Professional Documents
Culture Documents
2
Vin Cng trnh c bit Hc vin K thut Qun s
Email: qthang48@gmail.com
Tm tt:
Trn c s kt qu nghin cu c cng b ng thi kho st thm mt s yu t ngu nhin ca
mi trng, bi bo gii thiu nhng kt qu nh gi mi v gii hn tin cy ca cng trnh DKI in hnh
giai on xy dng trc nm 1999. Tnh ton c thc hin vi s liu v mi trng bin trong hai giai
on trc v sau nm 2010. Bng phng php m phng Monte Carlo, phn mm cho php thng k s ln
h hng ca tng phn t v xc sut h hng (an ton) ca chng. T nhng kt qu tnh ton gii hn tin
cy, kho st mc nh hng ca nhng yu t khc n kt qu cho ta mt cch nhn nhn khch quan s c
cng trnh xy ra v bin php ngn nga cho cc cng trnh trong tng lai. Kt qu nghin cu l mt phn
trong ni dung d n TB11.6-G2.
T kha: Montecarlo, gii hn tin cy, DKI
1. M u:
Cng trnh DKI c xy dng t cui nhng nm 1980 ca th k trc. Cho n nay c th
chia lm 4 giai on chnh: Giai on 1 (trc nm 1990) c th coi l giai on thn d t phng
n cng trnh, xy dng nng lc tnh ton thit k n nh gi v khng nh kh nng thi cng;
Giai on 2 (t nm 1990 n 1998) xy dng uc 17 cng trnh dng mng cc vi 4 cc chnh,
phn ln cc cng trnh u nm trn bi cn san h c chiu su nc t 12 25m; Giai on 3 (t
nm 1998 n 2009) l giai on gia c nng cp trc tip; Giai on 4 (t 2009 n nay) do nhiu
cng trnh ht tui th thit k nn c sa cha v nng cp bng nhng cng trnh mi. Sau
hn 25 nm, tng bc chng ta c nhng ti liu v mi trng bin ngy mt y cng vi
nhng k thut tnh ton mi cho php nh gi kh nng lm vic ca cng trnh theo nhng tiu ch
ton din hn.
Khc vi cc cng trnh xy dng trn t lin, kt cu chn cng trnh bin nm trong mi
trng cht lng chu tc ng h ngoi lc rt phc tp. Bn cht ca nhng tc ng ny l ngu nhin
v do vy phn ng ca h cng ngu nhin. m bo an ton cho cng trnh, gim chi ph u t trong
vi chc nm gn y thit k cng trnh trn c s tin cy tng bc c p dng trong thc tin
nc ngoi [2] [3] [4] [5] [6]. trong nc, nhng nghin cu tng t cho cc cng trnh bin cng c
trin khai Vin c hc Vit nam [11] [12] [13] v mt vi c quan khc [7] [14] [15][16][17]... Mc ch
chnh ca cc nghin cu l c gng tm ra mt phng php kh d d bo tin cy ca cng trnh do
tc ng ca mt tp cc i lng ngu nhin. Gn y nht l nghin cu chn on trng thi k thut
trn c s tui th m cho cng trnh DKI c cng b trong d n TB 11 (Giai on 1). Kt qu
nghin cu xc nh c tui th ca mt cng trnh DKI in hnh theo gii hn mi. Tuy nhin, vi
cch tip cn ny c kt qu chnh xc cn ph thuc vo nhiu thng s kho st ti cng trnh. Ni
dung bi bo s trnh by vn tt c s l lun nhm xc nh gii hn tin cy ca h kt cu trn c s
s dng phng php m phng Montecarlo. Cui cng s trnh by v d tnh ton xc nh tin cy
nhng trng thi bin khc nhau trn m hnh ca cng trnh DKI khng nh kh nng p dng ca
phng php.
2. tin cy h kt cu v khi nim gii hn tin cy
Cho n nay, phng php phn tch tin cy kt cu thng chia lm ba mc ph thuc
chnh xc thc hin. Phng php mc III c xem nh l phng php xc xut chnh xc trn c
s bit y c trng ngu nhin ca cc bin lin quan. Mc ny cha th p dng i vi cng
trnh bin do cn thiu thng tin ca nhng bin quan trng. Khc vi phng php mc III l
phng php mc II c xem nh kh thi hn do cc bin ngu nhin ch cn m t thng qua hai
tham s l gi tr c ngha v sai lch chun. Mt khc, mc ny cn c th b qua mt s bin t
quan trng, cho php tuyn tnh ha ng cong trng thi gii hn v thu nh m hnh h hng ca
h. Cui cng l phng php mc I, khi ny tin cy c hnh thnh thng qua mt lot cc h s
an ton n l cho trc. Thc cht xc xut ca cc bin mc I l h s an ton c chn.
Nh chng ta u bit, tin cy ca mt h thng l khi nim c nh lng (o theo
xc sut) phn nh kh nng lm vic an ton ca h thng da trn kt qu x l cc phn ng ca h
chu tc ng ca tp cc thng s mang bn cht ngu nhin gy ra [10] [11]. Ni mt cch khc, do
tc ng ca cc bin ngu nhin u vo m h c th trng thi an ton hoc h hng khng s
dng c. Nh th ng x ca phn t hoc c h lun l mt hm ca cc i lng u vo hm
trng thi. Ty theo bn cht ca trng thi la chn xem xt m c nhng cch tip cn khc nhau v
tin cy v tui th. Trong bi bo s s dng trng thi gii hn cui cng nh ga tin
cy ca h mc II.
Nu k hiu G g X iG - l gi tr trung bnh hm trng thi ca h hoc phn t; GN - l sai
lch trung bnh bnh phng ca G ; S l gi tr gii hn trung bnh ca trng thi xem xt v SN - l
sai lch trung bnh bnh phng ca gi tr gii hn cho php. Khi ny ch s tin cy c xc nh
theo biu thc (1) :
SG
; (1)
N 2
G
N 2
S
Theo l thuyt tnh ton tin cy [10 ] ta c th suy ra xc sut an ton ca h bng cng
thc:
Ps
1
exp x 2 / 2 dx ; (2)
2
n n
1 (1 Pfi ) Pf hoc (1 P fi ) PS (4)
i 1 i 1
Vi [Pf] Xc xut h hng cho php ; [Ps] Xc xut an ton cho php ;
Nh vy, theo quan im v gii hn tin cy vic nh gi mc an ton ca mt h kt
cu c th thng qua tin cy ca tng phn t v biu thc (4). Cch nh gi ny l thin v an
ton nhng c th p dng d dng trong qu trnh thit k mi cng nh nh gi tin cy ca cng
trnh c xy dng.
3. Cc i lng ngu nhin nh hng n tin cy chn cng trnh bin
3.1. Tnh cht c hc ca vt liu
i vi vt liu thp, cc tnh cht c hc c trng c s dng khi tnh ton thit k bao
gm : M duyn n hi khi ko v nn E (Mpa) ; H s Poisson ; ng sut gii hn chy fy (Mpa).
Tt c nhng thng s trn u l nhng i lng ngu nhin, do s khng n nh v thnh phn
ha hc, tc ng ca nhng yu t khch quan trong qu trnh gia cng ch to...Gi tr danh ngha
ca cc thng s v sai lch trung bnh bnh phng cho trong bng. Trong qu trnh tnh ton, tnh
cht c hc ca vt liu c xem nh l i lng ngu nhin phn b chun.
Bng 1: Cc c tnh c hc ca thp
E G fy
Cc thng s Ghi ch
(Mpa) (Mpa) (ASTM A7)
Gi tr danh ngha 2.078 E5 0.296 8.443E4 345
Sai lch 0.01 0.026 0.042 0.09
3.2. Ti trng tc dng
Ti trng tc dng ln h c th chia thnh hai dng: ti trng khng i v ti trng thay i.
Ti trng khng i tn ti sut thi gian lm vic ca h v thng dao ng xung mt tr s
danh nh no . Ti trng ny thng c m t bng hm phn b chun.
Ti trng thay i, l i lng thay i mt cch ngu nhin. in hnh i vi cng trnh
bin l ti trng sng, gi, dng chy. Do thnh phn ca ti trng gi v dng chy l nh so thnh
phn cn li nn thng i vi cng trnh bin ngi ta quan tm nhiu n c tnh ngu nhin ca
sng bin.
a) M phng qu trnh ngu nhin ca sng bin
C th xem sng bin ngu nhin nh l s t hp ca v s sng tuyn tnh khc nhau v
bin an, tn s n, cc s sng kn v pha ban u n. Tt c phn b u trong khong [0, 2] v
phng trnh mt sng c vit di dng [8] :
X , t n X , t an exp j (k n X n t n ); (5)
n 1 n 1
B
S
A
exp 4 ; (6)
5
g2 g
4
S 1 5 exp 2 ;
w
Hoc (7)
2 4
h w
Vi 1 4 s 2 ;
2
2 16 ;
2
(8)
gT0 0
gT
hs Chiu cao sng c ngha (m) ; w Tc gi tng ng (m/s) ;
T0 Chu k ct khng tng ng (s) ; g Gia tc trng trng (m/s2)
Nh vy vi iu kin bin xc nh (hs ,w, T0 ) bng biu thc xc nh hm mt ph (6)
v l thuyt xc xut ta c th m phng qu trnh ngu nhin ca sng bin. Mt th hin ti thi
im t bt k ca sng ngu nhin (chiu cao mt sng ti thi in t) xc nh theo cng thc:
N
t an cos n t n ; (9)
n 0
b a
an 2.S n ; ; n n. ;
N
n S ngu nhin phn b u trong khong (0 2).
a, b Min kho st ca ph tn s;
Khi gi tr n, thay i t a n b ta nhn c mt tp cc th hin (t). Vi gi tr trung
bnh c xc nh theo cng thc:
1 N
t lim
k N
k 1
k t ; (10)
1 N
D t lim
k N
k 1
( k t t ) 2 ;
H
thnh phn vn tc v gia tc ca
phn t nc ti mt im trong
khng gian. Mi l thuyt c phm
d
vi p dng khc nhau ph thuc vo
Z
mi quan h gia bc sng v
chiu su nc. Trong bi bo ny
X
chng ti s dng l thuyt sng
Stokes bc 5 c xem nh tng
i ph hp vi vng bin Trng Hnh 1. Thng s hnh hc c bn ca sng
Sa DKI.
Nh vy theo quan im sng ngu nhin khi thit k ly thng s sng theo trng thi cc
hn hoc trng thi s dng th chiu cao sng lun nhn mt gi tr trung bnh hs vi mt sai s no
hs v ti trng tc dng ln h cng thay i tng ng. Trn c s m phng qu trnh ngu
nhin ca sng c c mt tp cc th hin thi im t (thng ly t=0) t xc nh c hs v
sai lch hs. Khi chp nhn gi thit qu trnh ngu nhin ca sng l dng, egodic v phn b chun
ta c th p dng cc cng c khc nh gi tin cy ca kt cu chn cng trnh bin.
c) Tnh ngu nhin ca hng sng v chiu su nc
trn trnh by tnh ngu nhin ca cao mt sng v cch xc nh dng mt sng theo
ph P-M hay ni cch khc ta xc nh uc chiu cao sng ngu nhin cc i ng vi mt trng
thi bin theo cc tham s : chiu cao sng danh ngha, chu k ct khng trung bnh v chiu su bin
thi im tnh.
Nh chng ta u bit, s c i vi cng trnh bin thng xy ra khi c gi bo (trng thi
hot ng cng nh trng thi cc hn). Ti mt v tr xy dng cng trnh, theo s liu thng k ta
xc nh c hng sng, gi thng xy ra. Tuy nhin trong cn bo hng sng, gi tc ng vo
cng trnh l khng th lng trc. Vi nhng cng trnh khng tht s i xng th ng x ca
cng trnh s khc nhau khi hng ti trng tc ng thay i. Do vy thi gian gn y, khi tnh ti
trng sng, gi, dng chy thng chp nhn gi thit ba thnh phn l cng chiu v tc ng vo
cng trnh nh nhau theo mi hng (phn b u trong khong 2). Trong tnh ton ca chng ti
hng sng ngu nhin c tnh theo cng thc :
1. Bng m phng to lp cc i lng ngu nhin u vo X iN x1,i , x2,i , ..., xm,i ;
2. Xc nh trng thi gii hn ca tng phn t theo tp cc bin ngu nhin trn.
3. So snh vi trng thi cho php, xc nh c trng thi h hng hoc khng h hng, m
s ln h hng i vi mi phn t.
4. Quay li bc 1, thc hin (ntest) ln. Tnh t s gia s ln h hng v s ln th nghim ta
c xc sut xy ra h hng ca phn t ; theo cng thc (13)&(14) xc nh c cn trn
v di ca tin cy ton b h.
4.2. nh gi tin cy ca chn cng trnh bin
Chn cng trnh bin l mt h kt cu phc tp chu tc ng thng xuyn ca sng
bin. Trng thi c xem xt khi nh gi tin cy chnh l nhng phn ng ca tng phn t i
vi ti trng tc ng. Khi ti trng tc ng gy ra nhng phn ng vt qu gii hn, phn t s h
hng. phn tch nhng ng x c hc ca h kt cu do tc dng ca ngoi lc cho n nay vn
thng dng phng php phn t hu hn. Nh vy, mi mt ln th nghim theo phng php
Monte Carlo i vi kt cu chn cng trnh bin l mt ln xc nh gi tr cc tr ngu nhin
ca ti trng sng v phn tch ng x ca h bng phng php PTHH. Do sng bin l mt qu
trnh ngu nhin nn vic xc nh gi tr ti trng nh gi tin cy kt cu s kh khn hn.
Tuy nhin mt trng thi bin dng ko di nhiu nht trong vi gi c c trng bng chiu cao
sng ng k Hs v chu k ct khng trung bnh [8][9]. Theo ni dung trnh by phn trn ta xc
nh c cc i lng ngu nhin cn thit tnh ti trng. Bi ton ngu nhin s tr thnh bi
ton tt nh mi ln th nghim. Cc bc tnh ton xc nh gii hn tin cy ca kt cu
chn bng phng php m phng Monte Carlo c th tm tt nh sau :
1. Chun b cc s liu ban u : S liu v kt cu, nhng s liu cn thit v mi trng bin.
Cc thnh phn ti trng khng mang c tnh ngu nhin. Cho s ln th nghim ntest.
2. Xc nh tnh cht c hc ca vt liu theo lut phn b ngu nhin cho; Tnh ton cc c
trng ca sng bin theo ni dung trnh by mc 3.2; Tnh ti trng sng tc ng ln cng
trnh theo cc c tnh ngu nhin xc nh.
3. Theo cc s liu ban u bc 1 v kt qu tnh ti trng bc 2 xy dng t hp ti ph
hp vi cc tiu chun thit k. Phn tch ng x ca kt cu chn bng phng php
PTHH.
4. So snh trng thi chuyn v ca cc nt, trng thi bn, n nh ca mi phn t vi trng thi
cho php. Ghi li nhng trng hp h hng ca mi nt v mi phn t nfi.
5. Kim tra s ln th, nu cha t quay li bc 2 nu tha mn chuyn sang bc 6.
6. S l s liu c xc nh Pfi = nfi / ntest. Vi c h kt cu gii hn trn ca xc xut an
ton tnh theo cng thc : Max Pss (1 Max Pfi ) ; (13)
Cng trnh c tnh ton thit k theo s ngm cng vi chiu su ngm gi nh l 1m.
Hng tc dng ca sng trong iu kin cc hn l hng ng Bc. B s liu mi trng bin
s dng l s liu ca Trung tm kh tng thy vn bin cung cp. T hp ti trng chn cho tnh
ton kim tra l t hp A (Ti trng c nh k =1.0 ; Ti trng thng xuyn k=1.0 ; Ti trng tm
thi trn cc sn k=0.75 ; Ti trng gi k=0.8 ; Ti sng v dng chy k=1).
+15.0
+12.8
377x12
3
x1
77
77
x1
3
2
+6.0(WP)
+5.5 377x12
+4.8
3
77
x1
2
812.8x20.6
MSL (0.0) 0.0
-2.1 377x12
2.7
1 x1
09
6
15.6
609x12.7
-10.0
60
9 x1
2.
7
.7
12
9x
60
720x20
MUD LINE -22.0
-24.0
Hnh 1. S tnh
Tnh ton c thc hin vi s ln th nghim ntest = 10000, mi phng n tnh 3 ln.
Chng trnh c th thng bo chiu cao sng cc i xut hin sau th nghim v s ln h hng
xut hin cc phn t. Kt qu tnh cho trn bng 4.
Bng 4. Gii hn tin cy trn v di theo tnh ton
Ln tnh 1
(1, 0, 0, 0)* (6, 12, 10, 5) (108,101,116,106) (436,433,443,393)
1.000 1.000 0.9992 0.9973 0.9892 0.9628 0.9562 0.8408
Ln tinh 2
(0, 0, 0, 0)* (5, 8, 6, 8) (75,108,97,97)* (418,430,438,410)
0.9999 0.9999 0.9985 0.9969 0.9888 0.9593 0.9556 0.8465
Ln tnh 3
(0, 0, 1, 0) (6, 15, 4, 6) (92,102,112,107) (394,427,444,367)
Trung bnh 0.9999 0.9999 0.9988 0.9970 0.9888 0.9599 0.9558 0.8424
0.9923 0.9733 0.9923 0.9733 0.9622 0.8681 0.8867 0.6218
Ln tnh 1
S liu mi trng bin mi
[7] Bo co khoa hc chuyn d n nhnh TB11.3 (3/2012) Cc thut ton, chng trnh tnh
ton v chn on trng thi k thut cc cng trnh DKI.
[8] V Uyn Dnh, Mi trng bin tc ng ln cng trnh; Nh xut bn xy dng, H Ni 2002.
[9] Nguyn Xun Hng (1999), ng lc hc cng trnh bin, Nh xut bn Khoa hc v k thut H Ni.
[10] L Xun Hunh, Tnh ton kt cu theo l thuyt ti u, Tiu chun tin cy, Thut gii di truyn, Nh
xut bn Khoa hc v K thut, H Ni 2006;
[11] Phm Vn Khi, Tui th mi ca cc kt cu thp ngoi bin; Nh xut bn Khoa hc k thut H Ni
1997.
[12] Phm Vn Khi, o Nh Mai (1999), tin cy ca mt gin khoan ngoi bin i vi trng thi cc hn
do v bn, Tuyn tp cng trnh KH Hi ngh c hc vt rn bin dng ton quc ln th 6, H ni 26-
27/11/1999, tr. 296-302.
[13] o Nh Mai, Nguyn Vit Khoa, Nguyn Hu Cng (2010), Phn tch mi trn quan im tin cy;
Tuyn tp cng trnh Hi ngh Khoa hc ton quc C hc vt rn bin dng ln th 10, Thi Nguyn , tr. 484 -
491.
[14] Bi c Nng, Hong Mnh Khang, Nguyn Qun Thng (2014); Ti u kt cu dn vi iu kin rng
buc l ch s tin cy trn c s phng php PTHH ngu nhin (SFEM) v thut ton ti u DE. Hi ngh
c hc ton quc k nim 35 nm ngy thnh lp Vin c hc; H Ni 09/04/2014;
[15] Bi c Nng, Hong Mnh Khang, Nguyn Qun Thng (2015); Xc nh gii hn tin cy ca kt
cu chn cng trnh bin bng phng php m phng Montecarllo. (Tp ch Xy dng B xy dng
ISSN 0866 0762, S thng 2/2015)
[16] Mai Hng Qun (2013); nh gi tin cy theo iu kin mi m rng ca kt cu cng trnh bin c
nh bng thp, c k n nh hng ca bo cc hn; Tp ch Du kh s 9/2013.
[17] Nguyn Qun Thng, Hong Mnh Khang, Bi c Nng (2015); Thi t k t i u chn cng trinh bi n
vi rang bu c la gii ha n tin c y v b n ; Tuyn tp cng trnh khoa hc Hi ngh c hc Vt rn bin dng
ton quc ln th 12 i hc Duy Tn, TP Nng, 6-7/8/2015.