm v bn
b xung quanh. Trng thi tinh thn tt cng l mt trong cc cch phng chng bnh x
cng ng mch.
Bn l ung nhiu tr xanh. Tr xanh c chc nng gim lng m trong mu, c th phng
trnh bnh x cng huyt qun. Theo bo co, do nhi tr c trong tr xanh cha thnh phn c
li l flavon c th gim lng m trong mu, gim lng platelet b ng t qu nhiu, gim
dnh mu, chng tc huyt qun, t gim s ln trng phong. V vy, ngi hay ung
tr xanh c s ln trng phong t hn ngi khng ung l 73%.
II. Bnh vnh tim
Bnh vnh tim hay cn gi l bnh ng mch vnh l do c ch ca ng mch vnh (x
cng ng mch hoc co git huyt qun) b hp hoc b ngn tr dn ti au tim do c tim b
thiu mu thiu oxi (tim qun au) hoc c tim b hoi t (c tim b tc) cn gi l bnh au
tim do thiu mu.
Bnh thng chng ta ni bnh vnh tim a phn l do hp hoc tc ng mch gy ra, cn
gi l bnh au tim do x cng ng mch vnh. ng mch vnh b co hp l do cht bo
trong huyt qun b tch t li, qu trnh ny c gi l x cng ng mch. S pht trin ca
x cng ng mch lun theo mt trnh t nht nh, s co hp ca ng mch vnh dn dn
b nng hn, hn ch s chuyn ha mu vo c tim. Tim khng c cung cp lng oxi
cn thit khin ngc b nh hng v lm tim b au.

S pht tc ca bnh au tim i vi mi ngi l khng ging nhau. a s ngi ta hnh


dung l cm gic phn ngc b tc, cm gic tc bng, c cm gic b tc, mt s
ngi bnh c cm gic kh chu hai vai, lng, c, c hng, lm chm hoc ngn tr glyxerin
v axit nitric.

Nghn c tim l mt biu hin khc ca bnh vnh tim, triu chng ca n l au ngc
trong thi gian di v tr nn nghim trng, khng c tc dng trong vic cha cht glyxerin
v axit nitric. Khi nghn c tim th ng mch vnh s hon ton b ngn tr, b phn c tim
ny do khng c dch mu cung cp m s b hng. a s do b phn b thu hp m dn ti
qu trnh ngng mu nhanh, d ph hy hoc huyt qun b co git.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh

Cc loi axit amin c trong l tr c 25 loi, trong theanine c hm lng cao nht, chim
hn 50% trong axit amin. Theo tng kt, axit amin l thnh phn dinh dng tt yu ca c
th. C axit amin l yu t quan trng bit c c th c khe mnh hay khng, v d nh
axit glutamic c th lm gim amoniac trong mu, cha chng hn m gan; methionine c th
iu chnh cht bo.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr u xanh l sen
Phng php cha bnh bng tr thuc: L sen kh 2 gam, u xanh 5 gam, tr xanh 2 gam.
Cho u xanh vo ni rang qua, gi thnh bt. Cho l sen v tr xanh vo ni, cho bt u xanh
v mt lng nc thch hp vo un ln. Sau khi nc si cht b cn, ung nh nc tr.
Cng dng cha tr: C tc dng thanh nhit, gim lng m trong mu, gip gim huyt p.

Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b bnh vnh tim.


(2). Tr mch nha sn tra
Phng php cha bnh bng tr thuc: Mch nha nu 10 gam, sn tra nu ct ming 3
gam, ng en va . Cho nhng v thuc trn vo cc, cho 250 ml nc si vo, y np li
trong 20 pht ri ung nng nh tr. Mi ngy ung 2-3 thang.
Cng dng cha tr: Gim lng m, gim huyt p, tr tim.
Ch : Nhng ngi b cao huyt p, ngi b vnh tim v ngi tiu ha khng tt nn
ung trong mt thi gian di, c tc dng tt trong vic bi b sc khe.
(3). Tr l ngn hnh
Phng php cha bnh bng tr thuc: L ngn hnh 5 gam. em l ngn hnh v nt, cho
vo trong cc gi nhit, nc si vo, y cht np trong na ting. Ung thay tr.

Cng dng cha tr: ch tim b phi, ha thp chng t.

Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b au tim do x cng ng mch vnh, lng


m trong mu cao, bnh l, vim rut.
(3). Tr hoa cc quyt minh

Phng php cha bnh bng tr thuc: Hoa cc 3 gam; sn tra, quyt minh mi loi 15
gam. Cho ba loi thuc trn vo cc, nc si vo, trong 30 pht, c th ung nhiu nh
tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit bnh gan, hot huyt thng mch.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b bnh vnh tim, c tc dng gim huyt p,
lm mm huyt qun.
(4). Tr thuc qu sm
Phng php cha bnh bng tr thuc: n sm, to gai ct ming (sn tra ct ming)
mi loi 10 gam, mch mn 5 gam. Cho ba loi thuc trn vo cc, nc si vo, trong 30
pht, i cho bt nng l c th ung c. Ung nhiu nh tr.
Cng dng cha tr: hot huyt thng mch.
Ch : Phng tr ny dng iu tr bnh vnh tim, cao huyt p v c tc dng lm mm
huyt qun.
(5). Tr thuc hoa cc, sn tra, tiu thn khc
Phng php cha bnh bng tr: Hoa cc 25 gam, sn tra ct ming 15 gam, tiu thn
khc 3 gam. Mi ngy ung mt thang. nc si vo, ung nh tr.
Cng dng cha tr: Cha sng mt trng gi, tr tiu ha. Ch tr bnh vnh tim cao huyt
p.
Ch : Phng tr ny cn kim cha c chng lng m trong mu cao, tiu ha khng tt,
tiu chy.
3. Nhng iu cn ghi nh
Ngi khng c triu chng nguy kch ca bnh vnh tim cng s gim i s nguy him ca
bnh ch yu nhm vo nhng ngi d mc bnh, khng ch nhng nhn t d gy bnh,
phng trnh s hnh thnh x cng ng mch. Ngay t khi cn l tr nh, thanh thiu nin v
khi cn tr phi bt u tch cc phng trnh nhng nhn t nguy him pht sinh.
Mt l khng ht thuc.
Hai l duy tr s n nh bnh thng ca huyt p, huyt p mc l tng l 120/80 mm
Hg. Cc bin php phng trnh cao huyt p l gi trng lng c th mc bnh thng,
hn ch cht cn v cc n mn c hp th vo c th, duy tr lng kali, canxi v magie
thch hp v s dng thuc gim huyt p di s ch dn ca bc s.
Ba l duy tr lng m trong mu mc bnh thng, phng trnh lng m trong mu qu
cao, ngi mc cao nguy him nn kim tra nh k, n t n c cht m, thng xuyn
vn ng v ung thuc gim lng m.
Bn l trnh cho tm l cng thng.
Nm l cch sinh hot vn ng qu t l yu t v cng nguy him dn ti bnh vnh tim,
tp th dc u n gip duy tr c trng lng c th, lm gim lng m trong mu v s
pht sinh ca bnh cao huyt p, bnh vnh tim.

Su l duy tr lng ng trong mu mc bnh thng, phng trnh bnh tiu ng.
III. Cao huyt p
Cao huyt p l t thng gi cn bnh huyt p cao trong h thng tun hon, thng
thng l ch huyt p ng mch tun hon trong c th tng cao, l mt triu chng lm
sng chung thng gp. Huyt p ng mch trong mt ngy c s thay i rt ln, khi trng
thi sinh l khng ging nhau, v d nh lc ngh ngi v vn ng, lc bnh tm v b kch
ng, lc no v i, lc sng v ti, ch s huyt p thng c s thay i nht nh. Huyt p
mc cao th t l mc cc bnh vnh tim, bin chng ca ng mch thn v xut huyt no
cng cao hn. C th thy rng, gia huyt p ng mch v hu qu ca n c mi quan h
nht nh vi nhau.
Lm th no bit c mc ca chng cao huyt p? Thp mc 18,7/12 kPa
(140/90 mm Hg) l bnh thng, cao mc 21,3/12,7 kPa (160/95 mm Hg) l cao huyt p.
y l mc tiu chun chun on v cao huyt p ca t chc Y t th gii. Hin nay, tiu
chun bnh thng l c s khng nh t qu trnh phn tch so snh ca s phn b huyt
p nhng ngi cao huyt p vi s phn b nhng ngi bnh thng. Gii hn mc
bnh thng t c ny hp l hn nhiu so vi cc phng php khc.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Tr ph nh c th lm gim lng cholesterol, cht triglyceride v axit fatty t do, tng
lng bi tit cht cholesterol qua ng tiu tin v i tin, cng c th khng ch i cht
thnh phn cholesterol c trong gan, ng thi c tc dng phng chng bnh v huyt qun
tim.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr l du kh inh
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr kh inh, hoa cc, l du, r c gianh trng, cu
ng mi loi 6 gam. Gi thnh bt th, un thnh tr, ung nhiu nh tr.

Cng dng cha tr: Thanh nhit, bnh gan. Dng cho nhng ngi b cao huyt p, au
bng, au u.
Ch : ng y cho rng, c gianh trng c v ngt v mt, quy phi, d dy, bng quan. C tc
dng mt mu cm mu, thanh nhit li thp, tng cng sinh lc, cha kht.

(2). Tr k sinh du
Phng php cha bnh bng tr thuc: K sinh du, l tr mi loi 10 gam. nc si vo
ung nh tr.
Cng dng cha tr: Cha bnh cao huyt p, au xng phong thp.
Ch : K sinh du c v ng, ngt du, quy gan, lc thn. y l loi thuc trung tnh khng
nng khng lnh, cha phong thp, b gan thn, cng c tc dng dng huyt ch m.
(3). Tr hot huyt
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hng hoa 5 gam, n hng 5 gam, tr xanh 1 gam,
ng en 25 gam. nc vo un.
Cng dng cha tr: Phng trnh bnh xut huyt no, cao huyt p.
Ch : Hng hoa cn gi l hoa nam hng, hoa tho hng. Phng thuc ny c v cay nng,
nhp gan, tim, c tc dng hot huyt thng mch, cha tc gim au.
(4). Tr hoa cc hoa hng long m
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hoa cc 6 gam, hoa hng 6 gam, c long m 10
gam, tr xanh 6 gam. nc si vo bn v thuc trn, ung nhiu nh tr, mi ngy ung
mt thang.
Cng dng cha tr: Thanh nhit mt mu, kin t h p.
Ch : Hoa cc c hm lng cht du, trong du l long no, du cc Ngoi ra, n cn
cha hm lng vitamin A, vitamin B1, axit amino
nc si vo hoa cc hoc un ln, n c tc dng khng khun nht nh i vi khun
cu chui mu vng, khun que gy ra nhiu loi bnh v cc loi nm da; khi nng cao,
n cn c tc dng khng ch i vi virus gy cm PR 3 v khun xon. Cht thuc cha trong
hoa cc cn c th lm gin ng mch vnh, tng lu lng mu chy vo vnh tim, c tc
dng lm gim lng oxi hao ph tim v lm gim huyt p, ngoi ra cn c chc nng khng
ch s lu thng ca mao mch huyt qun t c th chng vim. Thuc cao hoa cc c
th thng v, c tc dng gii nhit.
(5). Tr gim huyt p hoa hng hoa cc
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr xanh, hoa cc, hoa hng mi loi 3 gam.
nc si vo, ung hng ngy.

Cng dng cha tr: C tc dng ci thin mao mch huyt qun, phng tr s d v ca
mao mch huyt qun, tnh thm thu cao m dn ti xut huyt. C th gim huyt p, c tc
dng i vi ngi b cao huyt p, c tc dng phng trnh chng xut huyt.

Ch : Thng xuyn dng loi tr ny, c th bnh gan gii gi, sng mt gim nhit, c
cng dng rt tt trong vic phng tr bnh cao huyt p.
(6). Tr hoa tam tht
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hoa tam tht 30 gam (hoa tam tht thng n t
thng su n thng tm, sau khi hi th phi kh, ct nh, cho vo bnh s). Mi ngy ly ra 3
gam hoa tam tht, nc si vo. Ung thay tr.

Cng dng cha tr: Thanh nhit sng mt, bnh gan h huyt p.
Ch : Phng tr ny dng cha vi nhng ngi b cao huyt p, hoa mt chng mt,
tai, vim hng cp tnh v.v
(7). Tr l sen
Phng php cha bnh bng tr thuc: L sen ti ra sch ct nh, cho mt lng nc
thch hp vo, un si ngui ung thay tr.
Cng dng cha tr: Thuc nc v thuc cao t l sen c tc dng lm gin huyt qun,
thanh nhit gii c v h huyt p.
Ch : L sen cn l mt v thuc gip gim bo.
(8). Tr c sn dy

Phng php cha bnh bng tr thuc: em c sn dy ra sch ct thnh tng ming
mng, mi ngy dng 30 gam, cho nc vo un si ln sau ung nh tr.
Cng dng cha tr: Thng xuyn ung tr lm t c sn dy s c tc dng r rt trong
vic cha tr bnh cao huyt p.
Ch : C sn dy cn c tc dng ci thin tun hon mu ln no, c tc dng kh tt i
vi cc chng au u, chng mt, tai v au mi lng do bnh cao huyt p gy ra.
(9). Tr ht quyt minh
Phng php cha bnh bng tr: Mi ngy dng khong 15-20 gam ht quyt minh,
nc si vo ung nh tr.
Cng dng cha tr: C tc dng gim huyt p, gim lng m trong mu, lc gan sng mt
v.v
Ch : Thng xuyn ung tr lm t ht quyt minh s c tc dng trong vic iu tr bnh
cao huyt p, l mt loi thuc cha cao huyt p, hoa mt chng mt, th gic km.

(10). Tr k sinh du
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 15 gam k sinh du kh, un ln trong 15 pht
l c th dng, mi ngy vo mi sng v ti ung mt ln.

Cng dng cha tr: K sinh du l loi thuc b thn, b huyt.


Ch : ng y cho rng, tr k sinh du l loi nc ung thay tr, c cng dng r rt trong
vic cha bnh cao huyt p.
(11). Tr ru ng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ru ng mi ngy dng 25-30 gam, mi ngy ung
vi ln.
Cng dng cha tr: C tc dng cha t, h huyt p, li niu, dng v.
Ch : Ru ng c tc dng rt tt trong vic li niu gim huyt p, khi c biu hin lm
sng dng ru ng s c tc dng r rt trong vic cha bnh ph v cao huyt p do chng
vim thn gy ra.
3. Nhng iu cn ghi nh
Chng ta u bit cao huyt p l mt loi bnh ca phng thc sinh hot, khng mt loi
vacxin no c th phng trnh c bnh cao huyt p. Phng php sinh hot lnh mnh
chnh l cch phng trnh tt nht. T chc Y t th gii sm ch ra rng, cao huyt p gm
c chng huyt qun tim no, hon ton c th thng qua cch sinh hot vn minh, lnh mnh
tng tnh phng bnh, hn na cn nn phng bnh ngay t khi cn tr. V s pht sinh ca
nhng loi bnh ny l bt u hnh thnh t thi k chng ta cn tr, trong mt thi gian di
n bnh, n tui trung nin triu chng ca bnh mi dn dn b pht tc.
Phi phng tr bnh t sm, ngay t khi pht hin ra chng cao huyt p, iu mu cht l
mi ngi u phi bit v cch phng trnh bnh, mi ngi u c th t bo v c sc
khe ca mnh. Trong bn nn tng ln ca tuyn ngn Victoria ni ting n ung hp l,
vn ng va phi, cai thuc t ru, tm l bnh n (cng l cch sinh hot lnh mnh),
thng qua thc tin chng minh c y l mt phng php y hiu qu. C nghin c
chng minh cch sinh hot lnh mnh ny c th lm t l mc bnh cao huyt p gim
xung 55%, c th thy rng tc dng ca vic lm gim t l mc bnh cao huyt p l rt d.
C chuyn gia a ra ba k lut ln, bn ch ln phng trnh bnh au tim, cao
huyt p. Ba k lut ln l: Th nht, sinh hot iu ; th hai, n ung khoa hc; th ba, sinh
hot vn ha thng xuyn.
Bn ch ln l: Mt l duy tr huyt p mc bnh thng; hai l duy tr trng lng c
th mc bnh thng; ba l duy tr lng m trong mu mc bnh thng; bn l n ung
iu ; nm l cai thuc, hn ch ung ru, n t mui; su l duy tr vic tp th dc mc
thch hp; by l gi n nh trng thi tm l cng nh tinh thn; tm l c thc t bo v
sc khe ca mnh. Nhng iu ny rt c ngha v c nh hng su rng n vic phng
trnh bnh cao huyt p ca chng ta.
IV. Bnh tim mang tnh phong thp
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Ngc trc c cha hm lng glucozit ng ca hu ty, glucozit hu ty, v phenol glucozit,
ru h b v vitamin A. Glucozit hu ty ca ngc trc c tc dng tr tim, mt lng thuc
nh c th khin tim p nhanh v mnh hn, vi mt lng ln s phn tc dng. Ngc trc
kt hp vi vic dng cy long m cha phong thp, ng quy gip ha huyt, cam tho
iu ha cc v thuc s c tc dng cha bnh au tim do phong thp.

2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr phong tim
Phng php cha bnh bng tr thuc: R cy tr gi (hn 10 nm tui tr ln) 30-60
gam, phong h l 30 gam, vn nin thanh 6 gam, mt t ru np. Cho mt lng nc thch
hp vo bn v thuc trn, un si trong 30 pht, cht b cn l c th dng c. Mi ngy
ung mt thang, ung ty lc.
Cng dng cha tr: Tr gi, tr tim, li niu.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b tim mang tnh phong thp, tim p nhanh,
hi th ngn, sng tc ngc v.v
(2). Tr tr tim

Phng php cha bnh bng tr thuc: R cy tr gi 30-60 gam, ru np mt lng


thch hp. em r cy tr gi (cng gi cng tt) ra sch, sau khi ro nc ct thnh ming
mng, cho nc v mt lng ru np thch hp vo, cho vo ni nu ln hoc cho vo
bng s dng la nh un, cht b cn l c th dng c. Mi ngy ung mt thang, ung
mt ln vo bui ti trc khi i ng.
Cng dng cha tr: Cha phong thp, tr tim an thn, li niu tiu ph.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi au tim phong thp tnh, tim p nhanh, hi
th ngn, t niu, sng ph, kh ng.
(3). Tr hoa hng dng
Phng php cha bnh bng tr: Hoa hng dng mt bng. em hoa hng dng ct
thnh bn phn, ly mt phn, cho nc vo un ln ung nh tr. Mi ngy hai ln, mi ln
mt ln un, ung khi cn nng.
Cng dng cha tr: Cha phong thp, tr tim, an thn.

Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b phong thp, van hai l hp, tc ngc, tim
p nhanh, nhp tim khng u.
(4). Tr ngc trc
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ngc trc, long m, ng quy mi loi 9 gam,
cam tho 3 gam. Cn c theo t l ca nhng v thuc trn tng s lng ln 10 ln, nghin
thnh bt, mi ngy ly ra 30-40 gam, nc nng vo bnh, mt na lng nc si vo,
y cht np, sau 10-20 pht l c th dng.
Cng dng cha tr: Dng m nhun phi, cha phong thp, ha huyt.
Ch : Phng tr ny ch tr bnh au tim tnh phong thp. C tc dng ngn thp v cha
bnh tiu ng. Ng trc cn c chc nng dng m lm m, dng cha cc chng tn
thng phi, d dy. Trong cun Bn tho bin c c ghi: (tn gi khc ca ngc trc) c tc
dng lm nhun, dng m phi v t, nhng ngi b phong nhit phong thp c th dng,
nhng ngi b nhit phong thp d gy tn m, m v thuc ny li c tc dng dng m, li
d ngn c, ngc trc c v ngt du, b m khng c, c ngi xa tin dng.
(5). Tr ngc trc mch mn
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ngc trc, mch mn, bch hp, thch hc mi loi
15 gam. Cn c vo lng t l cc loi thuc trn tng ln gp by ln, nghin thnh bt. Mi
ngy dng 60 gam, nc un si vo, cho thm mt na lng nc si, y cht np,
i 10-20 pht sau l c th ung, ung ty thay tr.
Cng dng cha tr: Dng m, tng cng sinh lc, nhun phi, thanh tim, ch v.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b bch hu thi k u, phng trnh bnh
vim c tim v t lit u dy thn kinh, nhng ngi b vim t v nn king dng. Bn v
thuc trn u c v ngt lnh, c chc nng t m, nhun phi, dng v, sau khi kt hp dng
vi ng ng s cng thm t nhun, c tc dng vi ngi b tn thng phi v, bao gm
ngi mi khi bnh bch hu, ngi mi hi phc bnh vim phi. Mch mn c tc dng
dng m nhun phi, dng tim, khai v, tng cng sinh lc. Trong cun Bn tho hi ng
c ni: Mch mn l loi thuc thanh tim nhun phi. Cun Bn tho chnh ngha cng ni:
Mch mn c v ngt, ngn m, b m v, tng tuyn nc bt, vn l mt loi thuc b ch
cam dc. R mch mn c cha hm lng cht steroid sapogenins, -sitosterol, axit amin,
ng gluco v vitamin A. i vi ngi b bnh tiu ng, mch mn c tc dng lm gim
lng ng trong mu v cn c th nhanh chng thc y s phc hi ca t bo insulin.
Ngoi ra, thnh phn mch mn c tc dng khng khun kh tt i vi khun cu chui
trng, khun que rut gi v.v
3. Nhng iu cn ghi nh
phng cn bnh ny, trc tin cn phng mc chng phong thp nhit, l c s
bnh au tim kh pht sinh. Mt khi phn mng tim c s tn hi th nn tch cc khng ch
v d phng hot ng phong thp, khng ch triu chng, ci thin chc nng ca tim nhm
trnh cho bnh bin chng nng hn.

(1). Phng trnh v cha tr s truyn nhim ca khun lin cu. Phi ch v sinh ni ,
i vi cc loi bnh truyn nhim do khun lin cu cp tnh gy nn nh bnh st pht ban,
vim amian cp tnh, vim hng, vim tai gia v vim hch bch huyt, nn tch cc cha
trit nhm trnh s pht tc ca bnh phong thp nhit. S pht tc nhiu ln ca bnh
phong thp nhit s lm s tn hi ca phn vnh tim thm trm trng.
(2). Kt hp nhiu phng php cha bnh. Vn ng thch hp v lao ng va phi c th
lm tng kh nng chu ng ca chng au tim, khng cn xut hin hin tng th kh khn
na, c th sinh hot v lm vic bnh thng, tuy nhin cn trnh lao ng nng nhc v lm
vic qu sc. Ngh ngi c th lm gim chng au tim, l bin php cn c phng cha
bnh, khi pht tc bnh nn cn c vo triu chng v ch dn ca bc s, nn sinh hot hn ch
theo th lc, thm ch c th nm trn ging cho n khi chc nng ca tim c ci thin
mi thi.
(3). Gi cho tm l tinh thn n nh. Nhiu ngi b au tim l do tinh thn cng thng, khi
tm l b kch ng tim s t nhin hot ng nhanh chng lm tng chng au tim to chc
nng ca tim khng y , v vy m phi gi cho tm l vui v, tinh thn thoi mi.
(4). n ung iu . Bnh au tim phong thp tnh s d dn n chng ph thng, do
cn hn ch cc cht c np vo c th, phng trnh cho bnh ph thng b nng ln, trnh
cho chng au tim thm nng, thng thng, ngi b bnh phong tim mi ngy ch nn np
vo c th 1-5 gam mui l va phi. Tip phi gim nhng loi thc n c cha hm lng
m cao: thc n c cha hm lng m cao khi np vo c th s kh tiu ha, s lm tng
thm chng au tim, c khi cn lm ri nhp tim, v vy nn n t hoc khng n thc n c
cha nhiu hm lng m. Ngoi ra cn phi king nhng n cha cht kch thch nh t,
gng, h tiu, thuc l, ru, ch c, c ph in, amphetamine s lm chng au tim nng
thm, ngi b bnh phong tim khi chc nng tim khng tt nn c bit ch .
(5). Hn ch sinh hot. Bnh thng, ngi b bnh au tim phong thp tnh nu t trc
ti gi cha b suy tim th khi kt hn, sinh hot tnh dc v cho con b s khng gp tr ngi
ln lm. Khi v chng sinh hot tnh dc, nhp tim s tng ln, huyt p cng s tng, chng
au tim cng theo m b nng hn. V vy, ngi b phong tim nn hn ch sinh hot.
(6). Thng xuyn ung nc ct chanh. Nc ct chanh c tc dng rt tt i vi ngi
b tim phong thp. Thc tin ch ra rng, trong nc ct chanh c kh nng hn ch khun
lin cu dn ti bnh phong thp nhit. Cch ung nc ct chanh l: Bt u t ngy u tin,
mi ngy phi ung 10 ml nc ct chanh, sau mi ngy tng thm 10 ml, tng cho n khi
phi ung mi ngy 300 ml th thi. Thng thng qua hai cch iu tr ny m bnh phong
tim c chuyn bin tt.
V. Thiu mu
Thiu mu l ch hm lng hng cu v bch cu cha trong dch mu b t. Thng thng,
lng bch cu bnh thng nam gii l 140g/ lt mu; n gii l 120g/ lt mu. Lng hng
cu mc bnh thng l 4,0-5,5X10/ lt. Thiu mu l du hiu ca rt nhiu loi bnh, ngay
t nhng nm 50 c ngi ch ra rng, khng th khng tm ra nguyn nhn gy thiu mu.
Gy ra bnh thiu mu do rt nhiu nguyn nhn phc tp, ngy nay ngi ta bit c
nguyn nhn thng thy bnh thiu mu l do ch dinh dng, truyn nhim, u, cc loi
thuc, bnh mang tnh min dch, au thn, bnh v ng rut v nhng loi bnh mang tnh
di truyn.
Truyn nhim l nguyn nhn thng thy bnh thiu mu. Theo thng k, c khong
40% nhng loi bnh truyn nhim nguy him c th gy ra thiu mu, trong bao gm cc
bnh vim gan virus, bnh si thn, mng m phi, vim ty xng, vim khoang chu, vim
mng no v.v Nhng nm gn y, do bnh vim gan tr nn ph bin, sau khi vim gan
s dn ti chng thiu mu khng cn l chuyn mi m.
Mt loi nguyn nhn gy bnh khc na, l cc khi u c tnh cng lin quan ti hin
tng thiu mu. Cc khi u thng gy ra hin tng xut huyt, di cn ti cc vng khc,
ngn cn s hp th cc cht dinh dng, ph hy cc c quan to mu, nn t s gy ra
hin tng thiu mu.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Trong l tr c hm lng cht tannins, l tp hp cc loi vitamin B c tc dng quan trng
trong vic phng chng bnh thiu mu. Khi n ung m thiu cht tannins th ch cn ung
mt lng tr xanh nht nh l c th b sung c loi cht cn thiu .
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr an sm hong thanh

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 5 gam l tr; an sm, hong thanh mi th 10
gam, cho tt c vo gi mn. Cho nc si vo hm, y np trong khong 10 pht, mi ngy
ung 1 thang.
Cng dng cha tr: Hot huyt, b huyt, sinh tinh.
Ch : Hong thanh l mt loi dc liu c v ngt, tnh v hi m, c tc dng b gan,
cng gn ct, h ng trong mu, ko di s lo ho. Phng thuc trn thch hp vi
chng thiu mu v gim triu chng t bo huyt trng.
(2). Tr long nhn tr xanh
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 9 gam long nhn, 6 gam tr xanh. Cho vo
nc nng ngm hm, ch n khi nc m ung thay tr. Mi ngy ung 1 thang.
Cng dng cha tr: B huyt thanh nhit, b sung axit, phng nga thiu mu, c th suy
nhc nu dng thng xuyn rt tt.

Ch : Long nhn, qu vin c tnh v cam, bnh, khng c. Hm lng dinh dng c trong
long nhn rt phong ph, c cha nhiu cc thnh phn dinh dng nh protein, cht bo, cc
loi ng, axit amin, caroten, vitamin A, vitamin B1, vitamin B2, vitamin C v cc khong
cht nh kali, natri, canxi, magie, st, pht pho, km, man gan, ng v.v ng y cho rng, long
nhn rt c hiu qu trong ch tm thn, b kh huyt, an thn, li ng tng, bi b sc kho,
ko di tui th. N thch hp iu tr tm thn h tn, gip tr nh tt, iu tr mt ng,
bi b sc kho, thch hp cho nhng ngi c kh huyt yu hay ph thng. Y hc hin i
cho rng, long nhn c tnh cht hot huyt t bo hng cu v cc t bo vitamin trong mu,
nng cao huyt cu, ci thin tnh n hi ca mao mch mu, gim m trong mu, lu lng
mu thnh ng mch, c tc dng tng cng phng tr chng bnh v tim mch.
(3). Hng tr a giao

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 6 gam a giao, 3 gam hng tr. Cho vo nc
nng ngm hm, ch cho n khi a giao tan ra, ung thay tr.
Cng dng cha tr: B h t m, trn tnh tinh thn.
Ch : Phng thuc trn ch tr thiu mu vng u, sc mt vng vt, thiu mu khin
cho c th suy nhc.
(4). Tr sa nng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 1 gam hng tr, 15 gan ng kh, 75 gam sa b
hoc 50 gam b. un si sa b ln, khi bc ra cho thm ng, v nc tr vo (hng tr em
ngm hm trc ly nc tr), khuy ln ung thay tr.
Cng dng cha tr: B huyt nhun phi, nng cao tinh thn, lm m c th. y l loi
thc ung rt tt bi b th cht v sc kho cho ngi thiu mu.

(5). Tr tng lc nng cao sc kho


Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam ng sm, 12 gam cu t, 15 gam mch
nha, 20 gam sn tra, 30 gam ng , 5 gam long tr. Cho vo nc si ngm hm ung
thay tr.
Cng dng cha tr: B kh ch huyt, nng cao sc kho v tinh thn.
Ch : ng sm c tc dng b trung ch kh, dng tr gan thn kh h. Ngoi ra, n cn
c tc dng dng huyt, sih dch, dng tr chng thiu mu, thiu dch, l mt loi thuc
thng dng kt hp vi cc loi thuc b huyt khc.
Loi tr trn l thc ung c bit tt ph hp vi ngi c th h nhc.
(6). Tr bch thut cam tho
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 15 gam bch thut, 3 gam cam tho, 600 ml
nc, 3 gam hng tr. Cho bch thut, cam tho vo nc, un si trong khong 10 pht, thm
hng tr vo l c. Chia lm 3 ln, ung khi cn nng, c th un si ln ung tip, mi
ngy ung 1 thang.
Cng dng cha tr: Kin t b thn, ch kh sinh huyt.

Ch : Bch thut tnh n, v cam, ng, c tc dng ko di s lo ho.


(7). Tr gng ti i to
Phng php cha bnh bng tr thuc: 25 - 30 gam i to, 10 gam gng ti; 0,5- 1,5
gam hng tr. Cho i to vo nc si un cho n khi cn nc. Gng ti thi mng, sao
kh, thm mt ong vo sao cng cho n khi c mu hi vng. Cho i to, gng ti v hng
tr vo ngm hm nc si trong khong 5 pht, mi ngy lm 1 thang, chia ra lm 3 ln ung
v ung khi nng, n i to.
Cng dng cha tr: Kin t b huyt, ho v, tr tiu ho.
Ch : Phng thuc trn thch hp chng n khng ngon ming, thiu mu, n xong li
nn.
3. Nhng iu cn ghi nh
T l mc bnh thiu mu tng i cao, thng gp nhiu nht l thiu mu do thiu st,
c bit thng gp tr nh. Tuy nhin, ch cn iu chnh cuc sng hng ngy v ch ch
n ung mi ngy l c th phng c bnh thiu mu. St l nguyn t quan trng
hng u trong vic to mu, trong tnh hung thng thng, ngi ln mi ngy cn 1 mg st,
ph n thi k sinh cn 1,5 2 mg st, ph n trong thi k mang thai v cho con b th nhu
cu st cng cao hn.

V vy, chng ta cn thng xuyn ch b sung thc phm c cha nhiu cht st, v d
nh tht nc, gan ln, lng trng trng, rong bin, rau xanh, mc nh. ng thi phi kt hp n
ung iu , v d sau khi n cm xong c th n mt lng hoa qu thch hp, v trong hoa
qu c cha lng vitamin C v axit thc vt phong ph, c th gip tng hp th cht st.
Nhng nu sau khi n xong m ung tr ngay th li khng tt, do cht tenin trong tr v cht
st trong thc phm s kt ta, nh hng khng tt n tiu ho. Ngoi ra, nu dng ni bng
gang nu thc phm, cng c tc dng rt tt i vi vic phng chng bnh thiu mu.
Axit v vitamin B12 cng l mt loi cht khng th thiu to mu. Trong cc loi rau xanh
v ti, hoa qu, cc loi da, cc loi u v cc loi tht cng c rt nhiu cht axit thc vt.
Tht ng vt v ni tng ng vt nh gan, thn, tim cng rt phong ph cht vitamin B12,
nhng nu sau khi nu chn nhit cao, c th lm mt i ti hn 50% cht axit thc vt v
khong 10-30% vitamin B12. Cho nn, trong cuc sng hng ngy, nn ch n vn tiu
ho thc phm, cng cn ch n bin php ch bin, lm sao trnh vic thc phm c
nu chn qu, dn n mt i cht dinh dng vn c trong thc phm.
Cn bo v tt nh my to mu ca c th. C rt nhiu cht ho hc v vt l hc nh
hng n tu sng. Cc cht ho hc l ben zen, demobane thuc chng u bu, cc loi
thuc khng sinh (v d nh chloramphenicol, strep tmicin), thuc c cha lu hunh,
thuc chng chng ng kinh, thuc chng phong thp (v d nh: bo thi tng, thuc tiu
vim) v.v Cc cht vt l hc v d nh tia X, tia gama, ht n tron u c th lm hi tu
sng, y l k th ca t chc to mu. Cho nn, cn p dng nghim tc cc bin php phng
chng, tun th ng cc thao tc quy trnh, c bit l khng lm dng dng nhng loi thuc
c th lm nh hng n kh nng to mu, cng nn trnh chp X-quang.
B mt mu cng l mt nguyn nhn quan trng dn n thiu mu. V vy, i vi nhng
chng bnh gy ra mt mu, v d nh b bnh giun mc, bnh tr, xut huyt t cung mang
tnh chc nng v.v nn tch cc iu tr khi bnh.
Chng IV: Nhng bnh v ng tiu ha
thng gp
I. Tiu chy

Tiu chy l chng bnh thng mc phi trong cc bnh v ng tiu ha, bnh ny i
tin nhiu hn bnh thng, phn v nc tiu long, lng nc trong phn nhiu, c khi c
c cht bo, nhng cht khng c tiu ha, hoc c cha c mu c. Ngi bnh thng
mi ngy i tin mt ln, c ngi 2-3 ngy mi i tin mt ln, hoc mi ngy 2-3 ln
nhng phn vn bnh thng th khng nn cho rng l bnh tiu chy. iu cn lu l,
ngi gi v ngi thi k hu phu thng mc chng to bn trc trng tnh, do phn lu
li trong khoang trc trng, kch thch lp nim mc trc trng, khin cho s ln i tin tng
ln, qua nhiu ln to thnh chng l, c khi cn i tin c dch nhy ra ngoi, cng khng nn
cho rng l bnh tiu chy m trn thc t l bnh to bn mc nghim trng, i
vi loi bnh to bn ny cn tin hnh ra rut hoc tm cch a phn ra ngoi, y hc gi
bnh ny l tiu chy gi.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Ngi mc bnh tiu chy y hc khng c thuc iu tr, c th dng 5 10 gam l ch cho
trc tip vo ming, nhai nt ri nut vo bng, cch ny rt c hiu nghim. C th dng tr
xanh, hoc cng c th dng tr nhi. Tr l ung truyn thng ca Trung Quc v y cng
l mt loi thuc tt. Theo cch l lun ca ng y, l tr gip c th tnh to, nghin cu mi
y cn ch ra rng l tr cn c tc dng dit khun, v vy n c tc dng khng khun ngn
tiu chy i vi bnh tiu chy vi khun cp. Tuy nhin cn ch hai im sau: mt l trong
l tr ngoi cht tannins cn c nhng thnh phn to s hng phn nh cht c ph in,
theophylline, v.v, nu dng vi s lng nhiu c th dn n mt ng. Tip , thnh phn
cht tannins v phenol trong l tr cn c th to s kch thch trng v, nh hng ti b phn
d dy. V vy, ngi b bnh v d dy hoc mt ng khng nn dng cch ny.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr chanh
Phng php cha bnh bng tr: Ly mt qu chanh. Trc tin chanh luc chn ri gt
b v, phi kh, cho vo m s, cho mt lng mui n thch hp vo p. Mi ln dng mt
qu chanh, cho vo bt ri di y nc si ln, y np trong 15 pht. y l ung thay
tr.
Cng dng cha tr: Gii nhit bi dng sc khe, ha v iu ha bi tit.
Ch : Phng php ny cn cha tr chng nc, vim trng v cp tnh, tiu chy nn, vo
ma h y cn l ung gii nhit v bo v sc khe rt tt.
(2). Tr to vi ng sm

Phng php cha bnh bng tr: ng sm 20 gam, to 10 - 20 qu, l tr 3 gam. ng


sm, to sau khi ra sch cho vo un cng vi l tr l c th dng c.
Cng dng cha tr: B t ha v, ch kh bi dng sc khe.
Ch : Thch hp vi nhng ngi th lc suy gim, ngi sau khi pht bnh n ung km
i, i tin ra phn long, c th mt mi, suy nhc thn kinh, tim p nhanh hoc p lon
nhp, ph n c tng nng.
(3). Tr t qun t
Phng php cha bnh bng tr: ng sm 10 gam, bch thut 6 gam, phc linh 12 gam,
cam tho 4 gam. un thnh thang thuc dng nh tr.

Cng dng cha tr: B kh, kin t, dng v.


Ch : Phng php ny iu tr c chng h t v kh, qu trnh vn chuyn cc cht yu,
n ung km, ging yu, ton thn mt mi, i tin ra phn long.
(4). Tr u cve
Phng php cha bnh bng tr thuc: u cve b v 30 gam (nu l u ti l 60
gam), cho mt lng nc thch hp vo un cho n khi u chn nh, cht ly nc, ung
thay tr.
Cng dng cha tr: B t, gii nhit, tiu m.
Ch : ung ny ch tr cc bnh v bi tit, bi tit qu nhiu, khi i tin ra phn long
nh nc, khng c mi hi, b y bng hoc au m , hoc b chng mt, th lc mt mi,
mt vng v, ba li trng, mch yu. u cve cn gi l u cve Danh Nam, u Cao Mi,
u tr, v.vu l nhng cy thuc h u. Thng thng vo khong thi gian lp ng th
ta nn hi nhng qu u chn, phi kh, ly ra nhng ht ging, li phi kh mt ln na.
Ly nhn u cve sch cho vo ni rang u di la nh cho n khi chng chuyn thnh
mu vng, khi chn dn di tc ng ca nhit th ly ra ngui gi nt ri cho vo dng.
Mn tr ny c v ngt du, c chc nng b t, gii nhit tiu m, c th cha c cc chng
lin quan n nng m, nn e, bi tit, yu t, nc, n t m bi tit nhiu, gii kht, v.v Theo
nghin cu ca phng thuc ny ch ra rng, trong u cve c cha hm lng cc cht
protein (22,7%), cht bo (1,8%), cacbon hyrat (57%), canxi, phot pho, st, axit phytic,
magie, axit pantothenic, km. Cun Bn tho cu chn lun gii v cch iu tr bi tit
i vi loi u cve ny nh sau: Loi ny c tc dng b t, c v ngt, bn thn u cve c
mi thm, gip cng c chc nng ca t; gip t lun c cm gic d chu; t ng m m a
kh, u cve c tnh nng, cng cng c chc nng ca t m khc phc c tnh kh. Khi t
tt, ng nc s t thng, khng b ln, cn nhng cht c nng m t mt tri s t
khc ch c ch cn li trong t nhng cht c li, nh th liu cn bnh kht v bnh v bi
tit c khng? Ngi c t v khng tt, ma h nn thng xuyn ung loi tr ny c th
thanh nhit tiu m, phng cha bnh v t li.

(5). Tr nh trn ch li

Phng php cha bnh bng tr thuc: L tr trn, trn b 10 gam, gng ti 7 gam. Trn
b em ct nh, trn cng vi l tr, gng ti ri cho vo cc gi nhit, cho nc si vo,
ung lm nhiu ln. Mi ngy dng 2-3 thang.

Cng dng cha tr: Thanh nhit tiu m, thng kh cha l.


Ch : Mn tr ny ch tr nhit li, i l, kit l ra mu c. Ngi kh khn trong bi tit
khng nn dng, nhng ngi b mt ng khng nn ung trc khi ng.
L tr trn c tc dng thanh nhit, gt ra i nhng cht c bn, cha vim tr l. Theo
nghin cu, tc dng ca v thuc trong l tr ch yu do hm lng cht purine vng chuyn
ha m thnh, ngoi ra cn cha mt hm lng ln ca axit tannic, c tc dng km hm s
pht trin ca vi khun. Ngay t thi ng ghi gii nng c h li, dng mt cn tr lm
thuc, ngi mc bnh l lu nn dng (theo ghi chp ca Mnh Tin trong cun Tt hiu
phng). Trn b c th lm kin t b kh, thng tng ph, li c tc dng o thi v vn
chuyn nhng cht c li cng nh nhng cht cn b gip t khe mnh, gip cho l tr ngn
tc dng ca bnh l, gng ti c tc dng khai v, cha lnh, ba v thuc trn u c tc dng
gii nhit, iu ha bi b kh, ngn tr bnh l.
Tc dng ca vic dng mn tr trn, v tr tn nha c mi thm thanh nh, c tc dng
thanh nhit l ch yu. Tr li c v cht, c tc dng b t tr gip tiu ha, cha chng i l.
(6). Tr bi lan hoc hng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hoc hng 10 gam, bi lan 10 gam, nhn bch
khu 5 gam. Ba loi thuc ny em gi qua, ri cho vo cc gi nhit, nc si vo, i 10
pht l c th dng c, va ung va cho thm nc si vo, mi ngy mt thang.

Cng dng cha tr: Gii nhit, ngn bi tit.


Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi mc bnh kh nng, bi tit ra nc vng,
phn bng qun au, nn e.
(7). Tr m g mch nha
Phng php cha bnh bng tr thuc: Mch nha 30 gam, m g 10 gam, go lc 30 gam,
l tr 5 gam. Cho tt c nhng v thuc trn vo ni, rang cho vng u di la nh, sau khi
gi nh cho vo cc gi nhit, cho nc si vo trong vng 20 pht l c th ung nh tr,
mi ngy ung mt thang.
Cng dng cha tr: Gip tiu ha, cha tiu chy.
Ch : Mn tr ny dng cho nhng ngi b au bng do tiu chy, i tin ra cht nhy
c hoc phn c ln tp cht, long v c mi hi kh ngi.
(8). Tr c t bch thut

Phng php cha bnh bng tr thuc: Bch thut 20 gam, c t 20 gam, phc linh 15
gam, mai 10 gam, ng en va . Cho nhng v thuc trn vo ni, cho mt lng nc
va vo, un si 30 pht ri dng nh tr, cho thm ng en vo ri ha tan ra, cho vo
cc gi nhit ri ung nh tr, mi ngy ung mt thang.

Cng dng cha tr: B t cha tiu chy.


Ch : Mn tr ny dng cho nhng ngi i tin ra phn long, c khi ra nc, khi n
ti sng, n ngy nhiu du hoc kh tiu ha khin bnh tiu chy nng hn, khin
th lc suy gim.
3. Nhng iu cn ghi nh

phng trnh bnh tiu chy cn ch mi phng din, lm sch v sinh mi trng
cng nh v sinh c nhn l bin php phng trnh quan trng i vi cn bnh trn, c th
nn lu my im sau y:
Mt l trc khi n nhng thc phm l ng vt hoc hi sn cn phi nu chn k. Vi
nhng hi sn nh c bin, tm bin, cua bin, sa bin u c cha loi vi khun phy c
kh nng ha tan vo mu (cn gi l khun Bibrio Parahemolyticus), khi ta n phi nhng
loi hi sn cha chn k trn c th mc phi bnh truyn nhim do khun phy gy ra; hoc
nhng loi tht nh tht ln, tht b, tht d, tht g, tht vt, v.v cng nhng loi ni tng, bp
tht, trng, cc ch phm t sa u cha nhng loi khun bn nh khun Salmonella, v vy
khi mua nhng loi thc phm mui hoc nu chn, trc khi n nn nu li mt ln na
nhm phng s truyn nhim ca khun Samonella.
Hai l cn phn bit r thc phm qua s ch v thc phm nu chn trong ba n
nhm trnh s truyn nhim cho gia chng. Ngoi ra, khng nn mua nhng thc phm bn
khng m bo v sinh, cn gio dc cho tr nh thi quen gi v sinh trong n ung v sinh
hot ngay t nh.
Ba l khng n nhng thc phm hng v bin cht. Cm tha, cho, sa b, ch phm
t sa, c, tht, trng, v.v u d b s truyn nhim ca c t khun cu chui, nu n
nhng thc phm ny khin ngi ta d b nhim phi c t c trong khun cu chui, v th,
trc khi n cm tha, rau tha v.v cn nu li mt ln na, thc phm ly ra t t lnh cng
nn nu li mi c n.
Bn l khi ngi bnh b tiu chy, trong qu trnh chm sc v iu tr cn ch cch li
vi ngi bnh, v d, nn cch li i vi ngi t khi mc bnh cho n khi mt i triu chng
ca bnh sau mt tun, nhng thc n m ngi bnh dng nn ging vi nhng thc n ca
cc thnh vin trong gia nh nhng phi n ring, dng xong n phi dng nc si
kh trng nhm dit ht vi khun, chn m qua s dng ca ngi bnh c th em ra
ngoi phi di nh nng mt tri mt lc cng c th c tc dng dit khun rt tt.
II. Tiu ha khng tt
Tiu ha khng tt l nhng loi thc n khng thch hp vi d dy. au mt vng bng
no l triu chng in hnh ca hin tng tiu ha khng tt. Cc triu chng thng gp
khc l nn e, nc ct nhiu ln. Nguyn nhn ca hin tng tiu ha khng tt bao gm
vim d dy (chng vim nim mc d dy) hoc lot ng rut, ngoi ra cn c cc yu t
lin quan nh axit d dy qu nhiu hoc qu t, nhai khng k v n qu nhiu.

Nguyn nhn dn n tiu ha khng tt gm c:


Mt l nhai khng k. Thng l do n qu nhanh. Nhai thc n l mt bc quan trng
trong qu trnh tiu ha, nhai khng k s nh hng ti s tiu ha, lm gim i hiu sut tiu
ha.
Hai l n qu nhiu. Trong mt thi gian nht nh h thng tiu ha ch c th tiu ha
mt lng thc n c hn, n cng nhiu, h thng tiu ha cng kh hot ng kp.
Ba l va n va ung qu nhiu nc canh. Trong khi n m ung qu nhiu nc s khin
cc cht dch bi tit c chc nng tiu ha b long nh axit d dy, enzim tiu ha v nc
mt, v.v Sau khi dch tiu ha b long, hiu sut tiu ha s gim, t s nh hng n
qu trnh tiu ha.
Bn l n qu mun. H thng tiu ha vo ban m cng vo trng thi ngh ngi, v vy
n vo m khuya cng nh hng n qu trnh tiu ha.
Nm l do p lc tm l. Ai cng bit rng p lc tm l s nh hng n chc nng tiu
ha.
Su l axit d dy mc thp hoc enzim tiu ha tit ra qu t. C nhng ngi khng th
sn sinh ra lng axit d dy hoc enzim tiu ha nhm m bo cho qu trnh tiu ha
c tin hnh mt cch thun li.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh


Hng tr c tc dng kh tt khi lm b d dy, li niu, khng th i vi ngi gi, nhng
ngi lao ng chn tay, vim trng v mn tnh, tiu ha khng tt, h thng tit niu b si,
vim thn nn ung hng tr. Sn ph khi ung hng tr c cho thm ng en s c li cho
bi tit, bi b sc khe.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr v qut
Phng php cha bnh bng tr thuc: V qut ra sch ct nh, sau khi phi kh cho vo
cng l tr ri nc si vo.
Cng dng cha tr: Li kh khai v, gip tnh to sng khoi tinh thn.
Ch : ng thi vi vic ung tr cng cn phi vn ng nhiu, vn ng s gip thc y
qu trnh tun hon mu, tuyn nc bt tit ra nhiu hn. ng thi cn phi ch khng
nn trng thi tinh thn qu kch thch, tm l bc bi s d to tm tnh nng ny, nh
hng ti tuyn nc bt, khin ming li kh rt. Nn bit r v c th cng nh tm tnh
ca mnh mi phng din.
(2). Tr tam tin gii nhit b v

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ba v tam tin rang chy (bao gm sn tra, thn
khc, mch nha) mi loi 4,5 gam, ch xc ( rang chy) 4,5 gam, qung trn b 3 gam, ru
hong lin 2,5 gam, sinh a 9 gam, cam cc 9 gam, l cn ti 2 gam (ct nh), l trc 2,5 gam.
Cho nc vo un si ung nh tr.
Cng dng cha tr: Mt rut to nc bt, gii nhng cht c nng trong d dy, gip tiu
ha thc n, b d dy.

Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi sau khi n tic, n qu nhiu ngy nhiu
du, trong d dy cha nhiu nng, v.v
(3). Tr c t
Phng php cha bnh bng tr thuc: C t ( sy kh) 50 gam, hng tr 5 gam. un
si nc. Ung nh tr, mi ngy dng mt thang.
Cng dng cha tr: B t ch v.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi t v yu, n khng ngon ming, th lc mt
mi.
(4). Tr v qut sn tra

Phng php cha bnh bng tr thuc: Sn tra 20 gam, v qut 5 gam. Sn tra dng la
nh rang ln cho n khi b mt chuyn thnh mu vng nht, b ra ri ngui, cho vo m
tr cng vi v qut. un si ln ri ung nh tr.
Cng dng cha tr: B t v, cha y hi, lm bt ngy.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b y bng, n khng thy ngon, tiu ha
khng tt, nhng b phn bn trong phn rut v d dy kh chu.
(5). Tr nhi thch xng b
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hoa nhi, cy thch xng b mi loi 6 gam, b
hai loi trn vo bnh gi nhit, cho mt lng nc si va vo, y np trong 10 pht l
c th ung c. Mi ngy ung mt thang.
Cng dng cha tr: Thng kh gii c, ha v tr gip tiu ha.
Ch : Phng tr ny ch tr: y hi c gan m dn n vim rut mn tnh, triu
chng thng gp l au nhng b phn c quan ng rut, n khng thy ngon, y hi,
kh i tin, ba li ngy, mch cng. King k: nhng ngi yu phi v l lch hoc yu
thn hay th hn hn khng nn dng.
Phng tr ny l tr nhi c thm vo cy thch xng b m thnh. Hoa nhi cn gi l
hoa mc l, hoa li, v.v Hoa c v cay, ngt, nng, li kh, gii c, trnh long phn, iu ha
c th, ngi ta thng dng nhng loi tr ni ting, iu tit lng m, cha chng au
trng v, n khng ngon ming. Cun Ty tc c m thc ph c ni: Tr ny c tc dng
iu tit h kh, trnh long c. Tr au bng i ngoi. Cun Bn tho phng nguyn cng
ni: Hoa nhi ngi xa t dng, gn y dng hoa nhi trng, to cho hng hoa bay ta
xung quanh. Theo ghi chp ca dc hc thi cn i: Sn phm ny khi un ln ra mt
c th cha c bnh vim kt mc; du p t n nh vo tai c th cha chng vim tai.
Thnh phn ca n c s lin quan ti cht benzen methanol v cc cht te khc. Thch
xng b v nng cay, b tim, d dy, tinh thn thng sut, tiu m ha v, dng cho nhng
ngi ngc, bng, ng rut kh chu, ngn kh lnh. Theo nhng ti liu ghi chp li, thch
xng b gip thc y s bi tit ca dch tiu ha v ngn tr s ln men khng bnh
thng ca trng v, ngoi ra cn c tc dng cha chng co git ca ng rut v c bng
quan. Mn tr ny rt ng tin cy trong vic cha chng au d dy v ngn tr kh, ngoi ra
cn c cng dng cha bnh nhanh i vi chng hp th km do vim d dy mn tnh.
3. Nhng iu cn ghi nh
Cc triu chng ca bnh tiu ha khng tt l:
(1). Nhit lng khng khin thc n c tiu ha mt phn khng th c hp
th vo trong mu, khin phn ln cc cht b lu li ng tiu ha, nh th cc cht khng
th c vn chuyn n cc t bo ca c th nhm to ra nhit lng.
(2). Cc cht dinh dng thiu l nhng cht vitamin v vi lng nguyn t cn thit phi
c trong thc n, v vy s tr ngi trong vic tiu ha v hp th thc n rt c th dn ti
nhiu thnh phn cht dinh dng b thiu. S thiu cc thnh phn cht dinh ng ny s
em n nhng hu qu v lu di, gy nguy him ngay c khi lao ng bnh thng n vic
tng nguy c i vi cc bnh nguy him nh bnh tim v bnh ung th.
(3). Vic tiu ha khng thch hp nu hiu sut lm vic ca h thng tiu ha khng ,
thc n ti b phn tiu ha hoc ti ton b c quan tiu ha s st li, ln men ti ng
tiu ha v sn sinh trong c th, to ra hin tng nc ct, kh rut, bi kh nhiu v bng
kh chu.
(4). Thi quen bi tit b thay i do tiu ha km dn ti to bn, tiu chy, c khi xut
hin c trng hp tiu chy v to bn thay nhau xy ra.
phng tiu ha khng tt cn ch my im sau:
(1). Khi n nn gi cho tm l thoi mi, khng nn n vi vng, cng khng c nut vi
thc n, cng khng c ng khi n hoc va i va n.

(2). Khng nn n cm chan hoc n thc n vi nc, trc hoc sau khi n khng c
lp tc ung qu nhiu nc.
(3). Trong khi n khng nn bn lun hoc tranh ci mt vn g . Nu mun tho lun
vn g nn mt ting sau khi n mi c bn n.

(4). Trong khi n khng nn ung ru, khi n xong khng nn ht thuc ngay.
(5). Khng nn mc qun tht eo qu cht khi n.
(6). Nn n ng gi.
(7). Trnh n ung qu nhiu, c bit l n cay hoc cha nhiu hm lng cht bo.

(8). Nu c iu kin nn ung mt cc sa gia hai ba n, trnh cho axit d dy qu


nhiu.
(9). Nn n t n qu ngt hoc n c ch bin sn, n nhiu hoa qu s kch thch
axit d dy tit ra.
(10). Khng nn n n qu nng hoc qu lnh.
III. au d dy
au d dy cn gi l au d dy, triu chng thng gp l phn bng hay au, b y
bng, n khng thy ngon, si bng, nn e, i tin ra phn rn hoc long, hoc thy chng
mt, nm ngi khng vng, c th mt mi, v.v Thi quen sinh hot dn n chng au d
dy cng c rt nhiu, bao gm cng vic qu cng thng, n ung khng ng gi, sau khi n
lm vic hoc vn ng ngay, ung nhiu ru, n qu cay, thng xuyn n nhng thc n
kh tiu ha, v.v

Nguyn nhn dn n bnh au d dy cng l do tm tnh bun bc, kh gan khng tt


hoc d dy b lnh; kh gan nh hng ti d dy, d dy au m , nn ra nc, thch nng
s lnh, n bng xung thy bt au; khi d dy b ng, khi n thc n khng th kp thi
nghin nh, a xung ng rut, v vy m b lu li trong d dy, thc n khi qua x l s
ln men v dy mi, ng thi cng s c triu chng trng v; khi b phn d dy xut hin
vim lot, khun rut g mn v s sng k sinh vt lot lm vt lot thng xuyn b vim;
cn kp thi dng thuc dit vi khun nu thi quen n ung xu khng sa c, sau khi
vt lot lnh li d dy t nhin s khng thy au. Di y l nhng loi tr c th kt hp
s dng.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Hng tr l mt loi tr ln men, hng v kh nng l nt c sc ca n v cng l im
tt ca n, c bit thch hp dng vo ma thu hoc ma ng. Hng tr l do cht hng c
trong tr ln men m thnh, tr c nhiu phenol di tc ng ca qu trnh oxi ha enzim s
to ra phn ng enzim b oxi ha, hm lng b gim i, s kch thch ca d dy cng theo
m gim. Ngoi ra, qu trnh oxi ha khi tr cha nhiu phenol s thc y s tiu ha ca c
th, v vy hng tr khng nhng khng lm tn thng n d dy m cn bi b cho d dy.
Thng xuyn ung hng tr c cho thm ng, sa c th lm ht vim, bo v nim mc d
dy, c hiu qu nht nh i vi vic cha tr vt lot d dy.
2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr thanh trung


Phng php cha bnh bng tr thuc: Hng ph, trn b mi loi 4,5 gam, hc san chi,
kim linh t, din h sch mi loi 2,4 gam, cam tho ( nng) 1,5 gam, xuyn hong lin
(nc gng nu ln) 3 gam. em cc loi thuc trn un thnh thuc.
Cng dng cha tr: Gii nhit ha v.

Ch : Phng thuc ny ch tr d dy au nng, hoc tc ng hoc lm ngng, li kh,


to bn, thch lnh s nng, mch ln.
(2). Tr hoa qut
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hng tr, v qut 3-5 gam. nc si vo, ung
nh tr.
Cng dng cha tr: C tc dng lm m trong v ha v.
Ch : Phng tr ny thch hp vi nhng ngi au lnh d dy.
(3). Tr tam kin inh h
Phng php cha bnh bng tr thuc: inh hng, gng, qu quan mi loi 4,5 gam.
Nhng loi thuc trn sc thnh mt thang. Dng mt lng nc l 250 ml, un cho n khi
cn 170 ml, ly 50 ht h tiu sao ln cho n khi chng chuyn thnh mu vng, cho vo trong
thang thuc.
Cng dng cha tr: Cha lnh ha v.
Ch : Phng thuc ny ch tr khoang d dy b au, sc mt xanh mi thm, chn tay
lnh.
(4). Tr h tiu
Phng php cha bnh bng tr thuc: u , qu (cha b x l qua la) mi loi 30
gam, h tiu 180 gam, gng kh ( rang) 90 gam, ct cnh ( rang) 900 gam, cam tho (
rang) 210 gam. em nhng loi thuc trn xay nh. Mi thang l 5 gam, cho mt t mui, mt
lng nc si vo, c th dng ty lc.
Cng dng cha tr: Cha lnh ha v.
Ch : Phng thuc ny ch tr t v b lnh, mng phi khng tt, tim v bng b au, nn
e, chua, chn n.

(5). Tr thut qu
Phng php cha bnh bng tr thuc: Thng thut 6 gam; ma hong, thn khc sao,
v qut, phc linh trng, trch t mi loi 3 gam; cnh qu, bn h, nhn tho u khu, ch
linh mi loi 1,5 gam, hong th 0,9 gam, cam tho nng 0,6 gam, hnh nhn 10 qu. em
nhng v thuc trn lm thnh thang thuc. Dng 300 ml nc, cho thm 5 ming gng vo,
un cho n khi nc cn 150 ml, b cn, ung nng khi i.
Cng dng cha tr: B t h tr tiu ha, lm mt cha au.
Ch : Phng tr ny c tc dng iu tr hn m, c th mi mt, d dy hay au v ti,
sc mt vng vt.

3. Nhng iu cn ghi nh
au d dy, cn gi l au d dy do kh c bn ngoi, thc n bn trong khng tt v
chc nng ca tng ph b mt dn n kh b , d dy b mt i cht dinh dng, trn y l
nhng triu chng au khoang bng m dn ti bnh trn. Nhng nguyn nhn di y to
thnh chng au d dy:
(1). Kh lnh c bn ngoi khin bng lnh, t nh hng n d dy, kh lnh vo vt
thng khin kh b ng, kh d dy khng lu thng c to ra hin tng au.
(2). Khi d dy b au n ung khng king k, n vi vng, nh hng n t v, thc n b
ng, lm kh cng b ngn tr, kh d dy mt i m sinh ra au.
(3). Kh gan b nh hng n d dy m to ra tm tnh nng ny, tm l khng n nh,
gan khng cn thng, kh b ngn tr, d dy mt i s iu tit m to nn chng au d dy.

(4). T v b yu, th cht khng tt hoc lm vic qu sc, hoc n ung khng ng cch,
hoc au t v trong mt thi gian di khin chng b nh hng, hoc thn m khng , mt
i s m nng u khin t v b lnh khin d dy mt i tnh dng m v gy au.
phng trnh bnh au d dy cn phi: i vi ngi bnh b au khoang d dy cn
ch n vic iu tit tinh thn v n ung, gi cho tinh thn lun vui v, tnh cch ci m,
lm vic iu , trnh n ung vi vng hoc n ung khng iu , lc n t lc n nhiu,
nn n nhng thanh m d tiu ha c th lm gim chng au d dy hoc gim s pht
tc ca au d dy, t c th phng trnh c bnh au d dy.
IV. To bn
To bn l ch hin tng s ln bi tit t, mi 2-3 ngy hoc lu hn mi i tin mt
ln, khng c tnh quy lut, phn cng, thng km theo cm gic kh khn khi i tin. y l
mt triu chng lm sng thng thy. To bn c th chia thnh to bn cp tnh v to bn
mn tnh. Bnh to bn ny thng gp nhiu ngi cao tui.
Nguyn nhn dn n chng to bn l do bnh bin ca ng rut, ton thn hoc cc
chng bnh ca h thng thn kinh, trong hi chng tng hp kch thch bn trong d dy l
mt nguyn nhn thng thy nht. S ln i i tin t l c tnh ca to bn. Thng xuyn
ung mt loi thuc no cng l nguyn nhn dn n to bn, v d nh thuc gim au,
thuc gin c, thuc chng ngt, thuc chng stress, thuc disease drug resistance, thuc
khng kim mt, cc ch phm nha phin, cc loi thuc gim huyt p, cc loi cht chng
axit c cha canxi, nhm, bt mt (k hiu l Bi) v cc loi thuc li tiu v.v

Biu hin ca chng to bn thng th hin hai im sau:


Th nht l to bn cp tnh a s thng do ng rut b tc nghn, ng rut t lit,
bnh vim nim mc ng rut cp tnh, tim xung huyt cp tnh, au hu mn cp tnh v.v
dn n, ch yu biu hin thnh triu chng lm sng nguyn pht.
Th hai l to bn mn tnh, triu chng bnh thng khng r rng, nhng nhng ngi
tinh thn qu mn cm, c th cm thy nhng triu chng v ng rut thng qua biu hin
n t i, ming ng, trng bng, nng bng, chng au bng pht tc, nh trung tin v.v
Ngoi ra cn km theo au u, vng u, mt sc, v tinh thn suy nhc. Vic pht sinh triu
chng bnh c mi quan h ln ti chc nng nhu ng rut, ng thi cng c mi quan h
cht ch n yu t tinh thn. Do phn kh cng hoc kiu phn d, ngi bnh s cm thy
au vng kinh mch pha di, cm gic khi i tin rt au n, kh chu.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Tr c tc dng gip tiu ho cc cht m bo rt tt. Trong cun Nhng ghi chp v tho
dc thi ng c vit chc nng ca tr l nu dng lu ngy c tc dng lm cho ngi ta
gy i. Ngi vng dn tc thiu s ca bin gii Trung Quc c cu mt ngy khng th
khng ung tr. L do l do l tr c hiu qu rt tt trong vic h tr tiu ho v gim cht
bo, n ngy nay c mt cm t ch v chc nng ny ca tr, l gim bo. iu ny
l do trong l tr c cht cafein c th nng cao s tit dch bi tit ca d dy, c th h tr
tiu ho, nng cao kh nng phn gii cht bo. Cho nn, cu ni ung tr lu ngy s thnh
ngi gy cng c ngun gc t y.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr vng mt ong
Phng php cha bnh bng tr thuc : Ly 3 - 5 gam ht vng, mt ong dng. Cho cc
loi nguyn liu trn vo sao thm ri tn thnh bt, mi ln dng t 3 - 5 gam, thm lng
mt ong va , ri cho nc si vo, mi ngy 1 ln.
Cng dng cha tr: Nhun to, thng rut.
Ch : Loi tr trn ch tr chng to bn, kit l xong ri li to bn gp ngi gi, tr
nh v ph n c thai.
Theo cun Dc tnh lun, ht vng cn c nhiu tn gi khc nhau, n l mt loi cy
thuc h du, khi b v i s c c ht. Khi dng, la chn nhng ht tt, loi b tp cht v
v ngoi, em ra sch nhn. Ht vng tnh v cam bnh, c tc dng nhun to, thng rut,
hot huyt. N l loi dc liu tt tr rut to, b tin, tiu kht, chng nng, t do trng
gi, lm m nng b phn tiu ho. Trong cun Bn tho cng mc vit Ht vng c li
cho ph n thng mch, iu chnh chng l ca rut gi. Cun T mu b lc ghi Ht
vng c th tr chng bch l tr nh, c th suy nhc nng. y l mt trong cc phng
php Thng nhn thng dng ca ng y, nhng trong ht vng cng c rt nhiu hm lng
cht du bo, c tc dng thng rut, nu ngi bnh c th suy nhc, sau i tin b hoc
kit l, m khng s dng c i hong, l phin t th c th dng ht vng thng tin.
(2). Tr thng tin b cho ngi gi
Phng php cha bnh bng tr thuc: Nhc thung dung, cam t, tho quyt minh mi
th 10 gam, un si ln trong khong 10 pht, lc b b ly nc ung.

Cng dng cha tr: Tt cho thn, nhun trng.


Ch : Mn tr trn dng cho ngi gi b b tin mn tnh.
(3). Tr mt ong
Phng php cha bnh bng tr thuc: 5 gam tr xanh, 5 ml mt ong, cho vo nc si
ngm hm dng ung. Mi ngy sau khi n xong ung 1 cc.
Cng dng cha tr: Nhun trng, thng tin.
Ch : Loi tr trn thch hp iu tr chng tin b mn tnh.
(4). Tr i hong lai phc t
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 10 gam lai phc t sao kh; i hong, mc
hng, mi loi 6 gam, p gip, cho vo cc bo n ngm hm, thm 300 ml nc nng, ngm
hm trong 15 pht, chia lm 2-3 ln ung nng. Ngy lm 1 thang.
Cng dng cha tr: Tiu thc, thng tin, chng y bng.
Ch : Loi tr ny ch tr b tin nghim trng. Ngi au bng, trng bng nhng i
tin bnh thng, khng b y bng khng nn dng.
Tho quyt minh c tc dng tiu thc chng y bng, ho vim h kh, ch tr tiu thc
n lu tiu, ngc au tc, trng bng, ho, vim hng. Lai phc t sau khi sao kh, thm nc
si vo ung c hiu qu rt tt i vi chng tin b nghim trng ca ngi gi v tr nh.
(5). Tr t nhn thng tin
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hnh nhn kh, h tng t, ht vng, nhn b t
mi loi 10 gam. Cho c 4 loi ht trn vo gi nt, cho vo cc bo n, thm nc si va phi,
y np ngm hm trong khong 15 pht, ung nhiu ln thay tr. Ung lin trong 1-3 ngy.
Cng dng cha tr: Nhun trng thng tin.

Ch : Phng thuc trn ch tr ngi b m h v ngi gi tit dch tiu ho km, biu
hin phn i tin kh cng, c th gy yu, g m , hoa mt tai, tm thn lo lng, eo lng
nhc mi, li , mch p nhanh. Tr em k dng loi tr ny.
Trong mn tr trn, hnh nhn tnh ng, hi m, c cht c, tt gan v thng i trng,
c tc dng nhun trng. Tng t nhn cn gi l tng cu, tnh v ng n, khng c, ngi
xa thng dng tr chng t do trng gi, trng to, i tin kh khn v tr vt thng l
lot. Ht vng cn c tn gi khc l i ma nhn, l mt loi ht thuc h du, tnh v cam
bnh, tt thn, thng i trng, nhun trng, thng tin. B t nhn l mt loi ht t cy b t,
tnh v cam bnh, tt cho tim, thn, thng i trng, c tc dng tt trong dng tm an thn,
nhun trng thng tin. Bn v thuc trn u cha cht du, c tc dng hot trng thng
tin, c bit c tc dng v cng hiu qu vi ngi gi, sn ph, ngi th cht yu b m h
(do dch tit t) dn n to bn. Trong phng tr trn, hnh nhn c i cht c t, nu
dng vi liu lng ln c th b trng c, nhng nu dng cho tr con, th cn phi gim liu
lng tht t.
3. Nhng iu cn ghi nh
Mun phng nga chng tin b phi bt u t nhng thi quen sinh hot trong cuc
sng, v d mi ngy u ung rt t nc, vn ng khng , n t cht x v.v u l cc
nguyn nhn gy ra chng b tin ny. Cho nn, u tin phi thay i nhng thi quen sinh
hot trong cuc sng hng ngy.
i tin l mt loi hot ng cc k phc tp, n l s kt hp sinh l ca rt nhiu nhm
c, nhm dy thn kinh. Ph n c th do b bnh v khoang chu, stress m c th t l mc
bnh nhiu hn nam gii, cho nn t l ph n b mc chng ny cao hn nam gii gp hn 4
ln. Cc bn n tr nn quan tm n sc kho ca chnh mnh. i tin ng gi, khng nn v
qu bn rn m khi c th ln ting cho nhu cu ny, chng ta li nn nhn i, lm cho cc chc
nng trong c th b ri lon.
Khi i tin, khng nn git thi gian bng cch xem sch bo, m nn tp trung tinh thn
lm tt vic ny. Bnh thng, chng ta nn ung nhiu nc, nn n nhiu thc phm c
cha cht x. Ngoi ra, nhng vn v tm l cng nn hc cch t mnh khc phc, gii
quyt, hoc ra quyt nh nh ngi khc gip , v d nh stress, ch i, c ch thn
kinh u l mt trong nhng nguyn nhn gy ra b tin. Cn na, bt k bn rn nh th
no, cng nn sp xp mt cht thi gian rn luyn sc kho, tp th dc mt cht, nh vy
rt tt i vi vic phng v tr bnh to bn.
V. Nn
Nn l mt loi triu chng biu hin lm sng. Nhiu loi bnh khin cho d dy mt cn
bng, kh y ln, u c th dn n chng nn ma. Biu hin lm sng nh sau: Nn do lnh
th cht nn khng c g (nn khan), rt nng, ming khng kht, t chi lnh. Nn do nng
(st) th ming hi hoc chua, thch ung lnh, tiu tin nc vng. Gan kh nh hng n
d dy th sau khi n xong l nn ngay, nn tc ngc, au.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh

Thn v d dy h nhc v khi thc n kh tiu ho th s bun nn. Tr c v ng c tc


dng khai v, cho nn dng tr tr bun nn th c hiu qu rt tt.
2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr dm chua
Phng php cha bnh bng tr thuc: Lng tiu mch va dng (khong 150 gam);
dm go, l tr dng (khong 5 gam). Cho tiu mch vo gi nt cng dm chua ri vin
thnh tng vin nh, un ln (hoc hp cch thu) cho chn. Ly mt lng nc si ngm
hm vi tr xanh, dng lm nc ung cho nhng vin tiu mch gi vi dm trn. Mi ngy
ung 2 ln, mi ln 1 vin, ung cm nn.
Cng dng cha tr: Ho v, chng nn.
Ch : Loi tr trn thch hp chng nn.
(2). Tr t b l cn
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 10-15 gam l t b, 10 gam l cn ti, ng
trng dng. Cho l t b vo b ht lng, sy kh, cho vo ni un si ln cng l cn, b b,
ly nc. Cho thm mt lng t ng trng dng vo, hoc dng nc nng tht si ngm
hm ly nc ung nng.
Cng dng cha tr: Thanh nhit ho v.
Ch : Loi tr ny c tc dng v trung to nhit, chng bun nn.

(3). Tr mai bng sa


Phng php cha bnh bng tr thuc: 2 gam mai, 1 gam bng sa; 1,5 gam hng tr. Cho
tt c ba v trn vo cc bo n, cho nc si nng dng, ngm hm, y np trong 10 pht,
ung nhiu ln thay tr. Mi ngy lm 1 thang.
Cng dng cha tr: Chng nn.
Ch : Loi tr ny ch tr vim d dy mn tnh hoc thn kinh d dy c vn khin cho
bun nn. Trong phng tr ny, mai tnh v n, c tc dng gip hp thu v sinh dch, cm
nn. Bng sa ch yu c tc dng gii c, loi b cn b, chng nn. Cc nghin cu khoa hc
hin i cho rng, bng sa khng ch c tc dng khng ch vi khun l thng thy trong
ng rut v tiu ho, m cn c th tiu tr cc chng vim nim mc, v d nh vim kt
mc, vim d dy. L tr c tc dng tr cht bo, gim chn n, n nhiu tc ngc, c h tr
cho tc dng chng nn ca mai v bng sa. Kt hp dng 3 v ny c th to ra kh nng
chng nn rt tt.
(4). Tr tiu thc

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 30 gam tch thc sao kh, 60 gam bch thut
sao kh, 50 gam lc thn khc sao kh. Theo liu lng trn, cho tt c cc loi nguyn liu vo
gi thnh bt chun b dng. Mi ln dng ung ly ra 20 gam, cho vo ti vi nh, ri ngm
hm trong cc bo n, y np trong khong 15 pht, sau ly nc ung nhiu ln thay tr.
Ung xong trong vng 6 ting ng h. Mi ngy lm 1 2 thang.

Cng dng cha tr: Kin thn, chng kh tiu, hnh kh, dn kh.
Ch : Loi tr ny ch tr thn kh h nhc, n ung khng tiu. Biu hin bng y
trng, au kh chu, chn n, bun nn hoc tiu chy. Nhng ngi thn kh h nhc m
thc n khng b kh tiu khng nn dng. Loi thn h nhc m loi tr trn ch tr l do
thc n khng tiu ho c gy ra. Trong phng thuc ny, ly bch thut lm ch, ch yu
c tc dng kin thn, h tr s vn hnh ca thn lm chnh. Th n l tch thc, c tc dng
h kh chng kh tiu, gii tr chng y bng. Bch thut dng nhiu hn tch thc gp 2 ln,
ch yu ch bi b l chnh, trong bi b phi c tiu ho, trong tiu ho phi c bi b.
Ngoi ra cn c lc thn khc c tc dng tiu ho nhng loi thc n tch t li. Kt hp dng
c 3 loi v ny c th lm cho thn v iu ho, tiu ho tt, n ung bnh thng. Theo sch
Dc l hc ca cc loi thuc c ghi li: thn khc c chc nng ln men h tr tiu ho,
nhng nu ngi bnh c axit d dy qu nhiu, s dn n ln men nhiu bt thng, cho nn
khi khng nn dng. Thn khc c th tr chng d dy y trng, nhng nhng ngi b
chng kh tiu nhng li b lot d dy li khng nn dng.
3. Nhng iu cn ghi nh
Nu khng c biu hin bun nn on pht, sau khi nn xong, d dy c cm gic nh
nhm, th a phn l nn do nguyn nhn t d dy. Km theo l hin tng d dy
trng, d dy ln men nhiu, y hi, a phn tiu ha khng tt, th ch cn khng ch n
ung thanh m, khng cn phi iu tr c bit g. Nu km theo hin tng d dy au, a
phn l do vim d dy cp hoc mn tnh gy ra, c th dng thuc khng sinh iu tr. Nu
bnh nhn au bng d di, c km theo tiu chy, th phi ngh n kh nng bnh nhn b
trng c, phi a bnh nhn i bnh vin cp cu.
Khng bun nn m li nn, nn rt d di, sau khi nn mi cm thy nh nhm, a phn
do cc bnh ca trung khu thn kinh gy ra p cao dn n, thng thy do cc bnh nh vim
no, vim nim mc no, u no, xut huyt no, c bit l khi b st cao cng c th gy ra.
Nhng bnh nhn loi ny nn i n bnh vin c chn on chnh xc, tuyt i khng
t dng cc loi thuc chng nn.
Bun nn nhiu, c khi b nn, trong cc th nn ra i khi c c dch mt, sau khi nn xong
vn khng thy nh nhm, thm ch c bnh nhn nn ht c cc th trong d dy ra ri m
vn mun nn, nn nh mt phn x, thng thy l cc c quan tng kh trong ngi v mc
chng vim, v d nh vim ti mt, vim tuyn tu v vim nhim c gan. Nhng loi nn
ny khng th coi thng c, m phi nhanh chng, kp thi a bnh nhn n bnh vin
chn on, iu tr. Nu thng xuyn xy ra, nhng i vi nhng bnh nhn mc bnh
khng nng, th a phn l do cc chng bnh do vim gy ra, c th ung thuc sinh dch tm
thi cm nn, ri iu tr bnh nn sau.

Nu bun nn nhiu m nhng th nn ra khng chua, lng khng nhiu, nn ra khng


nh hng n nhng thc n n vo, nh vy c mi quan h cht ch n tinh thn. Biu
hin thng thy l c quan h vi thn kinh d dy. Loi nn ny quan h mt thit, c bit
vi vic iu tit tinh thn, p dng bin php ht su vo cm nn. C th ung oryzanol,
vitamin B1, vitamin B6, km theo cc thuc an thn. Theo ng y, c th dng trn b, tr T
chu, l t b, gng ti mi th 10 gam, un ln ung l cng c hiu qu iu tr nht nh.
Ngoi ra, nhng ngi b nn km theo cm gic chong vng, tai (hi chng tng hp
meniere) hoc do vn ng hoa mt gy ra, thng thng u c th ung an thn c th tr
c chng chong vng , v cm nn.
VI. Vim gan
Vim gan l mt loi thut ng bnh thng dng ch mt chng bnh vim ca gan
tng. a s dng ch bnh c cha virus ca mt s t chc, chng ta thng thy ni nhiu
nht n vim gan A, B, C, D, E. Nm loi virus vim gan ny ly truyn qua nhng ng khc
nhau, v l mt trong nhng chng bnh ly truyn nghim trng nht, nhng im chung ca
chng l truyn nhim gan tng sau dn n vim gan. Ngoi ra, cng c nguyn nhn nh
lm dng dng thuc, ung qu nhiu ru hoc tip xc, hp thu cht c hi t mi trng
bn ngoi gy ra vim gan.
Vim gan nng l do n lm cc chc nng gan tr nn ri lon. Trong bao gm c tc
dng tit dch mt h tr tiu ho, iu tit cc thnh phn mu, thanh lc cc c t trong
mu. Do bnh ny thng b chn on sai thnh bnh cm cm, hoc do bnh nhn khng c
biu hin bnh c bit no, cho nn nhiu trng hp khng chn on ra c chnh xc
bnh nhn b nhim vim gan. Mt s biu hin ca vim gan thng thy l:

- Chn n.
- Mt sc, mt mi.
- St nh.
- au nhc c hoc au khp.
- Bun nn.
- au bng.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Tr hoa cc tt cho tr phong thanh nhit, mt gan h ho, ng thi ch m sng mt, c
th dng tr gan phong hn, hoc gan nng dn n ph. a s hoa cc c kt hp dng
vi l du, quyt minh t, long m tho dng vi tc dng mt gan sng mt. Nu gan thn
khng tt, hoa mt chng mt, thng kt hp dng vi cu t, thc a hong, sn du nhc
nh lm thnh vin cc thc a hong, u c cng hiu trong t b gan thn, ch m sng
mt.

2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr ht vng ch huyt

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ht vng en sao vng, 3 gam l tr. Vng en sau
khi sao vng, mi ln ly 6 gam ra dng, cho thm nc ch, ngm hm ung.
Cng dng cha tr: T b gan thn, dng huyt b kh.
Ch : Ht vng en ngi xa cn gi l h ma, c cha nhiu axit bo khng no, protein,
km, i t, st v.v Ngoi ra, n cn c cha nhiu loi vitamin v cht dinh dng nh chi ma
t, phenol vng, sterols v dch nhy. Cun Thn nng bn tho kinh vit, ht vng ch tr
h kh do b tn thng, b ng tng, ch kh lc, cng gn ct, sinh tinh, ch tu. Cun Bn
tho cng mc vit: Nu ung nc ht vng en trong vng 100 ngy th c th xua ui
c tt c cc loi bnh tt. Nu ung 1 nm th c th sng sa, y sinh lc. Nu ung 2
nm th tc bc en tr li. Nu ung 3 nm th rng rng c th mc li. Dng ht vng
en lm mt loi thuc tr bnh, c tc dng b gan, b thn, dng huyt, nhun to, tinh mt,
lm p. Vng en l loi thc phm tt nht duy tr v lm p.
(2). Tr xanh mai
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr xanh, mai mi th 6 gam. Cho vo nc
ngm hm ung nhiu ln thay tr.
Cng dng cha tr: B gan, iu kh, cm au.
Ch : Phng tr ny dng rt c hiu qu i vi ngi b vim gan mn tnh, tm trng
u ut dng vi s lng t.
(3). Tr hng ph xuyn khung
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr xanh, xuyn khung, hng ph t mi th 3
gam, gi thnh bt, ngm hm ung.
Cng dng cha tr: Dng thng xuyn phng tr ny c tc dng b gan, hnh kh,
chng au.
Ch : Loi tr ny thch hp dng vi ngi b vim gan mn tnh, gan tc, au u.
(4). Tr hoa cc
Phng php cha bnh bng tr thuc: Dng 3-4 gam tr xanh thng hng (hoc tr Ph
Nh), 10 gam hoa cc. Cho nc nng vo ngm hm, ung nhiu ln.
Cng dng cha tr: Mt gan sng mt, trn tnh, gii nhit, tng cng lu lng mu v
ng mch, lm chm s lo ho tim mch, gim huyt p.

Ch : Dng loi tr ny trong thi gian di s thanh nhit, sng mt, li mu, gim cn, c
hiu qu ko di tui th. Ngoi ra, n cn c tc dng phng nga bnh cao huyt p giai
on u v chng bnh x gan.

(5). Tr ng v t
Phng php cha bnh bng tr thuc: 3-5 gam bc ng v t; 0,5-1,5 gam tr xanh, 25
gam mt ong. Dng la sao bc ng v t cho n khi hi chy, cho vo hm cng tr xanh
khong 5 pht, khi ang nng, cho thm mt ong vo khuy u l c. Mi ngy lm 1 thang,
chia thnh 3 ln, ung khi nng.
Cng dng cha tr: Trn tnh, b thn, ch gan.

Ch : Loi tr ny ch tr chn mm yu mt sc, tai, tinh thn suy nhc, vim gan mn
tnh, gan h, hoa mt, th lc gim st.
(6). Tr ng phng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Loi tr ny c lm thnh thang, t cc v thuc
sau: L mu kinh, l qu mc, bc h, xa tin t, r bch nhu, cam tho. Mi ln 3 gam (ng
thnh mi ti 3 gam), ngm hm vi nc si hoc un si ln ung nhiu ln thay tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, tr phong li thp, phng chng vim gan.
Ch : Phng tr ny dng phng nga bnh vim gan, c th phng trnh chy mu
no, c th dng tr cm cm, kit l, trng nng nng.
(7). Tr thanh nhit b sc kho

Phng php cha bnh bng tr thuc: 60 gam rau rng nga ti (ra sch ri gi nt);
0,2 gam cam tho. Cho vo cng 400 ml nc, un ly cn 200 ml. Chia lm 2 ln ung thay tr
vo mi bui sng ti. Mi ngy 1 thang, ung lin trong 4 ngy.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, tr vim, tng cng sc khng cho c th, phng
ly nhim vim gan.
Ch : Cc nghin cu khoa hc hin i cho thy, rau rng nga ti nu nu thnh canh
hoc un si ln lm tr ung c cng hiu trong tiu vim dit khun.
(8). Tr nhn trn xa tin t
Phng php cha bnh bng tr thuc: 9 gam nhn trn, 12 gam xa tin t. un si ln ly
nc ung thay tr, mi ngy 1 thang, mi ngy un si ln ung 2 ln, ung lin trong 1 tun.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, li thp khp, phng ly nhim vim gan.
Ch : Theo cun Bn tho cng mc v T in cc v thuc nam t xa n nay,
ngnh dc hc u ghi li rng: nhn trn l loi thuc bo v sc kho vi tc dng bo v
gan, li mt, gii nhit, c ch vi khun, h huyt p, gim m mu, kin thn li tiu, chng
nng, tr phong, cha phong hn, tn nhit, tr ung nht v.v
(9). Tr mm cy liu cn

Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam mm cy liu cn, 15 gam ng . Cho
nc nng vo ngm hm, ung thay tr, mi ngy mt thang.
Cng dng cha tr: phng v iu tr vim gan.
Ch : Mm cy liu cn c hiu qu trong tn phong, tr thp, thanh nhit, tr vim gan,
vim khp do thp khp.

(10). Phng tr iu tr vim gan s III


Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam hoc hng, 10 gam bi lan, 10 gam
thng thut, 6 gam hu b, 5 gam v qut, 10 gam tch khc, 10 gam v i phc, 6 gam mc
hng 15 gam nhn trn, 10 gam tam sn kh. Cho tt c cc v thuc trn nghin thnh bt,
lm thnh thang, mi ti 15 gam, mi ln ung na ti, mi ngy ung 2 ln.
Cng dng cha tr: Kin thn, tr thp, iu kh.
Ch : Loi tr trn thch hp vi ngi thn h.
(11). Tr b gan
Phng php cha bnh bng tr thuc: 12 gam ng sm, 10 gam bch thut sao, 10 gam
thng thut sao, 10 gam hoc hng, 15 gam nhn trn, 12 gam ng quy, 12 gam bch
thc, 10 gam hng ph, 10 gam pht th, 15 gam sn tra, 15 gam trch lan, 15 gam m l
ti, 12 gam semen vaccariae cho nc vo un si, mi ngy mt thang, ung thay tr.
Cng dng cha tr: Kin thn b gan, hot huyt, thanh nhit, li thp khp.
Ch : Loi tr ny thch hp dng cho ngi gan thn h hn, kh huyt tch t, thp nhit,
vim gan.
(12). Tr bn lan mt gan
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam r bn lan, 15 gam nhn trn, 9 gam hong
b sao kh. Cc v thuc trn tng liu lng ln gp 15 ln ri gi thnh bt. Mi ln dng ly
ra 50 60 gam, cho vo bnh bo n, thm nc nng ngm hm trong 15 - 20 pht, ung
nhiu ln thay tr, mi ngy mt thang, ung lin trong 7-10 ngy
Cng dng cha tr: Thanh nhit tiu c, tr thp khp.
Ch : R bn lan tnh v ng, hn, thanh nhit gii c, mt mu, cm mu. Trong cun
S tay cc v tho dc thng dng ca Liu Ninh c vit tr vim gan, vim tuyn nc
bt. Loi tr trn ly r bn lan lm ch yu thanh nhit, gii c, sau mi n tc dng
li thp khp ca nhn trn. Hong b ng, hn, kh thch hp dng vi vim gan c ly
nhim. Cc nghin cu khoa hc hin i cho rng: r bn lan c cha indican, sitosterin,
iratin, r bn lau kt tinh (A, B, C) c tc dng khng vi rt v gii c. Loi tr ny rt ng v
lnh, cho nn nhng ngi m h, thn v tn thng, ngi mc bnh d dy khng nn dng.

(13). Nc ng v t hng to
Phng php cha bnh bng tr thuc: 9 gam ng v t, 10 qu hng to, 30 gam qut
vng, ng phn va . Cho tt c cc nguyn liu trn vo un ly nc. Mi ngy mt
thang, chia lm hai ln ung, ung lin trong 15 ngy.
Cng dng cha tr: Dng huyt b gan, tt cho thn, bi b sc kho.

Ch : Loi tr ny c tc dng tt vi gan kh h nhc, vim gan, tc ngc.


3. Nhng iu cn ghi nh
Mun phng bnh vim gan thng thng, chng ta phi thc hin tt nhng iu sau
y:
Th nht l ch n ung v sinh, gio dc tr nh yu thch thi quen gi gn v sinh sch
s. Trc khi n cm v sau khi i v sinh xong phi ra tay sch s.
Th hai l ngi ln, thy c gio cn phi nm vng nhng kin thc phng nga bnh
vim gan, mt khi pht hin thy c tr nh b vim gan, phi lm tt cng tc cch ly.
Th ba l phi cao cnh gic, nu pht hin thy tr c biu hin cm mo nh ho, s
mi, st hoc c triu chng v tiu ho khng tt nh khng mun n cm, nn, tiu chy
nu iu tr my ngy m vn cha thy khi, th phi ngh n nguy c mc bnh vim gan,
cn phi kp thi a tr i bnh vin khm chnh xc.
phng virus vim gan
Th nht l phng vim gan trong gia nh: Trong gia nh, nu pht hin ra ngi c
bnh vim gan hoc kim tra sc kho pht hin thy c virus vim gan, cn phi kp thi i
bnh vin chn on iu tr. Nu xc nh chnh xc mc vim gan, cn li bnh vin iu
tr hoc iu tr theo ch dn ca bnh vin. Sau khi bnh nhn vin iu tr, ngi nh phi
mang chn chiu, qun o m ngi bnh dng ra phi ngoi tri nng t nht na gi ng
h tr ln, hoc phi dng thuc tiu c ngm trong 20 pht ri em git sch. Nhng vt m
ngi bnh tip xc qua cng c th dng thuc tiu c vi nng nh trn tiu c,
ngm trong khong 10 pht ri b ra lau chi ra sch. Nhng dng c n ung m bnh nhn
s dng qua phi cho vo nc si un trong khong 30 pht. Nhng ngi tip xc cht
ch vi ngi bnh vim gan B hoc nhim virus vim gan B trong gia nh phi i bnh vin
kim tra HBsAg, tim phng chng HBS v HBC, vi ngi c kt qu m tnh phi tim chng
nga vim gan B theo trnh t thng u, 1 thng sau , ri 6 thng sau . Nhng ngi c
quan h mt thit trong gia nh b mc bnh vim gan A phi ch ng ly truyn bnh t
ming, ch n ung v sinh v nhng dng c n ung phi c kh trng sch s, ng
thi phi kh trng bn cu toilet sch s, ngoi ra cn phi tim phng vacxin phng nga
bnh.
Th hai l phi phng nga ly bnh nhng ni cng cng: Nhng nhn vin phc v n
ung trong nhng n v nh nh n tp th, ca hng kinh doanh n ung, trng hc, nh
tr cn phi nh k kim tra sc kho, khng mua nhng thc n khng sch ch bin,
nu c iu kin cn thc hin v sinh dng c n ung. Nhng n v tp th, nu mt khi
pht hin ra c ngi mc bnh vim gan, cn kp thi cch ly, tch cc tuyn truyn gi gn v
sinh, ng thi tin hnh kh trng trit nhng vt phm tip xc vi ngi bnh. Nu
khng th ngn cn c, m dch vim gan A bng pht, cn tim phng min dch cu (SIG,
0.02 0.12ml/kg) v virus vim gan A cho nhng ngi c tip xc mt thit vi ngun bnh
trong vng 7- 10 ngy.
Chng V: cc bnh thng gp ca h
thn kinh, ni tit v trao i cht
I. Tai bin mch mu no
Tai bin mch mu no dn gian thng gi l trng gi, y l mt chng bnh do tc
tun hon no gy ra, dn n c im ca bnh l mt chc nng thn kinh cc b no. Khi
nhng mch mu cung cp cht dinh dng v oxi cho no t nhin b v, hoc b tc s dn
n chng bnh ny. Khi mu khng n c b phn cn n ca i no, vic cung cp xi
b gin on, cc t bo no bt u b cht i. K c cc chng bnh ca ng mch v tnh
mch trong v ngoi hp s, tnh mch thi dng, nhng ch yu nhiu nht vn l cc chng
bnh ca ng mch. Bnh cao huyt p, x va ng mch l nguyn nhn ch yu dn n
cn bnh ny v thng thy nhiu ngi gi. Cn c vo cc thay i ca bnh l, c th
phn chia thnh hai loi tai bin mch mu no l xut huyt v thiu mu mch mu no.
Bnh thng xy ra bt ng, ch trong vi pht hoc vi gi ng h l c th t ti nh
im, c nhng khi ko di t 24-48 gi ng h. Bnh nhn b xut huyt nng c th thy
au u, bun nn, sau mt khong thi gian rt ngn th chm vo hn m. Bnh nhn b nh,
c th thy au u, vng u, sau ton thn mt ht sc lc, dn dn xy ra nhng tr ngi
v thc. Bnh nhn xut huyt t c th thc lun lun tnh to. au u c th gp 50%
bnh nhn, i a s xut hin chng bun nn. Chng ng kinh chim cha n 10%.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Tr c tc dng h tr c ch cc chng bnh v mch mu. Cht phenol c nhiu trong tr
c tc dng quan trng i vi s trao i cht bo ca c th. Nu cht cholesterol trong c
th cao, cht bo s tch t trn thnh mch mu, sau khi nhng t bo bng phng nhn nhi
sau khi c sinh ra d dng hnh thnh nn nhng nt x ho trn ng mch, dn n cc
chng bnh v mch mu. Cht phenol c nhiu trong tr, c bit l tr cn c nhiu cht ECG
v EGC v cc cht oxi ho c trong tr vng v tr non, c tc dng h tr c ch s gia tng
ca nhng nt x ho trn, lm gim s gia tng ca cht x protein, lm sch mu, t
chng li s x va ng mch.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr nhn sm
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam l tr, 20 gam ng v t, 10 gam nhn sm,
30 gam long nhn. Ng v, nhn sm p gip, long nhn thi si nh, cho vo cng vi l tr
quy u, ngm hm trong nc nng khong 5 pht. Ung nhiu ln thay tr.
Cng dng cha tr: Kin no cng thn (lm cho no kho v tng cng sc kho), b
trung ch kh.
Ch : Phng tr ny dng vi ngi c tr nh suy gim, ngn ng kh khn.

(2). Tr h ct tho

Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam h ct tho, 2 gam tr xanh. un si h ct
tho cho n khi si, cho tr xanh vo cc bo n, sau cho vo ni un h ct tho, y np
ngm hm trong khong 5 -10 pht. Ung nhiu ln thay tr, ung thng xuyn. Mi ngy
thay l tr 2 ln.
Cng dng cha tr: Mt gan sng mt.
Ch : Loi tr ny thch hp dng tr nhng di chng ca bnh tai bin mch mu no,
hoa mt, tai.
(3). Tr xng b

Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam xng b, 2 qu m chua, 2 qu i to,
ng va dng. Cho xng b thi mng, cho vo cc tr, sau thm i to, m chua
v ng vo un si, ri rt vo cc tr. Ung nhiu ln thay tr.
Cng dng cha tr: Tnh tm an thn, hng thm d chu.
Ch : Loi tr ny thch hp dng hi phc sc kho sau khi b di chng ca chng ri
lon mch mu no.
(4). Hng tr, tr xanh bn lan
Phng php cha bnh bng tr thuc: 2 gam tr xanh, 5 gam hng tr, 10 gam bn lan.
Cho bn lan sao kh, hng tr gi mn, sau cho tr xanh vo khuy u, thm nc si va
dng, y np ngm hm trong 10 pht l c. Mi ngy ung 2 thang, ung nhiu ln thay
tr.

Cng dng cha tr: ch kh hot huyt.


Ch : Loi tr ny thch hp vi nhng di chng ca chng trng gi.
3. Nhng iu cn ghi nh
Phng nga bnh tai bin mch mu no c chia thnh 2 cp, l phng nga cp 1 v
phng nga cp 2.
Phng nga cp 1 tp trung vo nhng nhn t nguy him ca bnh tai bin mch mu no
nhng khi ngi bnh vn cha pht bnh, mc ch l thng qua cc phng php lm
gim s nguy him ca vic xy ra bnh tai bin mch mu no. Bnh cao huyt p l mt
nhn t nguy him hng u, v vy u tin cn phi xc nh xem bnh nhn c b cao huyt
p hay khng, ng thi thng qua nhng bin php ph hp khng ch huyt p trong
phm vi cho php. Nu cn thit, cng cn phi thng qua vic khng ch n ung v iu tr
bng thuc khng ch bnh tiu ng. Quan h mt thit n nng cholesterol trong
mu cn k c hm lng m trong mu, iu chnh c cu thc n v phi iu tr bng thuc
c th s l cho m mu bnh thng. Cai thuc l v trnh ung nhiu ru cng l mt trong
nhng bin php v cng quan trng.

Nu bnh nhn tng b bnh ny, th cn phi kim tra ton din sc kho a ra
chn on ton din, ng thi thng qua cc nguyn nhn gy bnh iu tr v phng nga
cc kh nng c th gy ra bnh tai bin mch mu no.

Nu bnh nhn b mc chng nhp tim khng u hay cc chng bnh v tim mch khc (v
d nh mng tim nhn to v bnh tim) cng cn phi iu tr bng thuc trong thi gian di
tr khi bnh tai bin mch mu no.
Phng nga cp 2. Nu bnh nhn c tin s b tai bin mch mu no, th ln sau ny s
nguy him khi xy ra tai bin mch mu no cng cao. Phng nga cp 2 l thng qua cc
phng php khc nhau ngn cn s nguy him ca bnh tai bin mch mu no. i vi
bnh nhn dng ny, cn thng qua kim tra sc kho ton din v nh gi nguyn nhn gy
bnh. Tuy mi bnh nhn c th phi tin hnh nhng nh gi khc nhau, nhng nguyn tc
iu tr bnh l ging nhau. C mt s bnh nhn, c th xut hin mt s tc dng ph v
nhng vn v y hc khng ph hp vi cch tr liu. Cho nn, trc khi iu tr, u tin
phi tin hnh kim tra sc kho ton din v th chn on quyt nh xem ngi bnh c
tip nhn vic iu tr bnh c khng. ng thi, cng cn kp thi gio dc, tuyn truyn
cho bnh nhn xem h c triu chng no khng, h ni ra xem trong thi gian va qua
b nhng triu chng g.
II. Chng m trong mu cao
M trong mu cao l mt chng bnh thuc v phm tr chng mt, c m, tm trng
bun bc, tc ngc v.v ca ng y. Biu hin lm sng l nhng lc hoa mt, tc ngc, bng
i th cht m trong mu (triglycreit v cholesterol) tng cao (c nhng trng hp biu
hin lm sng khng c cht triu chng no). Bnh c nguyn nhn bn ngoi l thng
xuyn n nhng thc n c cha nhiu cht bo, nguyn nhn bn trong l do suy yu sc kho
do tui gi, hoc do thn suy yu dn n m dng khng cn bng. Bnh ny cn do gan
thn h tn, m tch t dn n nhng s tc nghn.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Hm lng tr non trong l tr rt cao nn tng i tt. Tr non c th hp thu dn dn
vitamin C, ng thi nng cao t l ng dng ca n, lm cho vitamin C c th pht huy hiu
qu to ln ca mnh. Vitamin C c th di chuyn cholesterol t mch mu vo trong gan, sau
tip tc chuyn ho n thnh dch mt, hnh thnh nn ht dch mt bi tit qua ng tiu
ho, t lm gim nng cht bo c trong mu, ng thi c tc dng lm tng tnh do
dai ca mch mu, tnh n hi v lm gim kh nng thm thu.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr bo v sc kho
Phng php cha bnh bng tr thuc: un si tr xanh, gio c lam, ct cn v hm ung.

Cng dng cha tr: H huyt p, h m trong mu, nng cao kh nng min dch ca c
th.
Ch : Loi tr ny phi hp gia gio c lam v ct cn c th dn dn lm tng tun hon
mu.

(2). Tr tam bo
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr ph nh, hoa cc, qu la hn vi lng
dng, cho vo gi nt. Dng 20 gam ngm vi nc nng thnh tr, ung nhiu ln.
Cng dng cha tr: Thch hp iu tr chng cao huyt p, m cao trong mu, ng thi c
hiu qu trong h huyt p, gim bo, tiu tr m tha.

Ch : Ph nh tr n v, c hiu qu c bit r rt trong gim bo, gim m, phng nga


x va ng mch, phng nga cc bnh v tim, gim huyt p, chng lo ho, chng ung th,
h ng trong mu.
(3). Tr sn tra gim bo
Phng php cha bnh bng tr thuc: Sn tra ti, kh mi loi 7 gam; 9 gam trn b sao
kh, hng tr vi lng dng. Cho tt c cc v thuc trn vo bnh bo n, thm nc si
y n na bnh, ngm hm trong khong hn 10 pht. Ung nhiu ln thay tr, ung ht
trong ngy.
Cng dng cha tr: Tiu thc, iu kh, gim m.
Ch : Phng tr ny iu tr n qu nhiu cht bo, m trong mu tng i cao, km
theo triu chng vng u, tc tc u, thn thy ming c nhiu m, hoc c th hi bo,
bng d kh chu. Ngi dch v d dy qu nhiu, b lot d dy khng nn dng. Phng tr
ny c kim nghim trong thc t, nu ung thng xuyn s c hiu qu rt ln. Trong
phng thuc trn, sn tra l v thuc ch o, cc nghin cu khoa hc hin i cho thy, n
c cha axit ca sn tra, axit tu thch, axit chanh, xton v cc loi glucoxit c tc dng lm
gin n cc mch mu, h huyt p, h m mu, h tr tiu ho v.v Trong cun Bn tho
cng mc c ni v tc dng ca sn tra: tiu thc, tiu tht tch t. Trong cun Bn tho
thng huyn c vit Sn tra v n ho, tiu du m (ch tht ng vt) l rt c l. Trn b
sao c tc dng iu kh, c hiu qu h tr tiu ho, b sung thm tc dng h tr tiu ho
cho sn tra. Hng tr l loi tr xanh c ln men, c men axit gc, l mt loi thc phm
rt tt ho v, tiu thc, gii tr tch t, kt hp dng vi hai loi thuc trn, cng em li
hiu qu tt hn.
(4). Tr th
Phng php cha bnh bng tr thuc: 20-30 gam th , cho thm nc si ngm hm
trong 30 pht, ch cho n khi nc m th b ra ung thay tr, mi ngy 1 thang.
Cng dng cha tr: H th c tc dng h m mu, gim s hnh thnh nghn mch mu.

Ch : Theo bo co nghin cu l tr ca vin khoa hc Trung Quc, l tr c cha nhiu


loi vitamin, protein, axit amin, t cht tr non, cafein, lng m d tha nhiu ng. Ngoi
ra cn c mt bo co na pht hin ra rng, chng ta c th ly thm c rt nhiu loi
nguyn t vi lng cn thit cho c th t l tr, nh ng, st, km, cng vi mt lng ln
cc nguyn t khc nh mangan, pht pho, magi, it v.v Nhng ngi b m trong mu tng
cao, nu thng xuyn ung tr h th iu tr s thy hiu qu iu tr cc k r rt.
(5). Tr gim m gim bo
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam h th ti, 15 gam sn tra ti, 15 gam
tho quyt minh, 20 gam v b ao, 3 gam Tr Long. Cho h th v 3 v ban u vo un si,
lc b b, sau ly nc ngm hm vi tr Long, ly nc ung. Mi ngy lm 1 thang.
Ung lin tc trong liu trnh iu tr, 2 thng l mt liu trnh. Thng thng, ung trong
khong 3-5 l mt liu trnh.
Cng dng cha tr: H m mu, hot huyt, gim p, li tiu.
Ch : Loi tr ny c tc dng gim bo, c ch ch yu l b t gan thn, iu chnh m
dng trong c th cn bng. Mt nghin cu lin quan khc cho thy, h th c cha lng
ln axit hong cn, c th tng s vn ng ca ng rut, chng v gim s hp thu ca cc
cht bo trong ng rut, cho nn c th gim m bo c.
3. Nhng iu cn ghi nh
Chng m cao trong mu ch yu l phi phng nga tt, c th tun theo nhng chnh
sch di y:
Th nht l n ung hp l: n ung hp l l nguyn l c bn iu tr bnh m cao
trong mu, mi bnh nhn m cao trong mu no, trc khi tin hnh iu tr, u phi tin
hnh iu tr bng n ung. Ch khi iu tr bng n ung khng em li hiu qu hoc bnh
nhn khng kin nhn (thng iu tr t na nm n 1 nm), th mi nn iu tr bng
thuc, v iu tr bng n ung l cch iu tr hp nht vi sinh l ca ngi bnh. Bt k loi
thuc gim bo no, t nhiu cng u c tc dng ph, cho nn, khi iu tr bng thuc, cng
cn p dng bin php n ung hp l, nh nhng.
Th hai l vn ng c th hp l: Vn ng, rn luyn sc kho c th tng cng tiu ho,
ci thin trao i cht, phng chng m trong mu tng cao, m c th tng cao. Vn ng c
th gip hm lng m cao trong mu c th gim xung ti mc bnh thng. Khng ch c
vy, vn ng c th nng cao cht protein chng oxi ho ng mch c trong mch mu c
cha hm lng rt ln cht protein chng m (HDL), ci thin chc nng ca tim, tng cng
tun hon tim, t c tc dng tt trong phng nga bnh x va ng mch. Ngi c th
c sc kho tt, khng c bnh v tim mch, cn tin hnh vn ng u n, v d nh chy
di, p xe p, bi, nh cu lng, leo ni v.v Nhng nhng ngi b bnh v tim mch, bnh
huyt p cao hoc i ng v.v khng nn tin hnh thc hin nhng loi vn ng qu
mnh. Nhng loi ny, cn vn ng theo ch dn ca thy thuc, cn c vo tnh trng bnh
m tp nhng loi th thao tr liu, thi cc quyn v.v

Th ba l iu tr hp l: Khi thc hin nhng bin php iu tr trn ri m hiu qu vn


cha tt, th cn b sung thm nhng cch iu tr vt l khc, v d nh tm khong, tr liu
in t gan. Bin php tr liu in t cho gan c th iu chnh c ri lon gan, t lm
cho m trong mu tr nn bnh thng.

Th t l iu tr bng thuc: i vi chng bnh m mu lu nm v nng, c th tin


hnh iu tr bng thuc, hin nay cha c loai thuc no c th gim nh c lng m
trong mu mt cch hp l theo sinh l. a s lng m mu ch gim trong mt khong thi
gian ngn, nhng v lu di s xut hin cc tc dng ph. Cho nn, iu tr bng thuc l bin
php bt c d khi p dng cho nhng trng hp bnh nhn b bnh tim mch m trao i
m trong mu b ri lon, cho nn cn phi kt hp iu tr vi nhng bin php m khng
dng n thuc.
III. Bnh tiu ng
Bnh tiu ng l mt t hp ca cc bnh do trao i cht v bi tit khng tt gy ra.
Bnh do chc nng ca t bo insulin khng bnh thng, dn n vic trao i cht ng,
cht protein v c cht bo b ri lon. Biu hin lm sng in hnh thng thy l ba nhiu
mt t, l ung nhiu, i tiu nhiu, n nhiu v tiu ho t. Cn c theo nguyn nhn gy
bnh m chia bnh ny ra lm 2 loi l tiu ng mang tnh k pht v tiu ng mang tnh
nguyn pht. Bnh tiu ng nguyn pht l ch bnh tiu ng m nguyn nhn gy
bnh cha c xc nh chnh xc, n cn c gi l bnh i ng xy ra c bit hoc
nguyn nhn cha r rng, trong tuyt i a s l mc bnh tiu ng.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Trong ng y, bnh tiu ng oc gi l tiu kht ng thi cn c vo s th t ca
triu chng ba nhiu trn chia thnh tiu ho nhiu, tiu ho trung bnh hoc tiu ho
t. Kht m ung qu nhiu nc th xp vo loi tiu ho nhiu, tiu ho tt m n nhiu
c, xp vo loi tiu ho trung bnh, ming kht, tiu tin to th gi l tiu ho t. Nu trong
cuc sng hng ngy, nu kin trg ung tr trong thi gian di, c th h tr cho vic gim
nh bnh ny.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr mp
Phng php cha bnh bng tr thuc: 200 gam mp, 5 gam tr xanh. Mp b v thi
ming, thm cht mui vo un si ln, sau thm tr xanh vo khuy u ly nc ung.
Mi ngy 1 thang, chia thnh 2 ln ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, gii c, mt mu, cm mu, tiu vim, chng ho.
Ch : Tr ny thch hp vi ngi b tiu ng, ng trong mu, gan nng, ho.
(2). Tr lo Tng

Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam tr lo Tng (c th thay bng l tr ca
cy tr c trn 70 nm tui). un si nc ln, ngm hm tr trong khong 5 pht l c. Mi
ngy 1 thang, chia thnh 2-3 ln ung.
Cng dng cha tr: H ng, sinh nhit, cm kht.

Ch : Loi tr ny thch hp vi ngi b tiu ng.


(3). Tr phn hoa
Phng php cha bnh bng tr thuc: 125 gam phn hoa ti. Phn hoa ti ch bin
thnh bt, mi ngy dng 15-20 gam, cho nc si vo ngm hm, y np trong vi pht l
c. Mi ngy ung nhiu ln thay tr, ung lu di s thy hiu qu r rt.

Cng dng cha tr: Thanh nhit, sinh dch, chng kht.
Ch : Phng tr ny ch tr tiu kht, tiu nhit, gii bun bc, ng thi c tc dng an
thn, bi b. N thch hp dng vi ngi b bnh tiu ng gan d dy to nhit, c tc dng
sinh nhit, chng kht rt tt.
(4). Tr t hng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam t hng. Cho t hng vo gi nt, cho vo
ti vi gi li, cho vo cc nc si, hm. Ung nhiu ln thay tr, c th dng thng xuyn.
Cng dng cha tr: B thn ch tinh.
Ch : Phng tr ny thch hp vi bnh tiu ng do gan thn m h.
(5). Tr c ng

Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 con c ng. Dng nc sch ra ri ngm c
trong na ngy, ra sch bn t, cho vo nc sch, un ln ly nc ung thay tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, gii kht.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng tiu ng ming kht, ung nhiu.
(6). Tr l cao lau
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam l cao lau. Cho l cao lau vo ra sch, gi
nt, un si ln ung thay tr. Mi ngy ung nhiu ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii kht, tiu vim, chng phin mun.
Ch : Loi tr ny thch hp vi chng tiu ng au na u, nng lng, ming kht
ung nhiu.
(7). Tr v b phn hoa

Phng php cha bnh bng tr thuc: 9 gam v b ao, 9 gam v da hu, 6 gam phn
hoa. Hai v u thi mng, cho vo un si ln cng vi phn hoa, sau b b ly nc. Ung
nhiu ln thay tr, khng c nh thi gian.
Cng dng cha tr: Sinh dch, chng kht.

Ch : Phng tr ny thch hp vi ngi b tiu ng, ming kht, ung nhiu nc.
(8). Tr lan hong tho, ngc trc
Phng php cha bnh bng tr thuc: 9 gam lan hong tho, 9 gam ngc trc, 3 gam tr
xanh, ng phn dng. Cho hai v u cng 300 ml nc un si ln trong vng 15-20
pht, ly nc, tip cho tr xanh vo, y np trong 3-5 pht, thm ng phn, khuy u
ln l c. Mi ngy 1 thang, ung nhiu ln thay tr, cho n khi v nht th thi.
Cng dng cha tr: ch d dy, nhun gan, thanh nhit dng m, sinh dch, gii kht.
Ch : Phng tr ny thch hp vi bnh nng, dch t, gan v khng tt, h ho dn n
cc chng bnh v chng tiu ng.
(9). Tr sa sm mch ng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam bc sa sm, 15 gam mch ng, 15 gam
sinh a, 5 gam ngc trc. Cho tt c 4 v trn gi thnh bt, thm nc nng vo ngm hm
trong 15-20 pht, b b ly nc. Mi ngy 1 thang, ung nhiu ln thay tr, khng cn c nh
thi gian ung.
Cng dng cha tr: ch d dy, sinh dch.
(10). Tr ru ng

Phng php cha bnh bng tr thuc: 100 gam ru ng, 3 gam tr xanh. Cho ru ng v
300 ml vo ni un si ly nc, b b ly nc, thm tr xanh vo ngm hm ung. Mi ngy
1 thang, chia lm 3 ln ung nng.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, gim ng.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng ngi tiu ng m nc nh nc thch cao.
Thng qua kim nghim trn ng vt, ru ng c tc dng lm gim m mu r rt, c tc
dng rt tt vi chng tiu ng, cao huyt p, bnh thn.
(11). Tr tiu kht
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr xanh, ng v t mi loi 4 gam; 15 gam ct cn,
thin hoa v mch ng mi loi 10 gam; 15 gam tri mu. Cho ct cn v ba v sau vo gi
thnh bt, ri cho vo cc tr, ngm hm vi nc si. Mi ngy ung 1 thang, ung nhiu ln
thay tr.

Cng dng cha tr: Sinh nhit, tr kht, h ng, dng m.

Ch : Phng tr ny thch hp vi bnh nhn tiu ng.


3. Nhng iu cn ghi nh

Cc nguyn nhn nguy him gy ra bnh tiu ng l rt nhiu, v d di truyn trong gia
nh, thi quen n ung khng tt, hot ng th cht qu t, bo ph, ung ru nhiu, tinh
thn cng thng v.v u c th l nguyn nhn dn n bnh tiu ng. Nhng khng ch
bnh bo ph l mt im mu cht trong phng nga bnh tiu ng, cn tch cc m rng
vic phng nga bnh tiu ng ny, cn tuyn truyn cho ton dn bit c cc nguyn
nhn dn n bnh, nng cao thc t gic ca cng ng, kp thi khng ch cc nguyn nhn
gy bnh, dn dn lm gim t l mc bnh tiu ng ny.

Trong cuc sng, mun phng nga bnh tiu ng, cn ch my im sau y: Th
nht l thng qua vn ng v n ung gim bo trong thc t, c bit l phi ch vn
bo bng, v gim bo bng l rt hu hiu trong vic gim ng. Th hai l phi khng ch
c bnh cao huyt p, cn bnh ny c mi quan h v cng cht ch vi bnh tiu ng.
Th ba l nh k tin hnh kim tra ng trong mu: nu b bo hoc cn nng tng nhanh,
huyt p hoc m mu c hi cao mt cht, ngi c tin s ngi trong cng gia nh b mc
tiu ng l nhng ngi c nguy c mc tiu ng rt cao. Sau 30 tui chng ta nn kim
tra lng ng trong mu 3 nm 1 ln. Nhng ngi bnh thng sau 45 tui, c mi 3 nm
nn kim tra ng trong mu 1 ln. Nh vy, c th pht hin bnh sm, chn on sm, iu
tr sm, thm ch c th gip nhng ngi c nguy c mc bnh cao s trnh c mc cn
bnh ny.
IV. Bnh suy nhc thn kinh
Suy nhc thn kinh l mt loi bnh gy tr ngi cho thn kinh, cng l mt loi bnh
thn kinh mc nh. Bnh nhn khng c thay i g v kh cht, ch thng xuyn mt
ng, tr lc khng tt, tinh thn c s xo trn khng th lm ch c nhng trng thi tm
thn ca bn thn. Thng thng, nhng bnh nhn khi mc bnh suy nhc thn kinh u
phi tri qua mt thi gian di trc thn kinh cng thng v nhng p lc v tinh thn,
nh hc sinh lo lng thi khng tt, quan h v chng, m chng nng du cng thng, mi
trng sng ca tng c nhn, nhp sng ri lon, u c th dn n chng suy nhc thn
kinh.
Nhng bnh nhn mc bnh suy nhc thn kinh khng c nhng ri lon v hnh vi mt
cch nghim trng, y l im khc bit r rt nht phn bit bnh nhn suy nhc thn
kinh vi bnh nhn thn kinh (bnh in). Biu hin ch yu ca bnh l tinh thn d phn
khch v tr lc d b suy yu, tm trng bun bc, kh ng. C mt s bnh nhn cn c biu
hin au u, vng u, hoa mt, tai, ht hi, lit dng, xut tinh sm hoc kinh nguyt ri
lon.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh

T xa n nay, actiso l loi thc vt rt b, va n c va lm thuc c. Cun Thn


nng bn tho kinh nh gi v coi n vo loi vt phm hng u. Cc chuyn gia ni ting
bin son cun sch ny ghi v tc dng bo v sc kho ca n l b a (thn), an tm,
ch ch, t dng kin trng, trng sinh bt lo Actiso tnh v can, c hiu qu ln
trong b trung nhun phi, thanh nhit an thn.

2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr ngt tng cng sc lc
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam thch ng gia dng c thn v r (loi kh,
gi mn), 10 gam tin hc tho, 10 gam cu k t, 3 gam hng tr. Cho vo un si ln ly nc
ung.

Cng dng cha tr: B thn tt xng, chng mt mi, hng phn tinh thn.
Ch : Phng tr trn c th dng tr chng thn kinh suy nhc, thn h, au lng, l
loi nc ung bo v sc kho rt tt cho ngi lao ng qu sc, vn ng vin, ngi lao
ng th lc nhiu.
(2). Tr thch ng gia hoa nhi
Phng php cha bnh bng tr thuc: Loi tr ny l mt bi thuc trong ng y, do
thch ng gia, hoa nhi, tr xanh l cc v ch yu. Cc loi nguyn liu ny ca hng thuc
ng y u c bn. Dng nc nng ngm hm, ung nhiu ln thay tr.
Cng dng cha tr: B thn sinh tinh, an thn, tt cho tr no.
Ch : Phng tr trn ch tr th cht suy nhc, mt sc, th t hi, thn kinh khng
tt, tinh thn suy nhc, mt ng, hay qun, m nhiu, thn h, au lng.
(3). Tr hoa cc quyt minh
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hoa cc, quyt minh sao kh. Cho vo nc si
ngm hm ung.
Cng dng cha tr: Sng mt, chng hoa mt, cm au.
Ch : Loi tr ny thch hp vi ngi b suy nhc thn kinh.
(4). Tr nng cao tinh thn
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15-30 gam h th , hoc thm lc thch ng,
hp hoan mi loi 15 gam. un si ln ly nc ung, mi ngy 1 thang, ung vo bui ti.
Cng dng cha tr; B gan thn, dng no an thn.
Ch : Loi tr ny thch hp vi chng suy nhc thn kinh.

(5). Tr thuc linh chi

Phng php cha bnh bng tr thuc: 6 gam linh chi, ng trng va . Linh chi ct
thnh tng ming mng, thm nc vo un si ln 2 ln, ly nc c 2 ln ho ln vo nhau,
thm ng trng va . Mi ngy 1 thang, chia thnh 2 ln ung bui sng v ti cho n
ht.
Cng dng cha tr: Dng no an thn.
Ch : Phng tr trn ch tr chng ng kinh, bnh ng mch vnh, thn kinh suy
nhc.
3. Nhng iu cn ghi nh

Cng vi s pht trin ca x hi v kinh t, lao ng tr c ngy cng tr nn mt cng c


c lc cho con ngi lm giu. Lao ng tr c ly i no lm c s, nu lm vic tr c
trong thi gian di hoc qu cng thng, lm cho i no qu hng phn, tiu hao nng lng
cng nhiu, chc nng thn kinh s khng th chu ng c, s rt d xy ra chng bnh ny.
c bit l khi hc hnh, thi c cng thng, hoc khi khng th m nhim c cng vic, t l
mc bnh ngy cng tng cao.
Qua nhiu nm quan st, cc chuyn gia pht hin ra rng, thn kinh suy nhc thng
thy gii lao ng tr c. Nhng ngi ny a s thng c th cht khng tt, hi yu,
thng thiu quan tm v coi trng sc kho ca mnh, tnh cch cng hng ni, bnh thng
hay trm tnh, thng thiu vn ng th cht.
Mun phng bnh suy nhc thn kinh mt cch c hiu qu, th trong cuc sng hng
ngy, phi ch gi gn tinh thn v bo v tm l, tu lc m iu chnh trng thi tm l ca
mnh, lm cho hc ng tm l t c s cn bng. Tt nhin, cng phi s dng n tr no
hp l l mt cch quan trng to ra ca ci cho con ngi. Lao ng tr c l mt loi lao
ng quan trng, tuyt i a s nhng ngi lao ng tr c u khng d b mc chng thn
kinh suy nhc, iu ny c lin quan n nhiu vn khoa hc, nn kt hp gia lm vic v
ngh ngi mt cch hp l.
V. M nhiu
ng y cho rng, nguyn nhn cn bn ca m nhiu l do c th thay i. Trong cun T
vn Phng thnh suy lun c vit: do thiu kh cht lm cho ngi ta m nhiu v m,
thm ch dn ti hn m. Ci gi l Thiu kh cht y l kh cht khng y , kh dng
khng gi c m, tinh thn cng khng gi c, dn n m nhiu. l mt trong nhng
nguyn nhn. Ngoi ra, thn kh h tn, b tn thng do thng thua, tiu hao tinh lc nhiu,
lm cho tm thn bt an, cng khin m nhiu. m huyt h nhc, khng th duy tr mt tm
trng tt, lng d lc no cng nh la t, lm cho tm hn lang thang y , cng khin m
nhiu. Nu do ni tit bn trong nh gan mt gy ra, tinh thn khng yn, cng l mt nguyn
nhn gy ra m nhiu. Lao ng qu sc, cnh tranh nh nc vi la, gan thn khng giao
ho, tm thn bt an cng s gy ra m nhiu. n ung khng iu , lm cho th h mc tn,
tinh thn bt an cng s gy ra m nhiu. Khi xy ra m nhiu, s khin ngay c phng ng
cng khng yn, m mng lin min.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh


Nhn to chua l mt trong nhng v thuc thng dng, c tc dng tnh tm an thn, c
tc dng gi m hi, sinh dch, c th dng tr chng mt ng, hay qun, tm trng phin
mun, th cht h nhc, tot nhiu m hi, ming kh, h tr trn tnh. Nhn to chua v l
tr nu un si ln cng vi nhau, ung thay tr s rt c hiu qu vi vic iu tr chng m
nhiu.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tht vin nc tr

Phng php cha bnh bng tr thuc: 10-25 gam tht vin; 1-1,5 gam tr xanh. Tht vin
cho vo nc un si trong 1 gi. L tr ngm hm nc si trong khong 5 pht ri lc b b,
ly nc, cho vo ni tht vin. Mi ngy lm 1 thang, ung nng, n tht ung nc canh.
Cng dng cha tr: ch tinh thn, b kh huyt, an thn.
Ch : Loi canh trn thch hp vi chng thn kinh suy nhc, c th h nhc, hay qun,
mt ng.
(2). Tr mt ong
Phng php cha bnh bng tr thuc: 25 gam mt ong; 0,5-1,5 gam tr xanh. Trn vo
nhau sau cho vo nc si ngm hm trong 5 pht l c. Mi ngy 1 thang, ung khi cn
nng.

Cng dng cha tr: Kin thn nhun phi, sinh dch chng kht, li tiu gii c.
Ch : Loi tr trn thch hp vi chng tinh thn mt mi, t chi mi mt, tri nng
ming kht, nhiu m hi m tiu tin t. Ngoi ra, cn thch hp c vi chng vim kh qun,
c th suy nhc sau khi b bnh, vim gan, ng trong mu thp, b tin.
(3). Tr gip tr nh
Phng php cha bnh bng tr thuc: 5 gam l du, 15 gam h th , 10 bch tt l, 3
gam tr xanh, 9 gam an sm. Cho tt c vo un ln ung.
Cng dng cha tr: B no, tt tr nh, hot huyt, thanh nhit sng mt.
Ch : Loi tr trn thch hp vi chng lao ng tr c qu mc dn n u c nh cng
ra, au u, vng u, mt ng, m nhiu.
(4). Tr qu vin
Phng php cha bnh bng tr thuc: 5-10 qu tht qu vin. u tin cho vo bt, hp
cch thu, sau un si ln ly nc ung nhiu ln thay tr.

Cng dng cha tr: B kh huyt, ch thn kinh.


Ch : Ngi bnh thng ung c th gip sng lu, ko di tui th, c bit thch hp
dng vi chng thn kinh suy nhc, c th h nhc, hay git mnh, mt ng, hay qun.

(5). Tr hong lin n mt


Phng php cha bnh bng tr thuc: 6 gam hong lin; bn h, trn b, phc linh, trc
nh, tch thc mi loi 9 gam; cam tho, gng ti mi loi 3 gam; 5 qu i to, 12 gam trn
chu mu. Cho tt c vo un si ln ly nc ung thay tr. Mi ngy ung 2 thang.
Cng dng cha tr: Thanh nhit ho vim.

Ch : Loi tr trn thch hp iu tr chng m nhiu, vng u, tm trng bt an, d ni


nng, m nhiu tc ngc, li , mnh hot (p nhiu v nhanh).
(6). Tr quy t
Phng php cha bnh bng tr thuc: Nhn sm, vin ch, mc hng mi loi 6 gam;
hong k, bch thut, ng quy, phc linh, to chua, long nhn mi th 9 gam; 3 gam cu cam
tho. un si ln ly nc dng thay tr. Mi ngy 2 thang.
Cng dng cha tr: B ch tm thn.
Ch : Phng tr trn thch hp vi chng hay qun, m nhiu, t hi, tinh thn mt
mi, da mt vng vt, n t, suy nhc, mc bnh ng rut, d dy, i t (lng), ming li
nht, li trng, mch p yu.
3. Nhng iu cn ghi nh

phng nga chng m nhiu xy ra, trong cuc sng hng ngy, chng ta nn lm tt
nhng im sau:
(1). Trc khi i ng 1 ting nn i b hoc thng thc m nhc, bo m cho tinh
thn thoi mi.
(2). Nn xy dng thi quen i ng ng gi, i ng qu sm hoc qu mun u khng tt.
(3). Trc khi i ng khng ht thuc, ung ru hoc cc loi nc ngt, c ph.
(4). Trc khi i ng 1 ting nn dng mi hot ng lao ng th lc hoc khin u c
cng thng, trnh nhn thy nhng cnh gy kch thch hoc xem bo ch.
(5). Ba ti khng nn n nhiu, trc khi i ng khng nn n qu vt.
(6). Ch t th khi ng, nn xy dng thi quen nm ng.
(7). Chn khng nn qu m qu nng, gi khng nn qu cao qu cng.

(8). Khi i ng nn ci o ngoi, mc ng hoc mc o may , qun i.

(9). Khi ng tay khng nn t ln ngc, cng khng nn t tay ln kh qun.


(10). Cn m bo cho phng ng c trong iu kin tt v thng thong v c m
va phi.
VI. Chng hay qun
Chng hay qun l mt trong nhng loi bnh thuc v no b, do nguyn nhn sinh l
hoc nguyn nhn di truyn gy ra, t l xy ra nam gii nhiu hn n gii, ch yu chia
thnh hai loi ln l chng hay qun kh cht v chng hay qun chc nng.
Chng hay qun kh cht: l do lp v i no thn kinh tr nh c bnh g , bao gm c
chng u no, tn thng bn ngoi no, vim no v.v gy ra tr nh gim st hoc mt hn.
Nhng cn bnh nng i vi c th, v d nh tr ngi chc nng ni tit, dinh dng khng
tt, trng c mn tnh u c th lm tn thng n no, gy ra chng hay qun.
Chng hay qun chc nng : l do lp v i no c chc nng ghi nh xy ra mt vn
g . Nhng ngi trng thnh, c th v nguyn nhn cng vic qu nng n, tinh thn
khng tp trung, hc mt th g mi, lp v i no c chc nng ghi nh thng lu li
khng su, tr nh khng nh hi cn tr, nhng chng hay qun nh kiu ny c gi l
chng hay qun chc nng.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Qua cc nghin cu trn thc t, trong l tr c cht kim cafein c th khin gy hng
phn h thng trung khu thn kinh, lm cho u c tnh to, t duy nhy bn, c th khin cho
tun hon mu c nhanh hn, lm linh hot gn ct, tt cho loi b t bo c v sn sinh t
bo mi, lm cho chng ta thot khi mt mi.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr xon c, qu vin
Phng php cha bnh bng tr thuc: 6 gam long nhn, 3 gam tr xon c. un si ln
ly nc dng, mi ngy 1 thang.
Cng dng cha tr: Dng tm an thn, kin no, lm hng phn thn kinh, tng cng tr
nh.
Ch : Loi tr trn thch hp vi chng mt ng, hay qun, u c mt sc lc, ng thi
cng l mt loi tr tt gip tng cng tr nh.
(2). Tr Long tnh vi cu t
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam cu k t, 10 gam sn tra, 3 gam tr Long
tnh. un si ln ly nc ung thay tr.

Cng dng cha tr: B thn sinh tinh, kin no, gip tr nh.

Ch : Loi tr trn thch hp vi nhng ngi lao ng tr c tr nh b gim st, hoa mt


vng u.
(3). Tr b cng anh

Phng php cha bnh bng tr thuc: 6 gam b cng anh phi nng kh (nu dng loi
ti th cn 60 gam), 2 gam tr xanh. un si ln ung thay tr.
Cng dng cha tr: Gip tnh to u c.
Ch : B cng anh c cha rt nhiu vitamin B2, vitamin C v cc nguyn t vi lng cn
thit cho c th con ngi nh it, km, st, ng. Nhng nguyn t ny khng ch c tc dng
thanh nhit gii c, khng khun, khng vi khun, m cn c th cung cp dinh dng cho c
th, hi phc th lc, tng bc khin n ngon ming v h cholesterol, c th iu tr c
cn bnh thnh th, bnh vn phng, v d nh sng qu lu thnh ph, qu lu trong
vn phng, ngi nhiu m t hot ng, dng u c, dng mt qu nhiu dn n hoa mt
vng u, eo lng au mi, tinh thn sa st v.v
(4). Tr gip tr nh
Phng php cha bnh bng tr thuc: Thc a, mch ng, nhn to ti mi loi 30
gam, 6 gam vin ch. un si ln ly nc dng thay tr.
Cng dng cha tr: B thn kin no, tng cng tr nh.
Ch : Loi tr trn c tc dng rt tt i vi chng hay qun.
(5). Tr thanh no

Phng php cha bnh bng tr thuc: 25 gam quyt minh tho, cam c, h thch tho, v
qut, h th , ng v t mi loi 30 gam; mch ng, cu k t, qu vin mi loi 60 gam; 20
gam qu du en. Cho nhng v thuc trn vo gi mn, mi ln ly 15 gam ra dng, cho vo
nc si ngm hm, dng thay tr.
Cng dng cha tr: Tt no, tt tr nh, thanh gan sng mt.
Ch : Loi tr trn thch hp vi chng suy nhc thn kinh, mt ng, hay qun.
(6). Tr nhn b t
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam nhn b t. Ngm hm vi nc si ly
nc ung thay tr.
Cng dng cha tr: Nng cao s tnh to cho u c.
Ch : Loi tr trn thch hp vi nhng ngi da mt tht sc, tm thn bt an, mt ng,
m nhiu, hay qun km theo tiu ho to bn, kh huyt h tn.

(7). Tr nng cao tinh thn


Phng php cha bnh bng tr thuc: 12 gam cu k t, 9 gam dm dng hoc, 9 gam
sa uyn t, 6 gam ng v t, 9 gam khoai lang. Tt c nhng nguyn liu trn un ln ly nc
ung thay tr.
Cng dng cha tr: B dng gan thn, tr dng ch no.
Ch : Loi tr trn dng iu tr chng thn kinh suy nhc, mt mi mt sc, tr nh
gim st.
(8). Tr xng b

Phng php cha bnh bng tr thuc: 3 gam xng b cu tit, 5 qu m chua, 5 qu
hng to, ng va dng. Cho 3 v u vo un si ly nc, thm ng, ung nhiu ln
thay tr.
Cng dng cha tr: B t, tnh tm an thn.
Ch : Loi tr trn ph hp vi tinh thn s hi, bun bc, mt ng, hay qun, chn n
v.v
(9). Tr c sch
Phng php cha bnh bng tr thuc: R thch ng gia (loi kh phi thi nh), phc
linh, nhn hch o mi th 9 gam; 3 gam tr hoa nhi (hoc mt loi hoa no cng c).
un si ln ly nc dng thay tr.
Cng dng cha tr: Kin no, bi b sc kho, ch tr an thn.

Ch : Loi tr trn gip tng cng tr nh, y l loi nc ung rt tt cho gii tr thc.
(10). Tr cu k t v dm dng hoc
Phng php cha bnh bng tr thuc: 12 gam cu k t, 9 gam dm dng hoc, 9 gam
sa uyn t, 6 gam ng v t, 9 gam khoai lang. un si ln ly nc ung thay tr.
Cng dng cha tr: T b gan thn, tr dng ch tr.
Ch : Loi tr trn thch hp vi chng thn kinh suy nhc, mt mi mt sc, tr nh
gim st.
3. Nhng iu cn ghi nh
Mun tr chng bnh hay qun, khng c loi thuc thin nhin no c th tr dt im
c c, m cn phi tm ra nguyn nhn gy bnh, phng nga kh nng xy ra bnh, hoc
thng qua iu chnh, gim bt trng thi bnh l c.

(1). Chu kh vn ng tr no. Dng nhiu th s sc bn l mt quy lut rt ph bin


trong th gii t nhin, i no ca con ngi cng nh vy. Lm cng vic s dng n tr c
thng xuyn, hc tp khng ngng ngh c th gip cho b no ca con ngi lun lun c
m bo trong trng thi tt. i nhng s vic mi, nn lun lun gi ly mt s cm hng
nng hu, lun c s i din vi thch thc. Nhng ngi trung nin v ngi cao tui, nu
thng xuyn xem tin tc, tivi, phim nghe nhc, c bit l nh c tng, c vy c th tp
trung u c tinh thn, cc t bo no lun trong trng thi linh hot, t c th ko di c
s lo ho. Ngoi ra, lun lun c thc ghi nh mt s th, v d nh cc li bi ht, vit nht
k u c tc dng h tr rt ln i vi tr nh.
(2). Thng xuyn tham gia cc hot ng rn luyn c th. Rn luyn c th c th gip
iu chnh v ci thin qu trnh hng phn v c ch ca i no, tng bc lm trao i cht
ca t bo no, c th pht huy c chc nng ca i no, ko di qu trnh lo ho ca i
no.
(3). m bo tm trng, tnh cm n nh. Tnh cm n nh l rt c li cho h thng thn
kinh v cc c quan khc, lm thng nht s iu ho ca cc h thng trong c th, khin cho
s trao i cht trong c th t c trng thi tt nht, t lm tng cng s linh hot
ca b no, iu ny l rt c li i vi vic nng cao kh nng ghi nh cho no.
(4). Xy dng nhng thi quen sinh hot tt. Trong i no c mt trung khu thn kinh
qun l v thi gian, c th coi nh l mt chic ng h sinh hc, lm vic, hc tp, hot ng,
gii tr v c n ung na, u phi tun theo mt quy lut nht nh. Cho nn, cn phi trnh
lm cho chic ng h ny b ri lon, mt iu chnh. c bit l phi m bo thi gian v
cht lng ca gic ng, mt ng lm cho cc t bo no lun trong trng thi b c ch, cc
nng lng tiu hao cn phi c kp thi b sung.
(5). T tm ra cc bin php ca ring mnh gip tng cng tr nh. i vi nhng vic
m mnh cn phi ghi nh, nn ghi ra giy hoc khi i mua sm, i cng tc, nn lit ra mt
danh sch nhng vic cn gii quyt hng ngy, vit vo lch hng ngy... Tt c nhng iu
u l nhng phng php gip luyn tr nh. Ngoi ra, lin tng, phn loi cng l mt trong
nhng thi quen gip tr nh tt.
Thc ra, chng hay qun khng phi l mt cn bnh ng s, khng nn v hay qun m lo
lng, bt an, mt t tin... v nh vy mi cng em n nhng tn hi ng s. Chng ta cn c
nhn thc ng v chng bnh hay qun v c bin php chnh xc iu tr n, tch cc iu
chnh bn thn, khng nn n lm phin mun cuc sng, cng vic v hc tp ca chng ta.
VII. au u
au u l mt chng bnh lm sng thng thy nht, l cm gic ch quan ca con ngi
i vi mt s vt no , m khin dn n cm gic au u, thuc phm tr au. Cc
nguyn nhn dn n au u c th l do yu t sinh l, ho hc, sin vt hc hoc my mc
Nhng loi kch thch ny tc ng n thn kinh cm gic trong v ngoi t chc c cu ca
hp s, thng qua nhng con ng truyn dn nht nh gy ra cm gic cho i no.

au u cng ging nh au cc b phn khc, c cm gic au c th, phn ng li cho


cm gic ca con ngi. Do phn b ca dy thn kinh cm gic trong t chc no b khc bit
tng i ln, nn cng mt s kch thch ging nhau, nhng nhng b phn khc nhau s c
s nhy cm khc nhau, cng thm vi s nhn ni ca mi ngi li khng ging nhau, cho
nn s au ny phn nh rt khc nhau mi ngi.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Theo cc nghin cu dc l, cc loi thuc ng y nh thin ma, xuyn khung, bch ch
v.v c tc dng trn tnh v chng au rt r rt. Nu kt hp nhng loi thuc trn cng vi
l tr ung, c th t c mt s hiu qu tr au nht nh. ng thi, thin ma, xuyn
khung cn c chc nng gim huyt p, nn n c tc dng tr au nht nh vi nhng cn
au u do huyt p cao gy ra.

2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr l quyn
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam l quyn, 3 gam xuyn khung; bch ch,
thin ma mi loi 5 gam, 6 gam ht trinh n. Cho tt cc v trn vo gi vn mn, khuy u.
Mi ngy dng 30 gam, cho vo ti vi mng, b vo cc bo n, cho thm nc si nng vo
ngm hm, y np trong khong 30 pht l c, ung nhiu ln thay tr, ung ht trong
ngy.
Cng dng cha tr: Tr phong, thng mch, chng au.
Ch : Loi tr trn ch tr au na u hoc au pha trn trn lng my, hai thi dng,
au xng lin hm, lc au lc khng, nhng au rt gp gp, khi tinh thn cng thng th cn
au cng ngm v cng nng, v d nh cc loi au thn kinh hoc cng c th l au do cao
huyt p, vng u. Nhng ngi thn v h hn k dng. Trong cun Y dc hin i thc
dng c vit cch iu tr bnh au na u ca ph n. Trong phng tr trn, l quyn
c tc dng tr phong, thng mch, ch thn. Trong cun Bn tho cng mc c ghi iu tr
chng au u trng gi do ung ru. Cun Bn tho tng tn nhn nh: u im ca
loi dc liu ny l tr phong thng li. Ht trinh n c chc nng b thn, cng gn ct.
Cun Bn tho tng tn gi l loi dc liu c th thng kinh ho huyt. Hai loi dc
liu trn kt hp dng vi kh nng tr au u, vng u ca thin ma, gip tng hnh kh ca
xuyn khung v kh nng tr au xng ct r rt ca bnh ch, to thnh mt loi thuc tr
au u, tr phong rt hiu qu.
(2). Tr iu tn
Phng php cha bnh bng tr thuc: 60 gam hong kim sao kh, 30 gam xuyn khung, 6
gam tr vn, 15 gam bch ch, 12 gam kinh gii, 9 gam bc h. Cho tt c cc loi trn vo gi
ra, mi ln ly 6 gam ra dng, ung nng vi nc tr, mi ngy 1-2 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit tr phong.

Ch : Loi tr trn thch hp iu tr chng phong nhit, au u, hoa mt.

(3). Tr hng ph xuyn khung


Phng php cha bnh bng tr thuc: 120 gam hng ph, 60 gam xuyn khung. Cho tt
c vo gi vn, mi ln dng ly ra 3 gam, ngm hm vi nc nng thnh tr ung. Mi ngy
ung 2 ln.
Cng dng cha tr: Trn tnh, chng au.
Ch : Loi tr trn c tc dng tr au na u v au u do cao huyt p.
(4). Tr tng qun

Phng php cha bnh bng tr thuc: i hong, l tr, ru mu va . Cho i hong
v ru mu vo sao ln 3 ln, gi mn, kh, cho vo vi snh ch dng. Mi ngy dng t
1-2 ln, dng t 3-5 gam i hong, km theo 3 gam l tr, ly nc si ngm hm, ch nc
m th ung nng.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, bnh gan, h ho cha au.
Ch : Loi tr trn thch hp vi chng au u do gan nng. Cm k: sau khi ung loi tr
trn m khi bnh, th khng nn tip tc ung trnh b thng tn.
(5). Tr cc tinh tho mt ong
Phng php cha bnh bng tr thuc: 1 gam tr xanh, 5-15 gam cc tinh tho. un si
ln ly nc, sau cho thm vo 25 gam mt ong, chia lm 2 ln, ung sau khi n.
Cng dng cha tr: Tn phong nhit, chng au u, hoa mt.

Ch : Loi tr trn dng tr chng au na u rt tt.


(6). Tr thng ma sinh a
Phng php cha bnh bng tr thuc: 12 gam tr hi trc khi vo ma ma, 18 gam
thng ma, 15 gam sinh a, 3 gam hong lin, 3 gam hong cm. un si ln ly nc ung.
Cng dng cha tr: Gii c, chng mn nga.
Ch : Loi tr trn dng tr chng au na u rt tt.
3. Nhng iu cn ghi nh
Chng ta gn nh l khng bit r v nguyn nhn gy ra au u, cho nn au u tr
thnh mt vn rt lm phin mun con ngi. Nhng mun iu tr nguyn nhn su xa
ca chng au u, phi bt u t vic phng nga tt bnh au u ny. Di y l mt s
phng php phng nga au u cn bn do cc chuyn gia dinh dng cung cp:

(1). Ung nhiu nc: Con ngi ta mi ngy cn cung cp cho c th khong 8 cc nc,
nh vy mi c th gip cc chc nng trong c th pht huy c nh im ca n, cho nn,
c th b thiu nc l mt trong nhng nguyn nhn gy ra au u kh ph bin.
(2). n ung ng gi: Khong cch thi gian gia cc ba n khng nn vt qu 5 ting
ng h, mi khi n thc n vo ngi, ng trong mu h xung, dn n mch mu n to.
(3). Nh chc chn nhng th bn n vo ngi: chocolate, gim, tht ng v nhiu loi
thc phm khc u c cha hm lng vt cht nh tyramine v nitrite. Nhng loi vt cht
ha hc ny rt d dn n chng au u vi nhng ngi nhy cm, cho nn, nu thy bn
thn xut hin chng au u, cn phi lu xem bn n nhng thc n g.
(4). Gim ung ru: Ung ru dn n c th thiu nc, ru cng ging nh bch
lan a tng chi s, chocolate, u c cha tyramine gy au u.
(5). Khng nn ung qu nhiu thuc tr au u: dng qu nhiu thuc s dn n tc
dng ngc hoc au u. Nu bn nghi ng v nguyn nhn gy au u cho mnh, c th
ngng dng thuc mt thi gian, xem xem chng au u c khng.
(6). Cn phi chm sc i mt tht cn thn: Nu c sch qu lu trong nh sng n
km, c th gy p lc n i mt bn, dn n au u, cho nn bn cn phi m bo rng
mnh c sch trong mt mi trng c y nh sng, ng thi, c mt lc th nn dng
li ngh ngi, nu bn eo knh cn hoc knh st trng th cng phi m bo cho i mt ca
mnh lun c bo v tt.
(7). Ch lng cafe v nc tr: nu ung qu nhiu hoc qu t cht cafein u c th gy
ra chng au u.
(8). Khng nn ngi trong thi gian qu lu: c sch hay ngi xem tivi u khin bn phi
ngi c nh mt v tr trong thi gian kh lu, lm cho u b au v b phn u, c cm thy
au mi hoc cng thng, nn nu vy, mi khong thi gian 40 pht xem tivi, c sch, bn
nn ngh ngi khong 5 pht.
(9). Khng ch tnh cm v cm xc: Trng thi phn n hoc tht vng khng nn tch t
li qu lu, v n c th dn n au u, nu bn b au u v nguyn nhn ny, bn nn p
dng mt s bin php x hoc ra ngoi phng i b mt lt, lm tiu tn i nhng phin
mun tch t trong lng.
(10). nh k ngh ngi: Thi gian ng qu nhiu hoc qu t u c th dn n au u.
Cho nn, thi gian i ng v thc dy hng ngy nn u n.
VIII. Chong vng
Chong vng thng c gi l chng hoa mt chng mt, y l mt loi bnh rt
thng gp. Nu ngi bnh mc bnh mc nh, ch cn nm ngh ngi, nhm mt ngh
mt lc l c th hi phc bnh thng. Nhng ngi b bnh nng c cm gic ging nh kiu
ln tu thuyn, cm thy t di chn rung ng, ch ngi khng n nh. a s bnh nhn
bnh ny lc nng lc nh, v thng mc km thm mt s loi bnh khc, bnh ko di mt
thi gian rt di hoc ch mt thi gian ngn. Nhng bnh thng i km vi bnh chong
vng ny l cao huyt p, x va ng mch, thiu mu, cc bnh v chc nng thn kinh, bnh
tai, hoa mt.

ng y cho rng, vng u l do tnh cm, n ung b ni thng, th cht h nhc trong
thi gian di gy ra, cc chng phong ho, vim hoc tinh kh h tn, tinh thn khng c
iu dng l cc triu chng c bn. T 2000 nm trc y, cc th tch c c ghi li v
bnh chong vng ny nh sau: Hoa mt thuc v gan. Vng u cng chia lm hai loi l loi
nng v nh. Nhng ngi b nh ch cn nhm mt mt lt, tnh dng an thn l bnh c th
gim nh hoc mt hn. Nhng ngi b nng th khng nht nh, v d khi ln xe ng cng
khng vng, thng xuyn bun nn, nn nhiu ln, thm ch t nhin ngt xu.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh


C th khng h nhc th s khng b chong vng. Thn da v sau l ch yu, ly kh
huyt c sinh ra lm nguyn gc, t tng mt mi qu mc hoc n ung khng iu , s
lm tn thng thn v d dy, hoc do thn, d dy h tn, dn n kh huyt khng , kh
h khin cho dng kh khng tng ln, huyt h dn n mt ng thiu cht, lm ny sinh ra
nguyn nhn hoa mt chng mt. Thn do bm sinh, n l b phn ch yu sinh ra tu, nu
nh sinh hot tnh dc qu , hoc b hot tinh, di tinh, suy nhc do tui tc, thn v tinh kh
hao tn, tu no t (khng ), u c th l nguyn nhn gy chong vng.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr bn h, bch thut, thin ma
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam bn h, 15 gam bch thut, 20 gam phc
linh, 10 gam qut hng, 30 gam con hu, 15 gam trch t, 10 gam trc nh. Cho tt c cc loi
dc liu trn vo nc un si ln 2 ln, sau trn hai loi nc vi nhau, b phn cn
i. Ngy ung vo bui sng v ti, mi ngy 1 thang.
Cng dng cha tr: Chng thp khp, tr vim.
Ch : Loi tr trn thch hp vi chng nng u, hn m, tc ngc bun nn, c lc m
nhiu, chn n. Nu khng c m, khng vng u, n ung khng iu , n qu nhiu cht
bo, lm cho s hot ng ca thn v d dy khng bnh thng, m c c ht, mt m d
rt n chong vng, chng mt.
(2). Tr quy t
Phng php cha bnh bng tr thuc: 20 gam hong k, 20 gam ng sm, 10 bch thut,
15 gam phc thn, 15 gam ng quy, 15 gam nhn to chua sao kh, 10 gam vin ch, 15 gam
long nhn, 10 gam mc hng, 10 gam cam tho, 10 qu i to. Cho vo un si 2 ln, lc ly
nc trong, ung sng v ti, mi ngy lm 1 thang.

Cng dng cha tr: B ch tm thn, b dng kh huyt.

Ch : Loi tr trn thch hp vi chng kh huyt h tn dn n chng mt, chong vng,


khng mun vn ng, da mt vng hoc trng, tm thn hong ht, th t hi, n t, c th
mt mi.

(3). Tr b thn nh thn


Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam cu t, 15 gam hoa cc, 15 gam thc a,
30 gam sn dc, 15 gam t hng, 15 gam ht trinh n, 20 gam nhc thung dung, 15 gam nhc
du sn, 10 gam trng. Cho vo un si ln 2 ln, ly nc trong, chia lm 2 ln ung vo
bui sng v ti. Ngy lm 1 thang.

Cng dng cha tr: B thn, nh thn.


Ch : Loi tr trn thch hp vi chng hoa mt do thn b tiu hao tinh kh nhiu gy ra,
biu hin thng thy l eo lng nhc mi, thn kinh mi mt, hay qun, di tinh, tai, tr nh
gim st v.v
(4). Tr phc c ch v thc a, tu
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam phc c ch, 30 gam thc a, 30 gam sinh
a, 30 gam thin ng, 30 gam mch ng, 30 gam nhn sm, 30 gam ng quy, 30 gam
xuyn khung, 30 gam bch thut, 30 gam vn linh, 30 gam b t nhn, 30 gam sa nhn, 30 gam
thch tho b, 30 gam vin ch, 15 gam mc hng, 2000 ml ru trng. Cho tt c 15 v thuc
trn vo gi mn, cho vo ti vi trng, khu ming li, t vo ni sch, ti ru ln, cho ln
bp un la to n khi si, b b, mi ngy ung 10-20 ml, ung khi nng.
Cng dng cha tr: B kh huyt, dng tim thn.

Ch : Loi tr trn dng ung trc khi i ng c tc dng rt tt.


(5). Tr trn can tc phong
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam khng thc, 15 gam huyn sm, 10 gam
long ct, 20 gam l, 15 gam i gi thch, 10 gam quy bn (cn gi l mai ra), 10 gam
thin ma, 15 gam cu ng, 15 gam h ct tho, 15 gam d giao ng, 10 gam gn b. Cho vo
un si ln 2 ln, b b, ly nc trong dng ung vo bui sng v bui ti, mi ngy 1 thang.
Cng dng cha tr: Bnh gan, tr phong.
Ch : Phng thuc trn thch hp vi chng hoa mt do thn kinh b kch thch. ng y
cho rng, gan l mt tng ca phong mc, ch ng tng cao, bun bc phn ni, c th dn
n gan tng mt cn bng, kh huyt nng t dn n vng u. Biu hin thng thy l
hoa mt chng mt, nhc u hoc au u, tm trng bun bc, d ni nng, mt ng m
nhiu, tai ming kh, da mt , huyt p cao.
(6). Tr r lau ti v trc nh

Phng php cha bnh bng tr thuc: 2 gam r lau ti, 7 gam trc nh, 15 gam sn tra
sao kh, 15 gam gi sao kh, 4 gam qut hng, 10 gam l du. Cho vo ni un si ly nc
dng.
Cng dng cha tr: Mt u, sng mt.

Ch : Loi tr trn c th dng thng xuyn, c tc dng c bit vi nhng ngi b hoa
mt chng mt.
3. Nhng iu cn ghi nh
a s nhn vin lm vic trong vn phng hoc hng ngy lm vic vi my tnh rt d b
mc chng bnh thn kinh cng thng (stress), dn n vng u. Di y xin gii thiu my
phng php iu tr bnh hoa mt chng mt:

Th nht: Hai ngn tay v danh cong li, n ln thi dng, sau dng ngn tay ci v
ngn tay tr n vo cng ch vi ngn v danh, sau n nh nhng dn dn sang c cc khu
vc khc ca u, nn lm trc khi i ng chng khong 1 pht. Ngoi ra, bnh thng cng
c th p dng phng php ny.
Th hai l ngi trn gh da trn, dn dn nng ngc v ton b thn th ln, lp li khong
10 ln, tp lin tc dn dn nng ln khong 30 ln.
Th ba l trc khi ra mt bui sng sm, u tin nn nhm cht mt li, ng trc
gng, duy tr trong khong 1 pht, sau tay nm ly mt chic gh bn cnh, sau ln
lt nhc chn ln, gi mi chn ng khong 30 giy. Mi sng sm tp t 1-3 pht.
Nhng ngi b hoa mt chng mt, trong cuc sng hng ngy cn ch kt hp lao ng
v ngh ngi hp l, khng nn lao ng nng, nn m bo ng gic, trnh kch ng thn
kinh. Vi vng, nng gin, cng thng, nng ny u c th dn n hoa mt chng mt. Khi b
chng mt, cn ch n nht, khng c ung ru. Khi pht bnh, cn tuyt i tun th
vic nm ngh ngi trn ging, khng nn vn ng u nhiu.
Khi ng dy, u tin ang nm, mt chn cho xung ging, ri ly tay chng v ngi dy.
Trc khi ng dy, nn ngi li trn ging mt lc. c bit l khi ang ngi hoc nm
ging, ng tc ng dy phi ht sc nh nhng. Khi mun hng ln trn hoc ci xung,
u chuyn ng cng cn phi nh nhng, ng thi d ci xung hay nhn ln cng ch nn
thong qua mt cht trong thi gian ngn. Khi phi ngonh u sang hai bn, ng tc cng
cn phi chm ri, tt nht l lm cho c thn th cng chuyn ng theo s chuyn ng ca
u. Khi khng c vt g da hoc nm, khng nn ngonh lng, nu ngonh lng cng phi
chm ri, tt nht l nn da vo vt no . Khi ci nht vt g di t, nn dng
mt tay da vo mt vt g lm im ta, sau dn ton b sc nng ca thn th ln 2
chn, sau ci lng dng mt tay kia nht vt, ch sau khi vt c nht trong
tay, li gi ly im ta c thm mt ln na ri ng ln.
IX. Mt ng
Mt ng l hin tng khi ng gp tr ngi, thng do chc mt chc nng iu tit ca
ng tng gy ra, trong c bit l tim, gan, thn l ch yu. Do nhiu nguyn nhn khc nhau
m dn n h nhc. Nu nng trong, tm thn khng giao ho, thng biu hin ra hin
tng bun bc, mt mi, hay qun, gic ng khng tt. Nu cn b nhng lo lng s hi t bn
ngoi, gan nng, thn nng, tm trng bt an, th cng thy biu hin nng ny, s hi hoc on
thn, m khng ng c. Loi th nht nn dng nhng loi sn phm t dng an thn,
loi sau nn dng nhng loi vt phm iu tit gan thn.
Cc nh nghin cu cho rng, mt ng l do gic ng khng , hoc ng khng su, khng
ngon, thng c 3 biu hin ban u l mt ng, mt ng trong thi gian ngn hoc mt ng
lu di. Nhng vn lin quan n mt ng khng ln lm, ch c nhng ngi lin tc mt
ng trong thi gian di mi coi l mt ng.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Cc phng thc truyn thng gip ng tt thng ly bi b lm chnh. Cc loi thc
phm thng dng l ht sen, i to, to, to chua, actiso, long nhn, sn dc phi hp ung
cng vi tr, c th lm cho i no tiu tn c s mt mi, c li tr nh cho vic hc hnh.
2. Cc loi tr nn s dng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 5 qu i to, 50 gam ht d, 10 gam phc thn.
Cho phc thn vo un si, lc ly nc, b cn i, sau ly nc phc thn cho thm i to,
ht d vo un ln, ung ngy 2 ln vo bui sng v ti khi n cm.
Cng dng cha tr: Trn tnh, gip ng ngon.
Ch : i to ngt m, c tc dng tt trong b trung ch kh, dng huyt an thn. Theo
bo co ca cc nh khoa hc Nht Bn, t qu i to c th chit xut ra mt loi cht, qua
cc th nghim trn thc t th thy n c tc dng trn tnh, gip ng ngon. Loi tc dng gip
trn tnh ny, cng tng t nh hiu qu an thn nh trong ng y.
Phc thn c cha nhiu loi vi khun mu trng, hng v tng t nh phc linh, tnh v
can bnh, c tc dng dng tm an thn, chuyn c dng trn tnh, nh thn, chng
chng hay qun. Trong cun Danh y bit lc c vit: Phc thn c tc dng trn tnh, chng
bun bc, ni nng, hay qun, tm trng ci m, an thn, tnh tm. Khi un ly nc ung n
c tc dng gip trn tnh rt tt.
Ht d, nht l loi ht nh, thnh phn dinh dng cng tng t nh go t, c tc dng
tt cho thn v d dy. Cun Tu tc c m thc ph cho rng, cng dng ca ht d cng
tng t nh ca go n m chng ta vn thng n, nhng tnh tng i mt, ngi bnh n
rt tt.
Trong phng thuc trn, nu ch dng i to th tc dng khng mnh lm, nn chn
dng thm phc thn, ht d b sung thm vo, phi hp li lm cho tc dng an thn cng
thm mnh m, phi hp vi ht d cn tt cho thn v d dy. Ton phng thuc c tc
dng tt thn an tm, an thn ch tr, tm thn h nhc, kinh hong s hi, mt ng hay qun,
tinh thn khng tp trung

(2). Tr qu du actiso
Phng php cha bnh bng tr thuc: 100 gam qu du ti, 50 gam actiso ti. Cho c
hai th vo ra sch, thm nc un si ln, mi ngy ung 1 ln.
Cng dng cha tr: Tnh tm an thn.
Ch : Phng tr trn c tc dng nhun trng thng tin, cng rt tt cho chng b tin
lu nm. Nhng ngi thn v h hn, bi tt khng tt khng nn dng thuc ny. Qu du c
v chua, tnh hn, cam hn, t m b huyt, d thanh nhit, l mt loi thc phm b gan thn
thng c dng. N c tc dng ci thin tm thn h nhc, yu t. Actiso b ch kh huyt
v nhun trng. Nhng ngi gan thn m h m bn trong li sinh nhit, tinh thn phin
mun, m khng ng thnh gic, lo bun bt an, c th dng qu du b m tr kh, actiso
an thn, chng nhit, nh thn v gip c gic ng tt.
(3). Tr i to hnh trng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 20 qu i to, 10 gam hnh trng. Cho i to vo
ra sch, b ra, cho vo ni cng hnh trng, thm nc vo un si ln, sau khong 15-20
pht th bc ra, lc ly nc ung, mi ti ung 1 ln, ung khi nng.
Cng dng cha tr: Dng huyt an thn.
Ch : Loi tr trn c tc dng b trung ch kh, dng huyt an thn, thch hp vi ngi
tm thn h hn, mt mi mt sc, n t, mt mi, bun bc khng ng c. i to cam
nhun, b thn ch kh, trn tnh tinh thn, chng hay qun, mt ng, nu mun bi b h tn
tm thn, a s ngi ta thng dng i to iu chnh. Hnh trng l mt b phn gn
vi h bch hp, i khi cn gi l c hnh trng, tnh v m nng sinh nhit, dng thng
dng kh. Trong phng thuc trn dng hnh trng cn c mt tng ngha na, i to
nhun b, thm hnh vo sinh nhit, nh vy c th pht huy ht tc dng ca i to, cng
c th gip c th nng ln, lm cho con ngi sung mn.
(4). Tr cam tho i to
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam cam tho, 5 qu i to, 10 gam tiu mch.
Cho c 3 loi thuc trn vo nc lnh ngm, sau un si ln, mi ln si trong khong
na gi, sau khi un si 2 ln, cht ly nc. Mi ngy 2 ln, ung vo bui sng v ti. Ung
nng thay tr, n i to.
Cng dng cha tr: Dng tm an thn.
Ch : Loi tr trn c tc dng c ch thn kinh i no hng phn bt thng, lm cho
trng thi qu mn cm ca h thng thn kinh c hi phc li trng thi bnh thng, c
th lm gim s hng phn ca i no, lm cho con ngi d ri vo trng thi bun ng. Nu
l nhng ngi tm kh khng y , m h huyt thiu, gan kh tch t dn n mt ng, ra
m hi trm, tinh thn hong ht, lo lng bt an, bi thng bun kh th nn dng loi tr ny.

(5). Tr l
Phng php cha bnh bng tr thuc: 3 qu l, 25 gam ng kh. L ra sch, b v,
thi mng, thm nc un si trong khong 20 pht, sau thm lng ng va vo n
va ming l c, chia lm 2 ln dng, ung thay tr, ng thi n l.
Cng dng cha tr: Dng tm an thn.
Ch : Loi tr trn c tc dng tt cho phong nhit v tm, lo u s hi, tm t bt an.
Phong nhit v tm thn bt nh, bun phin lo lng khin m ng khng ngon gic. Mun tr
chng bnh ny, phi thanh nhit tr phong, tnh tm an thn. L l mt loi qu thuc h
tng vi, gm c l trng, sa l, l ma thu. L tnh ngt, v chua, tnh mt, thch hp thanh
nhit ho vim, sinh nhit nhun to. Phi hp vi ng kh c tc dng b thn nhun gan,
t pht huy tc dng thanh nhit ho vim, l mt trong nhng loi thuc ho trung an
thn. N thch hp iu tr cc chng vim nng, tm trng lo u, tm tn thng, dn n
mt ng, bun b. Nu phong t r rt, c th kt hp dng thm vi bc h, hoa cc tr
phong.
(6). Tr ng sen ti
Phng php cha bnh bng tr thuc: 1 cung sen ti, 1 qu l. Cho ng sen ra sch,
tc v. L b v, b ht, thi nh. Ra sch ring tng loi ri cho vo ti vi buc li, un si
2 ln ly nc, trn 2 loi nc li vi nhau, ung nhiu ln thay tr.
Cng dng cha tr: An thn b huyt.
Ch : Loi tr trn thch hp iu tr chng mt ng, c hiu qu rt tt i vi nhng
chng nh tm bun bc, ming kh kht, ho, vim hng dn n m ng khng ngon gic.
Cung sen khi dng ti v khi dng chn c tc dng khc nhau: Dng chn th ngt m, tt
nht cho tm thn, kin thn, khai d dy, ch huyt b tm; Dng chn th ngt lnh, c th
thanh nhit chng nng, mt mu. C hai cch dng u c tc dng an thn. Phng tr trn,
chng ta nn dng loi ti, v c th thanh nhit an thn, phi hp vi hiu qu thanh nhit
ca qu l, th cng khin cho hiu qu c tt hn. y l mt phng thuc tt an
thn.
3. Nhng iu cn ghi nh
Mt ng mt mc tng i c th l mt loi thi quen, cho nn vic bo m mt
thi quen sinh hot tt, tun theo quy lut ng ngh theo ng h sinh hc l mt phng
php rt tt phng chng chng mt ng. Mt khi b mt ng, nn theo ng ch dn ca
nhng thy thuc c kinh nghim dng thuc. ng thi, nn lm nhng vic sau y:
(1). Xy dng thi quen n ng ng gi, trc khi i ng nn th lng t tng.
(2). Trc khi i ng khng nn n qu no, lm vic qu nng nhc.

(3). nh sng phng ng nn du nh, khng nn qu nng, cng khng nn qu cao.

(4). Kin tr ra chn bng nc m hng ngy trc khi i ng.


(5). Khi n ung nn n nhiu hoa qu, i to, mt ong, tiu mch, sa b bui ti c th
n tiu mch, ht sen, hng to, cho bch hp.

(6). Sau bui tra, nn c gng khng ung nc ch, c ph, cca cla.
(7). Trc khi i ng khng nn ung ru. Tuy ru c th lm cho chng ta nhanh chm
vo gic ng, nhng ng thi c cng lm ri lon gic ng, nh hng n s hi phc th
lc.
(8). Khng ht thuc. Cht nicotin trong thuc l lm mt s n nh ca gic ng v nh
hng n cht lng ca gic ng, cho d trc khi i ng c ht mt cht thuc thi th gic
ng cng s b nh hng nht nh.
X. Stress
Stress hay thng gi l chng phin mun l do mt trong c th tit ra qu nhiu, sau khi
vo no, n l nguyn do gy ra v s hot ng ca chng. N l mt dng bnh do tr ngi v
tm l, cn c gi l tr ngi v tnh cm hoc tinh thn, l mt s tng hp ca nhng
chng bnh v tinh thn phn nh vo trong tm trng, thng c km theo s thay i v t
duy v hnh vi. Phin mun l chng bnh thn kinh thng gp, t l bnh nhn mc bnh
ny chim khong 5% t l dn s th gii, trong t l dn n t st l 12-15 %, n l ng
u tin trong cc chng bnh thn kinh, v cn c gi l st th tm l hng u. Nhng
bnh nhn mc chng phin mun ny thng phi mang theo nhng ni au kh trong ni
tm, v thng l nhng ngi bi thng, tiu cc nht trn th gii.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh


Nu gan kh khng tt s c th dn n nhng vn v tinh thn nh tm trng xung
dc, phin mun v.v cho nn cn phi bit iu chnh tm l, iu kh dng gan. Hoa hp
hoan kh c mu hi vng hoc vng xanh, mi thm du nh. N c v ngt, l mt loi thuc
b cho h thng thn kinh, c tc dng ho gii cng thng, gim mt mi. Ngm hm hoa hp
hoan lm thnh tr ung c tc dng rt tt trong iu tr chng phin mun.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr ht sen
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam ht sen, 20 gam ng phn, 5 gam l tr.
Ly tm sen ra ri ngm trong nc si khong vi gi ng h, thm ng phn v nc
vo lm thnh tr. Tr cho vo nc tm sen ngm hm trong khong 5 pht, sau cho ht
sen vo nc tr l c. Mi ngy 1 thang, ung nhiu ln thay tr.
Cng dng cha tr: Dng tm dng thn, thanh tm an thn.

Ch : Loi tr trn thch hp vi chng thiu kh huyt, tm trng lo lng, hong lon. Ht
sen c th gip thanh tm, tiu phin mun; ngn nh c th b h, phi hp hai loi ny li, c
th tr chng phin mun ngi gi rt tt.
(2). Tr cu k t, dm dng

Phng php cha bnh bng tr thuc: 12 gam cu k t, 9 gam dm dng, 9 gam sa
uyn t, 6 gam ng v t, 9 gam c mi. Tt c nhng th ny cho vo un ln ung thay tr,
mi ngy 1 thang.
Cng dng cha tr: T b gan thn, tr dng ch tr.
Ch : Loi tr trn thch hp tr chng phin mun thn kinh suy nhc, mt sc, tr nh
gim st.
(3). Tr hp hoan
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam hoa hp hoan, 10 gam t hinh hoa, 10 gam
hon phc hoa. Cho c 3 v trn vo un trong 15 pht ly nc ung nhiu ln.
Cng dng cha tr: Mt gan iu kh.
Ch : Loi tr trn c tc dng mt gan iu kh, lm cho con ngi ta th thi. ng y cho
rng, gan kh vng vo ma xun, gan kh khai thng c ngha l thng thong, m rng.
3. Nhng iu cn ghi nh
Chng phin mun v c bn c th chia ra lm ba loi ln: phin mun n phng, phin
mun song phng, phin mun do cc tt bnh ca c th. Cc loi phin mun ny khc
nhau, cho nn cc phng nga chng cng khc nhau. Cch phng nga chng phin mun, c
th theo nhng yu cu sau:
Nhng h tr thuc nhn t tm l x hi. Phin mun n phng c mi quan h mt
thit n c tnh ca ngi bnh, nhng ngi ny a s u c tnh cch yu ui, a su a
cm, qu quan tm n sc kho ca bn thn mnh, cho nn khi gp phi nhng vn x hi
khng tt nh hng n tm l, v d nh p lc cng vic qu ln, quan h x hi cng thng,
mu thun gia nh, c th mc mt chng bnh no v.v th t dng ny sinh tm l lo
lng, s hi, tiu cc, khng cch no thot khi cm gic c, dn n phin mun, au
kh, bi quan. i vi nhng bnh nhn ny, cn hng dn cho ngi bnh tm ra c cc
nguyn nhn gy bnh, nhng au kh trong lng, ng thi cng vi gia nh v bn b thn
thit cng h tr tm l cho ngi bnh, trnh khi vic gp phi nhng vn rc ri
v nguy c gy bnh.
i vi bnh nhn song phng phin mun, s h tr t pha gia nh v x hi cng c
nhng tc dng tch cc nht nh, nn kt hp gia gia nh v n v cng tc, c gng gii
quyt nhng vn kh khn tn ti trong cng vic v trong cuc sng thc t ca ngi
bnh, c gng to ra mt mi trng vui v, nh nhng cho ngi bnh, xo b hoc gim
nh nhng gnh nng tm l hoc nhng th khng th t c, v chng phin mun l mt
chng bnh hon ton c th cha khi c. Mt khi bnh tnh c du hiu tt, nhng chuyn
khng hay trong cng vic, hc hnh v cuc sng hng ngy c th em n cho ngi bnh
nhng nh hng tiu cc, d dn n nhng cm xc bi quan, dn n bnh phin mun li
tip tc ti pht.

Trong cuc sng hng ngy, nhng ngi c xu hng phin mun nn ch my im
sau: Nn to cho mnh mt gic ng ngon. Nu mt ng lu di c th dn n chng phin
mun, nu b nhng lo lng do vic mt ng gy ra, cn phi bit cch loi tr n. Khi gp
phi kh khn khng nn qu tc gin. Nn hc cch gim bt p lc do vic nng gin gy ra,
bo m s cn bng tm l. Bnh thng, nn bit cch gii quyt nhng kh khn ca bn
thn, nu gp phi nhng p lc trong cuc sng th cn phi bit gii quyt chng. Nn tham
gia nhiu vo cc hot ng bn ngoi, chu kh vn ng c th l mt cch phng nga
chng phin mun tt nht v t nhin nht. Nn p dng nhng cch bo v bn thn v
trnh nhng kch thch bn ngoi, nu b quy ry, v d nh nhng ni no c th khin bn b
tn thng th khng nn i, nn trnh xa nhng ngi c th lm bn tc gin, t trnh
bc tc xy n vi mnh. i vi nhng kch thch ln, nn t nng cao kh nng chu ng.
Trong cuc sng hng ngy nn sp xp cho mnh mt s nhng hot ng vui v lm.
Chng VI: Mt s bnh ph (nam) khoa
I. Tc kinh
Kinh nguyt l mt hin tng sinh l bnh thng ca ph n, n ngy nhng khng
thy c kinh nguyt xut hin gi l tc kinh. Tc kinh c hai loi l tc kinh sinh l v tc kinh
bnh l. Tc kinh sinh l l ch tc kinh do trc khi dy th, trong thi k mang thai, thi k
cho con b v thi k mn kinh, do thay i mt s kch thch t trong c th, dn n kinh
nguyt khng c, n thuc loi hin tng sinh l bnh thng. Nhng b kinh bnh l bao
gm b kinh on pht v tc kinh nguyn pht. Tc kinh nguyn pht l ch ph n qua 18
tui m vn cha c kinh nguyt. Tc kinh on pht l ch hin tng trc y tng c
kinh nguyt, nhng mt kinh t 3 thng tr ln. Nguyn nhn gy ra tc kinh nguyn pht
c rt nhiu, c th phn chia thnh ba trng hp sau:
(1). Tc kinh do t cung, nu bm sinh khng c t cung, t cung pht trin khng tt,
chc nng non gi yu.
(2). Tc kinh do thu no iu khin, v d nh thu no b u bu, tn thng.
(3). Tc kinh do thu no di, v d nh cc nhn t tinh thn thn kinh, cc bnh v
ng tiu ho, cc bnh tng hp do c ch thuc v.v
iu cn ch l, c mt loi tc kinh trong mt thi gian ngn, n l do nguyn nhn tc
c t cung, tc m o, tc mng trinh lm cho b phn sinh dc khng thng. Khi mi ln c
kinh nguyt, kinh nguyt khng th thot ra ngoi c, m tc trong t cung, m o, cho
nn, nhng ngi ph n ny s b au bng theo tnh chu k. ng thi, khi , nu s tay vo
bng di th c th thy mt cc cng, dn dn ngy cng to. i vi nhng trng hp ny
cn tch cc can thip bng phu thut cha tr.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh


Ngy nay, ngi ta chng minh c rng, n sm c chc nng c ch s tch t ca
tiu cu mu, chng ng li, tng bc ho tan v khng ch tc mch mu, c tc ng
phng cc chng bnh do tc mch mu. Nu dng n sm v ng ngm vi nhau, lm
thnh tr ung, c th tr bnh tc kinh rt tt.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr ng quy ch mu
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 8 gam ng quy, 10 c ch mu. un si
nhng nguyn liu trn ly nc dng lm tr. Mi ngy ung t 2 ln tr ln.
Cng dng cha tr: B huyt, gim tch t mu, iu tr thng kinh.
Ch : Phng thuc ny thch hp vi chng tc kinh, h nhc.

(2). Tr i hong sn tra

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 10 gam i hong, 15 gam sn tra ri cho vo
un si ly nc dng.
Cng dng cha tr: Hot huyt, gim tch t mu.

Ch : Loi tr ny thch hp vi chng b kinh tch t mu, bng di au nhi.


(3). Tr u en hng hoa
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam u en, 6 gam hng hoa, 30 gam ng.
u en chn ly nhng ht tt, ngon, em ra sch. Cho u en, hng hoa vo ni un to la,
cho thm lng nc va , un la to n si, sau chuyn sang la nh un cho n khi
u en chn nh l c, b u en v hng hoa i, ch ly nc, cho thm ng vo
khuy u ln ung l c. Mi ngy ung 2 ln, mi ln 1 cc.
Cng dng cha tr: Hot huyt, gim tch t mu, iu ho kinh nguyt, gim au do kinh
nguyt.
Ch : Loi tr ny ch tr b kinh do kh huyt ng, kinh nguyt khng bnh thng, eo
lng au mi, bng di trng au, bun bc, d ni cu, mt ng, m nhiu.
(4). Tr an sm ng
Phng php cha bnh bng tr thuc: an sm v ng, mi th 60 gam. un vi 1,5 lt
nc cho n khi cn cn 500 ml l c. Mi sng, ti ung 1 ln, ung lin trong 2 tun.
Cng dng cha tr: Hot huyt, gim tch t mu, hot huyt iu kinh.

Ch : Loi tr ny ch tr tc kinh do m huyt h tn, chng vim mu thng thy, tinh


thn mt mi, vng u, tai, da mt nht nht, st rut, nn nng.
(5). Tr khim tho
Phng php cha bnh bng tr thuc: 60 gam r khim tho. Thm 1 lt nc un si ri
ung. Ung 2 ln/ ngy.
Cng dng cha tr: Hot huyt, gim tch t mu, hnh kh gii su.
Ch : Loi tr ny ch tr gan kh tch t, hnh huyt khng thng dn n tc kinh do tc
kh. Biu hin thng thy tm trng bun chn khng vui, st rut, nn nng d ni cu, bng
ngc sng, hai xng sn au, khng c kinh nguyt.
(6). Tr qu du m lan
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam qu du, 3 qu i to, 15 gam gng gi, 1
b r m lan. Cho tt c nguyn liu vo ni, thm lng nc va un si ln ly nc
ung, ung cho n khi kinh nguyt n mi thi.

Cng dng cha tr: B thn hot huyt.


Ch : Loi tr ny ch tr tc kinh do thn h tch t mu. Biu hin thng thy: khng c
kinh nguyt, eo lng au nhc, tai, bng di au, bu v au nhc hoc sng ty.

(7). Tr ch mu
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 30 gam c ch mu. Cho c ch mu vo ni,
thm 500 ml nc, un la va va cho n si, sau chuyn sang la nh un trong khong
15 pht, thm lng va phi vo khuy u, ung thng xuyn thay tr, dng lin trong 3 -5
ngy hoc cho n khi kinh nguyt n mi thi.

Cng dng cha tr: Hot huyt, gim tch t mu.


Ch : Loi tr ny ch tr tc kinh do tch t mu. Biu hin thng thy: kinh nguyt
khng n ng k, thng ko di hn 3 thng mi thy c, bu v au nhc hoc sng ty,
bng di au, li xm xt, da mt ti, bun chn phin mun.
3. Nhng iu cn ghi nh
phng trnh chng tc kinh ngay trong cuc sng hng ngy c mt s im bn cn
ch sau:
Lun duy tr tinh thn lc quan, phng khong, tm trng vui v. Tc kinh a phn l do bi
tit trong c th b ri lon, m bi tit trong c th c quan h mt thit vi trng thi tinh
thn. Cho nn, nu b tc kinh nn duy tr tm trng lc quan, phng khong, lng, iu ny
c ngha rt tch cc vi vic phng nga bnh tc kinh. Bnh thng, nn loi b nhng yu
t kch thch tinh thn, c bit trnh b tn thng, bun b qu, trnh nhng suy ngh tiu
cc. Nu gp phi vn g, nn bnh tnh, cng mi ngi gii quyt, sau khi vic qua,
khng nn suy ngh nhiu, cng khng c bun b, t ni t ci, nu khng s b nhng yu
t khng tt lm cho nh hng khng tt, cn tin hnh v nhn ni p dng cc phng
pht tr liu kp thi, gii tr s cng thng v tiu cc ca tinh thn, duy tr tm trng n nh.
Tch cc iu tr bnh. Ch iu tr kp thi cc chng bnh khc l nguyn nhn gy ra
bnh tc kinh, nh cc chng vim, lao, ch dinh dng khng tt, thiu mu, u bu
bng, chc nng khng tt ca nhm mu A, ca chc nng thn v.v Tch cc phng cc
nguyn nhn dn n chng tc kinh, nh ri lon t cung, iu tr bng phng x, tc kinh do
s dng thuc trnh thai v.v
Ch kt hp lao ng v ngh ngi, khng nn lm vic qu nng nhc, tng cng rn
luyn sc kho, nng cao th cht, tng cng kh nng min dch, kp thi cha tr nhng
chng bnh mn tnh.
II. Nn nghn
Nn nghn l ch hin tng ph n trong thi k mi mang thai, phn ng ca c th
tng i nghim trng, nn nhiu ln, thm ch c th dn n khng n ung g c. Mt
khi xy ra hin tng nn nghn, thng dn n cht in gii trong c th sn ph mt i s
cn bng, thiu hoc dn n nhim c. Bnh ny cha r nguyn nhn, nhiu quan im cho
rng n c quan h vi kch thch t mao mch trong mu v s gia tng ca kch thch t d
dy. Tinh thn cng thng dn n bnh cng thm nghim trng. Phm tr nn nghn thuc
ng y hc cho rng, ch yu l do gan kh, d dy, v thn t ca ph n mang thai h nhc,
dn n kh trong d dy gia tng v bun nn.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
K ni kim c th thc y s phn tit ca dch v, nng cao mt cch r rt nng axit
c trong dch v. Nc p k ni kim, ung cng vi tr s c cng dng tr liu rt tt i vi
chng nn nghn

2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr gng ti ma
Phng php cha bnh bng tr thuc: Nc ma, nc gng ti mi th 10 ml, trn ln
vo nhau ri chia nh ung dn, nhp tng ngm nh.
Cng dng cha tr: Kin t v, chng nn.
Ch : Phng thuc trn ch tr ph n c thai thn v h nhc b nn.
(2). Tr trng gim n v ng trng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 60 gam gim go un si, cho thm 30 gam ng
trng vo un tan, p thm 1 qu trng g vo, ung ht sau khi un chn. Ung 2 ln/ ngy.

Cng dng cha tr: Kin v, ngng nn.


Ch : Phng thuc trn ch tr ph n c thai thn v h nhc, b nn.
(3). Tr trc nh mt ong
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam trc nh un si ly nc, cho thm mt
ong vo ung.
Cng dng cha tr: T m dng v, chng nn.
Ch : Phng thuc trn ch tr ph n c thai t v h nhc v d dy, b m khng .
(4). Tr mt ong l t b
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 2 l t b, nng trn la mt cht cho chy
ht lng mao, un si ln ly nc, cho thm 30 gam mt ong vo, ung l c.
Cng dng cha tr: Bo v d dy, b m.

Ch : Phng thuc trn ch tr chng ph n c thai bun nn.

(5). Nc gng h
Phng php cha bnh bng tr thuc: Nc h, nc gng ti, ng trng mi th
dng ung nc.

Cng dng cha tr: n trung, tr nn, hnh kh ho trung.


Ch : Phng thuc ny ch tr ph n c thai bun nn do gan thn khng tt, triu
chng thng thy l bun nn, khng mun n ung g c.
(6). Tr ta t hng nhu

Phng php cha bnh bng tr thuc: L ta t, hng nhu mi th 9 gam; 3 gam sa
nhn, 6 gam trn b, cho tt c vo un si ln ly nc ung. Ngy ung 3 4 ln, khong 100
ml/ ln.
Cng dng cha tr: B t khai v, chng bun nn.
Ch : Phng thuc ny ch tr ph n thi k u c thai bun nn, nhiu m v nc
bt, bng trng to.
(7). Tr r cn ti
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 r cn ti, 15 gam cam tho, un si ln, p
thm mt qu trng g vo l c.
Cng dng cha tr: Thanh nhit.

Ch : Mn ny ch tr ph n c thai bun nn.


(8). Tr ht sen
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam ht sen, 1 gam tr xanh. Ht sen cho thm
nc vo un si ln khong 30 pht, sau , cho thm tr xanh vo un cng, khuy u ln l
c. Mi ngy lm 1 ln, chia lm 3 ln ung.
Cng dng cha tr: Kin v, chng t, b dng, trng kin.
Ch : Phng thuc ny ch tr ph n c thai bun nn.
3. Nhng iu cn ghi nh
Nu thc hin tt nhng iu sau y, c th s gip chng nn ph n c thai gim i
mt cch ng k:
Trnh tinh thn cng thng v nhng kch thch khng tt. Cn lm tt cng tc gii thch
v an i cho thai ph, lm tiu tan i nhng bn khon ca thai ph, tng cng tm l tr khi
bnh cho ch em, cc thnh vin trong gia nh cn quan tm, chm sc nhiu cho thai ph,
khng nn cho ch em bc tc hoc chu nhng kch thch khng tt v tinh thn. Nu
khng, s lm cho chc nng trung khu thn kinh bun nn mt s cn bng, s dn n bnh
ngy cng nghim trng
Nn n ung iu , chia nh khu phn n thnh nhiu ba, n cc loi thc phm giu
cht dinh dng v d tiu ho, khng nn n nhng thc n nhiu du m v nhng thc n
mang tnh cht kch thch nh cay nng.
Ph n sau khi c thai nn ch m bo ng gic, bo m khng kh trong phng lun
thong ng, trnh nhng mi kch thch.
III. Thiu sa sau khi sinh
Thiu sa sau khi sinh l ch hin tng sn ph sau khi sinh do kch thch u v khng
hay v mt l do no m lng sa tit ra khng nui dng em b. Bnh ny nu
khng x l kp thi s nh hng n dinh dng cho em b. y l cch gi tn bnh theo
Ty y. ng y gi bnh ny l tc sa hoc thiu sa. Nguyn nhn gy bnh, th nht l do
kh huyt h nhc, ngun sa khng tt, th hai l do gan.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Cc v thuc ng y nh nhn sm, ng quy, a giao v.v u c tc dng to mu dn
dn. Nu cho nhng v thuc trn vo pha ung cng tr s c th iu tr gim bt chng sau
khi sinh b thiu sa.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr hch o
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 5-15 ci nhn hch o; 1,5 -1 gam tr xanh,
25 gam ng trng. em ngm tt c cc nguyn liu trn cng nhau, ri un si ln khong 5
pht, khuy u l c. Mi ngy lm 1 ln, chia lm 2 ln ung.
Cng dng cha tr: B thn, ch phi, cm ho.
Ch : Mn tr trn dng iu tr chng c bp au nhc, h nhc, th dc, sau khi
sinh chn tay yu ui, bnh vim ph qun mn tnh.
(2). Tr b sa
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 30 gam hong k ti, 15 gam ng quy, 12
gam tri mu, 12 gam huyn sm, 6 gam xuyn sn gip sy kh, 3 ci l l thng loi to, kh;
12 gam semen vaccariae. Tt c cc loi nguyn liu trn nu cng vi mp.
Cng dng cha tr: B kh huyt, thng tc sa.
Ch : Mn ny thch hp vi nhng ph n sau khi sinh kh huyt km, tc kinh lc, thiu
sa.
(3). Tr thng tuyn sa

Phng php cha bnh bng tr thuc: 9 gam semen vaccariae sy kh, 9 gam xuyn sn
gip sy kh, bt thin hoa; 4,5 gam thn ng quy; mc thng, cam tho mi th 9 gam. Cho
tt c cc nguyn liu trn vo ni cng mt ci chn gi nu nh ln, cho 750 ml nc, un ly
250 ml nc thuc l c, chia lm 2 ln ung khi i.

Cng dng cha tr: Li sa.


Ch : Mn trn dng tr bnh ph n sau khi sinh mt sa.
(4). Tr li sa
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hong k, thc a mi th 24 gam; 15 gam ng
quy; xuyn khung, cu t, thng tho, semen vaccariae mi th 6 gam, l tr dng. Cho vo
nu cng vi chn gi ln.
Cng dng cha tr: ch kh dng huyt, thng li sa.
Ch : Mn trn thch hp vi ph n kh huyt h nhc, thiu sa.
3. Nhng iu cn ghi nh
phng sau khi sinh thiu sa, cn ch my iu sau y:
(1). Khu v n khng nn qu nht. Nhiu ph n trong khi mang thai khng n rau, ch n
cm v trng, n qu nht, khin mt cn bng dinh dng. Thc ra, ph n c thai hng ngy
cn n ung y lng vitamin v vi sinh t, cn n nhiu loi thc phm c cha nhiu
hm lng vi cht st, ng, km, it, magi, pht pho, mangan v.v
(2). Ph n c thai khng nn n king. Thc ra, sau khi sinh cn n ung thc phm c y
cht dinh dng, a dng, ch n mt hoc hai loi thc n khng nhng khng p ng y
nhu cu dinh dng ca c th, m cn khng c li cho vic tit sa.
(3). Sau khi sinh nn thng xuyn n canh g, canh xng, canh chn gi v canh c s c
li cho vic tit sa, nhng ng thi cng cn n nhiu tht, v cht dinh dng c trong tht
nhiu hn cht dinh dng trong canh rt nhiu.
(4). Khng nn n qu nhiu trng g. T gc hp th cht dinh dng ca c th m
ni, sn ph mi ngy ch n hai n ba qu trng, nu n qu nhiu s khng tt cho tiu ho.
IV. Kinh nguyt khng u
Kinh nguyt khng u l ch hin tng bt thng trong chu k kinh nguyt, k kinh,
lng kinh, mu kinh, cht lng kinh v.v y l hin tng thng thy ch em ph n.
Biu hin lm sng thng thy chu k kinh nguyt c s thay i nh k kinh khng u, kinh
sm, kinh mun khng nh k, kinh qu nhiu, kinh qu t, kt hp vi s thay i ca mu
sc, cht lng kinh phn on. S thay i ca k kinh, lng mu kinh biu hin lm sng
thng thy c hai, v d nh kinh n sm thng i km vi lng mu kinh nhiu, k kinh
n mun thng thy i km vi lng mu kinh t. Mt s trng hp t thy mt s
ngi l kinh n sm i km vi lng mu kinh t, hoc kinh mun m lng mu kinh
nhiu. Bnh ny l do chng hn, nhit, h, thc tn tch li. Trong iu tr cn ly iu kinh
lm chnh.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh


Thc t chng minh rng, la chn phng php iu tr c hiu qu cao, c th s dng
va vi khu v, hn na li c th pht huy tc dng ca thuc, cho vo trong nc si hm
ung thay tr, va n gin li d thc hin th qu tht iu tr chng kinh nguyt khng u
s c hiu qu rt cao.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr hoa sen
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 6 gam hoa sen, nn dng loi chm chm n
hoc n to vo gia thng 7; 3 gam tr xanh cho vo nghin nt thnh bt, dng giy lc gi
thnh ti lc tr. Mi ngy ung 1 ln, sau khi ngm qua vi pht th ung.
Cng dng cha tr: Tnh tm, thanh nhit, dng huyt.
Ch : Loi tr ny thch hp dng trong nhng ngy h nng nng, tm trng mt mi, nn
ma ra mu, hoc kinh nguyt qu nhiu, t huyt gy au bng.
(2). Tr iu kinh
Phng php cha bnh bng tr thuc: 60 gam ng quy, 10 xuyn khung, 45 gam ch
mu. Tt c cc loi dc liu trn em nghin nh, cho nc si vo hm, hoc cho vo un
si nh, ung nhiu ln thay tr, mi ngy ung 1 ln, ung lin trong 5 ngy.
Cng dng cha tr: B huyt, iu kinh, cha au bng kinh.
Ch : Loi tr trn thch hp vi chng au bng do hnh kinh, lng kinh nguyt qu t
hoc khng c kinh.
(3). Tr ch kh dng huyt
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam hong k, 8 gam bch thut, 6 gam ng v
t, 3 gam thng ma, 6 gam qu vin. Sau khi cho 4 loi nguyn liu u tin vo nghin nt
ring tng loi, cho qu vin vo cc, thm nc si vo, ch n khi nc m ung thay tr.
Ung sau khi sch kinh 10 ngy, mi ngy ung 1 ln, 15 ngy l mt liu trnh, dng trong 3
chu k tr ln, cho n khi khi hn th thi.
Cng dng cha tr: ch kh dng huyt, b huyt iu kinh.
Ch : Hong k c tc dng hot huyt, bch thut kin thn b trung, qu vin b dng
ch huyt, ng v t ch kh, thng ma bi b dng kh. Cho tt c cc v vo lm thnh tr,
thch hp iu tr kh h, kinh nguyt n sm v qu nhiu, mu long, cht lng long.
Thm vo l hin tng thn kinh mt mi, chn tay chn chng, n t i phn lng, bng
d trng rng, nht ming, li trng, mch yu.

(4). Tr a sm lng huyt

Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 v a ct, 10 gam huyn sm, 6 gam v mu
n, 10 gam sinh a du. Cho tt c cc v thuc trn vo nghin nt ring tng loi, cho vo
cc, thm nc si vo hm cho n khi nc m th ung nh ung tr. Thch hp dng sau
khi sch kinh 10 ngy, mi ngy ung 1 ln, 15 ngy l mt liu trnh, dng lin trong 3 chu k
kinh, cho n khi no khi th thi.
Cng dng cha tr: Thanh nhit dng m, mt mu iu kinh.
Ch : V a ct, huyn sm, an b thanh nhit lng huyt, dng m gii nhit, iu
kinh. Cho tt c cc th trn ung thay tr, c tc dng rt tt i vi cc chng mu nng,
kinh n sm, nhiu kinh, mu sc tm m, au lng, hng kh , ming kh kht, nng rut,
li v.v
(5). Tr si h bch thc, dnh dnh, bc h
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam si h, 10 gam bch thc, 6 gam ng
quy, 3 gam dnh dnh, 3 gam bc h. Cho tt c 5 v thuc trn vo nghin nh ring r, cho
vo cc, thm nc si vo hm ung thay tr. Bt u ung sau khi sch kinh 10 ngy, mi
ngy lm ung 1 ln, 15 ngy l mt liu trnh, un lin hn 3 chu k kinh lin nhau, cho n
khi khi hn.
Cng dng cha tr: ch huyt, mm gan, thanh nhit lng huyt.
Ch : Loi tr trn thch hp vi chng gan nng, kinh nguyt sm, lng hnh kinh qu t
hoc qu nhiu, mu sc tm m, kinh vn cc, trc khi hnh kinh, v c hin tng au
nhc, tm thn khng n nh, d ni cu, ming kh ng, li trng, mch p nhanh v.v
(6). Tr ng quy, xuyn khung n kinh

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 10 gam ng quy, 10 gam xuyn khung, 3
gam nhc qu, 8 gam tin mao. Cho tt c cc th trn vo nghin nt tng th ring bit, cho
vo cc, thm nc si vo hm cho n khi nc m th ung thay tr. Bt u dng sau khi
ht kinh 15 ngy, mi ngy ung 1 ln, 15 -20 ngy l mt liu trnh (ung lin cho n khi c
kinh tr li). C th dng lin trong 3 chu k kinh tr ln, cho n khi khi hn.
Ch : Qu vin n kinh tn hn, thng mch iu kinh, tin mao n b thn v, ch dng
tiu m. Cho tt c cc v trn lm thnh tr, c th n kinh tn hn, hot huyt iu kinh, thch
hp dng tr chng lnh t mu, kinh nguyt ri lon, lng mu kinh t, mu sc kinh en
hoc thm mu, vn cc, bng di lnh, s lnh, t chi lnh, da mt ti trng, li ti mu
hoc trng, mch cng hoc chm.
(7). Tr nguyt qu hoa
Phng php cha bnh bng tr thuc: 3 gam tr xanh, 6 gam nguyt qu hoa, 30 gam
ng . Cho thm 300 ml nc, cho vo un si trong 5 pht, chia ra lm 3 ln ung, mi
ngy lm mt ln ung.

Cng dng cha tr: Ho huyt iu kinh.


Ch : Mn tr ny thch hp iu kinh.
(8). Tr vng mui

Phng php cha bnh bng tr thuc: 2 gam ht vng, 1 gam mui, 3 gam l ch th. un
si tr ln, thm vng v mui vo, ung trc khi c kinh khong 3 ngy, mi ngy ung 5 ln.
Cng dng cha tr: Thng kinh mch.
Ch : Loi tr ny dng tr chng au lng, au bng kinh.

(9). Tr l lan m
Phng php cha bnh bng tr thuc: 1 gam tr xanh, 10 gam l lan m (loi kh). Cho
nc va si vo khong na cc, y np trong 5 pht sau l c th ung c.
Cng dng cha tr: Hot huyt, thng kinh li tiu, kin v.
Ch : Mn tr trn ch tr kinh n sm hoc kinh nguyt ri lon, lng hnh kinh khi t
khi nhiu, t mu, bng di au, c th dng tr chng au bng kinh nguyn pht.
V. Hi chng tng hp cc triu chng bnh thi k mn kinh
Cc chng bnh tng hp thi k mn kinh l ch thi k mn kinh (thi k b my sinh dc
ca ph n n lc mt i chc nng ca n, cng gi l thi k mn kinh). Thi k ny chia ra
lm 3 giai on:
Thi k tin mn kinh: Trc khi tc kinh khong 2 -5 nm, thi gian ko di khong 4
nm.
Thi k mn kinh: 1 nm u tin tip tc thi k tc kinh.
Thi k hu mn kinh: Mt kinh hn, dn n thi k chc nng ni tit non hon ton
mt i, bc vo giai on u ca tui gi.
Do chc nng non suy gim v gi yu, dn n kinh nguyt ri lon, thng xuyn tot
m hi, u c chong vng, tai , tm trng bun bc, mt ng, d ni cu, eo lng au nhc,
da sn si, nga hoc c cm gic nh kin b, ng thi c th km theo cc chng bnh v
ng mu hoc ng tit niu, thm ch tm t tnh cm thay i r rt v.v.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
p lc cng vic trong cuc sng, c bit l p lc v tinh thn trong thi gian ngn c th
dn n thn kinh, h thng ni tit ri lon, nh cvy c th dn n tch t nhiu cht bo,
lu di c th khin h tun hon km i, dn n bnh bo. Khi trong trng thi b p lc, bt
k lc no cng nn ung 1 cc tr an thn, trt b i nhng gnh nng trn vai, cng c th
gip cc bn duy tr c mt thn thi tt.

2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr u tng bch qu
Phng php cha bnh bng tr thuc: 200 ml u tng, 5 qu bch qu (nghin vn)
cho vo un si trong la nh, ung thay tr.
Cng dng cha tr: Tt cho thn.
Ch : Phng thuc trn ch tr chng thn h ca thi k mn kinh, biu hin thng
thy l eo lng au nhc, mi, khng c sc lc, nhiu kh h.
(2). Tr h th quyt minh

Phng php cha bnh bng tr thuc: H th , tm gi cy du mi th 20 gam; ht


quyt minh, ht to chua mi th 15 gam, cho vo un si ln ung nh tr.
Cng dng cha tr: Dng huyt an thn, bnh phi, tr phong.
Ch : Phng thuc trn ch tr cc chng bnh ca thi k mn kinh nh gan huyt
khng tt, gan h, biu hin thng thy l au u hoa mt, au u d di, bun bc khng
vui hoc tm thn bt an, nng ny, ngi ra m hi.
(3). Tr tiu mch
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam tiu mch, 6 qu hng to, 6 gam cam
tho, 5 qu long nhn, thm lng nc va vo un si ln, ly nc ung nh tr.
Cng dng cha tr: Dng huyt an thn.

Ch : Phng thuc trn ch tr chng mu huyt khng tt ca thi k mn kinh, biu


hin thng thy l tm thn bt nh.
(4). Tr hoa cc
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam hoa cc kh, 15 gam l du cho vo ni sao
vng, thm lng nc va , un la to n si ri chuyn sang l nh un trong khong
10 pht. Sau khi tt bp, ch cho nc ngui, lc qua 2 lp vi th ly nc ri thm ng
phn vo ung nh tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, mt phi, sng mt.
Ch : Phng thuc trn ch tr chng bnh gan suy gim chc nng ca ph n thi k
mn kinh, biu hin thng thy l au u, hoa mt, ming kh ng, tm trng mt mi,
huyt p tng cao, mt ng, m nhiu.
(5). Tr actiso

Phng php cha bnh bng tr thuc: 50 gam actiso cho nc lnh vo ngm trong mt
m; 15 gam to chua cho vo un si, lc b b, dng nc cho actiso vo un si, ung
thay tr, nn ung trc khi i ng.
Cng dng cha tr: Thanh tm, dng m, an thn.

Ch : Phng thuc trn ch tr chng m h ho vng ca ph n thi k mn kinh,


biu hin thng thy l tm trng bun bc, mt ng.
3. Nhng iu cn ghi nh
Ph n bc vo thi k mn kinh, tinh thn c s thay i r rt. Nhng ngi nh th tnh
cch thay i, kh ng, ngh ngi linh tinh, tinh thn gim st, tinh thn b c ch. C th tr
ln bo hn, m trong mu cao cng l mt biu hin rt nguy him ca thi k mn kinh ny.
Tm li, do thi k mn kinh, kch thch t n gim i nn khin cho ni tit t n mt cn
bng, dn n nhiu bnh tt cng lc xut hin, cho nn vic bo v sc kho cho thi k mn
kinh l khng th khng quan tm.
Bo m tinh thn thoi mi, gim cc gnh nng v tinh thn, trnh cng thng, trnh cc suy
ngh tiu cc, duy tr mt tinh thn n nh. C th xy dng mt s thi quen nh c sch, v
tranh, khu v hay tham gia nhng lp ca ht tp th dnh cho ngi cao tui v.v
Tin hnh nhng hot ng tp th dc v rn luyn c th ph hp, v d tp thi cc quyn,
ca ma tp th, chy b v.v ci thin h thng tun hon mu.
Ch kt hp gia lm vic v ngh ngi, m bo ngh ngi v gic ng gic.
Ch n ung, trnh lm tng cn qu mc. Nhng cn tng cht dinh dng, cn n nhng
loi thc n c hm lng protein v vitamin cao, nn gim n mn v cc thc phm c tnh
kch thch.
Ch v sinh b phn sinh dc sch s, trnh b vim nhim. nh k tin hnh kim tra
ph khoa, ch s thay i ca kinh nguyt.
Do kch thch t n trong c th gim st, c th dn n s lo ho ln da, c th dng nhng
sn phm duy tr, chng lo ho cho da.
VI. Thng kinh
Mt s ph n trong thi k trc, trong hoc sau khi hnh kinh thng thy au mi lng, v
au bng di, y hc gi l chng thng kinh. Thng kinh l mt loi bnh ph khoa thng
gp, biu hin thng thy l khi hnh kinh au bng, au bng di lan n au ton b khu
vc bng v eo lng, hoc au hu mn, nh th c th chu c, nng c th au n tot m
hi, da mt trng bch, t chi lnh bng, thm ch hn m. Bt k l chng thng kinh xy ra
sau khi c kinh hay do vim c quan sinh dc dn n chng thng kinh on pht, u nh
hng khng tt n cng vic v sinh hot hng ngy. Phi hp ung tr thuc c th em
n hiu qu kh tt, cc bn c th th xem sao.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
ng y cho rng, thng kinh chia ra lm hai loi thng kinh h v thng kinh thc. Thng
kinh h a phn do kh huyt tiu gim, thng kinh thc l do gan kh tch t, hn t mu.
Mun iu tr chng thng kinh phi cn c xem l thng kinh h hay thng kinh thc.

2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr gng to
Phng php cha bnh bng tr thuc: 3 lt gng ti, 5 qu i to (p gip). Cho nc
si vo hm thnh tr ung.

Cng dng cha tr: Tn hn tr au bng kinh.


Ch : Mn tr ny dng tr chng au bng kinh do lnh bng.
(2). Tr hot huyt
Phng php cha bnh bng tr thuc: 5 gam hoa hng, 5 gam n hng, 1 gam tr xanh,
5 gam ng . u tin cho hoa hng, n hng nghin nh v tr xanh vo un si, thm
ng vo ung, mi ngy lm ung 1- 2 ln, ung lin trong 3 -5 ngy.
Cng dng cha tr: Hot huyt, tr au bng kinh.
Ch : Loi tr ny c tc dng r rt i vi ngi kinh nguyt t, bng di hay au, kinh
mu sc thm , vn cc.
(3) Tr tr thng kinh
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam hng ph, 10 gam iu dc, 10 gam
nguyn h, 3 gam qu. Cho tt c cc nguyn liu trn y vo nghin nt ra, cho thm nc
nng vo hm thnh tr, mi ngy ung 1 ln, ung lin trong 5 ngy.
Cng dng cha tr: n kinh iu kh, chng au bng kinh.

Ch : Loi tr ny ch tr thng kinh do kh huyt tch t. Loi tr ny c tc dng kh tt


trong iu tr n kinh, iu kh, chng au bng kinh, b lnh t bn ngoi, kh huyt khng ,
hoc tinh thn khng tt dn n kinh nguyt n sm hoc khi hnh kinh, bng di au m
, c lc c cm gic trng bng, c lc cm thy bng di lnh.
(4). Tr ng quy hong k
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam ng quy, 15 gam hong k, 5 qu i
to. Cho tt c vo nghin nh, cho thm nc si vo hm, lm thnh tr ung. C th dng
trc khi hnh kinh 5 ngy, sau khi hnh kinh 2 ngy th ngng ung.
Cng dng cha tr: dng huyt ch kh.
Ch : Trong loi tr trn, ng quy dng huyt, hong k ch kh, i to b tm thn,
thch hp vi chng thng kinh do kh huyt h nhc. Loi tr ny dng tt cho ngi kh
huyt h tn, th cht yu.
(5). Tr ng quy

Phng php cha bnh bng tr thuc: 6 gam ng quy, 2 gam xuyn khung, cho vo
nc nng ngm sau 20 pht th ung nh ung tr.
Cng dng cha tr: B huyt iu kinh, hot kh chng au bng kinh.
Ch : Loi tr trn c th iu tr chng thng kinh do kh huyt h tn. C th dng nhiu
b kh hot huyt, thch hp vi chng thng kinh ko di, ngi c th cht h nhc.
Biu hin lm sng th hin ch trong hoc sau khi hnh kinh, bng di thng au lm
rm, thm ch c khi l cm gic au qun bng di, mun ngh ngi, khi ngh ngi hin
tng au c gim, nht ming, mch yu.
(6). Tr nguyt qu hoa

Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam nguyt qu hoa; 1,5 gam hng tr, 25 gam
ng . Trc khi kinh n 3-4 ngy c th lm loi tr ny ung, bng cch hm vo
nc si ung nh tr, ung lin trong khong 1 tun.
Cng dng cha tr: Tt cho gan gii nhit, iu kinh, gim au bng kinh.
Ch : Loi tr ny thch hp vi ngi kh huyt tch t, thng xuyn au bng trc khi
k kinh din ra, au trc trng, kinh nguyt sm mu, chu k kinh ri lon, thm vo l hin
tng v cng tc, tc ngc kh chu, mch huyn hoc trong k kinh bng hi trng au,
lng hnh kinh t.
(7). Tr hoa hng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam hoa hng, em ngm vo nc si ung
nh tr.

Cng dng cha tr: Hnh kh, ho kh.


Ch : Cun Bn tho chnh ngha vit: Hoa hng l loi hoa c mi thm m nht,
thanh m khng c, ho m khng mnh, tt gan d dy, hnh kh hot huyt, khi thng kinh
lc. N dng thch hp nht vi nhng ngi b thng kinh do mu kinh mu tm sm, vn
cc.
(8). Tr gng ti ng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam gng ti thi lt, 15 gam sn tra, cho vo
ngm trong nc nng trong 15 pht, sau cho thm 15 gam ng , lm thnh tr
ung, mi ngy lm ung 1 ln.
Cng dng cha tr: n kinh tn hn, chng au bng kinh.
Ch : Loi tr ny thch hp vi ngi bng di lnh, mu kinh ti hoc vn cc, li
trng, mch trm v gp.
3. Nhng iu cn ghi nh

trnh phi chu nhng s au n do thng kinh em li, cc bn n nn tng cng rn


luyn sc kho, tng cng th cht, sinh hot nn theo quy lut, ch kt hp lm vic v
ngh ngi, tng cng dinh dng thch hp v b sung gic ng y , lm cho bn thn c
c mt c th kho mnh kh b nhim bnh.

Th nht, trong chu k kinh nguyt, khng nn trnh b lnh, Trong thi gian hnh kinh,
ngoi vic phi ch v sinh sch s ra, cn cn phi trnh lao ng qu nng nhc v vn
ng mnh, khng nn lm vic ni qu lnh, qu m t hoc trong nc, tuyt i khng
tm bng nc lnh, khng n thc n sng v cay nng, nn duy tr tm trng lc quan, tnh
cm thoi mi, khng nn mang nhng gnh nng tm l ln. Nh vy, c th phng xy ra
chng thng kinh.
Th hai, nn c gng khng ch khng xy ra nhng chn ng ln v tm l. Cc bn n
tr, do thi c cng thng, tht tnh, ph n thnh nin do b bnh tt lu ngy u c th dn
n nhng chn ng mnh m v tinh thn. Mang gnh nng tm l nng n, tm trng qu
bun phin r thm vo l s nhy cm vi chng thng kinh, s s hi, tm l cng
thng, u c th kch thch h thng trung khu thn kinh, lm cho t cung thu nh li v mu
trong t cung co bp ra t, c th dn n chng thng kinh hoc lm cho chng thng kinh
thm trm trng. Cho nn, cn duy tr mt tm trng vui v, c gng khng ch s thay i ca
cm xc, iu ny c tc dng tt trong vic iu tr chng thng kinh.
Th ba, cn ch khng nn sinh hot tnh dc qu . Nu tn sut sinh hot tnh dc qu
nhiu, hoc lm vic nh qu nng nhc trong khi hnh kinh, c th dn n suy gim tinh
huyt, kh huyt vn hnh khng thng, t cung mt i cht dinh dng dn n thng kinh.
Thm vo l sinh hot tnh dc khng gi v sinh sch s, khng ch gi gn v sinh trong
thi k hnh kinh c th dn n chng vim nhim b phn sinh dc cng l mt nguyn
nhn dn n chng thng kinh. Cho nn, khi b thng kinh, nn nm ngh ngi trn ging,
tuyt i trnh quan h tnh dc. Nhng ngi b au bng, s lnh nn chm nng bng,
hoc ch gi m vng bng. Ngoi ra, cn an i tinh thn, bo m mt tinh thn thoi mi
cng c tc dng tt trong iu tr chng thng kinh.
Th t, khng nn tu tin dng thuc. Thuc dng trong thi k thng kinh, nn dng
trc khi hnh kinh 1 tun. Cn c vo chng hn nhit h thc ca ngi bnh m tin hnh
dng thuc thch hp theo chn on. Nu bnh nhn hn thp hoc gan thn h nhc, th
khng c s dng nhng v thuc mang tnh hn, nh: sng t, sinh a hong, huyn sm,
hong xa, hong cm, an b Nu km thm c hin tng thp nhit, k dng nhng sn
phm nng nh: ph t, qu, gng kh, tiu hi hng, gng cao lng, nhn sm i vi
hin tng mu tch t v dc liu th, cn ch kt hp thuc, trong iu kin iu tit kh
huyt, cn c vo tnh hnh thc t ca bnh nhn kt hp thuc. Nu khng, mt lng ln
thuc lm tc mu hoc khng hp thu thuc, ng nhin s to ra hin tng hnh kinh
khng thng, mt i s iu tit, cn bng thng thng, khng nhng khng c li cho vic
iu tr bnh, m cn lm cho bnh ngy cng nghim trng hn. Ngoi ra, trong thi gian
hnh kinh, cng cn trnh dng thuc ty lm ngng t mu v thuc cm mu, v d nh: an
lc huyt, thuc cm mu, vitamin K3V chng u lm cho mu huyt ngng t, tc mu,
gy bt li trong lu thng mch mu, v c th lm tng hoc lm cho chng thng kinh thm
nghim trng.
VII. Bng huyt sau khi sinh
Sau khi sinh 24 gi hoc trong phm vi 6 tun sau khi sinh xy ra hin tng xut huyt t
cung th gi l bng huyt sau khi sinh. Nguyn nhn dn n hin tng ra mu sau khi sinh
bao gm nguyn nhn nh vn cn cung rn, st nhau thai, hoc nhau thai b nghn li
trong t cung, cc b phn xung quanh cung rn khng hon ton hi phc li trng thi
c. Km theo l cc nguyn nhn khc nh vt m sau khi sinh vn m hoc cha lin li
hon ton v.v Lng mu xut huyt c th nhiu v cng c th t. Nu lng t th dn dn,
hoc gin on xut huyt s dn n hin tng thiu mu. Nu lng mu t ngt ra qu
nhiu s lm nguy him n tnh mng ca sn ph. Nu xut huyt thng xuyn s d dn
n vim nhim t cung, lm cho thn nhit tng cao. Trong ng y n thuc v cc phm tr
s nguy him sau khi sinh, chong vng do mt mu sau khi sinh, bng huyt sau khi
sinh, st sau khi sinh v.v
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Hoa chui m nhn c tc dng b thn cm mu. Dng chui m nhn v l tr em nu
vi nc, c th dng tr tr chng kinh nguyt khng u.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr chui m nhn
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam chui m nhn ti; 1-1,5 gam tr xanh,
cho thm nc vo un si trong 5 pht, lc b cn, thm 25 gam mt ong vo quy u l
c. Mi ngy lm 1 ln, chia lm 3 ln ung.
Cng dng cha tr: Cm mu.

Ch : Loi tr ny dng tr chng t cung b xut huyt, i tiu tin ra mu.


(2). Tr sn tra ng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Cho 30 gam bc sn tra, 20 gam ch mu, 15 gam
hng tr vo ni, thm 2 bt nc, un cho n khi cn li 1 bt, lc b b, thm 20 gam ng
vo un cho n khi ho tan hon ton l c.
Cng dng cha tr: Hot huyt, cm mu.
Ch : Mn tr ny ch tr sau khi sinh ra mu, au bng sau khi sinh, thng thy hin
tng sau khi sinh mu ra khng dt, lc nhiu lc t, mu c mu sc m v vn cc, bng
di au thnh tng cn, hoc sau khi loi b c nhng cc mu t i th hin tng au
n cng c c gim nh.
(3). Tr b hong
Phng php cha bnh bng tr thuc: 100 gam b hong, cho vo nc un si lm tr
ung.

Cng dng cha tr: Hot huyt, gim tch t mu.


3. Nhng iu cn ghi nh
Cn tng cng kim tra sm khi mi mang thai, kp thi iu chnh khi xut hin hin
tng thiu mu, iu tr cc triu chng v khuynh hng ra mu trong thi k mang thai.
Tng cng tip thu cp nht cc kin thc khoa hc, trnh xy ra nhng tn thng v
phn mm m o. Khi cn thit, cn c nhng bin php nht nh can thip. Sau khi sinh
con, cn kim tra cn thn d con, xem d con c hon chnh khng, c kh nng st nhau thai
hay khng. Sau khi sinh con, cn tip tc quan st d con trong khong 2 gi ng h sau .
Cn phi xc nh c lng mu chy ra khong bao nhiu, trnh hin tng bng huyt sau
khi sinh. Nu b mt mu th cn phi b sung li mu kp thi sm. Tng cng ch tnh
trng ca sn ph sau khi sinh, kp thi pht hin v kp thi iu tr.
VIII. Bnh bch i
Lng kh h tng ln r rt, c mu sc, cht lng v mi v bt thng, hoc km theo l
b phn sinh dc hoc ton thn c triu chng bnh, th gi l bnh bch i. Bnh ny c
mi lin quan n bnh nga b phn sinh dc,v hai chng bnh ny lun i cng nhau. Ty y
gi chng bnh ny l chng bnh vim h thng sinh dc, tiu biu l hin tng ra kh h
nhiu, v bt thng chn on.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Sn dc c tc dng b thn dng d dy, b gan ch thn. N c th dng iu tr
chng bnh gan lu ngy dn n i phn lng, bnh vim ng rut mn tnh, vim phi, ho,
bnh d dy mn tnh, bnh tiu ng, chng di tinh, i dt, kh h ra nhiu v.v Trong dn
gian, sn dc l loi thuc b c nhiu ngi bit n t lu, n c cha thnh phn
vitamin, cht ng, protein, cht bo, kim v tinh bt. Ngoi ra, n cn c cha nhiu mui
khong v cc nguyn t vi lng khng th thiu i vi c th con ngi nh: i t, pht pho,
km, st v.v Nu un sn dc ln cng vi l tr lm thnh tr ung th c tc dng rt
hiu qu i vi ph n b bnh bch i.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr hoa mo g
Phng php cha bnh bng tr thuc: 5-10 gam hoa mo g kh, 25 gam ng trng; 1-
1,5 gam tr xanh cao cp. Hoa mo g cho vo nc si khong 5 pht sau, cho thm tr xanh,
ng trng vo khuy u l c. Mi ngy lm 1 ln, chia lm 3 ln ung.
Cng dng cha tr: Lng huyt, cm mu.
Ch : Loi tr trn thch hp vi chng kinh nguyt qu nhiu, nhiu kh h, nn ra mu,
tiu ra mu.
(2). Tr bch thut sn dc

Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam bch thut, 30 gam sn dc, 20 gam ng
sm, 15 gam xa tin t, 15 gam thng thut, 6 gam trn b, 15 gam bch thc, 6 gam t h, 9
gam kinh gii, 6 gam cam tho, 10 gam bch ch, 30 gam u. un si ln lm thnh tr ung.
Cng dng cha tr: Kin thn ch kh, tr phong thp.

Ch : Phng thuc trn dng tr kh h nhiu, c mu trng, c mi hi, da mt hi


vng, sc mt v chn tay c biu hin ph thng, tinh thn mt mi, t chi lnh hoc i tin
to, nht ming, li trng, mch p yu.
(3). Tr sn dc v ht khim tho
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam sn dc, 30 gam ht khim tho, 10 qu
bch qu (p nh), 10 gam hong b, 15 gam xa tin t, 20 gam nhn trn, 30 gam phc linh,
30 gam thi t sm, 30 gam ht d ti, 15 gam bch u ng. Cho vo nc un si thnh
tr ung.
Cng dng cha tr: Kin thn tr thp.
Ch : Phng thuc trn thch hp vi chng thn h, thp nhit v huyt trng.
(4). Tr nhung hu lng th
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam nhung hu, 20 gam lng th, 20 gam tng
dung, 15 gam sa uyn t, 9 gam thc ph t, 5 gam qu, 20 gam bc hong th, 15 gam t ut,
15 gam tt l trng, 15 gam du tm, 30 gam kim anh t, 30 gam ht khim tho. Cho tt c vo
un si ln lm tr ung.
Cng dng cha tr: n thn bi nguyn, tr huyt trng.

Ch : Phng thuc trn ch tr kh h ra nhiu, c mu trng, ra nhiu nhng t t, km


theo l au lng nhc mi, s lnh, c cm gic y bng, bng au, nng bng, tiu tin nc
trong, m i tiu nhiu ln, i tin to, li sm hoc trng, mch p yu v nng nhc.
(5). Tr tri mu hong b
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam tri mu,10 gam hong b, 20 gam sinh a
hong, 15 gam v mu n, 15 gam trch t, 15 gam sn chu du, 30 gam sn dc, 20 gam
phc linh, 20 gam qun chng, 20 gam l dip c. Cho tt c cc nguyn liu trn vo un ln
thnh tr ung.
Cng dng: ch thn dng m, thanh nhit, chng kh h.
Ch : Phng thuc trn ch tr kh h nhiu, mu hng nht hoc trng, m o c cm
gic nga nng rt, tm trng nng rut, ming kh, eo lng nhc mi, hoa mt vng u, li
. Hin tng ny gp nhiu ph n thi k mn kinh, vim m o khi tui cao, chc nng
non sm suy gim chc nng.

(6). Tr nhn trn dnh dnh


Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam nhn trn, 15 gam dnh dnh, 10 gam
hong b, 15 gam v mu n, 15 gam xch thc, 15 gam ngu tt, 15 gam tr linh, 15 gam
trch t, 15 gam xa tin t, 20 gam phc linh, 20 gam ht b ao, 30 gam ht d ti. un si
tt c nguyn liu trn thnh tr ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit li tiu, gii c.
Ch : Phng thc trn ch tr kh h nhiu, mu sm hoc vng, m o nga, nim mc
m o xut huyt, c nhng im xut huyt nh, km theo i tiu nhiu, tiu cp, bnh tit
niu i km vi biu hin ming kh ng, i tin i kit vng, li vng, mch huyn. Kh
h thng i km vi mi hi, khi kim tra thng pht hin thy i km vi vi khun, nim
cu khun hoc song cu khun.

3. Nhng iu cn ghi nh
phng bnh kh h, cn tng cng th cht v phng vim nhim t ng tay.
Bnh thng cn tch cc tham gia cc hot ng rn luyn thn th, tng cng th cht, gi
m bng, phng trng gi, n ung cn theo ng ch , trnh lm tn thng thn v d
dy. Trong thi k hnh kinh, tuyt i khng nn i bi, phng vim nhim, cn gi v
sinh cho b phn sinh dc, trnh b vim nhim.
IX. Lit dng
Lit dng l mt chng bnh m khi quan h tnh dc, dng vt khng cng ln c,
hoc cng ln m khng gi c trng thi lu, dn n quan h tnh dc khng bnh
thng. y l chng bnh cn tr sinh hot tnh dc thng thy nht nam gii. Theo s
liu thng k ca nc ngoi, bnh lit dng chim 37-42% cc chng bnh lin quan n
chc nng tnh dc nam gii. Trc y, ngi ta cho rng bnh ny do nguyen nhn tinh
thn v nguyn nhn tm l dn n, nguyn nhn do b phn sinh dc chim t l nh. Tuy
nhin, gn y, cng vi s pht trin ca cc phng php kim tra khoa hc hin i, nguyn
nhn bnh do b phn sinh dc chim t l ngy cng nhiu.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Nhn sm c v ngt hi ng, tnh v n, c chc nng i b kh huyt, kin b sinh mnh,
b sung nhng h tn, tr kht, an thn. y l loi thuc hng u cn dng khi nam n m
dng kh huyt khng hoc b ni thng. Nhn sm c th lm tng kch thch t sinh
dc, lm tng gic ng, c nh hng ln i vi h bi tit. Khi nhn sm kt hp dng vi l
tr, c hiu qu tr liu rt ln i vi chng bnh lit dng nam gii.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr i anh hng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 12 gam thn r thch ng gia (thi nh, dng kh),
10 gam k huyt ng, 5 gam tr long. Cho tt c 3 th vo un si, lm thnh tr ung.
Cng dng cha tr: Cng trng ct, b thn an thn.
Ch : Thch hp vi chng bnh lit dng, xut tinh sm, chng qu sc.
(2). Tr nhung hu tr long

Phng php cha bnh bng tr thuc: 1,5 gam nhung hu, 5 gam tr long. Cho vo
nc si hm thnh tr ung. 1 cc tr ngm lm 3 -5 ln ung.
Cng dng cha tr: n thn trng dng.
Ch : Phng thuc trn ch tr thn h lit dng.

(3). Tr trng
Phng php cha bnh bng tr thuc: L trng, tr xanh va dng. Cho vo nc
si ngm hm thnh tr ung.
Cng dng cha tr: n thn trng dng, tr chng lit dng rt hiu qu.
Ch : Phng thuc trn cn c tc dng chng min dch rt tt.
(4). Tr nhn ho bo kin
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr xanh, hoa nhn sm. Cho vo nc si hm
thnh tr ung.
Cng dng cha tr: Bi b thn th, tr chng lit dng rt hiu qu.
Ch : Tr xanh kt hp cng vi hoa nhn sm, c tc dng chng ung th, kin thn, b
m tr v, chng lo ho.
(5). Tr tm nn
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 con tm nn, 3 gam l tr. Cho tm nn v l tr
vo hm trong nc si thnh tr ung.
Cng dng cha tr: B thn trng dng, tr chng lit dng rt hiu qu.
Ch : Phng thuc trn thch hp vi ngi c th h nhc, sc khng yu km v
gim st.
(6). Tr hoa nhn sm
Phng php cha bnh bng tr thuc: 100 g hoa nhn sm, em ngm vi ng thnh
tr ung mi ngy 5 gam.
Cng dng cha tr: B kh trng dng, hng phn tinh thn, tr chng lit dng rt hiu
qu.

Ch : Phng tr trn l loi ung rt tt cho ngi th cht h nhc.


3. Nhng iu cn ghi nh
phng xy ra chng bnh lit dng, chng ta nn lu my iu sau y:

Cn hc tp v tm hiu cc kin thc v gii tnh v cc kin thc lin quan, nh sinh l,
tm l, to dng nn mt nn tng kin thc chun xc v quan nim tnh cm, quan nim o
c v nhn sinh quan, quan nim hn nhn. Khng nn xem trng thi l bnh thi, m
gnh trn vai gnh nng tm l. Tch cc tham gia rn luyn thn th, bo m c mt c th
kho mnh, tinh thn thoi mi, vui v, to quan h tt vi x hi, gia nh, quan h v chng
hnh phc tt p.

T b nhng thi quen xu nh: th dm, tnh dc phng tng, ung ru, khng ht hoc
gim ht thuc, khng nn lm vic qu sc, ch kt hp lm vic v ngh ngi hp l, bo
m cht dinh dng tt cho c th.
Tch cc iu tr nhng chng bnh mn tnh, v d nh chng vim tuyn tin lit mn
tnh, chng cng tnh mch, bnh tiu ng, bnh x gan, vim gan v.v Nguyn nhn l
nhng bnh ny c th dn n chng bnh lit dng, ch khi cha tr khi nhng chng bnh
nguyn pht ny, mi c th cha khi c bnh lit dng.
Khng nn dng thuc qu lu mt cch m qung. C mt s loi thuc nu c dng
trong mt thi gian qu di hoc lm dng thuc c th dn n chng bnh lit dng, v d
nh trong cc thuc chng cao huyt p, thuc bnh n huyt p, thuc an thn. Trong cc
thuc tr chng bnh tim; cc thuc li tiu; thuc kch thch i tiu; cc thuc chng thn kinh
v an thn c thuc ng, cc thuc cha tr vim ng tiu ho, d dy u c tc dng ph.
Cho nn, nhng ngi bt buc phi dng cc loi thuc trn, khi s dng cn ht sc ch
hoc chn dng nhng loi thuc khng c nh hng ln chc nng gii tnh.
X. Di tinh
Di tinh l ch cn bnh m khng c quan h tnh dc, tinh trng cng t nhin c
xut ra, biu hin bnh khi mi thng xut hin hn 4 ln nh vy. Di tinh c chia lm 2 loi
l mng tinh v hot tinh. Trong khi ng, nm m m xut tinh th gi l mng tinh. Trong khi
ng khng m m xut tinh, thm ch xut tinh khi hon ton tnh to, gi l hot tinh. Ty y
cho rng y l chng bnh thn kinh gii tnh suy yu.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Cy sen c chc nng tiu gii nng bc, tm sen c chc nng an thn, ch cho thn, dng
phi hp cng vi sa uyn, tt l, l v sn chu du, thc a c tc dng tt trong iu tr
chng bnh di tinh.
2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr tm sen

Phng php cha bnh bng tr thuc: 3 gam tm sen, cho vo cc nc nng, y np li
hm trong khong 5 10 pht, ung thay cho tr.
Cng dng cha tr: Thanh tm, gii nhit, cm mu, sinh tinh.

Ch : Loi tr trn ch tr di tinh, cao huyt p, nhc u, au tim, mt ng, ming kht,
nn ra mu, mt sng ph thng. Nhng ngi thn v h hn k dng. Trong cun Bn tho
ti tn c vit: Tm sen c th thanh tm ho, bnh gan ho, tr thn ho, gim phi ho, tr
nng bc, sinh dch chng kht, tr mt sng . Nghin cu khoa hc cho thy, tinh cht
kim ly t trong tm sen ra c th h c huyt p.

(2). Tr l du hoa cc
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam l du, 9 gam hoa cc, cho vo 300 ml un
si ln, cho thm cht mt ong vo khuy u ln l c. Ung thay tr.
Cng dng cha tr: Mt phi, tr nng, an thn.
Ch : Phng tr ny ch tr gan nng, cha di tinh.
(3). Tr phc bn t
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam phc bn t, 5 gam tr xanh. Cho phc bn
t vo nghin nt ra, cho vo cc cng vi tr xanh, thm nc si vo ngm l c. Mi ngy
lm 1 ln ung, ung nhiu nh nc tr.
Cng dng cha tr: ch thn, sinh tinh, sng mt.
Ch : Phng tr ny ch tr i tiu nhiu ln, di tinh, lit dng, th lc m, tr nh khng
tt. Trong nhng ngy nng nng, ngi cao tui nn dng ung nh ung nc tr, c th
nng cao c sc chng chi ca c th vi ci nng nng ngy h, phng cm nng.
Nhng ngi thn h ho, bng quang thp nhit, dn n chng bnh tiu tin nhiu ln
khng nn dng loi tr ny.
(4). Tr ht rau h
Phng php cha bnh bng tr thuc: 20 gam ht rau h, cho thm cht mui vo un
si ln lm thnh tr ung.
Cng dng cha tr: Dng m, thanh tm, ch thn, b tinh.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng di tinh do bnh tim v thn lu ngy dn n.
(5). Tr qu du
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam qu du. Cho du vo un vi nc nng
thnh tr ung.

Cng dng cha tr: B gan ch thn, tr phong thp, dng huyt.

Ch : Phng tr ny thch hp vi chng c th h nhc, tm thn khng trao i cht


tt, dn n mt ng, mng tinh, hot tinh, bnh v tim, tr nh gim st.
(6). Tr sa uyn t

Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam sa uyn t. Cho sa uyn t vo ra sch,
nghin nh, ngm vo nc si, ung nh ung tr.
Cng dng cha tr: B thn, ko di tui th.
Ch : Phng thuc trn thch hp tr chng au lng, di tinh v.v

(7). Tr long nhn sa to nhn


Phng php cha bnh bng tr thuc: Long nhn, sa to nhn mi th 10 gam ; ht
khim tho 12 gam, sn chu du 10 gam, mt t ng trng. Cho to nhn, ht khim tho vo
ra sch, cho vo cng mt ni vi long nhn, sn chu du, thm lng nc va . un la to
cho si, sau chuyn sang la nh un si trong khong 20 pht, lc b b, cho thm ng
trng vo khuy u, thm tr vo m. Sng, ti u n long nhn, ung nc tr.
Cng dng cha tr: ch tm thn, b kh huyt, bi b thn th.
Ch : Phng tr ny ch tr di tinh, tm thn mi mt, s hi, mt ng, tr nh suy gim,
tinh thn mi mt v.v
(8). Tr song nhn
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tng t nhn, hch o nhn, mt ong mi th 15
gam. Cho tng t nhn, hch o nhn vo nc nng, ngm trong 10 pht, gt b v, p gip
ri p nh, cho thm mt ong vo khuy u l c. Khi dng ly ra khong 10 gam, ung
vi nc nng.
Cng dng cha tr: Kin dng b thn, ho huyt ch ph, lm da mn mng, cm ho.
Ch : Phng tr ny thch hp vi vic iu tr chng di tinh, xut tinh sm.
3. Nhng iu cn ghi nh
phng xy ra chng di tinh l v cng quan trng, sau y chng ti xin a ra mt s
kin thc thng thng bn c tham kho:
Khng nn coi nhng hin tng sinh l bnh thng l hin tng bnh l, mang trn
vai gnh nng tm l. Nam thanh nin trng thnh hoc sau khi kt hn khng lu, nu 1-2
tun di tinh 1 ln, sau khi di tinh khng c g bt thng, th l hin tng di tinh sinh l.
Nu nh vy, tuyt i khng nn lo lng, mang gnh nng tm l trn vai m phin mun.
Trong qu trnh b bnh, khng nn cng thng qu mc. Khi di tinh khng nn nn tinh
gia chng, khng nn dng tay gi cho dng vt khng xut tinh na, trnh cho nhng
tinh trng yu lu li trong tinh cung, m gy ra cc chng bnh khc. Sau khi di tinh khng
nn c th b lnh, cng khng c dng nc lnh tm ra, trnh kh lnh nhim
vo ngi.
Tiu tr nhng ngh m m. Khng nn xem tranh nh, phim, bng a sex, trnh th
dm. Tham gia hot ng rn luyn thn th ph hp, kt hp gi lao ng chn tay v hot
ng gii tr, tng cng th cht, loi b nhng ngh khng tt.
Cn thn vi nhng thi quen trong cuc sng. Nn gim ht thuc, ung ru ch, c ph,
hnh v cc thc phm cay khc. Khng nn tm bng nc si, khi ng nn nm nghing,
chn m khng nn qu dy, qun lt khng nn qu cht.
Sau khi xy ra di tinh, nn tin hnh kim tra di s ch o ca bc s, tm ra nguyn
nhn gy bnh v kp thi tr bnh.
Chng VII: Mt s bnh v ng quan
thng gp
I. Vim kt mc
Vim kt mc l chng bnh nhn khoa thng gp, pht bnh nhiu ln l do phn ng
phng ng ca mt loi nhn t c hi sn sinh ra trong t chc kt mc. Do v tr ca kt mc
bc l ra bn ngoi, tip xc vi bn ngoi nn rt d tip xc vi cc vi sinh vt bn ngoi gy
vim nhim, gy ra b thng bn ngoi hay cc kch thch ho hc v vt l. Do thn kinh
mch mu trn kt mc l ht sc phong ph, a dng nn phn ng rt nhy cm vi cc loi
kch thch, cho nn, khi kt mc b tn thng, c th dn n hin tng kt mc sung huyt,
phng to cc mch mu ln, bi tit nhiu ln v triu chng mt b kch thch.
Cn c vo nguyn nhn bnh khc nhau, c th phn chia ra thnh hai loi l vim kt mc
c vim nhim v vim kt mc khng vim nhim. Th nht, vim kt mc vim nhim l do
cc vi khun, y nguyn th, virus, c khi cn c c k sinh trng, a phn thng qua cc hnh
thc truyn nhim nh tay, khn mt, ngun nc, vi trng gy ra cc chng ly lan. Th hai
l kt mc khng vim nhim, v d nh cc tn thng b phn, cc tn thng vt l v cc
tn thng ho hc v.v
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Hm lng vitamin B2 c trong mi 100 g l ch kh chim 10-20 mg, mi ngy ung 5 cc
tr c th tho mn c 5-7% nhu cu ca c th. Vitamin B2 c th lm tng thm tnh n
hi ca da v duy tr chc nng bnh thng ca vng mc.
2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr bnh gan thanh nhit


Phng php cha bnh bng tr thuc: C long m, t h, xuyn khung mi loi 1,8 gam;
cam cc, t sinh a mi loi 3 gam. Cho tt c cc nguyn liu trn vo nghin nh. Mi ngy
lm ung 1 ln, cho vo nc si un ln, ung thay nh tr.
Cng dng cha tr: Bnh gan than nhit.
Ch : Phng tr ny ch tr vim gan, vim ti mt, vim kt mc mn tnh, vim d dy
mn tnh, cao huyt p thi k u.
(2). Tr hoa cc long tnh
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam hoa cc, 3 gam tr long tnh. Cho tt c cc
loi dc phm trn vo cc nc m, un si ln, y np hm khong 10 pht, ung thay tr
nhiu ln. Mi ngy ngm ung t 2 -3 ln. Ngi b bnh nng c th ung ngy 2 ln.
Cng dng cha tr: Tr phong gii c, sng mt.

Ch : Phng tr ny ch tr mt trng sng ty , nng mt, hoc hoa mt, vim kt


mc, thng gi l bnh au mt . Cc loi bnh vim kt mc cp tnh ngy nay ph bin
nht l vim kt mc kho mt. Ngi lnh bng n t khng nn dng qu nhiu.
Trong cun Bn tho cng mc c vit: Tr ng m lnh, trong m c m, trm nng,
c th h ho. Ho to bch bnh, ho gim c th thanh mt. C th thy l loi tr ny c
chc nng h ho, gii c rt r rng. Y hc hin i cho rng, bnh au mt a phn do
vim nhim virus gy nn, nhng thc t nghin cu cho thy, hoa cc v tr c kh nng rt
tt trong vic khng ch nhiu loi virus v vi khun. Bt lun di gc lm sng hay gc
dc l, th hoa cc v tr long tnh u dng tr chng bnh au mt rt c hiu qu.
C rt nhiu loi hoa cc, t mu sc c th phn chia ra thnh 2 loi l cc vng v cc trng.
Trong cun Trung dc hc c vit: Trong phng din thc dng, tn phong nhit, nn
dng nhiu hoa cc vng; lc gan sng mt, nn dng nhiu hoa cc trng. Bnh au mt
a phn do phong nhit v c t gy nn, nu dng hoa cc tr bnh th nn dng nhiu
hoa cc vng.
(3). Tr mc nh trng g
Phng php cha bnh bng tr thuc: 2 qu trng g, 25 gam mc nh, 10 gam tr xanh.
Trng g luc, b v, cho thm mc nh v nc tr c vo un to la cho n khi mc nh
chn nh l c. Ung nc tr, n trng g, mc nh. Mi ngy ung 1 ln, chia lm 2 -3 ln
ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, nhun phi, gii c, tr ho.
Ch : Phng tr ny ch tr vim kt mc cp tnh.
(4). Tr l du
Phng php cha bnh bng tr thuc: 5 -15 gam l du, 15 gam hoa cc, 5 gam cam tho,
1 gam tr xanh. Cho tt c cc v thuc trn vo un si trong khong 10 pht l c. Mi
ngy ung 1 ln, chia lm 3 ln ung sau ba n.
Cng dng cha tr: Thanh phi sng mt, tiu vim gii c, tr vim tr ho.
Ch : Phng tr ny ch tr vim kt mc cp tnh, qung g mn tnh, vim tuyn l cp
tnh, phong nhit, ho.
(5). Tr ngn nh ng phn
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam ngn nh, 60 gam ng phn, 6 gam l
tr. Cho l tr vo chn ly nc. Ngn nh, ng phn cho vo un la va trong 30 pht, cho
thm nc l ch vo l c. Mi ngy lm ung 1 ln, ung nc tr, n ngn nh. Ung lin
trong nhiu ngy.
Cng dng cha tr: Thanh phi nhit, ch thn v.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng bnh au mt trong thi k u.
3. Nhng iu cn ghi nh

Do c rt nhiu loi vi sinh vt tn ti rng ri trong mi trng t nhin, kt mc tip xc


trc tip vi mi trng bn ngoi, cho nn cc loi vi sinh vt d dng thng qua cc mi
trng trung gian nh tay, cc vt, nc v.v tip xc trc tip v truyn bnh, dn n
vim kt mc. C hai con ng chnh ly truyn bnh vim kt mc l: mt au nc mt
kho, mt au tay hoc vt mt kho. C th thy con ng ly truyn bnh vim kt mc
ht sc n gin nhng li v cng rng ri.
Bnh vim kt mc hon ton c th lan truyn rng ri v lan truyn thnh dch, nhng
khng phi tt c cc bnh vim kt mc u c th di truyn. a s vim kt mc l do vim
nhim do vi sinh vt gy ra. Ngi kho mnh sau khi tip xc vi ngi bnh, c kh nng ly
nhim bnh, nn cn p dng mt s bin php phng trnh. Ngoi ra, cn mt s bnh vim
kt mc, nh vim kt mc v cc tn thng do vt l hoc ho hc dn n vim kt mc
u khng truyn nhim. Nu ngi kho mnh tip xc vi ngi mc vim kt mc do
nhng nguyn nhn trn th s khng b ly nhim vim kt mc, cho nn khng cn p dng
nhng phng php iu tr d phng.
Vim kt mc a phn do tip xc vi yu t truyn nhim, cho nn cn tuyn truyn v
thc hin mnh m vic ra tay, ra mt sch s hoc khng dng tay v qun o lau mt.
Mi ngi nn dng ring chu ra mt, khn ra mt, khn tay, ng thi nn thng xuyn
un si kh trng, phng ly truyn cho ngi khc. Ngi vim kt mc c ly truyn
nn c cch ly, cng khng c php n nhng ni cng cng nh b bi cng cng, nhn
vin y t sau khi tip xc vi bnh nhn mang bnh cng cn phi ra tay kh trng sch s,
phng l trung gian ly nhim. Nu bnh nhn ch b vim kt mc ly nhim mt mt, cn
hng dn bnh nhn cch bo v khng ly nhim sang mt cn li. Khi gp phi bnh vim
kt mc truyn nhim nng, nn eo knh che mt, khi c triu chng nn n bc s kim
tra u l mt au, u l mt bnh thng.
Nu nhng l nhng ngi phi lm vic trong mi trng nhiu kch thch nh gi, bi,
kh v nng, cn ci thin mi trng lm vic hoc bo v i mt trnh b vim kt mc. i
vi nhng ni vui chi cng cng, cn tuyn truyn nhiu v v sinh, nh k kim tra tng
cng qun l.
II. Vim tai gia
Vim tai gia l mt loi bnh v tai do virus hoc vi khun trong b phn tai dn n
chng vim. Vim tai gia c th chia lm 2 loi l vim tai gia cp tnh v vim tai gia mn
tnh, mi loi ny li chia ra thnh vim tai gia c mng m v vim tai gia khng mng m.
Lm sng thng thy xut hin nhiu tr nh. Vim tai gia cp tnh khng mng m tr
nh thng thy vim ng h hp, khng thy triu chng au tai v chy nc tai, nhng
c th xut hin nhng tr ngi nh trong kh nng thnh lc. Ngc li, vim tai gia cp tnh
c mng m thng xut hin triu chng st, tai au, thnh lc suy gim, m chy ra ngoi
tai, thm ch c th chuyn thnh vim tai gia mn tnh.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Theo bo co, ngi dn Phc Kin Trung Quc thng dng tr Thng nh n v, c
hiu qu tt trong iu tr chng bnh vim tai gia. Tr xanh tr ho gii c, trong c
mt cht c th khng ch s pht trin ca chng vim.
2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr hong b thng nh


Phng php cha bnh bng tr thuc: 9 gam hong b, 10 gam thng nh, 3 gam tr
xanh. Cho tt c cc nguyn liu trn nghin nh, ngm vo nc si 10 pht, sau un si
ln, chia lm 2 ln ung, mi ngy 1 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit tr to, gii c.
Ch : Loi tr ny ch tr vim tai gia cp v mn tnh c mng m. Nn nh rng thn r
thng nh hi c cht c, khi dng khng nn dng qu nhiu. Cc nghin cu y hc gn y
cho thy, thnh phn ch yu ca hong b l cht kim, c tc dng tt i vi vic bnh n
dng tnh ca cch lan dn v m tnh ca vi khun. Thng nh tho tnh v cay, ng, hi
hn, tr phong gii c, c tc dng tt trong iu tr bnh vim tai gia. Nu dng chung c 3
loi dc liu, c hiu qu rt tt i vi ngi bnh vim tai gia do gan mt thp nhit.
Nhng ngi m h ho vng mn tnh nu mi ln dng 10 gam, ngy dng 2 ln tri b a
hong, cng c tc dng rt tt.
(2). Tr xc ve tr vim tai
Phng php cha bnh bng tr thuc: L thanh tr, t hnh, l sen mi th 25 gam; 3
gam xc ve, x hng 0,3 gam, hnh dng. Cho tt c cc nguyn liu trn vo thi hoc
bm nh, cho hnh vo trn thnh dng st, vin thnh vin nh, nht vo tai.
Cng dng cha tr: Tiu vim, chng khun, thng kinh lc.
Ch : Phng tr ny thch hp iu tr vim tai gia.

(3). Tr xng b, xuyn khung


Phng php cha bnh bng tr thuc: L tr, kinh xng b mi loi 3 gam; v phn n,
xuyn khung mi loi 5 gam. Cho vo nc nng hm ung thay tr.
Cng dng cha tr: Gii c, hot huyt.
Ch : Phng tr ny c hiu qu iu tr tt vi chng bnh vim tai gia.
(4). Tr hoa cc hoa hng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hoa cc, hoa hng, tr xanh mi th 3 gam. Cho c
3 th dc liu trn vo trong cc s, thm nc nng hm, y np trong khong 5 pht sau
l c th dng c.
Cng dng cha tr: Bnh gan tr phong, tiu m gim p.
Ch : Phng tr ny c hiu qu iu tr tt vi chng bnh vim tai gia.

3. Nhng iu cn ghi nh
Vim tai gia l mt loi bnh chim t l pht bnh cao nht t chng bnh vim tai mi
hng. Cho nn, gim nhng bnh tt lm gim kh nng thnh gic, tng cng th cht, cn
cao ch phng bnh vim tai gia. phng bnh vim tai gia, c th bt u t
nhng im sau y:
phng trng gi cm mo. a s vim tai gia c mng m l do vim nhim hng dn
n, m loi vim nhim ny a s xut pht t khi cm mo. Cho nn, khi cm mo, ch cn
iu chnh hp l, c th trnh c vim tai gia.
Cn nm vng phng php bi ng n. Bi l mt mn th thao rt tt, nhng nu
khng nm vng cch bi, c th s dn n chng bnh vim tai gia. Khi bi, nht nh phi
nm r c phng php c bn l phi dng ming h hp, dng mi thi kh ra ngoi.
Khi p nc, tt nht l nn th hoc lm ng tc th ra. Khi ln, khng nn c ng tc h
hp, cng khng nn nut kh, v khi nut kh, p sut ca yt hu h thp, hn na cn c th
khin nc vo khoang mi hng. Cng c mt b phn nh ca vim tai gia khi bi s nhn
nhng chn thng t bn ngoi vo v xy ra. Nguyn nhn l do p lc bn ngoi tai t
ngt tng cao, lm cho rch mng nh, sinh ra vim nhim. p nc khng ng phng
php, c th khin tai b tc ng ca p lc nc, hoc khi ln, b tc ng ca ngi khc
ng vo, thng to ra nhng hu qu nh vy. Phng php p nc chnh xc l nn dng
2 tay kho nc qua u, bo v phn tai, hai cnh tay u tin phi nhp vo nc. Khi ln,
nn m mt, phng b ngi khc va vo, hoc cng phng khng gy thng tch cho
ngi khc. Nhng ngi b vim tai gia, hoc nhng ngi va mi cha khi vim tai gia
khng nn i bi. Khi h thng h hp c vim nhim cp tnh, sc khng ca c hng gim
i, cng tm thi khng nn i bi.
phng bnh truyn nhim cp tnh. Vim tai gia cn thng thng l do thi k
truyn nhim bnh pht sinh ra, n thng hay nhim bnh sau thi k tr b ln si, vim
mng no, st pht ban, nhim c vi khun l, vim phi, cm cm. Ngoi nhng cn bnh
ny lm cho sc khng ca tr gim st, v do vi khun vo b phn mi hng, vim tai gia
cn c th ly truyn qua huyt dch. Cho nn, lm tt cng tc phng bnh, cch ly v iu tr
bnh sm, tng cng sc khng cho c th, cng c th lm gim nguy c mc bnh vim
tai gia.
Ch v sinh nhng b phn lin quan trn di trc sau vi tai gia. Cc bnh mi v
hng, v d nh vim khoang mi, vim tuyn sinh dc v.v.., thng cng d gy nn bnh
vim tai gia. bo m s khe mnh ca tai gia, cn cn phi lu tr nhng loi bnh
trn y. Lm sng c rt nhiu loi bnh l nh vy, nu c th iu tr dt im nhng cn
bnh th khng ch lm cho nguy c b nhim cm cm gim xung, m ngay c bnh vim
tai gia mn tnh c mng m cng c th cha tr khi.
III. Vim khoang mi
Vim khoang mi l chng vim bnh thng nim mc mi, l mt chng bnh v mi
thng gp. Khoang mi l ch nhng b phn xung quanh b phn h hp. Do c im
sinh l ca n m mi b phn c th n c pht bnh, hoc cng c th hnh thnh vim
khoang mi tng th. Bnh ny thng c phn ra lm hai loi l vim khoang mi cp tnh
v vim khoang mi mn tnh. Nguyn nhn gy ra cn bnh ny c rt nhiu v tng i
phc tp. Vim khoang mi cp tnh phn ln l do vim mi cp tnh dn ti, cn vim
khoang mi mn tnh th thng l do vim khoang mi cp tnh cha c cha tr trit
hoc nhiu ln pht tc dn n. Ngoi ra, khi i bi nc bn i vo khoang mi, cc c quan
ln cn b cm nhim ly lan ng thi li b ngoi thng v.v u cps th dn ti vim
khoang mi.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Tr long tnh thng hng v xuyn b nghin chung thnh bt mn, c tc dng thanh
nhit h ho, gii c, nu ngi c th tr c chng tc mi, vim khoang mi.

2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr hnh di
Phng php cha bnh bng tr thuc: 22 gam hnh di, 15 gam thng nh t, 10 gam
bch ch, 4 gam cam tho, 5 gam trn b. Cho vo nc un si ln, mi ngy lm 1 ln chia 2
ln ung.
Cng dng cha tr: Tr phong gim au.
Ch : Phng tr ny c th tr chng vim khoang mi.
(2). Tr tht v
Phng php cha bnh bng tr thuc: L ti (b ht), mt hng (b nm) mi th 1
gam, 500 gam ng sen ti (b gn), l 1 tu l hoa sen ti (b cung, dng l kh cng
c), 30 gam r c bch mao ti, 10 qu hng to (b ht), 5 gam tr xanh. Cho tt c 7 v
thuc trn vo ra sch, cho thm nc ngp mt, un cho n khi nc c l c. Mi ngy
lm 1 ln, ung ng vo mt gi.
Cng dng cha tr: Thanh nhit dng huyt, lng huyt cm mu.
Ch : Phng tr ny ch tr nhng chng bnh xut huyt nh: xut huyt mi, lc huyt,
i tin ra mu, i tiu ra mu v.v
(3). Tr bch tn
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam tr long tnh thng ng, 6 gam xuyn
hong b, cho vo cng nghin nt, ch mt t bt nghin nt vo mi, mi ngy nhiu ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit tr ho, gii nhit tiu c.
Ch : Phng tr ny ch tr vim khoang mi, tc mi, km theo mi b mt i cm gic
khu gic, khng phn bit c mi.

(4). Tr nhi tn

Phng php cha bnh bng tr thuc: Lng ch non va , cho vo nghin nh ra, cho
vo mi ngi, mi ngy 3 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit ho vim, tr tiu thng.

Ch : Phng tr ny ch tr chng vim khoang mi, chy mi.


(5). Tr mp gi
Phng php cha bnh bng tr thuc: 2 qu mp gi kh, cho vo nng trn la
bo qun, mi ngy ung 15 gam, mi ngy un nc cho vo hm ung nh tr vo sng sm
hng ngy.

Cng dng cha tr: Gii c, tr tch t.


Ch : Phng tr ny ch tr vim khoang mi, chy nc mi.
(6). Tr hoc hng t tn bch ch
Phng php cha bnh bng tr thuc: 180 gam hoc hng, 9 gam t tn, 30 gam bch
ch, cho vo nghin nt, trn u, gan ln un ln ly nc, khuy u, cho thm 3 gam l tr v
4,5 gam hnh di vo un ln ri ung.
Cng dng cha tr: Gii c, tr tch t.
Ch : Phng tr ny c hiu qu rt tt i vi chng vim khoang mi mn tnh.
3. Nhng iu cn ghi nh

Vim khoang mi thng xy ra sau khi b bnh vim mi cp tnh, cho nn, mun
phng bnh vim khoang mi, u tin cn phng bnh vim mi xy ra. Cch phng 2
bnh ny tng i ging nhau.
phng bnh vim khoang mi, cn sp xp n ung ng ngh ng gi, b nhng
thi quen xu nh ht thuc, ung ru, ch v sinh khoang ming sch s, khng dng
nc lnh tm, khng qun mc qun o m, i giy, i tt, phng lnh t pha lng d
dng khin ta b trng gi lnh, cm mo. Thng xuyn qut dn mi trng nh , phng
phi thong kh tt, y nh sng mt tri. Ch bo v nim mc mi, phng cn m
bo tt nhit nht nh, khng kh kh s nh hng n chc nng ca nim mc mi,
nim mc mi s b kh, cc lng mao s ngng hot ng, khin chng ta d dng mc bnh,
d b vi khun tn cng dn n mc bnh. Ngoi ra, khng c tu tin nh thuc mi, v c
khi loi thuc nh mi li khng ph hp vi nim mc mi, nh thuc nh mi c khi li lm
nh hng n chc nng sinh l ca nim mc mi, qu nng hoc qu lnh, qu kh u c
th nh hng n nim mc mi.
phng bnh vim khoang mi cn phi phng n nhng chng bnh truyn nhim
t cc c quan lin quan, v d nh bnh vim amidan mn tnh, vim hch hnh, vim hng
mn tnh, au rng, li c m, l lot khoang ming v.v Cc bnh ny cn c tch cc iu
tr v c th dng phu thut tr khi hn. i vi nhng chng bnh m c th gp phi,
cn kp thi iu tr, v d nh thng xuyn gy nght v tc mi, cng nn iu tr khi hn
sm bng phu thut. Cc loi vim mi, nga mi u l cc tc nhn gy nn bnh vim
khoang mi, cn kp thi tr khi hn. Nu i vi nhng ngi nim mc mi qu nhy cm,
sng ty ln, c th nh hng n s thng kh ca mi ming, cn phi c iu tr chng
qu mn cm trn.
Khi i bi, cn phng vim nhim ly lan qua ng mi, cho nn khi u tip xc vi
nc, chng ta cn m bo rng, chng ta ht th su, sau khi vo nc, dng mi h
hp, c th trnh nc vo mi. Phm l b phn u ln chm vo trong nc, th phi dng
ming ht kh, dng mi th kh ra. Sau khi ra khi nc, nu trong mi c nc, khng
cn dng lc y kh ra, c th dng ng tc chy nhy hot ng, th, mi h hp
nhng hi ngn, c th y c tt c nc ra, nhng nc vo sau th nh ra qua ng
ming.
Khi my bay ct cnh, thay i p sut khng kh cng c th nh hng gy ra vim mi,
nu l ngi b vim mi cp tnh th tt nht khng nn i my bay.
IV. au rng
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Cc nghin cu cho thy, trong tr c cha hm lng kim rt phong ph, c th tr tanh,
kh nng lm sch hn ra bng nc rt nhiu, mi ngy sau mi ba ba cm, c bit l sau
khi n c, nu dng nc tr ngm trong ming, c th lm sch ming, kh mi tanh. Hn
na, cn c th phng nga c bnh su rng. i vi nhng ngi thng xuyn ung tr
long, t l mc chng su rng gim xung khong 60%.

2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr xanh bch ch
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr xanh loi ngon, bch ch. u tin ly 5 gam
bch ch, 10 gam cam tho cho vo 600 ml nc, un si 5 pht sau, cho thm 2 gam tr xanh
vo l c. Mi ngy lm ung 1 ln, chia ra lm 3 ln ung.
Cng dng cha tr: Gii nhit tr phong, tiu vim, lnh vt thng.
Ch : Phng tr ny ch tr cm mo, au rng, gh l sng ty.
(2). Tr cha chng au rng ming
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam sa nhn, 3 gam t tn. Cho tt c cc
nguyn liu trn vo nghin thnh bt, cho thm nc si va vo ngm trong cc, y np
hm trong khong 15 pht. Ung nhiu thay cho tr, ung ht trong ngy.

Cng dng cha tr: Dng m thanh nhit, tn ho cm au.

Ch : Loi tr ny ch tr m v khng tt, d dy nng, vim dn n chng au rng, au


ming. T v h hn hoc thn m khng tt dn n au rng, au ming khng nn dng.
Sa nhn cam tnh v hi ng, hn, quy ph, v, c chc nng dng m sinh dch, nhun
phi cm ho. Phng thuc trn rt trng dng sa nhn, v n c chc nng c bit dng
v m m dn n nng bng. T tn c tnh v n, mi thm, c tc dng tr phong, cm au.
V lm sng, t tn nu phi hp cng vi thch cao tr chng d dy nng dn n au
rng cng em li hiu qu rt tt. Phng thuc ny thch hp vi nhng ngi m v khng
tt, d dy nng dn n au rng, au ming.
(3). Tr chc rng

Phng php cha bnh bng tr thuc: 1-3 gam l tr (hng tr, lc tr, long tr, thit
quan m tr, c th chn 1 trong cc loi tr trn l c). Cho tr vo cc, thm nc si, ch
cho n khi nc m m li th dng, ung nc tr. Mi ngy ngm ung t 1-2 cc.
Cng dng cha tr: Tr su rng, bo v chng li bnh su rng.
Ch : phng bnh su rng cn ghi nh, trc khi i ng nn dng nc tr sc
ming, nhng khng nn ung, trnh mt ng.
Bnh su rng, c tn gi khc l bnh mt rng. Bnh xy ra c lin quan cht ch n vic
v sinh rng ming, c bit l lun lun thch n cao lng m v, cc loi bnh ko c cha
ng, hoc axit, lin cu khun trong sa rt d dng lm mt i cht pht pho trong men
rng, rng mt i pht pho, lu ngy s dn n su rng. Ngoi vic thiu cc vi sinh t ra,
vic thay th v b sung cht pht pho trong rng cng c th dn n bnh su rng. Tr l
loi thuc tr vn bnh, khng ch c th gii c, h ho, gip tiu ho tt, tr cn c th ty
nhng cht bn trn rng, lm sch ming, l mt loi thuc rt tt phng chng bnh su
rng.
Cc nghin cu khoa hc ch ra rng, trong tr c cha ti hn 300 loi thnh phn ho
hc, trong c nhiu loi axit c tc dng khng ch c nhiu loi vi khun. Hm lng cc
vi sinh t trong tr rt phong ph, khng ch c cc vi sinh t nh A, D, E, K , m cn cha cc
vi sinh t nhm B v C. c bit l hm lng tin t vi sinh t A (beta caroten) v hm lng
vi sinh t C trong tr cng rt cao, c tc dng rt quan trng i vi s pht trin v hi phc
ca chc nng sinh l v rng.Trong l tr cng c rt nhiu nguyn t vi lng, c bit l can
xi. Can xi chim mt t l kh cao trong t chc c th l rng, nu hp th can xi khng y
, c th khin rng pht trin khng tt, d dng xy ra chng bnh su rng. Ung tr
thng xuyn v dng tr sc ming thng xuyn l mt cch rt tt v sinh khoang
ming, lm chc rng v phng nga bnh su rng.
(4). Tr hoa cc cam tho
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam hoa cc trng, 5 gam cam tho; 0,5 gam tr
xanh. Cam tho cho nc si vo ngm trong 10 pht, sau thm hoa cc trng, tr canh vo
khuy u. Mi ngy lm ung 1 ln, chia ra lm 3 ln ung.

Cng dng cha tr: Lm mt, khng khun, tiu vim.


Ch : Phng tr ny thch hp vi chng vim khoang mi, bnh su rng.

(5). Tr rau mung b cng anh


Phng php cha bnh bng tr thuc: 250 gam rau mung, 100 gam b cng anh ti.
Cho tt c cc nguyn liu trn vo thi nh, gi nt, lc ly nc, cho thm lng mt ong va
vo, khuy u, un si ln chia ra ung lm 2 n 3 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, lm mt, gii c, tr ho.

Ch : Phng tr ny ch tr d dy nng, au rng.


(6). Tr tam hoa
Phng php cha bnh bng tr thuc: 20 gam hoa kim ngn, 20 gam hoa cc di, 25 bng
hoa nhi. Cho tt c cc nguyn liu trn vo nc nng, un si trong 5 pht, thm ng vo
ung nh ung tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, gii c, ho trung.
Ch : Phng tr ny ch tr d dy nng, au rng.
(7). Nc ngu bng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 250 gam r ngu bng, un si ln, ung nh
ung tr.

Cng dng cha tr: Tr phong tn nhit, tiu thng chng au.
Ch : Phng tr ny ch tr phong nhit au rng.
(8). Tr bc h
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam bc h ti (hoc 10 gam bc h kh). Bc
h ra sch, thi nh, cho vo nc si hm nh tr.
Cng dng cha tr: Tr phong, thanh nhit, chng au.
Ch : Phng tr ny ch tr phong nhit, au rng.
(9). Nc vng (thng ma)
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam vng, 6 gam bc h. Cho tt c cc loi
nguyn liu trn vo un si ln, ung thay tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit tr phong, tiu thng tr au.

Ch : Loi tr ny thch hp vi chng phong nhit, au rng.

3. Nhng iu cn ghi nh
Tc ng ni: au rng khng phi l bnh, nhng khi au th au mun cht i c.
Thc ra, au rng l mt loi triu chng do nhiu chng bnh v rng mang li, n c tnh
kch thch, au mt cch t nhin v phn chia ra lm 2 loi l au nhc v au but, lm cho
bnh nhn khng th chu ng c cn au , v nn nhanh chng i khm. Nhng chng
ta, i khi do nhng vic khc nh cng vic, cng tc bn rn nn lm mt thi gian, khng
th i khm ngay c. Nh vy, c cch no n gin tr chng au rng ny khng?
Bnh su rng c tn gi dn d l mc rng. Khi bnh tr nn nghim trng, chng ta s
cm thy au, c bit l khi n nhng n cng, hoc khi n chua, n qu lnh hoc qu
nng, cn au cng tng thm. Ngi trung nin v ngi gi, nu nu (li) nh li hoc chn
rng b l ra ngoi cng c th gp phi nhng cm gic au nh vy. C th dng ti ti c
to, b v, gi nt ra, vo ch rng au, cng c th dng lng va bch dc Vn Nam,
cho vo nc si ch thnh dng keo, trm hoc bi vo ch rng au. Hoc c th dng 10
git nc, du gi tr phong, hoc lin tc dng kem nh rng c cha cht chng axit
nh rng u c th lm cho chng au rng dn dn gim i, sau c th mt hn. i vi
nhng ngi rng qu mn cm vi axit, c th dng cy t thi mng ra thnh 2 -3 lt, ngm
trong 1 cc nc nng, mi ngy sc ming 3 ln, hoc dng ti b v ngm trong ru mu
ri bi ln ch au, cng c kt qu rt tt.
V. c thu tinh th
Thng thng, trng thi bn trong tinh th nhn cu mt ca con ngi l t chc trong
sut, khi do mt nguyn nhn no khin cho tinh th b c, s c gi l trng thi c
thu tinh th, cho nn chng c thu tinh th mt l mt chng bnh ca tinh th bn trong
nhn cu mt. Cn c vo im ny, bt k mt trng thi tinh th no c cng c gi l
c thu tinh th, nhng khi thu tinh th c mc nh, khng nh hng nhiu n kh
nng th lc m khng pht hin ra biu hin bnh r rt, hoc coi thng s khng dn n
thu tinh th bn trong. Cn c vo nhng iu tra trong lch s trc y, c thu tinh th l
nguyn nhn thng thy nht dn n chng m mt v cc bnh tt lin quan n th lc,
theo iu tra c ti 25% nhn loi mc bnh c thu tinh th, cng may l, y l mt cn
bnh d cha cho khi hn c.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Nhng ngi c thi quen ung tr b mc chng c thu tinh th chim 28.6 %, nhng
ngi khng c thi quen ung tr m b mc chng bnh ny chim 71.4%. iu ny l do
trong tr c nhng thnh phn nh vitamin C, c th lm gim nh mc c thu tinh th
ca mt, nu ung tr thng xuyn, c th gim c cc chng bnh v mt, c tc dng tt
lm cho mt sng hn.
2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr hoa bi

Phng php cha bnh bng tr thuc: 5 gam hoa bi, 1 gam tr xanh, sau khi cho vo
nc un si, thm 25 gam mt ong ri ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit dng gan, sng mt.

Ch : Loi tr ny ch tr mt nhiu nc (dch), c thu tinh th.


(2). Tr quyt minh
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ht quyt minh dng. Cho quyt minh vo ra
sch, b nhng tp cht, phi kh sau cho vo nc un nh l cho mm ra, khi dng ly
30 gam quyt minh un thnh cht dch c, b b cho thm lng ng trng va , y
np cho n khi nc ngui l c th ung c.
Cng dng cha tr: Thanh gan, sng mt, b gan ch tinh.
Ch : Phng tr ny ch tr chng bnh c thu tinh th thng thy ngi trung nin
v cao tui.
(3). Tr trn chu mu
Phng php cha bnh bng tr thuc: 60 gam trn chu mu, 24 gam thng thut, 3
gam nhn sm. Cho tt c cc nguyn liu trn vo un si ln, mi sng ti ung 1 ln.
Cng dng cha tr: Kin thn, sng mt.
Ch : Phng tr ny ch tr thn h kh h v chng c thu tinh th thng gp
ngi gi.

(4). Ru ng v t
Phng php cha bnh bng tr thuc: 60 gam ng v t, 500 gam ru trng nng
thp. Cho ng v t vo ra sch, ro, ngm trong ru cho n khi ng v t m ming ra,
sau 10 ngy sau c th dng c. Mi ngy trc khi i ng ung 1 ly nh.
Cng dng cha tr: B thn nhun phi, lm sng mt.
Ch : Phng tr ny ch tr chng gan thn h hn dn n chng c thu tinh th
ngi gi.
(5). Tr tt l
Phng php cha bnh bng tr thuc: Sa uyn tt l dng. Sa uyn tt l ra sch
hong kh, cho vo la nh sao vng cho n thm. Mi ngy ly 10 gam, un si ln, ung thay
tr.
Cng dng cha tr: B thn, dng gan, sng mt.

Ch : Phng tr ny ch tr chng gan thn h tn dn n chng bnh c thu tinh th


ngi gi.
(6). Tr cu k t hoa cc
Phng php cha bnh bng tr thuc: 12 gam cu k t; hoa cc, l du mi th 6 gam; 3
gam c cc tinh. Cho tt c c nguyn liu trn vo gi nt, cho vo ti vi buc li, cho vo
nc si hm ung nh tr.
Cng dng cha tr: B dng gan thn, thanh phi sng mt.
Ch : Phng tr ny ch tr gan khng tt dn n chng c thu tinh th ngi gi.
(7). Tr mt to en

Phng php cha bnh bng tr thuc: 100 gam thanh sng t, 500 gam to en, 500
gam mt ong. u tin cho thanh sng t vo ni cng mt lng nc va , un si, mi
20 pht cht nc ra 1 ln, sau thm nc vo tip tc un si, sau khi cht nc 3 ln l
c. Cho nc ca c 3 ln vo un si, cho thm to en vo, un cho n khi to en
chn mm l c, thm 500 gam mt ong vo khuy u l c, ch cho n khi nc ngui
ri ung. Mi ln ung t 1-2 tha, ung cng nc m, ngy ung 3 ln.
Cng dng cha tr: B gan sng mt.
Ch : Phng tr ny ch tr chng gan thn h tn dn n chng c thu tinh th, biu
hin thng thy l th lc m, nh l c ln khi mng trc mt, th lc gim xung hng
ngy, km theo l hin tng vng u, tai, eo lng au mi, li hng, mch p yu.
(8). Tr cu k t hoa cc

Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam cu k t, 10 gam hoa cc trng, 1 gam
hng tr. Cu k t dng mui sao cho n khi n ra, cho vo ni cng vi hoa cc trng, hng
tr, un si trong 5 pht. Mi ngy lm 1 ln ung, chia thnh 3 ln.
Cng dng cha tr: Dng gan sng mt, tr phong nhit.
Ch : Phng tr ny ch tr th lc suy gim, mt hoa, mt qung g.
(9). Tr cu k t
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 5- 10 gam cu k t; 0,5 1,5 gam hng tr.
Cho cu k t vo mui sao cho n khi n ra, b mui i, thm hng tr v nc si vo hm
trong khong 5 pht, mi ngy lm 1 ln ung.
Cng dng cha tr: Nhun phi b thn, ch gan sng mt, dng huyt.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng th lc suy gim, tot m hi, gim nhu cu tnh
dc.

(10). Tr l du l sen v v u xanh

Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam l du, 30 gam l sen, 6 gam v u xanh.
Cho tt c 3 loi nguyn liu trn vo nc un si, b b ly nc, ung nh tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, tr phong nhit, thanh phi sng mt.

Ch : Phng tr ny ch tr th lc suy gim, hoa mt chng mt.


(11). Tr cu k t long nhn
Phng php cha bnh bng tr thuc: 20 gam cu k t, 20 qu tht long nhn, cho vo
nc un si l c th dng c.

Cng dng cha tr: ch tinh dng huyt, b v sng mt.


Ch : Cu k t c cha hm lng phong ph cht caroten, cc vitamin v nguyn t vi
lng nh km, pht pho, st v.v Long nhn c cha nhiu vi sinh t B2, vi sinh t C v
protein.
(12). Tr vng en mt ong
Phng php cha bnh bng tr thuc: Vng en sau chn sau nghin nh, mi ln ly
1 tha cho vo sa b hoc u tng ung cng, km theo 1 tha mt ong.
Cng dng cha tr: Chng lo ho, sng mt.
Ch : Vng en c cha lng phong ph cc vitamin E v protein, c th ko di tui
thanh xun, chng lo ho, c th ci thin c s bi tit ca nhn cu, c th duy tr v lm
tng cng chc nng cho h thng to mu, v h min dch.

(13). Tr gan ln cu t
Phng php cha bnh bng tr thuc: 150 gam gan ln, 100 gam l cu k t ti. Gan
ln ra sch thi ming, cho vo ni cng vi cu k t, un si ln, ung nc v n gan, mi
ngy lm ung 2 ln.
Cng dng cha tr: Sng mt thanh gan.
Ch : Phng tr ny c th ci thin th lc.
(14). Tr hng to cu k t
Phng php cha bnh bng tr thuc: 7 qu hng to, 15 gam cu k t, cho thm lng
nc va , un si ln, mi ngy lm ung 1 ln, ung lin tc trong nhiu ngy.
Cng dng cha tr: B huyt sng mt, nng cao th lc.
Ch : Hng to c cha nhiu protein, vitamin C v cc nguyn t vi lng nh km, pht
pho, st v.v Nhng cht ny u c li cho vic ci thin th lc.

3. Nhng iu cn ghi nh
Trong mt i ngi, t lc m mt sinh ra cho n khi nhm mt xui tay t gi ci i,
tr khi i ng ngh ngi, cn li khng c lc no l khng s dng n i mt ca mnh c.
Qua hng chc nm chu nh hng khng tt ca mi trng, km theo l tc dng ng thi
do s lo ho c hc ca c th, lm cho 80% nhng ngi la tui trn 70 mc phi chng
c thu tinh th nhng mc khc nhau. Hin nay, s lo ho v mt sinh hc vn l vn
khng th trnh khi, nhng chng ta c th trnh nhng yu t dn n bnh c thu tinh
th.
Mun phng nga bnh c thu tinh th, cn lm tt nhng iu n gin di y. Trnh
nh nng mt tri gay gt chiu trc tip. Khi lm vic ngoi tri, cn eo knh chng nng
hoc i m chng nng, c th phng cc tn hi do tia bc x t mt tri chiu trc tip.
Tip theo l, cn mt ch dinh dng cn bng, hp l, ung nhiu nc, cn t mui, cn
hp th nhiu vitamin E, C, khng nn ht thuc, v cn tch cc phng chng cc bnh nh i
ng Th ba, tr do nguyn nhn iu tr bnh, cn li, cn tuyt i trnh dng thuc. V,
c mt s loi thuc, c th khin bnh c thu tinh th pht trin nhanh hn. Nhng trong
cuc sng hng ngy, nhng loi vt cht ny khng th vo c th con ngi c, nn khng
th l nhn t ch yu dn n chng bnh c thu tinh th pht trin mnh hn.
VI. Hi ming
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Khoa hc hin i cho rng, c 2 nguyn nhn dn n bnh hi ming, th nht l do thiu
vitamin C, th hai l do nhng chng bnh v rng ming nh su rng, khoang ming b lot
v.v Trong l tr c cha hm lng cc vitamin kh cao nh vitamin C, trong tr cao cp c
th t ti 500 mg/ 100 gam, m ngi ln trng thnh, mi thng cn ti khong 60 mg,
cho nn ch cn ung 5-6 cc tr l . Trong l tr cn c nhiu canxi, c tc dng chng su
rng. Nhng cht ny c th ho tan cht bo, tiu tr c chng hi ming. Tr cn c tc
dng tt trong tr hi ming, c bit l chng hi do ung ru, ht thuc, n ti. Nc tr
cn c th dit nhng loi vi khun k sinh trong ming, ngn nga chng vim khoang ming.
c bit l tr kh inh, nu thng xuyn ung tr kh inh, t l v s lng mc bnh lot
ming gim i r rt.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr hng nhu
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam hng nhu. Cho nc m vo trong cc,
thm nc nng hm trong khong 15 pht, sc ming nhiu ln ri nh ra, khong 1/2 ch
nc ngm l c th dng ung thay tr c. Mi ngy lm ung 1 ln, mi ln hm ung
t 2-3 ln.
Cng dng cha tr: Ho thp ho trung, trnh hi ming.

Ch : Phng tr ny c th tr chng hi ming do thn khng tt. Nhng ngi d dy


yu khng nn dng loi tr ny. Hng nhu tnh v cay, hi m v c mi thm, c th tng
mi thm, gim thp, ho trung chng nn, pht tn phong hn, l mt loi thuc tt cho min
dch v chng hi ming

(2). Tr qu hoa
Phng php cha bnh bng tr thuc: 3 gam qu hoa, 1 gam hng tr. Cho tt c cc
nguyn liu trn vo cc nc m, un si ln, y np trong khong 10 pht, ung thay tr
nhiu ln.
Cng dng cha tr: Thm ming, gii c, tr hi ming.

Ch : Phng tr ny ch tr hi ming, nng trong, au rng, d dy nng v chng su


rng. Nguyn nhn gy hi ming c rt nhiu, nhng d dy nng, hoc thp nhit, hoc
chng au rng la nguyn nhn ch yu dn n chng bnh ny. Qu hoa tnh v cay m,
thm, c th tr c chng hi ming, c th tr c c chng au rng. L tr tnh v ng,
hn, c th h c nng d dy, chng lot, gip tiu ho tt, tr tch t du m, lm sch
rng. Hai th kt hp li l loi thuc hay tr c chng hi ming v bnh au rng. C
th thy, nu dng n l mt trong hai loi dc liu ny cng rt tt. Nhng hm lng
vitamin C trong hng tr nhiu hn hm lng vitamin trong tr xanh, cng l mn tr trn
nhng nu dng tr xanh th cn dng ti khong 3 g tr xanh, th vn t c hiu qu tt.
(3). Tr qu hoa hng tr
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly khong 2-3 gam qu hoa, 150 ml nc, 1 gam
hng tr. Cho qu hoa vo nc un si ln, sau cho hng tr vo. Mi ngy lm 1 ln ung,
chia ra ung nhiu ln, ngm lu trong c hng.

Cng dng cha tr: Tr au, thm ming, gii c.


Ch : Phng tr ny cng c hiu qu rt tt i vi vic iu tr chng au rng, hi
ming, kit l v.v
(4). Tr bc h
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam bc h, 3 gam cam tho, 1 gam tr xanh.
Sau khi trn u c 3 th vo nhau, thm nc va vo un si trong khong 10 pht, mi
ngy ung 1 ln, ung mi ln 1 cht, nhng chia ra nhiu ln, ung khi nc cn nng m. C
th thm nc v 25 gam mt ong, cng lm nh trn ri ung.
Cng dng cha tr: Tn nhit, thm ming.
Ch : Phng tr ny thch hp dng vi chng hi ming, cm nng, vim amian.
(5). Tr c
Phng php cha bnh bng tr thuc: 3 gam l tr. Cho l tr vo nc si un trong
khong 5 pht thnh nc tr c, dng sc ming, mi ngy lm trn 10 ln.

Cng dng cha tr: St khun, tiu vim, li tiu, phng vim lot.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng lot khoang ming, su rng.
(6). Canh r l ch

Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam r l ch. R l ch thi mng, cho vo
nc un si 15 pht thnh canh, mi ngy lm ung 1 ln thay tr.
Cng dng cha tr: Gii nng, mt d dy.
Ch : Phng tr ny cn thch hp vi chng vim lot ming.

3. Nhng iu cn ghi nh
Mun phng nga bnh hi ming cn lm tt my iu sau y:
Th nht l phi ch cc bnh v rng ming. Nu v sinh rng ming km, nhng ngi
b su rng, vim nu (li), vim chn rng, lot ming hoc cc chng bnh c lin quan n
su rng, chy mu chn rng th khoang ming rt d b nhim vi khun, sau phn gii cht
lu hunh, lm khoang ming c mi kh chu, dn n hi ming.
Th hai l cn ch cc chng bnh v d dy v ng rut, v d nh b my tiu ho b
vim lot, vim d dy mn tnh, chc nng tiu ho khng tt v.v u c th l nguyn nhn
dn n chng hi ming. Gn y, chng ta cn pht hin ra rng, nhiu ngi ly nhim vi
khun dn n chng bnh d dy, c bit l nhng ngi b mc vim nhim ny c t l
mc hi ming rt cao, nhng sau khi cha khi chng hi ming cng gim hn r rt.
Nguyn nhn c th l do vi khun trc tip sinh ra cht lu hunh, dn n hi ming.

Th ba l nhng ngi ht thuc, ung ru, ung c ph, thng xuyn n hnh, ti v cc
thc n c tnh cht kch thch v cay khc, hoc thi quen thch n nhng thc n nng mi
nh u ph thi, trng g mui u d mc chng hi ming.
Th t cn ch chng vim mi, vim hng, vim khoang mi, c bit l vim mi mn
tnh, c mi hi rt r rt.
Th nm l n ung iu gim bo. V mc bnh khng th khng n, hoc ngi gi
chc nng ca tuyn tu suy gim, ph n trong thi k kinh nguyt ri lon trao i cht, dn
n tuyn tu tit dch t i, iu ny c li cho s sinh trng ca vi khun, t dn n
chng hi ming.
VII. Vim hng ht
Vim hng ht l ch cm gic bt thng hng, cm gic hng c mt vt g tc
trong hng, nut cng khng c, m nh ra cng khng xong, kim tra cng khng ra c
l bnh g. C ngi ni rng: Chng c cm gic bt thng hng, cng c ngi ni l
vim hng ht. Thc ra, vim hng ht l tn mt loi bnh trong ng y, cng ging nh
chng vim thn kinh hng trong Ty y, y l cn bnh thng thy trong chn on
chuyn khoa tai mi hng. c bit, bnh xy ra vi ngi bnh trung nin rt nhiu, c
bit l ph n, thm ch c nhng ngi c cm gic l c hng m n khi nt v mn
ra ri mi i khm.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh


Mt cch ng n m ni, vim hng ht l mt loi triu chng ch quan, cn loi tr
vic thay i kh cht, mi c th bt u cng vic chn on c. ng y cho rng, bnh ny
l do tnh cm c ch, khng pht tit ra c, dn n kh cht tch t ti b phn hng, nu
tm trng tnh cm c gii phng, nh nhng, bnh tnh s t khc thuyn gim. Trong iu
tr, cn ly vic iu chnh tnh cm lm chnh, lm cho kh huyt lu thng, gii vim, gii su.
Ngoi vic ung thuc v chm cu iu tr ra, ung tr cng c hiu qu tng i tt.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr i hoa mai v hoa pht th
Phng php cha bnh bng tr thuc: i hoa mai, hoa pht th, hoa hng, v qut, phc
thn, v qut vng mi th 3 gam, cho vo hm thnh tr ung.
Cng dng cha tr: iu kh, gii su, an thn.
Ch : Phng tr ny ch tr tiu tr tc nghn trong hng.
(2). Tr hoa hu phc
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam hoa hu phc, em rang kh, cho vo nc
si hm, ung thay tr nhiu ln trong ngy.
Cng dng cha tr: iu kh, gii stress, lm cho tinh thn khoan khoi d chu.

Ch : Phng tr ny ch tr tiu tr nghn tc trong hng.


(3). Tr v qut v hoa hu phc
Phng php cha bnh bng tr thuc: V qut, hoa hu phc, hng tr mi th 3 gam; 6
gam ng sm, cho tt c vo nghin nt ra, cho vo cc, thm nc si hm, ung nhiu ln
nh tr.
Cng dng cha tr: iu kh, ho vim, tr thp.
Ch : Phng tr ny ch tr tiu tr nghn tc trong hng.
(4). Tr i hoa mai, cu k t
Phng php cha bnh bng tr thuc: i hoa mai, tr xanh, hoa hp ngn mi th 3
gam; 5 gam cu k t, cho vo nc si hm ung nhiu ln nh tr.
Cng dng cha tr: iu kh an thn.
Ch : Phng tr ny ch tr tm kh khng thng thong, tch t trong lng, thng thy
nhng ngi tc ngc, tc bng.
(5). Tr hoa hu phc pht th
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hoa hu phc, hoa pht th, hng tr, tr xanh mi
th 3 gam; ng sm, gi mi th 6 gam. Cho tt c vo nghin nt ri hm thnh tr ung.
Cng dng cha tr: iu kh tiu thc.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng kh huyt khng pht tit ra c, thng thy
biu hin vim ng tiu ho, n khng tiu.
(6). Tr nh hoa sm

Phng php cha bnh bng tr thuc: 3 gam hoa hu phc, 3 gam hoa pht th, 3 gam
hng tr, 2 gam v qut, 6 gam ng sm, cho tt c vo gi thnh bt, thm nc si vo hm
thnh tr ung.
Cng dng cha tr: iu kh gii stress.
Ch : Phng tr ny ch tr vim hng mn tnh, km theo gan tch t kh.
(7). Tr bn h hoa hu phc
Phng php cha bnh bng tr thuc: 12 gam bn h, 10 gam hoa hu phc, 15 gam phc
linh, 12 gam hng ph, 12 gam ta t, 15 gam bch thut, 6 gam bc h, 6 gam cam tho, 3 lt
gng. un ln ung.
Cng dng cha tr: iu kh, gii stress.

Ch : Phng tr ny thch hp vi ngi tc ngc, mt mi. Ngi ming kh, li


hng th dng thm 12 gam h tho kh, 10 gam khng cc.
3. Nhng iu cn ghi nh
Nguyn nhn gy bnh vim hng ht ch yu l do kh, th hai l n m v nng, sau khi
con ngi ta tc gin m khng tm c ni pht tit ra, th c th sinh ra cc loi kh bc
tc, c ch biu hin ra bn ngoi l bnh, trong c c mt loi hnh vim hng ht l s kt
hp ca kh v m. Nu vim hng ht khng cha tr khi m lu di c th dn dn
nhiu tn thng v m kh, lm cho hng vn d c cm gic tc nay li thm cm gic
kh, au, rt, ho, thm vic con ngi hin i ngy nay a phn u thuc tnh nng, c hng
nng l b phn d b tn thng nht, lm cho trong lm sng, do c ba nhn t kh, m v
tam ho ng thi dn n vim hng ht lin min khng khi, iu tr lu di cng khng c
hiu qu. Cho nn, phng nga vim hng ht phi phng nga t kh, m, tam ho phng
i. Phng nga kh, u tin phi ci thin tm trng, d c bt k vic g gy kch thch, cng
khng nn qu dn nn li, cn nhn s vic mt cch phng khong hn. Nu nghim trng c
th dng thuc gii quyt nhng tn ng tch t trong lng, lm cho kh huyt lu thng.
Phng nga m v ho, cn n ung thanh m, v km thm dng cc loi thuc tiu m,
h ho. Ch cn tiu tr c 3 thnh phn gy bnh trn, c th phng, ngn nga c
bnh vim hng ht.
Ngi sau khi b mc vim hng ht, u tin cn khng c lm cho c th mc thm tn
hi no na v tinh thn v c th. Nn ung nhng loi thuc ng y nh: ht qut hng, ht
mc hng iu kh, dng m thanh ph, cng c th tr c vim hng ht trong thi gian
u. Ngoi ra, bnh nhn vim hng ht thng mang trong mnh p lc rt nng n, c mt s
ngi bnh ht vim hng v tr thc qun, th lo ngh rt nng n, thc ra v mt cm gic,
vim hng ht v ung th thc o khng ging nhau, bnh thng ung th thc o khng c
cm gic kh chu, khi nut mi cm thy vng vng, nhng vim hng ht th khi nut rt
khng thun li, cng khi khng c vic g lm, th s ch cng tp trung, cng khi khng nut
vt g cng cm thy r rt. Nhng ngi vim hng ht trong khi va tch cc iu tr cn
bnh ny, va cn xy dng mt tm trng tt, nn ngh n kt qu sm thot khi cn bnh
ny vo mt ngy sm nht vt b vic hnh thnh nn gnh nng tm l.
VIII. Vim hng
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Tr xanh thm ng c th dn dn tr khi c nhng kh chu do bnh vim hng
mang li. ng y cho rng, nguyn nhn gy bnh vim hng ch yu l do phi thn mt kh,
m h ho vng, h ho hoc phong nhit ngoi cm hoc b phn hng b thng gy ra.
Tr xanh tnh mt, c tc dng sinh dch, chng kht, thanh nhit gii c. ng phn tnh
bnh, mt, c tc dng tt b trung ch kh, dng m nhun phi, chng ho v tan m.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr i hi sinh a
Phng php cha bnh bng tr thuc: 5 qu bn i hi, 12 gam sinh a, 30 gam ng
phn, 3 gam l tr. Sinh a ra sch, thi mng, ring. Cho sinh a thi mng, bn i hi,
ng phn v l tr vo cng mt cc, thm lng nc si thch hp ngm hm nh tr, y
np hm trong khong 15 pht ri ung, khng bt buc thi gian ung. Mi ngy lm ung 1-
2 ln.
Cng dng cha tr: Thanh phi li hu, b m sinh dch.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng vim hng mn tnh, ting , kh hng, vim
hng, nga hng. Nhng ngi thn h, i tin lng khng nn dng phng tr ny.
(2). Tr tr vim hng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 3 qu thanh qu, 5 gam hoa kim ngn; hoa cc, tr
xanh mi th 3 gam. Cho thanh qu, hoa kim ngn, hoa cc thm lng nc va un si
ln, b b ly nc lm tr ung nhiu ln.
Cng dng cha tr: Nhun phi tiu m, mt hng, li hu (hng).
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng vim hng cp v mn tnh, hng kh chu, pht
m ting ni , cng c th dng bo v hng cho nhng ngi nh ca s, gio vin, pht
thanh vin.

(3). Tr l sm thanh qu
Phng php cha bnh bng tr thuc: 9 gam l nhn sm, 30 gam thanh qu. Cho lng
nc si ph hp vo hai v thuc trn, y np li hm trong vng 15 pht l c. Ung thay
tr nhiu ln, ngy lm 1 ln ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit sinh dch, nhun to li hu (hng).
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng vim hng mn tnh.
(4). Tr qu trm mt ong

Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr xanh, qu trm mi th 3 gam; 3 qu bn i


hi, 1 tha mt ong. Cho qu trm vo nc si un si trong chc lt, sau cho bn i hi v
tr xanh vo, hm trong chc lt, thm mt ong vo khuy u l c. Ung thay tr.
Cng dng cha tr: Li kh, b ph, li hu (hng), tiu ho.
Ch : Phng tr ny ch tr vim hng mn tnh, thng thy biu hin ting ni ,
hng kh au.
(5). Tr la hn
Phng php cha bnh bng tr thuc: 1 qu la hn. Qu la hn ra sch, nghin nt, cho
vo cc, thm lng nc va un trong 10 pht l c. Khng bt buc thi gian ung,
c th dng un tip t 3-5 ln.
Cng dng cha tr: Thanh phi, nhun hu (hng), chng ho, chng lo ho, phng ung
th.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng vim hng mn tnh, km theo au hng, kh
hng kh chu, n cng l loi thuc hiu qu tr chng ung th mi, ung th hu (hng), ung
th phi; phng nga v iu tr bnh kh hng, kht. Nhng ngi b kh hng c bit thch
hp.
(6). Tr hoa cc
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr ti, hoa cc ti mi th 30 gam. Cho c hai
th vo gi nt ra nc, cho 30-60 ml nc un si ngui cho vo trung ho, khng bt
buc thi gian, ung lnh, mi ngy 1 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, tr phong, li hu (hng).
Ch : Phng tr ny thch hp vi bnh vim hng ht mn tnh, hng sng au, nga
hng v cc chng bnh v hng.

(7). Tr to bin

Phng php cha bnh bng tr thuc: 3- 5 gam bn i hi, 3 gam cam tho ti. Bn i
hi cho vo nc ra sch t bi, cam tho thi mng sau gi nh thnh si, cho vo cng
mt cc, cho nc si vo hm, y np chng khong 15 pht. Ung thay tr, ung nng hay
lnh u c, khng bt buc thi gian. Sau khi ung c mt na, c th thm nc vo
un si dng tip.
Cng dng cha tr: Thanh nhit li hu (hng), cm ho.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng phong nhit ngoi cm dn n kh hng mt
ting, hng kh au, au rng, vim amian, cng c th dng lm loi nc gii kht rt tt
trong ma h.

(8). Tr qu trm
Phng php cha bnh bng tr thuc: 5 qu trm, 5 gam l trc, 2 qu mai, 6 gam tr
xanh, 10 gam ng trng. Cho tt c cc nguyn liu trn un ln ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit li hu (hng).
Ch : Phng tr ny thch hp tr chng ho lu ngy mt ting, c th dng tr lao ng
qu sc hoc ung ru qu nhiu dn n mt ting.
(9). Tr hoa kim ngn
Phng php cha bnh bng tr thuc: L tr, hoa kim ngn mi th 6 gam, cho vo nc
un si ung nh tr.
Cng dng cha tr: Loi tr trn thch hp iu tr chng vim hng.

(10). Tr hoa hp hoan


Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr xanh, hoa hp hoan mi th 3 gam, 2 qu bn
i hi, ng phn va , un si ln ung.
Cng dng cha tr: Loi tr trn thch hp iu tr chng vim hng.
(11). Tr hoa nhi huyn sm
Phng php cha bnh bng tr thuc: 12 gam l tr, 6 gam hoa nhi, 15 gam huyn sm,
10 gam mch ng, 6 gam ct cnh, 3 gam cam tho. un tt c cc nguyn liu trn ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit li hu (hng).
Ch : Phng tr ny ch tr ting ni m m.
(12). Tr rau kim chm

Phng php cha bnh bng tr thuc: 50 gam rau kim chm, mt ong dng. Cho rau
kim chm v mt bt nc un si nh, thm mt ong vo, ngm trong ming sc ming trong
chc lt, sau mi nh ra, lm 1 ngy 3 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, thng kinh lc.

Ch : Phng tr ny ch tr lm vic qu sc dn n mt ting, ting .


(13). Tr c ci
Phng php cha bnh bng tr thuc: C ci trng, c ci xanh mi th 250 gam, thi
mng, cho nc vo un si nh trong 1 gi ng h, chia lm 3 ln ung.
Cng dng cha tr: Thanh phi, li hu (hng).

Ch : Phng tr ny thch hp iu tr nga hng, ting ni .


(14). Tr tiu vim thanh hu (hng)
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam b cng anh,15 gam hoa kim ngn, 6 gam
cam tho, 15 qu bn i hi, 6 gam bc h. Cho tt c cc nguyn liu trn vo nghin nh, cho
vo mt bt nc nng, un cho n khi cn na bt, y np tip trong khong 10 pht, ung
nhiu ln thay tr. Ngy ung 1 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, tr phong li hu (hng).
Ch : Phng tr ny ch tr cc chng hng sng hoc b lnh, st, au u, nght mi
do vim hng cp tnh, vim amian, cm mo gy ra. Ngi b suy yu chc nng ca thn, d
dy h hn khng nn dng.

Trong phng thuc trn, b cng anh, kim ngn hoa, cam tho ti c tc dng thanh
nhit gii c, khng vim. Bn i hi can hn, thanh phi li hu (hng). Bc h tnh mt, tn
phong nhit, li hu (hng). Kt hp cc phng thuc trn thnh tr ung, c th tr chng
phong nhit ngoi cm, nhit nng dn n hng sng au, hn nhit nght mi.
3. Nhng iu cn ghi nh
phng bnh vim hng, trong cuc sng hng ngy, cn ch my im sau:
Th nht, nn n nhng thc n tnh mt v tnh bnh l chnh, nn t n hoc khng n
nhng thc phm c tnh cht kch thch nh ti, t, ru trng v.v v nhng loi thc phm
ny d thm thu v lm cho nim mc xut huyt mu nghim trng, i vi vic iu tr
bnh vim hng cng ging nh l thm du vo la.
Th hai, nn n nhng loi hoa qu c tc dng thanh nhit, sinh dch nh: l, ma, da hu,
c rt, mp, qu sung, ng sen, b ao, chui, actiso v.v
Th ba, hp thu mt lng thch hp protein, nng cao kh nng min dch ca c th.
Kh nng min dch ca c th cao hay thp c lin quan trc tip n vic ti pht bnh vim
hng, cho nn, ngi bnh nn hp th mt lng thch hp protein t cc loi c, tm, cc
loi tht, cc loi sa v.v Khi b sung protein nn ch n t nhng thc phm nng nh tht
b, tht ln nu khng s lm cho trng thi bnh vim hng ngy cng nng hn.
Ngoi ra, nn thng xuyn ung tr vi ng phn, nh vy cng c tc dng rt tt i
vi vic phng nga bnh vim hng. ng phn trong ng y c dng lm cho cc loi
thuc thm c tc dng, ng phn v tr l hai loi phi hp ung rt tt. ng phn c
th lm cho tr pht huy y tc dng thanh nhit gii c, gim dn cc cn au do vim
hng, c th pht huy tc dng dng m nhun phi, sinh nhit, ci thin c phn no s
kh rt v cm gic kh chu ca b phn hng. Ngoi ra, trong tt c cc loi ng tc dng
bi b ca ng phn l mnh nht, nng cao kh nng min dch ca c th con ngi, c
th nng cao kh nng khng bnh vim hng t gc r. Cho nn, bnh nhn mc bnh vim
hng cp tnh khng nn khng ung tr c thm cht ng phn. Nhng trnh cho lng
ng trong mu tng cao, bnh nhn mc bnh tiu ng khng nn dng.
Chng VIII: cc bnh nhi khoa thng gp
I. Bnh ho g
Bnh ho g l chng bnh vim nhim ng h hp thng thy tr nh, nguyn nhn l
do vi khun ho g gy ra, biu hin thng thy l: ho di tng cn, ho c tnh co git, thm ch
c ting kh kh nh ting g t su bn trong. Biu hin tr s sinh thng khng xut hin
chng ho co git, nhng ho thnh tng cn ri dt l ch yu. Nu khng iu tr thch ng,
bnh c th ko di n 2- 3 thng, do n cn c tn gi l bnh ho mt trm ngy.
Pht bnh ho g, ch c mt ngun ly lan duy nht, ly ln qua ng h hp, l m
ca ngi b bnh ho g, khi s ly lan thnh dch, nu phi tip xc trc tip vi ngi
bnh th s b ly nhim. Con ngi ta rt d b nhim bnh ho g. Bnh ny quanh nm 4 ma
u c th xy ra, thng xy ra nhiu vo hai ma ng v ma xun, khi tr nh rt d b
nhim bnh, bao gm c tr s sinh, nhng b nhiu nht vn l tr la tui t 1 n 4 tui.
Sau khi mc bnh ho g, c th bnh nhn c s min dch lu di i vi cn bnh ny, rt
him thy c trng hp ngi no trong i hai ln mc bnh ny.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
C tai h tnh v cay, hi ng nhng hn, c cng nng thanh nhit gii c, lm mt mu
v tiu vim, tr phong, gim au. Trong cun Tho dc dn gian Giang Ty c vit: C tai
h tr phi nng, ho, nn ra mu, au phi, ho g. Cn c vo cc nghin cu v dc l, khi
un c tai h si ln mi trng 6,5 pH, nu em pha long nng i 50%, s c tc
dng c ch i vi s bin hnh ca vi khun gy thng hn, vi khun gy bnh l v cu
khun o thi kim hong sc. Nu nng 12,5%, s c tc dng c ch i vi vi khun
m xanh.

2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr c ci ma
Phng php cha bnh bng tr thuc: 150 ml nc c ci, 10 ml nc p ma, thm
lng ng phn va vo ung, ngy ung 3 ln.
Cng dng cha tr: Tr ho kh kh, mt ting, vim amian, ho g.
Ch : Phng tr ny thch hp cho nhng tr b bnh ho g s dng.
(2). Tr qu vin ht sen
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam qu vin, 15 gam ht sen, 3 qu hng to.
Ht sen b tm, b v. Hng to b ht, thm nc si vo ngm trong khong 1 gi ng h,
thm qu vin vo un si trong khong 10 pht l c.
Cng dng cha tr: Dng tm kin t, b huyt an thn.

Ch : Loi tr ny thch hp iu tr bnh ho g tr nh.

(3). Tr actiso hoa hng


Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam actiso, 10 gam hoa hng kh. Cho actiso
vo nc m ngm ra sch, sau cho actiso v hoa hng cng mt lng nc va phi vo
un si trong khong 10 pht, ch cho n khi nc ngui th ung nh ung tr.
Cng dng cha tr: Mt gan gii c, iu kh hnh huyt.
Ch : Loi tr ny thch hp iu tr bnh ho g tr nh.
(4). Tr c tai h

Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam c tai h, 10 gam ng phn. Cho c tai
h vo gi nt, cho nc nng vo trong cc, cho c tai h vo y np hm trong khong 20
pht. Sau thm ng phn vo ho tan. Ung nhiu ln nh ung tr khi cn nng m.
Ngy ung 1 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, lm mt mu, tiu vim.
Ch : Loi tr ny ch tr chng ho tr nh do phong nhit hoc phi nng, ho g. C tai
h c i cht cht c, cho nn khng nn dng vi lng qu nhiu. V d nh cng bi
thuc nh trn, nu c th thm c khong 2 3 nhnh ti gi nt vo, ri y np hm
trong khong 20 pht ri ung thnh nhiu ln th hiu qu cng tt hn na.
(5). Tr tr ho g
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam giang bn quy (thu lc tho) kh. Cho
thu lc tho vo sao n kh va phi, cho thm ng phn v nc vo un si ln lm
thnh tr ung. Mi ngy 1 ln, khng cn c nh thi gian, ung nh tr khi cn nng m.
Cng dng cha tr: Mt phi ho vim, cm ho, chng co git.
Ch : Loi tr ny ch tr chng ho g thi k u v chng ho c km theo co git. Nn
nh rng, thi k hi phc ca bnh ho g thng biu hin l phi m khng tt, hoc thn
ph h kh, khng c biu hin tt. Giang bn quy (thu lc tho) tnh v hi cay, bnh, c tc
dng thanh nhit gii c, ho vim tr ho, li thu tiu thng. Dn gian thng dng tr vt
thng do rn cn, thng phong xut huyt, ho g, ung nht sng ty. Trong cun Liu
phng tr tr bnh dng sinh c vit v loi dc phm ny nh sau: y l loi thuc quan
trng tr bnh ho g lm sng. C lc ch dng mt mnh loi dc phm ny iu tr,
hiu qu cng rt tt. Mt bnh vin ng y tnh Giang Ty ca Trung Quc dng loi
dc liu ny tr 7 loi bnh ho g cho bnh nhn, sau 3 -4 ngy dng thuc, bnh c
cha tr khi hn.
(6). Tr lc
Phng php cha bnh bng tr thuc: Lc, da chut mi th 5 gam; 1,5 gam hoa hng,
30 gam ng phn, l tr va . Da chut cho vo ni gi nhuyn, sau cho lc, hoa hng,
ng phn, l tr vo un si trong khong na gi ng h, ung lc no cng c, lc c
th n c. Mi ngy lm ung 1 ln.
Cng dng cha tr: Ho vim, cm ho, hot huyt, b ph.

Ch : Loi tr ny thch hp iu tr chng ho g.


(7). Tr thi phc
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam ht thi phc, 2 gam tr xanh, ng trng
va . Cho ht thi phc vo nghin nt ra, cho vo cng vi l tr un si ln, c th thm
lng ng trng thch hp.

Cng dng cha tr: H kh, cm ho, tiu thc, ho vim.


Ch : Phng tr ny thch hp vi bnh ho g, chng vim kh qun mn tnh.
(8). Tr gi u nnh
Phng php cha bnh bng tr thuc: 90 gam gi u nnh, 30 gam xa tin tho ti; 1,5
gam l trn b. Cho nc lnh vo cng vi 60 gam ng phn, un si 3 ln, lm thnh nc
ng ung. Tr 1 tui tr ln mi ln ung 6-12 gam, ung 1 ngy 4 ln. Tr t 5 tui, mi ln
ung 15 gam. Tr t 6 10 tui, mi ln ung 18 gam.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, sng mt, cm ho.
Ch : Phng tr ny c hiu qu tt trong iu tr chng ho g.
3. Nhng iu cn ghi nh

Bnh ho g l chng bnh vim nhim ng h hp thng thy tr nh. c im ca


bnh ny l ho tng cn, ho c km theo co git, ng thi c ting kh kh nh ting g t su
bn trong c hng, tr b mc bnh tui cng nh, cng c nguy c bin chng thnh vim
phi.
Thi gian bnh thng t 7 14 ngy, trong thi gian u c th thy st nh, ht x hi,
ho, triu chng ging ht vi vim ng h hp, nhng hin tng ho ngy cng nghim
trng, ho nhiu v m, sau nhanh chng din bin thnh ho tng cn, ho c km theo co
git. Nhiu ngi hnh dung ho c km theo ting kh kh nh ca g, khi ho nhiu c th thy
c rt nhiu m tch trong ng h hp, sau khi ho ngi nh nhm hn i, nhng sau li ho
nhiu thnh tng cn. Mt mi, mt bnh nhn xut hin vt ph ty, hai hm xm xt, thng
nn ra ko theo l hin tng thiu cht dinh dng. Thng thng, chng ho c km theo
co git t n nh im l khi n tun th 3, sau ho g dn dn gim nh. Thi gian
bnh lc di lc ngn bt nh, ngn th ch khong 1- 2 tun, lu c th ko di n 3 4 thng.
Tim chng d phng l mt bin php tt phng nga bnh ho g. Sau khi tim chng,
c th con ngi sn sinh ra mt loi cht khng mt loi bnh no , gi l sc khng
c th. Tim chng nga bnh ho g cng cn c vo nguyn l . Trong , c my phng
php c th nh sau:

(1). Ch min dch t ng: Sau khi tr c sinh ra khong 2 -3 thng, c th bt u


tim chng vi khun ho g. Hin nay chng ta ang dng loi vc xin kt hp, trong tim
mt mi vo c th tr ng thi c vi khun ho g, bch hu, un vn. Tim vc xin vo c th
tr 3 ln, 1 nm sau tim nhc li, t 4 6 tui tim nhc li ln 2, nh vy bo m n nh
kh nng min dch cho tr trong thi gian di.
(2). Ch min dch b ng: Nhng tr s sinh c th yu khng th tip nhn ch
min dch t ng, c th tim vo c th protein min dch ho g liu cao, phng php
tng t nh trn.
(3). D phng bng thuc: Nhng tr c tip xc trc tip vi tr b ho g, c nguy c
nhim bnh cao c th ung vc xin hng hoc thuc phng bnh trong 7 10 ngy.
(4). Cch ly bnh nhn: Thi gian cch ly tnh t khi mc bnh l trong vng 40 ngy, tnh
t khi b ho c km theo hin tng co git l 30 ngy. Tr 10 tui tr ln c nguy c nhim
bnh cao do tip xc trc tip vi bnh nhn, cn c kim dch trong 21 ngy, sau khi ht
thi gian kim dch, c th bt u ton b qu trnh tim chng ho g.
(5). iu tr bnh: C th s dng nhng vi khun chng li vi khun ho g iu tr bnh.
Vn bo v cho tr cng v cng quan trng, c th phng nga vic mc bnh v c bnh
vim phi. C th dng thuc ng y km theo nhng phng php b tr, nh: Ly nc mt
g thm ng trng vo un nng ln ung, tr 1 tui tr ln mi ln ung 1/2 ci, tr 1 -3
tui mi ln ung 1 ci, mi ngy ung 2 ln.
II. Bnh tiu chy
Bnh tiu chy y l ch triu chng i tin phn lng hoc i tin nh nc, i
tin vi s ln nhiu. Bnh ny c bit xy ra nhiu vi tr s sinh. Bnh c th xy ra trong
c 4 ma, nhng ma h v ma thu gp kh nhiu. Nguyn nhn gy ra bnh tiu chy, th
nht l do vim nhim, c bit l vim nhim c thc phm, hoc thc phm khng m bo
v sinh d gy ra bnh. Th hai l do nguyn nhn n ung, n qu nhiu hoc n nhiu nhng
loi thc phm kh tiu, hoa qu lnh bng v.v
Cng c khi xy ra chng tiu chy l do bo v tr khng tt, v d nh: tr b lnh hoc
cm mo, hoc do sau khi mc cc chng bnh gan thn h hn. Cn phng chng tiu chy
tr, cn ch nhng nguyn nhn nu trn. Nguyn tc tr bnh tiu chy trong ng y c
th da vo nguyn tc tiu vim, thng rut, iu tit v b dng cho thn v d dy lm
chnh. Ngoi iu tr bng thuc ra, c th cn c vo mc khc nhau ca bnh iu tr
bng thc phm khc nhau.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Theo dc l ng y, tr c kh nng sn sinh ra cht cht, khng khun, cho nn n c tc
dng cm vi khun gy bnh tiu chy. Nhng ngi b mt ng khng nn dng tr.

2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr c ci m chua
Phng php cha bnh bng tr thuc: 250 gam c ci trng, 2 qu m chua. C ci trng
ra sch, thi mng, cho vo ni sao ln cng vi m chua, sau cho thm 3 bt nc vo,
un si, chuyn la va un cho n khi cn 1 bt nc l c, thm gia v va n, lm thnh
canh ung.
Cng dng cha tr: Khoan trung, hnh kh, tiu ho tt.
Ch : Phng tr ny ch tr tr nh b tiu chy khng tiu ho tt.
(2). Nc mai ng

Phng php cha bnh bng tr thuc: 5 15 qu mai, thm 500 ml nc, un si, thm
ng vo lm thnh tr ung.
Cng dng cha tr: Chng tiu chy, sinh dch, chng kht.
Ch : Phng tr ny thch hp vi chng l v tiu chy lu ngy tr nh, kh h m tn,
ming kh, kht.
(3). Nc mc hng i to
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 20 qu i to, b ht, un la va trong
khong 1 gi ng h, sau cho 5-10 gam mc hng thi lt vo, lc b b, ung nng, mi
ngy ung t 2-3 ln.
Cng dng cha tr: Kin thn ho v, chng tiu chy.

Ch : Phng thuc trn c hiu qu tt i vi chng bnh tiu chy mn tnh tr nh.
(4). Tr rau
Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam rau ti, thm 200 ml, un si ri cho
la va cho n khi cn 50ml, ung 1 ln ht, mi ngy ung 2-3 ln.
Cng dng cha tr: Tiu thc, chng au.
Ch : Phng tr ny thch hp vi tr b tiu chy, km theo chng trng, au bng
hoc trc khi a chy, tr quy khc, phn khm, c mu nh lng trng trng g, ming hi,
chn n
(5). Tr gng ti
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr xanh, gng ti mi th 3 gam, cho vo bt,
thm 150 ml hm, y np trong 10 pht lm thnh tr ung.

Cng dng cha tr: Tiu thc, tiu hn.

Ch : Phng tr ny ch tr chng tiu chy, biu hin l phn lng nh bt bin, mu


m, trng v au bng.
(6). Tr qut to

Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 qu hng to ra sch, ro nc, cho vo ni
st un si ln, sau cho 10 gam v qut ra sch vo. Cho c hai th vo cc gi m, hm
trong khong 10 pht, sau ung nh tr, mi ngy chia lm 2 ln ung.
Cng dng cha tr: Tiu thc, tr au.
Ch : Phng tr ny ch tr chng tiu chy, biu hin l i tin long nh nc, km
theo biu hin thc n khng tiu ho c, phn c mu xanh hoc vng, tiu tin nc vng.
(7). Tr ht d
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 3 5 qu ht d, b v, p nt, cho thm
nc vo un thnh dng h sn st, sau thm ng trng va vo nm va n, mi
ngy ung t 2 3 ln.
Cng dng cha tr: Kin thn, tiu thc.
Ch : Phng tr ny ch tr chng thn h, tiu chy, biu hin triu chng i tin
long, hoc vn sa mu trng, sau khi n xong bt u tiu chy, da mt xanh vng.
(8). Tr go t
Phng php cha bnh bng tr thuc: 50 gam go t hoc tiu mch, un si cng vi
100 ml nc, mi ngy ung 3 ln, mi ln 30 ml.
Cng dng cha tr: Ho kh, chng tiu chy.
Ch : Phng tr ny ch tr chng tiu chy ca tr nh trong khong 6 thng tr xung.
3. Nhng iu cn ghi nh
Ma h, tr thng d b mc chng tiu chy, c bit l tr nh di 1 tui cng d xy ra
bnh ny hn. Hng nm, trn th gii c khong 5.000.000 18.000.000 tr t vong v bnh
tiu chy. Ti nc ta, s lng tr em t vong v tiu chy hng nm rt ln ch ng th hai
sau bnh vim ng h hp, t l pht bnh xy ra rt nhiu.
i vi vic iu tr bnh tiu chy, gn y c mt s quan im khc nhau:
xng vic nui con bng sa m. Trong sa m c cha nhiu men axit v khng th
tt cho tiu ho ca tr nh, v c rt nhiu thnh phn dinh dng ph hp vi nhu cu tiu
ho v hp th ca tr, m khng mt loi sa b hoc thc n thay th sa m no c th thay
th so snh c. Hn na, c vn v sinh, tit kim v cch cho tr n u rt thun tin.
Nui con bng sa m c th gip tr phng nga c bnh tiu chy. T chc Y t th gii
cho rng, nu chng ta tuyn truyn rng ri vic nui con bng sa m, hng nm th gii c
th trnh cho 1.000.000 tr em t vong.
B b bnh, thay bng cho tr ung sa bng tha v bt. V bnh sa rt d dn n mt v
sinh, rt kh ra sch v kh trng, c bit l nm v bng cao su, rt d b nhim vi khun,
dn n chng bnh tiu chy tr nh. Thay i phng php, cho tr n sa bng tha v
bt, kh nng nhim c gim hn so vi cho tr n sa bng b bnh. V sc kho ca tr nh,
ngi ln chng ta c th th xem sao.
Khng nn lm dng thuc khng sinh. Hin nay, hin tng s dng khng sinh i vi tr
em b tiu chy rt ph bin, nhng trong thc t, c ti hn mt na s tr em b tiu chy l
do nhim c thuc gy ra, hoc do n ung khng hp l gy ra. i vi chng tiu chy do
nhng nguyn nhn trn gy ra, iu tr bng thuc khng sinh khng nhng khng em li
hiu qu g, m c th git cht nhng nhm vi khun bnh thng c tr trong ng rut,
dn n ri lon nhng nhm vi khun ny, lm cho bnh tiu chy cng thm nghim trng.
Gn y xut hin rt nhiu loi thuc bo ch t thin nhin. Cc loi thuc ny c mc ch
gip cho nhng nhm vi khun bnh thng ca ng rut, thng qua nhng vi khun t
nhin, c ch vi khun gy bnh sinh si, t n hiu qu dit nhng vi khun gy bnh,
hn na, li khng c tc dng ph. Tt nhin, vi bnh l nng, kt hp dng thuc khng
khun mt cch hp l l v cng cn thit.
III. Bnh kh tiu
Bnh kh tiu l ch chng bnh tr sau khi cai sa, thc n tch lu trong d dy,
khng tiu ho c, dn n nhng chng bnh v ng d dy. Biu hin lm sng tr l
triu chng tr s n, n m khng tiu ho c, bng y trng, au bng, nn ra thc n,
i tin tanh hi. Chng kh tiu c quan h mt thit vi sa, thc n v bnh cam (bnh
bng ng da vng) tr, nu tiu ho khng tt, iu tr lu khng khi, c th dn n s tch
t thc n trong c th tr, thc n tch t lu m khng tiu ho c, lu dn s khng tr
khi c, nh hng n dinh dng v s pht trin ca tr, lu dn s to thnh bnh ci,
thm ch li dn n chng bnh cam (bng ng da vng). ng y cho rng, do tr nh cha
bit t mnh n ung iu , c th n ung bt hp l, n qu ung qu nhiu thc phm,
hoc n qu nhiu cht bo v cht lnh bng, dn n kh tiu ho, thc n b tch t li, dn
n nhng tn thng cho d dy, lm cho d dy mt i s hot ng bnh thng, hot ng
qu nhiu hoc qu t dn n kh tiu. Cng c th l do nguyn nhn d dy ca tr nh cn
rt non yu, tiu ho thc phm khng tt, kh nghin thc n, nh tr li khng tiu ho
c, dn n chng kh tiu.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Ung tr c th tr c cht du m, h tr tiu ho. Khi gp g bn b, n qu nhiu cht
bo, nu c th ung mt chn tr c, s d dng gip tiu ho cht bo. y l do trong tr c
cha mt loi hp cht c kh nng ho tan cht bo, h tr tiu ho cc loi thc n c ngun
gc ng vt. i vi ngi dn tc thiu s ca vng bin cng, h ch n tht l chnh, nn
hiu rt r kinh nghim ny, h ni: Mt ngy c th khng n mui, nhng khng th
khng ung tr.
2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr tiu ha
Phng php cha bnh bng tr thuc: Sn tra ng tin, mch nha tam tin, thi phc t
nh tin, i hong 5 phn. Cho tt c 4 loi dc liu trn vo cng mt cc tr, hoc ti gi
tr, cho vo nc un si trong chc lt, ri ung. Mi ngy ung 1 ln thay tr.
Cng dng cha tr: Gip tiu ho tt.

Ch : Loi tr ny thch hp vi chng kh tiu, n m khng tiu.


(2). Tr hoa qut hng tr
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr hoa qut, hng tr bt mi th 30 gam, phi
(sao) kh, cho vo hm cng vi nc si, lm tr ung, ngy 1 ln.
Cng dng cha tr: iu tr chng tiu ho khng tt.
Ch : Loi tr ny dng tr chng au bng, nn ma do n phi hoa qu lnh bng gy
nn.
(3). Tr hng khc
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ly 15 gam hng khc. Cho hng khc vo un si,
lm thnh tr ung.

Cng dng cha tr: Tt cho thn, h tr tiu ho.


Ch : Phng tr ny ch tr tiu ho khng tt, n m khng tiu, trng bng, chn n.
(4). Tr c ci trng
Phng php cha bnh bng tr thuc: 250 gam c ci trng, ng dng. Cho c
ci vo un si, thm ng , lm thnh tr ung nhiu ln.
Cng dng cha tr: Hnh kh, h tr tiu ho.
Ch : Phng tr ny ch tr tr nh n ung khng tiu, trng bng, ming nn trn
tho, khc m khng ng.
(5). Tr i m
Phng php cha bnh bng tr thuc: 100 gam i m, 6 gam l tr. i m nht sch,
cho vo ni, thm lng nc va vo ngm. Cho l tr vo un si trong 6 pht, ly l tr
ra cho vo ni, un cng vi i m l c th dng c. Mi ngy lm 1 ln, ung khi nng.

Cng dng cha tr: B thn, ho v, gip tiu ho tt.


Ch : Phng tr ny ch tr chng tiu ho khng tt.
(6). Tr hoc hng bi lan

Phng php cha bnh bng tr thuc: 3 gam hoc hng, 6 gam bi lan, 4,5 gam bc h;
1,5 gam nhn bch khu. Cho c 4 v thuc trn vo ch thnh bt, hm nc si, y np hm
trong khong 10 pht, dng thay tr, mi ngy 1 ln.
Cng dng cha tr: Gip tiu ho tt, tr chng kh tiu, tt cho d dy.
Ch : Phng tr ny ph hp vi ngi n nhiu cht bo, tiu ho khng tt, n t, nht
ming, hi ming, sau khi ng dy ming hi kh chu.
3. Nhng iu cn ghi nh
phng nga bnh kh tiu tr nh, u tin cn xy dng c cho tr mt thi quen
tt trong n ung v sinh hot. Th na, ngi ln cn xy dng mt thi quen n ung tt.
Cui cng, phi iu chnh hp l chc nng d dy ca tr nh. D dy ca tr nh rt non yu,
vic iu chnh chc nng d dy cho tr phi ht sc ch . Bnh thng, cn ch n vn
n ung hp l cho tr, t dng nhng loi thc phm nh hng khng tt n d dy nh t
ung nc ngt, nc , ng thi kt hp gia hc tp v ngh ngi, khng nn to p lc
cho tr, ch bo v sc kho cho tr. Mt khi d dy c du hiu bt bnh thng hoc n
ung khng tt, cn kp thi iu tr sm. Nu thc s mc phi chng vim d dy hoc cc
vn lin quan n d dy, cng khng cn phi qu hoang mang, iu tr bng thuc ng
Ty y u c hiu qu tng i tt. c bit l cch iu tr bnh ca ng y, vn dng hp l
gip tiu ho tt. Nu cn tr bnh, cn nng cao dn dn kh nng tiu ho v hp th tr.
Nh vy, s c li cho s pht trin tr.
IV. Bnh si
Bnh si l do vi khun si thng qua ng h hp dn n, l mt trong nhng bnh
truyn nhim thng thy tr, thng xy ra nhiu vo ma ng, ma xun. Biu hin lm
sng ca bnh ny l tr c triu chng b st, vim ng h hp nng, vim kt mc, nim
mc li xut hin nhng nt si, da d ton thn tr xut hin nhng nt ban mu hng, u
tin t sau tai, sau lan ra c ri n ton b khu vc mt, lng, ngc, t chi, tay chn. bnh
ko di trong khong 10 ngy, dn gian thng c cu: st 3 ngy, pht ban 3 ngy, hi phc 4
ngy ni v cn bnh ny. Sau khi cc nt si mt i, s lu li trn da nhng vt so mu
ti sm, lm chm. Nu pht bnh, nhng ngay sau t ngt mt i hoc khng theo ng
trnh t mc bnh, hoc km theo st cao, ho, th gp th cng l du hiu cho thy bnh
ang pht.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Bnh si do vi khun si gy ra, la tui no trong thi k tr nh cng c th mc bnh,
nhng nhiu nht l trong khong t 1 n 4 tui. ng y cho rng, do ngoi cm hnh kh,
trng c m nn, bnh thm nhp vo t ng mi ming, hoc trong bn thn d dy, thn
ca bnh nhn gy ra, nn phi thu o trong cch iu tr. Ung tr c rt c tnh cay ngt,
hi m, c tc dng gii tr c t ca si, ngoi ra li c th b phi, tr ho. Rau thm l loi
rau gia v c mi thm ni ting, tnh v cay m, c th lm tot m hi, lm m d dy. Dn
gian thng dng rau thm cng vi c rt, mng nga () un ln ung, c th gip nhanh
y li bnh si, ng thi cng c th thanh nhit gii c, tiu tr bnh si.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr c rt rau thm
Phng php cha bnh bng tr thuc: 90 gam c rt, 60 gam rau thm. Cho tt c cc
loi nguyn liu trn vo nghin nt ra, cho vo bt nc m, y np ngm hm trong khong
10 pht, ung nhiu ln khi nng m, mi ngy 1 ln.
Cng dng cha tr: Gii c, tr bnh si.
Ch : Phng tr ny ch tr chng ln si do phong nhit gy ra.
(2). Tr chng si
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ma, m thy, c rt mi th 100 gam, l ch
dng. Cho c 3 th u vo un si, la nh si khong 15 pht, sau thm l ch vo, gi
m ung nng, mi ngy 1 ln, ung tu thch.
Cng dng cha tr: Thanh nhit dng m, sinh nhit, nhun to.
Ch : Phng tr ny thch hp iu tr bnh ln si tr nh.

(3). Tr c rt, h tuy


Phng php cha bnh bng tr thuc: 100 gam c c rt, 60 gam h tuy, l tr dng.
Cho c hai th vo nghin nt, cho vo nc si, thm l tr vo, ung tu .
Cng dng cha tr: Tr chng tot m hi, tr si, kin thn, chng thp khp.
Ch : Phng tr ny thch hp iu tr chng vim si thi k u, trng c.
(4). Tr bn lan kim kiu mch
Phng php cha bnh bng tr thuc: 40 gam kim kiu mch, 20 gam r bn lan. Hai th
nguyn liu trn cho vo gi ra thnh bt, cho vo bt c th gi m c, thm vo lng va
nc si, y np ngm hm trong 20 pht. Trong ngy c th ung nhiu ln thay tr, ung
khi m, khng cn c nh thi gian ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, mt phi ho vim.
Ch : Phng tr ny ch tr chng ln si nhim c, nu cc nt si khng nhiu, hoc
triu chng nhanh bin mt, hoc cc nt si dy, mu tm, km theo triu chng st cao, ho,
ming kht, bun bc, li , vng, th gp th cho thy bnh ln si tin trin thnh
vim phi. Nn nh: Bnh vim phi do ln si l biu hin kh nng ca bnh ln si, nn kp
thi quan st nhng biu hin thay i ca bnh, cn kp thi kt hp ng Ty y iu tr
bnh. Kim kiu mch l mt loi thc vt thuc h liu, nhiu nm c dng c gc r
cha bnh. Trong cun Nhng iu lm lt v hoa c, c gi kim kiu mch l c ng c,
n c tnh v hi chua, ng, hn, c tc dng thanh phi gii c, tr phong tiu thp. Bnh
vin thnh ph Nam Thng iu tr c chng bnh phi c m bng kim kiu mch rt c
hiu qu.
3. Nhng iu cn ghi nh
Di y l mt s phng php phng nga bnh si tr chng ti xin a ra bn
c tham kho:
(1). Tim chng phng bnh, sau khi tr sinh ra c khong 8 thng, c th tin hnh tim
vc xin phng bnh cho tr, sau phi tim nhc li.
(2). Khi c dch si, khng nn a tr n nhng ni cng cng, khng ra ngoi tu tin.
(3). Tr s sinh c th rt yu, sau khi tip xc vi ngi b mc bnh si, trong vng 5
ngy, cn ch tim protein huyt cu hoc huyt thanh ngi ln cho tr.
(4). Ngi ln sau khi tip xc vi bnh nhn si, cn dng x phng ra tay, ra ngoi
phi nng, phi gi khong na gi ng h, sau mi c tip xc vi tr kho mnh.
V. Bnh i dm
Tr 3 tui tr ln, khi i ng khng bit c i lc no, gi l bnh i dm, nh th 1
m 1 ln, nng th 1 m my ln. Bnh thng xy ra ban m, sau khi i sn, tr vn ng
bnh thng. Bnh ny c chia ra lm 2 loi ln l: Bnh v kh cht v bnh v chc nng.
Trong nu ni v chc nng l ch thin v yu t di truyn, do nguyn nhn h thng bi
tit nc tiu pht trin khng hon ton, dinh dng hoc tm l v.v dn n v i no v
trung khu thn kinh di da mt i chc nng iu tit gy nn.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Kim anh t tnh v chua, th rp, ngt, bnh, tt cho thn, bng quang, rut gi, c tc dng
lm gim i tiu, cm tho d. Kim anh t thng c dng tr chng di tinh, i dm
tr nh, huyt trng, thn h lu, tho d lu ngy, kit l lu ngy. Trong cun Bn tho cu
thc c vit: V cht ca loi cy ny c th kh trng, cam (ngt) b trung, cht chua c th
hp th m, c tc dng tt trong vic iu tr mng tinh, bng huyt, i dm.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr bao trng b nga du
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 ci bao trng b nga du, 15 gam ng .
Cho bao trng b nga du vo sao vng, gi thnh bt mn, sau ly ra 6 gam cho vo
ng , cho nc nng vo un si, mi ngy ung 1 ln, ung lin trong vng 15 ngy.

Cng dng cha tr: B thn.


Ch : Phng tr ny ch tr chng i dm tr nh, biu hin thng thy l c th gy
yu, tinh thn sc kho yu km, s lnh, d b cm mo phong hn.
(2). Tr r rau h
Phng php cha bnh bng tr thuc: 25 gam r rau h cho vo ra sch, ly ti vi sch
gi li, vt ly nc, ri un si ln ung, mi ngy ung t 1 -2 ln, ung lin trong vng 10
ngy.

Cng dng cha tr: n trung hnh kh, trng dng.


Ch : Phng tr ny ch tr tr i dm, thn v d dy khng tt, i i m nhiu, i
rc, i tiu nc trong, s lnh, chn tay lnh, d mt mi, sc mt xanh ti v.v
(3). Tr gim ch tr nhn
Phng php cha bnh bng tr thuc: 10 gam ch tr nhn, gim cho vo gi mn, chia
lm 3 ln ung.
Cng dng cha tr: Kin thn, tr hn.
Ch : Phng tr ny thch hp vi ngi c gan thn h hn, bng quang yu. i vi
nhng ngi m h, st th khng nn dng.
(4). Tr trng

Phng php cha bnh bng tr thuc: 8 gam l tr, 3 gam mui n, 10 qu trng g. Cho
l tr v trng vo cng mt ni un trong khong 8 pht, sau p v v trng, thm mui
n un trong khong 10 15 pht. Sau b v trng g i, chm vo tng du n. Mi ngy
lm 1 qu trng, n lin trong 10 ngy.
Cng dng cha tr: B tinh, tt cho xng.
Ch : Phng tr ny ch tr chng i dm tr nh, eo lng au mi.
(5). Tr to
Phng php cha bnh bng tr thuc: 5 gam l tr, 10 qu i to, 10 gam ng trng.
Cho nc vo i to un nh, thm ng trng v l tr vo khuy u ln ri ung.
Cng dng cha tr: ch kh, iu tr chng i dm.
Ch : Phng tr ny ch tr chng i dm tr nh.
(6). Tr ngc trc

Phng php cha bnh bng tr thuc: 50 gam ngc trc. Cho ngc trc vo ra sch, un
si ln lm tr ung.
Cng dng cha tr: B m ch thn.
Ch : Phng tr ny ch tr chng i dm tr nh. Tr nh mc bnh th cht yu
ui, thn kh khng n nh, i tiu nhiu, dn n m ng b i dm.
(7). Tr chng i dm
Phng php cha bnh bng tr thuc: L dc tu , thm nc si vo un ly nc,
mi ngy lm ung 1 ln, khng quy nh thi gian, ung khi tr cn nng, khng nn ung sau
ba n ti.

Cng dng cha tr: n thn tn nhit, chng i dm.


Ch : Phng tr ny thch hp iu tr chng i dm v h hn dn n i tiu nhiu v
lu.
(8). Tr ch tr chng i dm
Phng php cha bnh bng tr thuc: ch tr nhn, kim anh t mi th 6 gam, 5 gam
dc. Cho tt c cc nguyn liu trn vo gi mn, cho vo cc gi m c, thm nc si vo
hm, y np trong 20 pht. Ung nhiu ln khi nng, khng gii hn thi gian, mi ngy 1 ln.
Cng dng cha tr: Bi b thn v nguyn kh, tr hn, chng i dm.
Ch : Phng tr ny ch tr chng i dm, i tiu nhiu ln, thm ch khng i tiu c
do thn v d dy h hn. i vi nhng ngi mc chng bng quang nng nhit khng nn
dng. Phn tch thnh phn ca thuc, c th thy thuc thch hp dng vi ngi gan thn h
hn. Trong cun Thuc tt cho ph n c lit vin chng i dm thm sn dc, kim anh t
vo l c. ch tr nhn tnh v cay nng, tt thn, thng gan, c tc dng b gan thn, gip tt
cho tit niu, l mt loi thuc tt tr chng di tinh, i sn, thn v d dy h dn n i t,
chy nc di. Trong cun Bn tho b yu c vit: N tt cho tinh kh, n trung, gip n
ngon ming, gip t chy di trong khi ng, chng i dm tr nh, tr nn i, tiu chy.
dc tnh v cay nng, tt gan, thn, d dy, bng quang, c th iu kh tn hn, n thn
ho kh, thn thiu kh, bng quang iu tit bt bnh thng. Nu vin tr i dm do 3 th ch
tr nhn, sn dc, dc lm thnh, n l loi thuc thng c dng tr chng thn
khng tt dn n i dm. Bi thuc ny cng thc n gin, ngi thn h hn c th dng
thm lng th, cht bo b ct. Ngi d dy khng tt c th thm cc loi dc liu nh
hong k, ng sm, bch thut, sn dc cng c hiu qu rt tt.
3. Nhng iu cn ghi nh
i a s trng hp tr b i dm l do chng nng, c bit l mang tnh on pht, c
quan h ln n vic tinh thn b kinh hi nhiu ln hoc t ngt. Khi chp X quang phn
xng ct ca nhng tr b i dm c th thy r c mc bt thng. ng y cho rng,
thn l ni sinh tu, phn bt thng xng ct l biu hin ca chng thn h. Thn h lm
cho bng quang mt i s qun bnh dn n i dm, t biu hin lm sng, nu bi b thn
tt s t c hiu qu tt.
(1). Xy dng ngay t nh cho tr thi quen tiu tin ng gi v thi quen gi gn v sinh
hp l trong sinh hot hng ngy.
(2). Khng nn cho tr i chi qu nhiu, trnh tr m ng b qu mt.
(3). Trong v sau khi n cm ti xong, nn khng ch lng nc m tr ung vo.
(4). Xy dng thi quen trc khi i ng phi tiu tin, sau khi tr ng, ngi ln c th cn
c vo mc nng nh ca bnh m tr mc phi, nh thc tr dy i tiu, dn dn hnh
thnh thi quen t i tiu.
(5). iu tr chng i sn cho tr cn phi kin nhn, ng vin nhiu cho tr, khng nn
vi vng gp gp.
VI. Bnh quai b
Bnh quai b l ch chng vim tuyn nc bt, ng y gi l bnh quai b. Biu hin lm
sng th hin ch hai tuyn nc bt sng ty au. a s do nhim phong nhit, l mt trong
nhng bnh ly nhim thng thy nht tr nh. Cho nn, lm tt cng tc phng bnh l cc
k quan trng. C th chn dng phng php ung tr iu tr bnh.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
R bn lan, ngn hoa l loi thuc tt thanh nhit gii c, c bit l r bn lan, n c
tnh v ng hn, va c th thanh nhit gii c, va c th lm mt mu, li cho hng. R bn
lan l loi thuc rt tt tr nhng chng bnh nhit c do nng, pht ban, quai b gy ra.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr chng quai b
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam hoa cc di, 10 gam r sn u, 30 gam b
cng anh. Cho tt c cc loi thuc trn vo gi thnh bt mn, cho vo bt c th gi m c,
thm nc si vo, y np hm trong 15 pht. Ung nhiu ln, khng quy nh thi gian. Mi
ngy lm 1 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, tiu thng, tr au.
Ch : Phng tr ny ch tr chng quai b khng bi nhim, v d nh b 1 hoc 2 ci hch
sng ty au, hng sng ty au, km theo triu chng s lnh, st v.v Hoa cc di, r sn
u u c v ng, nhng i khi c th gy ra tc dng ph nh bun nn, cho nn khng nn
dng vi s lng qu nhiu. Nhng ngi thn v d dy khng tt khng nn dng.
Chng quai b do nhim c ngoi cm phong hn gy ra, tc nghn kinh mch. Nu gan
tng m nng nng c th dn n st cao, hn m, co git, thm ch c th dn ti bin chng
vim mng no. Bnh ny cn iu tr kp thi, sau khi cha tr khi hn, c th c kh nng
min dch vi bnh ny. Trong phng thuc ny, hoa cc di tnh ng, cay, hn, c tc dng
tt thanh nhit gii c, mt phi tr ho, l mt loi thuc rt tt tr sng ty nhim
c, trong ung ngoi bi u c. R sn u v ng, tnh hn, c cht c nhng c th
thanh nhit gii c c, lm mt phi, c li cho hng, l mt loi thuc tr vim hng sng
ty au do thanh nhit gii c khng tt gy nn. Trong cun Bn tho cu thc c gi r
sn u l loi thuc hng u tr hng sng au. B cng anh ng, ngt, lnh, cng c
kh nng thanh nhit gii c, cng c th thanh li thp nhit, l mt loi dc phm rt tt
thng dng tr chng ung nht, inh nht v.v Kt hp 3 v thuc trn li dng, cng
nng thanh nhit tr c, tiu thng gim au v cng mnh m. Nhng liu lng dng khng
nn qu nhiu, c bit l r sn u, nu dng nhiu c th hi cho d dy.

(2). Tr bn lan ngn hoa


Phng php cha bnh bng tr thuc: 30 gam r bn lan, 10 gam ngn hoa, 5 gam bc h.
Cho tt c cc nguyn liu trn vo nghin mn, cho vo bt c th gi m c, thm lng
nc va vo y np ngm hm trong vng 15 pht. Ung nhiu ln trong ngy thay tr,
khng c nh thi gian, ngy lm 1 ln ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, tn phong li cho hng.
Ch : Phng tr ny ch tr chng quai b c 1 hoc 2 ci hch sng au b phn hng,
hng sng , km theo triu chng s lnh, s nng. ng y cho rng, quai b l do trng
phong hn lm tc cc kinh mch gy ra. Trong iu tr cn thanh nhit tr c, lm mt. Thc
t nghin cu cho thy, r bn lan c tc dng khng khun rt tt, c hiu qu trong vic
khng ch cc loi c t, c th phng tr cc bnh cm cm, no b ta, vim tuyn nc bt.
Bc h l loi thuc lm mt v gii c hng u. Trong cun Bn tho cng mc c vit:
Bc h bt tay vi mt tri, c nh sng ca mt tri, tnh cay ca n c th pht tn, lm mt
tt, chuyn tr tr phong tn hn, tr au u, trng gi, bnh v mt, hng, rng ming, l mt
th thuc tt tr bnh ung nht li so tr nh. C th thy rng, nu kt hp 3 loi
thuc trn li dng, s c hiu qu rt tt i vi chng quai b.
(3). Tr bn lan bc h
Phng php cha bnh bng tr thuc: 15 gam r bn lan, 7 gam l bc h. Cho cc v
thuc trn vo nghin mn, vo bt bo n, thm lng nc va vo y np ngm hm
trong 15 pht. Sau cho thm ng vo, ung nh tr nhiu ln, ung nng. Mi ngy lm
ung 1 ln. ng thi dng l i thanh ti ra sch, gi nh, ngoi bi, mi ngy thay thuc
t 2 -3 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, lm mt.
Ch : Phng tr ny ch tr chng quai b, ch quai b sng ty, bng au, km theo st,
s lnh, li vng . Nhng ngi thn v h hn khng nn dng. Trong loi tr ny, r bn
lan tnh hn, c tc dng mnh thanh nhit gii c. Nhiu ti liu cho rng, n c tc dng
khng khun v dit khun. N l loi thuc thng dng rt hiu qu tr nhng chng bnh
n nhit, c bit l chng cm cm, no b ta, vim gan, quai b. Bc h tnh cay mt, hng
thm, l mt trong nhng v thuc hay tr thanh nhit. Kt hp dng 2 loi thuc trn, c
th gip iu tr bnh quai b rt hiu qu.
(4). Tr t v tiu vim

Phng php cha bnh bng tr thuc : 15 gam l i thanh; 4,5 gam l tr xanh ; b cng
anh, a inh tho mi th 15 gam. Cho tt c cc v thuc trn vo nghin nt, cho vo bt gi
m, thm lng nc thch hp y np hm trong khong 15 pht. Ung nhiu ln thay tr,
khng gii hn thi gian, ngy ung 1 2 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, tiu thng, tr ung nht.

Ch : Phng tr ny ch tr chng vim tuyn nc bt (quai b), ch quai b sng ty


au. Nhng ngi thn v h hn khng nn dng. Trong ng y, l i thanh v ng, tnh i
hn, c tc dng thanh nhit gii c tng i mnh, c li cho hng v lm mt mu, l v
thuc tt tr nhng chng bnh n nhit, bnh st ln mn, st pht ban, hng ty au.
Thc t chng minh, n c tc dng c ch nhiu loi vi khun v virus ca nhiu loi bnh.
Trong cun Cnh nhc ton th c vit: Tr cc chng n dch nhit c, phong nhit pht
ban, ung nht sng ty. L tr, b cng anh, l t hoa a inh cng rt tt thanh nhit
gii c, l loi dc phm tt iu tr ung nht, inh nht. Phng thuc ny c tc dng
tt khng vi khun, khng ch tt vi bnh quai b, m cn vi cc chng thuc v nng pht
nht nh nht, inh, mn c v.v c tc dng tr liu rt tt. Nhng loi tr ny v ng l
chnh, c bit l l i thanh tnh hn rt mnh, cho nn ngi thn v h hn, tiu ho km,
hay i ngoi khng nn dng.
(5). Tr kim ngn h kh tho

Phng php cha bnh bng tr thuc: Kim ngn, h kh tho mi th 20 gam; b cng
anh, huyn sm mi th 10 gam. Cho tt c cc v thuc trn vo nghin nt, cho vo cc bo
n, thm nc si va , y np hm trong khong 20 pht. Ung nhiu ln nh tr, khng
gii hn thi gian ung, mi ngy lm ung 1 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii c, li cho c hng.
Ch : Phng tr ny ch tr nguyn nhn do quai b m b st, b phn thu tai sng ty
au, hm cng, nhai kh khn, hng ty au. Nhng ngi d dy yu khng nn dng.
Trong phng thuc trn, c 4 v thuc u c chc nng thanh nhit gii c rt tt. Trong
, kim ngn c dng nhiu cho vic gii nhit, gii c, chng ph thng, phong thp. H
kh tho c v ng, cay m li hn, thuc v kinh gan, mt, c th lm mt gan, sng mt, l
loi thuc rt tt trong vic iu tr cc chng nh ung th v, u bu, bnh trng nhc, bnh
hen suyn do gan nng dn ti. B cng anh ng, cam, hn, nhun phi, d dy, l mt trong
nhng loi thuc tr tiu thng, thanh nhit gii c lm sng, c bit tr chng au vng v
rt tt, gn y, n l loi thuc tr quai b kh ph bin. Huyn sm kh cam nhng hn, c th
lm mt mu, gii c, c th lm mt hng, l mt trong nhng loi thuc tt tr chng
hng sng au, st nng sng ty. Phng thuc trn, ngoi cng dng thanh nhit gii c ra,
n cn c tc dng c bit tiu thng, c bit dng thch hp cho ngi b chng quai b
sng hm, hng sng au ty.
3. Nhng iu cn ghi nh

Virus chng quai b thng qua nc bt v ng h hp ca ngi bnh m lan truyn.


Bnh ch yu xy ra tr nh, d xy ra thnh dch nh tr.
phng nga bnh quai b, nu ngi ln tim phng cho tr nh MG loi C v MG nhau
thai bnh thng th hon ton khng c tc dng, nn dng MG c chit xut ra t trong
huyt dch ca ngi khi bnh tim cho tr, th mi c th c tc dng d phng v gim
nh tnh trng bnh. Khi c dch cn phi tin hnh tim phng.

nc ngoi, ngi ta sn xut ra c vc xin min dch chng quai b, si, sau khi
tim c th phng nga mc cc chng bnh ny, v hiu qu min dch c ko di thi
gian. Nhng loi vc xin c nh nc ta ph chun sn xut, sau khi s dng, cng c hiu
qu phng bnh hiu qu, cha xy ra phn ng no vi ton thn hoc b phn c th ca
ngi bnh. Tr nh trn 1 tui v nhng nhm c nguy c nhim bnh cao, u c th s
dng loi vc xin ny tim phng nga. Nhng ph n c thai, nhng ngi h min dch
suy gim bm sinh hoc v nguyn nhn no , nhng ngi st nng do bnh nng v nhng
ngi mc bnh thn kinh khng nn dng.
VII. Bnh chy nc di
Bnh chy nc di l chng bnh thng thy nht tr s sinh. Tr thng chy nc
di cn gi l chng chy nc di sinh l tr, v tr s sinh ang trong giai on pht trin,
dch tu cha c hon chnh, cho nn di trong ming tr tit ra nhiu, khng th iu tit
c dch th trong ming, cho nn, tr chy nhiu nc di l hin tng bnh thng. Cng
vi vic rng sa mc v tui nhiu ln, s pht trin ca khoang ming cng nhiu hn, s
tit dch tu cng dn dn bnh thng, khi , hin tng chy nc di s dn dn mt hn.
Theo ng y, nguyn nhn khin tr chy nc di l do 2 nguyn nhn, hoc l thn h hn
hoc l thn qu nng, trong ch yu l thn khng thu dch. Khi iu tr bnh, cn p dng
mt lot cc loi dc tho, d dng m hiu qu li tt.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Tr chy nc di l do dng kh trong c th qu nhiu, hoc n m khng tiu ho tt
khin c th nng, dn n thn tch ho m thnh. Trong iu tr cn p dng nhng phng
php lm mt thn, mi c th iu tr c bnh.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr d sn tra
Phng php cha bnh bng tr thuc: 100 gam ht d, 20 gam sn tra ti (ti dng
tt hn), 650 ml nc. Sc trong nc si la va trong khong 1 gi, ly nc c ung chia
lm 3 ln, ung ng ming, ngy lm 1 thang, ung lin trong vng 7 ngy.

Cng dng cha tr: Mt thn, tr thp.


Ch : Phng tr ny ch tr chng chy nc di nhiu tr nh.
(2). Tr bch thut tr xanh

Phng php cha bnh bng tr thuc: 1-2 gam tr xanh, 10-12 gam bch thut, 3-5 gam
cam tho. Cho hai loi nguyn liu sau vo un ln ly nc, sau cho thm l tr xanh vo l
c. Mi ngy lm 1 thang, ung nh tr.
Cng dng cha tr: Mt thn, tr thp.
Ch : Phng tr ny tr chng thn h, nhng khng hp thu nc di.

(3). Tr gng ti thn khc


Phng php cha bnh bng tr thuc: 2 ming gng ti thi mng, na ming thn
khc, ng dng. Cho gng ti, thn khc v ng vo v, thm nc si ngm hm l
c, lm tr ung.
Ch : Phng tr ny thch hp vi nhng ngi c triu chng t yu v lnh, nc ming
nhiu m trong, mu trng khng bnh thng, i tin ra phn khc, nc tiu trong, cht
li ngy, ba li mng trng v.v
(4). Tr ch tr nhn bch thut
Phng php cha bnh bng tr thuc: Bch thut rang 9 gam, ch tr nhn 6 gam, cho
nc vo un ri cht ly nc, ung nhiu nh ung tr.

Cng dng cha tr: Kin t ha thp.


Ch : Phng tr ny ch tr t dng khng , kh khng thng.
(5). Tr thanh qu
Phng php cha bnh bng tr thuc: Thanh qu 10 gam, cy lan hong tho 15 gam, c
bc n 2 gam, sinh a 15 gam. Cho thm 400 ml nc sch, un cho n khi cn 100 ml nc
ct l thuc, sau khi trn thm 50 ml nc ct cy tuyt l c th ung c, c th cn c theo
bnh m ung lin t 7-10 ngy.
Cng dng cha tr: Gii nhit nng t.
Ch : Phng tr ny c tc dng lm lu thng cht c nng b nghn. Biu hin ca
bnh l t nng, nc ming nhiu m li c snh, phn trc ngc hay b t, n qu nhiu,
sc mt , i tin ra phn kh, tiu tin ra t, li , ba vng mng.
(6). Tr to tn b l trc

Phng php cha bnh bng tr thuc: To 5 qu, tn b 5 gam, l trc 5 gam. Cho thm
nc vo to, tn b, l trc un thnh nc ct. Mi ngy ung mt thang, chia lm hai ln
ung, ung lin 3-5 thang.
Cng dng cha tr: Kin t ch kh.

Ch : Dng cho tr b chng tim v t nng.


3. Nhng iu cn ghi nh
Bnh l chy nc di thng gp tr s sinh l nc ming chy ra khng bnh thng,
nguyn nhn ch yu gm hai mt: Mt l do ngi ln hay gho yu tr m thng bo m
dn n h thng cc tuyn trn c th b tn thng. Khi tuyn m ca tr b tn thng,
lng nc bt tit ra v hin tng chy nc di s nhiu hn bnh thng. Hai l tr c
bnh v khoang ming, nu khoang ming vim, nim mc b ra mu hoc l lot, hoc phn
u li, phn m, phn ming b lot cng c th dn ti hin tng tr b chy nc ming.
Tr b chy nc ming thng khin t lt b t, t s d b cm hoc mc cc bnh khc,
c bnh kh iu tr hoc thm ch my nm m vn khng khi. S t tr b chy nc di l
do di chng ca bnh vim ngc, chng n, t lit thn kinh mt khin cho s iu tit thn
kinh ca chc nng tit tuyn nc bt b mt i, khi nn i bnh vin khm cn thn.
Khng c xem nh vic chm sc i vi tr b chy nc di. Nc bt ca tr s sinh
thng c tnh chua, cn c mt t hm lng cht men tiu ha, c tc dng kch thch vi da.
Nc bt s lm t t cm cho ti phn da c, t da s b pht , nu b nh th da s
sng ln, nu b nng s b trc da. V vy, cha m cn ch thng xuyn dng nc m lau
sch phn cm, phn c cho tr nh, xoa thm m bi bo v da. Khi lau di chy ra phi nh
nhng nhm trnh da tr b tn thng.
Chng IX: Nhng bnh thng gp khc
I. Gii ru, gii c
Phn ln nhng loi ru nguyn cht u cha cht c, cn gi l cn. C thnh phn cp
v mn tnh. Trong thi gian ngn nu mt ln dng mt lng ru nguyn cht qu liu
(cn) s xut hin c t cp tnh, cn gi l trng thi say ru. Sau khi ung ru cht cn
s nhanh chng c hp th vo d dy v rut non, sau 5 pht s ngm vo mu, sau 30-90
pht s t ti nng cao nht v s phn b ti cc b phn trn c th. Mt lng nh s
thot ra ngoi theo ng bi tit, m hi v h hp, trn 90% s trao i trong c th (ch
yu trong ni tng). Tu lng ca mi ngi l khng ging nhau, mt s ngi rt mn
cm i vi cc loi ru.

1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh


Cm gic ht nh khi tht thoi mi, nhng mt khi do ht thuc m to thnh bin chng
ca bnh th hi hn cng mun. Nghin thuc cng ging nh ci mnh ca cc bc nam
thanh n t, v sc khe phi cai ngay thuc. Khi mun ht mt iu thuc, hy pha mt m
tr c, mi thm ca khi thuc cng ging nh v ng c trng ca tr, y l thc ung
thay th tt nht i vi ngi nghin.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr gim
Phng php cha bnh bng tr thuc: Cho 30 gam l tr vo 500 ml nc, un thnh mt
bt nh (khong t 100-150 ml). Hoc dng nc si vo thnh mt bt, cho vo cng vi
l tr v gim (khong 100-150 ml) l c th dng c. Chia lm ba ln ung.

Cng dng cha tr: Dng gii c.


Ch : Phng tr ny dng gii c, dng tim, thng hi.
(2). Tr phn chua
Phng php cha bnh bng tr thuc: Bp tr, phn chua va cho thm nc vo un,
ly nc ct l c th dng c. Mi ngy ung mt thang, c th ung khi ngui.
Cng dng cha tr: nh gi, thanh nhit, gii c, tiu m.
Ch : Phng tr ny ng gii c hoc iu tr cc chng qu mn cm.
(3). Tr gi ru
Phng php cha bnh bng tr thuc: ung ny nh mt mn tr thuc, do cc v
thuc nh ct cn, quyt minh t to thnh. Cho nc si vo hoc un nc ln. Ung nh
tr, mi ln ung na gi hoc mt gi (mi gi 19 gam).
Cng dng cha tr: Kin t, tr gip tiu ha.

Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi ung qu nhiu ru.


(4). Tr nhn sm in tht

Phng php cha bnh bng tr thuc: Mn tr ny chnh l thuc, thnh phn ch yu l
in tht, nhn sm. Mi ngy ung mt gi (mi gi 3 gam). nc si vo ung, mi ngy
2 ln.
Cng dng cha tr: Dng sinh b t, hot huyt thng mch.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi ung ru qu nhiu, phng trnh bnh tim.

(5). Tr dy b ng ng en
Phng php cha bnh bng tr thuc: Dy b ng, ng en mi loi mt lng va .
Dy b ng ct nh, gi nhuyn, cho ng en vo. Cho nc si vo ung nh tr.
Cng dng cha tr: Gii c, tiu m.
Ch : Phng tr ny rt c tc dng i vi nhng ngi mun cai thuc.
(6). Tr cai thuc
Phng php cha bnh bng tr thuc: Sm thi t 15 gam, b h 9 gam, a long 6 gam,
c ng tinh 9 gam, vin ch 10 gam, mui natri 4 gam, l tr, ng en va . Trc tin
em su v thuc trn kh ri nghin nh. Cho vo ni hp cch thy. Cho l tr, ng en,
nc si vo, mi ln 2 gam, mi ngy ung hai ln thay cho tr.

Cng dng cha tr: Gii c, tiu m.


Ch : Phng tr ny thch hp vi nhng ngi mun cai thuc.
(7). Hng tr ma
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ma 500 gam, hng tr 5 gam. Ma em rc v, ct
nh, un ln cng vi hng tr. Ung thay cho tr.
Cng dng cha tr: Gii nhit , tnh ru ha v.
Ch : ung ny dng vi nhng ngi ung ru qu liu, kh ming, c hng nga, ho,
n qu nhiu bo v ngy, l ung l tng bi b sc khe vo tit xun.
(8). Tr m lan
Phng php cha bnh bng tr thuc: M lan 10 gam. nc si vo, ung thay cho tr.
Cng dng cha tr: Gii c, gi ru.

Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi ung ru qu nhiu, say ru.

3. Nhng iu cn ghi nh
Ni tng ca con ngi mi pht c th phn gii c 10 ml tinh cht ru, nu ung qu
nhiu ru khi vt qu gii hn gii c m c th cho php th s nhim c. i vi nhng
ngi tu lng km, u tin phi ngn h dng ngay vic ung ru, cng c th dng bin
php kch thch c hng h nn cho ton b ru v n cha trong d dy ra ngoi, tuy
nhin nu xut hin hin tng ng mt th khng dng c bin php ny. C th ung nc
p tri cy, canh xanh v qut gi ru, t vo ging ngh ngi, ch gi m, ch trnh
nn ra thc n trong khi ng; quan st s h hp v ng mch, nu khng c g c bit th
khi tnh dy c th t hi phc sc khe. Nu sau khi ngh ngi trn ging m vn c hin
tng mch p nhanh, th chm, da t v lnh, cm gic bc bi th cn lp tc cp cu.
Nhim c ru cp tnh nghim trng s xut hin cc trng thi bc bi, ng su, mt nc,
co git, chong, th yu, nn a n bnh vin cp cu.
II. Dng sinh bo v sc khe
T dng sinh c nghe n sm nht trong cun th tch o gio (Trang T). Dng
sinh, cn gi l nhip sinh, o sinh, dng sinh, v sinh, bo sinh, th th v.v Gi l sinh, tc
l sinh mnh, sinh tn, sinh trng; gi l dng, tc l bo dng, iu dng, b dng.
Tm li, dng sinh l cn c theo quy lut pht trin ca sinh mnh, t ti mc ch bo
dng sinh mnh, tinh thn lnh mnh, tr tu tng cao, tui th ko di theo ng phng
php v l lun khoa hc.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Nghin cu ch ra rng, trong tr xanh c cha hm lng tannin c th khng ch qu
trnh oxi ha sn sinh trn c th, phng tr lo ha. Tannin tr khng ch tc dng oxi ha
ca axit bo ti 74%, t lm vitamin E tng ln. V vy thng xuyn ung tr c th ko
di tui th.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr nhn sm hoa nhi
Phng php cha bnh bng tr thuc: ung ny c th coi l thuc, do cc loi thuc
sm ng bc ng nin lo, hoa nhi, hong th, tr xanh to thnh. nc si vo. Ung thay
cho tr.
Cng dng cha tr: B kh iu tim, gip cho tinh thn phn chn.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi c hi th ngn, c th mt mi, tim p
nhanh, m xong ngi cn mt.
(2). Tr sm ty dng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Sm ty dng 1 gam, tr xanh 3 gam. Cho nc
vo un ln ung nh tr, mi ngy ung mt thang.

Cng dng cha tr: B kh ch m.


Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi c triu chng v kh m nh hi th yu,
ming kh, cng c th cha chng nng kht.

(3). Tr hot huyt


Phng php cha bnh bng tr thuc: Hng tr 5 gam, lm hng 5 gam, tr xanh 1 gam,
ng 25 gam. Cho hng tr, lm hng, tr xanh, ng vo nc un ln ly cht,
ung nhiu nh ung tr.
Cng dng cha tr: Hot huyt, cha thng tc.

Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi c th yu, b nng hoc b lnh, tc m dn


n ng mch tim b tc to ra hin tng phn ngc tri b au m , c khi dn ti au phn
vai v cnh tay, rt nhiu nhng bnh nhn c triu chng ging nh huyt qun tim u c
th ung.
(4). Tr c biu
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hong k 12 gam, phng phong 8 gam, bch thut
6 gam, mai 5 gam. nc si vo 4 v thuc trn, ngm trong 15 pht. Ung thay cho tr.
Cng dng cha tr: ch kh, gii kht.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi kh ming.
(5). Tr hch o nhn sm

Phng php cha bnh bng tr thuc: Nhn sm 3 gam, hch o 3 qu. Nhn sm ct
ming, b vo ni nhm cng vi hch o, cho thm mt lng nc va , dng la to un
si ln, sau li un di la nh trong mt gi. Ung nc ct tr, n nhn sm v hch o.
Cng dng cha tr: ch kh b thn.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi th yu, hi th ngn, c th mt mi, gy
yu.
(6). Tr ht t hng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Ht t hng 10 gam. Ht t hng em ra sch, gi
nt, cho thm 30 gam ng en vo. nc si vo, ung thay cho tr.
Cng dng cha tr: B thn ch tinh, b gan sng mt, ko di tui th.
Ch : Phng tr ny dng vi n ng v ph n b yu thn, suy gan v nhng ngi lao
ng tr c qu nhiu.

(7). Tr sinh mch

Phng php cha bnh bng tr thuc: ng sm 15 gam, mch mn 12 gam, ht ng v 6


gam. un ln ung thay tr.
Cng dng cha tr: ch kh, dng m tng cng sinh lc.

Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b nng dn ti ming kh, ngi c hi th


ngn, ging yu, c th mt mi, chng mt, suy phi, ho, m hi.
(8). Tr to ng sm
Phng php cha bnh bng tr thuc: ng sm 15-30 gam, to ln 5-10 qu. Nu thnh
canh. Ung thay tr, 4-6 ngy ung mt ln.

Cng dng cha tr: Kin t b huyt.


Ch : Phng tr ny dng vi ngi bnh xong c th mt mi, thiu mu, tim p nhanh,
suy t, hi th ngn, tay chn mi, v.v
(9). Tr t v ha trung
Phng php cha bnh bng tr thuc: Trc nh 3 gam, qu trm ti 10 gam, hoa xuyn
phc 1,5 gam, sng linh dng 1,5 gam. Bn v thuc trn nghin nt thnh bt th, cho nc
vo nu thnh canh. Mi ngy ung mt thang, ung thay tr.
Cng dng cha tr: Tiu m bi b sc khe.
Ch : Phng tr ny thch hp vi ngi gi b suy kh, m nhiu, ho khc kh khn, khi
nut b au, ming kh, d dy khng hp th, v.v

(10). Tr tng cng sinh lc


Phng php cha bnh bng tr thuc: Qu trm 5 qu (gi nhuyn), cy lan hong tho 6
gam, cam cc 6 gam, m thy 5 qu ( gt v), mch mn 9 gam, l cn ti 2 cy (ct nh),
l du 9 gam, trc nh 6 gam, ng sen ti 10 ming, l vng 2 qu ( gt v). un ln thnh
canh ung thay tr.
Cng dng cha tr: B m tng cng sinh lc, thanh nhit dng m.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi ming kh nut khan, ho khan, c th pht
nng, phi v d dy b tn thng, ho ra nc bt, dch nhy khng bnh thng.
(11). Tr l du
Phng php cha bnh bng tr thuc: L du, hnh nhn, sa sm, tng bi mu, u th
mi loi 9 gam; sn chi 6 gam, v l 30 gam. Cho nc vo un. Ung thay tr.
Cng dng cha tr: Cha chng nng kh, b phi tr ho.

Ch : Phng tr ny tr cc chng do thi tit kh hanh ca ma thu to ra nh ho khan,


au u v st.
(12). Tr bi b c th
Phng php cha bnh bng tr thuc: ng sm, hong k mi loi 10 gam cho vo cng
nhau un si 10 pht, b cn ly nc ct, gi nng ung. Mi ngy ung mt thang, ung
thay tr.
Cng dng cha tr: ch kh c nguyn.
Ch : Phng tr ny tr cc chng suy kh, chng mt, tim p nhanh.
(13). Tr cu k t ng v

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ht ng v 5 gam, ht cu k t 5 gam. em hai th


trn b chung vo mt cc tr, nc si vo. Ung thay tr.
Cng dng cha tr: B gan ch thn, b phi tng cng sinh lc, hn ch m hi.
Ch : Phng tr ny cha cc chng v thn dn n m hi.
(14). Tr nhn sm hch o
Phng php cha bnh bng tr thuc: Nhn sm 3 gam, nhn hch o 10 gam. em hai
th trn ra sch, nhn sm ct ming, b chung vo ni, cho mt lng nc va vo. Sau
khi la to un si ln vn thnh la nh un trong mt gi l c th dng c. Mi ngy
ung mt thang, ung trc khi i ng.
Cng dng cha tr: ch kh b thn.

Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi hi th ngn, m hi, khng th lm vic


nng nhc, sc mt vng, ngi gy yu, v.v
(15). Tr l cu k t
Phng php cha bnh bng tr thuc: L cu k t non v kinh nhc can, ngt vo ma
xun, sau khi ra sch ly nc si trn qua, ro nc, ct nh, phi kh di nh nng mt
tri. Dng la nh sao ln cho n khi l chuyn thnh mu vng, bo qun trong ti kn; mi
ln dng ly 6 gam, nc si vo. Ung thay tr.
Cng dng cha tr: Gip sng khoi tinh thn, thanh nhit cha kht, lm sng mt.
Ch : Phng tr ny c th chng lo ha, gip c th khe mnh.
(16). Tr sa ngt
Phng php cha bnh bng tr thuc: Mt tha sa c, hng tr 0,5-1 gam, mui n va
. Sau khi trn u, nc si vo trong nm pht l c th dng c. Mi ngy 1 thang,
ung sau khi n sng xong.

Cng dng cha tr: Bi b nhng b phn tn hi trn c th, b d dy, dng ng tng,
tng cng sinh lc, cha kht.

Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi sau khi bnh xong c th yu ui, n khng
thy ngon.
(17). Tr cc ngt
Phng php cha bnh bng tr thuc: Cc ngt 6-9 gam. nc si vo, ung thay tr,
mi ngy ung mt thang.

Cng dng cha tr: B m tng cng sinh lc.


Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi d dy yu, ming kh kht.
(18). Tr sm mch
Phng php cha bnh bng tr thuc: Sm thi t 15-30 gam, tiu mch 30 gam. nc
si vo hai th trn. Mi ngy mt thang, ung thay tr, ung lin tip 15 thang tr ln.
Cng dng cha tr: B dng ngn m hi.
Ch : Phng tr ny thch hp vi ngi c th suy nhc, mt mi, m hi. Nhng
ngi bnh thng cng c th thng xuyn dng, c bit thch hp vi ngi gi.
(19). Tr mai thi t
Phng php cha bnh bng tr thuc: Sm thi t 15 gam, mai 15 gam, cam tho 6 gam.
Cho nc vo ba th trn ri nu ln, cho thm mt lng ng thch hp vo, ung nh tr.
Cng dng cha tr: B phi kin t, b kh tng cng sinh lc.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi th lc mt mi, ho v suy phi, m hi,
tim p nhanh, ming kh, v.v
(20). Tr ng gia
Phng php cha bnh bng tr thuc: Nam ng gia b 15-20 gam, cam tho nng 6 gam.
Cho nc vo hai th trn nu ln. Ung thay tr.
Cng dng cha tr: Gip xng chc khe, gim au.
Ch : Phng tr ny dng vi ngi th lc mt mi, au lng, t chi nhc mi, bnh
phong thp, v.v
3. Nhng iu cn ghi nh

Di y l cc phng php dng sinh c lu truyn li t thi xa ca ngi Trung


Quc, ph hp vi ngi dng sinh bi b sc khe tui trung v cao nin, l phng php
hu hiu nhm ko di tui th.
(1). Thng xuyn chi u. Mi sng chi u mi ln, c th gii nhit, lm mt sng
u c tnh to, tng cng chc nng ca no, tr hon qu trnh lm rng tc v bc tc.
(2). Nn ra mt nhiu. Mi ngy ra vo mi sng v trc khi i ng, dng hai tay ch st
cho nng, xoa ln mt, sau li dng ngn tr v ngn gia day hai bn huyt thi dng
xong li day ln cc huyt phong ph, phng ch ca vng xng chm mi ln. Nhng ng
tc ny c th lm nt mt hng ho v c tc dng trong vic phng trnh cm lnh.
(3). Thng xuyn thay i tm nhn ca mt, vo bui sng, bui ti hoc khi c sch
trong mt thi gian di, hai mt nn nhn thng v pha trc, nhn theo trnh t tri, trn,
phi, di, tri, sau khi vn ng mt t 7-8 ln nh vy th nhm mt vo mt ngh ngi
ri mi m mt. Cc ng tc ny c th cha c chng mi mt.
(4). Thng xuyn bng tai. Hai tay nm chc hai bn tai phi v tri; dng ngn tr v
ngn gia bng, sau mi ln bng cm gic nh u pht ra ting m m. C sau khi bng
c 7-8 ln li ngng li mt ln, c nh th lp li t 3-4 ln, c th tng thnh gic, phng
trnh bnh tai, ic tai ngi gi.
(5). Li thng vi hm ch. u li t trn hm ch.
(6). Nc bt nn sc ming. Dng u li t trn hm ch, khin nc bt tit ra nhiu
hn, i n khi nc bt y trong ming t t chia thnh nhiu ln nut, ng thi ngh
rng n xung ti phn di rn n in. Nc bt c tc dng tr gip tiu ha, trung
ha axit d dy v dit vi khun, trong nc bt cn cha nhiu hm lng cc loi men kch
thch ca cht canxi t do, c tc dng chng lo ha.
(7). Ngc nn c bo v. Tim phi trong lng ngc, nn thng xuyn bo v nhm
trnh b tn thng.
(8). Lng nn thng c gi m. Ngi xa cho rng phn lng chnh l phn bo v ca
c th trc nhng cn gi lnh c t bn ngoi, nn thng xuyn c gi m c th trnh
c cm lnh.
(9). Rng nn c g vo nhiu ln. G rng sao cho to ra m thanh rng hm trn v
di, mi ngy vo sng v ti g 49 ln, c th lm chn rng chc khe, phng trnh su
rng.
(10). Nn thng xuyn xoa bng. Phn bng thng dng tay matxa c th tr gip cho
tiu ha v qu trnh trao i cht, phng trnh trng bng v tiu chy.
(11). ng khe nn thng xuyn chm li. ng khe chnh l hu mn, thng xuyn
vn ng ng hu mn s c tc dng trong vic phng trnh bnh tr. Nn c thc trong
vic vn ng phn c hu mn, mi sng v ti t 30-40 ln.

(12). Chi nn thng xuyn lc. y chnh l phn t chi v phn eo nn thng xuyn vn
ng. Bi, leo ni, chy b, tp th dc v tp thi cc quyn, nhy u l cc cch vn ng
kh tt, kin tr tp th dc c th tng cng th lc, c bit cng c li hn vi ngi lao
ng tr c.

(13). Nn thng xuyn xoa gan bn chn. Mi ti trc khi i ng ly nc nng ra chn,
ra xong dng tay xoa bp huyt tuyn gt chn 30 n 40 ln, vic ny c li cho gic ng,
cn c th gip tng huyt p, cha chng mt, vng u, mt ng, rt c li cho vic m bo
sc khe ca ngi gi vo ma ng.
(14). Khi tiu tin i tin nn ngm ming khng ni g. Khi tiu tin m ni nng ty tin
th lc tp trung s b phn tn, c bit l i vi ngi trung nin v cao nin c th dn ti
i tin b kh tc hoc tiu tin b rt. Khi tiu tin nn cn cht rng, iu ny c tc dng
trong vic lm chc rng, y cng l cch rt quan trng i vi ngi luyn v cng, c coi
l mt trong cc cch luyn ni cng.
Cc cch trn y nn c thc hin trong sinh hot hng ngy, nn luyn tp lu di v n
rt c li trong vic dng sinh bo v sc khe.
III. Trng nng
Trng nng l ch thi gian chu tc dng ca nhit cao v cc tia bc x nng, s iu
tit nhit c th b ngn tr, y l cch gi vn tt ca cc trng thi ri lon cht in
phn v thy phn v chc nng h thng thn kinh b tn hi. Ngi c bnh v no, ngi gi
yu v sn ph c kh nng chu nhit km rt d b trng nng. C rt nhiu nguyn nhn dn
ti trng nng, khi ngi trong xe c nhit cao, nu thng gi km cng rt d b trng nng;
khi lm v nng nghip hoc khi lm ngoi tri phi chu s chiu nng trc tip ca nh sng
mt tri, li thm nh nng phn chiu t mt t khin nhit khng kh cng tng cao lm
mng no b sung huyt, lp v no ln b thiu mu dn ti hin tng trng nng, nhit
khng kh tng cao cng d khin b trng nng; ti ni cng cng hoc trong nh, nu tp
trung ng ngi, s ta nhit tp trung li, do tn nhit cng kh hn.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Tr gip tng cng sinh lc v l th nc gii kht vo ma nng. Do trong nc tr c
cha cc cht phenol, cc loi ng, nc hoa qu, axit amin v cc cht ha hc c sinh ra
do s bin i t nc bt trong ming khin khoang ming lun t, to ra cm gic mt m.
Cht cafein cn c th iu tit nhit c th, cht ung tr c th lm tng cng sinh
lc v lm gii kht trong ma nng. Vo ma h nng bc, ung tr nng cn c tc dng gii
kht hn bt c mt th ung no khc, thm ch n cn ko di thi gian nhit gim
hn.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr gii nhit

Phng php cha bnh bng tr thuc: Phng tr ny c coi nh thuc, do cc loi
thuc nh ngi xanh, hot thch, l cn, cam tho to thnh. Nhng v ny gi thnh thang
thuc, mi gi 50 gam. Mi ln dng ly 10 gam, nc si vo hoc un ln. Ung thay tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii nng, cha kht tng cng sinh lc, h nhit trong
ma nng.
Ch : Phng tr ny iu tr cc bnh nng, hay cm lnh, st.
(2). Tr l mu kinh
Phng php cha bnh bng tr thuc: L mu kinh non phi kh 6-9 gam. un ln ung
thay tr.

Cng dng cha tr: Thanh nhit tng cng sinh lc.
Ch : Phng tr ny c th phng trnh trng nng.
(3). Tr thanh nhit ha thp
Phng php cha bnh bng tr thuc: L cn ti hai cy (ct nh), trc nh 4,5 gam,
sn tra rang 9 gam, cc nha sao 9 gam, v qut 2,4 gam, l du sng 6 gam. un nc ln
ung thay tr.
Cng dng cha tr: Thanh nhit ha thp, iu ha t v, thanh li u mt.
Ch : Phng tr ny dng cho chng l lch b tn thng do nng, ming ng hoc kh.
(4). Tr nng

Phng php cha bnh bng tr thuc: Ngi xanh 150 gam, thch cao 120 gam, l bc h
150 gam, cam tho 30 gam. Nhng v thuc trn em nghin nh, trn u, gi thnh 10 gi.
Mi ln dng 1/3 gi, nc si vo ung thay tr, mi ngy dng 3 ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit gii nng, tng cng sinh lc gii kht.
Ch : Phng tr ny c tc dng phng nng, cha trng nng.
(5). Tr iu tn
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hong linh 60 gam, xuyn khung 30g, tr t nha 9
gam, bch ch 15 gam, bc h 5 gam, kinh gii 12 gam. Nghin nh nhng v thuc trn, mi
ln dng 5-6 gam, cho thm nc tr vo.
Cng dng cha tr: Thanh nhit.
Ch : Phng tr ny cha phong nhit, au u v mt au khng ngng.
(6). Tr tam u

Phng php cha bnh bng tr thuc: u 50 gam, u xanh 50 gam, u en 50 gam.
Cho ba th trn vo ni. Cho nc vo nu thnh canh, cho mt lng ng thch hp vo.
Ung thay tr.
Cng dng cha tr: Gii nhit li thp, b thn tng cng sc khe.

Ch : Phng tr ny c tc dng dng sinh tiu nng.


3. Nhng iu cn ghi nh
Gia ma h nng nc nn la chn nhng phng php gii nhit v chng nng khoa hc,
nhm trnh cc bnh v trng nng.
Trc tin nn to thi quen ch ng ung nc, v khi ta cm thy kht th c th
trng thi thiu nc ri. V vy khng nn i khi kht mi ung nc, nht nh phi b
sung nh k lng nc, mi ngy sau khi thc dy vo bui sng, khong 10 gi tra, 3-4 gi
chiu, bui ti trc khi i ng l thi gian ung nc tt nht, nn ung 1-2 cc nc trng,
khi ra m hi nhiu c th b sung mt lng nc mui thch hp nhm b sung thnh phn
lng mui mt do c th m hi.
Tip , nn duy tr ng gic, v ma h ngy di m ngn, nhit khng kh cao, qu
trnh trao i cht ca c th din ra mnh m, lng tiu hao cng ln, d cm thy mt mi;
gi cho vic ng gic c th khin i no v cc b phn khc trn c th u cm thy
thoi mi, t s c li cho cng vic v hc tp, y cng l bin php hu hiu phng
trng nng.
Tip na, ch khng c ng di ca thng gi ca iu ha v qut in nhm trnh
b bnh do iu ha hoc gi c. Ngoi ra, khi n phi thng xuyn b sung cht dinh
dng, ch yu dng nhng thc n thanh m, d tiu ha, khng nn n nhiu lnh, cng
khng c ung bia v cc ung khc gii nhit, nn n nhiu rau v hoa qu ti.
IV. Bnh bi lit
Bnh bi lit l do gi, lnh, m, nng xm nhp vo c th khin gn ct, khp, cc c v
cc chi trn c th b au, t, nng n, hoc thm ch c cc triu chng ch yu nh cc c c
cm gic nng rt v sng ln hoc vn ng gp kh khn, biu hin lm sng l mc s
tng dn ln v ti pht nhiu ln. Bnh bi lit ch yu do kh khng , ng vn trn c th
khng kn, b nhim cht c t bn ngoi, kh huyt ngn bnh bi lit khng thng. Gn,
mch, khp b au l do thiu cht dinh dng. C th v nhit phong thp ca ty y, vim
khp phong thp, au dy thn kinh, cc bnh v xng u l cc loi bnh ging nhau.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Khng hot c tc dng thng kinh, tiu ph dt au, dng cho nhng ngi au xng, t
phong thp. Cho hn hp khng hot v l tr vo nc si ung nh tr s rt c tc dng
trong vic cha tr bnh t lit.

2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr u vng
Phng php cha bnh bng tr thuc: u vng 25-50 gam, hng tr 3 gam, mui n 0,5
gam. Luc chn u vng, khi cn nng cho thm hng tr, mui n vo l c th dng c.
Mi ngy 1 thang, mi thang ung 3-4 ln. C th ung nh canh u.
Cng dng cha tr: Kin t, tr thp, tng cng sinh lc, b huyt.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b cht c m ngm vo khin au t c gn,
bnh v chn, thiu vitamin B2.
(2). Tr l liu

Phng php cha bnh bng tr thuc: L liu non 10 gam, l tr mt lng thch hp.
Trn hai th vo nhau ri nc si vo i trong 5 pht l c th dng c. Mi ngy ung
mt thang, ung lm nhiu ln.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, li niu, cha si, gii c.
Ch : Phng tr ny dng vi ngi b vim khp thi k u, st hoc b lnh.
(3). Tr khng hot
Phng php cha bnh bng tr thuc: Khng hot 5 gam, tr xanh loi cht lng tt 2
gam, cam tho nng 10 gam, trn u ri nc si vo trong 10 pht l c th dng
c. Mi ngy 1 thang, chia lm ba ln ung.
Cng dng cha tr: Cha chng m hi, gim lnh, cha phong thp, gim au.

Ch : Phng tr trn dng vi cc loi bnh vim khp phong thp.


(4). Tr l thng
Phng php cha bnh bng tr thuc: L thng kh 5 gam (hoc l thng ti 10 gam),
tr xanh 1 gam. Trn ln hai loi vo ri nc si ln trong 5 pht l c th dng c.
Mi ngy ung mt thang, ung lm nhiu ln.
Cng dng cha tr: Gim au, cha phong thp.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b vim khp mn tnh.
3. Nhng iu cn ghi nh
Thi tit ma thu c c im ch yu l nhiu sng, m thp, chnh lch nhit gia
ban ngy v ban m ln, lnh, m v c gi c l nhng nhn t nghim trng, d gy mt
mi v kh chu phn xng, tht, c, tnh mch b tc, xut hin cc triu chng t nh hnh
t, thng t, trc t, c bit l c th suy nhc ngi gi, tr nh v ngi mc bnh
lu ngy th cng d mc phi. Triu chng ch yu ca bnh t lit l xng ct, c v bp tht
d b au, au d di, t hoc c co dui kh khn, cng cng, sng ty, bin thi Bnh bi
lit c th bao gm cc dng bnh au xng khp ca y hc hin i nh vim khp phong
thp, vim khp phong thp loi, bnh gt, vim cc khp quanh vai, vim gn ngoi, vim th
tht, vim xng, v.v

Bc s thng nhc nh ngi dn phng trnh bnh t lit ch yu l phi ch trnh


gi, ty tng lc m ngi ta phi mc thm o hoc t o, ch gi m, nn n thanh m,
thng xuyn tp th dc. Trong cch n ung phng trnh bnh, ngi gi ch yu nn n
nhng cht b thn chc xng, c th n sn ln, ru hm nng hoc canh trng, bch
th; tr em ch yu n nhng thanh m, d tiu ha.
V. Bnh ng kinh
ng kinh cn gi l dng gic phong hoc dng cao phong, l do thn kinh no
khng bnh thng thng xuyn phng in dn ti t ngt pht tc nhiu ln khin cho
chc nng ngn ngi ca no b mt iu tit, biu hin ca n l vn ng, cm gic, thc,
thn kinh thc vt, tinh thn b ngn tr. Biu hin lm sng l t nhin mt thc, t nhin
b ng gc, t chi co qup, si bt mp hoc ming li nhi khng ngt, khi tnh dy li ging
nh ngi bnh thng.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Sm ng c tc dng o thi cht c. em sm ng vi l tr gi nh, cho mt ong vo
trn u, ly nc tr cho ngi in (thn kinh) ung s c tc dng cha bnh rt tt.
2. Cc loi tr nn s dng

(1). Tr chu lan


Phng php cha bnh bng tr thuc: Chu lan 15-25 gam, cam tho 10 gam, tr xanh 1-2
gam. Cho ba loi trn vo trn u ri un si trong nm pht l c th dng c. Mi ngy
ung mt thang, chia lm ba ln ung.
Cng dng cha tr: Hot huyt, gim au.
Ch : Phng tr trn dng vi nhng ngi b ng kinh, vim khp phong thp, vim
mng no kt ht.
(2). Tr vin phn chua
Phng php cha bnh bng tr thuc: Hng tr 500 gam, phn chua 500 gam, go lc 100
gam. Cho nc vo nu chn go lc ri cht ly ct, phn chua, hng tr em nghin thnh
bt, ly ct go lc nn thnh vin nh ht u nh, trc khi pht bnh cho 50 ht vo, pha
thnh tr c cho ngi bnh ung.
Cng dng cha tr: Mt gan, gii bun.

Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b bnh ng kinh.

(3). Tr sm ng
Phng php cha bnh bng tr thuc: Cc loi sm ng, l tr, mt ong va . Sm
ng, l tr gi nh thnh bt, ly mt ong trn u, nn thnh vin. Mi ngy dng hai ln, mi
ln 10g, pha thnh tr cho ngi bnh ung.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, h ha.
Ch : Phng tr ny dng cho nhng ngi b in (thn kinh).
3. Nhng iu cn ghi nh

Phng tr ln cn ng kinh l rt quan trng. V bnh ng kinh khng ch lin quan n y


hc m cn c lin quan ti ton x hi. V vy, phng vic ln cn ng kinh nn nm
chc ba iu di y:
(1). Phi bt u t nguyn nhn ca bnh phng ln cn thn kinh. i ph vi
nguyn nhn pht bnh ng kinh cn tin hnh iu tr v phng trnh. Nguyn nhn di
truyn l mt s tr em d nhy cm vi hin tng co git, di s tc ng ca mt s yu
t mi trng cng gy ra hin tng ng kinh. Do cn phi c bit ch ti yu t di
truyn, nn tin hnh iu tra k cng cc mi quan h trong gia nh, cn tm hiu b m, anh
em v h hng ca ngi bnh c b ng kinh hoc c c im no ca bnh ng kinh
khng, liu c loi bnh co git hay khng, t c th c chng c t l pht bnh ca anh
em, cc th h sau v cc h hng khc, ng thi cng phi ch n vn sinh khi kt
hn, trnh xy ra ngi c bnh ng kinh, nng cao t cht con ngi. trnh c loi
bnh tr tu thp v ng kinh mang tnh di truyn nghim trng ny nn tin hnh kim tra
trc khi sinh mt cch k cng hoc kim tra k nhng tr em mi sinh nhm quyt nh
ph thai hay tin hnh iu tr ngay t u. i vi bnh ng kinh c tnh lin tc nn phng
trnh nhng nguyn nhn c bit c xc nh, trc khi sinh nn ch ti sc khe ca
ngi m hoc cc loi bnh v truyn nhim, thiu cht dinh dng thai nhi t chu nh
hng. Ngoi vic phng trnh sinh n, thai nhi mi sinh b tn thng l mt trong nhng
nguyn nhn quan trng gy ra hin tng ng kinh, trnh tn thng khi sinh sn mang
ngha v cng quan trng phng trnh ng kinh. i vi cc loi bnh thuc h thng thn
kinh trung ng tr em phi phng mt cch tch cc, kp thi iu tr, gim thiu di
chng sau ny cng l khu ch yu phng ti ln cn ng kinh.
(2). Phi tm cch i ph vi vi nhng ngi pht bnh phng xut hin triu
chng ln cn ng kinh mt ln na. Ch yu l trnh nhng yu t ln cn ng kinh v tin
hnh iu tr tng th i vi ngi b ng kinh nhm khng ch ln cn ng kinh ln tip
sau.
(3). C gng gim thiu nhng nh hng khng tt ti thn th, tm l v hon cnh ca
nhng ngi b bnh ng kinh. ng kinh l mt cn bnh mn tnh, c th ko di trong
nhiu nm, thm ch c th l my chc nm sau, v vy, n c th to ra nhng nh hng v
cng nghim trng i vi th cht, tinh thn, hn nhn v a v kinh t x hi ca ngi
bnh. Theo tng kt kinh nghim nhng biu hin lm sng ch yu trong nhng nm qua ca
chng ti, cn phi gim p lc tm l v thn th i vi ngi ng kinh, phi phng
nhng di chng sau ng kinh v coi bn thn ngi bnh nh ngi bnh thng, di chng
sau ng kinh l di chng ca ngi bnh nhng cng l di chng ca ton x hi, iu ny yu
cu ton x hi phi kin tr v thng cm i vi ngi b ng kinh, c gng gim p lc x
hi i vi ngi b ng kinh.
VI. Ph thng
Ph thng l do thnh phn ca nc v natri lu li trong c th, dn ti u, mt, hai chi
di v ton thn b ph. Dng u ngn tay n nh phn trn mt c chn ca cng chn, nu
thy vt lm l c biu hin ca bnh ph thng; mt bin php mang tnh nhy cm hn l
theo di s thay i trng lng ca c th: nu ch trong my ngy m trng lng c th
tng t hn 1 cn tr ln l cng c biu hin ca bnh ph thng. C rt nhiu loi bnh c
th dn ti ph thng, v d nh bnh au tim, bnh thn, bnh au gan v thiu cht dinh
dng, v.v
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Bnh ph biu hin r nht l trn mt, t s nh hng n cng vic ca bn.
cha bnh ph ch yu l o thi lng nc trong c th cho ti khi tiu ph. Trong thi
gian b ph cn kin tr ung tr ngi cao, n c tc dng li niu gii c, l cch c lc
cha tiu ph.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr v u tm vi v b ao

Phng php cha bnh bng tr thuc: V b ao 50 gam, v u tm 20 gam, hng tr 20


gam. Trn ln ba loi trn ri ba bt nc vo, un cho n khi cn mt bt, b cn ung
nh tr. Mi ngy ung mt thang.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, li niu, gim p.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b vim thn ph thng, au tim ph thng.
(2). Tr c qu r c gianh
Phng php cha bnh bng tr thuc: C qu 500 gam, r c gianh 500 gam, v b ao
500 gam, l tr 200 gam, gng ti 50 gam, to 300 gam, ng knh 250 gam, hnh 7 cy.
Cho r c gianh, v b ao, l tr, to , gng ti vo nc nu thnh canh. Sau khi b cn,
ra sch phn ni tng bn trong ca c qu, tip tc nu chn c qu, cho thm ng knh,
hnh ct nh l c th dng c. Mi ngy ung ba ln, chia hp l vic ung canh vi n c
qu.
Cng dng cha tr: B thn, kin t, li niu, tiu ph.

Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi vim thn tiu ph.

(3). Tr vn nin thanh


Phng php cha bnh bng tr thuc: Vn nin thanh 30 gam, l tr 6 gam. Cho nc vo
un si 5 pht l c th dng c. Mi ngy ung mt thang, chia lm 2-3 ln ung.

Cng dng cha tr: Li niu, thng lm, thanh nhit.


Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b au tim ph thng.
3. Nhng iu cn ghi nh
Tr khi trc khi i ng ung nhiu nc, cn ngoi ra bnh ph thng khng th mc phi
trong mt thi gian ngn. Mun gim bt ph thng, bin php c bn nht l bt u t thi
quen n ung trong sinh hot hng ngy, t s c th gim lng nc b tch tr trong c
th. loi b cn bnh ph thng cn c gng trnh nhng thi quen di y:
(1). Do ph thng l mt loi bnh pht ra ton thn, v vy nn nhanh chng tin hnh
kim tra nhng ni lin quan, t mi c th xt r c cn bnh, c bit phi nhm vo
iu tr nguyn nhn pht bnh (nh au tim, au gan).
(2). Khng c thng xuyn n nng nh xoi, tm, cua
(3). Khng c thng xuyn mc cht, c bit l b cht phn cnh tay, qun b b
phn i v nhng b bng, eo u lm tng triu chng ph thng trn c th.
(4). Khng ch lng nc, natri hp th vo c th, king dng nhng thc phm c cha
hm lng natri nhm gim lng th dch, t s gim c chng ph thng.

(5). C gng kt hp gia lm vic v ngh ngi, lm vic qu sc s khin cho qu trnh trao
i cht v tun hon mu tr nn km i, to ra chng ph thng.
(6). i giy cht hoc giy cao gt s khng c li cho tun hon mu chn, trong mt thi
gian di cng s b ph thng.
(7). ng hoc ngi qu lu, khng vn ng trong mt thi gian di khin s hi mu
na di c th b ngn tr dn ti hai chi di b ph.
(8). Khng nn n nhng ngm qu nhiu gia v, y khng ch l v mn hoc nhng
gia v tinh, m ton b cc loi tng, cht mui hoc nhng n cha nhiu hm lng
natri, v d nh nc in phn, cht c chua u khng nn n nhiu. Bnh thng cng
phi khng ch lng mui n hp th vo c th, v d nh khi nu n phi ch khng ch
lng mui n.
(9). Cn xt ti tnh hnh c th s dng nhng loi thuc li niu, ch cn bng cht
in phn. B sung cht dinh dng, lm thay i cc cht cn thiu trong mu.
VII. Vim da
Vim da thn kinh l mt loi bnh trong chc nng ca da b mt i, xut hin r s tn
thng trn da. B mc nhiu phn gy hoc hai bn nch, b phn ng sau u gi, cng
tay, i, bp chn v phn lng, v.v N thng xut hin dng vy tm, hnh tam gic hoc
hnh a gic li lm khc nhau, da dy thm, ng da b ni ln, nhn ging nh ru, thng
c mu hng nht hoc nu nht. B nga d di l triu chng ch yu khc ca bnh. V nh
ngi bnh trn da ton thn c nhn thy r s tn thng cn gi l vim da thn kinh mn
tnh.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Trong l tr c cha hm lng vitamin phong ph. Hm lng vitamin B vo khong 100-
150 ppm. Vitamin B11 l hm lng cao nht c trong vitamin B, n chim khong mt na
hm lng vitamin B, n c th phng trnh nhng bnh v da nh bnh gh.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr mui
Phng php cha bnh bng tr thuc: L tr mt lng va , mt t mui n. Cho nc
vo l tr un si trong 5 pht, khi cn nng cho mui vo o u l c th dng c. Mi
ngy mt thang, dng ngm bn ngoi i vi ngi bnh.
Cng dng cha tr: Lm se da, cha vim, tr nga, khng khun.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi vim da do b cn.
(2). Tr gng gi l ngi

Phng php cha bnh bng tr thuc: L ngi 6 gam, gng gi 50 gam, 2 c ti to v tm,
mt t mui n, tr trn 6 gam. B mui n ra ngoi, cho nc vo un trong 5 pht, khi cn
nng cho mui vo o u l c th dng c. Mi ngy 1-2 thang, dng ra bn ngoi
i vi ngi bnh.
Cng dng cha tr: Gii c, dit khun, tiu c, hnh kh.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b vim da thn kinh.
(3). Nc tr xanh
Phng php cha bnh bng tr thuc: Tr xanh 10-15 gam. Cho nc vo un si trong 5
pht cho n khi thnh nc ct c. Ly bng bng ra nhiu ln bn ngoi ngi bnh trong
10 pht. Ra mi ln vo sng v ti.
Cng dng cha tr: Thanh nhit, gii c, tr phong thp, khng vi khun.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b pht ban m nang.

(4). Tn tr

Phng php cha bnh bng tr thuc: Cam tho, l tr mt lng va . Cho cam tho
vo un si trong 15 pht, dng nc ct ra bn ngoi cho ngi bnh. L tr nghin nh
thnh bt p ln bn ngoi ngi bnh.

Cng dng cha tr: Lm se da, thanh nhit, tiu c, tiu thp.
Ch : Phng tr ny dng vi nhng ngi b pht ban m nang.
3. Nhng iu cn ghi nh
Vo 30 ngy h nng nht trong nm l lc d mc bnh vim da nht, vim da gy nga
nn nh hng ti gic ng v cng vic ca ngi bnh, nu khng kp thi cha tr c th
xut hin bin chng. Theo s gii thiu ca cc bc s chuyn khoa da, vim da vo ma h
thng xut hin 5 dng sau:
Mt l vim da do b kch thch nhit. D pht bnh vo 30 ngy h nng nht trong nm
khin da xut hin nhng nt pht ban ln mu hng. Ngi bnh cm thy nga v s gi lin
tc, lm ch nga b gi xut hin vt gi, ng vy, da dy thm v s tip tc b ly lan, nhit
cng cao, m cng ln, bnh vim da s cng nghim trng, nhit gim bnh vim da
s c kh nng t lnh.
Th hai, vim da do s tc ng ca cc tia sng mt tri. Khi da chu phi nhng tc ng
ca cc tia cc tm ca nh sng mt tri rt d khin da xut hin cc nt ban mang tnh
ph thng. Nhng nt ny s xut hin trong vng 24 ting ng h sau khi chu phi s tc
ng, ngi b nng s c th xut hin nhng mn nc, km theo vic nhng mn nc ny
xut hin l c cc triu chng au u, bun nn, tim p lon nhp v.v Nhng ngi mc
chng bnh ny s c cm gic nng nc nh thiu t v cm thy au n. gim bt s
nh hng ca nh nng mt tri ti ln da ca bn thn th chng ta cn phi ch khi i ra
ngoi tri ch che chn cn thn nh i m hoc c th bi ln da lp kem chng nng
gim tc ng ca tia cc tm.
Th ba l vim da mang tnh kch thch. Vo ma h thi tit nng nc, c th chng ta ra
rt nhiu m hi, c bit l vo thi tit s dng m phm trang im hay cc loi m
phm bi bn ngoi l khng ph hp, thng l mt trong nhng nguyn nhn dn ti vim
da mang tnh kch thch, khi ln da s xut hin nhng nt ban ng thi c cm gic
nng bng v nga ngy. i vi nhng trng hp vim da do b d ng bi ho m phm th
cn nhanh chng khng tip tc s dng ho m phm na, m trc tin cn phi lm th
nghim, nu sau khi c kt qu khng c bt c phn ng khng tt no th mi cho php s
dng.
Th t l vim da do b con trng cn. Phn ln l vo nhng ngy thi tit nng bc
thng nhng v tr d ni mn trn da xut hin nhng nt ban mang tnh thu thng.
Chng ta c th nhn ra c nhng nt thu thng vi mt dy c v u to nh khc
nhau, khi b v ra s c cm gic nng bng v nga ngy kh chu. trnh b vim da do cn
trng cn th cn phi lm tt cng tc v sinh mi trng sng xung quanh, ng thi cn
ng cc cnh ca s hay ca chnh trnh cn trng thm nhp vo trong nh. Khi b cn
trng cn th nhanh chng ra sch nhng ch b thng bng x phng ri bi nhng loi
thuc kh c v bo v nhng ch b thng tn .

Th nm l vim da do truyn nhim. trnh cho da b vim do truyn nhim th trc


tin cn phi lun duy tr s sch s cho da, thng xuyn tm ra, ct mng tay, sau khi da b
nhim nc th cn nhanh chng duy tr da c c s sng khoi v kh. Ch cn phng
phi thong gi, thong mt. Nhng ngi ph n khi dng m phm trang im th cn ch
khng nn s dng qu nhiu bi v nu dng qu nhiu m phm s khin cho s phn tit
ca da gp tr ngi t m dn ti vim da.
VIII. Bnh truyn nhim ng tit niu
Bnh truyn nhim ng tit niu l ch vi khun gy bnh sinh si ny n bn trong niu
o, ng thi xm phm nim mc hoc cc t chc ca ng tit niu. Vi khun l loi vi
khun gy bnh gy ra ly nhim ng tit niu thng gp nht, nhng virus, nm mc v k
sinh trng cng c th dn ti cn bnh ny. Ly nhim ng tit niu phn ln c th dn
ti vim cc b, cn c vo s ly nhim nhng c quan khc nhau m c th phn ra lm
vim ng tit niu, vim tuyn tin lit, vim bng quang v truyn nhim thn. Truyn
nhim ng tit niu l cn bnh thng gp nht ca h thng niu tit, do vi khun i
trng dn ti l thng gp nht.
1. Nhng iu cn ghi nh v dng sinh
Thc nghim chng minh, l tr c vai tr trong vic khng ch vi khun i trng, lin
cu khun v cc virus, l v nhng vt cht loi phenol c trong l tr nh catechin v
theaflavins c th kt hp cng vi anbumin virus, t m gim thp hot tnh ca virus .
Thuc ngm v gingi c trong l tr u c tc dng c ch i vi nhng vi khun l, trong
hiu qu khng vi khun c th c so snh vi hong lin.
2. Cc loi tr nn s dng
(1). Tr rut bc trong thn cy
Phng php cha bnh bng tr thuc: Rut bc trong thn cy 3 gam, c ng tm 3 gam,
tr xanh 6 gam, r c bch mao 30 gam. Trn ln cc nguyn liu trn sau dng nc si
ngm trong vng 5 pht l c th dng c. Mi ngy ung 1 thang, ung lin tc nhiu ngy.
Cng hiu cha tr: Thanh nhit li tiu.
Ch : Phng tr ny ch tr truyn nhim ng tit niu cp tnh, i tiu but khng
thng.
(2). Tr l trc
Phng php cha bnh bng tr thuc: L trc 10 gam, l tr 5 gam. Trn ln hai th ny
vo nhau ri ngm hm trong nc si khong 5 pht l c. Mi ngy ung 1 thang, ung
nhiu ln trong ngy.

Cng hiu cha tr: Thanh nhit, tr ho, li tiu.


Ch : Phng tr ny ch tr truyn nhim ng tit niu cp tnh, i tiu but khng
thng.
(3). Tr xa tin tho
Phng php cha bnh bng tr thuc: Xa tin tho ti 100~150 gam, tr xanh 0,5~1
gam. Cho xa tin tho vo ngm hm trong nc si khong 5 pht, nhn khi nc cn si th
cho tr xanh vo l c. Mi ngy ung t 1~2 gam, ung 3 ln trong ngy.

Cng hiu cha tr: Thanh nhit, gii c, li tiu, cm mu, chng tiu chy.
Ch : Phng tr ny ch tr i tiu ra mu, vim thn, vim tuyn tin lit.
3. Nhng iu cn ghi nh
C rt nhiu phng php c th lm gim bt nguy c pht bnh ca chng vim nhim
ng tit niu. Di y l mt s phng php chng ti xin gii thiu cng c gi:
(1). Cn hnh thnh thi quen ung nhiu nc. Ung nhiu nc cng s khin cho vic bi
tit nhiu, nhng cht dch c trong nc tiu s khng ngng c o thi ra bn ngoi qua
niu o, t gim bt nguy c vim nhim ng tit niu.
(2). Cn ch v sinh sch s b phn sinh dc. Bt lun l nam hay n th u cn phi tin
hnh v sinh sch s b phn sinh dc hng ngy, khng cho nhng cht bn tch t li,
trnh nhng loi vi khun xm nhp vo qua ng niu o.

(3). Cn phi nhanh chng kp thi iu tr cc loi bnh mang tnh vim nhim do virus
gy ra, khng cho cc loi vi khun, virus ny c c hi pht tn ti h thng bi tit nh
cm mo, vim khoang mi v.v
(4). S dng cc loi thuc iu tr sao cho ph hp. Trc khi i ng hoc sau khi v chng
quan h tnh dc nn i tiu mt ln, ph n sau khi quan h tnh dc c th ung thuc (tt
nht l ung theo s ch dn ca bc s) d phng vic vim nhim ng tit niu.
(5). Thng xuyn n nhng loi tri cy hay rau xanh c tc dng li tiu nh da hu, b
ao v.v c tc dng rt tt trong vic d phng vim nhim ng tit niu.
(6). Cn kin tr vn ng nh chy b, th dc dng c, kh cng v.v cc mch mu
c lu thng, tng cng s tun hon mu ca h ni tit, ng thi cng t tng cng
kh nng khng bnh.
Ph lc: Nhng kin thc xung quanh vic
ung tr
I. Pha tr v vic s dng nc vi nhng iu ng quan tm

Vn ho tr ca ngi Trung Quc c lch s lu i, ch ring vic pha tr v s dng


nc cng c bit bao cu chuyn trn thut li t xa ti nay. Lc V Tng trong cun Tr
kinh ch r ra rng: Nc ca n, dng nc sui, nc sng v nc ging. Nc sui ca
n, la chn nc sui trong sut trn dng nc chy xit.
Dng nh bt c ngi Trung Quc no cng u bit ti hai ch Tr o, Tr Long Tnh
v sui h chy ca Hng Chu c coi l hai th tuyt diu nht ca Ty H, iu ny cng
nhn mnh ly nc sui pha tr l tuyt vi nht. Bi v nc sui c cht lc qua
rt nhiu tng nham thch, tng ng vi vic chng ta tin hnh lc nc rt nhiu ln.
Ngun nc ny khng h c ln tp cht, cht lng nc mm, sch, ngt m li cha nhiu
cht v c. Tr nu c pha vi nc sui s tr nn trong hn, sng hn, c th pht huy
mt cch y sc, hng, v ca l tr.
Tip l c th s dng nc ging pha tr, bi v nc ging su cng c mt cht
tnh cht ca nc ging, ng thi cht lng nc ngt, p. Thng thng m ni, nc
di tng su cng c c s bo v ca cc tng nc khc, nhim s gim i, cht lng
nc sch s; tri ngc li l nc tng t nng s b nhim bi mt t, cht lng nc
cng tng i km. Cho nn nc c ly ging su s tt hn l ly ging nng. Tip
l nc ging trong cc thnh ph, ngun nc y thng b nhim nhiu, c v mn
hn, khng thch hp pha tr; cn ngun nc ging nng thn chu s nhim gim,
cht lng nc tt, thch hp cho vic pha tr. ng nhin, cng c s ngoi l, nh ging
Bch Sa rt ni ting nm trong thnh Trng Giang H Nam. Ngun nc ging ny bt
ngun t trong tng nham thch, cht lng nc tt, hn na nc sng Trng Giang
khng bao gi ngng chy nn khi ly nc y pha tr cng c c hng v tt nht cho
tr.
i vi vic s dng nc pha tr vn bit rng ly nc sui ngm l tt nht, nhng
nc nhng ni lu ng nh nc sng dng pha tr cng khng c cht thua km g.
Ha Th Th i Minh ca Trung Quc trong cun Tr s co vit rng: Nc sng Hong
H l th nc t trn tri ri xung, nc c mu c ca t, sau khi lng li th nc s
trong, hng v cng t m to ra. Cu ni ny ni r nc sng h bt lun l c
c cao nh th no nhng sau khi lng v nc trong th vn c th s dng c pha
tr. Tht s m ni, nc sng h rt d b nhim, trong cun Tr kinh ca i ng
tng khuyn co: Nc sng h, nn ly nc ch cch xa ni ngi . Cho nn i vi
nc sng cn phi ly ngun nc cch xa ni con ngi sinh sng. Khi s dng ngun
nc lu ng nh nc sui, nc sng pha tr tin l phi un si tht k, bi v nhng
loi nc ny phn ln l nc cng tm thi, rt d kt hp cng vi nhiu phenol tr c
trong l tr, khng ch khin cho nc tr c mu sc khng c ti sng m cn c th nh
hng ti mu sc ca l tr v cht lng, hng v ca tr khi pha.

Trong nhng thnh ph hin i phn ln con ngi s dng nc my, loi nc ny phn
ln cng l loi nc cng tm thi. Nu trc tin tr nc vo trong ang vi, t qua m
mt ni yn tnh khin cho lu hunh pht tn i mt, ng thi ko di thi gian un nc
si. Nu pha tr vi loi nc sau khi c x l nh vy th cng vn s duy tr c mu
sc ti sng, lc ny mu sc v hng v ca tr cng s ging nh khi chng ta s dng
nc tinh khit pha tr vy.
II. Ung tr nh th no l ng cch nht?
Ngy nay, ung tr tr thnh mt phn trong cuc sng ca con ngi, nhng ung tr
nh th no mi l ng n nht? Phng php ung tr ngy cng c coi trng, bi
nu ung khng ng cch khng nhng khng th hp th c nhng thnh phn dinh
dng c tr m cn c th gy hi cho bn thn. V vy, khi ung tr cn phi ch mt s
im di y:
1. Ung tr sau khi n cm khong na ting ng h l thch hp nht, hn na ung tr
cng khng nn ung qu nhiu nu khng c th dn ti nhng phn ng khng tt nh hng
phn qu , nhp tim p nhanh, mt ng, i tiu nhiu v.v Do canxi c trong nc tiu b
mt i qu nhiu, nim mc d dy b kch thch qu ln, ung tr c trong thi gian di d
dn ti xng ct khng c sn chc v mc chng vim lot d dy.
2. Trc khi i ng khng nn ung qu nhiu tr, nu khng c th dn ti tinh thn tnh
to cao m khng c cch no ng c, t nh hng ti s ngh ngi ca bn thn.
Bui sng ung mt cc tr c th gip cho u c tnh to, nng cao tinh thn. Trong khi lm
vic ung tr cng c th gip tiu tr mi mt, tng cng sc sng, nng cao kh nng t
duy phn on. Va ht thuc va ung tr c th lm gim nh cht c hi c du thuc l
v cht nicotin. Khi xem tivi ung mt cht tr c th gip cho vic phc hi th lc, ng thi
c th lm tiu tr nhng nguy hi ca nhng tia bc x yu. Ni tm li, thi gian thch hp
nht ung tr l do con ngi, do mi trng, do iu kin cng vic m c nhng s khc
nhau, khng nht nh l ung tr trong mt thi gian quy nh no mi l c li. Ly mc
ch gii kht ung tr th cng mang tnh tu , c khi no kht l c th ung.
Nhng bt lun l hon cnh no ung tr cng nn ung tr m, nh vy c th pht huy
mt cch y cng hiu ca l tr, duy tr c mu sc, cht lng v hng v ca n. Tt
c nhng thnh phn c ch c trong l tr, khi nng phn gii cao, cng vi s tng cao ca
nhit nc th phn gii cng dn dn tng cao, hn na du thm c trong l tr ch c
th pht huy khi nhit nc tng i cao, hnh thnh nn mi thm hp dn mi ngi.
Sau khi tr b ngui i th du thm cng khng th to ra c hng thm ca n.
Ni tm li, ung tr c 7 iu nn v khng nn di y:
(1). Nn ung tr ngay sau khi va pha xong, khng nn ung tr pha qua m.
(2). Khng nn thin thc i vi tr: Vi ni sn xut, ch bin v nhng sn phm khc
nhau ca l tr th thnh phn dinh dng trong n cng khc nhau, cho nn trong cng mt
thi gian c th thay th ung nhiu loi tr khc nhau.

(3). Nn duy tr thi quen ung tr nhng khng nn ung qu nhiu trong mt ln hay
ung tr c. Ung nhiu tr c c th khin cho chc nng d dy mt i s iu tit, v th
mi ngi cn phi c bit ch vn ny.

(4). Nn ung tr vo thi gian thch hp.


(5). Ung tr sau ba n v bui tra l tt nht, nhng s khng thch hp nu ung tr
trc ba n hay trc khi i ng.
(6). Tr nn ung khi cn m, khng nn ung khi cn qu nng. Ci gi l tr nng gy tn
thng ti ng tng, tr m c th khin con ngi sng lu.

(7). Ung tr gii kht ch khng nn dng ung thuc. Trong l tr c cha mt
lng ln cht thuc da, nu sau khi ung thuc li ung tr ngay hoc dng nc tr ung
thuc th nhng cht c trong l tr s khin thuc b kt ta, cng dng iu tr ca thuc s
gim thm ch mt i.
III. Khng nn dng cc bo n pha tr
C nhiu ngi thch s dng cc bo n pha tr, mc ch nhm duy tr nhit ca n.
Nhng pha tr bng cc bo n c nhng iu bt li ca n. L tr l mt nguyn liu cha
nhiu thnh phn dinh dng, trong l tr c phenol tr, tannic, cht thm, axit amin v rt
nhiu loi vitamin. Khi dng m hoc nhng loi cc thng thng pha tr, phn ln nhng
thnh phn c ch s c phn gii trong nc khin cho nc tr sn sinh ra hng v
thm, ng thi li khin cho cc thnh phn nh phenol tr v tannic b phn gii mt t
trong nc khin cho nc tr c v hi ng sng khoi. Nhng nu dng cc bo n pha
tr, do nhit lun c duy tr mc cao khin cho cht thm rt nhanh b tiu tan mt,
gim bt hng thm vn c ca n. ng thi, nhit cao cn c th khin cho phenol tr
v tannic thot ra bn ngoi, khin cho tr c mu m, v ng cht. Ngoi ra, do vitamin
khng chu c nhit cao, vitamin trong nhit cao trong thi gian di cng c th
khin n mt i mt lng vitamin tng i ln. V vy, khng nn dng cc bo n pha
tr. Cng nh vy, khng nn cho l tr vo trong bnh ri un ln ung. Nu mun ung tr
nng c th dng cc thu tinh pha tr, sau khi pha tr xong th cho vo trong cc bo n,
nh vy va c th bo n trong thi gian di l c th gii quyt c nhng iu khng tt
do pha tr bng cc bo n dn ti.
IV. Mt m tr pha my ln l thch hp?
Trong cuc sng hng ngy, chng ta thng cho rng: Tr thng hng c bp ch non s
khng thch hp vi vic pha lu, thng thng ch pha hai ln l cho rng chng cn v tr no
c. ng nhin, mc pha tr v non mm ca l tr c quan h vi nhau, nhng iu
quan trng l quyt nh bi tnh hon thin ca l tr sau khi c ch bin, nu khi ch bin
l tr cng vn th cc cht trong l tr cng nhanh chng b phn gii i mt, nhng l tr vn
cn nguyn vn cnh ca n th mc phn gii cc cht trong l tr cng chm.

Theo phn tch, sau khi dng nc si pha ba loi tr l hng tr, tr xanh v tr p hoa,
ln pha th nht c th lm phn gii ti trn 50% cc cht c trong l tr, ln th hai chim
30% v ln th ba l 10%, ln th t l 1~3%. Nhng cht d phn gii trong nc theo nh
phn tch th ln th 3 l tt nht. T gc dinh dng m ni, nhng thnh phn vitamin,
axit amin v cc vt cht v c khc, ln th nht khi pha c th b phn gii ln ti 80%, ln
th hai t l t ti 95%. Cc thnh phn khc nh phenol tr, cafein cng s b phn gii phn
ln ngay t ln pha tr u tin. Sau ba ln pha tr, c bn th cc cht thnh phn dinh dng
b phn gii tan vo trong nc ht.
Ni tm li, nhng loi tr thng thng nh hng tr, tr xanh, s ln pha tr l ba ln l
tt nht. i vi tr long bi v khi pha tr cho vi lng ln c th c th pha thm vi ln
na. Cn i vi hng tr vn th thng thng ch pha mt ln l c.
Ngoi ra, tr xun thng thng c th pha lm 5~6 ln, tr thu c th pha 4~5 ln, cn tr
h th pha lm 3~4 ln. Hn na non ca l tr cng cao th s ln pha tr cng gim. Vic
s dng nhit nc pha tr cng nn cn c vo tui ca l tr quyt nh, thng
thng s dng nc khong 90 0 C pha tr, i vi mm tr ma xun c th dng nc c
nhit khong 85 0 C l tt nht. Trong trc khi pha tr chnh thc nn s dng mt t
nc si thc hin vic ra tr, nh vy c th khin cho l tr cng c sch s. Khi chnh
thc pha tr, thng thng ly mu sc ca nc, hng v ln th hai l tt nht.
V. Nhng ma khc nhau th ung tr cng c s khc bit
Theo cch ni y hc truyn thng, do l tr c rt nhiu loi khc nhau, c s sn xut khc
nhau nn tnh v ca tr ngt ng nng lnh cng c s khc nhau, ng thi tc dng ca n
i vi mi ngi cng c s khc bit. c th c c hiu qu bo v sc kho tt nht,
vo nhng ma khc nhau trong nm xun h thu ng cng cn phi cn c vo cng hiu,
tnh nng ca l tr, cn c vo s thay i thi tit m la chn nhng loi tr khc nhau sau
cho thch hp .
1. Ma xun ung tr p hoa
Vo ma xun tri t vo xun, vn vt m chi ny lc, con ngi v t nhin cng vy,
vo thi khc d chu nht, lc ny nn ung cc loi tr p hoa nh hoa nhi, ngc lan, hoa
qu v.v bi v hng thm ca nhng loi tr ny rt mnh, thm m khng phi l ph du,
sng khoi m khng trm lng, c th gip con ngi lm tiu tan i nhng ci lnh ca ma
ng cn tch t trong c th. ng thi, nhng loi tr c hng thm m c c th sn
sinh dng kh khi i vo trong c th, lm tinh thn con ngi thm phn chn, t c hiu
qu trong vic tiu tr nhng mt mi, nng cao hiu qu c nng ca con ngi.
2. Ma h ung tr xanh
Vo ma h nh nng mt tri nng nh thiu nh t, thi tit nng nc, con ngi ra
nhiu m hi, nng lng tiu hao ln, lc ny nn ung cc loi tr xanh nh tr Long Tnh,
tr Mao Dch, tr Bch La Xun v.v Bi v nhng loi tr xanh ny c mu sc ti sng v
ngt, ng thi c thm mt cht v ng hn, c cng hiu trong vic gii nhit, tiu tr nng
bc, gii c, tr ho, h to, gii kht, sinh tn, nng cao tinh thn, gip tim kho mnh.
Nhng thnh phn dinh dng c trong tr nh vitamin, axit amin v cc khong cht va c
vai tr trong vic tiu thc gii nhit m li c th b sung thnh phn dinh dng cho c th.

3. Ma thu ung thanh tr


Ma thu kh hu kh hanh khin chng ta lun c cm gic ming li kh, lc ny nn ung
cc loi thanh tr nh tr Long, tr Thit Quan m, tr Thit La Hn, tr i Hng Bao v.v
Nc ca thanh tr c mu vng kim, v ca n hp khu v, khi ung vo c v ngt. Tnh v
ca thanh tr l trung tnh, n l s pha ln gia hng tr v tr xanh, khng nng cng khng
lnh, thch hp vi kh hu ca ma thu, thng xuyn ung thanh tr s khin da c mn
mng, ch phi, sinh tn, tt cho hng, c hiu qu trong vic tiu tr nhng ci nng nc
trogn c th, phc hi tn dhc, l mt thc ung bo v sc kho rt tt cho ma thu.
4. Ma ng ung hng tr
Ma ng kh hu gi lnh khin con ngi kh chu, chc nng sinh l ca con ngi gim,
dng kh yu, v th yu cu ca c th i vi nng lng v dinh dng tng i cao,
chnh v vy cn phi lm sao c th lm tiu tan i ci gi lnh, gi m v nng cao sc
khng cho c th. Lc ny nn ung cc loi hng tr nh ch K Mn (c sn ca tnh An
Huy Trung Quc), in Hng, Mn Hng, Xuyn Hng v cc loi tr en nh tr Ph Nh, tr
Lc Bo. Tnh v ca hng tr l ngt m, c protein rt phong ph, rt b ch cho c th, gip
c th sn sinh dng kh, sinh nhit, gi m cho c th, t m tng cng kh nng thch
ng vi kh hu gi lnh ca ma ng. Protein phong ph c trong hng tr c th tng cng
sc kho cho c th, tng cng kh nng chng rt ca con ngi. Ngoi ra, vo ma ng
vic n ung ca con ngi tng, vic hp thu nhng thc n c nhiu du m cng tng ln,
ung hng tr cn c th gip c th tiu tr cm gic ngy m, khai v, tr dng sinh, khin
c th con ngi thch nghi vi s thay i ca mi trng mt cch thun li v tt hn. Tr
en cng c cng hiu tng t nh hng tr.
VI. Nhng ngi nn ung t tr hoc khng nn ung tr
Vic ung tr c rt nhiu li ch i vi sc kho con ngi. Nhng ung t hay nhiu cng
nn tu vo mi ngi m quyt nh, nu khng th vic ung tr s phn tc dng, gy tn
hi ti sc kho ca bn thn. Nhng ngi ri vo trng hp di y nn t ung tr hoc
thm ch khng nn ung tr:
(1). Nhng ngi b mc bnh vim lot d dy: Trong l tr c nhng cht gip tiu ho,
gii tr u phin v tiu tr cht bo m c th con ngi hp thu. Nhng i vi nhng
ngi mc bnh vim lot d dy, vim lot 12 trc trng hoc c hm lng axit d dy qu
nhiu m ni, ung tr s c hi nhiu hn l c li. Bi v trong trng hp thng thng
trong d dy c mt loi vt cht gi l axit phtpho c th khng ch s phn tit axit d dy
ca thnh rut, m cht kim c trong l tr li khng ch hot ng ca axit photpho ny. S
hot ng ca axit photpho sau khi b khng ch t bo thnh d dy s phn tit ra mt
lng ln axit d dy, khi lng axit d dy tng ln th s nh hng ti s phc hi lnh li
ca nhng ch b vim lot trong d dy, khin cho bnh tnh cng thm nng, ng thi khin
sn sinh ra triu chng au. V vy, nhg ngi b vim lot d dy nn hn ch ung tr, t
nht th cng khng nn ung tr c, hoc trong tr c cho thm mt t sa v ng, bi nh
vy c th lm gim vai tr thc y s phn tit axit d dy ca tr.

(2). Nhng ngi b mc bnh x cng ng mch, cao huyt p: i vi nhng ngi ny
khi ung tr cn ht sc thn trng, t nht th tnh trng bnh khng n nh khng nn ung
tr c. l bi v trong tr c cha nhng vt cht hot tnh nh phenol tr, cafein, kim
v.v. Nhng cht ny c tc dng lm hng phn trung khu thn kinh r rt, khin cho tng v
no ca con ngi hng phn cao , cc mch mu thu nh li, iu ny s nguy hi rt ln
cho nhng ngi b mc chng x va ng mch no, n cng l mt trong nhng nguyn
nhn hnh thnh nn chng tc nghn mch mu no.

(3). Nhng ngi b mt ng: Nguyn nhn mt ng th c rt nhiu, nhng bt lun l


nguyn nhn no dn ti mt ng u khng nn ung tr trc khi i ng. l do cafein v
cht thm c trong l tr u l nhng cht gy hng phn. Theo tnh ton, mt cc tr c c
cha khong 100 mg cafein, m trong vic tr liu, lng iu tr cafein cng khng th vt
qu 100~300 mg. T c th nhn thy tc dng ca mt cc tr c, n khin cho h thng
trung khu thn kinh v i no hng phn, nhp tim p nhanh, mu lu thng nhanh, v th
con ngi rt lu sau mi c th i vo gic ng.
(4). Nhng ngi b pht nhit: Pht nhit l do virus, vi khun truyn nhim gy ra hoc do
cc loi bnh khc dn ti triu chng ny. Huyt qun ca nhng ngi b bnh thng
xuyn dn n, ra nhiu m hi, cc cht in gii, thnh phn nc v cc cht dinh dng c
trong c th b tiu hao mt dn ti ming kh kht, nhu cu ung nc tng ln. Trong cuc
sng, c mt s ngi c thi quen cho nhng ngi b pht nhit ung tr nng hoc tr c,
cho rng tr c c cng hiu gii kht hiu qu, k thc khng phi nh vy. Gn y cc nh
vt l, ho hc v cc y bc s ca Anh chng minh, nhng ngi b pht nhit khng nn
ung tr c, bi v cht kim c trong l tr c th kch thch trung khu nhit c th ca
con ngi lm cho s pht nhit cng tr nn trm trng hn.

HT


Chia s ebook : http://downloadsachmienphi.com/
Tham gia cng ng chia s sch : Fanpage : https://www.facebook.com/downloadsachfree
Cng ng Google :http://bit.ly/downloadsach

You might also like