Bi 2: H thng bo co ti chnh

BI 2 H THNG BO CO TI CHNH

Hng dn hc
Bo co ti chnh c ngha v vai tr to ln i vi cc i tng bn ngoi doanh nghip
nh c quan qun l, cc i tc, c ng, cc t chc cho vay vn cng nh c bit
quan trng trong vic ra quyt nh, iu hnh hot ng sn xut kinh doanh ca doanh
nghip. Bi vy, k nng c hiu bo co ti chnh ang dn tr thnh mt trong nhng k
nng quan trng m hu ht nhng ngi lm kinh t cn thit phi bit v vn dng thnh
tho, c bit l nhng ngi cc v tr qun l cp cao trong doanh nghip.
hc tt bi ny, sinh vin cn tham kho cc phng php hc sau:
Hc ng lch trnh ca mn hc theo tun, lm cc bi luyn tp y v tham gia
tho lun trn din n.
c ti liu:
1. Chng 3, Gio trnh ti chnh doanh nghip, PGS.TS. Lu Th Hng v PGS.TS.
V Duy Ho, NXB H Kinh t quc dn.
2. Ti liu v ti chnh doanh nghip khc.
Sinh vin lm vic theo nhm v trao i vi ging vin trc tip ti lp hc hoc
qua email.
Tham kho cc thng tin t trang Web mn hc.
Ni dung
Ni dung ca bi ny ch yu cp n cc kin thc c bn v h thng bo co ti
chnh, bn cnh l mt s cc loi thu ch yu trong qu trnh hot ng kinh doanh
ca doanh nghip. T , to cc tin cn thit cho vic nghin cu cc vn ca phn
tch ti chnh s c trnh by trong bi tip theo.
Mc tiu
Sau khi hc xong bi hc ny, sinh vin c th thc hin c cc vic sau:
Gii thch c ni dung v ngha ca cc bo co ti chnh.
Phn tch c mi quan h gia cc bo co ti chnh.
Gii thch c ni dung kinh t ca cc ch tiu trng yu trn cc bo co ti chnh.

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 13
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

Tnh hung dn nhp

V b bi bo co ti chnh ti cng ty c phn Khi Ha C phiu u tin b hy nim yt
v lin i trch nhim ca 2 cng ty kim ton c lp ti Vit Nam (A&C v AISC).
Nm 2004, bo co ti chnh c kim ton cho thy KHT l 2,121 t ng. Nm 2005, bo
co ti chnh do Cng ty Kim ton A&C thc hin cho thy KHT c li nhun sau thu l 982
triu ng. Tuy nhin, kim ton vin ca A&C c nu kin loi tr nhiu khon mc nh
cha trnh lp d phng gim gi hng tn kho, lm bo co ti chnh nm 2005 cha th hin
chnh xc v ph hp vi chun mc k ton; KHT thay i chnh sch khu hao lm gim
chi ph khu hao so vi nm 2004 mt con s c tnh l 1,253 t ng; KHT s dng khon
lng d phng np bo him x hi v bo him y t s tin 147 triu ng. Ngoi ra, theo
bo co kim ton nm 2006 th trong nm 2005, KHT thc hin chng trnh qung co sn
phm mi nhng khng hch ton chi ph vo nm , kim ton vin ca A&C khng lu
iu ny trong bo co kim ton.
Nm 2006, Bo co ti chnh nm v cc qu do KHT lp u c li, nhng kin kim ton
vin cui nm ngoi tr nhiu khon mc trng yu. Theo hp ng kim ton cho nm ti chnh
2007, KHT yu cu kim ton li mt s khon mc ca nm 2006, kt qu kim ton loi
tr mt s khon, dn ti kt qu li nhun sau thu nm 2006 b l 8,448 t ng. S liu iu
chnh ny ch c cng b trong bo co ti chnh kim ton nm 2007 s liu u k.
Thng 10/2007, Hi ng qun tr KHT ph chun ngh ca Ban gim c v vic thc
hin lp bo co ti chnh qu III/2007 phn nh chnh xc, y , minh bch tnh hnh ti chnh
ca Cng ty. Trong qu III/2007, KHT bt u thc hin mt s bt ton iu chnh hi t i
vi phn li nhun li t cc nm trc. Trong bo co ti chnh kim ton nm ti chnh
2007, Cng ty l 6,809 t ng. Su thng u nm 2008, Bo co ti chnh do Cng ty lp cho
thy, KHT l 4,537 t ng.
Ngy 12/07/2008, cng ty tm ngng sn xut kinh doanh. Hn mt nm sau, vo ngy
16/09/2009, cng ty mi chnh thc hot ng tr li. Tuy nhin, trc , S giao dch chng
khon Thnh ph H Ch Minh ra quyt nh tm ngng giao dch c phiu KHT ca cng ty
k t ngy 03/08/2009 vi l do cng ty khng hon thnh ngha v cng b thng tin ca
mt t chc nim yt.

Bo co ti chnh l g? Ti sao cng ty Khi Ha li phi c gng thay i thng

tin c phn nh trn cc bo co ti chnh? V ti sao vic chm ch cng b
bo co ti chnh li c th lm c phiu KHT ca cng ty b tm ngng giao dch?

14 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

2.1. Khi nim v ngha ca bo co ti chnh

2.1.1. Khi nim
Bo co ti chnh l nhng bo co c lp da vo
phng php k ton tng hp s liu t cc s sch k
ton, theo cc ch tiu ti chnh pht sinh ti nhng
thi im hoc thi k nht nh.
Theo bo co ti chnh cha ng nhng thng tin
tng hp nht v tnh hnh ti sn, ngun vn ch s
hu v cng n cng nh kt qu kinh doanh trong k
ca doanh nghip. Ni cch khc, bo co ti chnh l
phng tin trnh by thc trng ti chnh v kh nng sinh li ca doanh nghip cho
nhng ngi quan tm.

2.1.2. ngha ca bo co ti chnh

X hi ngy mt pht trin, cnh tranh cng tr nn gay gt th nhu cu thng tin cng
tr nn a dng v bc thit. Hin nay thng tin c xem nh l mt nhn t u vo
ca doanh nghip trong qu trnh sn xut kinh doanh.
Bo co ti chnh phn nh sc khe ti chnh ca doanh nghip trong k bo co,
trong cung cp thng tin v tnh hnh kinh doanh, kt qu kinh doanh cng nh xu
hng pht trin ca doanh nghip. ng thi bo co ti chnh cn cung cp cc
thng tin lin quan n kh nng huy ng vn v s dng vn ca doanh nghip vo
qu trnh sn xut kinh doanh. Ngoi ra, bo co ti chnh cn cung cp thng tin cho
cc nh u t, cc ch n, ngn hng, cc i tc v thc trng ti chnh, kh nng
thanh ton, trin vng thu nhp a ra cc quyt nh hp l nhm hn ch ri
ro. Nh vy, mi mt ch th quan tm n doanh nghip s c nhng nhu cu thng
tin khc nhau da trn bo co ti chnh c cng b, do vy h c xu hng tp
trung vo nhng kha cnh ring trong bc tranh ton cnh v tnh hnh ti chnh
doanh nghip m mnh quan tm.

2.1.3. Phn loi

H thng bo co ti chnh ca doanh nghip theo chun mc k ton Vit Nam v
Quc t v c bn l thng nht. Tuy nhin, theo chun mc k ton Vit Nam, h
thng bo co ti chnh bao gm 4 bo co:
Bng cn i k ton Balance Sheet.
Bo co kt qu kinh doanh Income Statement.
Bo co lu chuyn tin t Statement of Cashflows.
Thuyt minh bo co ti chnh Notes to financial statements.
Theo chun mc k ton quc t, h thng bo co ti chnh ca doanh nghip bao
gm 5 bo co. Ngoi 4 bo co lit k trn, c thm bo co thay i vn ch s
hu. Mi bo co ti chnh phn nh mt phn tnh hnh ti chnh v c vai tr quan
trng trong phn nh tnh hnh ti chnh ca doanh nghip.

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 15
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

Phn bit Bo co ti chnh vi Bo co thng nin v Bn co bch?

Bo co thng nin (Annual report) l bo co nh k v hot ng v kt qu hot
ng ca doanh nghip trong nm ti chnh. Trong bo co thng nin, ngi ta m
t cc hot ng kinh doanh trong nm, nh hng v chin lc pht trin trong nm
tip theo, phn tch cc ri ro, v trnh by kt qu hot ng ny thng qua cc bn
bo co ti chnh cng cc thuyt minh.
Bn co bch (Prospectus) l ti liu quan trng bt buc phi c cng ty c pht
hnh c phiu ra cng chng ln u (IPO: initial public offering), nhm cung cp
thng tin ti nh u t v thu ht nh u t mua c phiu . Bo co ny cung cp
cc thng tin nh sau:
M t cc loi c phiu cho bn, gi, ngy
Mc ch m cng ty s s dng tin thu c t bn c phiu.
Cng ty bo lnh pht hnh.
Lch s cng ty, c cu t chc qun tr, hot ng ca cng ty, thng tin v cc
thnh vin ch cht ca cng ty.
Cc thng tin v ti chnh ca cng ty (cc bo co ti chnh).
Vy bo co ti chnh, bo co thng nin, v bn co bch khc nhau ni dung
thng tin v khi no th cn bo co .

2.2. Trch nhim lp v trnh by bo co ti chnh

Tt c cc doanh nghip thuc ngnh, cc thnh phn kinh t u phi lp v trnh by
bo co ti chnh nm.
Cc cng ty, tng cng ty c n v k ton trc thuc,
ngoi vic phi lp bo co ti chnh nm ca cng ty,
cn phi lp bo co ti chnh tng hp hoc bo co
ti chnh hp nht vo cui k k ton nm da trn
bo co ti chnh ca cc n v trc thuc.
i vi doanh nghip nh nc, doanh nghip nim
yt trn th trng chng khon phi lp bo co ti
chnh gia nin dng y .
Cng ty m v tp on phi lp bo co ti chnh hp nht gia nin v bo co
ti chnh hp nht vo cui k k ton nm theo quy nh ca chnh ph.

2.3. Yu cu lp v trnh by bo co ti chnh

Trung thc v hp l: Bo co ti chnh phi trnh by mt cch trung thc v hp l
tnh hnh ti chnh, tnh hnh v kt qu kinh doanh v cc lung tin ca doanh
nghip. m bo yu cu trung thc v hp l, bo co ti chnh phi c lp v
trnh by trn c s tun th cc chun mc k ton, ch k ton v cc quy nh c
lin quan hin hnh.
Thch hp: Bo co ti chnh phi p ng yu cu thch hp vi nhu cu ca cc
quyt nh kinh t ca ngi s dng. Thng tin trong bo co ti chnh phi ph hp
vi mi quan tm ca nhng ngi s dng, gip h c cn c tm hiu, nh gi cc
s kin hin hnh v tng lai a ra cc quyt nh kinh t ph hp.

16 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

ng tin cy: Bo co ti chnh phi p ng nhu cu cung cp thng tin tin cy cho
nhng ngi s dng. Bo co ti chnh phi c trnh by trung thc, hp l tnh
hnh ti chnh ca cng ty; trnh by khch quan khng thin v, tun th nguyn tc
thn trng; trnh by y trn mi kha cnh trng yu.
D hiu: Cc thng tin trnh by trong bo co ti chnh phi r rng trn c s tun
th nhng quy nh hin hnh mang tnh bt buc v hng dn trong mu biu bo co.

2.4. Nguyn tc lp v trnh by bo co ti chnh

2.4.1. Chun mc k ton v trnh by bo co ti chnh
Mc ch ca chun mc l quy nh v hng dn cc yu cu v nguyn tc chung
v vic lp v trnh by bo co ti chnh gm:
Mc ch lp bo co ti chnh.
Yu cu lp bo co ti chnh.
Nguyn tc lp bo co ti chnh.
Kt cu v ni dung ch yu ca cc bo co ti chnh.

2.4.2. Chun mc k ton Vit Nam

Chun mc k ton s 21 v vic: Trnh by bo co ti chnh p dng trong
vic lp v trnh by bo co ti chnh ph hp vi chun mc k ton Vit Nam.
Chun mc ny p dng cho vic lp v trnh by bo co ti chnh ca doanh
nghip v bo co ti chnh hp nht ca tp on.
Ni dung ca chun mc bao gm 7 nguyn tc:
o Hot ng lin tc;
o C s dn tch;
o Nht qun;
o Trng yu;
o Tp hp;
o B tr;
o C th so snh.

2.4.3. Chun mc k ton Quc t

Chun mc lp bo co ti chnh quc t (IAS v IFRS) l iu kin m bo
cc doanh nghip v t chc trn ton th gii p dng cc nguyn tc k ton mt
cch thng nht trong cng tc lp bo co ti chnh.
Mt h thng y cc Bo co ti chnh bao gm:
o Bng cn i k ton (Position Financial Statement).
o Bo co kt qu kinh doanh (Performance Financial Statement).
o Bo co khc phn nh:
Thay i v Vn ch s hu.
Thay i ca Vn ch s hu ngoi cc nghip v gp vn v phn chia
cho ch s hu.
o Bo co lu chuyn tin t.
o Cc chnh sch k ton v thuyt minh khc.

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 17
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

2.5. H thng bo co ti chnh ca doanh nghip

2.5.1. Bng cn i k ton
Bng cn i k ton l bo co ti chnh tng hp, phn nh tng qut ton b gi tr
ti sn hin c v ngun hnh thnh ti sn ti mt thi im nht nh. Bng cn i
k ton c v nh mt bc nh chp nhanh cho thy cc khon u t (cc ti sn)
v ngun huy ng vn (n phi tr v vn ch s hu) ti tr cho cc khon u
t ny ti mt thi im nht nh. y l mt bo co ti chnh c ngha quan trng
i vi mi i tng c quan h s hu, quan h kinh doanh v quan h qun l vi
doanh nghip bi cn c vo bng cn i k ton, c th nh gi mt cch tng qut
tnh hnh ti chnh ca doanh nghip kha cnh quy m ti sn, quy m vn ch s
hu, mc t ch ti chnh, kh nng thanh ton cc khon n
Hnh thc ca Bng cn i k ton c trnh by theo 2 dng:
Dng ti khon (account format): ti sn c trnh by ct bn tri, n v vn
ch s hu c trnh by ct bn phi.
Dng bo co (report format): ti sn, n v vn ch s hu c trnh by trong
cng mt ct.
V d:
Dng ti khon (account format):
Bng cn i k ton ngy 31/12/2013 ca Doanh nghip t nhn Thnh Cng
(n v: triu ng)
Ti sn 31/12/2013 31/12/2012 Ngun vn 31/12/2013 31/12/2012
I. TSNH 430 348 I. N phi tr 430 368
1. Tin 100 85 1. N ngn hn 270 190
2. u t ti chnh 40 33 Phi tr nh cung 150 75
ngn hn cp ngn hn
3. Phi thu ngn hn 90 66 Vay ngn hn NH 80 85
4. Hng tn kho 200 164 N ngn hn khc 40 30
2. N di dn 160 178
II. TSDH 270 300 II. Vn ch s hu 270 280
1. Nguyn gi TSC 550 600 1. Vn c phn 120 120
2. KH ly k TSC (280) (300) 2. Li nhun gi li 150 160
Tng ti sn 700 648 Tng ngun vn 700 648

Dng bo co (report format):

Bng cn i k ton ngy 31/12/2009 ca Cng ty TNHH Hng Thnh
(n v: VN)
TI SN 31/12/2009 31/12/2008
A. TI SN NGN HN 212.595.464.745 170.687.690.694

1. Tin v cc khon tng ng tin 25.108.833.151 2.717.456.468

2. Cc khon u t ti chnh ngn hn 17.200.000.000

3. Cc khon phi thu ngn hn 143.525.728.080 99.067.650.718
4. Hng tn kho 26.219.671.851 68.024.702.385
5. Ti sn ngn hn khc 541.231.663 877.881.123

18 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

TI SN 31/12/2009 31/12/2008
B. TI SN DI HN 23.249.748.650 20.306.725.684
1. Cc khon phi thu di hn
2. Ti sn c nh 19.157.548.650 16.214.525.684
3. Bt ng sn u t
4. Cc khon u t ti chnh di hn 4.092.200.000 4.092.200.000
5. u t di hn khc
TNG CNG TI SN 235.845.213.395 190.994.416.378
NGUN VN 31/12/2009 31/12/2008
N PHI TR 214.594.181.202 167.512.188.943
1. N ngn hn 214.594.181.202 167.512.188.943
2. N di hn

VN CH S HU 21.251.032.193 23.482.227.435

1. Vn ch s hu 20.951.728.741 23.194.833.346
2. Ngun kinh ph, qu khc 299.303.452 287.394.089
TNG CNG NGUN VN 235.845.213.395 190.994.416.378

2.5.1.1. Kt cu v nguyn tc lp
Bng cn i k ton gm 2 phn: Ti sn v Ngun vn.
Phn ti sn
Phn ti sn ca bng cn i k ton phn nh quy m v kt cu cc loi ti sn
thuc quyn s hu v qun l ca doanh nghip.
Cc loi ti sn ca doanh nghip c chia ra thnh 2 nhm ln l: Ti sn ngn
hn v ti sn di hn.
Nguyn tc sp xp cc khon mc ca phn ti sn: tnh thanh khon (tnh lng,
kh nng chuyn ha thnh tin) ca cc loi ti sn gim dn.
Phn ngun vn
Phn ngun vn ca bng cn i k ton phn nh quy m v kt cu cc ngun
ti tr ca doanh nghip.
Vn c doanh nghip huy ng v s dng ti tr cho ti sn c chia ra
thnh hai loi: N phi tr v vn ch s hu. Trong , n phi tr li c phn
chia thnh n ngn hn v n di hn.
Nguyn tc sp xp cc khon mc ca phn ngun vn: th t u tin thanh ton
gim dn.
Cc nghip v kinh t pht sinh lm nh hng n cc ch tiu trn bng cn i
k ton, nhng khng lm mt i tnh cn i ca n. Trn Bng cn i k ton,
lun lun tn ti:
Ti sn = Ngun vn = N phi tr + Vn ch s hu
Ch :
i vi doanh nghip c chu k kinh doanh 12 thng/chu k, Ti sn v N phi
tr c phn thnh ngn hn v di hn theo iu kin sau:

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 19
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

o Ti sn v N phi tr c thu hi hay thanh ton trong vng 12 thng ti k

t ngy kt thc k k ton nm, c xp vo loi ngn hn.
o Ti sn v N phi tr c thu hi hay thanh ton t trn 12 thng ti tr ln
k t ngy kt thc k k ton nm, c xp vo loi di hn.
t vn :
1. Ti sao li sp xp ti sn ngn hn trc, ti sn di hn sau? N trc, vn
ch s hu sau?
2. i vi mt doanh nghip u t di hn th doanh nghip c th dng vn
ngn hn hay di hn?
V d: Doanh nghip mun u t vo ti sn c nh thi hn 3 nm. Doanh
nghip ch vay c vn ngn hn trong vng 6 thng doanh nghip c nn
dng vn u t mua ti sn khng?
Nu dng vn vay u t th doanh nghip v ngn hng phi dng ng tc
o hn. Song, hnh thc ny gp ri ro cho c pha doanh nghip v ngn hng
trong trng hp ngn hng ngng khng cho o hn na hoc doanh nghip gp
kh khn trong hot ng kinh doanh.
3. Mi quan h gia vn di hn v vn ch s hu ca doanh nghip?
Kt lun: Cc khon mc bn phn ti sn v phn ngun vn c s tng thch
nhau v thi gian, do ngi ta thng s dng ngun vn ngn hn ti
tr cho cc khon ti sn ngn hn. Vn ny lin quan ti trng thi ca Vn
lu ng.

2.5.1.2. Thnh phn ca Bng cn i k ton

Phn Ti sn
o Ti sn ngn hn l tin, cc khon tng
ng tin v cc ti sn khc c th chuyn
i thnh tin, hoc c th bn hay s dng
trong vng mt nm hoc mt chu k kinh
doanh bnh thng ca doanh nghip.
Ti sn ngn hn phn nh tng gi tr tin, cc
khon tng ng tin v cc ti sn ngn hn
khc c n thi im bo co, gm: Tin, cc
khon tng ng tin, cc khon u t ti chnh ngn hn, cc khon phi
thu ngn hn, hng tn kho v ti sn ngn hn khc (chi ph tr trc ngn
hn, cc khon phi thu Ngn sch Nh nc, tm ng).
o Ti sn di hn phn nh tr gi cc loi ti sn khng c phn nh trong ch
tiu ti sn ngn hn.
Ti sn di hn phn nh tng gi tr cc khon phi thu di hn, ti sn c
nh, bt ng sn u t v cc ti sn di hn khc c n thi im bo co,
bao gm: cc khon phi thu di hn, ti sn c nh, bt ng sn u t, cc
khon u t ti chnh di hn v ti sn di hn khc.

20 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

Phn Ngun vn
o N ngn hn l ch tiu tng hp phn nh
tng gi tr cc khon n cn phi tr c thi
hn thanh ton di mt nm hoc di mt
chu k kinh doanh, v gi tr cc khon chi ph
phi tr, ti sn tha ch x l, cc khon nhn
k qu, k cc ngn hn ti thi im bo co.
N ngn hn bao gm cc khon ch yu sau:
vay v n ngn hn, phi tr ngn hn ngi
bn, thu v cc khon phi np Nh nc, phi
tr ngi lao ng.
o N di hn l ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc khon n di hn
(nhng khon n c thi hn thanh ton trn mt nm hoc trn mt chu k
kinh doanh) ca doanh nghip ti thi im bo co, c th bao gm: Phi tr
di hn ngi bn, phi tr di hn ni b, cc khon phi tr di hn khc, vay
v n di hn, thu thu nhp hon li phi tr.
o Vn ch s hu l ch tiu tng hp phn nh phn vn thuc quyn s hu
ca ch doanh nghip, nh: Vn u t ca ch s hu, thng d vn c phn,
cc qu (u t pht trin, d phng ti chnh), li nhun sau thu cha
phn phi
Ch : Trong vn ch s hu, thng d vn c phn l khon chnh lch tng,
gim gia gi pht hnh c phiu so vi mnh gi c phiu v chnh lch tng
gim gia gi mua li so vi gi ti pht hnh c phiu qu. C phiu qu l c
phiu ca chnh doanh nghip m doanh nghip s dng mt phn tin nhn ri
ca mnh mua li c phiu ca chnh mnh trn th trng chng khon, lm
gim s c phiu lu hnh ca cng ty ny. C phiu qu c ghi m trn
bng cn i k ton. Thc t cho thy cng ty i chng thng mua li c
phiu mnh pht hnh trong cc trng hp sau:
Gi c phiu ca cng ty thp, cng ty quyt nh mua li mt lng c
phiu ca chnh cng ty kch cu tng gi. Vic t chc pht hnh mua
c phiu ca chnh cng ty c th tc ng ti th trng, lm cho tnh hnh
giao dch c phiu ca cng ty si ng hn v hn ch tc gim gi ca
c phiu, thm ch, cn gip c phiu tng gi tr li.
Cng ty mua li c phiu pht hnh s lm cho lng c phiu ang lu
hnh gim, dn ti thu nhp trn mi c phiu (EPS) tng.
Cng ty k vng gi c phiu ca cng ty s tng trong tng lai nn mua
li c phiu ca chnh cng ty nh mt c hi u t.
Cng ty mua li c phiu ca cng ty thng cho nhn vin.
bit thm ni dung chi tit v cc ti khon trn Bng cn i k ton, c
Chun mc k ton s 21, v thng t s 23/2005/TTBTC, ngy 30/3/2005.

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 21
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

2.5.2. Bo co kt qu hot ng sn xut kinh doanh

Bo co kt qu hot ng kinh doanh l bo co ti chnh phn nh mt cch tng
qut tnh hnh v kt qu kinh doanh ca doanh nghip trong mt thi k nht nh.
Khng ging nh Bng cn i k ton, bo co kt
qu hot ng kinh doanh phn nh kt qu tch ly
ca doanh nghip trong mt khong thi gian nht
nh, cho bit hot ng kinh doanh ca doanh nghip
c em li li nhun hay khng.
Bo co kt qu hot ng kinh doanh c chi tit
theo hot ng sn xut kinh doanh chnh, hot ng
ti chnh v hot ng khc. Tt c cc ch tiu trong
bo co ny u trnh by: Tng s pht sinh trong k bo co; S liu ca k trc
( so snh); S lu k t u nm n cui k bo co.

2.5.2.1. Kt cu v nguyn tc lp
t vn : tnh li nhun ca doanh nghip, doanh nghip cn lm nh th
no? Hay tnh li nhun ca doanh nghip th ta cn c nhng ch tiu no?
Kt cu: Bo co kt qu kinh doanh ca doanh nghip bao gm 3 phn chnh:
Doanh thu, Chi ph v Li nhun. Nhng khon mc ny c chi tit theo 3 hot
ng c bn ca doanh nghip (hot ng sn xut kinh doanh, hot ng ti chnh
v hot ng khc).
Yu cu: n tp li ni dung Doanh thu, Chi ph v Li nhun trong Bi 2.
Nguyn tc lp: Theo c s k ton dn tch, cc giao dch v s kin c ghi
nhn vo thi im pht sinh, khng cn c vo thi im thc thu, thc chi tin
v c ghi nhn vo s k ton v bo co ti chnh ca cc k k ton lin quan.
Cc khon chi ph c ghi nhn vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh theo
nguyn tc ph hp gia doanh thu v chi ph.
Cu hi:
1. Bo co kt qu kinh doanh mang tnh thi k hay thi im.
2. S khc bit gia Bng cn i k ton v Bo co kt qu kinh doanh.

22 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

2.5.2.2. Thnh phn ca Bo co kt qu kinh doanh

Bo co kt qu hot ng kinh doanh theo chun mc k ton Vit Nam hin hnh.
n v bo co:.. Mu s B 02 DN
a ch: (Ban hnh theo Q s 15/2006/QBTC
Ngy 20/03/2006 ca B trng BTC)
BO CO KT QU HOT NG KINH DOANH
Nm
n v tnh:
M Thuyt Nm Nm
CH TIU
s minh nay trc
1 2 3 4 5
1. Doanh thu bn hng v cung cp dch v 01 VI.25
2. Cc khon gim tr doanh thu 02
3. Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v (10 = 01 02) 10
4. Gi vn hng bn 11 VI.27
5. Li nhun gp v bn hng v cung cp dch v (20 = 10 11) 20
6. Doanh thu hot ng ti chnh 21 VI.26
7. Chi ph ti chnh 22 VI.28
Trong : Chi ph li vay 23
8. Chi ph bn hng 24
9. Chi ph qun l doanh nghip 25
10 Li nhun thun t hot ng kinh doanh 30
{30 = 20 + (21 22) (24 + 25)}
11. Thu nhp khc 31
12. Chi ph khc 32
13. Li nhun khc (40 = 31 32) 40
14. Tng li nhun k ton trc thu 50
(50 = 30 + 40)
15. Chi ph thu TNDN hin hnh 51 VI.30
16. Chi ph thu TNDN hon li 52 VI.30
17. Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip 60
(60 = 50 51 52)
18. Li c bn trn c phiu (*) 70
Lp, ngy thng nm
Ngi lp biu K ton trng Gim c
(K, h tn) (K, h tn) (K, h tn, ng du)
Ghi ch: (*) Ch tiu ny ch p dng i vi cng ty c phn.

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 23
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

Gii thiu ni dung s lc cc ch tiu ca Bo co kt qu hot ng kinh doanh theo mu

B02DN
Ch tiu Lu v ch tiu

= Ly k s pht sinh bn C ca Ti khon 511 Doanh thu bn hng v cung

cp dch v + Ly k s pht sinh bn C ca Ti khon 512 Doanh thu bn
1. Doanh thu bn hng v
hng ni b.
cung cp dch v
= Tng gi thanh ton ca hng ha v dch v bn ra Thu GTGT (VAT) u
ra tnh theo phng php khu tr thu.

Bao gm cc khon sau: Gim gi hng bn; Hng bn b tr li; Chit khu
2. Cc khon gim tr
thng mi; Thu GTGT (VAT) cn phi np tnh theo phng php trc tip;
doanh thu
Thu Tiu th c bit u ra cn phi np; Thu xut khu.

L ton b s tin bn hng v cung cp dch v pht sinh trong k, thuc v

3. Doanh thu thun v bn doanh nghip m khch hng chp nhn thanh ton.
hng v cung cp dch v = Ch tiu (1) Doanh thu bn hng v cung cp dch v Ch tiu (2) Cc
khon gim tr doanh thu.

Bao gm: 1. Gi thnh sn xut ca thnh phm tiu th (c xc nh da

trn ton b s chi ph nhn cng trc tip, chi ph nguyn vt liu trc tip v
chi ph sn sut chung ca s thnh phm tiu th c trong k); 2. Gi vn
ca hng ha tiu th; 3. Gi vn ca Bt ng sn u t bn; 4. Chi ph
4. Gi vn hng bn
trc tip ca khi lng dch v hon thnh cung cp. 5. Chi ph khc tnh
trc tip vo gi vn hng bn trong k (V d: Chi ph xy dng, t ch TSC
vt trn mc bnh thng, khng c tnh vo nguyn gi TSC hu hnh t
xy dng, t ch hon thnh).
5. Li nhun gp v bn = Ch tiu (3) Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v Ch tiu (4)
hng v cung cp dch v Gi vn hng bn.
L tng gi tr cc li ch kinh t thuc v doanh nghip, pht sinh t cc hot
6. Doanh thu hot ng ng ti chnh ca doanh nghip trong k k ton, gp phn lm tng vn ch
ti chnh s hu ca doanh nghip (V d: C tc c hng, li nhun c chia, chit
khu thanh ton c hng).
L biu hin bng tin ca tt c cc hao ph m doanh nghip phi chu,
pht sinh c lin quan n cc hot ng ti chnh trong k ca doanh nghip
7. Chi ph ti chnh
(V d: Li vay vn phi tr, l do thay i t gi, chit khu thanh ton cho
khch hng hng).
Ch tiu ny phn nh chi ph li vay phi tr c tnh vo chi ph ti chnh
trong k bo co.
Trong : Chi ph li vay Lu : Chi ph li vay trn Bo co kt qu kinh doanh v tin tr li vay trong k
l khc nhau. S khc nhau ny s c ch r khi nghin cu Bo co lu
chuyn tin t.
L b phn chi ph ca doanh nghip pht sinh ti b phn bn hng v phc v
trc tip cho cc hot ng bn hng trong k ca doanh nghip (V d: Tin
8. Chi ph bn hng
lng ca nhn vin bn hng, khu hao TSC ca b phn bn hng, gi tr
cng c dng c dng cho hot ng bn hng).

L b phn chi ph ca doanh nghip pht sinh ti b phn qun l doanh

nghip v phc v cho cc hot ng qun l chung ton doanh nghip trong k
9. Chi ph qun l
(V d: Tin lng ca nhn vin phng k ton ti chnh, phng hnh chnh
doanh nghip
nhn s; Khu hao my mc thit b cc phng ban qun l doanh nghip; Gi
tr dng vn phng dng cho cng tc qun l doanh nghip).

= Ch tiu (5) Li nhun gp v bn hng v cung cp dch v + Ch tiu (6)

10. Li nhun thun t hot
Doanh thu hot ng ti chnh Ch tiu (7) Chi ph ti chnh Ch tiu (8)
ng kinh doanh
Chi ph bn hng Ch tiu (9) Chi ph qun l doanh nghip.

24 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

(C th gi l doanh thu khc) L tng gi tr cc li ch kinh t thuc v doanh

nghip, pht sinh t cc hot ng khng thng xuyn, c tnh cht bt
11. Thu nhp khc thng i vi doanh nghip trong k k ton, gp phn lm tng vn ch s
hu ca doanh nghip (V d: Tin bn thanh l TSC, thu tin c pht do
khch hng vi phm hp ng, thu cc khon n kh i x l xa s).

L biu hin bng tin ca tt c cc hao ph m doanh nghip phi chu, pht
sinh t cc hot ng khng thng xuyn, c tnh cht bt thng ca doanh
12. Chi ph khc
nghip trong k (V d: Gi tr cn li ca TSC bn thanh l, chi ph xut qu
ca vic thanh l TSC, tin b pht do vi phm hp ng kinh t).

13. Li nhun khc = Ch tiu (11) Thu nhp khc Ch tiu 12 Chi ph khc.

14. Tng li nhun k ton = Ch tiu (10) Li nhun thun t hot ng kinh doanh + Ch tiu (13) Li
trc thu nhun khc.

15. Chi ph thu TNDN
hin hnh
16. Chi ph thu TNDN hon li
= Thu nhp tnh thu Thu sut thu Thu nhp doanh nghip.
= (Thu nhp chu thu Thu nhp c min thu Cc khon l c
kt chuyn t cc nm trc theo quy nh) Thu sut thu Thu nhp
doanh nghip.
Lu : Tng li nhun k ton trc thu, thu nhp chu thu v thu nhp tnh
thu l cc khi nim khc nhau, s c nghin cu thm phn Thu.
Phn nh phn chnh lch v thu Thu nhp doanh nghip xut hin bi s lch
pha trong vic ghi nhn doanh thu, chi ph gia doanh nghip v c quan thu.
Xem chun mc K ton s 17 Thu thu nhp doanh nghip v thng t s
20/2006/TTBTC ngy 20/03/2006 bit thm chi tit.

17. Li nhun sau thu thu = Ch tiu (14) Tng li nhun k ton trc thu Ch tiu (15) Chi ph thu
nhp doanh nghip TNDN hin hnh Ch tiu (16) Chi ph thu TNDN hon li.

18. Li c bn trn c phiu L ch tiu EPS, s c nghin cu phn Phn tch ti chnh.

bit thm ni dung chi tit, c Chun mc k ton s 21, v thng t s

23/2005/TTBTC, ngy 30/3/2005.
Ngoi mu B02_DN do Nh nc ban hnh, nh qun l ti chnh doanh nghip cn
c th lp bo co kt qu kinh doanh theo mt s cch thc khc, nhm phc v tt
hn cho vic nh gi v ra quyt nh.
V d: Bo co kt qu kinh doanh ca Cng ty Ha Bnh nm 2013 nh sau:
Bo co kt qu kinh doanh nm 2013

Ch tiu S tin
Doanh thu bn hng 795
Gi vn hng bn 660
Li gp 135
Chi ph bn hng 73,5
Chi ph qun l doanh nghip 12
Li nhun trc li vay v thu 49,5
Chi ph li vay 9,5
Li nhun trc thu 40
Thu thu nhp doanh nghip 10
Li nhun sau thu 30

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 25
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

Ngoi ra, trong mn hc ny, Bo co kt qu kinh doanh thng c lp theo

phng php lit k doanh thu, chi ph (khng bao gm thu gi tr gia tng v thu
tiu th c bit trong doanh thu, chi ph).
Ch tiu S tin
Tng doanh thu t hot ng kinh doanh:
Doanh thu bn hng.
Doanh thu ti chnh.
Tng chi ph:
Chi ph vt t.
Chi ph khu hao.
(lit k ht tt c cc yu t chi ph ca hot ng
kinh doanh c th c ca doanh nghip)
Tng li nhun trc thu t hot ng kinh doanh
Li nhun t hot ng khc
Tng li nhun k ton trc thu
Thu thu nhp doanh nghip
Li nhun sau thu

2.5.3. Bo co lu chuyn tin t

Bo co lu chuyn tin t l bo co ti chnh tng hp phn nh khi qut vic hnh
thnh v s dng tin ca doanh nghip trong k bo co. Da vo bo co lu
chuyn tin t, ngi s dng c th thy c ngun gc hnh thnh khi lng tin,
vic chi tiu ca doanh nghip ng thi nh gi kh nng thanh ton cng nh d
bo c lung tin trong k tip theo.

2.5.3.1. Kt cu v nguyn tc lp
Bo co lu chuyn tin t c lp da trn 3 hot ng c bn (cn c theo bn cht
dng tin pht sinh).
Lu chuyn tin t hot ng kinh doanh (I): l lung tin pht sinh t cc hot
ng to ra doanh thu ch yu ca doanh nghip v cc hot ng khc khng phi
l hot ng u t hay ti chnh.
Lu chuyn tin t hot ng u t (II): l lung tin pht sinh t cc hot ng
mua sm, xy dng, thanh l, nhng bn cc ti sn di hn, v cc khon u t
khc khng phi tng ng tin.
Lu chuyn tin t hot ng ti chnh (III): l lung tin pht sinh t cc hot
ng to ra cc thay i v quy m v kt cu ca vn ch s hu v vn vay ca
doanh nghip.
Phng php lp: Bo co lu chuyn tin t c lp theo 2 phng php:
Phng php trc tip: cc lung tin vo v lung tin ra t cc hot ng c
xc nh v trnh by bng cch tng hp trc tip t cc khon tin thu vo, chi ra
theo tng ni dung thu, chi t cc s k ton ca doanh nghip.
Phng php gin tip (ch p dng ring cho lung tin t hot ng kinh doanh):
Xut pht t li nhun trc thu trn bo co kt qu kinh doanh, tin hnh iu
chnh theo cc khon mc lm thay i dng tin ca doanh nghip, nh:

26 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

o Cc khon chi ph khng phi bng tin (khu hao ti sn c nh, cc khon
d phng).
o Li, l chnh lch t gi hi oi cha thc hin.
o Thu thu nhp doanh nghip np.
o Cc thay i trong k ca hng tn kho, cc khon phi thu, cc khon phi tr
t hot ng sn xut kinh doanh.

2.5.3.2. Thnh phn ca Bo co lu chuyn tin t

Lu chuyn tin t hot ng kinh doanh:
o Phng php trc tip
1. Tin thu t bn hng, cung cp dch v v doanh thu khc.
2. Tin chi tr cho ngi cung cp hng ha v dch v.
3. Tin chi tr cho ngi lao ng.
4. Tin chi tr li vay.
5. Tin chi np thu thu nhp doanh nghip.
6. Tin thu khc t hot ng kinh doanh.
7. Tin chi khc cho hot ng kinh doanh.
Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh = (1) (2) (3) (4) (5) + (6) (7)
o Phng php gin tip
1. Li nhun trc thu
2. iu chnh cho cc khon
+ Khu hao TSC
+/ Cc khon trch lp d phng/Cc khon d phng c hon nhp
/+ Li/L chnh lch t gi hi oi cha thc hin
/+ Li/L t hot ng u t
+ Chi ph li vay
3. Li nhun t hot ng kinh doanh trc thay i vn lu ng
/+ Tng, gim cc khon phi thu
/+ Tng, gim hng tn kho
+/ Tng, gim cc khon phi tr (Khng k li vay phi tr, thu thu
nhp doanh nghip phi np)
/+ Tng, gim chi ph tr trc
Tin li vay tr
Thu thu nhp doanh nghip np
+ Tin thu khc t hot ng kinh doanh
Tin chi khc cho hot ng kinh doanh
= Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh
Lu chuyn tin t hot ng u t:
1. Tin chi mua sm, xy dng TSC v cc ti sn di hn khc.

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 27
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

2. Tin thu t thanh l, nhng bn TSC v cc ti sn di hn khc.

3. Tin chi cho vay, mua cc cng c n ca n v khc.
4. Tin thu hi cho vay, bn li cc cng c n ca n v khc.
5. Tin chi u t gp vn vo n v khc.
6. Tin thu hi u t gp vn vo n v khc.
7. Tin thu li cho vay, c tc v li nhun c chia.
Lu chuyn tin thun t hot ng u t = (1) + (2) (3) + (4) (5) + (6) + (7)
Lu chuyn tin t hot ng ti chnh:
1. Tin thu t pht hnh c phiu, nhn vn gp ca ch s hu.
2. Tin chi tr vn gp cho cc ch s hu, mua li c phiu ca doanh nghip
pht hnh.
3. Tin vay ngn hn, di hn nhn c.
4. Tin chi tr n gc vay.
5. Tin chi tr n thu ti chnh.
6. C tc, li nhun tr cho ch s hu.
Lu chuyn tin thun t hot ng ti chnh = (1) (2) + (3) (4) (5) (6)
bit thm ni dung chi tit, c Chun mc k ton s 24, v thng t s
105/2003/TTBTC, ngy 04/11/2003.
V d 1: Trong nm 2013, cng ty Ha Thun c cc thng tin nh sau:
Li nhun sau thu: 120 t ng.
Khon phi thu ngn hn khch hng cui nm gim so vi u nm: 20 t ng.
Khu hao ti sn c nh trch, c ghi nhn vo bo co kt qu hot ng
kinh doanh trong nm: 25 t ng.
Hng tn kho cui nm tng so vi u nm: 10 t ng.
Khon phi tr ngi bn ngn hn cui nm tng so vi u nm: 7 t ng.
Khon phi tr ngi lao ng cui nm gim so vi u nm: 5 t ng.
Li (trc thu) t bn dy chuyn sn xut: 2 t ng.
Thu Thu nhp doanh nghip v chi ph li vay c cng ty thanh ton ht ngay
trong k.
B qua cc yu t khc.
Yu cu: Hy xc nh Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh ca cng ty
trong nm 2013.
Bi lm
Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh = Li nhun trc thu + Khu hao
Li t bn dy chuyn sn xut + Chi ph li vay + Gim cc khon phi thu khch
hng Tng hng tn kho + Tng cc khon phi tr ngi bn Gim khon phi
ngi lao ng Tin li vay tr Thu thu nhp doanh nghip np (*)
Do: Thu thu nhp doanh nghip v chi ph li vay c cng ty thanh ton ht ngay
trong k.

28 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

Cng thc (*) tr thnh:

Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh = Li nhun sau thu + Khu hao
Li t bn dy chuyn sn xut + Gim cc khon phi thu khch hng Tng hng
tn kho + Tng cc khon phi tr ngi bn Gim khon phi ngi lao ng
= 120 + 25 2 + 20 10 + 7 5
= 155 t ng.
V d 2: Trong nm 2013, cng ty Ha Hp c cc thng tin nh sau:
Doanh thu: 1.500 t ng.
Hng tn kho cui nm tng so vi u nm: 100 t ng.
Khu hao Ti sn c nh trch, c ghi nhn vo bo co kt qu hot ng
kinh doanh trong nm: 150 t ng.
Khon phi thu cui nm tng so vi u nm: 50 t ng.
Khon phi tr (Khng k li vay phi tr, thu thu nhp doanh nghip phi np)
cui nm gim so vi u nm: 70 t ng.
T sut doanh li doanh thu: 25%.
Li (trc thu) t bn dy chuyn sn xut: 30 t ng.
Thu thu nhp doanh nghip v chi ph li vay c cng ty thanh ton ht ngay
trong k.
B qua cc yu t khc.
Yu cu: Hy xc nh Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh ca cng ty
trong nm 2013.
Bi lm
Li nhun sau thu = T sut doanh li doanh thu Doanh thu = 25% 1.500 = 375
t ng.
Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh = Li nhun trc thu + Khu hao
Li t bn dy chuyn sn xut + Chi ph li vay Tng cc khon phi thu Tng
hng tn kho Gim cc khon phi tr (Khng k li vay phi tr, thu thu nhp
doanh nghip phi np) Tin li vay tr Thu thu nhp doanh nghip np (*)
Do: Thu thu nhp doanh nghip v chi ph li vay c cng ty thanh ton ht ngay
trong k.
Cng thc (*) tr thnh:
Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh = Li nhun sau thu + Khu hao
Li t bn dy chuyn sn xut Tng cc khon phi thu Tng hng tn kho
Gim cc khon phi tr (Khng k li vay phi tr, thu thu nhp doanh nghip phi np)
= 375 + 150 30 50 100 70
= 275 t ng.

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 29
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

V d 3: Nm 2013, cng ty on Kt c cc thng tin nh sau:

(n v: T ng)
TT Thng tin S tin
1. Li nhun sau thu 45
Khu hao TSC trch, c ghi nhn vo bo co kt qu hot ng 75
2.
kinh doanh trong nm
3. Thu Thu nhp doanh nghip ( c cng ty np ngay trong k) 25
4. Chi ph li vay ( c cng ty thanh ton ht ngay trong k) 5
5. Chi tr c tc 10
6. Thu tin t vic bn nh xng 40
7. Thu tin t vic pht hnh c phiu u tin 35
8. Chi mua li c phiu thng v lm c phiu qu 30
9. Chi mua my mc thit b 20
10. Thu tin t pht hnh tri phiu 50
Pht hnh c phiu thng v s dng s tin thu c tr bt cc 45
11.
khon gc vay di hn ngn hng
12. Chi tr gc vay ngn hn ngn hng 15
13. Li (trc thu) t vic bn nh xng 20

B qua cc yu t khc.
Yu cu: Hy xc nh Lu chuyn tin thun t cc hot ng Kinh doanh, u t
v Ti chnh ca cng ty trong nm 2013.
Bi lm
Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh
= Li nhun trc thu + Khu hao Li t vic bn nh xng + Chi ph li vay
Tin li vay tr Thu thu nhp doanh nghip np
= Li nhun sau thu + Khu hao Li t vic bn nh xng (Do: Thu Thu nhp
doanh nghip v chi ph li vay c cng ty thanh ton ht ngay trong k)
= 45 + 75 20
= 100 t ng.
Lu chuyn tin thun t hot ng u t
= Thu tin t vic bn nh xng Chi mua my mc thit b
= 40 20
= 20 t ng
Lu chuyn tin thun t hot ng ti chnh
= Thu tin t vic pht hnh c phiu u tin Chi mua li c phiu thng v lm c
phiu qu + Thu tin t pht hnh tri phiu Chi tr gc vay ngn hn ngn hng
Chi tr c tc (Lu : Vic pht hnh c phiu thng v s dng s tin thu c
tr bt cc khon gc vay di hn ngn hng khng nh hng n Lu chuyn tin
thun t hot ng ti chnh)
= 35 30 + 50 15 10
= 30 t ng

30 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

2.5.3.3. ngha ca bo co lu chuyn tin t

Bo co lu chuyn tin t cng vi cc bo co ti
chnh khc c vai tr cung cp thng tin gip cho vic
nh gi tnh hnh ti chnh ca doanh nghip. Bo co
ny khng ch hu ch cho cc nh qun tr m cn rt
cn thit cho ngn hng v cc nh u t. Thng qua
bo co lu chuyn tin t, nh qun tr c th bit
c lng tin c to ra v chi tiu nh th no,
hot ng no mang li nhiu tin cho doanh nghip, d bo c dng tin trong
tng lai. Bo co lu chuyn tin t gip ngn hng nh gi kh nng tr n ca
doanh nghip, hot ng to ra tin ca doanh nghip c thc s bn vng khng. Cc
nh u t thng qua vic xem xt bo co lu chuyn tin t s nh gi c kh
nng m rng u t trong tng lai, cht lng li nhun v chnh sch chi tr c tc
ca doanh nghip.

2.5.4. Thuyt minh bo co ti chnh

Nhng thng tin trn Bng cn i k ton, Bo co kt qu kinh doanh, Bo co lu
chuyn tin t gip cho ngi s dng c th phn tch, nh gi c kh nng to ra
lung tin trong tng lai, kh nng thanh ton, kh nng tr n, chnh sch u t
ca doanh nghip. Song, lun gii su sc hn tnh hnh hot ng ni chung cng
nh tnh hnh ti chnh ti chnh ni ring, ngi ta cn cn bit thm nhiu cc thng
tin khc na lin quan n doanh nghip, nh: Doanh nghip l doanh nghip loi
no? Thnh lp t bao gi? p dng cc chnh sch k ton no? V c bn, cc
thng tin nh vy u c th c tm thy trn bn Thuyt minh bo co ti chnh.
Ngoi ra, bn Thuyt minh bo co ti chnh cn cung cp cho ngi c rt nhiu
thng tin b sung cho mt s khon mc quan trng nhng cha c gii thch chi
tit trong Bng cn i k ton, Bo co kt qu kinh doanh hay Bo co lu chuyn
tin t, v d khon mc tin, hng tn kho, ti sn c nh, vn ch s hu, doanh thu
bn hng v cung cp dch v, gi vn hng bn
Thuyt minh bo co ti chnh c lp nhm cung cp cc thng tin v tnh hnh sn
xut kinh doanh cha c trong h thng cc bo co Bng cn i k ton, Bo co kt
qu kinh doanh v Bo co lu chuyn tin t, ng thi, gii thch thm mt s ch
tiu m trong cc bo co ti chnh va nu cha c trnh by, gii thch mt cch
r rng c th.
Vic la chn s liu v thng tin cn phi trnh by trong Bn thuyt minh bo co
ti chnh c thc hin theo nguyn tc trng yu quy nh ti Chun mc k ton s
21Trnh by bo co ti chnh.

2.6. X l bo co ti chnh trong phn tch ti chnh

2.6.1. Lm sch cc bo co ti chnh:
Lm sch bo co ti chnh l qu trnh x l s liu trong bo co ti chnh, nhm
mc ch cc ch tiu ti chnh ca cng ty tha mn:
T s thanh ton hin ti = ti sn lu ng/n ngn hn > 1.
T s thanh ton nhanh = (tin mt + ti sn lu ng + phi thu)/n ngn hn > 0,5.

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 31
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

H s tr n di hn = gi tr cn li ca ti sn c nh t vn vay/(tng n di
hn gi tr ti sn c nh t vn vay) > 1.
H s n = n phi tr/vn ch s hu.
T xut t ti tr = vn ch s hu/tng ngun vn.
Vng quay cc khon thu = doanh thu/(trung bnh thu khch hng u k + cui
k) = 2 l tt nht.
Vng quay hng tn kho = gi vn/bnh qun hng tn kho. Ch s ny mc va.
Vng quay vn lu ng = doanh thu/bnh qun vn lu ng.
Sc sn xut ti sn c nh: Doanh thu/Gi tr ti sn c nh.
Sc sinh li ti sn c nh: Li nhun sau thu/gi tr ti sn c nh.

2.6.2. Bo co chun nm gc
Bo co chun nm gc l bo co da trn s liu k gc tnh xu hng gia tng
ca cc ch tiu trong bo co ti chnh.
Cng thc xc nh bo co chun nm gc:
Gi tr k phn tch
% Xu hng = 100%
Gi tr k gc
ngha ca bo co chun nm gc: xc nh xu hng bin i ca cc ch tiu qua
cc nm.
V d v bo co chun nm gc ca cng ty c phn An Bnh: Da trn bng cn i
k ton nm 2014, 2015 lp bo co chun nm gc. Vi gi tr nm gc l 2014, tnh
xu hung gia tng ca cc ch tiu nm 2015:
Bo co chun nm gc ca cng ty c phn An Bnh
Xu Xu
TI SN 2015 2014 NGUN VN 2015 2014
hng hng
Ti sn ngn hn 1.01 12,176 12,105 N phi tr 0.93 20,047 21,525
Tin v khon Phi tr nh
1.15 4,701 4,093 0.90 6,205 6,915
tng ng tin cung cp
Chng khon
1.29 278 215 Phi np 0.98 252 258
thanh khon
Phi thu 0.93 3,090 3,317 Vay ngn hn 1.08 6,531 6,052
D tr 0.99 2,187 2,220 Vay di hn 0.96 6,182 6,410
Ti sn ngn Thu thu nhp
0.85 1,920 2,260 0.46 877 1,890
hn khc hon li
Vn ch
Ti sn di hn 0.91 28,343 31,164 0.94 20,472 21,744
s hu
Ti sn c nh rng 1.01 20,831 20,712 Vn gp 1.07 8,846 8,258
Li nhun
u t di hn 0.74 5,779 7,777 0.97 35,839 36,861
gi li
Ti sn di hn khc 0.65 1,733 2,675 C phiu qu 1.04 (24,213) (23,375)
TNG TI SN 0.94 40,519 43,269 TNG VN 0.94 40,519 43,269

32 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

2.6.3. Bo co chun t trng

Bo co chun t trng l bo co c tnh da trn bo co ti chnh tnh phn
trm quy m ca cc ch tiu thnh phn so vi gi tr gc:

Gi tr phn tch
% Quy m chung
Gi tr gc

Bo co ti chnh Gi tr gc
Bng cn i k ton Tng ti sn
Bo co kt qu kinh doanh Doanh thu
Bo co lu chuyn tin Tng lu chuyn tin
trong k

V d v bo co chun t trng ca cng ty c phn An Bnh: Da trn bng cn i

k ton nm 2014, 2015 lp bo co chun t trng. Vi gi tr nm gc l tng ti
sn, tnh t trng phn trm ca cc ch tiu b phn so vi ch tiu tng ti sn:
TI SN 2015 NGUN VN 2015
Ti sn ngn hn 0.30 12,176 N phi tr 0.49 20,047
Tin v khon tng 4,701 6,205
ng tin 0.12 Phi tr nh cung cp 0.15
Chng khon thanh 278 252
khon 0.01 Phi np 0.01
Phi thu 0.08 3,090 Vay ngn hn 0.16 6,531
D tr 0.05 2,187 Vay di hn 0.15 6,182
Ti sn ngn hn khc 0.05 1,920 Thu thu nhp hon li 0.02 877
Ti sn di hn 0.70 28,343 Vn ch s hu 0.51 20,472
Ti sn c nh rng 0.51 20,831 Vn gp 0.22 8,846
u t di hn 0.14 5,779 Li nhun gi li 0.88 35,839
Ti sn di hn khc 0.04 1,733 C phiu qu 0.60 (24,213)
TNG TI SN 1.00 40,519 TNG VN 1.00 40,519

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 33
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

Tm lc cui bi
Chng ny gii thiu mt s vn c bn v Bo co ti chnh ca doanh nghip, trong tp
trung vo mt s ni dung:
Bng cn i k ton: bo co ny c v nh l mt bc nh chp nhanh tnh hnh ti sn
v ngun hnh thnh nhng ti sn ca doanh nghip ti mt thi im nht nh.
Bo co kt qu kinh doanh: y l bo co cung cp cho ngi c cc thng tin khi qut
v tnh hnh doanh thu, chi ph v li nhun trong k bo co ca doanh nghip.
Bo co lu chuyn tin t: bo co ny c lp nhm phn nh tnh hnh cc dng tin vo
ra pht sinh trong k bo co ca doanh nghip.
Gi tr s sch c ghi nhn trn bng cn i k ton c th khc vi gi tr th trng.
Mc tiu ca nh qun tr ti chnh phi ti a ha gi tr th trng ca c phiu, khng phi
gi tr s sch.
Thu nhp rng (Li nhun sau thu) c xc nh trn bo co kt qu kinh doanh khng
phi dng tin. Mt trong nhng l do c bn ca s khc nhau ny l chi ph khng pht
sinh tin nh khu hao, cc khon d phng. Nhng khon mc ny b loi tr khi xc
nh thu nhp rng, nhng li khng nh hng n lng tin ca doanh nghip. Ngoi ra,
s khc bit gia thu nhp rng trong k vi dng tin trong k cn n t s lch pha gia
thi im pht sinh doanh thu, chi ph vi thi im doanh nghip thc thu hoc chi tin c
lin quan.
Dng tin c xc nh trn bo co lu chuyn tin t c c im tng ng vi bng
cn i k ton. Dng tin t ti sn bng dng tin t n v dng tin t vn ch s hu.
Doanh thu v chi ph c th khc vi thu v chi ca doanh nghip. Doanh thu v chi ph th
hin gi tr ca hng ha v dch v, trong khi thu v chi th hin dng tin vo v ra ca
doanh nghip v c phn nh theo gi thanh ton ca hng ha v dch v.

34 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

Cu hi n tp
1. Trnh by cc nguyn tc lp v trnh by bo co ti chnh.
2. So snh bo co kt qu kinh doanh v bo co lu chuyn tin t.
3. Phn tch vai tr ca cc bo co ti chnh (bng cn i k ton, bo co kt qu kinh doanh,
bo co lu chuyn tin t) trong hot ng qun tr ti chnh doanh nghip.
4. Phn tch khi qut mi quan h gia cc bo co ti chnh (bng cn i k ton, bo co kt
qu kinh doanh, bo co lu chuyn tin t) ca doanh nghip.
5. Da vo bng cn i k ton cng ty Hong H, lp bng cn i k ton chun nm gc
(N2) ca cng ty Hong H.
6. Da vo bng cn i k ton cng ty Hong H, lp bng cn i k ton chun t trng ca
cng ty Hong H.
Bng cn i k ton cng ty Hong H ti ngy 31/12

STT Ni dung N2 N1 N

I. Ti sn ngn hn 227.761 329.551 673.787

1. Tin v cc khon tng ng tin 35.466 35.002 129.951
2. Cc khon u t ti chnh ngn hn 51.955
3. Cc khon phi thu 75.876 166.440 257.382
4. Hng tn kho 113.322 121.354 230.279
5. Ti sn ngn hn khc 3.097 6.755 4.220
II. Ti sn di hn 64.496 153.141 268.422
1. Cc khon phi thu di hn 435 200 114
2. Ti sn c nh 56.993 148.141 228.782
Ti sn c nh hu hnh 46.332 81.119 111.295
Ti sn c nh v hnh 9.016 62.047 105.273
Ti sn c nh thu ti chnh
Chi ph xy dng c bn d dang 1.644 4.975 12.214
3. Bt ng sn u t
4. Cc khon u t ti chnh di hn 122 1.609 38.225
5. Ti sn di hn khc 6.946 3.346 1.301
III. Tng cng ti sn 292.257 482.847 942.209
IV. N phi tr 161.290 312.406 290.631
1. N ngn hn 130.013 291.128 289.818
2. N di hn 31.277 21.278 813
V. Ngun vn ch s hu 130.967 170.441 651.578
1. Vn ch s hu 130.653 161.305 635.749
Vn u t ca ch s hu 80.000 80.000 200.000
Thng d vn c phn 378.761

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 35
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

STT Ni dung N2 N1 N

C phiu ngn qu
Chnh lch nh gi li ti sn
Chnh lch t gi hi oi
Cc qu 12.597 64.392 55.769
Li nhun sau thu cha phn phi 38.056 16.913 1.219
Ngun vn u t xy dng c bn

2. Ngun kinh ph v qu khc 314 9.136 15.829

Qu khen thng, phc li 314 9.136 15.829
Ngun kinh ph
Ngun kinh ph hnh thnh ti sn c nh
VI. Tng cng ngun vn 292.257 482.847 942.209

36 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

Bi tp cui bi
Ngy 31/12/2013, doanh nghip A c s vn ch s hu 900 triu ng, vay ngn hn 200 triu
ng, vay di hn 200 triu ng. Doanh nghip u t vo ti sn c nh 800 triu ng, d tr
vt t hng ho 350 triu ng, cn li l d tr tin. Ngy 1/1/2014, doanh nghip bt u kinh
doanh. Cho bit cc thng tin qu I nm 2014 nh sau:
1. Tin bn hng theo gi c thu (thu gi tr gia tng v thu tiu th c bit) mi thng
1.100 triu ng, trong , 660 triu ng l tin bn hng theo gi c thu (thu gi tr gia
tng v thu tiu th c bit) mi thng ca mt hng thuc din tnh thu tiu th c bit.
75% tin bn hng (Theo gi thanh ton) c khch hng thanh ton ngay, cn li c
thanh ton sau 1 thng.
2. Tin mua vt t theo gi c thu (thu gi tr gia tng v thu tiu th c bit) mi thng
bng 77% tin bn hng theo gi cha thu gi tr gia tng mi thng, 80% tin mua vt t
(Theo gi thanh ton) c doanh nghip thanh ton ngay, cn li c thanh ton sau 2 thng.
3. Chi ph sn xut (Khng k chi ph vt t v khu hao) mi thng 45 triu ng v c tr ngay.
4. Chi ph bn hng, qun l (Khng k khu hao, dch v mua ngoi v thu khc) mi thng
30 triu ng v c tr ngay.
5. Khu hao c bn mi thng 10 triu ng, c phn b 50% vo chi ph sn xut v 50%
vo chi ph bn hng, qun l.
6. D tr vt t hng ho cui qu 250 triu ng.
7. Dch v mua ngoi theo gi cha c thu gi tr gia tng mi thng 120 triu ng, c tnh
ht vo chi ph bn hng, qun l v c tr ngay hng thng.
8. Doanh nghip tnh thu gi tr gia tng thu sut 10% cho hot ng bn hng, mua vt t v
dch v mua ngoi theo phng php khu tr. Thu gi tr gia tng c tnh ngay trong
thng mua, bn hng, thu gi tr gia tng cn phi np c np chm 1 thng. Thu tiu th
c bit thu sut 50%, thu tiu th c bit trn ha n mua hng v c khu tr u
vo mi thng l 80 triu ng. Thu tiu th c bit c tnh v np ngay trong thng
mua, bn hng. Thu khc (c tnh vo chi ph bn hng, qun l) trong qu 20 triu ng,
np vo thng 3. Thu thu nhp doanh nghip thu sut 25% c np vo ngy cui qu.
9. Li vay ngn hn 1%/thng, li c tr hng thng, bt u t thng 1, gc ngn hn tr vo
qu sau. Li vay di hn 15%/nm, c tr thnh 4 ln bng nhau, 3 thng tr 1 ln vo
ngy cui qu, gc di hn tr vo nm sau.
10. Thu nhp trc thu t hot ng khc trong qu 30 triu ng v c thu vo thng 1.
11. Ti thi im u v cui qu, cng ty khng c sn phm d dang v thnh phm tn kho.
Yu cu:
1. Lp bo co kt qu kinh doanh qu I nm 2014 ca doanh nghip A.
2. Lp bo co ngn qu cc thng qu I nm 2014 ca doanh nghip A.
3. Lp bng cn i k ton ngy 1/1/2014 v 31/3/2014 ca doanh nghip A.

TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223 37
 Bi 2: H thng bo co ti chnh

Li gii:
Vn t ra:
Bo co ti chnh l g? Ti sao cng ty Khi Ha li phi c gng thay i thng tin c phn
nh trn cc bo co ti chnh? V ti sao vic chm ch cng b bo co ti chnh li c th lm
c phiu BBT ca cng ty b tm ngng giao dch?
Gii quyt vn :
Bo co ti chnh l nhng bo co phn nh sc khe ti chnh ca doanh nghip trong k
bo co. Vic cc thng tin trn bo co ti chnh khng chnh xc hoc cng ty chm ch trong
vic cng b bo co ti chnh s khin cho cc nh u t, cc ch n cng nh cc i tc khc
khng th nh gi hoc nh gi khng ng thc trng ti chnh ca doanh nghip, t ko
theo, cc quyt nh c a ra cng thiu chnh xc, khin li ch ca nh u t, ch n v
cc i tc ca doanh nghip b tn hi.

38 TXNHTC04_Bai2_v1.0015106223