S T A N B U L MATBAASI

Nuruosmaniye Cad., 90 stanbul

 Bugnn Diliyle

MEVLN
DRDNC BASKI

Yeniletiren :

A. KADR
 DRDNC BASKI
Kasm 1966

Kapak : SAD MADEN

Kitabn ve yeniletirerin ad sylenmeden, hibir iir, hibir yerde

yaymlanamaz ve radyoda okunamaz.
 BRNC BASKININ NSZ

Byk hakm, byk air, byk insan Mevln Celleddin'in

yirmi be bin, alt yz on sekiz beyitlik Mesnev sinden baka
yirmi be bin beyte yaklaan byk bir divan vardr. Vezinlere
gre alfabetik tertibe uyularak yirmi bir divanla rubailerden mey
dana gelen bu divana, bu yzden byk divan anlamna Dvan-
Kebr denmitir.
Mevln, divandaki iirleri de Mesnev gibi irticalen ve o
unu birer mnasebetle sylemitir. O, sem' ederken iir syle
meye balar, iirlerini yazmakla vazifelenen ve sr ktibi anla
mna ktib-al-esrr denen kiilerden hangisi bulunursa derhal
o iirleri kaydederdi.
Mevln, iiri bir gaye deil, bir vasta sayar. Fhi m-fh
inde bu fikrini bizzat kendisi aklar. Bu bakmdan onun her iirin
de bir retme kaygs, bir telkin cehdi vardr. Fakat bir yandan
dnyadan, tabiattan ayrlmay, bir yandan derin, geni, snrsz
bir dnya sevgisi, insan ve insanlk ak, yaaya balan, bir
yandan da kuvvetli bir gr kabiliyeti, canl bir hassasiyet, bu
iirlerdeki didaktik unsuru lirizmle yourur, deta belirsiz bir ha
le getirir.
 Mevln, devrine kadar kurulmu, bnyelemi, hatta olgun
luk devresine girmi olan slm bilgide gerekten de pek ileri
bir erdi. Bundan baka Arap ve Fars edebiyatlarn pek mkem
mel biliyordu. Rumca iirleri bulunduuna gre bu dili de bilirdi.
htimal Yunan filozoflarnn eserleriyle Yunan airlerinin iirlerini
ana dilden okuyordu. Onun gibi mezheplerin deil, dinlerin bile
stne km bir adam, phe yok ki arada bir konuk olduu,
hatta birbiri stne drt gece konuk olarak kald Efltun ma
nastrnn dost rahibine din te k lif etmezdi. Elbette bu rif rahiple
bambaka eyler konuurdu.
Gerek bir bilgi, canl bir hassasiyet, bir zerreyi bile ihmal
etmeyen bir gr kabiliyeti, kuvvetli bir tedai kudreti, yaay
ak ve insanlk sevgisi, kk, yahut byk bir olay dolaysyla
Mevlny dile getirmede, Mevln, sem' ederken vecd iinde
konumadayd. Vezne, kafiyeye pek de nem vermeden sylenen
bu szler, onun lmez iirlerid ir ite.
Mevlnda, ondan nce kalplam ve donmu olan tasav
vuf, nasl canl, nsan, reformcu, bencilikten tamamiyle uzak ve
moralist bir sistem haline gelmi, btn varl kavrayan bir ak
gr olmusa, iir de onun aznda ayn inancn, ayn akn,
ayn grn ifadesi olmutur.
Mevln, bir divan airi olmakla beraber vezinden, kafiye
den holanmyordu. Vezin ve kafiye, sze, harfe bile smayan
mnay kayt altna almadayd. Divan edebiyatnda, hemen her
airde, divan tekniinden, hele kasidelerde kafiye darlndan i
kyet vardr. Fakat bu ikyet, bir gerek payn tamakla be
raber pek de cidd deildir. Mevlndaki ikyetse pek cidd
dir, ileri bir grn ifadesidir. Ben kafiye dnrm; sevgili
bana der ki: Yzmden baka hibir ey dnme. A benim kafi
ye dnenim, rahata otur, benim yanmda devlet kafiyesi sen
sin. Harf ne oluyor ki sen onu dnesin. Harf nedir? zm ba
nn itten duvar. Harfi, sesi, sz birbirine vurup parampara
edeyim de seninle bu de olmakszn konuaym szleriyle
Ey ezel padiah, u beyitten, gazelden de kurtuldum artk. Mf-
teiln mfteiln mfteiln ldrd beni. Bir yanltmacadan ibaret
olan kafiyeyi sel ald gtrd. Zaten airlerin kafalarnn harc,
kabuktan ibaret, kabuktan ve Tanr iir iin kafiye aramaktan
baka bir dert vermedi bana. Sonucu ondan da kurtard beni. u
iiri al da eski bir iir gibi yrt at. Manalar zaten harfe, esintiye
smyor, anlatmak istiyorum amma onlar, bu dilekten stn m
lhazalar, szmz ispat eden ak delillerdir. Bir baka gaze
linde de Sus, bundan byle iiri de, kafiyeyi de bizim cinsimiz
den olmad iin, gayret edeceiz, bolayacaz, artk onlara da
aldr etmeyeceiz demektedir.
Yaay ve kinat daim bir olu, durmayan bir deime ve
yenilenme gren ve u hem var, hem yok olan dnyadan azar
azar yoklar gittiler, varlar geliyorlar diyen Mevln, Can tence
resinden kanl kpkler samak, iki cihann szn de bir azdan,
bir hamlede syleyivermek istiyorum derken hep bu yenilii, de
imeyi, bu oluu dnmede ve gnnn Ahmedi olduuna
inandndan ypranm konularla airler tarafndan gevelenmi
mazmunlar sylemeyip yepyeni eyler sylemeyi istemektedir.
Bunu baarmtr Mevln ve kendisi de bu baarsn yle bil
dirir: Eski mallar satanlarn nbeti geti. Yeni eyler satyoruz.
Bu pazar, bizim pazarmz imdi.

Mevln, Arap edebiyatn pek iyi bilir. Bilhassa Mteneb-

bye pek dkndr. Birok iirlerinde l havasn duyarz, ayak
larmz kumlara batar. ran edebiyatn bildiini sylemeye bile
lzum yoktur. Onun iirini ren unsurlardan biri, mazidir. Hind -
Iran ve Yunan m itolojisi. Mukaddes Kitapta ve Kur'nda geen
hikyeler, bu hikyelerin eitli tesirlerle ald ekiller, sonra
dan klasiklemi Arap ve ran halk hikyeleri, btn bunlardan
meydana gelen kalplam mazmunlar, btn geniliiyle Mev-
ln'nn iirinde yer alr.
Mevlnnn iirlerindeki ikinci unsur, halk unsurudur. Zaten
onun dili, halk dilidir, halk Farsasdr. Bu Sen ve A ttrda da
vardr. Fakat onlar, tavsiflerinde zamann klasik Farsasna ba
vurmulardr. Halbuki Mevln, ne Mesnevsinde, ne Dvnnda,
ne de nesirlerinde zamannn klasik Farsasn kullanmamtr.
Mektuplarnda bile meramn anlatrken halk dilini kullanmtr.
Burda unu da bilhassa kaydedelim: Mevln'nn, Mesnev'deki
slbuyla Dvnndaki slbunun ayr olduu hakkndaki kanaat
tamamiyle yanltr. Netekim Mevlnnn, Mesnev'de didaktik,
Dvnda lirik bir hviyet tad hakkndaki sylentiler de by
ledir. Mevln Mesnevde neyse Dvnda da odur.
Mevln, halk dilini iir dili olarak kullanmtr. Onun iir
lerinde, halk dilinin btn hususiyetlerini, btn halk tabirlerini
buluruz. O, halka halkn diliyle hitap etmi, tekellften kanm,
hayatnda olduu gibi iirinde de halktan ayrlmamtr. Zaten
akas, Mevln, halkla konuur, bu konuma, iir olur.
Dvn'daki iirlerinde de Mesnevde olduu gibi baz hikye
lere girdii olur. Zaten o, her iki eserinde de, anlatmak istedii
fikrin bilgisini yapmaz, bilgiyi halka, halk anlayna gre ve hi
kyelerle, tem sillerle sunar, onu, yle bir hale getirir ki anlal
mamasnn imkn kalmaz.
Mevln'nn iirlerinde halk hikyeleri gibi ata szleri, halk
mecazlar, halk inanlar, byk bir yer alr. Hatta onun iirleri,
bu halk unsurlaryla yorulmutur.
Mevln'nn iirindeki nc unsur tabiat ve hayattr. Kn
zulm, baharn ltfu, gzn hzn, tarlalar, tohum, deirmen, top
rak, dere, dereye banlan kuru ekmee katk olan nane, ehir,
ky, pazar, sonra da, tepe, ova, oklukirpi, tuzak ve tane, arslan,
timsah, kpek, kedi, karnca, sinek, hatt sinein, elleriyle bana
vurmas, glck, saman p, yelden perian olan sivrisinek, ya
murla hayat bulan ayr imen, kasrga, kum, Bozkr, l, kaya...
Dam kenar, duvar, k, gne, eme ve testi, deniz ve dalga,
gemi, geminin alabilecei son yk, yzmek, yzerken azn ap
kapayamamak, balk ve baln feryat edemeyii, ormanlar, or
manlarda gizlenen arslan, arslanlar avlayan ceylnlar... Ordugh,
ordughta dalgalanan bayrak. Btn bunlar, onun istiarelerini
ren eylerdir. Onun iirinde arap alev alev yanar. Iklar ordu
su dalga dalga gelir, karanlklar bozar, karr. Sarhoun sende
lemesi, dilinin pelteklemesi', yklp kendinden gemesi, yahut
delinin zincirini gevelemesi, zincirden boanan lgnn pazara gi
rince tezghlarn yklmas, halkn birbirini ineyerek kamas,
ktlk, alk, bir dilim ekmek iin yenen amarlar, kendilerini be
enenlerin byk burular, hkmetin mal msadereleri, ba ha
val k, insanl temsil eden sevgili, btn bunlar, onun hayat
tan ald ve iledii eylerdir. Aacn yerden el karp ycelii,
taze ve scak bir somunun gzellii, bayat ekmein u fa la n ^ y e r
lere denmesi, onun gznden kamaz. Geree ulamam ve
bir fikre saplanp kalm olanlar, hi ieriye girmeyecek olan
kap mandalna, kabiliyetsizlere sz sylemeyi kaya kamaya, l
ykamaya benzetir. Sr saklamann lzumundan bahsederken de
nizin, kesesini balayp suratn buruturarak sert bir halde, ben
de inci ne gezer, diye oturuunu rnek verir. Terk ediliini anla
 trken, beni der, diinin dibinde kalmm gibi diliyle karp att.
Ayrln anlatrken, elindeyken der, taze bir somun gibiydim,
kpkrmz bir yzm vard; senden ayrlnca bayat ekmek gibi
ufalandm, yerlere serildim; gel, beni yerlerden topla. Dostuna,
acele gelmesini sylerken, aman der, ayana diken bile battysa
karmak iin oturma; bana kil srmsen bile su dknme, y
kanma, hemen gel. Hicran, gze yamanp kalm gz arsna, i
tiyak, yzn gklere tutan yere benzetir. Hakikat erlerinin ih
tilfn, eek satanlarn kavgasyla, grltsyle anlatr; hepsi bir
ayr lf syler, bir kavgadr, bir grltdr kopmutur; fakat mak
sat eein satlmasdr; hepsi ayn fikirdedir. Hakikate erenler
deniz gibi susarlar onca. Hibir eyden haberleri olmayanlarsa
dalga gibi grlerler. Gne ateten bir kaftan giymi, dnyay ay
dnlatmadadr; o da atelere brnmtr, dnyay aydnlatmak
ister. Bir blk halk, aklla sarhotur, bir blk halk, aklszlktan
sarho. Bir kpteki araptan herkes baka bir eit esrimitir.
Bir glden, her ayakta baka bir eit diken vardr. Fakat hakikat
erenlerinin sarholuu, bsbtn bakadr. Dnyaya sahip kii
lerdir onlar. Sefere ktlar m gnele ay yastk olur onlara.
A t srdler mi yedinci kat gk meydanlardr. Felek sofrasna
otururlar amma gne gibi ay' bir lokma yaparlar. Kh gk gibi
karnlarn ayla, gnele doyururlar; kh gne gibi karnlar ol
mad halde btn bulutlar yutarlar. Yldz kseleriyle arap
ierler. Birbirlerinin akyla candan geerler. Dnyay istemez on
lar, dnya onlar ister. Gnl gibi altst olmulardr. Can gibi ne
balar vardr, ne ayaklar. Glden neeli, selviden hrdr onlar.
Elbiseleri gne dr. Kan dalgalar arasndadrlar, fakat etek
leri tertemizdir. Diken iindedirler, fakat gl gibi glerler. Mah
pusturlar, fakat kpteki arap gibi coarlar. Kaytlar yoktur on
larn. Cehennemi smrp imedeler, cenneti dileyene bala-
madalar. Bayrak sahibi padiahlar bir habbeye bile almazlar, al
ka ihtiyalar yoktur. Bin bile olsalar hepsi birdir. Birbirlerine
secde eder onlar. ehirlerinde bir tek hkim vardr ve her kalpte
yaayan, her yrekte arpan odur: Sevgi, insanlk sevgisi. '

iirlerini bu unsurlarla ren, bilgiye k olan, deta modern

bir air hviyeti tayan Mevlnda devrinin btn detleri, ge
lenekleri, inanlar, olaylar grlmededir. Beyler azametle bryk
burmadadr, padiahlar rvet almada. Belli olsunlar diye klele
rin yzleri dalanmada. Askerler, sava, sava aletleri, Mool ak
n, yklan ehirler, yanan kyler, divan, ktipler, kad, vali, muh-
tesip, kale dizdar, kale kprsnden geerken alnan ayak bast
paras, hara, herhangi bir babayiit yznden hara alnamayan
ky. Karanlk sokaklar, geit vermez dalar. ehirlerde kurulan
pazarlar, noksan teraziler, hrszlar, kale duvarlarndaki resimler,
kesik balar. Kafes arkasndaki kadnlar, delilere ta topa atan,
yahut denee binip at koturan sokak ocuklar. maretler, tek
keler, yalanc eyhler, domatik bilginler, klasik bilgi, meyhane
ler, sarholar. Ahiler, rintler, dnlerde alnan davul, zurna,
dmbelek, sipahiler. Av, avc, doanlar, tavla ve satran dkn
l, top ve evgn oyunu. Zindan, uykudan medet uman mahpus
lar, cemiyete bir yara olan bekr odalar. Posta gvercinleri, g
vercinlikler... Hsl btn lke, lkedeki her ey, onun iirlerin
de hair neir olmadadr.
Mevln, devrinden nceki hayat bize verdii gibi devrinin
btn hususiyetlerini de, byk bir sadakatle vermededir. Fakat
o, bununla da kalmaz. leri bir grle, nsan bir duyula gele
cei de duyar, sezer, hatta grr, bize de gsterir. Bu bakmdan
Mevln, yalnz ran edebiyatnda deil, dnya edebiyatnda tek
airlerden biridir, dnya apnda bir airdir, bir mtefekkirdir.
Mevln Celleddin adl eserimizi yazarken, byk insa
nn bz ijrlerini, nazmen tercmeye kalkmtk. Fakat divan
tekniiyle tercme etmede ne bir mana vard, ne bir fayda. Bu
gnn genci, bugnn genlii, bundan hibir ey anlayamazd,
hibir zevk alamazd. Bu yzden, airliinden, hem de byk bir
air oluundan zerre kadar phemiz olmayan A. Kadire bavur
duk. A. Kadir Mevln'nn on gazeliyle yedi rubaisini byk bir
kudretle yeniletirdi. Yeniletirirken as Narn defalarca okudu,
okuttu. Her iirde esas fikri, her iirde tekrarlanan temi buldu,
her iirdeki havay kavrad. Bir iir zerinde gnlerce deil, ay
larca urat.
Bu sefer, Mevlnnn otuz alt gazeliyle sekiz rubaisini mem
leket irfanna, bugnn genliine sunuyor. Bu iirlerin bir ksm,
baz dergilerde yaymland, beenildi. Mhim bir ksmysa hibir
yerde yaymlanmad. Kudretli air, be yldan fazla bir zamandr,
bu ile urat, zaman zaman Mevlnnn iir dnyasnda yaad.
Sunulan iirlerde kronolojik bir tertip vardr ve bu tertip,
zoraki deildir, iirlerden aka belirmededir.
iirlere verilen adlar, iirlerdeki ana fikri belirtmektedir. Fa
kat A. Kadir, bu adlar da iirlerden almtr, kendisi vermemitir
o adlar.
A. Kadirin bu yeniletirmelerinde, en mhim nokta, aslla-
rna harfi harfine uygun olmasn salam bulunmasdr. Hatta
air, bunun iin her iirin bana, Farsa aslnn ilk beytini yaz
m, karlatrmak isteyenlere kolaylk gstermitir. iirlerin bir
beyti, A. Kadirde baz kere bir, baz kere be msra olmu,
fakat o, hibir vakit, ana fikri alp onu yeniden, bir baka tarzda
iirletirm ek yolunu tutmam, daima asla sadk kalmtr. Gazel
lerin baz beyitleri, o zamann bilgisiyle izah edilebileceinden
baz gazellerde, bu eit beyitleri yeniletirmemi, onlar feda et
m itir ki bunda da mazurdur.
Hsl bu ie onu tevik ettiimden dolay kendimi bahtiyar
sayyorum. Byk air ve mtefekkir Mevlny, bugnn Trke-
siyle, bugnn iir tekniiyle bize sunan A. Kadiri candan, g
nlden tebrik eder, byk bir baar kazand bu ite devamn,
mesel, Firdevsyi, Hfz, Sd'yi ve dier deerleri de bu tarz
da vermesini temenni eylerim.
stanbul, Ekim 1955 Abdlbki GLPINARLI
 BU YENLETRMELER N NELER DEND?

Serbest msrac cereyann nnde, geni bir tercme ufuu

alm bulunuyor. Kristof Kolomb'un yumurtas kadar sehli mm-
ten olan bu ekli bize bulup getirdii iin A. Kadire teekkr
borluyuz.
(V - N)
Akam (12 ubat 1954)

A. Kadir tarafndan bugnk dille yeniletirilen baz rubaileri

okuyunca hem zevk duyduk, hem de sevindik. Zira, Mevlny
artk ocuklarmz da okuyabilecek.
Cevdet Perin
stanbul Ekspres (18 ubat 1954)

Montaigne, iir iin, ... muhakememizi tatmin etmez, allak

bullak eder diyor. u iiri okuyun bakalm, dedii doru mu :

Gneim, aym geldi.

Gzm, kulam geldi.
Gm bedenlim geldi.
Altn madenim geldi.
Bamn sarholuu geldi.
Gzmn nuru geldi.
Baka bir ey dilediysen
te o baka bir eyim geldi.

Bu paray, zmir'de kan Varan Dergisi'nden aldm. A. Ka-

d irin Mevlndan yeniletirdii bir iir. A. Kadir, durmadan, g
zel diliyle bize Mevln'y veriyor. Seviniyoruz. Bu gzel i iin,
A. Kadiri tebrik ederiz.
Tevfik Akda
airler Yapra (Haziran 1955)
 Mevln, ana dili gibi syleseydi aa yukar byle syler
di; A. Kadir gibi...
Bugnn Diliyle Mevln air A. Kadir'in gzel Trkesiyle
baucu kitabm.
Hasan-li Ycel
Cumhuriyet (18 Aralk 1955)

Farsa eserleri bize eski nazm tipleriyle de tercme etme

ye kalkmlard. Muvaffakiyet elde edilememiti. Fakat yeni
tip serbest msralarla ruh iyi nakledilebiliyor. Gen air A. Ka
dir, bu tecrbesiyle Trkemize kymetli bir eser kazandrmtr.
(V - N)
Cumhuriyet (22 Aralk 1955)

Neslimizin usta airlerinden A. Kadir, Bugnn Diliyle Mev

ln adl bir kitapta bu dnya bynn 44 iirini u son gn
lerde okuyuculara sundu. Dil arl, deyi rahatl, iir lezzeti bu
ziyafetin zeliiklertndendir. Mevln gibi bir iir ulusunu bug
nn diliyle, bozmadan, eksiltmeden, deerlerini kaybettirmeden
okuyucuya ulatrmak kolay bir i olmasa gerek. A. Kadir byle
etin, hatt tehlikeli bir ie giriirken herhalde ok dnm,
ok korkmu olmaldr.
Reat Taus
Ulus (22 Aralk 1955)

Kitapta okuduumuz iirlerdeki dil ustal, msra kurulula

rndaki kusursuzluk ve salamlk da, bize bunu aka gstermek
tedir. Bu yeniletirmeler, bize iki eyi retiyor: Biri, Mevln-
nn, yedi yz yl sonra hl, gen air olarak yaamakta oluu
nu, br, A. Kadirin bu iteki baars ile, iirdeki ustaln...
Akis (24 Aralk 1955)

Bugnn Diliyle Mevln kitabndan bahsedecek her kii

nin ilk zerinde duraca zellik A. Kadir'in baars olacaktr.
Mevlnnn bu kitapta yer alan iirleri onu yzyllardr yaayan
byk bir air kiiliiyle bize tantyor. Btn byk airler, sa
natlar gibi Mevln da yzyllardanberi eskimeyen, taze, yeni,
deiik bir sesle bugne sesleniyor. ou iirlerini okurken a
irin bir yakn, bir dostu, ayn duygular paylaan, ayn endieleri
duyan, sevinen, zlen bir hemcinsi olduumuzu anlyoruz. Di
van airlerinin dnya gereklerinden, hayatn scaklndan, ya
amann tadndan uzak, kendi gerek d dnyalarnn kapal ha
vas yerine Mevln, insanoullarnn en insan, en gerei, en
canls olarak karmzda. Dar, geri, basit zevkler, anlaylar Mev-
lndan uzaktr. O yz kere tvbe bozmu olan bile kapsndan
ieri aryor.
Bugnn Diliyle Mevln y okuyan amzn her kiisi
ada bir airle karlat sansndan kendini kurtaramayacak.
Sanki gnmzn byk bir airi yazm bu msralar. Sanat ala
nnda eskimemeye, ypranmamaya verilecek esiz bir rnek.
A. Kadir'in yeniletirdii bu iirler, Mevlny gnmz okuru
nun sevdii, sayd bir air yapt gibi gelecee de onu anla
lr, sevilir, saylr bir kiilikle brakacak.
Oktay Akbal
Vatan (1 Ocak 1956)

A. Kadir, gerekli olan, olduu kadar da ge kalan bir yapt,

Bugnn Diliyle Mevln y, gnmzn diline, amza kazan
drm bulunmaktadr. Gemi Trk edebiyatnn sayl tanklar
arasna imdiden katm olduu yaptndaki baarsn anlatmak
ta glk ekiyorum.
A. Kadir, unutulmayacak, adn unutturmayacak bir yapt koy
mutur ortaya.
smet Ercan
Kaynak (ubat 1956)

Eskinin hmanist deerlerinden faydalanabilmek iin herey-

den nce gemie ait sanat eserlerinin bilimsel bir grle elen
mesi ve kymetlendirilmesi gerekir. Bu arada bizim iin nemli
olan bir nokta da, edebiyat alannda dili eskiyen ve bylece anl
mas gleen, ou zaman da imknszlaan eserlerin sadele-
tirilm esidir. A. Kadir'in Mevlndan yapt yeniletirmeler buna
en gzel rnektir.
A. Korkut Bilgi
Ycel (Haziran 1956)
 Gen ve deerli air A. Kadir'in geen sene nerettii Bu
gnn Diliyle Mevln s, dil bakmndan Mevln hakknda bu
gne kadar yazlm olanlarn en gzelidir.
Kemal Zeki Gencosman
Dnya (21 Aralk 1956)

A. Kadir'in sesini duydunuz mu? Kadife sesini? Nereden

geldiini, hangi yeralt maaralarnda yumuayp, insan kaderi
ni yklendiini kestiremezsiniz. lk insanln maaralarndaki yo
sunlu duvarlarn arasnda bekletilmi kelimelerin senfonisini din
lediniz mi onun azndan, Mevlnnm Trkesini okurken o? Bu
kk bedenin, bu kuru yzn neresinden kar da insan rper
tir iir?
Fikret rgp
Yenilik (Ocak 1957)

Geen hafta Mevln Haftas oldu. Konyada gn

gece sren anma trenleri yapld. Radyolarda Mevln anld.
Bu arada kimsenin farketmedii bir ey oldu: Bugnn Diliyle
Mevln adl kitabn ikinci basks yaymland. Ama ne o radyo
larda zoraki bir vecitle hnkrenler, ne de gnlerce gazete k
elerinde dervilik hikyeleri anlatanlar durmadlar bunun stn
de. Durmak deil, lfn bile etmediler. Ama Mevlnnn 685 inci
lm yldnmnde adna en gzel armaand bu kitap. Bu yz
sayfalk kitap btn o gnlerle, gecelerle yaplp sylenenlerden
daha gzel, daha srkleyici, daha manal: nk Mevln konu
uyor bu kitapta. Bu kitap bize Mevlnnn iirini tattryor. Hem
de nasl: Ikl bir alayan sularn, iimiz dolup taarak ierce-
sine... Hem de nasl: Mevln'y dervilik dknlerinin anla
dklar gibi bir dnya tesi klavuzu gibi deil, yaamay, tabiat,
insanl yzde yz sevdiren iirleriyle.
A. Kadirin bize, bugnn diliyle sunduu Mevlnnn iiri
ni ierken duyduum,uz ey, hi de o tekke kaknlarnn zledik
leri bulank bir m istiklik deil. imize dalga dalga k doluyor
bu iirleri okurken. Hayata daha ok inanyor, daha derinden du
yuyor, seviyoruz.
Adnan Cemgil
Yeni Gazete (26 Aralk 1958)
 On alt yl susan bir ozann, ne de olsa, bir unutulmas var
dr elbette. Oysa A. Kadir, ozan olarak, pek yle unutulacak ki
ilerden deil.
Ne var ki, A. Kadir, adnn bir eit unutulmu lar arasna
girdii srada, okura kendisini bir baka yanyla tantt. Bug
nn Diliyle Mevln ksa zamanda ikinci basksn yapt. Byk
Mevln'nn iirini onun diliyle manzum olarak okuyabildik. Bu,
gerekten g yaplr, byk saylmas gereken bir iti.
Yurdakul Mehterolu
Ulus (21 Ekim 1959)

A. Kadirin Mevln tercmeleri, Mevln'dan bugne kadar

eitli dnya dillerine yaplm tercmelerin en baarlsdr ve
bunlar her okuyan tarafndan hayranlkla karlanmtr.
Akis (26 Aralk 1960)

Herkes Mevlnnn byklnden sz eder. Hatt slm

dnyasnda Mevln'ya yar peygamber gzyle baklr. Ama ka
kii b ilir Mevlny? Ka kii tadna vararak okuyabilir? ite
A. Kadir'in hizmeti bunun iin byktr. O bize Mevlny tant
mtr. Mevlny, Trke bilen herkesin zevkle okuyabilecei
biimde verm itir bize. Bu, kmsenecek bir i midir?
Hseyin Korkmazgil
Yn (1 Austos 1962)

A. Kadir'in baaryla yeniletirdii Bugnn Diliyle Mevl

n adl yapt Mevlnnn olgun ozan kiiliini en gerek yn
leriyle tanmama klavuzluk etti. Mevln'nn geni dnceli bir
halk ve insanlk dostu, byk bir zgrlk, hak, bir gerek sevgi
lisi, yce bir bilgin ve dnr olduu kadar insanla unutulma
yacak seslerden birini getiren ulu bir ozan olduuna bu kitap ne
gzel tanklk ediyordu.
A. Kadirin bu ustaca evirileri Mevlnnn iirlerinden en
sekin blmleri gnmz iir diline kazandrmakla, onun en g
l ynn yeni bir yaamaya kavuturmutur. Gen kuaklar iin
yeni bir bulu ve iir ufuklar aan bu kitapta, Mevlny deta
modern bir air kiiliiyle ortaya km gryor, sanat alannda
her ada yeni ve kalc olmann da gizlerinden birini buluyoruz.
Ahmet Koksal
Su (1 Aralk 1962)

Bu kitap Dou kltrnn sesini yeni iirin ve sade Trke-

nin kalbnda duyuran ilk adm oldu sanrm.
A. Kadirin Mevln evirileri byk gerek deerleri tesinde
bir baka deer de tayorlar: Azln deerini... stelik bu ite
bizden ok yetkili kimselerin oybirliiyle evresinde kavutukla
r fik ir udur: Mevln, iirlerini Trke syleseydi, ancak byle
sylerdi.
lhan Seluk
Cumhuriyet (11 Temmuz 1963)

Bizde toplumcu iirin nclerinden olan A. Kadir, Doudan

ve Batdan yapt evirilerle de n yapmtr. Bu eviriler ara
snda zellikle Mevlndan olanlar byk ilgi uyandrm, yan
klar yapmtr. Bunda A. Kadirin ll ve uyakl iiri, bugnn
serbest iir diliyle rahata syleyebilmesi yetenei yannda, Mev-
lnnn felsefesine inebilmesinin de etkisi byktr.
nal Sakman
Tercman (4 Austos 1963)

Sekiz yl nce de yazmm ya, Mevln gnmzn bir airi

oluvermi. A. Kadir alm o iirleri yeni bir kalba sokmu. Bu
gnn insanlarnn anlayaca, sevecei bir biim, bir tad vermi.
Bilgi kiiler istedikleri kadar Bu Mevln deil! desin
ler. Bugnn diliyle yazan bir Mevln var karmzda. Bize ya
kn, bizden bir kii. amzn bir sanats A. Kadir bunu baar
m. Bu kadar bize yeter. A. Kadir'in tantt Mevln'y seviyo
ruz, benimsiyoruz.
Oktay Akbal
Vatan (10 Austos 1963)
 Mevln'nn iirleri, bugnk dile evrilirken, bugnk iir
biimlerine aktarlrken, onda hep yeni duran z burada, hma-
nizmada sanyorum. A. Kadir, kendi gcn ve ustaln katarak,
onlara yeni bir g, bir tazelik ve gzellik vermitir.
M . Erdost
Ulus (13 Temmuz 1963)

Bir iiri bizim dile aktarrken, allan ou szckleri Trk-

eleri ile deil Acemceleriyle karlar olmuuz. Bunu yenmek ge
rekti. A. Kadir'in Mevln evirilerinde yendik. Kadir, Bugnn
Diliyle Mevln da bu baary elde etm itir. Allan ve Trk-
ede yerlemi Acemce kelimeleri bile Trkeleriyle karlam
tr. in kolayna gitmemitir.
Mehmet Kemal
Vatan (12 Austos 1963)
h a y a t in i
L G L E N D R E N
R LER
GTME, STEMEM!

Ho hrman mtrev ly cn- can b men merov

y hayt- dstan der bstan b men merov

Demek sen bylcT salna salna bensiz gidiyorsun,

ey cnmn cn.
Ey, dostlarn canna can katan,
gl bahesine byle bensiz gitme, istemem.

stemem, ey gkkubbe, bensiz dnme.

stemem, ey ay, bensiz doma.
stemem, ey yeryz, bensiz durma.
Bensiz geme, ey zaman, istemem.

Sen benimle beraberken

hem bu dnya gzel bana, hem o dnya gzel.
stemem, bensiz kalma bu dnyada sen,
o dnyaya bensiz gitme, istemem.

stemem, ey dizgin, bensiz at srme.

stemem, ey dil, bensiz okuma.
stemem, ey gz, bensiz grme.
Bensiz uup gitme, ey ruh, istemem.
Senin aydnlndr aya n veren geceleyin.
Ben bir geceyim, sen bir aysn madem,
gkyznde bensiz gitme, istemem.

Gl sayesinde yanmaktan kurtulan dikene bak bir.

Sen glsn, bense senin dikeninim madem,
gl bahesine bensiz gitme, istemem.

Senin gzn bende iken

ben senin evgnn nndeyimdir.
Ne olur, ylece bak dur bana,
brakp gitme beni, istemem.

O gzelle berabersen, sen ey nee,

istemem, sakn ime bensiz.
Hnkrn damna karsan, ey beki,
sakn bensiz kma, istemem.

Bir ey yoksa bu yolda senden,

bitik bu yola denlerin hali.
Ben senin izindeyim, ey izi grnmez dost,
bensiz gitme, istemem.

Ne yazk bu yola bilmeden, rasgele girene!

Sen ey, gideceim yolu bilen,
sen ey yolumun , sen ey benim deneim,
bensiz gitme, istemem.

Onlar sadece ak diyorlar sana,

oysa ak sultanmsn sen benim.
Ey, hi kimsenin dne smayan dost,
bensiz gitme, istemem.
H A T IR L A AM A!

Azm-i reften kerde un mr-i rn yd dr

Kerde esb-i ctdy ragm-i m zin yd dr

Bir tatl mr gibi gitmeye niyetlendin,

ayrlk atna eyer vurdun inadna.
Ama bizi unutma, hatrla ama.

Sana temiz dostlar, iyi dostlar, bada dostlar

yeryznde de var, gkyznde de var.
Eski dostla ettiin yemini, hatrla ama.

Sen her gece ay deirmisini

bana yastk edince yollarda,
dizime yattn geceleri, hatrla ama.

Sen ey, Hsrevi kendine kul,

rin gibi bir nice gzeli esir eden,
aknn ateiyle tpk Ferhat gibi benim
ayrlk dan delmede olduumu, hatrla ama.
Bir deniz kesilen gzlerimin kysnda
bir ak ovasn grmtn hani;
safran dallaryla, austos glleriyle sarmadola.
Bunu unutma, hatrla ama.

Ey Tebrizli ems,
dinim aktr benim, senin yzn grdm greli,
benim dinim senin yznle vnr, ey sevgili.
Bunu unutma, hatrla ama.
GEL AR TIK!

Biy biy ki zi hecret ne akl mand-u ne din

Karr u sabr bireftest zin dil-i miskin

Ne aklm kald benim, ne dinim,

ne kararm kald benim, ne sabrm,
gel ne olur, gel artk.

Ne gnlmn derdini sor bana,

ne sararan yzm sor bana,
ne iimin ateini sor bana,
gel gznle gr, gel artk.

Scanla pimi bir somun gibi

o kpkzl, al al yzm sorma.
Gene ekmek gibi bayatlayp bayatlayp,
gene ekmek gibi uf alana uf alana
aresiz, dklmm yollara,
gel topla beni, gel artk.

Bir vakitler bir aynaydm,

yznden izler toplamadaydm,
imdi burutum, imdi sarardm,
gel gr beni, gel artk.
Dere gibi akyorum saa sola,
ayrlk her yanmda pusuda.
Sabahlar yalvarrm yakarrm
rzgrlarn karsnda,
gel ne olur, gel artk.

Ban kille slaksa da,

ayana diken batmsa da,
durma gel Allah akna,
gel demeden kurtar beni.

Ey klar peygamberi,
gnl ateinde yanmm ben,
boulmuum gz yana.
Git sor Allahn seversen:
Ne yol gsterir sevgili,
ne are yazar bana?
BU R ONDAN UTAN IYOR

i byest in i byest in meer on yr miyyed

M eer on yr- gl-ruhsr ezon glzr miyyed

Bu ne gzel koku byle,

bu ne gzel koku.
Gl bahesinden yoksa gelen o mu?
Gece mi bu gelen, misk mi bu, amber mi bu?
Bu ne gzel koku byle,
bu ne gzel koku.
O pazardan tezcecik yoksa o mu geliyor,
yoksa gzelimiz geri mi geliyor ne?

Bu nasl yz byle,
bu nasl k?
Bu nasl ay byle,
bu nasl gne?
Maaradan m kt,
dadan m iniyor,
o yalnzln adam,
o dost?
Bo yere arama arap testisini sen.
Koklama onun azn sen bo yere.
u meyhaneciden mi geliyor sandn onu;
dostum, onu sen kendin gibi belleme.

Yolda o yapayalnzsa ne olur?

Banda sark yoksa ne kar?
Ne bundan gnee bir leke olur,
ne ayn gsteriine zarar.

Bu gece uyuma dostum, uyuma.

Bir kolayna getir onu bul.
Sarholar meclisine hep byle geceleyin gelir o.
Bu gece uyuma dostum, uyuma.

Biz duvarda asl duran resimleriz.

Bizi yapan ressamn varlk avk
duvarn zerine bir vurdu mu,
bakarsn o anda canlanvermi, kmldanmz.
Onun selvi boyu bir grnd m, '
bakarsn dnya gllk glistanlk.
Kalkt bir, salnd, kendini bir gsterdi mi,
bakarsn kyamet koptu gitti.

Bakarsn Calinus gibi hastalar lkesindedir o.

Bakarsn hayret yurdunda dolar hastalar gibi.

Sustum artk ben,

sustum artk.
Bu iir utanyor ondan. -
O GELYOR, O!

b zend rhr hin ki nigr mresed

Mjde dehd bgr by- behr mresed

Yollara sular dkn,

bahelere mjdeler edin,
bahar kokular geliyor,
o geliyor, o.
Ay paramz, sevgilimiz, yrimiz geliyor.

Yol verin, aln, savulun.

Beri durun, beri.
Yz apaydnlk, akpak,
bast yeri ardnda gndzler gibi brakarak,
o geliyor, o.
Ay paramz, sevgilimiz, yrimiz geliyor.

Gkler yeryzn kaplad, rtt bir anda.

Bir anda drt yan misk gibi bir koku sard.
Bir anda bir velvele, bir kyamet koptu cihanda.
O geliyor, o.
Ay paramz, sevgilimiz, yrimiz geliyor.

Bir anda can geldi balara, balar d.

Bir anda ald bakt balarda gzler.
Bir anda bizde ne gam kald, ne dert kald, ne keder.
O geliyor, o.
Ay paramz, sevgilimiz, yrimiz geliyor.
Yayndan frlad ok.
Hedefe ha vard, ha varacak.
Baheler selma durdu.
Selviler ayaa kalkt.
ayr imen yollara dt.
te konca, ata binmi geliyor.
Biz ne duruyoruz,
o geliyor, o.
Ay paramz, sevgilimiz, yrimiz geliyor. '

Sen bizim yremize gelirsen greceksin, ey ems,

huyumuz sadece susmak olmu bizim, susmak.
Senin gzel gzlerinin ite canm pusuda.
Rahatm kat benim,
geceleri uykum kalmad gitti ama,
bak ite o gzel gnler yola km geliyor.
GELD

ems u kamerem med sem'u baaram med

Von sm-berem med von kn- aerem med

Gneim, aym geldi.

Gzm, kulam geldi.
Gm bedenlim geldi.
Altn madenim geldi.
Bamn sarholuu geldi.
Gzmn nuru geldi.
Baka bir ey dilediysen
ite o baka bir eyim geldi.

Yolumu vuran geldi.

Tvbemi bozan geldi.
Gm bedenli gzel
kapmdan anszn kageldi.

Ey eski dostum benim,

bak bugn dnden ok iyi.
Dn ondan bir haber almtm,
hemen de sarho olmutum.
Dn gece onu mumla aram durmutum.
Bak bugn bir demet gl gibi
yol urama geliverdi.
arap imeliyim arap,
imekler samal aklm,
bunun tam vakti.
Ku olmalym, umalym,
kolum, kanadm geldi.

Bir anda aydnlk iinde dnya.

Bir anda dnya sabahlar gibi.
te barmann tam zaman imdi.
te kkremenin tam zaman.
Benim koca arslanm geldi.
GLGE KESL

med but-i meyhane t hne bered mr

Binmd behr- nov t tze kuned mr

te meyhane gzeli geldi,

bizi alacak, eve gtrecek.
te geldi baharlar iinde,
geldi yzmz glsn diye,
iimiz alsn, sn diye,
olalm diye gen ve taze.

te daarcn at.
te belini skt.
te yayn kurdu.
te okunu yast.
te yolumuzu vuracak.
te bizi yermek, yutmak iin,
bin dereden su getirecek,
bir nice dzenler kuracak.

Ama durma gene yr sen,

glge kesil onun ince boyuna.
nnde ardnda ko yuvarlan.
Sonunda taze bir fidan gibi
kkmzden skp karacaksa da bizi aldrma.
Mermer bir yrek varsa sende dostum, dayan!

Gene geldi ite gene geldi,

ite o uzun mr geldi.
Sultanlarn ah geldi.
Gizli hazine geldi.
Cihann can geldi.
te gne ko burcuna geldi,
glen yzmz grmek iin
yaradl aacnn stnde.
BAKA YARIN LAR

mrz ceml-i t sm-y dier dred

mrz leb- net helv-y dier dred

Bugn yznde bir baka gzellik var senin,

bugn dudanda bir baka tad var,
boyunda bir baka ycelik.
Bugn krmz gln bir baka daldan.

Ayn gkyzne bugn smam.

Gklere benzeyen gsn bugn daha geni.
Hangi yanndan kalktn bu sabah, syle,
bir baka kavga var dnyada senin yznden,
dnyada bir baka gidi.
Biz senin gzlerinden grdk
arslanlara meydan okuyan o ceyln.
Baka bir ovas var o ceylnn bugn
iki cihandan da dar.

Seven insann aya m yok,

ite ona lmszlk kanad.
Yukarlarda onunla uar gider.

Gzlerinin denizinde onu arama.

O inci bir baka denizde.

Bakarsn bugn sever bu yrek,

yarn sevilir bakarsn.

Yreimin znde baka yarnlar var.

&
DN GECE

Ey ho seb kez visl-i yar mr d bd

M teri der tli-u hord der g bd

Ne gzel geceydi dn gece, ne gzel geceydi:

Onunla sarmadola, dudak dudaa,
talih kaps ardna kadar ak,
gne kucamzda.

Ne gzel geceydi dn gece, ne gzel geceydi:

arap tasn her sunuunda
diyordu akln bana al.

Hani dn gece akln da tam srasyd ya!

GENE NE OLDU SANA?

Bz turu odi meer yr- dier guzidei

Dest-i cef gude py zi m kede

Gene ne oldu sana byle birdenbire,

neden gene suratn ask?
Yoksa bir baka dost mu buldun kendine?
Gene neden uzattn cefa elini,
neden ayan bizden ekiverdin?

Ay param benim, sevgilim,

kt eyler sylemi dmanlar sana.
Yalanclk etmiler, kandrmlar seni.
Dn gece ilendim, acndm, bir hal oldum.
Gzme bir damla uyku girmedi.

Ey scak soluum benim, kalk.

Ey dn gecem benim, geri gel.
Ne grdn, nasl grdn, syle.
Byle aresiz brakma bizi.
Bir ayna almsn eline,
yzne bakp duruyorsun.
Perdemizin ardna girmisin,
yrtmsn perdemizi.

Bir kar yol nasl bulaym, bilmem ki,

seni grdm gnden bu yana
akl m kald bende,
fikir mi kald sanki.

te gnl yurdunun kaps

ardna kadar ak.
te her yanda ayak izlerin senin.
Ne diye dmanlarn kapsna koarsn hl anlamadm,
ne diye hl onlarn evine girersin.

Bizim dudaklarmz emdiin gnden bu yana

aklmda hep senin dudaklarn, azn.
Nerde senden bir sz aan grsem
hep onun azna bakar, biterim.
Onda senden bir eyler grsem
aklma kt eyler gelir,
sakn bu hrsz falan olmasn, derim,
derim, sen bunu nerden buldun,
sen bunu nerden aldn, derim.
Ey Rum lkesinin vnd emseddin,
bir daha yzn evirip bakmadn bize.
Artk u dnyann sensiz hi tad yok:
Dnyada her ey gzn seninle aard,
sen her eyden olgun ve gzeldin.

Bize Tebrizden bir habercik salarsan,

sana kalk bu yana gel, kalk gel, derim,
kalk gel, derim, seni douran, byten topraa.
GELN DE BZ GRN

Eyyhel uk te kete n istreim

Lcerem raksan heme eb gerd-i on meh- prem

Ey klar, gelin bakn,

gelin bakn, ey i erleri.
Gelin de bizi grn ite.
Bakn nasl yldzlar gibi ate kesilmiiz,
ayn yresinde btn gece nasl oynayp dnmeye
koyulmuuz.
Gneimiz gideli ortaya nasl kmz ite bakn.
Bakn nasl anadan doma rlplak olmuuz,
nasl babo olmuuz bakn.

Ey klar, gelin,
gelin ey i erleri,
arabn en tatls burda ite bakn,
ite burda arabn en iyisi,
ite burda yllanm arabn.
Tanyeri aarnca her gn,
gzeller sultanmz arr, haydi der,
ey aresizler der, gelin,
klara derman olan biziz asl,
klara biziz asl tek are, der.

Turda o arab iti.

Krkandil sarho oldu.
Turda kendinden geti.
Bizim elimizden ne gelir,
biz demirden da deiliz ki!

Gkyznde, harman yerinde,

yanan yldzlarz ama,
kesilsek dilim dilim,
bolnsek para para,
olsak arpa gibi, tane tane,
gene de sz aamayz srdan yana,
veremeyiz ondan bir zerre bile.

Diyorlar ak deli.
Ama biz zrdeliyiz.
Diyorlar ktle gtrr insan insann ii.
Ama biz o ie emrederiz.

Tek bir aka tutulmuuz yani,

yani senin akna tutulmuuz.
Sen bir kez daha u yolculuktan dn gel,
gel Allah akna bir gr halimizi.
O KAPIYI KAPA

Der furbend ki m k- in meykedeim

Derdih on bde-i canr ki sebk-dll udem

O kapy kapa.
Gayret kemerini kuan.
Bize can arabn sun.
Bu meyhaneye k kiileriz biz,
hem ok uzaklardan geliyoruz bak,
ok uzaklardan.

O kapy kapa,
gel sen asl bizi gr,
gr halimizi, ac.
Bir ba.ka kap a,
ite na urda,
bir gizli kap.
Bir byk sarak bul getir bize.
Sonra doldur arab
eski dostluumuzun erefine.
O kapy kapa.
Gel bizi yka, art.

Hani bir gn, bilmem unuttun mu,

biz hepimiz uykudaydk.
Sen bir tekme atmtn bize,
derken bir, bir daha.
Sram uyanmtk uykudan.
O turup arap imitik sonra.
arap bamza vurmutu.
O zaman olmutu ite ne olduysa.

Denizleri yksk gibi gren timsahlarz artk,

tirit, mercimek, a erleri deil.
Haydi inad falan brak,
inad brak da kendine gel,
bize arap ver, arap.
BR OLUR MU?

Goft yek Hce Sen bimord

Merk-i nan Hce ne krst hord

Biri geldi, Hoca Seni ld dedi.

Yabana atlr bir er deildi ki, omuz silkelim.
Saman p deildi ki, utu diyelim.
Su deildi ki, souktan dondu diyelim.
Tarak deildi ki, bir sa teli krd onu diyelim.
Buday tanesi deildi ki, toprakta kayboldu diyelim.

O u toprak yurtta bir altn gmsyd.

Bir arpaya sayard iki cihan.
Ald topraktan yaratlan bedeni bir gn,
frlatt topraa att.
Ald gtrd akl denen eyi.
Yanl lf m ediyoruz ne?
Kimsenin bilmedii bir can daha tfard,
balad gitti o can sevgiliye.

Saf arap tortu koyvermiti.

Saf tortunun stne kmt,
arnmt tortudan.

Gnlerden bir gn, azizim,

yolda birbirlerine rastlamlar,
birlikte yolculuk etmilerdi,
bir Krt, bir Maragal, bir Reyli,
bir de Rum lkesinden biri.

Bir olur muydu atlas kumala kara ul?

Elbet yollar ayrld bir gn,
her biri kendi yurduna gitti.
VERDM CANIMI GTT

Bang mzen ey mnd ber ser-i her deste

H ddd ey mselmnan gulm ceste

Nerde bir topluluk grrsen, telll,

hi durma, bar:
Kaan bir kul grdnz m ey insanlar, de,
tertemiz kokan bir kul grdnz m,
ay paras bir yz var,
batanbaa fitne.

Sava vakti tez gider, de, telll,

bar vakti uysal olur, de.
Nerde bir topluluk grrsen, telll,
hi durma, sor:
ince boylu, gler yzl, tatl szl,
tez canl, evik bir kul grdnz m?
Srtnda bir al kaftan tayor.
%
Kucanda bir rebap, elinde bir yay var, de, telll.
ald hep gzel, hep scak havalar, de.

Nerde bir topluluk grrsen, telll,

hi durma, bar:
Onun bandan bir meyva deviren var m ey irfa n
lar, de,
onun gl bahesinden bir demet gl deren var m?

I ki ksn b ir habercik getirsin biri ondan bana, telll,

ksn biri ondan bana bir eyler desin i ki,
syle, verdim canm ona gitti, telll,
verdim canm ona gitti.
SELM TEBRZE!

Binov in kssa-i blhne em r- asesan

Rindi ez halka-i m ket derin ky nlhan

Kulan ver, dinle,

bak asesba ne diyor:
Bu mahallede bizden bir gnl eri kayboldu, diyor,
derken anszn biri yolda izini buldu, diyor.
Belirtilerini grn ite, diyor.
te al kanlar iinde bir elbise, diyor.

Ne zamandr onu aradk, yandk yakldk.

Ne zamandr onu arayanlar her yanda dvndler.
Ne st kodular, ne ba.

Aklarn kan hi eskimiyor, unutulmuyor.

klarn kan naslsa hep yle kalyor.
Hep yle taze, scak.
Bu eski bir kan davasdr deme sakn.
Atma kulann arkasna sen u lf:
Kan bir kere eskidi mi kararr, kurur ama,
klarn kan durmayacak, gnllerden biteviye akacak.

Bu bucaa snan senin kanl bakndr.

O byk sara sunan senin nerkis gzlerin.
Sarhoa gelen de onlar, gnller alan da onlar,
adam canevinden vuran da onlar.

Ya o yok olunca sen k ortaya,

ya da o kaybolan gnl geri ver.

Ey gnl,
o eker gibi gnlden bir parack yz bulursan
kret haline.
Btn lem denizin bir damlasnda erimi gitmi ama
bir sinek o ekerden sanki ne kadar yer?

Bir gn sen de byle ldrlrsen

sonsuzlua erecek, hep diri kalacaksn, diri.

Byle bir ehidin canndan

selm Tebrize!
GTTN

Drg kez miyan iy yr reft

Be derd u hasret-i bisyr reft

Buradan bir nice acyla, zlemle gittin,

sonra yalvardn yakardn amma
eline dmtn bir kere kaderin,
ne fayda sevgili, ne fayda.

Her yanda areler aradn kendine,

olmadk eyler yaptn her yanda.
Bulmadn bir are, sonunda gittin,
ne fayda sevgili, ne fayda.

Kucan gllerle doluydu senin,

ayn ondrd bir yzn vard.
Kopup halkasndan dostlar meclisinin,
o aalk, o baya yere sen,
o karncalarn, ylanlarn yanna
ne oldu, nasl oldu da gittin?
Nerde hani o cnm szlerin imdi?
Nerde hani o srlar zen akl?
Nerde hani gl bahesine giden ayak?
Elimizi tutan el nerde hani?

Hotun, gzeldin, ein yoktu senin,

insanlar hemen elde ederdin.
Ama kalktn ktn bir uzun yolculua,
insanlar yiyen topraa gittin.

Alaya inleye sen gittin ama,

gkler de arkandan durmad alad.
Para para etti yzn ay.
Gnlm arkandan kan balad.

imdi ne edeyim, kime soraym seni?

yi insanlar arasnda msn orda?
Yani dostlar meclisinde mi?
Yoksa bir kenarda boynun bkk m kaldn?

yle bir yere gittin ki bu sefer,

izinin tozu bile belli deil.
Ne kadar da kanlym gittiin yol!
A IT

Kadr-i gam ger em-i er bigrst

Rz u ebh t seher bigrst

Gz gamn ne olduunu bilseydi,

gkyz bu ayrl ekseydi,
padiah bu acy duysayd;
gz gece demez gndz demez alard,
gkler yldzlarla, gnele, ayla
gece demez gndz demez alard,
padiah bakard nne,
tacna, tahtna, tolgasna, kemerine,
gece demez gndz demez alard.

Gl bahesi gzn geleceini duysayd,

uan ku avlanacan bilseydi,
gerdek gecesi bu zlemi grseydi;
gl bahesi hem gle hem dala alard,
uan ku umaktan vazgeer alard,
gerdek gecesi pmeye, sarlmaya alard.

Zalolu bu zulm grseydi,

ecel bu l duysayd,
celldn yrei olsayd;
Zalolu savaa, yiitlie alard,
ecel bakard kendine alard,
cellt, yrei ta olsa, alard.
Kumru, bana gelecei duysayd,
tabut, iine gireni bilseydi,
hayvanlarda bir para akl olsayd;
kumru selviden ayrlr alard,
tabut omuzda giderken alard,
kzler, beygirler, kediler alard.

lm aclarn grd tatl can,

koyuldu ite byle alamaya.
Olanlar oldu, gitti dostum benim,
u dnya bir altst olsa, alasa yeri var,
ylesine topraklar altnda kalmm.
RASGELE
S Y L E D
R LER
DEMEDM M?

Negoftemet merov anc ki nt menem

Derin serb- fen eme- hayt menem

Oraya gitme demedim mi sana,

seni yalnz ben tanrm demedim mi?
Demedim mi bu yokluk yurdunda hayat emesi
benim?

Bir gn kzsan bana,

alsan ban,
yz bin yllk yere gitsen,
dnp kavuacan yer benim demedim mi?

Demedim mi u grnene raz olma,

demedim mi sana yarar ota kuran benim asl,
onu ssleyen, bezeyen benim demedim mi?

Ben bir denizim demedim mi sana?

Sen bir balksn demedim mi?
Demedim mi o kuru yerlere gitme sakn,
senin duru denizin benim demedim mi?
Kular gibi tuzaa gitme demedim mi?
Demedim mi senin uman salayan benim,
senin kolun kanadn benim demedim mi?

Demedim mi yolunu vururlar senin,

demedim mi souturlar seni.
Oysa senin atein benim,
scakln benim demedim mi?

T rl eyler derler sana demedim mi?

Kt huylar edinirsin demedim mi?
lmezlik kaynan kaybedersin demedim mi?
Yani beni kaybedersin demedim mi?

Syle, bunlar sana hep demedim mi?

SU DED K

Dil u dne m misl-i sy

sy koy dned in gerdi ir

Gnl buday tanesine benziyor,

bizse deirmene.
Deirmen nereden bilecek
bu dnn sebebi ne?

Deirmen tana benziyor beden,

dnce ve kayg, suyu.
Su kulak kabartt, dinledi,
ta bandan geeni syledi durdu.

Su der ki:
Deirmencidir suyu arka dken,
ona sor sen bu ii.
Ey ekmek yiyen, der sana deirmenci,
ekmeki dediin de kim oluyor
bu deirmen bir dnmedi mi?
Bandan geenler uzar gider,
gelmez sonu bir trl.
Ycelik sayesinde bilgi deirmeni
bir hayli tane vtt.
Sylesin sana, ona sor.

Tebrizli ems, devlet kuu,

padiahn kutluluk gnde
ycelere doru
uuyor da uuyor.
BR GECECK

Ger nehusb ebek can i eved

V er nekb der-i hicran i eved

Bir gececik uyuma, ne olur.

Ayrlk kapsn alma bir gececik.
Bir gececik dostlarn gnl olsun,
ne olur sabah et bir gececik.

Bir gececik gzlerimiz seninle aydn olsun,

kr olsun eytan bir gececik.
Dnyay gzel kokular sarsn btn.
Karanlklardan klar aksn ovalara.
Sofrandakiler dirilsin bir gececik.

Bir gececik uyuma, ne olur.

Ayrlk kapsn alma bir gececik.
Bir gececik ata bin, meydana gel.
Gnller bir gececik rahat olsun,
gsler meydana dnsn bir gececik.

Yeniler giyinelim biz kullarn.

Musa gibi sen bir sopa al eline.
Sopa bir anda elinde ylan olsun.
Sleyman gibi sen karncalarn yanma var.
Karncalar bir anda birer Sleyman olsun.

Ne olur, bir gececik kapsn alma ayrln.

KENDME YEDREMEM

Hezeyan ki goft dmen be dern- dil indem

Pey-i men tasavvurr ki bikerd hem biddem

Dman samasapan lflar eder,

duyar can kulam.
Benim iin kt eyler dnr,
grr can gzm.
zerime kpeini salar,
srr kpek ayam,
ok aclar ekerim, ok aclar.
Kpek deilim, onu sramam,
srrm dudam.

Byk kiilerin srlarna ortam,

gene de na u kadar vnemem.
Btn ayplar bende ama,
ne yapp yapmal,
ulamal dostlara,
geride kalmay kendime yediremem.

6
DOSTLAR, GN BUGN!

Bd mbarek ber cihan sr-u arsh-y m

Sr-u arsr Hud bibrd ber bl-y m

Toy, dn kuma oldu, lld biildi.

Toy, dn elbise oldu uzun boya.
Toylar, dnler tam bizim iin,
toyumuz, dnmz kutlu olsun dnyaya.

ekere e oldu dudu kuu,

zhre e oldu aya.
Toylar, dnler tam bizim iin,
toyumuz, dnmz kutlu olsun dnyaya.

Bugn hayat ylesine rahat.

Bugn yrekler ylesine ferah.
Bugn insanlar ylesine karde.
Toylar, dnler tam bizim iin,
toyumuz, dnmz kutlu olsun dnyaya.

Ey ehrimizi aydnlatan sultan,

gvey oluyorsun bir gzele bu gece.
Ne de gzel yryorsun mahallemizde salna salna,
ne de gzel akyorsun deremizde alaya alaya,
ey bizi unutmayan, bizi arayan dost,
ey bizim suyumuz, rmamz.
Toylar, dnler tam bizim iin,
toyumuz, dnmz kutlu olsun dnyaya.
Dostlarm, gn bugn,
oynayn, raksedin, dnn.
Bir blk halk deniz gibi kpryor,
bir blk halk dalga dalga secdede.
Bir blk halk kl gibi savayor,
bir blk halk kanmz imede,
ite girdi gerdee nesrinle gl,
ite astm davulumu boynuma.

Toylar, dnler tam bizim iin,

toyumuz, dnmz kutlu olsun dnyaya.
AR EDNDK

M der cihan muvfakat-i kes nemtknm

M hne zr-i knbed-i atlas nemknm

Bu dnyada ne kimseye uymuluumuz var,

ne u atlas kubbe altnda ev kurmuluumuz.
Biz susuz kalmz,
itike iiyoruz.
Gzel bir sarholuumuz var,
gzel, hi doymayan.
Rahmet denizinin dalgasdr bu,
bir saman pnden baka bir ey deildir
bu dalgann stnde dman.

Aalk kiinin peine dmemeyi iar edindik biz.

Gnl dalgasn brakmamay iar edindik.
u yokluk yurdunda
Nuh ve Halil gibi,
lmezlik denen yerde ak arda kurmak varken,
burnu byk d ve Samud gibi kkler kurmamay,
Kafdanda avlanmak dururken
Gerkes gibi le avlamamay,
iyi yrekli, tertemiz dostlar brakp
kahpeleri aldatan deve ynelmemeyi,
u kapkara topraa
meyvas cefa olan fidan dikmemeyi,
kafiyeye de, iire de nem vermemeyi,
bizden olmayan eylere pek aldr etmemeyi
iar edindik.
BZM CANIMIZA GELSN

Renc-i te r dr ez t ey t rhat- canh-y m

em-i bed dr ez t ey t dde- bn-y m

Hastalklar senden uzak olsun, ey canlarmzn rahat,

ey gren gzmz,
kem gzler senden uzak olsun!

Bedenin salam olsun, ay yzl gzel,

glgen bamzdan eksik olmasn!

Gl bahesine benzeyen yzn,

o gnl otlamz,
ovamzn yeillii,
naslsa hep yle kalsn,
hep yle taze, yeil.

Bizim canmza gelsin

senin bedenine gelen ar.
T A B A T
ve
Y A K IN M A
RLER
BAHAR

Yr mer u uturan bz mehr mkeed

Utur-i mest-i hr der i katar mkeed

Sevgili tutmu yularmdan beni,

develer gibi habire eker.
Esrik devesini byle nereye gtrr,
byle hangi katara?

Hem canm inedi benim o,

hem bedenimi inedi.
Gnlm balad benim o,
krd iemi.

Ne i yaptrmaya gtrr, bilmem,

nereye gtrr beni.

Sevgili takar beni oltasna,

atar karaya balk gibi.
Sevgili kurar gnlme bir tuzak,
avcdan yana eker srr beni.
Bakarm tabiat balar byk iine:
Bulutlar gelir uzaktan
katar katar, kme kme.
Bulutlar sular ovalar.
Bulutlar yrr dalara doru.
Uyanr aar gzlerini yeryz.
Gkler alar davulunu.
Dallarn gnlne eker gln z
en gzel kokusunu baharn.
Tohumun gnl balar vermeye tohum.
Aa durmadan syler, dker iini.
EY BALIK DNYA

y cihn- b u gil t men tur binhtem

Sad hezrn mihnet u rene u bel binhtem

Seni bildim bileli,

ey balk dnya,
bama nice bellar geldi,
nice mihnet, nice dert.
Seni srf beldan ibaret grdm,
seni srf mihnetten, dertten ibaret.

Isann yurdu deilsin sen,

yayld yersin eeklerin.
Nerden tandm seni bilmem ki,
nerden paras oldum bu yerin?

Bana vermedin bir yudum tatl su,

sofran yaydn yayal.
Elimi ayam baladn'gitti,
elimin ayamn farkna varal.
Brak da bir aa gibi
yerin altndan karp ellerimi
sevgilinin havasyle sarmadola olaym,
uzayp gideyim bri.

Ey iek, dedim iee,

dedim, bu kk yata sen,
neden ihtiyar oldun bu kadar,
dedim, nasl oldu bu byle?

ocukluktan kurtuldum, dedi iek,

sabah rzgrn tanyal,
hep yukarlara doru kar
yukarlardan gelmi bir aa dal.

unu da syledi iek:

Madem aslm tandm,
madem yersizlik lemi aslm,
artk bana tek bir ey decek:
Yiicelip aslma gitmek.

Sus yeter artk,

var git yoklua haydi,
yoklukta yok ol.
Git, yokluklardan tan
yokluktan var olan.
TVBE

y mutrb in gazel g kez yr tevbe kerdem

Ez her gul bordem vez hr tevbe kerdem

Ey algc,
u gazeli oku:
Ben sevgiliden getim, de.
Glden, dikenden getim,
tvbe ettim, de.

Bir gn sarhotum,
bir gn yle byle.
kisinden de yudum elimi.
Baktm na buraya kadar tvbenin iindeyim,
dedim tvbelerime tvbe.

Bu kyn araps hani nerde?

abuk u sara doldursun.
Ar da neymi,
namus da ne?

Krktk olmuum, krktk ite,

scaa, soua tvbe etmiim,
yaa, kuruya tvbe.
Gel algc, gel,
ben yolumdan kmm bikere.
Sen bilirsin yolunu,
al algy, vur tele.

Gnlm benim parampara.

Bir are derdime, bir are.
Gster kendini, k ortaya,
gecemizi aydnlat.

ok karanlk, ok.
SYAN ETMM!

Men on eb-i siyhem kez mh hm kerdem

Men on ged-y rem kez h hm kerdem

Aya fkelenmiim ben,

ite byle kapkaranlk bir gece olmuum.
Padiaha kzmm,
rlplak bir yoksul olmuum.

Gzeller sultan gel demi,

evine arm beni.
Ben bir yolunu bulmuum,
yola ba kaldrmm.

Sevgilim ba eker, naz ederse,

gamlara atar, kararsz korsa beni,
bir kez olsun ah demem, inad iin.
A ha da kzmm ben.

Bir bakarsn altnla aldatr beni o.

Bir bakarsn anla erefle aldatr beni.
Oysa altn falan istemi deilim ondan,
anla erefe hele oktan bo vermiim.
Ben bir demirim,
mknatstan kayorum.
Bir saman pym ben,
mknatslara yan izmiim.

Ben yle bir zerreyim ki,

btn leme isyan etmiim.
Havaya, topraa isyan etmiim.
Atee, suya isyan etmiim.
Alt yne isyan etmiim.
Be duyuya isyan etmiim.

Hava, toprak, ate, su da neymi ki,

alt yn de neymi,
be duyu da ne.
Benim hi bir ey umurumda deil.
N S A N L IK
NE ZAM AN ?

i rz bed-i k'in sm u resm binverdm

Miyn- meclis-i con halka halka mgerdm

Ne zaman bu addan sandan geeceiz, ne zaman?

Can meclisinin halkasna ne zaman hep birden
girip oturacaz?
Dudamza bir tek kadeh dokundurmadan
ne zaman ieceiz byk dostumuzun huzurunda
can arabn,
ne zaman ieceiz, ne zaman?

Ne zaman diyeceiz can sakisine, uzat eni,

biz bu yana gtk artk,
armaanlar getirdik sana.

Ne zaman diyeceiz can skisine, ne duruyorsun,

tutulduk bikere, dtk ocana senin,
gurbet elde dk, donduk kaldk,
selm ver, hatrmz sor, kucakla, st bizi,
bize krmz arap sun.

Ne zaman bize cevap verecek o, ne zaman?

Ne zaman diyecek, nem varsa sizin,
buyurun, fiyetler olsun?
DENZLERN ZERNDE

n bl - aceb kender hazan od ftb ender hamel

Hnem be med knun der hn- hod raks-l cemel

Pek acayip bir ey bu:

Gz mevsiminde olduumuz halde
birdenbire gne ko burcuna girdi baktm.
Baktm birdenbire ilkbahar oldu.
Birdenbire kaynad kanm.
Nerdeyse hani
bulanp kanma
bir deve gibi kprecek,
bir deve gibi oynamaya balayacam.

Bir uzaklap bir yaklamas kan dalgalarnn.

Kendinden gemi insanla dolu bir ova.
lmsz, gzle grlmez bir iki lemi.

Baktm birdenbire canland l.

htiyarlar baktm gen oluverdi.
Baktm bakrlar kesildi som altn.
Daha iyisi geldi yerine,
daha gzeli geldi baktm,
ehrimizden ayrlann.
ki, elence, tad sarm ehrimizi.
Elinde bir kadeh var her sarhoun.
Kimi doymu, rahat, kendinde.
kiye doru komakta kimi.
G rl grl st rma bir yanda,
bir yanda grl grl bal nehri.

Pek acayip bir ey bu:

Bir ehirde padiah bir tane olurdu,
gkyznde ay bir tane.
Bu ehir padiahlarla dolu,
gkyz aylarla, zuhallerle.

Sen haydi ko var git hekimlere,

orda iiniz yok de sizin.
Orda ne dermanszlk, ne dert var, de.
Orda ne gam, ne kasavet var, de.
Orda ne kad, ne vali.
Ne bey, ne beyin vergicisi.

Davalar, dmanlklar, kavgalar zaten

denizlerin zerinde hi bir zaman yryemedi.
BU IRM AK

Zan h ki r heves-i tabl-u alem nst

Dvne dem ber ser-i divne kalem nst

Kusuruma bakmayn benim, dostlar,

balayn beni.
Ben davullara, bayraklara aldrmayan
bir padiahn yoluna dmm,
deli divane olmuum.
ok uzaklardan yryen bir adam gibiyim ben,
ok uzaklardan geen bir hayal gibi.
Ama yok da saylamam hani,
var olan bir eyim ben.

Hadi ben bensiz geleyim,

sen sensiz gel.
Ne varsa u rman iinde var,
soyunalm iki can,
dalalm u rmaa, hadi.
Bu kupkuru yerde yaknmadan gayri ne grdk,
bu kupkuru yerde ne grdk zulmden gayri.

Bu rmakta ne lmek var bize,

bu rmakta ne gam var, ne keder var, ne dert.
Bu rmak alabildiine yaamaktan,
bu rmak iyilikten, cmertlikten ibaret.

Durma, abuk gel, gelmem deme.

Ne evet demek yarar sana, ne hayr.
Senin snna sadece gelmek yarar, dostum,
senin snna sadece gelmek yarar.
VAR O LAN LAR GELYOR

Endek endek cem-i mestan mresend

Endek endek mey - perestan mresend

Sarholar grnd.
araba tapanlar bir bir gelmeye baladlar.
Gzeller nazl nazl yollara dt.
Salna salna gl bahesinden gl yanakllar geliyor.

Bir anda hem var olan, hem yok olan,

bir anda deien, yenilenen u dnyadan
yoklar bir bir ekip gittiler.
Var olanlar geliyor.

Eteklerini altnla doldurmular.

Som altn kesilmiler.
Darda olanlara verecekler.

Hastalar, yorgunlar, arklar

iyilemiler, kanlanmlar, canlanmlar,
ak yaylsndan geliyorlar.
iyi insanlarn arklar
ta yukarlardan aalara
gnein klar gibi iniyor.
yi insanlar yamur demiyor, kar demiyor,
ortalk k kyamet,
kollar svamlar,
taze yaz meyveleri yetitiriyorlar.

Ben sustum.
Sofra kuruldu.
Onlar bir gl bahesinden yola kt,
bir gl bahesine doru.
HAPSTELER A M A

Rov em-i canr bergu der bdilan enderniger

Kovm dil zr u zeber kovm con b p vu ser

Yr, can gzn a,

u klara bir bak hele:
Nasl sarmadola, gnl gibi bir ey olmular,
nasl gelmiler can gibi
elsiz, ayaksz hale.

Baheden daha gler yzl onlar,

glden daha gler yzl.
Bilgiden daha doru,
akldan daha hnerli,
serviden daha hr.
lmezlik suyundan daha ar, duru.

Hep zerreler gibi havadalar.

Gne onlara kaftan.
Bala ayak basmlar,
ba komular gnl dizine.
Kanlarn zerinden gemiler,
kan denizlerinin dalgalar arasndan.
Etekleri gene tertemiz;
bir ey bulamam eteklerine.
Diken iindeler,
ama gl gibiler.
Hapisteler,
ama arap gibiler.
Balk iindeler,
ama gnl gibiler.
Gece iindeler,
ama sabah gibiler.

Sen onlarn arabn bir i de gr:

Nasl birdenbire ferah olur, aydnlanr yrein,
birdenbire nasl unutulur her ey,
nasl birdenbire gzlerinin ii gler.
BRLE ULA

Bter bter end ezin reh-zen

un tu meni men tuem end tuyiyy u men

Beri gel, daha beri, daha beri.

Bu yol vuruculuk nereye dek byle?
Bu hr gr, bu sava nereye dek?
Sen bensin ite, ben senim ite.

Ne diye bu direnme byle, ne diye?

Ne diye aydnlktan kaar aydnlk, ne diye?
Topumuz bir tek olgun kiiyiz, bir tek,
ne diye byle a olmuuz, ne diye?

Zengin yoksulu hor grr, ne diye?

Sa soluna yan bakar, ne diye?
kisi de senin elin, ikisi de,
peki, kutlu ne, kutsuz ne?

Topumuz bir tek inciyiz, bir tek.

Bamz da tek, aklmz da tek.
Ne diye iki grr olup kalmz
iki bklm gkkubbenin altnda, ne diye?

Sen habire gevele dur bakalm,

habire usul boylu birlik am aac de,
sonu nereye varr bunun, nereye?
u be duyudan, alt ynden
varn younu birlie ek, birlie.
Kendine gel, benlikten k, uzak dur,
insanlara karl, insanlara,
insanlarla bir ol.
nsanlarla bir oldun mu bir madensin, bir ulu deniz.
Kendinde kaldn m bir damlasn, bir dane.

Erkek arslan dilediini yapar, dilediini.

Kpek kpekliini ede durur, kpekliini.
Tertemiz can canln iler, canln.
Beden de bedenliini yapar, bedenliini.

Ama sen can da bir bil, bedeni de,

yalnz sayda oktur onlar, alabildiine,
hani u bademler gibi, bademler gibi.
Ama hepsindeki ya bir.

Dnyada nice diller var, nice diller,

ama hepsinde de anlam bir.
Sen kaplar, testileri hele bir kr,
sular nasl bir yol tutar, gider.
Hele birlie ula, hr gr, sava brak,
can nasl koar, bunu canlara iletir.
 u gulm- ftbem heme zftb gyem
Ne ebem ne eb-perestem ki hads-i hb gyem

Mademki ben gnee kulum,

gneten sz amalym size.
Mademki gece deilim ben,
mademki karanlklara tapmyorum,
dten dem vurmak nafile.

Mademki tpk gnee benziyorum,

elimi eteimi ekmeliyim zerinden
ferah, mmur olan yerin.
Mademki tpk gnee benziyorum,
domalym ortasnda harabelerin.

Geri bugn bir kuru elmaym,

ama deerim aacmdan ok.
Geri sarhoum, yklmm ama
doru lf etmedeyim,
erkeke konumadaym.
Benim gnlmn kokusu
yresindeki topraktan gelir.
Ben o topraktan utanrm da
nedense bir tek sz syleyemem
suya dair.

Gzel yznden kaldr perdeni,

byle konumay yaktrma bana.
Ta gibi kaskatysa senin kalbin,
bak benim kalbim yanm, ate haline gelmi.
Bir iyilik eder, ieyi alrsan eline,
bir de bakacaksn ki kadehle arap bende dile gelmi.
 mrz menem Ahmed n Ahmed-i prne
mrz menem anka n murgak-l bne

Bugn Ahmet benim,

ama dnk Ahmet deil.
Bugn anka benim,
ama yemle beslenen kuaz deil.

Enelhak kadehiyle
bir yudumcuk ien szd
Tanrlk arabndan.
ielerle, kplerle itim ben, szmadm,
ben, sultanlarn arad sultan.

Ben hcetler kblesiyim.

Gnln kblesiyim ben.
Ben cuma mescidi deilim,
insanlk mescidiyim ben.

Ben saf aynaym,

srm dklmemi, paslanmamm.
Ben kin dolu bir gnl deilim,
Sin dann gnlym ben.
zm sarholuu deil benim sarholuum,
benim sarholuumun sonu yok.
Tarhana orbas imem ben,
can yemei yerim,
ierim can erbeti.

te sarartt seni
bir gm bedenlinin zlemi.
Altn haline geldin artk.
Sen altna ksn,
altn benim rengime k.

Gnl saf sfiyim ben,

benim tekkem lem,
medresem dnya benim.
Deilim abal sfilerden.

ster yakar eri ol sen,

meyhane eri istersen,
bundan sanki ne kar?
Yok cumartesiymi, yok cumaym,
bence ne fark var?

Gerein tadn alan er

ne altna aldr eder,
ne kalender tacna bakar.
Ne tasas vardr, ne kini.

Ey Tebrizli hak emsi,

yzn gstermeseydin sen,
yoksul, aresiz kalrd kulun;
ne gnl olurdu, ne dini.
 Zin d hezran men- m ey eceb menimenem
G binih arbeder g merih ber dehenem

u insanlardan hangisi benim?

Hele sen u kavgay, grlty dinle,
azma, szme kulak asma.
Hem sen beni elden kt bil.
Yoluma kadeh madeh koyaym da deme.
nme ne karsa tuzla buz ederim.

Hem ben tpatp sana benzerim.

Alarsan alarm,
glersen glerim.
Asl sen varsn ortada,
ben senin elinde bir ayna.
Sen yeillikte bir aa,
ben senin glgen.

Ben senin glgen olduktan sonra

hemen gider kendime bir dost ararm
kurmak iin yannda adrm,
ararm bir taze gl fidan.

Sonra skinin kapsna varr,

vurur testimi krarm.
Sonra oturur bardak bardak ierim
ciierimden akan kan.
BENM STEDM SEVGL

Mer k unan byed ki her br ki berhzed

Kyameth-y pur te zi her sy berengzed

Benim istediim sevgili

yle bir kmldand, bir doruldu, bir silkindi mi
kyametler koparmal drt yanndan,
ateten kyametleri.

Benim istediim sevgili

cehennem gibi olsun ama,
bir anda kurutup, yok edip denizleri,
gene bir anda bir dalgadan bir deniz kararak meydana
unutturmak cehennemi.

Benim istediim sevgili

elinde gkleri bir mendil gibi drmeli,
gnei bir kandil gibi tutup amaldr.
Timsah yrei gibi bir yrekle
arslanlar gibi savamaldr.
Ortada kendinden baka kimse komadan
girmeli cenge
kendi kendisiyle bile.

knca yedinci denizden,

yztutunca Kaf dana o,
sermeli ardndan incileri
topran kucana o.

Sonra gnln yedi yz perdesini

birdenbire syrnca o,
gkler yerlere dek eilmeli.

Sonra sermeli zerimize incileri

Tebrizli emseddinim gibi
hak arabndan sarho olup.
BEN NEYM ?

h i b reng- b nian ki menem

Ki bibned mer unan ki menem

Olduum gibi kim grebilir beni,

ne rengim var benim, ne nianm.
Benim de bildiim srlar var, diyeceksin ama,
hem o srlarm ben,
hem o srlar saklayanm.

Bu gnl ne vakit durulacak, bilmem.

Ama u anda hi kmldamadan duran da benim,
yryp giden de ben.

Ben bir denizim,

kendi varl iinde taan,
usuz bucaksz,
alabildiine geni,
kysz, hr bir deniz.

ki dnya da yok oldu gitti bende.

A rtk ne bu dnyadan sorsunlar beni,
ne o dnyadan.
Sen bizim tpkmzsm, dedim, ey can!
Amma yaptn, dedi,
o da ne demek?
u grdklerin hep benim.
Yoksa, dedim, sen o musun?
Hey, kendine gel, sus, dedi,
benim ne olduum, dedi, dile gelmez.
yleyse, dedim, ite sana dilsiz, dudaksz konuan biri,
yoklukta ayaksz yrmedeyim, gkteki ay gibi,
ite sana elsiz ayaksz durmadan koan biri.

Byle koup durmak, dedi bir ses, senin nene gerek.

Bak bana, apak ortadaym da gene gizliyim.
Sen beni gr asl, beni!

Ei bulunmaz bir gizli maden olmuum,

ei bulunmaz bir deniz olmuum ben,
Tebrizli emsi grdm greli.
 Dey ud-u behmen guzet fasl- beharan resd
Cilve-i glen be bg hemu nigran resd

Geti gitti kara k aylar.

Bahar geldi, bahar.
Gl bahesinde cilve balad.
Balad gl dalnda kzl gller ama a.

K perian etmiti baheyi.

Bir eycikler kalmamt bahede.
Bir eycikler kalmamt ama,
gneimiz ko burcuna girdi gene,
gene gn dodu sevienlere,
geldi bol parayla ba bol padiah.

ieklerle doldu ova.

Dalardan tatl tatl yel esti.
Yreini rahat tut, hi korkma,
dileinin olaca gn eriti.

Onu en gzel saracan zaman, bu zaman.

ZNCRDEN BOANIR GB

Biyyd biyyd ki glzr demdest

Biyyd biyyd ki dildr resdest

Gelin kardeler gelin,

toprak yumuad,
baheler yeerdi,
dnyamz aydnlk oldu.
Gelin kardeler gelin,
gelin grn onu.

Zincirden boanr gibi

ekti klcn,
tozu dumana katt,
geldi girdi ehrimize.
Balad bir uultu,
bir ana baba gn.
Duyun kardeler duyun.

Hibir ey bizim deil,

nemiz var nemiz yok onun.
Verin kardeler verin.

Topramz yunluad,
gelin kardeler gelin.
Dnyamz aydnland,'
susun kardeler susun.
A ln elinize davulu,
aln kardeler aln.
KALAN LAR SAG OLSUN

Refttm bakyyer bekaa bd

Lbud bireved her on ki zd

Biz gittik, kalanlar sa olsun;

doan, eninde sonunda lr.
Gkkubbede oturanlar iyi bilir,
damdan bir ta atld m, der.
\

Hrs brak, kendini bo yere harcama.

u toprak altnda rak da bir, usta da.
Hi naz etme, a gzel,
bu mezarda ne irinler var, ne irinler,
Ferhat gibi yok olup gittiler.
Direi yelden yap, a gzel,
dayansa dayansa, ne kadar dayanr.

Kt idiysek, getik gittik ktlmzle,

iyi idiysek, hayrla ann bizi.
Zamannn tek eri olsan bile
bir gn gidersin sen de tek tek gidenler gibi.
Yok olmay istemiyor musun,
iyi eylerden evldn olsun.
yiliklerin bklm ipliidir kalan,
odur dnyaya direk olanlarn can.

u akp giden kum seline bak,

ne durmas var, ne dinlenmesi,
bak birdenbire bir dnya nasl bozulur,
nasl atar bir baka dnyann temelini.

Bu kupkuru yerde ben Nuhun gemisi.

mrmn sona ermesi de Tfan.
Girdik susanlar arasna, yattk uyuduk.
lmz snrlar atyd nasl olsa.
 DRTLKLER

GENE GEL

Gene gel, gene.

Ne olursan ol,
ister kfir ol, ister atee tap, ister puta,
ister yz kere tvbe etmi ol,
ister yz kere bozmu ol tvbeni.

Umutsuzluk kaps deil bu kap;

naslsan yle gel.
HALMZ TAM AM

Tekmil medreseler, minareler bir gn yklmayacaksa,

iman kfr olmayacaksa bir gn,
kfr bir gn imann yerine gemeyecekse,
ite o zaman halimiz tamam:
Bir daha ne kalenderliin yolu yordam bulunur,
ne de dnyamza lyk bir adam.

HR ADAM

Mslmanln, kfirliin dnda bir ova.

Usuz bucaksz ovada sevdamz uzar gider.
Anlayan vard m usulca ban kor.
Ne Mslmanla yer var, ne kfirlie yer.
NE V A K T

Ne vakit olacak, ne vakit olacak, ne vakit olacak, ne

vakit?
arab olacak, arab olacak, arab olacak, arap.
Ben olacam, ben olacam, ben olacam, ben.
O olacak, o olacak, o olacak, o.

t
DAHA YEL, DAHA TAZE

Ne senden daha gzel, daha parlak bir ay grdm,

ne senden daha erken uyanan bir sabah.
Ne senden daha tatl bir eker grdm,
ne senden daha yeil, daha taze bir aa.
YENLE d o r u

Her gn bir yerden gmek ne iyi.

Her gn bir yere konmak ne gzel.
Bulanmadan, donmadan akmak ne ho.

Dnle beraber gitti, cancazm,

ne kadar sz varsa dne ait.
imdi yeni eyler sylemek lzm.

AK KFRYZ

Ak kfiriyiz biz, Mslman baka.

Ufack karncayz biz, Sleyman baka.
Bizden sar bir yz iste, cier paras iste.
pekli kuma satan bezirgn baka.
SEBEP SENSN

Birini anacaksam
ne yapar yapar seni anarm.
Azm aacaksam
senden bir eyler anlatmak iindir.
Keyfim yerindeyse
bil ki sebep sensin.
Bir hile yapmak istediysem
senden renmiimdir, ne yapaym!

HRRYET SATM AM

Alemin bal erbetinden bana ne?

te nmde benim ayran tasm.
Ne malm mlkm var, ne azm.
Ben gene de senin azn olsun diye alrm,
senin ban sokacak bir yerin olsun diye,
senin bir dikili aacn.
Ama hrriyeti kullua ta atlasa satmam!
 5 nsz
12 Neler Dendi

HAYATINI LGLENDREN RLER :

21 Gitm e, stemem
23 Hatrla Ama
25 Gel A rtk
27 Bu iir Ondan Utanyor
29 O Geliyor, O
31 Geldi
33 Glge Kesil
35 Baka Yarnlar
37 Dn Gece
38 Gene Ne Oldu Sana
41 Gelin de Bizi Grn
43 O Kapy Kapa
45 Bir Olur mu
47 Verdim Canm Gitti
49 Selm Tebriz'e
51 Gittin
53 A t

RASGELE SYLED RLER :

57 Demedim mi
59 Su Dedi ki
61 Bir Gececik
62 Kendime Yediremem
63 Dostlar, Gn Bugn
65 iar Edindik
66 Bizim Canmza Gelsin
69 Bahar
71 Ey Balk Dnya
73 Tvbe
75 syan Etmiim

NSANLIK :

79 Ne Zaman
80 Denizlerin zerinde
82 Bu Irmak
83 Var Olanlar Geliyor
85 Hapisteler Ama
87 Birlie Ula
89 Gnee Kulum Ben
91 Bugn Ahm et Benim
93 Hangisiyim Ben
94 Benim stediim Sevgili
96 Ben Neyim?
98 Gzel Gn
99 Zincirden Boanr Gibi
100 Kalanlar Sa Olsun

DRTLKLER :

102 Gene Gel

103 Halimiz Tamam
103 Hr Adam
104 Ne Vakit
104 Daha Y eil, Daha Taze
105 Yenilie Doru
105 Ak Kfiriyiz
106 Sebep Sensin
106 Hrriyeti Satmam
BUGNN
DLYLE
HAYYAM

imdiye kadar Hayyam bylesine Hay-

yama yarar bir iir diliyle evrilmedi.
Birinci bask bitmek zere. Fiyat 5 lira.
Lks bask 10 lira.

Bugnn Diliyle Hayyam kitab iin basnmzda kan yazlar

dan baz paralar :

A . Kadirin Bugnn D iliyle Hayyam adl kitabn aldm.

Pek gzel bir eviriler rnei. mer Hayyam iyi ki on
ikinci yzyln balarnda lp gitmi. Yirminci yzyln
Trkiye tipi demokrasisinde bunlar yazsayd, sa solu
koruyucu kanunlarndan birka birden yakasndan tutar,
hangi hapiste ihtiyarlayacan bilemezdi.

Falih Rfk Atay

Dnya (20 A ralk 1964)
K ad irin bu ite nasl titiz ve baarl olduunu bilirim .
teki Hayyam evirilerinde olduu gibi, vezin ve kafiye
ye itibar etmem i, elinden geldiince serbest davranm.
lkin okurken Hayyam alkanln bozar gibi oluyor,
sonra alyor ve tadna varyorsunuz. Hayyam'a Trke-
nin biimi iinde yaayan yeni bir ruh ve anlam kazan
drm . inizden: Hayyam olsa olsa, byle olur. Benim
hayal ettiim Hayyam da bylesi idi. geiyor.

M ehm et Kemal
Vatan (21 Eyll 1964)

Bugnn D iliyle Mevln on yl kadar nce kt ve

hemen tkenerek yeni basm yapld. Hayyam geen yl
kt, teki Hayyam evirilerini bastrd. nk A. Kadir
bu iin tam ustas. Her eyden nce gerek bir ozan..

M ahm ut Makal
m ece (Ekim 1965)
 A . KADR'N BR KTAPLARI

Tebli ......................................................... (iirler) 1943 (Tkendi)

A sl Adalet ................................ (eviri iirler) 1960 (Tkendi)

Elusrd'dan Seme iirler ....... (A. Bezirci ile) 1961 (Tkendi)

Drt Pencere ........................................ (iirler) 1962 (Tkendi)

lyada ............................ (A. Erhatla) (Drt cilt) 1958-1962 (Tkendi)

Bugnn Diliyle Hayyam ........................................ 1964

Ho Geldin Halil brahim ................... (iirler) 1965 kinci bask

Eski alar Tarihi (Tarih-i Kadim) ................... 1965