proka

ENGLESKO-SRPSKI
RECNIK
TERMINOLOGIJE U OBLASTI
UPRAVLJANJA OTPADOM

Beograd
novembar 2004.

1
proka
ENGLESKO-SRPSKI RE^NIK TERMINOLOGIJE
U OBLASTI UPRAVLJANJA OTPADOM

Izdava~: Misija OEBS u Srbiji i Crnoj Gori,

Sektor za politiku `ivotne sredine i ekonomska pitanja

Autorski tim:
WESTERN BALKANS CONSULTING (WBC):

prof. dr Andjelka Mihajlov, dipl. in`.

dr Marina Ili}, dipl. in`., nau~ni savetnik
mr Hristina Stevanovi}-^arapina, dipl. in`.
prim. mr sci. med. Slododan To{ovi}
doc. dr Aleksandar Jovovi}, dipl. in`.

Za WBC: prof. dr Milo{ Gruji}

Prevod: Nevena Nedi}

Lektura: Vesna Komar

Kompjuterska obrada, prezentacija na internetu i izrada CD:

Sini{a Rogi} SW4I, Beograd
Grafi~ka obrada i korice: KREATIVA, Beograd

[tampa: [tamparija STOJKOV, Novi Sad

[tampa CD: NATANI, Beograd
Tira`: 1.000 primeraka

Besplatan primerak nije na prodaju

Sva prava po ovoj publikaciji pripadaju izdava~u
Neovla{}eno kopiranje i {tampanje ka`njivo je po zakonu

CIP - COBIS.SR-ID 118366476

2
 proka

Sadr`aj

Predgovor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

Englesko-srpski re~nik terminologije u oblasti upravljanja otpadom . . .7

Lista skra}enica me|unarodnih organizacija i specifi~nih fraza . . . . . .89

Osnovne direktive EU i me|unarodni ugovori u oblasti upravljanja

otpadom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112

3
 proka

PREDGOVOR

Vrednosti koje izgra|ujemo su ekonomski i socijalni napredak uz

po{tovanje standarda `ivotne sredine. Sektor za ekonomska pitanja i politiku
`ivotne sredine Misije OEBS-a u Srbiji i Crnoj Gori podr`avaju}i izdavanje
ovog re~nika nastavlja svoju misiju podr{ke odr`ivom razvoju na{e zemlje.
Koncept odr`ivog razvoja jedna je od osnovnih postavki politike
Evropske unije (EU) gde je sistemu za{tite `ivotne sredine dat veliki zna~aj,
naro~ito u kontekstu regulisanja internog tr`i{ta, energetike, saobra}aja,
poljoprivrede, industrije, ribarstva, razvoja i ekonomske politike. (Strategija
odr`ivog razvoja EU usvojena je 2001. godine i reafirmisana na Svetskom
samitu o odr`ivom razvoju 2002. godine u Johanesburgu.)
Politika EU je o~uvanje, za{tita i pobolj{anje kvaliteta `ivotne sredine (i
upravljanja otpadom) i za{tita zdravlja na postavkama pre svega principa
prevencije, smanjivanja zaga|enja na izvoru i odgovornosti zaga|iva~a;
tako|e predstavlja temeljac za odre|eno i racionalno kori{}enje prirodnih
bogatstava i resursa. Narodna skup{tina Republike Srbije je oktobra 2004.
godine potvrdila reformsku orijentaciju koju je Vlada Srbije utvrdila 2001.
godine, kao i interes za ubrzani ulazak na{e zemlje u punopravno ~lanstvo
EU. U izradi nacionalne strategije pridru`ivanja EU i usagla{avanja
zakonodavstva postoji zna~ajno poglavlje o `ivotnoj sredini, podeljeno na
upravljanje otpadom i ~iste tehnologije. Terminologija koja }e se
upotrebljavati veoma je va`na. Bitno je, ne samo formalno ve} i su{tinski, da
se re~i na engleskom jeziku koje prenosimo u nacionalno zakonodavstvo iz
EU i me|unarodnog zakonodavstva jednozna~no prevode na srpski jezik u
svim horizontalnim i sektorskim propisima koji }e pratiti i proiza}i iz
nacionalne strategije pridru`ivanja EU.
Evropska unija te`i ujedna~avanju kriterijuma sa zahtevima u pogledu
o~uvanja i podizanja kvaliteta `ivotne sredine. Veoma je va`na ~injenica da
se u Evropi integri{u ekonomski i ciljevi za{tite `ivotne sredine, te isti~u
mere preventivnog delovanja. Upravo ta integracija mo`e postati osnova za
konsenzus u pogledu razvojnih ciljeva u Evropi.
Treba imati na umu i to da je ve}ina evropskih zemalja i na{ih suseda u
procesu pridru`ivanja EU kao klju~nu aktivnost imala usagla{avanje
nacionalnog zakonodavstva sa pravom EU u svim sektorima. Ovo
usagla{avanje je neophodno i u na{oj zemlji, s obzirom da je jedan od
nacionalnih ciljeva pridru`ivanje Evropskoj uniji.
Time se jasno ukazuje da su osnovna ciljna grupa ovog englesko-
srpskog re~nika terminologije u oblasti upravljanja otpadom stru~njaci svih
profila koji }e raditi na usagla{avanju zakonodavstva na{e zemlje sa
1
proka

propisima EU, ne ograni~avaju}i se samo na deo za `ivotnu sredinu i

upravljanje otpadom, ve} i za ostala poglavlja u kojima je zna~ajno da se
termini sadr`ani u ovom re~niku pravilno primenjuju. Ovaj re~nik je
komplementaran sa Englesko-srpskim re~nikom terminologije u oblasti
`ivotne sredine (OSCE/EKO-DiMeC, 2004).
Englesko-srpski re~nik terminologije u oblasti upravljanja otpadom
ima vrednost i za sve one (stru~njake, kompanije, javna preduze}a,
administraciju na svim nivoima) koji se u praksi susre}u sa problematikom
upravljanja razli~itim kategorijama otpada, s obzirom na nedostatak, uz samo
nekoliko izuzetaka, aktuelne stru~ne literature na srpskom jeziku. Kori{}enje
stru~ne literature ili formulara na engleskom jeziku bi}e olak{ano upotrebom
ovog re~nika.
Studentima razli~itih fakulteta, a pre svih onih usmerenih na
in`enjerstvo za{tite `ivotne sredine (Univerziteta u Beogradu, Novom Sadu,
Ni{u i Kragujevcu), ovaj re~nik predstavlja pomo}no nastavno sredstvo, ~iju
}e vrednost jasno videti kod kori{}enja razli~itih materijala u okviru
prezentacija na internetu. U oblasti upravljanja otpadom ove prezentacije su
naj~e{}e na engleskom jeziku.
Osnovu za izradu Re~nika ~inile su najva`nije direktive EU u oblasti
upravljanja otpadom, kao i Bazelska konvencija, me|unarodni ugovor u
oblasti upravljanja otpadom koji je ratifikovala na{a zemlja.

Osnovne direktive EU i me|unarodni ugovori koji su bili osnova za

izradu Re~nika jesu:
Bazelska konvencija o kontroli prekograni~nog kretanja otpada i
njegovom odlaganju;
Protokol Bazelske konvencije o odgovornosti i nadoknadi {tete nastale
akcidentalnim izlivanjem opasnog otpada za vreme izvoza, uvoza ili
postupanja;
Direktiva Saveta 75/442/EEC o otpadu (Okvirna direktiva);
Direktiva Saveta 99/31/EC o deponijama otpada;
Odluka Saveta o uspostavljanju kriterijuma i procedura za prihvatanje
otpada na deponiji u skladu sa Direktivom 99/31/EC;
Direktiva Saveta 2000/76/EC o spaljivanju otpada;
Direktiva Saveta 94/62/EC o ambala`i i ambala`nom otpadu
dopunjena Direktivom 2004/12/EC;
Direktiva Saveta 91/157/EEC o baterijama i akumulatorima koji
sadr`e opasne supstance;
Direktiva 86/278/EEC o za{titi `ivotne sredine i posebno zemlji{ta u
slu~aju kori{}enja sekundarnih |ubriva u poljoprivredi;
2
 proka

Direktiva Saveta 96/61/EC o integralnoj prevenciji i kontroli

zaga|enja (IPPC Direktiva);
Direktiva Saveta 75/439/EEC o odlaganju otpadnih ulja;
Direktiva Saveta 2000/53/EC o islu`enim vozilima;
Direktiva 91/689/EEC o opasnom otpadu dopunjena Direktivom
94/31/EC;
Odluka Saveta 259/93/EC o nadzoru i kontroli nad otpremom otpada u
EU i iz nje;
Direktiva 2002/96 o otpadu od elektri~ne i elektronske opreme;
Direktiva 96/59/EC o odlaganju PCB i PCT.

Svrha Re~nika je da doprinese boljem razumevanju re~i i termina u

oblasti upravljanja otpadom u toku pribli`avanja i usagla{avanja nacionalnog
zakonodavstva. Za klju~ne re~i i termine u Re~niku su date i kompletne
definicije preuzete iz direktiva. On }e doprineti i efikasnijoj primeni
Nacionalne strategije upravljanja otpadom sa programom pribli`avanja EU,
koju je Vlada Republike Srbije usvojila jula 2003. godine.
Tim autora sastoji se od stru~njaka razli~itih profila (hemijski in`enjer,
tehnolog, ma{inski in`enjer, specijalista ekotoksikolog) koji imaju me|unarodno
priznate reference u ovoj oblasti, kao i prevodioca, lektora i saradnika za
elektronsku i tehni~ku obradu, od kojih je svako doprineo kvalitetu ove
publikacije.

Beograd, novembar 2004. godine

3
proka
Fonetske oznake za izgovor

simbol re~ transkripcija

p pin pYn
b bin bYn
t tin tYn
d din dYn
k kin kYn
g give gYv
D chin DYn
F gin FYn
f fin fYn
v vim vYm
J thin JYn
K this KYs
s sip sYp
z zip zYp
G ship GYp
H measure 'meHA
h hit hYt
m mop mUp
n knock nUk
L thing JYL
r ring rYL
l long lUL
w wasp wUsp
j yacht jUt
e pet pet
R pat pRt
U pot pUt
W cut kWt
O put pOt

4
 proka

simbol re~ transkripcija

T ease Tz
eY raise reYz
aY rise raYz
VY noise nVYz
P lose lPz
AO nose nAOz
aO rouse raOz
S furs fSz
Q stars stQz
I cause kIz
YA fears fYAz
eA stairs steAz
OA cures kjOAz
i happy `hRpi
u into `Yntu

5
proka
Lista skra}enica

adj adjective pridev

adv adverb prilog
chem chemistry hemija
conj conjunction veznik
n noun imenica
pl plural mno`ina
sg singular jednina
v verb glagol

6
ENGLESKO-SRPSKI
RE^NIK TERMINOLOGIJE
U OBLASTI
UPRAVLJANJA OTPADOM
 abandonment

A
abandonment [A`bendAnmAnt] n napu{tanje
abatement [A`beYtmAnt] n smanjenje, redukcija
abnormal [Rb`nImAl] adj abnormalan, nenormalan
absorption [Ab`zIpGAn] n apsorpcija, upijanje
absorptive capacity [Ab`zIptYv kA`pRsYti] n kapacitet apsorpcije,
sposobnost apsorpcije
abundance [A`bWndAns] n obilje, izobilje, velika koli~ina
acceptable intake [Ak`septAbAl `inteYk] n prihvatljiv unos
acceptance [Ak`septAns] n prijem, prihvat, preuzimanje
accident [`RksYdAnt] n udes, nesre}an slu~aj, nesre}a, nezgoda,
akcident
accident site [`RksYdAnt saYt] n mesto udesa, mesto nesre}e
accidental [`RksYdAntAl] adj slu~ajan
accomplish [A`kUmplYG] v posti}i
accordance [A`kIdAns] n sklad, slaganje, podudaranje, saglasnost
account [A`kaOnt] v odgovarati, obja{njavati; n ra~un
accountability [A,kaOntA`bYlAti] n odgovornost
accumulation [A,kjPmjA`leYGn] n akumulacija, akumuliranje
accumulator [A`kjPmjAleYtA] n akumulator
achievable technology [A`DTvAbAl tek`nUlAFi] n dosti`na
tehnologija
acid [`RsYd] n kiselina
acknowledgement [Ak`nUlYFmAnt] n potvrda prijema
acquire [A`kwaYA] v dostignuti, pribaviti, kupiti, preuzeti
act [`Rkt] n zakon, akt, delo, ~injenje
action [`RkGn] n aktivnost, delovanje, akcija; adj akcioni
9
action plan
action plan [`RkGn plRn] n akcioni plan; plan niza aktivnosti za
postizanje ne~eg u budu}nosti
action programme [`RkGn `prAOgrRm] n akcioni program
activated carbon [`RktYveYtYd `kQbAn] n aktivni ugalj
activated sludge [`RktYveYtYd `slWF] n aktivni mulj
activated sludge process [`RktYveYtYd `slWF `prAOses] n proces sa
aktivnim muljem
active [`RktYv] adj aktivan
active extraction system [`RktYv Yk`strRkGn `sYstAm] n sistem
aktivne ekstrakcije (kontrolisano uklanjanje gasa ili procednih
voda iz deponije)
active venting (landfill gas) [`RktYv `ventYL] n aktivna ventilacija,
aktivna degazacija (deponijski gas)
actual site of disposal [`RkDOAl saYt Av dY`spAOzAl] n stvarno
mesto odlaganja
acute exposure [`AkjPt Yk`spAOHA] n akutna izlo`enost, akutno
izlaganje
addition [A`dYGAn] n dodavanje
additional fuel [A`dYGAnAl fjOAl] n dodatno gorivo
adequate [`RdYkvAt] adj adekvatan, primeren, odgovaraju}i,
prikladan
adequately [`RdYkvAtli] adv adekvatno, primereno, prikladno, na
odgovaraju}i na~in
administration [Ad`mYnY`streYGAn] n uprava, administracija,
administriranje
adoption [A`dUpGAn] n usvajanje
adsorption [A`dzIpGAn] n adsorpcija, vezivanje supstance na
~vrstu povr{inu
adulterate [A`dWltAreYt] v unositi druge materije
advance [A`dvQns] v napredovati; adj napredan
advantage [A`dvQntYF] n prednost
adverse [`RdvSs] adj negativan, nepovoljan, suprotan
adverse effect [`RdvSs Y`fekt] n negativan efekat
adverse environmental effect [`RdvSs YnvaYrAn`mentAl Y`fekt] n
negativan efekat po `ivotnu sredinu
advocate [`RdvAkeYt] v zagovarati
aerated lagoon [eA`reYtYd lA`gPn] n aerisana laguna
aeration [eA`reYGn] n aeracija, izlaganje delovanju vazduha
10
 air emission limit value
aerobic [eA`rAObYk] adj aeroban
aerobic composting [eA`rAObYk `kUmpUstiL] n aerobno
kompostiranje metod kompostiranja organskog otpada
kori{}enjem aerobnih bakterija (kojima je potreban kiseonik);
zahteva se da otpad bude izlo`en vazduhu, bilo prevrtanjem
otpada ili ubacivanjem vazduha kroz perforirane cevi
aerobic process [eA`rAObYk `prAOses] n aerobni proces
aerobic treatment [eA`rAObYk `trTtmAnt] n aerobni tretman
proces kojim mikroorganizmi razgra|uju slo`ena organska
jedinjenja pomo}u kiseonika i koriste oslobo|enu energiju za
reprodukciju i rast
aerosol [`eArAOsUl] n aerosol
affect [A`fekt] v uticati, {koditi, {tetiti
affordable [A`fIdAbAl] adj koji mo`e da se plati, koji mo`e da se
priu{ti
after care period [`QftA keA `pYArYAd] n period naknadnog
staranja, period naknadne brige (npr. period staranja posle
zatvaranja deponije)
after care provision [`QftA keA prA`vYHAn] n uslovi naknadnog
staranja
afterburner [`QftAbSnA] n gorionik na komori za dogorevanje
(u tehnologiji insineracije, gorionik postavljen tako da se dimni
gasovi usmeravaju da prolaze kroz njegov plamen radi razgradnje
produkata sagorevanja)
aftercare [`QftAkeA] n naknadna briga, naknadno staranje
afteruse [`QftAjPs] n naknadna upotreba
agency [`eYFAnsi] n agencija
agreement [A`grTmAnt] n sporazum, ugovor
agricultural waste [RgrY`kWlDArAl weYst] n poljoprivredni otpad
otpad sa farmi koji uklju~uje i oticanje i izlu`ivanje pesticida i
|ubriva; posledice erozije zemlji{ta i pra{ina od oranja; nepravilno
odlo`ene uginule `ivotinje i njihovi ekskreti; talog od useva i
ostaci
agriculture [RgrY`kWlDA] n poljoprivreda
agricultural pollution [RgrY`kWlDArAl pA`lPGAn] n zaga|enje
izazvano aktivnostima u poljoprivredi
air [eA] n vazduh
air emission limit value [eA Y`mYGAn `lYmYt `vRljP] n grani~na
vrednost emisije u vazduh
11
air pollution
air pollution [eA pA`lPGAn] n zaga|enje vazduha
air quality [eA `kwUlYtY] n kvalitet vazduha
air quality standard [eA `kwUlYtY `stRndAd] n standard kvaliteta
vazduha
air supply system [eA sA`plaY `sYstAm] n sistem dovoda vazduha
airborne particulate matter [`eAbIn pQ`tYkjOlAt `mRtA] n ~estica
koja se prenosi vazduhom
alcalinity [RlkA`lYnYti] n alkalitet
aliphatic [RlY`fRtYk] adj alifati~an
alkali [`RlkAlaY] n alkalija, baza
alleviation [AlTvY`eYGn] n ubla`avanje, olak{avanje, otklanjanje
alternative fuel [Il`tSnAtYv fjOAl] n alternativno gorivo
alternative use [Il`tSnAtYv jPs] n alternativna upotreba,
alernativno kori{}enje
amber list of waste [`RmbA lYst Av weYst] n oker (`uta) lista otpada
ambient environment [`RmbjAnt Ynv`aYrAnment] n ambijentalna
`ivotna sredina, uslovi u okru`enju
ambient methane concentration [`RmbjAnt `mTJeYn
kUnsAn`treYGn] n koncentracija metana u okru`enju
ambient standards [`RmbjAnt `stRndAdz] n pl standardi za
imisiju; ambijentalni standardi
amendment [A`mendmAnt] n amandman, izmena i/ili dopuna
zakona ili dokumenta
amount [A`maOnt] n iznos, koli~ina
amount of waste [A`maOnt Av weYst] n koli~ina otpada
anaerobic [,RneA`rAObYk] adj anaerobni, bez prisustva kiseonika,
koji mo`e da opstane tamo gde nema kiseonika
anaerobic digestion [,RneA`rAObYk daY`FesDAn] n anaerobna
digestija metod tretmana koji ne zahteva prisustvo kiseonika;
ovim metodom dobija se metan
anaerobic process [,RneA`rAObYk `prAOses] n anaerobni proces
anaerobic treatment system [,RneA`rAObYk `trTtmAnt sYstAm] n
sistem anaerobnog tretmana
analysis [A`nRlYsYs] n analiza, analiziranje, ispitivanje
analysis method [A`nRlYsYs `meJAd] n metod analize
ANC (acid neutralisation capacity) [`RsYd njPtrAlaY`zeYGn kA`pRsYti]
n kapacitet neutralizacije kiseline
animal carcass [`RnYmAl `kQkAs] n telo uginule `ivotinje
12
 ash quench water
animal waste [`RnYmAl weYst] n otpad `ivotinjskog porekla, otpad
od `ivotinja
annex [`Rneks] n aneks, dodatak (uz osnovni dokument)
annual [`RnjOAl] adj godi{nji, koji se de{ava jednom godi{nje
applicant [`RplYkAnt] n podnosilac zahteva (molbe)
appraisal [A`preYzAl] n ocena, procena
approach [A`prAOD] n pristup, prilaz
appropriate [A`prAOprYeYt] adj primeren, odgovaraju}i, prikladan,
adekvatan
appropriately [A`prAOprYeYtli] adv primereno, odgovaraju}e,
prikladno, adekvatno
approval [A`prPvAl] n odobrenje
approve [A`prPv] v odobriti, odobravati
approved site/facility [A`prPvd saYt / fA`sYlYti] n odobrena lokacija
ili objekat lokacija ili objekat za odlaganje opasnog otpada ili
drugih vrsta otpada za koje je nadle`ni organ dao odobrenje ili
dozvolu za obavljanje aktivnosti
approximation [A,prUksY`meYGn] n pribli`avanje
aquatic environment [A`kwRtYk Yn`vaYrAnment] n vodena sredina
aqueous [`RkweAs] n vodeni, hidrogeni na bazi vode
aquifer [`RkwYfA] n akvifer, podzemni vodonosni sloj stena, peska
ili {ljunka iz koga se mogu crpeti odre|ene koli~ine vode
arbitration [QrbY` treYGAn] n arbitra`a
area [`RArYA] n povr{ina, oblast, podru~je, zona
area under the national jurisdiction of a state [`RArYA `WndA KA
`nRGAnAl ,FOArYs`dYkGn Av A steYt] n oblast pod nacionalnom
jurisdikcijom neke dr`ave
arise [A`raYz] v nastati, proizilaziti, dolaziti, poticati
aromatic [,RrA`mRtYk] adj aromatski
article [`QtYkAl] n ~lan
artificial [,QtY`fYGAl] adj ve{ta~ki
asbestos [Rs`bestAs] n azbest
asbestos abatement [Rs`bestAs A`beYtmAnt] n smanjenje azbesta
(postupci kontrole osloba|anja vlakna iz materijala koji sadr`e
azbest u objektu ili njihovog potpunog uklanjanja)
ash [RG] n pepeo, nesagorivi ~vrsti nusproizvodi procesa gorenja
ash quench water [RG kwenD `wItA] n voda za brzo hla|enje
pepela
13
ash residue
ash residue [RG `rezYdjP] n ostatak pepela
associate [A`sAOGieYt] v povezati, asocirati; n saradnik; adj prate}i
aspect [`Rspekt] n aspekt, gledi{te, strana, vid
assess [A`sAs] n proceniti, oceniti
assessment [A`sAsmAnt] n procena, ocena
assign [A`saYn] v dodeliti, zadu`iti, preneti, ustupiti
assistance [A`sYstAns] n pomo}
attainment [A`teYnmAnt] n dostignu}e, tekovina, postizanje
attention [A`tenGn] n pa`nja
attenuation [A`tenjPeYGn] n smanjenje, razre|enje, raspr{enje
audit [`Idit] n revizija, provera sistematsko proveravanje
relevantnih aspekata neke operacije
authorization [,IJAraY`zeYGAn] n ovla{}enje
authorize [`IJAraYz] v ovlastiti
autoclave [`ItUkleYv] n autoklav
autoclaving [`ItUkleYvYL] n obra|ivanje u autoklavu
auto-flammable [`ItA `flRmAbAl] adj samozapaljiv
automatic system [,ItA`mRtYk `sYstAm] n automatski sistem
auxiliary burner [Ig`zYljAri `bSnA] n pomo}ni gorionik
availability [,AveYlA`bYlYti] n raspolo`ivost
availability factor [,AveYlA`bYlYti `fRktA] n faktor raspolo`ivosti
available [A`veYlAbAl] adj raspolo`iv, dostupan
available heat [A`veYlAbAl hTt] n raspolo`iva toplota
average [`RvArYF] adj prose~an; n prosek, srednja vrednost
avoid [A`vVYd] v izbegavati
awareness campaign [A`weAnAs kAmpeYn] n kampanja za
podizanje svesti javnosti

B
back pack [bRk pRk] n ranac, ruksak
backfill [`bRkfYl] v zatrpati; n ispuna
backlighting lamp [`bRklaYtYL lRmp] n svetlo na zadnjem delu
vozila za signalizaciju kretanja unazad
bag filter [`bRg `fYltA] n vre}asti filtar
bagged waste [`bRgAd weYst] n otpad u vre}ama
14
 battery/accumulator
baghouse [`bRghaOs] n ku}i{te vre}astog filtra
bale [`beYl] n bala, presovana i vezana kocka materijala; v balirati
baler [`beYlA] n ma{ina za baliranje
baling [`beYlYL] n baliranje
ballistic separator [bA`lYstYk `sepAreYtA] n ma{ina koja sortira
organsku od neorganske materije radi kompostiranja
ban [bRn] n slu`bena zabrana
barrier [`bRrYA] n barijera, prepreka
base [beYs] n baza, osnova, podloga
Basel ban [`bQzAl bRn] n Bazelska zabrana na drugom sastanku
Konferencije strana (COP 2) u martu 1994. godine, strane su se
saglasile da odmah zabrane izvoz opasnog otpada koji je
namenjen kona~nom odlaganju iz zemalja ~lanica OECD-a u
zemlje koje nisu ~lanice OECD-a; tako|e su se saglasile da do 31.
decembra 1997. godine donesu zabranu izvoza otpada koji je
namenjen ponovnom iskori{}enju i recikla`i (Odluka II/12)
Basel convention [`bQzl kAn`venGAn] n Bazelska konvencija
me|unarodni sporazum o kontroli prekograni~nog kretanja
opasnog otpada i njegovom odlaganju, sa~injen marta 1989.
godine u Bazelu, [vajcarska, sa vi{e od 100 zemalja potpisnica
Basel protocol (Basel Protocol on Liability and Compensation for
Damage Resulting from Traunsboundary Movements of
Hazardous Wastes and Their Disposal) [`bQzl `prAOtAkUl] n
Bazelski protokol o odgovornosti i nadoknadi {tete nastale usled
prekograni~nih kretanja opasnih otpada i njihovog odlaganja
baseline scenario [`beYslaYn sY`nQrYAO] n osnovni scenario
basic characterisation [`beYsYk ,kRrAktArY`zeYGn] n osnovna
karakterizacija
batch [bRD] n partija, {ar`a, lot, grupa
batch leaching test [bRD `lTDYL test] n {ar`ni test izlu`ivanja
batch process [bRD `prAOses] n {ar`ni proces
BATNEEC (Best Available Technology Not Entailing Excessive
Costs) [best a`veYlAbl tek`nUlAFi nUt Yn`teYlYL Yk`sesYv kUsts]
n najbolja dostupna tehnologija koja ne zahteva prekomerne
tro{kove
battery/accumulator [`bRtAri / A`kju:mjAleYtA] n baterija ili
akumulator izvor elektri~ne energije koja se proizvodi direktnim
pretvaranjem hemijske energije, a sastoji se od jedne ili vi{e
primarnih baterija (koje ne mogu ponovo da se pune) ili
sekundarnih }elija (koje mogu ponovo da se pune)
15
bearing capacity
bearing capacity [`beArYL kA`pRsYti] n nosivost
bedrock [`bedrUk] n osnovna stena
behaviour [bi`heYvjA] n pona{anje
benchmark [`benDmQk] n reper
bentonite [`bentAnaYt] n bentonit
Best Available Control Technology [`best A`veYlAbAl kAn`trAOl
tek`nUlAFi] n najbolja dostupna kontrolna tehnologija
Best Available Technology [`best A`veYlAbAl tek`nUlAFi] n
najbolja dostupna tehnologija
Best Management Practice [`best `mRnYFmAnt `prRktYs] n
najbolja praksa upravljanja
Best Practicable Environmental Option [`best `prRktYkAbl
Ynv`aYrAnmentAl `UpGAn] n najbolja prakti~no izvodljiva opcija
za `ivotnu sredinu
Best Practicable Means [`best `prRktYkAbl mTnz] n pl najbolja
prakti~no upotrebljiva sredstva
best practice [best `prRktis] n najbolja praksa planska, odnosno
operativna praksa koja je najizvodljivija u pogledu tehni~kih
mogu}nosti i politike; najisplativija, odr`iva, korisna po `ivotnu
sredinu i najvi{e uzima u obzir dru{tvene odnose karakteristi~ne
za odre|enu lokaciju
benthic organism [`benJYk `IgAnYzAm] n benti~ki organizam
beverage can [`bevArYF kRn] n konzerva za pi}e
bi-metal container [baY`metAl kAn`teYnA] n kontejner sa
bimetalom
bin [bYn] n korpa za sme}e, prihvatni ko{
bin liner [bYn `laYnA] n kesa za korpu za sme}e, za{titna obloga za
prihvatni ko{
binette [bY`net] n mala, prenosiva kanta za sme}e
bioaccumulation [,baYAOA`kjPmjA`leYGAn] n bioakumulacija
biochemical oxygen demand [,baYAO`kemYkAl `UksYFAn dY`mQnd]
n biohemijska potro{nja kiseonika
biochemistry [,baYAO`kemYstri] n biohemija
biocide [`baYAOsaYd] n biocid, materija kojom se uni{tavaju
odre|eni organizmi
biodegradable [,baYAOdY`greYdAbl] adj biorazgradljiv, biolo{ki
razgradljiv

16
 bottom ash
biodegradable material [,baYAOdY`greYdAbl mA`tYArYAl] n biolo{ki
razgradljiv, biorazgradljivi materijal bilo koji organski materijal
koji mikroorganizmi mogu razgraditi na jednostavnija, stabilnija
jedinjenja; ve}ina organskih otpada (npr. hrana, papir) biolo{ki su
razgradljivi
biodegradable waste [,baYAOdY`greYdAbl weYst] n biorazgradljiv
otpad svaki otpad koji se mo`e podvr}i anaerobnom ili
aerobnom raspadanju, kao {to su hrana i ba{tenski otpad, i papir i
karton
biodegradation [,baYAOdegrA`deYGn] n biorazgradnja
biodiesel [,baYAO`dTzAl] n biodizel
bioenergy [,baYAO`enAFi] n bioenergija
biofill [`baYAOfYl] n biodeponija, deponija kao bioreaktor
biofuel [`baYAOfjPAl] n biogorivo
biogas [`baYAOgRs] n biogas, gas nastao digestijom organskih
materijala
biogas production [`baYAOgRs prA`dWkGAn] n proizvodnja biogasa
biological treatment [,baiA`lUFYkAl `trTtmAnt] n biolo{ki tretman
biologically treated waste [,baiA`lUFYkli `trTtYd weYst] n biolo{ki
tretiran otpad
biomass [,baiAmRs] n biomasa
biomethanisation [,baiAOmeJAnaY`zeYGn] n biometanizacija
biomonitoring [,baiAO`mUnYtrYL] n biomonitoring, pra}enje stanja
na osnovu promena na `ivim organizmima
bioremediation [baiA,remedY`eYGn] n bioremedijacija, proces
transformisanja toksi~nih jedinjenja u netoksi~ne kori{}enjem
mikroorganizama
biosphere [`baiAsfYA] n biosfera
biosphere impact assessment [`baiAsfYA `YmpRkt A`sAsmAnt] n
procena uticaja na biosferu
blinding [`blaYndYL] n zaslepljuju}i, koji izaziva slepilo
bloom [blPm] n cvetanje, cvat
boiler [`bVYlA] n kazan, kotao, bojler
boiler dust [`bVYlA dWst] n pra{ina iz kotlova
borehole [`bIhAOl] n bu{otina
borrow material [`bIrAO mA`tYArYAl] n materijal iz pozajmi{ta
bottle bin [`bVtl bYn] n kontejner za staklo
bottom ash [`bVtAm RG] n pepeo sa dna
17
bottom liner
bottom liner [`bVtAm laYnA] n obloga dna, podloga po dnu
breakdown [`breYkdaOn] n kvar; ra{~lanjivanje, analiza
broad [`brAOd] adj {irok
brownfield site [`brAOnfTld saYt] n lokacija na kojoj ve} postoji
objekat, napu{ten objekat
BTEX (benzene, toluene, ethylbenzene and xylenes) [`bitRks]
benzen, toluen, etil-benzen i ksileni
buffer zone [`bWfA zAOn] n tampon zona
buffering capacity (of a waste) [`bWfArYL kA`pRsYti] n puferski
kapacitet (otpada)
build [bYld] v graditi, izgraditi
building waste [`bYldYL weYst] n gra|evinski otpad
bulk density [bWlk `densYti] n zapreminska (nasipna) gustina
zrnastog ili rastresitog materijala
bulk transport [bWlk `trRnspIt] n transport u rinfuzi, transport
bez ambala`e, transport rasutog tereta
bulking or mixing of waste [`bWlkYL I `mYksYL Av weYst]
n ukrupnjavanje ili me{anje otpada
bulky household waste [bWlki `haOshAOld weYst] n kabasti otpad
iz doma}instva
bulky waste [`bWlki weYst] n kabasti otpad veliki komadi ~vrstog
komunalnog otpada koji obuhvataju, izme|u ostalog, ku}ne
aparate, name{taj, velike automobilske delove, panjeve itd., koji
se ne mogu prera|ivati uobi~ajenim metodama, primenljivim u
okviru upravljanja otpadom
bulldozer [`bOldAOzA] n buldo`er
bumper [`bWmpA] n amortizer, prigu{iva~, branik
bund [bWnd] n nasip, pregrada od inertnog materijala, koja
spre~ava bo~no pomeranje otpada
burner [`bSnA] n gorionik
burning [`bSnYL] n gorenje, spaljivanje
by-product [`baYprUdWkt] n nusproizvod, sporedni proizvod

18
 catchment area
C
calcination [,kRlsY`neYGn] n `arenje, kalcinisanje
calorific value [,kRlA`rYfYk `vRljP] n kalori~na (toplotna) mo}
calorimeter [,kRlA`rYmYtA] n kalorimetar
cancer [`kRnsA] n rak, kancer
capability [,keYpA`bYlAti] n sposobnost
capacitor [kA`pRsYtA] n kondenzator
capacity [kA`pRsYti] n kapacitet
capacity building [kA`pRsYti `bYldYL] n izgradnja, unapre|enje,
ja~anje kapaciteta unapre|enje i ja~anje tehni~kih i
menad`erskih sposobnosti i resursa u okviru organizacije
capacity installed [kA`pRsYti Yn`stIld] n instalirani kapacitet
capacity of the landfill [kA`pRsYti Av KA `lRndfYl] n kapacitet
deponije
capillary zone [kA`pYlAri zAOn] n zona u kojoj va`e zakoni
kapilarnih pojava
capital cost [`kRpYtl kUst] n kapitalni tro{kovi, investicioni
tro{kovi
carbon dioxide [`kQbAn daY`UksaYd] n ugljen-dioksid
carbon-nitrogen ratio [`kQbAn `naYtrAFAn `reYGYAO] n odnos
ugljenik azot
carcass [`kQkAs] n telo uginule `ivotinje
carcinogen [,kQsYnA`Fen] adj kancerogen
cardboard [`kQdbId] n karton
carried out [`kRrYd,aOt] adj izvr{en, obavljen, sproveden
carrier [`kRrYA] n nosa~, prenosnik, transportno preduze}e
carry [`kRri] v nositi, prenositi, prevoziti
carry out [`kRrY aOt] v izvr{iti, obaviti, sprovesti
case [keYs] n slu~aj, sanduk, gajba
case-by-case basis [keYs baY keYs `beYsYs] n od slu~aja do slu~aja
case study [keYs `stWdi] n studija slu~aja
catalyst [`kRtAlYst] n katalizator
catalytic combustion system [,kRtA`lYtYk kAm`bWsDAn `sYstAm] n
sistem za kataliti~ko sagorevanje
catchment area [`kRDmAnt `RArYA] n sliv reke; podru~je sa koga
se otpad sakuplja, odnosno otprema u postrojenja za tretman,
transfer stanice ili deponije
19
category of waste
category of waste [`kRtYgAri Av weYst] n kategorija otpada
cause damage [kIz `dRmYF] v prouzrokovati {tetu
cavity [`kRvAti] n {upljina
cell [sel] n }elija, komora, odeljak
cellulose [`seljOlAOs] n celuloza
cellulose insulation [`seljOlAOs ,YnsjO`leYGn] n izolacija od
celuloze
cement kiln [sY`ment kYln] n cementna pe}, pe} za kalcinaciju
centrifugal dewatering of sludge [sen`trYfjOgl dY`wItArYL Av
slWF] n centrifugalno uklanjanje vode iz mulja
certain [`sStn] n izvestan, siguran, odre|en, neki
certificate [sA`tYfYkAt] n potvrda, sertifikat, uverenje, pisana
garancija, svedo~anstvo
chain [DeYn] n lanac
characteristics of waste [,kRrAktA`rYstYks Av weYst] n pl
karakteristike otpada
charge [DQF] n naboj, naelektrisanje; v puniti, naplatiti, teretiti,
zara~unati, tra`iti cenu
charging chamber [`DQFYL `DeYmbA] n komora za punjenje,
komora za doziranje
charging hopper (feed hopper) [`DQFYL `hUpA / fTd hUpA] n
levak za dodavanje, doziranje
check [Dek] v proveriti
chemical composition [`kemYkl ,kUmpA`zYGn] n hemijski sastav
chemical dechlorination [`kemYkl ,deklIraY`neYGn] n hemijska
dehlorinacija
chemical degradation [`kemYkl ,degrA`deYGn] n hemijska
razgradnja
chemical oxydation [`kemYkl ,UksY`deYGn] n hemijska oksidacija
chemical oxygen demand [`kemYkl `UksYFAn dY`mQnd] n
hemijska potro{nja kiseonika
chemical sludge [`kemYkl slWF] n hemijski mulj
chemical treatment [`kemikl `trTtmAnt] n hemijski tretman bilo
koja od razli~itih vrsta tehnologija koje koriste hemikalije ili razne
vrste hemijskih procesa za tretman otpada
chlorinated hydrocarbons [`klIrYneYtYd haYdrAO`kQbAnz] n pl
hlorovani ugljovodonici
chlorine [`klIrTn] n hlor
20
 coating
chlorofluorocarbons (CFC``s) [klIrU,flPA`kQbAnz / sT ef sTz]
n pl hlorofluorougljenici
circumstance [`sSkAmstAns] n okolnost
civic amenity [`sYvYk A`mTnAti] n centar za sakupljanje, mesto
odre|eno odlukom jedinice lokalne samouprave, na koje gra|ani
donose uglavnom kabaste predmete kao {to su name{taj i
elektri~ni aparati, ba{tenski otpad i reciklabilni materijal
civil liability [`sYvl ,laYA`bYlAti] n gra|anska odgovornost,
odgovornost za {tetu
clarify [`klRrYfaY] v razjasniti
clarity [`klRrYti] n jasno}a
class of the landfill [klQs Av KA `lRndfYl] n klasa deponije
classification [,klQsYfY`keYGn] n klasifikacija
clean [klTn] adj ~ist
clean production [klTn prA`dWkGAn] n ~ista proizvodnja
clean product [klTn `prOAdWkt] n ~ist proizvod, proizvod
proizveden ~istom tehnologijom
clean technology [klTn tek`nUlAFi] n ~ista tehnologija
cleaner production [`klTnA prA`dWkGAn] n ~istija proizvodnja
procesi projektovani tako da smanjuju otpad koji se generi{e
proizvodnjom
cleaning [`klTnYL] n ~i{}enje
cleanser-degreaser [`klenzA dY`grTsA] n sredstvo za ~i{}enje,
odma{}ivanje
clinical waste [`klYnYkl weYst] n klini~ki otpad
clinker [`klYLkA] n klinker
closed loop (recycling) [`klAOzd lPp / rY`saikliL] n zatvorena petlja
(recikla`a), sistem gde se materijali neprestano recikliraju u isti
proizvod (jedna staklena boca mo`e se reciklirati i proizvesti u
drugu staklenu bocu)
closure [`klAOHA] n zatvaranje procedura koju mora da po{tuje
operater deponije kada deponija popuni zakonski kapacitet za
odlaganje otpada, {to obuhvata prestanak prijema i stavljanje
zavr{ne prekrivke na lokaciju deponije, odnosno zatvaranje
deponije u skladu sa zahtevanom procedurom
closure procedure [`klAOHA prA`sTFA] n procedura zatvaranja
coastal water [`kAOstAl `wItA] n priobalne vode
coating [`kAOtYL] n premaz, prevlaka, pokriva~, obloga
21
co-combustion
co-combustion [kAO,kAm`bWsDAn] n zajedni~ko sagorevanje, ko-
sagorevanje proces u kojem se osnovnom gorivu, u
konvencionalnom postrojenju, dodaje i sagoreva sekundarno
gorivo (npr. otpad ili biomasa) u relativno malim koli~inama
code number [kAOd `nWmbA] n broj {ifre
co-disposal [kAO,dY`spAOzl] n zajedni~ko odlaganje odlaganje
razli~itih tipova otpada u jednoj zoni deponije
co-disposed [kAO,dY`spAOzd] adj zajedno odlagani (odlo`eni)
co-generation [kAO,FenA`reYGn] n zajedni~ko, istovremeno
generisanje, kogenerisanje proizvodnja toplote i elektri~ne
energije iz jednog postrojenja, iz istog izvora
co-incineration [kAO,YnsYnA`reieYGn] n zajedni~ka insineracija,
koinsineracija, zajedni~ko kontrolisano spaljivanje
co-incineration plant [kAO,YnsYnA`reieYGn plQnt] n postrojenje za
koinsineraciju stacionarno ili mobilno postrojenje ~ija je glavna
svrha generisanje energije ili proizvodnja materijalnih proizvoda,
proizvoda koji koriste otpad kao primarno ili dodatno gorivo;
postrojenje u kojem se otpad termi~ki obra|uje za potrebe
odlaganja
collect [kA`lekt] v sakupljati
collected municipal waste [kA`lektid mjP`nisipAl weYst] n
sakupljeni komunalni otpad
collection [kA`lekGn] n sakupljanje prikupljanje, sortiranje,
odnosno me{anje otpada radi transporta; proces sakupljanja otpada
iz stambenih i poslovnih objekata ili mesta sakupljanja i utovar u
vozila
collection centre [kA`lekGn `sentA] n centar za sakupljanje
collection frequency [kA`lekGn `frTkwensi] n u~estalost
sakupljanja
collection of waste [kA`lekGn Av weYst] n sakupljanje otpada
collection system [kA`lekGn `sYstAm] n sistem sakupljanja
collection timing [kA`lekGn `taYmYL] n odre|ivanje vremena
sakupljanja
collection vehicle [kA`lekGn `vTAkl] n vozilo za sakupljanje
collector [kA`lektA] n lice koje sakuplja otpad
combined [kAm`baYnd] adj kombinovani
combined heat and power (CHP or cogeneration) [kAm`baYnd hTt
And paOA] n kombinovano generisanje toplote i elektri~ne
energije
22
 common position
combustible [kAm`bWstAbl] adj sagorljiv, koji mo`e da sagoreva
combustible liquid waste [kAm`bWstAbl `lYkwYd weYst] n
sagorljivi te~ni otpad
combustible waste [kAm`bWstAbl weYst] n sagorljivi otpad
combustibles [kAm`bWstAblAz] n pl materije koje sagorevaju
combustion [kAm`bWsDAn] n sagorevanje odnosi se na
kontrolisano spaljivanje (otpada), gde toplota dovodi do hemijske
promene organskih jedinjenja, pretvaraju}i ih u stabilna
neorganska kao {to su ugljen-dioksid i voda
combustion air [kAm`bWsDAn eA] n vazduh koji je potreban za
sagorevanje
combustion chamber [kAm`bWsDAn `DeYmbA] n komora za
sagorevanje
combustion efficiency [kAm`bWsDAn Y`fYGAnsi] n efikasnost
sagorevanja
combustion gases [kAm`bWsDAn `gRsYz] n pl gasovi sagorevanja,
dimni gasovi
combustion products [kAm`bWsDAn prUdWkts] n pl produkti
sagorevanja
commercial waste [kA`mSGl weYst] n komercijalni otpad otpad
nastao u ustanovama koje se u celini ili delimi~no bave
trgovinom, uslugama, kancelarijskim poslovima, sportom,
rekreacijom ili zabavom; ovde ne spada otpad iz doma}instava i
industrijski otpad
commercially dry sludge [kA`mSGAli draY slWF] n komercijalni
suvi mulj
commingled [kU`mYLgld] adj kombinovan, me{an, me{ovit
commingled recyclables [kU`mYLgld ,rT`saiklblAz] n pl
kombinovani, me{oviti materijali koji se mogu reciklirati
commingled waste [kU`mYLgld weYst] n kombinovani, me{ani
otpad pome{ane vrste otpada za recikliranje koje se zajedno
sakupljaju po{to se odvoje od izme{anog komunalnog otpada
comminution [kUmY`njPGn] n drobljenje mehani~ko se~enje ili
spra{ivanje otpada
commission [kA`mYGn] n komisija, odbor, provizija
commissioning test [kA`mYGnYL test] n probni rad
committee [kA`mYtY] n komitet, odbor, radno telo
common position [`kUmAn `pUzYGn] n zajedni~ki stav
23
common strategy
common strategy [`kUmAn `strRtAFi] n zajedni~ka strategija
communal collection [`kUmjOnl kA`lekGn] n sakupljanje u
lokalnim zajednicama
communication [kA,mjPnY`keYGn] n saop{tenje
community [kA`mjPnAti] n zajednica
community composting [kA`mjPnAti `kUmpUstiL] n
kompostiranje na nivou lokalne zajednice
compacting [kAm`pRktYL] n kompaktiranje, presovanje, sabijanje
compacting ratio [kAm`pRktYL `reYGYAO] n koeficijent
kompaktiranja
compaction system [kAm`pRkGn `sYstAm] n sistem kompaktiranja
compactor vehicle [kAm`pRktA `vTAkl] n kompaktor, vozilo za
sabijanje
compatibility [kAm,pRtA`bYlAti] n kompatibilnost
compatible [kAm`pRtAbl] adj kompatibilan, koji se uklapa sa
drugim
compensation [,kUmpen`seYGn] n naknada, kompenzacija
compensation for damage [,kUmpen`seYGn fI `dRmYF] n
naknada za pretrpljenu {tetu
competent authority [`kUmpYtAnt I`JUrAti] n nadle`ni organ
competition [,kAmpY`tYGn] n konkurencija
competitive [kAm`petAtYv] adj konkurentan
completion [kAm`plTGn] n zavr{etak, kompletiranje
compliance [kAm`plaYAns] n po{tovanje, pridr`avanje (propisa,
standarda), usagla{enost sa (propisima, standardima)
compliance testing [kAm`plaYAns `testYL] n provera usagla{enosti
(sa propisima, standardima)
component [kAm`pAOnAnt] n komponenta
composite lining [`kUmpAzYt `laYnYL] n kompozitna obloga
composite packaging [`kUmpAzYt `pRkYFYL] n kompozitna
ambala`a
composition [,kUmpA`zYGn] n sastav
compost [`kUmpUst] n kompost relativno stabilan humusni
materijal koji se proizvodi procesom kompostiranja dela otpada
podlo`nog truljenju, pri ~emu bakterije u zemlji{tu koje se sa njim
me{a, razgradnjom pretvaraju tu me{avinu u organsko |ubrivo
composter [`kUmpUstA] n komposter, zatvoreni sud za
kompostiranje
24
 constraint
composting [`kUmpUstiL] n kompostiranje kontrolisana biolo{ka
razgradnja dela otpada podlo`nog truljenju u prisustvu vazduha da
bi se formirao materijal nalik na humus
compression mechanism (Waste Collection Vehicle) [kAm`preGn
`mekAnYzAm] n mehanizam za kompresiju (vozilo za
sakupljanje otpada)
compromise [`kUmprAmaYz] n kompromis
concentration [,kUnsAn`treYGn] n koncentracija
concession [kAn`sAGn] n koncesija, ustupak
concession contract [kAn`sAGn `kUntrRkt] n ugovor o koncesiji
odnosi se na koncesiju koju dodeljuje nadle`ni organ privatnom
preduze}u na osnovu konkursa da projektuje, izgradi i radi (engl.
DBO) postrojenje za tretman i odlaganje ~vrstog komunalnog
otpada; varijacije obuhvataju izgradnju, vlasni{tvo i rad (engl.
BOO) kada finansijska sredstva obezbe|uje privatni sektor,
odnosno izgradnju, vlasni{tvo i prenos (engl. BOT) kada se
dogovorenog datuma vlasni{tvo prenosi na nadle`ni organ
conclusion [kAn`klPHn] n zaklju~ak
condition [kAn`dYGAn] n stanje, uslov
conditioner for soil [kAn`dYGAn fI sVYl] n sredstvo za
kondicioniranje zemlji{ta
conditioning [kAn`dYGAnYL] n kondicioniranje
conductivity [,kUndWk`tYvAti] n provodljivost
confined aquifer [kAn`faYnd `RkwYfA] n zatvorena izdan,
vodonosni sloj ograni~en izme|u dva nepropusna sloja
conformity [kAn`fImAti] n uskla|enost, saglasnost
consent [kAn`sent] n saglasnost, pristanak; v pristati, odobriti,
privoleti se
consequence [`kUnsYkwAns] n posledica, ishod
conservation [,kUnsA`veiGn] n o~uvanje ~uvanje i obnavljanje,
kada je to mogu}e, ljudskih i prirodnih resursa; kori{}enje, za{tita
i unapre|enje prirodnih resursa prema na~elima koja }e obezbediti
njihovu najve}u ekonomsku i dru{tvenu korist
consider [kAn`sYdA] v razmatrati
consignee [,kUnsaY`nT] n primalac robe
consignment note [kAn`saYnmAnt nAOt] n tovarni list
consistent [kAn`sYstAnt] adj dosledan, konzistentan
constraint [kAn`streYnt] n ograni~enje
25
construction
construction [`kUnstrAkGn] n izgradnja
construction and demolition [,kUnstrAkGn Rnd ,demA`liGn] n
gradnja i ru{enje
construction and demolition debris [,kUnstrAkGn Rnd ,demA`liGn
`deYbrY] n {ut od izgradnje i ru{enja
construction and demolition waste [,kUnstrAkGn Rnd ,demA`liGn
weYst] n gra|evinski otpad i otpad od ru{enja otpad koji
poti~e od kori{}enja gra|evinskih materijala; materijal, panjevi i
{ut koji poti~u od izgradnje, rekonstrukcije, popravke i ru{enja
ku}a, poslovnih zgrada i drugih objekata, trotoara i kolovoznih
konstrukcija; karakter ovog ~vrstog komunalnog otpada zavisi od
resursa koji su kori{}eni u datom regionu za potrebe gradnje
consultation [,kUnsAl`teYGn] n konsultacija, davanje stru~nog
mi{ljenja
consumer [kAn`sjPmA] n potro{a~
consumer equipment [kAn`sjPmA Y`kwYpmAnt] n oprema za
{iroku potro{nju
consumer information [kAn`sjPmA ,YnfA`meYGAn] n informisanje
potro{a~a
consumption [kAn`sWmpGn] n potro{nja
contain [kAn`teYn] v sadr`ati, dr`ati, spre~iti dalje {irenje
(pove}anje)
container [kAn`teYnA] n kontejner, rezervoar, posuda, sud
container system [kAn`teYnA `sYstAm] n sistem posuda (kontejnera)
containing [kAn`teYnYL] adj koji sadr`i
containment [kAn`teYnmAnt] n ograni~avanje, spre~avanje {irenja
ili razno{enja
containment building [kAn`teYnmAnt `bYldYL] n objekat za
spre~avanje razno{enja
contaminated land [kAn`tRmineitYd lRnd] n kontaminirano
zemlji{te
contaminated land clean-up technologies [kAn`tRmineitYd lRnd
,klTn`Wp tek`nUlAFiz] n pl tehnologije za ~i{}enje
kontaminiranog zemlji{ta
contaminated materials [kAn`tRmineitYd mA`tYArYAlz] n pl
kontaminirani materijali
contaminated water [kAn`tRmineitYd `wItA] n kontaminirana
voda
26
 controlled waste
contaminated (with) [kAn`tRmineitYd wYK] adj kontaminiran
(ne~im)
contamination [kAn,tRmi`neiGn] n kontaminacija uno{enje u
vodu, vazduh ili zemlji{te mikroorganizama, hemikalija, otrovnih
materija, otpada ili otpadnih voda u koncentracijama koje taj
medij ~ine nepodesnim za narednu namenu; isto va`i za povr{ine i
objekte ili zgrade, i razne proizvode koji se koriste u
doma}instvima ili poljoprivredi
contingency [kAn`tYnFAnsi] n slu~ajnost, eventualnost, slu~aj,
nepredvidljiva okolnost
contingency plan [kAn`tYnFAnsi plRn] n plan za vanredne
situacije
continuous emission monitoring system [kAn`tYnjOas e`mYGAn
`mUnYtrYL `sYstAm] n sistem kontinualnog monitoringa emisije
sistem koji direktno i neprestano meri jednu ili vi{e zaga|uju}ih
materija na izvoru
continuous measurement [kAn`tYnjOas `meHAmAnt] n stalno,
neprestano, kontinualno merenje
contract [`kUntrRkt] n (pisani) ugovor; v ugovoriti
contract management [`kUntrRkt `mRnYFmAnt] n upravljanje
ugovorima
contractor [`kUntrRktA] n izvo|a~ radova, preduzima~, ugovara~
contrary [`kUntrAri] n neodgovaraju}i materijal
contravene [,kUntrA`vTn] v kr{iti (zakon), biti u suprotnosti
contribute [kAn`trYbjPt] v doprineti
contributory fault [kAn`trYbjPtAri fIlt] n zajedni~ka gre{ka,
podeljena gre{ka (kod nehata)
control instrument [kAn`trAOl `YnstrOmAnt] n kontrolni instrument
controlled closure [kAn`trAOld `klAOHA] n kontrolisano zatvaranje
controlled dump [kAn`trAOld `dWmp] n kontrolisano smetli{te
planirana deponija koja u izvesnoj meri obuhvata neke odlike
sanitarne deponije: lociranje vezano za hidrogeolo{ku pogodnost,
ravnanje, sabijanje u nekim slu~ajevima, kontrolu procednih voda,
delimi~no upravljanje gasom, redovno (ali obi~no ne dnevno)
pokrivanje, kontrolu pristupa, osnovnu evidenciju i kontrolisano
sakupljanje otpada
controlled waste [kAn`trAOld weYst] n kontrolisani otpad

27
convention
convention [kAn`venGn] n konvencija
conversion [kAn`vSHn] n konverzija
conviction [kAn`vYkGn] n uverenje, osuda, osu|uju}a presuda
cooperation [kAO,UpA`reYGn] n saradnja
core [kI] n jezgro; adj osnovni
corrective [kA`rektYv] adj korektivan
corresponding [kUrAs`pIndYL] adj odgovaraju}i, prikladan
corrosion [kA`rAOHn] n korozija
corrosive [kA`rAOsYv] adj korozivan
corrosive waste [kA`rAOsYv weYst] n korozivni otpad
corrosives [kA`rAOsYvz] n pl korozivne materije
corrugated paper [`kUrOgeYtYd `peYpA] n talasasti papir
Cost Benefit Analysis [kUst `benYfYt A`nRlYsYs] n analiza
isplativosti
cost recovery [kUst rY`kWvAri] n nadoknada, povrat tro{kova
council [`kaOnsl] n savet, odbor
cover material [`kWvA mA`tYArYAl] n materijal za pokrivanje,
prekrivanje
cover [`kWvA] n pokriva~, prekriva~, pokri}e; v pokriti, prekriti
cradle-to-grave [kreYdl tA greYv] n od kolevke do groba, period
koji se odnosi na po~etak nastanka opasnog otpada do njegovog
krajnjeg odlaganja
criterion [kraY`tYArYAn] (pl criteria [kraY`tYArYA]) n kriterijum
critical load [`krYtYkl lAOd] n kriti~no optere}enje
critical parameters (key variables) [`krYtYkl pA`rRmYtAz / kT
veArYAblz] n pl parametri od kriti~ne va`nosti (klju~ne
promenljive)
cross-compliance [krUs kAm`plaYAns] n me|usobno usagla{avanje,
uskla|ivanje (propisa)
crossed-out [`krUst,aOt] adj precrtan
crumb rubber [krWm `rWbA] n komadi}i gume, guma ise~ena u
trake ili samlevena guma
crusher [`krWGA] n drobilica
crustacean [krW`steYGjAn] n ljuskar
cumulative aspect [`kjPmjOlAtYv `Rspekt] n kumulativni aspekt
current [`kWrAnt] n teku}i, va`e}i
cyclone dust separator [`saYklAOn dWst `sepAreYtA] n ciklonski
separator ~vrstih ~estica
28
 delay
D
daily average value [`deYli `RvArYF `vRljP] n dnevna prose~na
vrednost
daily cover [`deYli `kWvA] n dnevno prekrivanje, dnevna prekrivka
daily cover material [`deYli `kWvA mA`tYArYAl] n dnevni pokrivni
(prekrivni) materijal
damage [`dRmYF] n {teta
dangerous [`deYnFArAs] adj opasan
dangerous substance [`deYnFArAs `sWbstAns] n opasna materija
dangerous waste [`deYnFArAs weYst] n opasan otpad
date of delivery [deYt Av delYvAri] n datum isporuke
day cell [deY sel] n dnevna }elija, odeljak (koji se puni u jednom
danu na deponiji)
debris [`deYbrY] n kr{, otpaci, {ut
decibel [`desYbAl] n decibel
decision [dY`sYHn] n odluka
declaration [,deklA`reYGn] n izjava
decomposition [,dTkUmpA`zYGn] n razlaganje, razgra|ivanje
decontaminated PCB equipment [,dTkAn`tRmYneYtYd pT sT bT
Y`kwYpmAnt] n dekontaminirana oprema koja sadr`i PCB
decontamination [`dTkAn,tRmY`neYGn] n dekontaminacija
dedicated [`dedikeYtYd] adj namenski
dedusting [dY`dWstYL] n otpra{ivanje
deep [dTp] adj dubok
deep injection [dTp Yn`FekGn] n ubrizgavanje u podzemlje
deep storage [dTp `stIrYF] n skladi{tenje po dubini, podzemna
skladi{ta
deep well injection [dTp wel Yn`FekGn] n ubrizgavanje u bu{otine
defensive [dY`fensYv] adj odbrambeni
deferred [dY`fSd] adj odlo`en
defoliation [,dTfAOlY`eYGn] n defolijacija, gubitak li{}a
deforestation [dT,fUrY`steYGn] n deforestacija, nestajanje {uma
degradable [dY`greYdAbl] adj razgradljiv
degradation [,degrA`deYGn] n degradacija
degree [dY`grT] n stepen
delay [dY`leY] n odlaganje; v odlo`iti
29
delivery
delivery [dY`lYvAri] n isporuka, napajanje
demolished construction [dY`mUlYGt ,kUnstrAkn] n sru{eni objekat
demolition waste [,demA`liGn weYst] n otpad od ru{enja
denitrification [dY,naY`trYfYkeYGn] n denitrifikacija
densified refuse derived fuel [`densYfaYd `refjPs dY`raYvd `fjPAl]
n zgusnuto gorivo dobijeno iz otpada
density [`densYti] n gustina
depend [dY`pend] v zavisiti
depletion [dY`plTGn] n ispra`njenje, iscrpljenje, osiroma{enje,
smanjenje
deposit [dY`pUzYt] n talog, nanos, naslaga, nalazi{te, depozit,
polaganje; v deponovati, naneti, natalo`iti
deposit into or onto land (e.g., landfill, etc.) [dY`pUzYt YntA I UntA
`lRnd] n odlaganje u ili na zemlju (npr. deponija itd.)
deposit system [dY`pUzYt `sYstAm] n sistem polaganja, sistem
deponovanja
deposit-refund [dY`pUzYt `rTfWnd] n kaucija
depth [depJ] n dubina
derelict [`derYlYkt] adj zaga|eno, zatrovano zemlji{te
dermal [dSml] adj ko`ni
derogation [,derAO`geYGn] n derogacija, izbegavanje,
ograni~avanje dejstva
desalinization [dY,sRlYnaY`zeYGn] n odsoljavanje, desalinizacija,
smanjenje koncentracije soli (u vodi ili zemlji{tu)
describe [dY`skraYb] v opisati
descriptive information [dYskrYptYv ,YnfA`meYGAn] n opisna
informacija
design [dY`zaYn] n projekat, dizajn
designed [dY`zaYnd] adj projektovan, dizajniran
destination [,destY`neYGn] n odredi{te
destined [`destYnd] adj upu}en negde, namenjen nekom mestu
destroy [dY`strVY] v uni{titi, razoriti
destruction [dY`strWkGn] n uni{tenje, razaranje
desulphurisation [dY,sWlfAraY`zeYGn] n odsumporavanje, uklanjanje
sumpora ili njegovih jedinjenja iz ne~ega
detailed inventory [dT`teYld `YnvAntri] n detaljan popis
detection [dY`tekGn] n otkrivanje, pronala`enje, detektovanje
determine [dY`tSmYn] v odrediti, odlu~iti, utvrditi, ustanoviti
30
 disposal capabilities
detoxification [dY,tUksYfY`keYGn] n detoksifikacija, proces
uklanjanja {tetnih materija ili otrova iz ne~ega
developed [dY`velApt] adj razvijen
development [dY`velApmAnt] n razvoj
device [dY`vaYs] n naprava, ure|aj
dewatering [dY`wItArYL] n uklanjanje vode, odvodnjavanje
diatomic [`daYAtAmYk] adj dvoatomski, dvovalentan, dvobazni
diffusion [dY`fjPHn] n difuzija, {irenje, raspr{ivanje
digested sludge [daY`FestYd slWF] n digestirani mulj
digestion [daY`FesDAn] n digestija, varenje
dilution of mixture [daY`lPGn Av mYksDA] n razbla`ivanje
me{avine
dioxin [dai`Uksin] n dioksin bilo koje iz porodice jedinjenja koja
su poznata u hemiji kao dibenzo-p-dioksini
direct charge [dY`rekt DQF] n direktna naknada
direct reuse [dY`rekt rY`jPs] n direktna ponovna upotreba
directive [dY`rektYv] n direktiva
disassembly [dYs,A`sembli] n rasklapanje, rastavljanje
disaster [dY`zQstA] n katastrofa, velika nesre}a, nepogoda
discharge [dYs`DQF] v ispustiti, isprazniti, rasteretiti, olak{ati
ispu{tanje; n pra`njenje, istovar
disclosure [dYs`klAOHA] n otkrivanje, objavljivanje,
obelodanjivanje, odavanje
dismantling [dYs`mQntlYL] n rasklapanje
dispatch [dY`spRD] n otprema
dispense [dY`spens] v deliti, pru`ati, davati, odmeriti, izdati, biti
bez, u~initi suvi{nim
dispersion [dYs`pSHn] n raspr{ivanje, disperzija, rasipanje,
rasejavanje
disposable [dY`spAOzAbl] adj koji se mo`e odlo`iti, koji se baca,
koji je na raspolaganju
disposal [dY`spAOzl] n odlaganje istovarivanje, polaganje,
ubrizgavanje, bacanje, izlivanje ili stavljanje bilo kog ~vrstog ili
opasnog otpada na ili u zemlju ili vodu
disposal authority [dY`spAOzl I`JUrAti] n organ za zbrinjavanje
otpada
disposal capabilities [dY`spAOzl ,keYpA`bYlAtYz] n mogu}nosti
odlaganja
31
disposal capacity
disposal capacity [dY`spAOzl kA`pRsYti] n kapacitet za odlaganje
disposal facility [dY`spAOzl fA`sYlYti] n postrojenje za odlaganje
disposal licence [dY`spAOzl `laYsAns] n dozvola za odlaganje otpada
disposal methods of waste [dY`spAOzl `meJAds Av weYst] n pl
na~ini odlaganja otpada
disposal of equipment [dY`spAOzl Av Y`kwYpmAnt] n odlaganje
opreme
disposal operation [dY`spAOzl ,UpA`reYGn] n poslovi odlaganja
disposed [dY`spAOzd] adj odlo`en
disposed of [dY`spAOzd Av] adj odba~en, re{en
disposer [dY`spAOzA] n onaj koji odla`e, baca
dissolved organic carbon [dY`zUlvd I`gRnYk `kQbAn] n rastvoreni
organski ugljenik
distance [`dYstAns] n udaljenost
distillation [,dYstY`leYGn] n destilacija
distort [dY`stIt] v iskriviti, izobli~iti
distortion [dY`stIGn] n iskrivljenost, distorzija, izobli~enje
distributor [dY`strYbju:tA] n distributer
district [`dYstrYkt] n okrug, srez, podru~je, region
district heating [`dYstrYkt hTtYL] n centralno grejanje
disturbance [dY`stSbAns] n ometanje
domestic refuse [`dUmAstYk `refjPs] n ku}no sme}e
domestic waste [`dUmestYk weYst] n ku}ni otpad, otpad iz
doma}instva
donor [`dAOnA] n donator, darodavac, davalac
downdraught [,daOn`drQft] n silazno strujanje
DPSIR [dT pT es aY Q] n kauzalni okvir za opisivanje interakcija
izme|u dru{tva i `ivotne sredine koji je usvojila Evropska
agencija za `ivotnu sredinu: pokreta~i, pritisci, stanja, uticaji,
reakcije (pro{ireni PSR pritisci, stanja, reakcije model koji je
razvio OECD)
draft [drQft] n nacrt
drainage [`dreYnYF] n isu{ivanje, odvo|enje vode, drena`a
drainage layer [`dreYnYF `leYA] n drena`ni sloj
drainage sludge [`dreYnYF slWF] n drena`ni mulj
dredged soil [`dreFd sVYl] n bagerovana zemlja, iskopana zemlja
dredging [`dreFYL] n bagerovanje
drip [`drYp] v kapljati
32
 effluent
drop-off [`drUpUf] n dostava, metod sakupljanja reciklabilnih
materijala tako {to ih pojedinci donose na odre|eno zbirno mesto
drop-off centre [`drUpUf `sentA] n dostavni centar
drought [draOt] n su{a
drum [drWm] n bubanj, kontejner ili bure, obi~no od mekog ~elika
ili plastike, u koje se skladi{ti otpad
dry gas [draY gRs] n suvi gas
drying [draYYL] n su{enje
drying gas [draYYL gRs] n gas za su{enje
due diligence [djP `dYlYFAns] n sveobuhvatna analiza stanja
dump [`dWmp] n smetli{te lokacija koja se koristi za odlaganje
otpada bez upravljanja, odnosno bez ekolo{ke kontrole
dumping [`dWmpYL] n bacanje, istovarivanje
dust [dWst] n pra{ina
dustbin [`dWstbYn] n korpa za otpad
duty of care [djPti Av keA] n zakonska obaveza staranja o otpadu
dynamic flow system [daY`nRmYk flAO `sYstAm] n dinami~ki
sistem strujanja (podzemne vode)

E
earthworks [`SJwSks] - n zemljani radovi
ecological risk assessment [,Y`kA`lUFYkl rYsk A`sAsmAnt] - n
procena ekolo{kog rizika
ecology [T`kUlAFi] - n ekologija
ecosystem [TkAO`sYstAm] - n ekosistem, interaktivni sistem biolo{ke
zajednice i njene ne`ive `ivotne sredine
ecotoxic [TkAO`tUksYk] - n ekotoksi~an
ecotoxicological properties [,TkAOtUksYkAlIFikAl `prUpAtYz] - n
ekotoksikolo{ka svojstva
effective porosity [Y`fektYv pI`rUsAti] - n efektivna poroznost
efficiency [Y`fYGAnsi] - n efikasnost, sposobnost delovanja
efficient management [Y`fYGAnt `mRnYFmAnt] - n efikasno
upravljanje
effluent [`eflOAnt] - n efluent, otpadna voda, te~nost koja se izbacuje
u spoljnu sredinu; adj koji oti~e, isti~e
33
effluent stream
effluent stream [`eflOAnt strTm] n recipijent ispu{tenih otpadnih
voda
efflux velocity [eflWks vY`lUsAti] n brzina ispu{tanja
effort [`efAt] n napor
electrical and electronic equipment [e`lektrYkAl And elek`trUnYk
i`kwipmAnt] n elektri~na i elektronska oprema oprema ~iji
ispravan rad zavisi od elektri~ne struje ili elektromagnetnog polja
i oprema za generisanje, transfer i merenje takve struje i polja,
projektovana za upotrebu pod naponom koji ne prema{uje 1.000
V za naizmeni~nu struju i 1.500 V za jednosmernu struju
electrical and electronic tool [e`lektrYkAl And elek`trUnYk tPl] n
elektri~ni i elektronski aparat
electrical conductivity [Y`lektrYkAl ,kUndWk`tYvAti] n elektri~na
provodljivost
electrolysis [,Ylek`trUlYsYs] n elektroliza
electronic [elek`trUnYk] adj elektronski
electronic media [elek`trUnYk `mTdjA] n pl elektronski mediji
electronic scrap [elek`trUnYk `skrRp] n otpaci od elektronike
electrostatic precipitation [Y,lektrAO`stRtYk prY,sYpY`teYGn] n
elektrostati~ko talo`enje
eletrostatic precipitator [Y,lektrAO`stRtYk prY,sYpY`teYtA] n
elektrostati~ki talo`nik
embossed [Ym`bUst] adj ugraviran
emergency [Y`mSFAnsi] n opasnost, vanredno stanje, nu`da, hitan
slu~aj, iznenadan doga|aj
emergency response [Y`mSFAnsi rY`spUns] n reagovanje u hitnom
slu~aju
emission [Y`miGn] n emisija direktno ili indirektno ispu{tanje
materija, vibracija, toplote ili buke iz individualnih ili difuznih
izvora u postrojenju u vazduh, vodu ili zemlji{te
emission limit value [Y`mYGAn `lYmYt `vRljP] n grani~na vrednost
emisije masa, izra`ena u vidu odre|enih specifi~nih parametara,
koncentracija i/ili nivo emisije, koji ne sme da se prekora~i tokom
jednog ili vi{e perioda
emission source [Y`miGn sIs] n izvor emisije
emission standards [Y`miGn `stRndAds] n pl standardi (norme) za
emisiju
enable [Y`neYbl] v omogu}iti
34
 environmental impact
enact [Y`nRkt] v doneti (zakon), ozakoniti, propisati, odrediti
encapsulated [Yn`kRpsjP,leYtYd] adj (hermeti~ki) zatvoren
encounter [Yn`kaOntA] v sresti se, nai}i na
encourage [Yn`kWrYF] v podsticati, podsta}i
end of pipe technology [end Av paYp tek`nUlAFi] n tehnologija
na kraju cevi re{avanje problema `ivotne sredine na kraju
procesa
end of useful life [end Av `jPsfAl laYf] n kraj korisnog upotrebnog
veka
endanger [Yn`deYnFA] v ugroziti, dovesti u opasnost
end-of-life tyres [end Av laYf taYAz] n pl gume na kraju upotrebnog
veka
end-of-life vehicle [end Av laYf `vTAkl] n vozilo na kraju
upotrebnog veka, istro{eno vozilo vozilo koje je otpad
energy from waste [`enerFi frAm weYst] n energija iz otpada
energy purpose [`enerFi `pSpAs] n energetska svrha
energy recovery [`enerFi rY`kWvAri] n ponovno iskori{}enje u
vidu energije
energycrops [`enerFikrUps] n pl energokulture, specijalno
uzgajanje ili proizvodnja biomase za proizvodnju energije
enforceability [Yn`fIsY`bYlAti] n pravosna`nost, mogu}nost
sprovo|enja
engraved sign [Yn`greYvd saYn] n utisnut znak
enhance [Yn`hQns] v oja~ati
enough [Y`nWf] adv dovoljno
ensure [Yn`GOA] v osigurati, obezbediti
entrepreneurial [,UntrAprA`nSrYAl] adj preduzetni~ki
entry [`entri] n ulazak, unos, upis
environment [Yn`vaYrAnment] n `ivotna sredina
environmental assessment [YnvaYrAn`mentAl A`sesmAnt] n
procena `ivotne sredine
environmental audit [YnvaYrAn`mentAl `Idit] n revizija stanja
`ivotne sredine, nezavisna procena teku}eg stanja u vezi sa
po{tovanjem va`e}ih uslova ili politika `ivotne sredine, prakse i
kontrole po{tovanja zahteva vezanih za `ivotnu sredinu
environmental impact [YnvaYrAn`mentAl `YmpRkt] n uticaj na
`ivotnu sredinu

35
environmental impact assessment
environmental impact assessment [YnvaYrAn`mentAl `YmpRkt
A`sesmAnt] n procena uticaja na `ivotnu sredinu procena
obavljena tako da se predvidi uticaj neke aktivnosti ili projekta na
`ivotnu sredinu i zdravlje i dobrobit ljudi
environmental monitoring [YnvaYrAn`mentAl `mUnYtrYL] n
monitoring `ivotne sredine, pra}enje stanja `ivotne sredine
environmental risk assesment [YnvaYrAn`mentAl risk A`sesmAnt]
n procena rizika po `ivotnu sredinu procena me|usobnih
dejstava faktora, ljudi i resursa `ivotne sredine; sastoji se od
procene rizika po zdravlje ljudi i procene rizika po `ivotnu
sredinu; ocena verovatno}e i veli~ine mogu}e {tete od materija
koje kontaminiraju `ivotnu sredinu
environmentally [YnvaYrAn`mentAli] adj koji se odnosi na `ivotnu
sredinu
environmentally friendly [YnvaYrAn`mentAli `frendli] adj koji nije
{tetan za `ivotnu sredinu
environmentally preferable [Ynv`aYrAnmentAli `prefArAbl] adj
povoljniji, po`eljniji za `ivotnu sredinu
environmentally sound [YnvaYrAn`mentAli saOnd] adj dobar,
valjan za `ivotnu sredinu
environmentally sound low-waste technology [YnvaYrAn`mentAli
saOnd lAO weYst tek`nUlAFi] n tehnologije iz kojih nastaje
mala koli~ina otpada i koje su dobre za `ivotnu sredinu
environmentally sound manner [YnvaYrAn`mentAli saOnd `mRnA]
n na na~in koji je dobar za `ivotnu sredinu
envisaging [Yn`vYzYFYL] n predvi|anje
equally [`TkwAli] adv jednako
equipment [Y`kwYpmAnt] n oprema
equipment containing PCBs [Y`kwYpmAnt kAn`teYniL pT sT bTz]
n oprema koja sadr`i PCB ili je ranije sadr`avala PCB (npr.
transformatori, kondenzatori, kutije sa preostalim naslagama),
koja nije dekontaminirana; oprema koja je takvog tipa da u njoj
mo`e biti sadr`an PCB, tretira se kao da sadr`i PCB, osim ako se
osnovano mo`e pretpostaviti suprotno
equipped [Y`kwYpt] adj opremljen
equivalence factor [Y`kwYvAlAns `fRktA] n faktor jednakosti
equivalent insurance [Y`kwYvAlAnt Yn`GOArAns] n osiguranje
jednakosti
erosion [Y`rAOHn] n erozija
36
 experience
establish [Y`stRblYG] v osnovati, uspostaviti, ustanoviti, uvesti
establishment [Y`stRblYGmAnt] n ustanova
estimate [`estYmAt] n procena
estimate [`estYmeYt] v proceniti
European [,jOArA`pTAn] adj evropski
European waste list [,jAOrA`pTAn weYst lYst] n Evropska lista
otpada
Eurostat data [`jOArAstWt `deYtA] n pl podaci Eurostata
evaluate [Y`vRljPeYt] v oceniti, proceniti vrednost
evaluation [Y,vRljP`eYGn] n ocena, procena vrednosti
evaporation [Y,vRpA`reYGn] n pretvaranje u paru, isparavanje,
ispu{tanje vlage
evapotranspiration [YvRpA,trRnspaYA`reYGn] n evapotranspiracija,
isparavanje vode u atmosferu iz biljnog pokriva~a i zemlji{ta,
odnosno podloge; kru`enje vode u prirodi
examination [Yg,zRmY`neYGn] n ispitivanje, pregled, provera
example [Yg,zQmpl] n primer
excavator [`ekskAveYtA] n bager, suvi bager, kopa~ kanala
exceed [Yk`sTd] v prema{iti, pre}i, nadma{iti, preterivati, pre}i meru
excess activated sludge [Yk`ses `RktYveYtYd slWF] n vi{ak
aktivnog mulja
excess air [Yk`ses eA] n vi{ak vazduha
excess sludge [Yk`ses slWF] n vi{ak mulja
exchange [Yks`DeYnF] v zameniti, razmeniti
exclude [Yk`sklPd] v isklju~iti
excluded [Yk`sklPdYd] adj isklju~en
excluding [Yk`sklPdYL] adv isklju~uju}i, ne uklju~uju}i
exempt [Yg`zempt] adv izuzev, osim
exempted [Yg`zemptYd] adj izuzet
exhaust gases [Yg`zIst gRsYz] n pl izduvni gasovi
existing [Yg`zYstYL] adj postoje}i
exothermic (reaction) [eksAO`JSmYk rY`RkGn] n egzotermna
reakcija
exothermic aerobic decomposition [eksAO`JSmYk AeA`rAObYk
,kUmpA`zYGn] n egzotermno aerobno raspadanje (razlaganje)
expectation [,ekspek`teYGn] n o~ekivanje
expenditure [Yk`spendYDA] n tro{kovi, rashodi
expense [Yk`spens] n tro{ak
experience [Yk`spYArYAns] n iskustvo
37
expire
expire [Yk`spaYA] v iste}i
expiry [Yk`spaYAri] n zavr{etak, isticanje, prestanak va`enja
explosive [Yk`splAOsYv] n eksploziv
explosive/reactive [Yk`splAOsYv / rY`RktYv] adj eksplozivan,
reaktivan
explosive limit [Yk`splAOsYv `lYmYt] n granica eksplozivnosti
exporter [ek`spItA] n izvoznik
extent [Yk`stent] n mera, {irina, veli~ina, obim
extraction [Yk`strRkGn] n ekstrakcija, va|enje, izvla~enje
extraction well [Yk`strRkGn wel] n ekstrakcioni bunar
extremely hazardous substance [Yk`strTmli `hRzAdAs `sWbstAns]
n izuzetno opasna materija

F
fabric filter [`fRbrYk `fYltA] n filtar od vlakana
facilitation [fA`sYlY`teYGn] n olak{avanje, pomo}, omogu}avanje,
moderacija
facilities for the treatment of exhaust gases [fA`sYlYtYz fI KA
`trTtmAnt Av Yg`zIst gRsYz] n pl objekti za tretman izduvnih
gasova
facility management [fA`sYlYti `mRnYFmAnt] n upravljanje
postrojenjem
facility [fA`sYlYti] n postrojenje
failure [`feYljA] n neuspeh, kvar
fallout [`fIlaOt] n atmosferski talog
farm waste [fQm weYst] n otpad sa poljoprivrednih dobara
farming [`fQmYL] n bavljenje poljoprivredom
feasibility study [,fTzA`bYlAti stWdi] n studija izvodljivosti
feasible [`fTzAbl] adj izvodljiv, ostvariv, mogu}
fed [fed] adj doziran, napunjen
feed [fTd] n doziranje, sirovina, odnosno gorivo za doziranje i
pogon postrojenja, hrana, hranjenje
fence [fens] n ograda
fermentability [,fSmentA`bYlAti] n fermentabilnost, sposobnost
vrenja
38
 fluid
fermentation [,fSmen`teYGn] n fermentacija, hemijske reakcije
koje izazivaju `ivi mikroorganizmi iz hranjivih materija u
prisustvu toplote, pritiska i svetlosti
ferrous metals [`ferAs `metAls] n pl crni metali, ferometali
fibrous vegetable waste [`faYbrAs `veFYtAbAl weYst] n vlaknasti
otpad od biljaka, povr}a
field capacity [fTld kA`pRsYti] n vododr`ivost tla
fill [fYl] n odlaganje
filter [`fYltA] n filtar
filter cake [`fYltA keYk] n talog, kola~ posle filtracije
filter press [`fYltA pres] n filtar presa
filter-pressed sludge [`fYltA prest slWF] n mulj iz filtarske prese
filtration [fYl`treYGn] n filtracija, odvajanje te~nosti od
suspendovanih ~estica
final cover [`faYnAl `kWvA] n zavr{na prekrivka
finance agreement [faY`nRns `AgrTmAnt] n finansijski sporazum
financial [faY`nRnGl] adj finansijski
financial guarantee [faY`nRnGl ,gRrAn`tT] n finansijska garancija
financial security [faY`nRnGl sY`kjOArAti] n finansijska sigurnost
fire [`faYA] n po`ar, vatra
fire-fighting [`faYA `faYtYL] n protivpo`arna odbrana
fissure [`fYGA] n pukotina
fixed bed technology [fYkst bed tek`nUlAFi] n tehnologija
nepomi~nog sloja, tehnologija gde gas ili te~no gorivo teku kroz
sloj nepomi~nih (fiksnih) ~estica
flammable [`flRmAbl] adj zapaljiv
flammable liquids [`flRmAbl lYkwYds] n pl zapaljive te~nosti
flammable solids [`flRmAbl `sUlids] n pl zapaljive ~vrste materije
flare [fleA] n plamen, baklja; v plamteti, buktati, ble{tati
flash point [flRG `pVYnt] n ta~ka paljenja najni`a temperatura pri
kojoj te~nost proizvodi dovoljno pare da se zapali u vazduhu;
ukoliko otpad ima ta~ku paljenja ni`u od 60oC, onda je re~ o
zapaljivom opasnom otpadu
flocculation [,flUkjO`leYGn] n flokulacija
flotation [flAO`teYGn] n flotacija
flow [flAO] n tok
flue gas [flP gRs] n dimni gas svi gasovi i proizvodi sagorevanja
fluid [`flPYd] n te~nost
39
fluidised bed incinerator
fluidised bed incinerator [,flPY`daYzd bed Yn,sYnA`reYtA] n
insinerator sa fluidizovanim slojem
fly ash [flaY RG] n lete}i pepeo, nesagorljivi ostaci nastali usled
sagorevanja goriva u pe}i; mo`e da sadr`i okside metala, silikate i
sumporna jedinjenja, kao i mnoge druge hemijske zaga|uju}e
materije
fly tipping [flaY `tYpYL] n nelegalni istovar, nelegalno bacanje sme}a
na nedozvoljenim mestima
focal point [`fAOkAl `pVYnt] n fokalna ta~ka, osoba za kontakt lice
strane ugovornice koje je odgovorno za prijem i dostavljanje
informacija
forage crop [`fUrYF krUp] n ratarska kultura za sto~nu ishranu
foresee [fI`sT] v predvi|ati, predvideti
foreseeable [fI`sTAbl] adj predvidljiv, skori
foster [`fUstA] v negovati, podsticati, hrabriti
fracture [`frRkDA] n fraktura, lom
framework [`freYmwSk] n okvir
framework decision [`freYmwSk dY`sYHn] n okvirna odluka
franchise [`frRnDaYz] n fran{iza, kod upravljanja komunalnim
otpadom odnosi se na akciju op{tine koja putem tendera dodeljuje
ograni~eni monopol privatnoj kompaniji da vr{i posebne usluge
upravljanja otpadom na odre|enom podru~ju u toku utvr|enog
perioda
free of charge [frT Av DQF] adv besplatno
frequency [`frTkwensi] n u~estalost, frekvencija
friable [`fraYAbl] n tro{an, mogu}e ga je mrviti, fino usitniti ili
pretvoriti u prah pritiskom ruke
fuel [`fjPAl] n gorivo
fuel supply system [`fjPAl sA`plaY `sYstAm] n sistem za dovod
goriva
fugitive emissions [`fjPFYtYv e`mYGAns] n pl kratkotrajne emisije
full service collection [fOl `sSvYs ,kA`lekGn] n celovito sakupljanje
otpada
fume [fjPm] n dim, fina pra{ina
fundamental [,fWndA`mentAl] adj osnovni, fundamentalni
furan [`fjOArAn] n furan
furnace [`fSnYs] n pe}, industrijska pe}
furnace cell [`fSnYs sel] n komora industrijske pe}i
40
 geochemical assessment
furnace slag [`fSnYs slRg] n {ljaka iz industrijske pe}i
furnace volume [`fSnYs `vUljPm] n zapremina industrijske pe}i
fusion [`fjPHn] n stapanje, spajanje, fuzija

G
gain [geYn] n dobit, dobitak
garbage [`gQbYF] n sme}e, naro~ito ku}no, otpaci generalno
gas cleaning [gRs `klTnYL] n pre~i{}avanje gasa
gas control and recovery system [`gRs kAn`trAOl And rY`kWvAri
`sYstAm] n sistem kontrole i ponovnog iskori{}enja gasa
gas discharge lamp [`gRs `dYsDQF lRmp] n lampa za detekciju
ispu{tanja gasa
gas drainage layer [gRs `dreYnYF `leYA] n sloj za odvod gasa
gas migration [gRs mY`greYGn] n migracija gasova
gas treatment [gRs `trTtmAnt] n tretman gasa
gaseous [`gRsjAs] adj gasovit
gasoil [`gRs,VYl] n dizel gorivo
gate [geYt] n kapija, otvor, prolaz
general licensing requirements [`FenArAl `laYsAnsYL rY`kwaYAments]
n pl op{ti uslovi za dobijanje dozvole
generated [`FenAreYtYd] adj generisan, proizveden, dobijen
generated heat [`FenAreYtYd hTt] n generisana, proizvedena
toplota
generation of waste [FenA`reYGn Av weYst] n generisanje,
stvaranje otpada proces stvaranja heterogene me{avine
materijala za koje se smatra da nemaju dalje koristi generatoru
(proizvo|a~u) otpada
generation rate [FenA`reYGn reYt] n stopa generisanja, brzina
stvaranja otpada
generator (of waste) [`FenAreYtA] n generator, proizvo|a~, lice
~ija aktivnost proizvodi opasan otpad ili druge vrste otpada, ili
ako je to lice nepoznato, lice koje je u posedu, odnosno koje ima
kontrolu nad ovim otpadom
generic [FY`nerYk] adj generi~ki
geochemical assessment [FYAO`kemYkl A`sAsmAnt] n geohemijska
analiza
41
geographic information system
geographic information system (GIS) [FYA`grRfYk ,YnfA`meYGAn
`sYstAm] n geografski informacioni sistem sistem, obi~no
kompjuterizovan, koji obuhvata lokacije svih geografskih
karakteristika jednog podru~ja
geological assessment [,FYAO`lUFYkl A`sAsmAnt] n geolo{ka
analiza
geological barrier [,FYAO`lUFYkl `bRrYA] n geolo{ka barijera
geological characteristics [,FYAO`lUFYkl ,kRrAktA`rYstYks] n pl
geolo{ke karakteristike
geological formation [,FYAO`lUFYkl `fImeYGn] n geolo{ka
formacija
geotextile [,FYAO`tekstaYl] n geotekstil, sinteti~ki materijal
glass-based fibrous materials [glQs beYst `faYbrAs mA`tYArYAls] n
pl vlaknasti materijali na bazi stakla
global environment [`glAObAl Yn`vaYrAnment] n `ivotna sredina na
planeti Zemlji
global warming [`glAObAl `wImYL] n globalno zagrevanje planete
Zemlje
governmental authority [,gWvn`mAntl I`JUrAti] n dr`avni organ
grade [greYd] n stepen, skala
grader [`greYdA] n grejder, ma{ina za otkop zemlje
gradient [`greYdjAnt] n nagib, pad, gradijent
gradual reduction [`grRFOAl rY`dWkGn] n postepeno smanjivanje
grant [grQnt] n bespovratna sredstva, subvencija, odobrenje,
dozvola, poklon, prenos (imovine itd.); v odobriti (kredit), preneti,
prepisati (na nekoga)
granting [`grQntYL] n odobravanje
granular non-hazardous waste [`grRnjPlA nUn `hRzAdAs weYst]
n zrnasti otpad koji nije opasan
granulated [`grRnjPleYtYd] adj granulisani
grassland [`grQslRnd] n pa{njak
grave danger [greYv `deYnFA] n velika opasnost
gravel [`greYvl] n {ljunak
gravitational water [,grRvY`teYGAnAl `wItA] n gravitaciona voda
green list of waste [`grTn lYst Av weYst] n zelena lista otpada
greenfield site [`grTnfTld saYt] n lokacija bez objekta, na kojoj se
gradi na ledini
greenhouse effect [`grTnhaOs Y`fekt] n efekat staklene ba{te
42
 harm
grinding [`graYndYL] n drobljenje, usitnjavanje
grit [grYt] n krupan pesak
ground cover [graOnd `kWvA] n povr{inska prekrivka, vegetacija
uzgajana radi spre~avanja erozije tla
groundwater monitoring [graOnd`wIt A `mUnYtrYL] n monitoring
podzemnih voda
groundwater [graOnd`wItA] n podzemne vode
groundwater inflow region [graOnd`wItA Yn`flAO `rTFAn] n
oblast doticanja povr{inske vode
groundwater potential [graOnd`wItA paO`tenGl] n potencijal
podzemnih voda
groundwater table [,graOnd`wItA `teYbl] n nivo podzemne vode
grout curtain [graOt `kStn] n injekciona zavesa, sme{a za
ispunjavanje pukotina
guideline [`gaYdlaYn] n smernica, uputstvo
gypsum waste [`FYpsAm weYst] n gipsani otpad

H
half-life [hQf laYf] n vreme poluraspada, period koji je potreban da
bi neka radioaktivna supstanca izgubila polovinu svoje
radioaktivnosti
halogen [`hRlUFAn] n halogen, halogeni hemijski element
halogenated [,hRlU`FAneYtYd] adj halogenovano
halogenated hydrocarbons [,hRlU`FAneYtYd haYdrAO`kQbAns] n
pl halogenovani ugljovodonici
halogenated organic compounds [,hRlU`FAneYtYd I`gRnYk
`kUmpaOnds] n pl halogenovana organska jedinjenja
halogens [`hRlUFAns] n pl halogeni, porodica elemenata koja
obuhvata fluor, hlor, brom i jod
hammermill [`hRmAmYl] n mlin ~eki}ar vrsta drobilice ili seka~ice
koje se koriste za razbijanje otpadnog materijala u manje komade
handling [`hRndlYL] n rukovanje, manipulacija
hard rock [hQd rUk] n ~vrsta stena
harm [hQm] n {teta
43
harmful component
harmful component [`hQmfOl kAm`pAOnAnt] n {tetna komponenta
harmfulness [`hQmfOlnYs] n {tetnost
harmonise [`hQmAnaYz] v uskladiti
haul distance [hIl `dYstAns] n transportna razdaljina
hauler [`hIlA] n prevoznik
hazard [`hRzAd] n opasnost
hazard evaluation [`hRzAd i,vRlu`eiGn] n ocena opasnosti
komponenta ocene rizika koja obuhvata prikupljanje i ocenu
podataka o vrstama povrede ili bolesti koje neka hemikalija mo`e
da prouzrokuje i o uslovima izlo`enosti pod kojima dolazi do
takvih posledica po zdravlje
hazardous air pollutant [`hRzAdAs eA pA`lPtAnt] n opasna
materija koja zaga|uje vazduh
hazardous chemical [`hRzAdAs `kemYkl] n opasna hemikalija
hazardous component [`hRzAdAs kAm`pAOnAnt] n opasna
komponenta
hazardous material [`hRzAdAs mA`tYArYAl] n opasan materijal
hazardous pollutant [`hRzAdAs pA`lPtAnt] n opasna zaga|uju}a
materija
hazardous waste [`hRzAdAs weYst] n opasan otpad otpad koji ima
najmanje jednu od navedenih opasnih karakteristika (eksplozivnost,
zapaljivost, sklonost oksidaciji, organski je peroksid, izaziva akutnu
otrovnost, infektivnost, sklonost koroziji, u kontaktu sa vazduhom
osloba|a zapaljive gasove, u kontaktu sa vazduhom ili vodom
osloba|a otrovne supstance, sadr`i toksi~ne supstance sa odlo`enim
hroni~nim delovanjem, poseduje i ekotoksi~ne karakteristike),
uklju~uju}i i ambala`u u koju je otpad bio ili jeste upakovan
hazardous waste management [`hRzAdAs weYst `mRnYFmAnt] n
upravljanje opasnim otpadom
health risk [helJ rYsk] n rizik po zdravlje
heat [hTt] n toplota
heat value [hTt `vRljP] n toplotna mo}
heat waste treatment [hTt weYst `trTtmAnt] n tretman otpada
toplotnom energijom
heat/power installation [hTt / `paOA ,YnstA`leYGn] n toplotno,
energetsko postrojenje, postrojenje koje proizvodi struju na takav
na~in da se proizvedena toplota mo`e profitabilno koristiti
heavy fraction [hevi `frRkGn] n te{ka frakcija
44
 hydrolysis
heavy metal [hevi metAl] n te{ki metal
herbicide [hSbY`saYd] n herbicid
hierarchy [`haYArQkY] n hijerarhija
high density baling [haY `densYti `beYlYL] n baliranje visoke gustine
high density polyethylene [haY `densYti ,pUlY`eJYlTn] n polietilen
visoke gustine plastika koja se obi~no koristi za izradu
plasti~nih boca za te~nosti; nepropusna folija koja se koristi kao
podloga za deponije
hiring [`haYArYL] n unajmljivanje
historical waste [hY`stUrYkl weYst] n nasle|eni otpad
holder [`hAuldA] n imalac proizvo|a~ otpada ili fizi~ko ili pravno
lice koje je u njegovom posedu
holistic [hAO`lYstYk] adj holisti~ki, celovit
hospital waste [`hUspitAl weYst] n otpad iz bolnice
household [`haOshAOld] n doma}instvo
household hazardous waste [`haOshAOld `hRzAdAs weYst] n.
opasan otpad iz doma}instva {irok dijapazon otpada iz
doma}instva uklju~uju}i pesticide i herbicide, uljane boje, te~nosti
za automobile (antifriz, motorno ulje, ulja za menja~, volan i
ko~nice, benzin), baterije, akumulatore, razne hemikalije i male
koli~ine azbesta, koje imaju karakter opasnog otpada kada se
odbacuju
household waste (domestic waste) [`haOshAOld weYst] n otpad iz
doma}instva, doma}i (ku}ni) otpad sastoji se od otpadaka i
sme}a generisanog kao posledica aktivnosti u doma}instvu
human health [`hjPmAn helJ] n zdravlje ljudi
humidity [hjP`mYdAti] n vla`nost, vlaga
humus [`hjPmAs] n humus
hydrocarbons [,haYdrAO`kQbAnz] n pl ugljovodonici
hydrogeological characteristics [`haYdrAO`FYAO`lUFYkl
,kRrAktA`rYstYks] n pl hidrogeolo{ke karakteristike
hydrogeology [`haYdrAO,FYAO`lUFi] n hidrogeologija
hydrolysis [,haYdrAO`lYsYz] n hidroliza

45
I
identify [aY`dentYfaY] v identifikovati
ignitability [,YgnaYtA`bYlAti] n zapaljivost
ignitable [Yg`naYtAbl] adj zapaljiv sposoban da prouzrokuje
gorenje
ignitable waste [Yg`naYtAbl weYst] n zapaljiv otpad
ignition [Yg`nYGn] n paljenje, chem. `arenje
ignition temperature [Yg`nYGn `temprADA] n temperatura paljenja
illegal transboundary traffic [Y`lTgAl trWns`baOndAri `trRfYk] n
nelegalan prekograni~ni transport
immission [Y`mYGn] n imisija
impact [`YmpRkt] n uticaj, efekat
impede [Ym`pTd] v ometati
impermeable [Ym`pSmjAbl] adj nepropustljiv, kompaktan
implementation [,YmplYmen`teYGn] n implementacija, sprovo|enje
implemented [`YmplYmAntYd] adj implementiran, uveden
implication [,YmplY`keYGn] n implikacija
importance [Ym`pItAns] n va`nost, zna~aj
importer [Ym`pItA] n uvoznik
impracticability [Ym,prRktYkA`bYlAti] n neizvodljivost u praksi
impregnation [,Ympreg`neYGn] n chem. impregnacija, natapanje
improve [Ym`prPv] v pobolj{ati, unaprediti
improvement [Ym`prPvmAnt] n pobolj{anje, unapre|ivanje
inaction [Yn`RkGn] n ne~injenje
incident [,YnsY`dent] n slu~aj, doga|aj, incident
incineration [,YnsYnA`reYeYGn] n insineracija, kontrolisano
spaljivanje proces spaljivanja otpada pod kontrolisanim
uslovima da bi se smanjila njegova masa i zapremina, a ~esto i da
bi se proizvodila energija
incineration at sea [,YnsYnA`reYeYGn Rt sT] n insineracija na moru
incineration line [,YnsYnA`reYeYGn laYn] n linija za insineraciju
incineration on land [,YnsYnA`reYeYGn Un lRnd] n insineracija na
kopnu
incineration plant [,YnsYnA`reYeYGn plQnt] n postrojenje za
insineraciju stacionarna ili mobilna tehni~ka jedinica i oprema
namenjena termi~kom tretmanu otpada, sa iskori{}enjem toplote
proizvedene sagorevanjem ili bez iskori{}enja

46
 inert waste
include [Yn`klPd] v obuhvatati, uklju~ivati
incompatible waste [,YnkAm`pRtAbl weYst] n nekompatibilni otpad
indelibly [Yn`delAbli] adv trajno, neizbrisivo
indemnity [Yn`demnAti] n osiguranje protiv {tete, naknada {tete
indigenous [Yn`dYFYnAs] adj starosedela~ki, karakteristi~an za
tradiciju neke oblasti
indigenous fuel [Yn`dYFYnAs `fjPAl] n gorivo koje se tradicionalno
koristi, koje poti~e sa tog prostora
indispensable [,YndY`spensAbl] adj neophodan
inductance coil [Yn`dWktAns kVYl] n indukcioni kalem
industrial ecology [Yn`dWstrYAl T`kUlAFi] n industrijska ekologija,
prou~avanje materijala i tokova energije i njihovog
transformisanja u proizvode, nusproizvode i otpad putem
industrijskih i ekolo{kih sistema
industrial effluent [Yn`dWstrYAl `eflOAnt] n industrijski efluent,
industrijske otpadne vode
industrial experience [Yn`dWstrYAl Yk`spYArYAns] n privredno
iskustvo, iskustvo u odre|enoj grani industrije
industrial waste [Yn`dWstrYAl weYst] n industrijski otpad
heterogena me{avina razli~itih materijala generisanih tokom
operacija u industriji (osim rudnika i kamenoloma); mo`e biti
gasovit, te~an, muljevit, odnosno ~vrst; sastav je specifi~an za
svaku lokaciju i zavisi od prirodnih resursa, sirovina i tr`i{ta koji
obezbe|uju osnovu za industrijsku aktivnost datog grada; otpad iz
bilo koje industrije ili sa lokacije na kojoj se nalazi industrija
(osim rudnika i kamenoloma)
industry [`YndAstri] n industrija, grana privrede
inert [Y`nSt] adj inertan
inert gas [Y`nSt gRs] n inertni gas
inert material [Y`nSt mA`tYArYAl] n inertni materijal, termin se
uobi~ajeno koristi za opis materijala na koji ne uti~u hemijski,
odnosno biolo{ki procesi
inert waste [Y`nSt weYst] n inertni otpad koji ne prolazi bilo
kakvu zna~ajnu fizi~ku, hemijsku ili biolo{ku transformaciju;
inertni otpad se ne rastvara, ne gori, niti druga~ije fizi~ki ili
hemijski reaguje, biolo{ki se razgra|uje ili uti~e negativno na
druge materije sa kojima dolazi u kontakt, na na~in kojim se
mo`e pove}ati zaga|enje `ivotne sredine ili naneti {teta po
zdravlje ljudi
47
inextricable
inextricable [Yn`ekstrYkAbl] adj neraskidiv, neodvojiv
infectious [Yn`fekGAs] adj infektivan, zarazan
infectious clinical waste [Yn`fekGAs `klYnYkl weYst] n infektivan
klini~ki otpad
infectious substances [Yn`fekGAs `sWbstAnsYz] n pl infektivne
supstance (materije)
infectious waste [Yn`fekGAs weYst] n infektivni otpad opasan
otpad sa infektivnim svojstvima, uklju~uju}i: kontaminirani
`ivotinjski otpad, ljudsku krv i proizvode od krvi, otpad iz
karantina, patolo{ki otpad, odba~ene o{tre predmete (igle, skalpeli
i polomljeni medicinski instrumenti)
infiltration layer [,YnfYl`treYGn `leYA] n infiltracioni sloj sloj niske
hidrauli~ke provodljivosti u deponiji, obi~no komponenta u
pokriva~u koja se stavlja da bi se infiltracija te~nosti u slojeve
otpada svela na najmanju meru
inflammable [Yn`flRmAbl] adj zapaljiv
information [,YnfA`meYGAn] n informacija, podatak
initiative [Y`nYGYAtYv] n inicijativa
inner wall [`YnA wIl] n unutra{nji zid
inorganic [,YnI`gRnYk] adj neorganski
inorganic non-hazardous waste [,YnI`gRnYk nUn-`hRzAdAs weYst]
n neorganski otpad koji nije opasan

inorganic waste [,YnI`gRnYk weYst] n neorganski otpad, otpad

sa~injen od materijala koji nije biljna i `ivotinjska materija, npr.
pesak, pra{ina, staklo i mnoge vrste sintetike
input [`YnpOt] n uno{enje, ubacivanje, input
input material [`YnpOt mA`tYArYAl] n repromaterijal, sirovine, ulazni
materijal
insecticide [Yn`sektYsaYd] n insekticid
inspection [Yn`spekGn] n inspekcija, pregled
instalation [,YnstA`leYGn] n instalacija, ure|aj, postrojenje
installed capacity [Yn`stIld kA`pRsYti] n instalisani kapacitet
institution [,YnstY`tjPGn] n institucija, ustanova
institutional strengthening [,YnstY`tjPGAnl `streLJAnYL] n
institucionalno ja~anje
insurance [Yn`GOArAns] n osiguranje
integrated manner [`YntYgreYtYd `mRnA] n sveobuhvatan na~in
48
 isolated settlemant
integrated network of disposal plants [`YntYgreYtYd `netwSk Av
dY`spAOzl plQnts] n sveobuhvatna mre`a postrojenja za
odlaganje
integrated performance assessment analysis [`YntYgreYtYd
pA`fImAns A`sAsmAnt A`nRlYsYs] n sveobuhvatna analiza ocene
u~inka
integrated waste management [`YntYgreYtYd weYst `mRnYFmAnt]
n integralno upravljanje otpadom referentni okvir za
projektovanje i implementaciju novih sistema upravljanja otpadom
i za analizu i optimizaciju postoje}ih sistema; zasniva se na
konceptu da svi strate{ki aspekti sistema upravljanja otpadom treba
zajedno da se analiziraju jer su me|usobno povezani i razvoj jedne
komponente ~esto uti~e na druge delove sistema
interim authorization [`YntArYm ,IJAraY`zeYGAn] n privremeno
odobrenje
intermediary [,YntA`mTdjAri] n posrednik
intermediate cover [,YntA`mTdjAt `kWvA] n pokrivka izme|u
slojeva otpada
intermediate processing facility [,YntA`mTdjAt `prAOsesYL fA`sYlYti]
n me|ufazno postrojenje za preradu
international agreement [,YntA`nRGAnl `AgrTmAnt] n me|unarodni
ugovor
internationally recognized practices [,YntA`nRGAnlY `rekAgnaYzd
`prRktYsYz] n pl me|unarodno prihva}ena praksa
interstices [Yn`tSstYsYz] n pl pore, {upljine
interstitial water [Yn`tSstYGl `wItA] n voda u porama
({upljinama)
inventoried equipment [`YnvAntrYd Y`kwYpmAnt] n popisana oprema
inventory [`YnvAntri] n popis, inventar, katastar
in-vessel composting [Yn `vesl `kUmpUstiL] n kompostiranje u
zatvorenom sudu komposteru ili buretu sa kontrolisanom
internom sredinom, mehani~kim me{anjem i ventilacijom
investigation [Yn`vestY`geYGn] n istraga, ispitivanje
investment [Yn`vestmAnt] n ulaganje, investicija
ion exchange [`aYAn Yks`DeYnF] n razmena jona
irritant [`YrYtAnt] n iritant, supstanca koja izaziva reakciju, iritaciju
isolated settlemant [`aisAleitid `setlmAnt] n izolovano naselje
naselje sa najvi{e 500 stanovnika po op{tini ili naselju i sa najvi{e
pet stanovnika po kvadratnom kilometru, ili kada razdaljina do
49
issue
najbli`e urbane aglomeracije (sa najmanje 250 stanovnika po
kvadratnom kilometru) nije manja od 50 km ili je ote`an putni
prilaz do najbli`ih aglomeracija zbog te{kih meteorolo{kih uslova
u toku ve}eg dela godine
issue [`YsjP] v izdati, objaviti; n pitanje
IT and telecommunications equipment [aY tT And
`telYkA,mjPnY`keYGn Y`kwYpmAnt] n informati~ka i
telekomunikaciona oprema

J
jagged [`FRgYd] adj zup~ast
jeopardize [`FepAdaYz] v izlagati opasnosti, ugroziti
job [FUb] n posao, radno mesto
join [FVYn] v pridru`iti se, postati ~lan
joint [FVYnt] adj zajedni~ki
joint action [FVYnt `RkGn] n zajedni~ka akcija
joint declaration [FVYnt ,deklA`reYGn] n zajedni~ka izjava
judgment [`FWFmAnt] n presuda

K
keep [kTp] v ~uvati, dr`ati se
keep records [kTp `rekIds] v voditi evidenciju
kerbside collection [`kSbsaYd ,kA`lekGn] n sakupljanje otpada iz
kontejnera sa trotoara i ulica
key stakeholders [kT steYk`hAOldAz] n pl glavne zainteresovane
strane; lica, grupe ili institucije koje znatno mogu da uti~u na
program (projekat), ili su od zna~aja za njegov uspeh
kitchen waste [`kYDYn weYst] n kuhinjski otpad

50
L
labelling [`leYblYL] n ozna~avanje, obele`avanje
lack [lRk] n nedostatak
lagoon [lA`gPn] n laguna, podru~je za dr`anje u ograni~enom
prostoru procednih voda ili komunalne otpadne vode
land [lRnd] n zemlja
land restoration [lRnd ,rYstA`reYGn] n obnova zemlji{ta, proces
vra}anja zemlji{ta u pre|a{nje stanje
landfill [`lRndfYl] n deponija mesto za odlaganje otpada putem
deponovanja na ili u zemlju (podzemno), uklju~uju}i: interna
mesta za odlaganje otpada (deponije na koje generator, tj.
proizvo|a~ otpada sam odla`e otpad na mestu proizvodnje), i
permanentna mesta, koja se vi{e od jedne godine koriste za
privremeno skladi{tenje otpada, ali ne uklju~uju}i: objekte na
kojima se otpad istovara, kako bi se omogu}ila njegova priprema
za dalji transport radi ponovnog iskori{}enja, tretmana ili odlaganja
na drugom mestu, i skladi{tenje otpada pre tretmana ili ponovnog
iskori{}enja, na period kra}i od tri godine kao op{te pravilo, ili
skladi{tenje otpada pre odlaganja, na period kra}i od jedne godine
landfill body [`lRndfYl bUdY] n telo deponije
landfill design [`lRndfYl dY`zaYn] n projekat deponije
landfill for hazardous waste [`lRndfYl fI `hRzAdAs weYst] n
deponija za opasni otpad
landfill for inert waste [`lRndfYl fI Y`nSt weYst] n deponija za
inertni otpad
landfill for non-hazardous waste [`lRndfYl fI nUn `hRzAdAs weYst]
n deponija za otpad koji nije opasan
landfill gas [`lRndfil gRs] n deponijski gas svi gasovi koji
nastaju od deponovanog otpada
landfill gas generation [`lRndfYl gRs FenA`reYGn] n generisanje
deponijskog gasa
landfill gas management [`lRndfYl gRs `mRnYFmAnt] n
upravljanje deponijskim gasom
landfill gas migration [`lRndfYl gRs mY`greYGn] n kretanje
deponijskog gasa
landfill leachate [`lRndfYl `liADAt] n procedna voda sa deponije
landfill permit [`lRndfYl `pSmYt] n dozvola za rad deponije
landfill preparation [`lRndfYl ,prepA`reYGn] n priprema deponije
51
landfill site
landfill site [`lRndfYl saYt] n lokacija deponije
landfilling [`lRndfYlL] n odlaganje na deponiju
landfilling operation [`lRndfYlYL ,UpA`reYGn] n rad deponije
landslide [`lRndslaYd] n klizi{te
large household appliance [lQF `haOshAOld A`plaYAns] n veliki
aparat za doma}instvo
large waste quantity generator [lQF weYst `kwUntAti `FenAreitA]
n generator (proizvo|a~) velike koli~ine otpada
last injection [lQst Yn`FekGn] n poslednje ubrizgavanje
lay down a rule [leY daOn A rPl] v propisati pravilo
leachate [`liADAt] n procedna voda ozna~ava svaku te~nost koja
proti~e kroz odlo`eni otpad i emituje se van deponije ili je u njoj
zadr`ana
leachete collection [`liADAt kA`lekGn] n sakupljanje procedne vode
leachate collection system [`liADAt kA`lekGn `sYstAm] n sistem
sakupljanja procedne vode sistem koji sakuplja procedne vode
(obi~no na deponiji) i pumpa ih do postrojenja za preradu
otpadnih voda
leachate infiltration into the soil [`liADAt ,YnfYl`treYGn `YntA KA sVYl]
n infiltracija procednih voda u zemlji{te
leachate management [`liADAt `mRnYFmAnt] n upravljanje
procednim vodama
leachate recultivation (leachate recycle) [`liADAt rY,kWltY`veYGn /
`liADAt rT`saYkl] n recirkulacija (raspr{ivanje) procednih voda
na deponiji
leachate treatment [`liADAt `trTtmAnt] n tretman procednih voda
proces smanjenja mogu}nosti zaga|enja koje imaju procedne
vode; obuhvata biolo{ke i fizi~ko-hemijske procese tretmana
leachete treatment system [`liADAt `trTtmAnt `sYstAm] n sistem za
tretiranje procedne vode
leachibility [`lTDA`bYlAti] n mogu}nost izlu`ivanja
leaching [`lTDYL] n izlu`ivanje, proce|ivanje
lead-acid battery [led `RsYd `bRtArY] n olovni akumulator
lease [lTs] n najam
leasing [`lTsYL] n. lizing
legible [`leFYbl] adj ~itljiv
legislation [,leFYs`leYGn] n zakonodavstvo
level [`levAl] n nivo
liability [,laYA`bYlAti] n obaveza, odgovornost za {tetu
52
 location
liability act [,laYA`bYlAti Rkt] n zakon o odgovornosti za {tetu
liability of waste holder [,laYA`bYlAti Av weYst `hAOldA] n
odgovornost imaoca otpada za {tetu
licence [`laYsAns] n dozvola, licenca
life cycle [laYf saYkl] n `ivotni ciklus, zbivanja i promene u toku
`ivotnog ciklusa ili perioda aktivnosti neke supstance ili postrojenja
life cycle assessment [laYf saYkl A`sesmAnt] n procena `ivotnog
ciklusa
life cycle of the landfill [laYf saYkl Av KA `lRndfYl] n `ivotni ciklus
deponije
light [`laYt] n svetlo; adj svetao, lagan
light fraction [laYt `frRkGn] n laka frakcija
lighting equipment [`laYtYL Y`kwYpmAnt] n oprema za osvetljavanje
lightweight aggregate kiln [`laYtweYt `RgrYgAt kiln] n pe} za laki
agregat vrsta industrijske pe}i koja proizvodi laki agregat
limit [`lYmYt] n granica; v ograni~iti
limit value [`lYmYt `vRljP] n grani~na vrednost
limitation [,lYmY`teYGn] n ograni~enje, granica, limitacija, zastarelost
linear decrease [`lYnYA `dTkrTs] n linearno smanjivanje
linear low density polyethylene [`lYnYA lAO `densYti ,pUlY`eJYlTn] n
linearni polietilen niske gustine
liner [`laYnA] n podloga, za{titni sloj napravljen od zemlje, odnosno
sinteti~kih materijala, koji se pola`e po dnu i stranama deponije da
bi se spre~ilo ili smanjilo isticanje procednih voda u `ivotnu
sredinu
liquefied gas [`lYkwYfaYd gRs] n te~ni gas
liquid sludge [`lYkwYd slWF] n te~ni mulj
liquid waste [`lYkwYd weYst] n te~ni otpad svaki otpad u te~nom
stanju
liquor [lY`kjOA] n te~nost, likvor
litter [`lYtA] n otpaci, sme}e papir, plastika, ~a{e i drugi materijali
ba~eni na javnim mestima
litter screen [`lYtA skrTn] n mre`a za otpatke
loader [`lAOdA] n utovariva~
loading line [`lAOdYL laYn] n visina utovara
loam [lAOm] n ilova~a
loan [lAOn] n pozajmica, kredit
location [lAO`keYGn] n mesto, lokacija
53
long term behavior
long term behavior [,lUL`tSm bY`heYvjA] n dugoro~no pona{anje
long-term assessment [,lUL`tSm A`sesmAnt] n dugoro~na analiza
loss on ignition [lUs Un Yg`nYGn] n gubitak `arenjem
low density polyethylene [lAO `densYti ,pUlY`eJYlTn] n polietilen
niske gustine, plastika koja se koristi kod celofana, obloge pelena
i nekih boca
low waste technology [lAO weYst tek`nUlAFi] n tehnologija sa
malom koli~inom otpada
low-income countries [lAO `YLkWm kWntriz] n pl zemlje sa niskim
dohotkom

M
magnetic separation [mRg`netYk sepA`reYGn] n magnetska
separacija, upotreba magneta za razdvajanje ferometala iz
me{avine otpada
magnetic separator [mRg`netYk `sepAreYtA] n magnetni separator
magnitude [`mRgnYtjPd] n veli~ina
mainstreaming [`meYnstrTmYL] n stavljanje u glavni tok
maintain [meYn`teYn] v odr`avati, izdr`avati (novcem), tvrditi,
dokazivati
maintained [meYn`teYnd] adj odr`avano, izdr`avano
maintenance [`meYntAnAns] n odr`avanje, izdr`avanje
majority [mA`FUrAti] n ve}ina
malfunction [,mRl`fWLkGn] n kvar, nefunkcionisanje
managed [`mRnYFd] adj kontrolisan, upravljan
management [`mRnYFmAnt] n upravljanje
mandate [`mRndeYt] n mandat, nalog, naredba, ovla{}enje
manifest system [`mRnifAst `sYstAm] n sistem deklaracija, sistem
procedura u kojima se identifikuju i prate opasni otpadi tokom
proizvodnje, tretmana, transporta i odlaganja putem niza trajnih,
opisnih dokumenata koji se mogu povezati (npr. deklaracija,
manifest); uobi~ajeni naziv je sistem od kolevke do groba
(cradle-to-grave)
manner [`mRnA] n na~in
manual [`mRnjOAl] adj manuelni, ru~ni; n priru~nik
manufacture [,mRnjO`fRkDA] n izrada, proizvodnja
54
 methane
manure [mA`njOA] n stajsko |ubrivo
market [`mQkYt] n tr`i{te
market waste [`mQkYt weYst] n otpad sa pijaca
marking [`mQkYL] n obele`avanje
mass-burn incinerator [mRs bSn Yn,sYnA`reYtA] n insinerator
postrojenje u kojem se spaljuje ~vrsti otpad bez prethodnog
sortiranja ili obrade
material recycling [mA`tYArYAl rY`saYklYL] n recikliranje materijala
materials balance [mA`tYArYAlz `bRlAns] n materijalni bilans
materials recovery [mA`tYArYAl rY`kWvAri] n ponovno iskori{}enje
materijala
materials recovery facility [mA`tYArYAls rY`kWvAri fA`sYlYti] n
objekat za povrat materijala postrojenje za separaciju me{ovitog
materijala koji se mo`e reciklirati, manuelno ili ma{inski
meaningful [`mTnYLfl] adj smislen, koji ima neko zna~enje
measure [`meHA] n mera
measurement [`meHAmAnt] n merenje, mera, veli~ina
measurement procedure [`meHAmAnt prA`sTFA] n postupak
merenja
measures of reinstatement [`meHAz Av rY,Yn`steYtmAnt] n pl
restorativne mere, mere vra}anja u pre|a{nje stanje
mechanical separation [mY`kRnYkl sepA`reYGn] n mehani~ka
separacija, sortiranje otpada u razne komponente pomo}u
mehani~kih sredstava kao {to su cikloni, dobo{ sita i sita
medium (pl media) [`mTdjAm, `mTdja] n medij, podloga
medical devices [`medikl dY`vaYsYz] n pl medicinska sredstva
medical or veterinary establishment [`medikl I ,vetA`rYnAri
Y`stRblYGmAnt] n zdravstvena ili veterinarska ustanova
medical waste [`medikl weYst] n medicinski otpad otpad koji se
generi{e tokom dijagnoze, le~enja ili vakcinacije ljudi ili `ivotinja
membrane [`membreYn] n membrana
membrane barrier [`membreYn `bRrYA] n membranska pregrada
mercury [`mSkjOri] n `iva
metal finishing waste [`metAl `fYnYGYL weYst] n otpad od zavr{ne
obrade metala
metal-alloy [`metAl A`lVY] n legura metala
methane [`mTJeYn] n metan bezbojan, neotrovan, zapaljiv gas
koji nastaje anaerobnim razgra|ivanjem organskih jedinjenja
55
methanogenic
methanogenic [,meJAnA`FenYk] adj metanogenski
micro-organism [,maYkrAO`IgAnYzAm] n mikroorganizam
microwave-assisted digestion [maYkrAOveYv A`sYstYd dY`FesDAn]
n digestija uz pomo} mikrotalasa
migration of landfill gas [mY`greYGn Av `lRndfYl gRs] n kretanje
deponijskog gasa
mill [mYl] n glodalica, mlin
mill broke [mYl brAOk] n otpad iz fabrike papira
mill scale [mYl skeYl] n otpad iz valjaonice
mill scaling [mYl skeYlYL] n stvaranje otpada iz valjaonice
mineral layer [`mYnArAl `leYA] n sloj minerala
mineral oil [`mYnArAl VYl] n mineralno ulje
mineral resources [`mYnArAl rY`sIsYz] n pl mineralni resursi, rudno
bogatstvo
minimising [,mYnY`maYzYL] n minimiziranje
mishap [`mYshRp] n nezgoda
mitigate [,mYtY`geYt] v ubla`iti, olak{ati, u~initi situaciju ili efekte
ne~ega manje neprijatnim, {tetnim, ozbiljnim
mixed municipal waste [mYkst mjP`nisipl weYst] n me{ani
komunalni otpad
mixed non-hazardous waste [mYkst nUn `hRzAdAs weYst] n
me{ani otpad koji nije opasan
mixed sludge [mYkst slWF] n me{ani mulj
mixed waste [mYkst weYst] n me{ani otpad nesortirani materijali
koji su odba~eni u tok otpada
mixed waste streams [mYkst weYst strTms] n pl tokovi me{anog
otpada
mixing [`mYksYL] n me{anje
mixing chamber [`mYksYL `DeYmbA] n komora za me{anje
mobile incinerator [`mAObaYl Yn,sYnA`reYtA] n mobilni insinerator
mobile plant [`mAObaYl plQnt] n mobilno postrojenje
modular incinerator [`mUdjOlA Yn,sYnA`reYtA] n modularni
insinerator, monta`ni ure|aj za sagorevanje otpada
moisture content [`mVYsDA `kUntent] n sadr`aj vlage
mold [mIld] n kalup
monitored [`mUnYtAd] adj nadgledan, pra}en
monitoring [`mUnYtrYL] n monitoring, pra}enje, nadgledanje
monitoring effects [`mUnYtrYL Y`fekts] n monitoring, pra}enje efekata
56
 negligible
monitoring instruments [`mUnYtrYL `YnstrOmAnts] n pl
instrumenti za monitoring, pra}enje
monitoring procedure [`mUnYtrYL prA`sTFA] n postupak
monitoringa, pra}enja
monitoring well [`mUnYtrYL wel] n bu{otina za kontrolu
monolithic [,mUnAO`lYJYk] adj monolitan
morphology [mI`fUlAFi] n morfologija
morphology of landfill waste [mI`fUlAFi Av `lRndfYl weYst] n
morfologija otpada na deponiji
movement [`mPvmAnt] n kretanje
movement document [`mPvmAnt `dUkjOment] n dokument o
kretanju
moving-floor vehicle [mPvYL flI `vTAkl] n vozilo sa pokretnim
podom
mulch [mWlD] n organski pokrivni sloj
municipal waste [mjP`nisipl weYst] n komunalni otpad otpad iz
doma}instava, kao i druge vrste otpada koje su zbog svog svojstva
ili sastava sli~ne otpadu iz doma}instva; otpad iz doma}instava
koji nije opasan, odnosno otpad koji se sakuplja sa odre|ene
teritorijalne celine, naj~e{}e op{tine, u skladu sa propisima i
planovima op{tine
municipal wastewater (sewage) [mjP`nisipl weYstwItA / `sjPYF]
n komunalna otpadna voda (kanalizacija)
municipality [mjP`nisipRlAti] n op{tina
mutagenic [mjPtA`FenYk] adj mutagen

N
national list of waste [`nRGAnl lYst Av weYst] n nacionalna lista
otpada
natural gas [`nRDrAl gRs] n prirodni gas
natural liner [`nRDrAl `laYnA] n prirodna obloga
natural resources [`nRDrAl rY`sIsYz] n pl prirodna bogatstva
nature protection zones [`neYDA prA`tekGn zAOns] n pl zone
za{ti}ene prirodne sredine
necessary [`nesAsAri] adj neophodan
negligible [`neglYFAbl] adj neznatan, zanemarljiv
57
net calorific value
net calorific value [net ,kRlA`rYfYk `vRljP] n neto kalori~na
vrednost
neutralization [,njPtrelaY`zeYGn] n neutralizacija
NIMBY Not In My Back Yard [nAt Yn maY bRk jQd] Ne u
mom dvori{tu izraz protivljenja stanovnika postavljanju
objekata za ~vrsti otpad na odre|enu predlo`enu lokaciju
nitrification [,naYtrAfY`keYGn] n nitrifikacija
noise [`nVYz] n buka, galama
nominal capacity [`nUmYnl kA`pRsYti] n nominalni kapacitet
non-reactive waste [nUn-rY`RktYv weYst] n nereaktivan otpad
non-ferrous metal [nUn-ferAs metAl] n obojeni metal
non-hazardous [nUn-`hRzAdAs] adj koji nije opasan
non-hazardous waste [nUn-`hRzAdAs weYst] n otpad koji nije
opasan, koji nema karakteristike opasnog otpada
non-reactive stable hazardous waste [nUn-rY`RktYv steYbl `hRzAdAs
weYst] n nereaktivan, stabilan opasan otpad
non-renewable resources [nUn-rY`njPAbl rY`sIsYz] n pl
neobnovljivi resursi
notification [,nAOtYfY`keYGn] n obave{tenje, upozorenje
notifier [,nAOtY`faYA] n lice koje {alje obave{tenje
notify the competent authority [`nAOtYfaY KA `kUmpYtAnt I`JUrAti]
v obavestiti nadle`ne organe
nuissance [`njPsAns] n smetnja, muka, nevolja
nutrient [`njPtrYAnt] n nutrijent, hranljiva materija

O
objective [Ab`FektYv] n cilj, poseban cilj
obligation [,UblY`geYGn] n obaveza, zadu`enje, obligacija
obstacle [`UbstAkl] n prepreka
obtain [Ab`teYn] v dobiti, pribaviti
obviate [`UbvYeYt] v odstraniti, ukloniti
odour [`AOdA] n neprijatan, prodoran miris, vonj
odour control [`AOdA kAn`trAOl] n regulisanje neprijatnih mirisa
odour prediction [`AOdA prY`dYkGn] n predvi|anje {irenja
neprijatnog mirisa
58
 operator
official publication [A`fYGl ,pWblY`keYGn] n zvani~na publikacija
off-road machinery [Uf`rAOd mA`GTnAri] n terenska mehanizacija
off-shore instalation [Uf`GI ,YnstA`leYGn] n postrojenje na moru
off-site migration [Uf`saYt maY`greYGn] n ispu{tanje sa deponije
oil [VYl] n nafta, ulje
oil spill [VYl spYl] n izlivanje nafte, ulja
oil used as fuel [VYl jPzd Rz `fjPAl] n nafta koja se koristi kao
gorivo
on board [Un`bId] adj utovaren, ukrcan
on site pretreatment facility [Un`saYt pri`trTtmAnt fA`sYlYti] n
postrojenje za predtretman na licu mesta
on-site disposal [Un`saYt dY`spAOzl] n odlaganje na mestu nastanka
on-site facility [Un`saYt fA`sYlYti] n postrojenje na mestu nastanka
on-site inspection [Un`saYt Yn`spekGn] n neposredna inspekcija
on-site verification [Un`saYt ,verYfY`keYGn] n neposredna
verifikacija
open burning [AOpn bSnYL] n otvorena vatra, nekontrolisani
po`ari na smetli{tu
open dump [AOpn dWmp] n otvoreno smetli{te neplansko
odlagali{te koje ima malo karakteristika kontrolisane deponije ili
nijednu od njih; tipi~no je da ne postoji kontrola procednih voda,
nema pokrivke, nema upravljanja a ima mnogo sakuplja~a otpada
operate [`UpAreYt] v raditi, funkcionisati, eksploatisati, dr`ati u
pogonu, rukovati, voditi, upravljati
operating condition, in [`UpAreYtYL kAn`dYGn] n u radnom stanju
operating costs [`UpAreYtYL kUsts] n pl tro{kovi poslovanja,
operativni tro{kovi
operating time [`UpAreYtYL taYm] n vreme rada
operation [,UpA`reYGn] n rad (pogon), funkcionisanje, operacija,
delovanje, poslovanje
operation and maintenance [,UpA`reYGn And meYn`tenAns] n rad i
odr`avanje
operation, monitoring and control plan [,UpA`reYGn `mUnYtrYL And
kAn`trAOl plRn] n plan rada, pra}enja i kontrole
operational/active phase [,UpA`reYGAnl/`RktYv feYs] n faza rada,
aktivna faza
operator [`UpAreYtA] n operater, svako fizi~ko ili pravno lice koje,
u skladu sa propisima, upravlja postrojenjem ili ga kontroli{e, ili
je ovla{}eno za dono{enje ekonomskih odluka u oblasti tehni~kog
funkcionisanja postrojenja
59
opinion
opinion [U`pYnjAn] n mi{ljenje, uverenje
opportunity [,UpA`tjPnAti] n prilika, {ansa
opt [Upt] v odabrati, opredeliti se
optical separation [`UptYkl sepA`reYGn] n opti~ka separacija
organic [I`gRnYk] adj organski
organic binders [I`gRnYk `baYndAz] n pl organska vezivna sredstva
organic content [I`gRnYk `kUntent] n sadr`aj organskih materija
organic material [I`gRnYk mA`tYArYAl] n organski materijal,
supstance koje sadr`e ugljenik i druge hemijske elemente
organic matter [I`gRnYk `mRtA] n organska materija
organic peroxid [I`gRnYk `perAksYd] n organski peroksid
organic polymer technique [I`gRnYk `pAOlYmAr tek`nTk] n
organopolimerna tehnika
organic waste [I`gRnYk weYst] n organski otpad koji sadr`i
ugljenik, uklju~uju}i papir, plastiku, drvo, otpad od hrane i otpad
iz dvori{ta
organochlorines [I,gAnA`klIrTns] n pl hlorovana organska
jedinjenja
organohalogens [I,gAnA`hRlAFAns] n pl organohalogeni,
halogenovana organska jedinjenja
organophosphates [I,gAnA`fUsfAts] n pl organofosfati
origin [`UrYFYn] n poreklo
origin of waste [`UrYFYn Av weYst] n poreklo otpada
outflow water region [`aOtflAO `wItA `rTFAn] n oblast oticanja
vode
overall [`AOvArIl] adj ukupni, sveukupni, op{ti
overpacking [,AOvA`pRkYL] n dodatno pakovanje, postupak koji se
koristi za izolovanje otpada oblaganjem ili hermeti~kim
zatvaranjem kontejnera da bi se spre~ilo {irenje ili curenje
materijala koji mogu prouzrokovati kontaminaciju
overview [AOvA`vjP] n pregled
owner of waste [`AOnA Av weYst] adj vlasnik otpada proizvo|a~
otpada i pravno i fizi~ko lice koje poseduje otpad
ownership [`AOnAGYp] n vlasni{tvo
oxidation-reduction potential [UksY`deYGn-rY`dWkGn paO`tenGl] n
redoks potencijal
oxidized sludge [`UksYdaYzd slWF] n oksidisani mulj
oxidizing [`UksYdaYzYL] n oksidacija
60
 particularly
oxygen concentration [`UksYFAn ,kUnsAn`treYGn] n koncentracija
kiseonika
oxygen deficit [`UksYFAn `defYsYt] n manjak kiseonika
oxygen demand [`UksYFAn dY`mQnd] n potro{nja kiseonika,
potrebna koli~ina kiseonika
oxygen-bomb calorimeter [`UksYFAn bUmb ,kRlA`rYmYtA] n
kalorimetarska bomba sa kiseonikom
oxygen-enrich [`UksYFAn Yn`rYD] n oboga}en kiseonikom
ozone [`AOzAOn] n ozon

P
packaged [`pRkYFt] adj upakovan
packaging [`pRkYFYL] n ambala`a, pakovanje svi proizvodi
napravljeni od bilo kojeg materijala razli~itog prirodnog svojstva,
koji se koriste za ~uvanje sadr`ine, za{titu, rukovanje, isporuku i
prezentaciju robe, od sirovina do prera|ene robe, od proizvo|a~a
do korisnika ili potro{a~a
packaging chain [`pRkYFYL DeYn] n lanac ambala`e
packaging indicator [`pRkYFYL YndY`keYtA] n ambala`ni
pokazatelj, indikator
packaging material [`pRkYFYL mA`tYArYAl] n materijal za
ambala`u
packaging waste [`pRkYFYL weYst] n ambala`ni otpad ambala`a
ili ambala`ni materijal koji imalac odbacuje, namerava to da u~ini
ili se to od njega zahteva
packaging waste management [`pRkYFYL weYst `mRnYFmAnt] n
upravljanje ambala`nim otpadom
packaging waste prevention plan [`pRkYFYL weYst prY`venGAn
plRn] n plan za spre~avanje nastajanja ambala`nog otpada
pallet [`pRlYt] n paleta
paper [`peYpA] n papir
parings [`peArYLz] n pl ostaci od guljenja
parliament [`pQlAmAnt] n parlament, skup{tina
participation [pQ,tYsY`peYGn] n u~e{}e
particularly [pA`tYkjOlAli] adv naro~ito
61
particulates
particulates [pQ`tYkjOlAts] n pl ~estice
particulate matter [pQ`tYkjOlAt `mRtA] n ~vrste ~estice
partnership [`pQtnAGYp] n partnerstvo, ortakluk
parts per billion [`pQts pS `bYljAn] n delova na milijardu
parts per million [`pQts pS `mYljAn] n delova na milion
party [`pQti] n strana, stranka
passive phase/post closure [`pRsYv feYz / pAOst `klAOHA] n pasivna
faza, faza nakon zatvaranja
passive venting (landfill gas) [`pRsYv `ventYL / `lRndfYl gRs] n
pasivna ventilacija, pasivna degazacija, ventilacioni postupak koji
koristi prirodni pritisak stvoren u deponijama da bi izbacio gasove
i kontrolisao pomeranje gasa
pathogen [`pRJAFAn] n patogen, organizam koji izaziva bolest
pathogenic [,pRJA`FenYk] adj patogeni~an sposoban da izazove
bolest
pathways [`pQJweYz] n pl putevi, staze
Pay-As-You-Throw [peY-Rz-jP-JrAO] kad baci{, plati{
peat [pTt] n treset
penalty [`penlti] n kazna, penal
pending [`pendYL] adj u o~ekivanju, teku}i (spor)
percentage [pA`sentYF] n procenat
percolate [`pSkAleYt] v kapljati, curiti, cediti se
percolation [,pSkA`leYGn] n ce|enje, filtriranje, perkolacija
performance [pA`fImAns] n u~inak, rezultat rada, vr{enje,
obavljanje, rad, nastup
periodic measurement [,pYArY`UdYk `meHAmAnt] n periodi~no
merenje
permanent storage [`pSmAmAnt `stIrYF] n trajno skladi{tenje
permeability [,pSmjA`bYlAti] n propustljivost
permeability coefficient [,pSmjA`bYlAti kAOY`fYGAnt] n koeficijent
propustljivosti
permission for the movement [pA`mYGn fI KA `mPvmAnt] n
dozvola za kretanje
permit [`pSmYt] n dozvola; v dozvoliti, naro~ito zvani~nom
odlukom, propisom ili zakonom
permit procedure [`pSmYt prA`sTFA] n procedura izdavanja,
odnosno dobijanja dozvole
permitting process [`pSmYtYL `prAOses] n postupak izdavanja
dozvole
62
 poisonous
persistance [pA`sYstAns] n otpornost
persistent organic compound [pA`sYstAnt I`gRnYk `kUmpaOnd] n
postojano organsko jedinjenje
persistent organic pollutants [pA`sYstAnt I`gRnYk pA`lPtAnts] n
pl postojane organske zaga|uju}e materije
person [`pSsAn] n osoba, lice
perspective [pA`spektYv] n perspektiva
pervious [`pSvjAs] adj propustan
pesticide [`pestYsaYd] n pesticid
pH [pT eYD] n pH vrednost
pH control [pT eYD kAn`trAOl] n odr`avanje pH vrednosti
pH dependence test [pT eYD dY`pendAns test] n test za pH
zavisnost
photodegradable [faOtA,dY`greYdAbl] adj fotorazgradljiv
physical and chemical characteristics [`fYzYkl An `kemYkl
,kRrAktA`rYstYks] n pl fizi~ke i hemijske karakteristike
physical composition [`fYzYkl ,kUmpA`zYGn] n fizi~ki sastav
physical form [`fYzYkl fIm] n fizi~ki oblik
physical stability [`fYzYkl stA`bYlAti] n fizi~ka stabilnost
picker [`pYkA] n sakuplja~, fizi~ko lice registrovano za sakupljanje
otpada
piezometer [pYAzA`mTtA] n piezometar
piezometric level [pYAzA`metrYk levl] n piezometarski nivo
pipeline [`paYplaYn] n cevovod
pit [pYt] n jama
plan for the closure and after care procedure [plRn fI KA `klAOHA
And `QftA keA prA`sTFA] n plan zatvaranja i postupak za
staranje posle zatvaranja
planning fremework [`plRnYL `freYmwSk] n okvir za planiranje
plant [plQnt] n postrojenje, fabrika
plant rating [plQnt `reYtYL] n kapacitet postrojenja
plasma arc pyrolysis [`plRzmA Qk paY`rUlYsYs] n piroliza plazmom
u luku
point of dispatch [pVYnt Av `dYspRD] n mesto otpremanja
point of disposal [pVYnt Av dY`spAOzl] n mesto odlaganja
point of origin [pVYnt Av `UrYFYn] n mesto porekla
point source (emission) [pVYnt sIs] n ta~kasti izvor (emisije)
poisonous [`pVYznAs] adj otrovan
63
policy
policy [`pUlAsi] n politika
pollutant [pA`lPtAnt] n zaga|uju}a materija
polluted residue flow [pA`lPtYd `rezYdjP flAO] n tok zaga|enih
ostataka
polluter [pA`lPtA] n zaga|iva~
polluter pays principle [pA`lPtA peYz `prYnsApl] n na~elo
zaga|iva~ pla}a
pollution [pA`lPGAn] n zaga|enje
pollution control [pA`lPGAn kAn`trAOl] n kontrola zaga|enja
pollution control technology [pA`lPGAn kAn`trAOl tek`nUlAFi] n
tehnologija za kontrolu zaga|enja
pollution of groundwater [pA`lPGAn Av graOnd `wItA] n
zaga|ivanje podzemnih voda
pollution potential of hazardous wastes and other wastes
[pA`lPGAn paO`tenGl Av `hRzAdAs weYsts And `WJA weYsts] n
potencijal opasnog otpada i drugog otpada da zaga|uje
polychlorinated biphenyl [ ,pUlY`klIrYneYtYd `baYfenYl] n
polihlorovani bifenil
polychlorinated dibenzofurans [,pUlY`klIrYneYtYd
`daYbenzAOfjPrens] n pl polihlorovani dibenzofurani
polycyclic aromatic hydrocarbons [ ,pUlY`saYklYk ,RrAO`mRtYk
,haYdrAO`kQbAnz] n pl policikli~ni aromati~ni ugljovodonici
polyethylene [,pUlY`eJYlTn] n polietilen
polyethylene terephthalate [,pUlY`eJYlTn `terAJtAleYt] n polietilen
tereftalat
polychlorinated dibenzo-p-dioxines [,pUlY`klIrYneYtYd daYbenzAO-
pT-daYAOksYns] n pl polihlorovani dibenzo-p-dioksini
polypropylene [,pUlY`prUpYlTn] n polipropilen laka
termoplasti~na smola koja se koristi u ambala`i, oblogama i
cevima
polystyrene [,pUlY`staYrTn] n polistirol obi~no se naziva stiropena
ili stiropor
polyvinyl chloride [,pUlY`vaYnYl `klIraid] n polivinil-hlorid ~vrsta
plastika koja pri gorenju osloba|a hlorovodoni~nu kiselinu
pore [pI] n pora
pore blinding [pI `blaYndYL] n za~epljenje pora
porosity [pI`rUsAti] n poroznost
porous [pI`rAs] adj porozan, koji ima otvore ili praznine
64
 prior treatment
post-closure [pAOst-`klAOHA] n period posle zatvaranja u toku kojeg
vlasnici i operateri jedinica za odlaganje otpada vr{e monitoring i
odr`avanje da bi se sa~uvala zatvorenost sistema odlaganja i
za{tita `ivotne sredine
post-closure care [pAOst-`klAOHA keA] n staranje (briga) posle
zatvaranja, procedura kontrole za{tite `ivotne sredine i izgleda
deponije po zatvaranju za prijem otpada
post-consumer waste [pAOst-kAn`sjPmA weYst] n otpad posle
potro{nje, materijal odba~en iz poslovnih ili stambenih objekata,
koji je zavr{io svoj korisni vek
potable [`pAOtAbl] adj pija}i, podesan za pi}e
potable water [`pAOtAbl `wItA] n pija}a voda, voda podesna za
pi}e
potential [paO`tenGl] n potencijal
potentially [paO`tenGli] adv potencijalno
power [paOA] n snaga, energija, elektri~na energija, ovla{}enje
power capacitor [paOA kA`pRAsYtA] n strujni kondenzator
power supply [paOA sA`plaY] n snabdevanje elektri~nom energijom
precautionary [prY`kIGAnAri] adv predostro`no
precedence [prT`sTdAns] n prvenstvo, prioritet, prednost
precipitate [prT`sYpYtAt] n talog; v talo`iti
precipitation [prY,sYpY`teYGn] n padavine, talo`enje
predictable [prY`dYktAbl] adj predvidiv
prejudice [`preFOdYs] v prejudicirati, unapred odrediti (uticati); n
predrasuda
preparation [,prepA`reYGn] n priprema
preservation [,prezA`veYGn] n o~uvanje
pretreatment [prT`trTtmAnt] n predtretman, prethodna prerada
pretreatment unit [prT`trTtmAnt `jPnit] n postrojenje, pogon za
predtretman
prevailing wind [prY`veYlYL wYnd] n preovladavaju}i vetar
prevent [,prT`vent] v spre~iti
prevention [prY`venGn] n spre~avanje, prevencija
preventive [prY`ventYv] adj preventivan, koji spre~ava
preventive measure [pri`ventYv `meHA] n preventivna mera
principle [`prYnsApl] n na~elo, princip; adj glavni, najva`niji
prior [`praYA] adj prethodni, pre
prior treatment [`praYA `trTtmAnt] n prethodni tretman
65
priority
priority [praY`UrAti] n prioritet
priority for recovery [praY`UrAti fI rY`kWvAri] n prioritet za
ponovno iskori{}enje
priority requirement of recovery and recycling [praY`UrAti
rY`kwaYAment Av rY`kWvAri And rY`saikliL] n prioritetni uslov za
ponovno iskori{}enje i recikliranje
private utility [`praYvYt jP`tYlAti] n privatno komunalno preduze}e
procedure [prA`sTFA] n postupak, procedura
process steam [`prAOses stTm] n procesna para
processing [`prAOsesYL] n prerada, priprema materijala iz otpada za
naknadnu upotrebu ili bezbedno odlaganje
processing of dredging sludge [`prAOsesYL Av `dreFYL slWF] n
prerada mulja od bagerovanja
producer [prA`djPsA] n generator, proizvo|a~ pravno ili fizi~ko
lice ~ijom aktivno{}u nastaje otpad i/ili ~ijom aktivno{}u
predtretmana, me{anja ili drugih postupaka dolazi do promene
sastava ili karakteristika otpada
producer responsibility [prA`djPsA rY,spUnsA`bYlAti] n
odgovornost proizvo|a~a
production [prA`dWkGAn] n proizvodnja
progress [`prAOgres] n napredak
prohibit [prA`hYbYt] v zabraniti
promote [prA`mAOt] v promovisati, podsta}i, unaprediti
proof [prPf] n dokaz
proper [`prUpA] adj vlastiti, pravi, podesan, ispravan
property [`prUpAti] n svojstvo, imovina
proportionality [prA,pIGA`nRlAti] n proporcionalnost
proposal [prA`pAOzl] n predlog
protect [prA`tekt] v {tititi, braniti
protection [prA`tekGn] n za{tita
protection of cultural patrimony [prA`tekGn Av `kWlDArAl
`pRtrYmAni] n za{tita kulturnog nasle|a
protection of nature [prA`tekGn Av `neYDA] n za{tita prirode
protective clothing [prA`tektYv `klAOKYL] n za{titna ode}a
protective measure [prA`tektYv `meHA] n za{titne mere
protocol [`prAOtAkUl] n protokol, zapisnik
provide [prA`vaYd] v obezbediti, omogu}iti
provision [prA`vYHn] n odredba, pru`anje, opskrbljivanje,
obezbe|ivanje
66
 quantity of waste
proximity [prUk`sYmAti] n blizina
prudent [`prPdnt] adj oprezan, razborit, promi{ljen
public health [`pWblYk helJ] n zdravlje stanovni{tva, javno zdravlje
public participation [`pWblYk pQ,tYsY`peYGn] n u~e{}e javnosti
publish [`pWblYG] v objaviti, izdati (~asopis, knjigu)
pulp [pWlp] n pulpa, ka{a
pulverize [`pWlvAraYz] v usitniti, pretvarati u prah
pulverized fly ash [`pWlvAraYzd flaY RG] n spra{eni lete}i pepeo
pungent smell [`pWnFAnt smel] n prodoran miris
purchase [`pSDAs] n kupovina
purchaser [`pSDAsA] n kupac
purification [,pjOArYfY`keYGn] n pre~i{}avanje
purification devices [,pjOArYfY`keYGn dY`vaYsYz] n pl ure|aji za
pre~i{}avanje
purified waste water [,pjOArYfY`keYGn weYst `wItA] n pre~i{}ene
otpadne vode
purpose [`pSpAs] n namena
pursuant [pA`sjOAnt] adv shodno, u skladu sa, na osnovu, prema
pursue [pA`sjP] v slediti, baviti se, vr{iti, progoniti
push pit [pOG pYt] n pokretna jama
putrefaction [,pjPtrY`fRkGn] n truljenje
putrescible [pjP`tresAbl] adj podlo`an truljenju
pyrolysis [paY`rUlYsYs] n piroliza

Q
quality [`kwUlYti] n kvalitet
quality assurance [`kwUlYti A`GOArAns] n obezbe|ivanje kvaliteta
quality control [`kwUlYti kAn`trAOl] n kontrola kvaliteta
quality management system [`kwUlYti `mRnYFmAnt `sYstAm] n
sistem upravljanja kvalitetom
quality of the environment [`kwUlYti Av KA Yn`vaYrAnment] n
kvalitet `ivotne sredine
quality standard [`kwUlYti `stRndAd] n standard kvaliteta
quantity [`kwUntAti] n koli~ina
quantity of waste [`kwUntAti Av weYst] n koli~ina otpada
67
quarry
quarry [`kwUri] n kamenolom
quench chamber [`kwenD `DeYmbA] n komora za brzo hla|enje
questionnaire [,kwestYA`neA] n upitnik

R
radioactive waste [,reYdYAO`RktYv weYst] n radioaktivni otpad
rainwater [`reYn,wItA] n ki{nica
raised [reYzd] adj podignut, odgojen
rate of desulphurisation [reYt Av dY,sWlfAraY`zeYGn] n brzina
odsumporavanja
rational [`rRGAnl] adj racionalan, razuman, smislen
raw material [rI mA`tYArYAl] n sirovina
realise [`rYAlaYz] v shvatiti, uvideti, ostvariti, realizovati
reasonable [`rTznAbl] adj razuman
receipt [rY`sTt] n prijem, potvrda o prijemu
reception procedure [rY`sepGn prA`sTFA] n postupak prijema
receptivity [,resep`tYvAti] n sposobnost primanja
receptor [rY`septA] n prijemnik, receptor
recharge [rY`DQF] n dodavanje (vra}anje) podzemnom
vodonosnom sloju, obnavljanje vode
recharge [rY`DQF] n ponovno punjenje; v ponovo napuniti,
obnoviti
rechargeable battery [rY`DQFAbl `bRtArY] n baterija koja se mo`e
ponovo puniti
recirculation [rY,sSkjO`leYGn] n recirkulacija
reclamation [reklA`meYGn] n melioracija, popravljanje
recognition [,rekAg`nYGn] n prepoznavanje, priznavanje
recommendation [,rekAmend`eYGn] n preporuka
record [`rekId] n evidencija; v zabele`iti, snimiti
recovered material [,rY`kWvAd mA`tYArYAl] n ponovno iskori{}en
materijal
recovery [rY`kWvAri] n ponovno iskori{}enje proces kojim se
otpad namenjen odlaganju sakuplja, prera|uje ili ponovo koristi u
proizvodnji i ponovo upotrebljava
recovery rate [rY`kWvAri reYt] n stopa ponovnog iskori{}enja
recovery system [rY`kWvAri `sYstAm] n sistem za ponovno iskori{}enje
68
 regular fuel
recyclability [rY,saikl`bYlAti] n mogu}nost recikliranja
recyclable [rT`saiklbl] adj koji se mo`e reciklirati
recycled content [rT`saikld `kUntent] n reciklirani deo (sadr`aj)
recycled material [rT`saikld mA`tYArYAl] n reciklirani materijal
recycling [rT`saikliL] n recikliranje, recikla`a sortiranje i prerada
materijala na takav na~in da se oni mogu ponovo upotrebiti za
svoju prvobitnu ili drugu namenu
recycling centre [rT`saikliL `sentA] n centar za recikla`u
recycling options [rT`saikliL `UpGAnz] n pl opcije za recikliranje
recycling plastic [rT`saikliL `plRstYk] n plastika za recikliranje
recycling process [rT`saikliL `prAOses] n postupak recikliranja
recycling target [rT`saikliL `tQgYt] n cilj recikliranja, norma za
recikliranje
redevelopment [rY,dY`velApmAnt] n ponovni razvoj
reduced [rY`djPst] adj smanjen
reduction [rY`dWkGn] n smanjenje
refer [rY`fS] v uputiti, pozvati se na
reference cells [`refrAns sels] n pl referentne }elije
reference method [`refrAns `meJAd] n referentni metod
refination [rY`faYneYGn] n rafiniranje, pre~i{}avanje
refinery [rY`faYneri] n rafinerija
reflect [ri`flekt] v odslikavati
refractory [ri`frRktAri] n vatrostalni materijal
refunded [,ri`fWndYd] adj za koji je izvr{ena nadoknada tro{kova
refurbishment [,ri`fSbYGmAnt] n renoviranje
refuse [ri`fjPz] v odbiti, uskratiti
refuse [`refjPs] n otpaci termin koji se ~esto koristi naizmeni~no
sa otpadom
refuse derived fuel [`refjPs dY`raYvd `fjPAl] n gorivo dobijeno iz
otpada
refuse reclamation [`refjPs reklA`meYGn] n regeneracija,
obnavljanje, prerada otpada
refused [rY`fjPzd] adj odbijen, odba~en, nekoristan
regenerated oil [rY`FenAreYtYd VYl] n regenerisano ulje
regeneration [rY`FenA`reYGn] n regeneracija
regeneration of acids or bases [rY`FenA`reYGn Av `RsYds I `beYsYz]
n regeneracija kiselina i baza
regular fuel [`regjOlA `fjPAl] n obi~no gorivo
69
regularly generated
regularly generated [`regjOlAli `FenAreYtYd] adj koji se redovno
generi{e
regulation [,regjOleYGn] n pravilnik
regulatory [`regjOlAtAri] adj regulatorni
re-import [rY-`YmpIt] n ponovni uvoz
reinforce [,rY-Yn`fIs] v poja~ati
re-injection [rY-Yn`FekGn] n ponovno ubacivanje
re-integration [rY-YntA`greYGn] n ponovno integrisanje, reintegracija
relation [rY`leYGn] n odnos
release [rY`lTs] n pu{tanje, ispu{tanje, osloba|anje
release [rY`lTs] v osloboditi, pustiti, objaviti
remediation [,remedY`eYGn] n remedijacija, ~i{}enje ili drugi
postupci koji se primenjuju za uklanjanje ili spre~avanje {irenja
toksi~nog izliva ili opasnih materijala sa lokacije; vra}anje u
prethodno stanje
remedial action [rY`mTdjAl `RkGn] n mere remedijacije
removal [rY`mPvl] n otklanjanje, skidanje
remove [rY`mPv] v otkloniti, skinuti
render [`rendA] v pru`ati, izazvati
renewable resourses [rY`njPAbl rY`sIsYz] n pl obnovljivi izvori
repackaging [rY`pRkYFYL] n ponovno pakovanje
repeal [rY`pTl] v povu}i, poni{titi
repealed [rY`pTld] adj povu~en, poni{ten
replaced [rY`pleYst] adj zamenjen
replacement fluid [rY`pleYsmAnt `flPYd] n te~nost za zamenu
report [rY`pIt] n izve{taj
reporting [rY`pItYL] n izve{tavanje
representative [,reprY`zentAtYv] adj reprezentativan
representative point [,reprY`zentAtYv pVYnt] n reprezentativna ta~ka
representative sample [,reprY`zentAtYv sQmpl] n reprezentativni
uzorak
required [rY`kwaYAd] adj potreban, obavezan
requirement [rY`kwaYAment] n zahtev, uslov
research [rY`sSD] n istra`ivanje
resell [rY`sel] v preprodavati
residence time [`rezYdAns taYm] n vreme zadr`avanja
resident [`rezYdAnt] n stanovnik, osoba sa prebivali{tem
residential waste [`rezY`dAnGl weYst] n otpad iz stambenih objekata
70
 rule
residuals [rY`zYdjOAlz] n pl preostale, zaostale materije
residue [`rezYdjP] n ostatak, talog, rezidui materijal koji
preostane posle prerade, insineracije, kompostiranja ili recikliranja
otpada
resistor [rY`zYstA] n otpornik
resolution [,rezA`lPGn] n rezolucija, odluka, re{avanje
resource recovery [ri`zIs rY`kWvAri] n ponovno iskori{}enje
resursa proces dobijanja materije ili energije iz otpada
response [rY`spUns] n odgovor, reakcija
restoration [rY,stA`reYGn] n obnavljanje, restauracija, vra}anje u
prethodno stanje
restrict [rY`strYkt] v ograni~iti
return system [rY`tSn `sYstAm] n povratni sistem
returned [rY`tSnd] adj vra}en, koji se vratio
reuse [rY`jPs] n ponovna upotreba upotreba nekog proizvoda ili
komponente otpada vi{e od jedanput (ponovno punjenje staklene
boce koja je vra}ena)
reuse center [rY`jPs `sentA] n centar za ponovnu upotrebu
reverse osmosis [rY`vSs Uz`maOsYs] n reversna osmoza
review [rY`vjP] n pregled, kriti~ko ispitivanje, preispitivanje,
ocenjivanje, prikaz
risk [rYsk] n rizik
risk assessment [rYsk A`sesmAnt] n procena rizika
risk characterization [rYsk ,kRrAktAraY`zeYGn] n karakterizacija
rizika, odre|ivanje prirode rizika i kvantitativno odre|ivanje
mogu}nosti negativne promene u `ivotnoj sredini usled tog rizika
risk communication [rYsk kA,mjPnY`keYGn] n razmena informacija
o riziku
risk management [rYsk `mRnYFmAnt] n upravljanje rizikom
risk of flooding [rYsk Av `flWdYL] n rizik od plavljenja
risk to human health [rYsk tA `hjPmAn helJ] n rizik po zdravlje
ljudi
rotary kiln [`rAOtAri kYln] n rotaciona pe}
rotation [rAO`teYGn] n rotacija, smenjivanje
route [rPt] n put, putanja
rubbish [`rWbYG] n sme}e
rubble [`rWbl] n {ut, gra|evinski kr{
rule [rPl] n pravilo, propis
71
runoff
runoff [`rWnAf] n ocedne vode
rural area [`rOArAl `RArYA] n ruralna (seoska) oblast

S
sack holder [sRk `hAOldA] n dr`a~ kese za sme}e
sack system [sRk `sYstAm] n sistem kesa za sme}e
safe disposal [seYf dY`spAOzl] n bezbedno odlaganje
safeguard [`seYfgQd] n za{tita, jemstvo, osiguranje; v za{tititi,
osigurati, obezbediti
safety [`seYfti] n bezbednost, sigurnost, ne{kodljivost po zdravlje
salt mine [sIlt maYn] n rudnik soli
sample [`sQmpl] n uzorak
sampling procedure [`sQmplYL prA`sTFA] n postupak uzimanja
uzorka
sampling [`sQmplYL] n uzimanje uzorka
sanitary landfill [`sRnYtAri `lRndfYl] n sanitarna deponija, ameri~ki
termin za teren gde se odla`e komunalni otpad koji je lociran tako
da je uticaj na `ivotnu sredinu najmanji; komunalni otpad se
rasprostire u tankim slojevima, sabija i pokriva slojem zemlje
svakog dana
satisfaction [,sRtYs`fRkGn] n zadovoljstvo, zadovoljenje
saturate [`sRDAreYt] v zasititi
saturated zone [`sRDAreYtYd zAOn] n zona zasi}enja
saturation capacity [,sRDA`reYGAn kA`pRsYti] n kapacitet zasi}enja
scaling [`skeYlYL] n merenje
scavanger [`skRvYnFA] n onaj ko nezakonito sakuplja otpad
scavenging [`skRvYnFYL] n neovla{}eno sakupljanje
schedule [`GedjPl] n raspored, plan, program, pregled
scrap [`skrRp] n metalni otpaci, opiljci; v izbaciti iz upotrebe
scrap waste [`skrRp weYst] n sitni otpad od metala
scraper [`skrRpYA] n strugalica
screen [`skrTn] n sito, ekran; v snimiti
screening [`skrTnYL] n proveravanje, odabiranje
scruber [`skrWbA] n ure|aj za ~i{}enje gasa, skruber
sealing [`sTlYL] n zaptivanje, pe~a}enje
72
 single waste type
secondary raw materials [`sekAndAri rI mA`tYArYAlz] n pl
sekundarne sirovine sekundarni materijali (npr. papir, staklo,
metali itd.) koji se dobijaju iz otpada ponovnom upotrebom,
recikla`om ili ponovnim iskori{}enjem u objektima za tretman
otpada
secure landfill [`sY`kjOA `lRndfYl] n bezbedna deponija
sedimentation [,sedYmAn`teYGn] n sedimentacija, talo`enje
seek [sTk] v tra`iti, nastojati
seismic [`saYzmYk] adj seizmi~ki
selling [`selYL] n prodavanje
sensitivity [,sensY`tYvAti] n osetljivost
separate collection [`sepArAt ,kA`lekGn] n odvojeno sakupljanje
separated waste temporary storage [`sepAreYtYd weYst `tempArArY
`stIrYF] n privremeno skladi{te odvojenog otpada
separation [sepA`reYGn] n separacija, odvajanje otpada
septic [`septYk] adj septi~an, zarazan
septic sludge [`septYk slWF] n septi~ki mulj
septic tank [`septYk tRLk] n septi~ka jama
serious [`sYArYAs] adj ozbiljan
service [`sSvYs] n servis, usluga
set [`set] n komplet, set
settlement [`setlmAnt] n sleganje, naselje, poravnanje, izmirenje
duga
sewage [`sjPYF] n kanalizacione vode, komunalne otpadne vode
sewage effluent treatment [`sjPYF `eflOAnt `trTtmAnt] n tretman
kanalizacionih otpadnih voda
sewage sludge [`sjPYF slWF] n kanalizacioni mulj mulj koji se
generi{e u postrojenju za tretman otpadnih voda
sewarage [`sjPArYF] n kanalizacija
sharps [GQps] n pl o{tri predmeti
shipment [`GYpmAnt] n isporuka, po{iljka
shipment of waste [`GYpmAnt Av weYst] n po{iljka otpada
shredder [`GredA] n ure|aj za sitno se~enje, usitnjiva~
shredding [`GredYL] n sitno se~enje
shut-down [`GWtdaOn] n zatvaranje
silicon carbide [`sYlYkAn `kQbaYd] n silicijum-karbid
single stream [`sYLgl strTm] n jedan tok
single waste type [`sYLgl weYst taYp] n jedna vrsta otpada
73
sintering
sintering [`sYnterYL] n sinterovanje
site [saYt] n mesto, lokacija, polo`aj, kraj, teren
site conditioning plan [saYt kAn`dYGAnYL plRn] n plan ure|ivanja
lokacije
site remediation [saYt ,remedY`eYGn] n remedijacija lokacije
site-specific risk assessment [saYt spA`sYfYk rYsk A`sAsmAnt] n
analiza rizika za odre|enu lokaciju
site-specific safety assessment [saYt spA`sYfYk `seYfti A`sAsmAnt] n
analiza bezbednosti za odre|enu lokaciju
skip [skYp] n kontejner za prevoz
skip lift [skYp lYft] n vozilo za dizanje kontejnera za transport otpada
slab [slRb] n plo~a, glib, kaljuga
slag [slRg] n {ljaka, zgura
slag tap [slRg tRp] n ispust za {ljaku
slippage [`slYpAF] n klizanje, provlaka, le`i{te za ~ep
slope [slAOp] n kosina, nagib, ugao nagiba, padina
sloughterhouse waste [`slItA haOs weYst] n klani~ni otpad, otpad
iz klanica
sludge [slWF] n mulj
sludge age [slWF eYF] n vreme odle`avanja mulja
sludge cake [slWF keYk] n poga~a od mulja posle presovanja
sludge collector [slWF kA`lektA] n sakuplja~, kolektor mulja
sludge concentration [slWF ,kUnsAn`treYGn] n koncentracija mulja
sludge dewatering [slWF dY`wItArYL] n odvodnjavanje mulja
sludge digestion [slWF daY`FesDAn] n digestija mulja
sludge disposal [slWF dY`spAOzl] n odlaganje mulja
sludge drying [slWF `draYYL] n su{enje mulja
sludge lagoon [slWF lA`gPn] n laguna za mulj
sludge moisture content [slWF `mVYsDA `kUntent] n sadr`aj vlage
u mulju
sludge production [slWF prA`dWkGAn] n produkcija mulja
sludge shredder [slWF `GredA] n usitnjiva~ mulja
sludge stabilization [slWF ,steYbAlaY`zeYGn] n stabilizacija mulja
sludge thickener [slWF `JYkAnA] n ugu{}iva~ mulja
sludge treatment [slWF `trTtmAnt] n tretiranje mulja
sludge utilization [slWF ,jP`tYlaY`zeYGn] n kori{}enje mulja
sludge-gas utilization [slWF gRs ,jP`tYlaY`zeYGn] n kori{}enje gasa
iz mulja
74
 spent catalyst
smearing [`smYArYL] n grundiranje
smell [smel] n miris
smoke [smAOk] n dim
social development [`sAOGl dY`velApmAnt] n dru{tveni razvoj
soil [sVYl] n zemlji{te
solely [`sAOli] adv jedino, isklju~ivo
solid reaction products [`sUlid rY`RkGn `prUdWkts] n pl ~vrsti
reaktivni proizvodi
solid waste [`sUlid weYst] n ~vrst otpad
solid waste management [`sUlid weYst `mRnYFmAnt] n
upravljanje ~vrstim otpadom
solidification [sA,lYdYfY`keYGn] n solidifikacija, o~vr{}avanje
solidified [sA`lYdYfaYd ] adj o~vrsnut, stvrdnut
solidified waste [sA`lYdYfaYd weYst] n stvrdnut otpad
solubility [,sUljObYlAti] n rastvorljivost
soluble fraction [`sUljObl `frRkGn] n rastvorljiva frakcija
solvent [`sUlvAnt] n rastvara~
solvent reclamation/regeneration [`sUlvAnt reklA`meYGn/
rY,FenA`reYGn] n reklamacija regeneracija rastvara~a
soot [sOt] n ~a|
sorption [`sIpGAn] n sorpcija
sorted [`sItYd] adj svrstan, klasifikovan, sortiran
sorted combustible fraction [`sItYd kAm`bWstAbl `frRkGn] n
sortirana sagorljiva frakcija
sorting [`sItYL] n svrstavanje, klasifikovanje, razvrstavanje,
sortiranje
sound [saOnd] adj zdrav, solidan, u dobrom stanju, o~uvan
source [sIs] n izvor
source reduction [sIs rY`dWkGn] n smanjenje na izvoru
source separation [sIs sepA`reYGn] n razvrstavanje na mestu
nastajanja
spare part [speA pQt] n rezervni deo
spatial model [`speYGl `mUdl] n prostorni model
spent activated carbon [spent `RktYveYtYd `kQbAn] n istro{eni
aktivni ugalj
spent battery/accumulator [spent `bRtAri/A`kjPmjAleYtA] n
istro{ena baterija ili akumulator baterija ili akumulator koji se ne
mo`e ponovo puniti i namenjen je recikla`i ili odlaganju
spent catalyst [spent `kRtAlYst] n istro{eni katalizator
75
spillage
spillage [`spYlYF] n prosuta koli~ina, prelivena koli~ina, izlivanje
spoil [spVYl] n jalovina
sponsor [`spUnsA] n investitor, sponzor
spontaneous combustion [spUn`teYnjAs kAm`bWsDAn] n spontano
sagorevanje
spread [spred] n {irenje
spreading of sludge [`spredYL Av slWF] n {irenje mulja
spring [sprYL] n izvor
sprinkle [`sprYLkl] v prskati
sprinkler system [`sprYLklA `sYstAm] n sistem za raspr{ivanje
stability [stA`bYlAti] n stabilnost
stabilization [,steYAbYlaY`zeYGn] n stabilizacija, promena aktivne
organske materije u mulju u inertni, ne{kodljiv materijal
stack [stRk] n dimnjak
stage [steYF] n faza, stepen, stadijum
stakeholder [steYk`hAOldA] n zainteresovana strana; osoba, grupa
ili institucija, koji imaju interes u projektu, programu ili
organizaciji
standard [`stRndAd] n standard, norma
standardisation [,stRndAdaY`zeYGn] n standardizacija
standardize system [`stRndAdaYz `sYstAm] v standardizovati sistem
start-up [stQt-Wp] n zapo~injanje i pu{tanje u pogon
state of export [steYt Av ek`spIt] n dr`ava izvoza u kojoj je
otpad nastao ili iz koje zapo~inje prekograni~no kretanje otpada
state of import [steYt Av `YmpIt] n dr`ava uvoza u koju se otpad
uvozi radi odlaganja, tretmana, skladi{tenja pre tretmana ili
odlaganja na podru~ju druge dr`ave
state of transit [steYt Av `trRnsYt] n dr`ava tranzita dr`ava preko
koje otpad mora pro}i nakon {to je napustio dr`avu izvoza, a pre
dolaska u dr`avu uvoza
states concerned [steYts kAnsSnd] n pl uklju~ene dr`ave, dr`ave
kojih se to ti~e
stationary plant [`steYGAnri plQnt] n stacionarno postrojenje
stationary source [`steYGAnri sIs] n stacionarni izvor
statutory limit [`stRtjPtAri `lYmYt] n zakonsko ograni~enje
steam [`stTm] n para
Steering Committee [`stYArYL kA`mYtY] n Koordinacioni odbor
sterilisation [`sterAlaY`zeYGn] n sterilizacija
still bottoms [`stYl `bVtAmz] n pl ostaci od destilacije organskih
materijala
76
 survey
stoichiometric [,stVYkYA`metrYk] adj stehiometrijski
storage of waste [`stIrYF Av weYst] n skladi{tenje, uskladi{tenje,
~uvanje privremeno dr`anje (~uvanje) otpada na lokaciji proizvo|a~a
ili vlasnika otpada, kao i aktivnost operatera u postrojenju
opremljenom i registrovanom za privremeno ~uvanje otpada
storage container [`stIrYF kAn`teYnA] n kontejner za skladi{tenje
posuda koja se koristi za ~uvanje otpada tokom skladi{tenja
storage pit [`stIrYF pYt] n jama za skladi{tenje, skladi{na jama
strategic plan [strA`tTFYk plRn] n strate{ki plan
strategy [`strRtAFi] n strategija
stringent [`strYnFAnt] adj strog, o{tar, koji se ne mo`e zaobi}i
subcategory [`sWb,kRtAgAri] n potkategorija
subgrade [`sWb,greYd] n za{titni sloj materijala sme{ten ispod
podloge deponije
submit [sAb`mYt] v dostaviti, podneti, predlo`iti
subsidiarity [sAb`sYdjerYti] n supsidijarnost
subsidy [`sWbsYdi] n subvencija
substance [`sWbstAns] n supstanca, materija
substantially [sAb`stRnGli] adv znatno, u velikoj meri
substitute [`sWbstYtjPt] v zameniti
substratum [,sWb`strQtAm] n podsloj, donji sloj
subsurface disposal [,sWb`sSfYs dY`spAOzl] n odlaganje ispod
povr{ine
sufficient [sA`fYGnt] adj dovoljan
suitability [,sPtA`bYlAti] n podesnost, prikladnost
suitable [`sPtAbl] adj podesan, prikladan, adekvatan
summary [`sWmAri] n rezime
supervision [,sPpA`vYHn] n nadzor, nadgledanje
supervision and control of shipment of waste [,sPpA`vYHn An
kAn`trAOl Av GipmAnt Av weYst] n nadzor i kontrola nad
isporukom otpada
support [sA`pIt] v podr`avati, podupirati; n podr{ka
surface compaction [`sSfYs ,kAmp`RkGn] n povr{insko
kompaktiranje (sabijanje)
surface flow [`sSfYs flAO] n povr{inski tok
surface water [`sSfYs `wItA] n povr{inske vode
surge tank [`sSF tRLk] n izlivni rezervoar
surveillance [sS`veYlAns] n nadgledanje, nadzor
survey [`sSveY] n anketa

77
suspended solid
suspended solid [sA`spendYd `sUlid] n lebde}a ~vrsta materija
suspicion [sA`spYGn] n sumnja
sustainability [sA`steYnAblAti] n odr`ivost
sustainable development [sA`steYnAbl dY`velApmAnt] n odr`iv
razvoj
switch off [swYD Uf] v isklju~iti
switch on [swYD Un] v uklju~iti
switch [swYD] n prekida~
synergy [`sYnAFi] n sinergija
synthetic liner [sYn`JetYk `laYnA] n sinteti~ka obloga, podloga
systems for controlling operations [`sYstAms fI kAn`trAOlYL
UpA`reYGn] n pl sistemi za kontrolisanje operacija

T
tailing [`teYlYL] n jalovina
tank [tRLk] n rezervoar, tank
tank tightness testing [tRLk `taYtnAs `testYL] n testiranje
zaptivenosti rezervoara
tar [tQ] n katran
tare weight [teA weYt] n tara
target [`tQgYt] n cilj, meta, norma
technical [`teknYkAl] adj tehni~ki
technical guidelines [`teknYkl `gaYdlaYnz] n pl tehni~ke smernice,
uputstva
technical requirements [`teknYkl rY`kwaYAments] n pl tehni~ki
uslovi
technique [tek`nTk] n tehnika
technology [tek`nUlAFY] n tehnologija
temporary [`tempArArY] adj privremen
temporary closure [`tempArArY `klAOHA] n privremeno zatvaranje
temporary problem [`tempArArY `prUblAm] n privremen problem
temporary storage [`tempArArY `stIrYF] n privremeno skladi{tenje
teratogenic [,terRtAO`FenYk] adj teratogen
thermal efficiency [`JSmAl Y`fYGAnsi] n termi~ka (toplotna)
efikasnost
thermal power plant [`JSmAl paOA plQnt] n termoelektrana
78
 toxic waste
thermal process [`JSmAl `prAOses] n termi~ki proces
thermal processing [`JSmAl `prAOsesYL] n termi~ka prerada
thermal treatment [`JSmAl `trTtmAnt] n termi~ki tretman
thermophilic microorganisms [,JSmAO`fYlYk ,maYkrAO`IgAnYzAms]
n pl termofilni mikroorganizmi
thermoplastic technique [,JSmAO`plRstYk tek`nTk] n
termoplasti~na tehnika
thickness [`JYknAs] n debljina
thixotropy [JYk`sUtrApi] n tiksotropija
throughflow [,JrP`flAO] n infiltraciona voda
tightness [`taYtnAs] n zaptivenost, hermeti~nost
tile [taYl] n plo~ica
time of delivery [taYm Av dY`lYvArY] n vreme isporuke
tip [tYp] n jalovi{te
tip face [tYp feYs] n prostor za istovar
tip fire [tYp `faYA] n vatra na smetli{tu
tipping controlled [`tYpYL kAn`trIld] n kontrolisano dovo`enje
sme}a
tipping fee [`tYpYL fT] n naknada za istovar
ton, tonne [tWn] n tona
tool [tPl] n alat
top liner [tUp `laYnA] n gornja prekrivka, prekrivka na povr{ini
top soil cover [tUp sVYl `kWvA] n povr{inska zemljana prekrivka
topography [tA`pUgrAfY] n topografija
topping up of transformer [,tUpYL`Wp Av trRns`fImA] n
dopunjavanje transformatora (uljem)
total dust [`tAOtAl dWst] n ukupna koli~ina pra{ine
total organic carbon (TOC) [`tAOtAl I`gRnYk `kQbAn] n ukupna
koli~ina organskog ugljenika
total quantity of waste [`tAOtAl `kwUntYti Av weYst] n ukupna
koli~ina otpada
tow [tAO] v vu}i, tegliti
towards [tA`wIdz] ka, prema
toxic [`tUksYk] adj toksi~an, otrovan
toxic substance [`tUksYk `sWbstAns] n toksi~na materija
toxic waste [`tUksYk weYst] n toksi~ni otpad, otpad koji mo`e
prouzrokovati povredu ako se udi{e, proguta ili apsorbuje preko
ko`e
79
toxicity
toxicity [`tUksYsYti] n toksi~nost, sposobnost (ili svojstvo) materije
da proizvede {tetne ili smrtonosne posledice za ljude, odnosno
`ivotnu sredinu
toy [tVY] n igra~ka
tradable permit [`treYdAbAl `pSmYt] n dozvola kojom mo`e da se
trguje
trade waste [`treYd weYst] n trgovinski otpad
trailer [`treYlA] n prikolica
training [`treYnYL] n obuka
transaction [trRnz`RkGAn] n transakcija
transboundary [trRnz`baOndAri] adj prekograni~ni
transboundary movement [trRnz`baOndAri `mPvmAnt] n
prekograni~no kretanje kretanje opasnog otpada iz oblasti pod
jurisdikcijom jedne dr`ave ka ili preko oblasti pod jurisdikcijom
druge dr`ave, odnosno oblasti koja nije pod nacionalnom
jurisdikcijom nijedne dr`ave, pod uslovom da su barem dve
dr`ave obuhva}ene kretanjem
transfer [`trRnsfA] n prenos, transfer; v prenositi, vr{iti transfer
transfer station [`trRnsfA `steYGn] n transfer stanica postrojenje
na kojem se otpad grupi{e u tovare koji se transportuju ve}im
kamionima ili drugim sredstvima do udaljenih postrojenja za
kona~no odlaganje, obi~no deponije; mesto do kojeg se otpad
doprema radi razdvajanja ili pretovara pre transporta na drugo
mesto zbog tretmana ili odlaganja
transit [`trRnzYt] n tranzit, provoz
transition [trRn`zYGn] n tranzicija, prelaz
transition country [trRn`zYGn `kWntri] n zemlja u tranziciji
transitional problem [trRn`zYGAnAl `prUblAm] n prelazni problem
transitional provision [trRn`zYGAnAl prA`vYHn] n prelazna odredba
transmission of information [trRnz`mYGAn Av ,YnfA`meYGAn] n
prenos informacija
transparency [trRns`pRrAnsi] n transparentnost
transpiration [,trRnspY`reYGAn] n isparavanje
transport of waste [`trRnspIt Av weYst] n transport otpada,
prevoz otpada van postrojenja koji obuhvata utovar, prevoz (kao i
pretovar) i istovar otpada
transport packaging [`trRnspIt `pRkYFYL] n transportna
ambala`a
80
 undertaken
transportation [,trRnspI`teYGn] n transport fizi~ki proces
preme{tanja otpada
trash [trRG] n {kart
treated sludge [`trTtYd slWF] n tretirani mulj mulj koji je bio
podvrgnut biolo{kom, hemijskom ili toplotnom tretmanu,
dugoro~nom skladi{tenju ili bilo kom drugom odgovaraju}em
procesu tako da je znatno smanjena njegova sposobnost fermentiranja
i opasnost po zdravlje koja proizilazi iz njegove upotrebe
treatment [`trTtmAnt] n tretman, tretiranje
treatment plant [`trTtmAnt plQnt] n postrojenje za tretman
treatment process [`trTtmAnt `prAOses] n proces tretmana
treaty [`trTti] n sporazum, ugovor
trench method [`trenD `meJAd] n jamski metod metod kojim se
~vrst, odnosno te~ni otpad odla`e u jame na deponiji
trend [trend] n kretanje, trend
trial burn [`traYAl bSn] n probno paljenje, testiranje pe}i za
insineraciju otpada ili kotlova i industrijskih pe}i tokom kojeg se
mere emisije radi kontrole prisustva odre|enih materija, kao {to su
organska jedinjenja, ~estice, metali i hlorovodonik
trigger [`trYgA] n okida~
type of activity [taYp Av Rk`tYvYti] n vrsta aktivnosti
type of waste [taYp Av weYst] n vrsta otpada

U
ultimate [`WltYmAt] adj krajnji, kona~an, poslednji
ultrafiltration [,WltrAfil`treYGn] n ultrafiltriranje
unavoidable stoppage [,WnA`vVYdAbAl `stUpYF] n nezaobilazno
zaustavljanje
unburned waste [Wn`bSnd weYst] n neizgoreli otpad
uncontrolled disposal of waste [,WnkAn`trAOld dY`spAOzAl Av
weYst] n nekontrolisano odlaganje otpada
underground storage [`WndAgraOnd `stIrYF] n podzemno
skladi{te mesto trajnog skladi{tenja otpada u dubokom prostoru
u zemlji kao {to je rudnik soli ili kalijuma
underground storage tanks [`WndAgraOnd `stIrYF tRLks] n pl
rezervoari za podzemno skladi{tenje
undertaken [,WndA`teYkAn] adj preduzet
81
undertaking
undertaking [,WndA`teYkYL] n preduzimanje, preduze}e, posao
undigested sludge [,WndaY`FestYd slWF] n nedigestirani mulj
unfavourable condition [Wn`feYvArAbAl kAn`dYGAn] n nepovoljan
uslov
uniform [`jPnYfIm] adj jednoobrazan
unit of account [`jPnit Av A`kaOnt] n jedinica ra~una
unloading [Wn`lAOdYL] n istovar
unloading bulkhead [Wn`lAOdYL `bWlkhed] n istovarni klip
unsatturated zone [Wn`sRDAreYtYd zAOn] n nezasi}eno podru~je
upgrade [Wp`greYd] v unaprediti, nadograditi, pobolj{ati
urban transport [`SbAn `trRnspIt] n gradski prevoz
urgently [`SFAntli] adv hitno
use [jPz; jPs] v koristiti; n upotreba
used oil [jPzd oYl] n kori{}eno ulje
used oil re-refining [jPzd VYl `rYrYfaYnYL] n ponovno rafinisanje
kori{}enog ulja
used tire [jPzd `taYA] n polovna guma
user [`jPzA] n korisnik
user charge [`jPzA DQF] n naknada koju pla}a korisnik
utilise [jP`tYlaYz] v koristiti
utility [jP`tYlAti] n komunalno preduze}e

V
vapour pressure [`veYpA `preGA] n pritisak pare
variation [,veArY`eYGn] n varijacija
vector [,vektA] n organizam (insekt koji prenosi patogene)
vegetable [`veFYtAbAl] n otpad od biljaka, povr}a
vegetable crop [`veFYtAbAl krUp] n biljna ratarska kultura, povr}e
vegetable matter [`veFYtAbAl `mRtA] n biljna materija
vehicle [`vTAkl] n vozilo bilo koje vozilo ozna~eno kao kategorija
M1 ili N1, isklju~uju}i motorne tricikle
vehicle weight gross [`vTAkl weYt grAOs] n ukupna te`ina vozila
Venturi tube [ven`tjurY tjPb] n Venturijeva cev
verifying [`verYfaYYL] n verifikovanje, overavanje
vermin [`vSmYn] n gamad

82
 vulnerable
vertical well [`vStYkAl wel] n vertikalni bunar, naj~e{}i tip
kolektora gasova na deponiji
veterinarian [,vetArY`neArYAn] n veterinar
victim of pollution [`viktYm Av pA`lPGn] n `rtva zaga|enja
vintage [`vYntYF] adj odli~an, izvanredan; n berba
virgin material [`vSFYn mA`tiAriAl] n. ruda, netaknuti materijal,
sirovina
virgin pulp [`vSFYn pWlp] n netaknuta pulpa, celuloza
virus [`vaYrAs] n virus najmanja forma mikroorganizma
sposobnog da prouzrokuje bolest
viscosity [vYs`kUsAti] n viskoznost
visibly [`vYzYbli] adv vidno, javno
visual [`vYHOAl] adj vizuelan
visual inspection [`vYHOAl Yn`spekGn] n vizuelni pregled
vitrification [,vYtrYfY`keYGn] n vitrifikacija
vitrified [`vYtrYfaYd] n ostakljen na visokoj temperaturi, a potom
o~vrsnut radi izolovanja iz `ivotne sredine
volatile [`vUlAtaYl] adj isparljiv
volatile acid [`vUlAtaYl `RsYd] n isparljiva kiselina
volatile matter [`vUlAtaYl `mRtA] n isparljiva supstanca
volatile organic compounds [`vUlAtaYl I`gRnYk `kUmpaOnds] n
isparljiva organska jedinjenja
volatile solids [`vUlAtaYl `sUlids] n isparljiva ~vrsta materija
volatilization [,vUlAtaYlA`zeYGn] n isparavanje
volume of precipitation [`vUljPm Av prY,sYpY`teYGn] n koli~ina
padavine
volume reduction [`vUljPm rY`dWkGn] n smanjenje zapremine
voluntary separation [`vUlAntAri ,sepA`reYGn] n dobrovoljno
odvajanje
vulnerability [,vWlnArA`bYlYti] n osetljivost, ranjivost, ugro`enost
vulnerable [`vWlnArAbAl] adj osetljiv, ranjiv, ugro`en

83
W
warning [`wInYL] n upozorenje
waste [weYst] n otpad materija ili predmet koji imalac odbacuje,
namerava to da u~ini ili se to od njega zahteva; materijali koji nisu
primarni proizvodi (tj. proizvodi za tr`i{te), koji onome ko ih
stvara (generi{e) dalje nisu potrebni za proizvodnju ili potro{nju i
`eli da ih odbaci; otpad mo`e nastati tokom ekstrakcije sirovina,
prerade sirovina u poluproizvode i gotove proizvode, potro{nje
gotovih proizvoda i drugih ljudskih aktivnosti
waste acceptance criteria [weYst Ak`septAns kraY`tYArYA] n pl
kriterijumi za prihvatanje otpada
waste acceptance procedure [weYst Ak`septAns prA`sTFA] n
postupak za prihvatanje otpada
waste auditing [ weYst `IdYtYL] n kontrola otpada
waste collection [weist kA`lekGn] n sakupljanje otpada
periodi~no ili na zahtev, uklanjanje ~vrstog otpada sa lokacije
primarnog izvora kori{}enjem vozila za sakupljanje
waste collector [weYst kA`lektA] n sakuplja~ otpada, osoba koju su
zaposlili organi lokalne vlasti ili privatna firma radi sakupljanja
otpada iz stanova, firmi ili pra`njenja kontejnera za otpad
waste combustion [weYst kAm`bWsDAn] n sagorevanje otpada
waste dealer [weYst `dTlA] n trgovac otpadom, posrednik koji
kupuje sekundarne materijale pogodne za recikla`u od generatora
(proizvo|a~a) otpada i putuju}ih kupaca i prodaje ih, nakon
sortiranja i odre|ene prerade, trgovcima na veliko ili industrijama
za recikla`u
waste derived fuel [weYst dY`raYvd `fjPAl] n gorivo dobijeno iz otpada
waste disposal [weYst dY`spAOzl] n aktivnost kona~nog odlaganja
otpada
waste disposal plan [weYst dY`spAOzl plRn] n plan odlaganja
otpada
waste documentation [weYst ,dUkjOmen`teYGn] n dokumentacija
o otpadu
waste dumping [weYst `dWmpYL] n bacanje otpada odlaganje
otpada bez kontrole za{tite `ivotne sredine
waste electrical and electronic equipment [weist e`lektrYkAl And
elek`tronYk Y`kwYpmAnt] n otpad od elektri~ne i elektronske

84
 waste mineral oils
opreme, uklju~uju}i sve komponente, podsklopove i potro{ni
materijal koji je deo proizvoda u vreme odbacivanja
waste electrical and electronic equipment from private
households [weYst e`lektrYkAl And elek`tronYk i`kwipmAnt frAm
`praYvYt `haushAOlds] n otpad od elektri~ne i elektronske
opreme iz doma}instava i iz komercijalnih, industrijskih,
institucionalnih i drugih izvora koji je, po svojoj koli~ini i
svojstvima, sli~an onom iz doma}instava
waste feed [weYst fTd] n doziranje otpada, dotok otpada u
insinerator, kotao ili industrijsku pe}
waste from sewage cleaning [weYst frAm `sjPYF `klTnYL] n otpad
od ~i{}enja kanalizacije
waste management [weYst `mRnYFmAnt] n upravljanje otpadom
sprovo|enje propisanih mera postupanja sa otpadom u okviru
sakupljanja, transporta, tretmana i odlaganja otpada, uklju~uju}i
nadzor nad tim aktivnostima i kasniju brigu o postrojenjima za
upravljanje otpadom posle zatvaranja
waste management boundary [weYst `mRnYFmAnt `baOndrY] n
granica upravljanja otpadom
waste management district [weYst `mRnYFmAnt `dYstrYkt] n
podru~je za upravljanje otpadom koje pokriva dve ili vi{e jedinica
lokalne samouprave koje se sporazumno organizuju radi
zajedni~kog upravljanja otpadom
waste management hierarchy [weYst `mRnYFmAnt `haYArQkY] n
hijerarhija upravljanja otpadom simbol za strate{ke opcije koje
su na raspolaganju za re{avanje problema otpada i njihovu korist
po `ivotnu sredinu
waste management licence [weYst `mRnYFmAnt `laYsns] n
dozvola za upravljanje otpadom dokument koji nadle`ni organ
izdaje pravnom ili fizi~kom licu ~ija je delatnost sakupljanje,
transport, tretman ili odlaganje otpada; utvr|uje uslove postupanja
sa otpadom na na~in koji obezbe|uje najmanji rizik po zdravlje
ljudi i `ivotnu sredinu
waste disposal licence [weYst dY`spAOzl `laYsns] n dozvola za
delatnost odlaganja otpada
waste management plan [weYst `mRnYFmAnt plRn] n plan
upravljanja otpadom
waste mineral oils [weYst `mYnArAl VYlz] n pl otpadna mineralna
ulja

85
waste minimisation
waste minimisation [weYst ,mYnYmaY`zeYGn] n minimizacija
otpada, smanjenje otpada na najmanju meru mere, odnosno
tehnike kojima se smanjuje koli~ina otpada koji se generi{e tokom
bilo kakvog procesa u doma}instvu i komercijalnim i
industrijskim aktivnostima
waste oil [weYst VYl] n otpadno ulje, koje nastaje kao otpadni
proizvod kori{}enja ulja u razli~itim industrijskim i komercijalnim
aktivnostima kao {to su ma{inogradnja, proizvodnja elektri~ne
energije i odr`avanje vozila; treba ga tretirati radi ponovne
upotrebe ili propisno odlo`iti
waste pharmaceuticals, drugs and medicines [weYst
,fQmA`sjPtYklz drWgz And `medYsYns] n pl otpadni
farmaceutski proizvodi i lekovi
waste picker [weYst `pYkA] n sakuplja~ otpada, osoba koja sakuplja
materijale pogodne za recikla`u iz me{anog otpada gde god je on
dostupan ili odlo`en
waste pile [weYst paYl] n gomila, hrpa otpada
waste prevention plan [weYst prY`venGn plRn] n plan za
spre~avanje nastajanja otpada
waste reception [weYst rY`sepGn] n prijem otpada
waste reclamation [weYst ,reklA`meYGn] n povra}aj materijala iz
otpada pretvaranje otpada u korisne proizvode, npr.
kompostiranje organskog otpada da bi se dobila sredstva za
kondicioniranje zemlji{ta ili separacija aluminijuma i ostalih
metala radi topljenja i recikliranja

waste reduction [weYst ri`dWkGn] n smanjenje otpada mere za

smanjenje koli~ine otpada koji se inicijalno generi{e; one se kre}u
od zakona i dizajna proizvoda do lokalnih programa osmi{ljenih
tako da sve {to se mo`e reciklirati ili pretvoriti u kompost ostane
van kona~nog toka otpada
waste refused [weYst rY`fjPzd] n nekoristan otpad
waste removal fee [weYst ri`mPvAl fT] n naknada za uklanjanje
otpada
waste stabilization process [weYst ,steYbAlaY`zeYGn `prAOses] n
proces stabilizacije otpada
waste stream [weYst strTm] n tok otpada tok otpada iz
doma}instava, preduze}a, institucija ili proizvodnih pogona, koji
se reciklira, spaljuje ili odla`e na deponiju, ili njegovi segmenti
86
 wetland
kao {to je tok otpada iz stambenih objekata ili tok otpada koji
se mo`e reciklirati
waste supply system [weYst sA`plaY `sYstAm] n sistem snabdevanja
otpadom
waste to energy scheme [weYst tA `enerFY skTm] n {ema
(program) dobijanja energije iz otpada insineracija otpada uz
ponovno iskori{}enje generisane energije
waste transfer station [weYst `trRnsfS `steYGn] n transfer stanica
za otpad
waste treatment [weYst ,trTtmAnt] n tretman otpada obuhvata
fizi~ke, termi~ke, hemijske ili biolo{ke procese koji menjaju
karakteristike otpada radi smanjenja njegove zapremine ili opasnih
karakteristika, olak{anja rukovanja otpadom ili podsticanja
recikla`e, a uklju~uje i recikla`u otpada
waste water [weYst `wItA] n otpadne vode
waste-fuel [weYst fjOAl] n gorivo iz otpada
wasteful [`weYstfAl] adj rasipan
waste-to-energy plant [weYst tA `enerFY plQnt] n postrojenje za
dobijanje energije iz otpada
water (sewage) [`wItA] [`sjPYF] n otpadna voda (kanalizacija)
water treatment plant [`wItA `trTtmAnt plQnt] n postrojenje za
tretman otpadnih voda
water balance [`wItA `bRlAns] n vodni bilans
water company [`wItA `kWmpAnY] n vodoprivredno preduze}e
water transport [`wItA trRn`spIt] n vodeni transport
water vapour content [`wItA `veYpA `kUntent] n procenat
vodene pare
water [`wIt A] n voda
weighbridge [`weYbrYF] n mostna vaga
weight [weYt] n te`ina, ponder
weld [weld] v zavarivati
well-characterised stream [wel `kRrAktAraYzd strTm] n dobro
definisan tok otpada
wet air oxidation [wet eAr UksY`deYGn] n oksidacija vla`nim vazduhom
wet process cement kiln [wet `prAOses sY`ment kYln] n cementna
pe} sa mokrim procesom
wet scrubber [wet `skrWbA] n skruber sa mokrim postupkom
wet separation [wet sepA`reYGn] n odvajanje otpada mokrim
postupkom
wetland [`wetlRnd] n mo~varno zemlji{te
87
white goods
white goods [waYt gOdz] n bela tehnika, ku}ni aparati kao {to su
fri`ideri, {poreti ili ma{ine za pranje ve{a
wind blown materials [wind blAOn mA`tYArYAlz] n pl otpad koji se
raznosi vetrom
windbreak [`windbreYk] n vetrobran
wiping cloth [`waYpYL klUJ] n krpa za brisanje
wood waste [wOd weYst] n otpad od drveta
working plan [`wSkYL plRn] n plan rada
wreck [rek] n olupina, ostatak

Y
yard trimmings [jQd `trYmYLz] n pl otpad od {i{anja trave iz
dvori{ta
yard waste [jQd weYst] n otpad iz dvori{ta, dvori{ni otpad
yarn waste [jQn weYst] n otpad od pre|e
yield [jTld] n specifi~na koli~ina otpada proizvedena po stanovniku
u jedinici vremena, prinos

Z
zone [zAOn] n zona, podru~je
zoning [`zAOnYL] n zoniranje, odre|ivanje zona

88
 proka

LISTA SKRA]ENICA MEUNARODNIH

ORGANIZACIJA I SPECIFI^NIH FRAZA

89
 proka

ACRR Association of Cities and Regions for Recycling

Asocijacija gradova i regiona za recikliranje
ADEME French Agency for Environmental and Energy
Management Francuska agencija za upravljanje `ivotnom
sredinom i energetikom
ASSURRE Association for Sustainable Use and Recovery of
Resources in Europe Asocijacija za odr`ivo kori{}enje i
obnavljanje resursa u Evropi
BACT Best Available Control Technology najbolja dostupna
kontrolna tehnologija
BAT Best Available Techniques najbolje dostupne tehnike
BATNEEC Best Available Technology not entailing excessive Costs
najbolja dostupna tehnologija koja ne zahteva prekomerne tro{kove
BC Basel Convention Bazelska konvencija
BEP Best Environmental Practice najbolja praksa po `ivotnu
sredinu
BMP Best Management Practice najbolja praksa upravljanja
BPEO Best Practicable Environmental Option najbolja prakti~no
izvodljiva opcija za `ivotnu sredinu
BPM Best Practicable Means najbolja prakti~no upotrebljiva
sredstva
CFC``s Chlorofluorocarbons hlorofluorougljenici
CHP Combined heat and power (or cogeneration) kombinovano
generisanje toplote i elektri~ne energije
D-codes Disposal codes {ifre odlaganja
DG Directorate General generalni direktorat
ECB European Chemicals Bureau Evropski biro za hemikalije
EIA Environmental impact assessment procena uticaja na `ivotnu
sredinu
91
ELV
ELV End-of-life vehicle vozilo na kraju upotrebnog veka,
istro{eno vozilo
EnRA Environmental risk assessment procena rizika po `ivotnu
sredinu
EPA Environmental Protection Agency Agencija za za{titu
`ivotne sredine
ETC/WMF European Topic Centre on Waste and Material Flows
Evropski tematski centar za tokove materijala i otpada
EU European Union Evropska unija
EUR-Lex EU Legislation zakonodavstvo EU
Eurostat The European Statistical Office Evropski statisti~ki biro
EWC European Waste Catalogue Evropski katalog otpada
EWC-Stat Waste Statistical Nomenclature Statisti~ka
nomenklatura otpada
HDPE High density polyethylene polietilen visoke gustine
HHW Household Hazardous Waste opasan otpad iz doma}instva
HW Hazardous waste opasan otpad
IPPC Integrated Prevention and Pollution Control integralna
prevencija i kontrola zaga|enja
LDPE Low density polyethylene polietilen niske gustine
LLDPE Linear low density polyethylene linearni polietilen niske
gustine
MRF Materials recovery facility postrojenja za separaciju
materijala
MSW Municipal solid waste ~vrst komunalni otpad
MSWM Municipal solid waste management upravljanje ~vrstim
komunalnim otpadom
OECD Organization of Economic Co-operation and Development
Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj
OSCE Organization for Security and Co-operation in Europe
Organizacija za evropsku bezbednost i saradnju
OSHA Ocuppational Safety and Health Administration Uprava za
bezbednost i zdravlje na radu
PCB``s Polyclorinated biphenyls polihlorovani bifenili
PCDD``s Polyhlorinated dibenzo-p-dioxines polihlorovani
dibenzo-p-dioksini
PCDF``s Polychlorinated dibenzofurans polihlorovani
dibenzofurani
PD Plastic drums plasti~na burad
92
 WWTP
PE Polyethylene polietilen
PET Polyethylene terephthalate polietilen tereftalat
PFA Pulverized fuel ash spra{eni lete}i pepeo
PIC Prior informed consent prethodno informi{u}a saglasnost
PM Particulate matter ~estica
POPs Persistent organic pollutants postojane organske zaga|uju}e
materije
PP Polypropylene polipropilen
ppb Parts per billion delova na milijardu
ppm Parts per million delova na milion
PS Polystyrene polistiren
PVC Polyvinyl Chloride polivinil-hlorid
QA/QC Quality Assurance/Quality Control osiguranje/kontrola
kvaliteta
R-codes Recycling codes {ifre recikliranja
RDF Refuse Derived Fuel gorivo dobijeno iz otpada
SBC Basel Convention Secretariat Sekretarijat Bazelske
konvencije
SEA Strategic Environmental Assessment strate{ka procena
uticaja na `ivotnu sredinu
TCLP Toxicity Characteristic Leaching Procedure procedura za
odre|ivanje toksi~nih karakteristika izlu`ivanjem
TOC Total organic carbon ukupna koli~ina organskog ugljenika
UN United Nations Ujedinjene nacije
Wastebase An electronic database with information on waste,
waste policies, planning, management and treatment in Europe
elektronska baza podataka o otpadu, politikama otpada,
planiranju, upravljanju i tretiranju otpada u Evropi
WB World Bank Svetska banka
WEEE Waste electrical and electronic equipment otpad od
elektri~ne i elektronske opreme
WHO World Health Organization Svetska zdravstvena
organizacija
WTE Waste-to-energy dobijanje energije iz otpada
WWTP Wastewater Treatment Plant postrojenje za tretman
otpadnih voda

93
OSNOVNE DIREKTIVE EU I MEUNARODNI
UGOVORI U OBLASTI UPRAVLJANJA OTPADOM
 direktive

Direktiva Saveta 75/442/EEC o otpadu Okvirna direktiva

(Council Directive 75/442/EEC on waste)

Cilj Direktive je uspostavljanje sistema za koordinisano upravljanje

otpadom u Evropskoj uniji kako bi se ograni~ila proizvodnja otpada.

Direktivom se:
defini{e osnovna terminologija vezana za otpad;
utvr|uje jedinstven sistem klasifikacije u zemljama EU (Evropski
katalog otpada);
propisuju mere koje se odnose na sve supstance ili predmete koje
rukovalac odla`e ili ima obavezu da odlo`i u skladu sa nacionalnim
dozvolama na snazi u zemljama ~lanicama;
defini{e strategija upravljanja otpadom u EU;
zabranjuje nekontrolisano odlaganje otpada;
defini{e hijerarhija upravljanja otpadom promovi{e se prevencija,
recikla`a i konverzija otpada radi njegovog ponovnog kori{}enja;
promovi{e kooperacija izme|u zemalja ~lanica sa ciljem
uspostavljanja integrisane mre`e instalacija za odlaganje
(uz primenu najboljih dostupnih tehnologija);
uspostavlja obaveza da nadle`ni organi izdaju posebne dozvole za
sve u~esnike anga`ovane u tretmanu, skladi{tenju i odlaganju
otpada, kao i za postrojenja za tretman;
uvodi na~elo zaga|iva~ pla}a;
odre|uje uspostavljanje nadle`nog organa u zemljama ~lanicama za
implementaciju navedenih mera, ~ija je obaveza da izradi najmanje
jedan plan upravljanja otpadom koji }e obraditi tipove, koli~ine i
poreklo otpada koji je potrebno tretirati ili odlo`iti, uspostaviti
generalne tehni~ke zahteve, uspostaviti tretman specijalnih otpada,
prona}i pogodne lokacije i postrojenja za odlaganje.
97
direktive
Direktiva Saveta 99/31/EC o deponijama otpada
(Council Directive 1999/31/EC on the landfill of waste)

Cilj Direktive je da se uvo|enjem strogih tehni~kih zahteva redukuju

negativni efekti deponovanja otpada na okolinu, naro~ito na zemlji{te,
podzemne i povr{inske vode, kao i na zdravlje stanovni{tva.

Direktivom se:
defini{u razli~ite kategorije otpada (op{tinski, opasan, neopasan i
inertan);
defini{u klase deponija kao mesta za odlaganje otpada na ili u
zemlju, i to:
deponija za opasan otpad,
deponija za neopasan otpad,
deponija za inertan otpad;
zahteva tretiranje otpada pre deponovanja, tj. zabranjuje
deponovanje netretiranog otpada;
zabranjuje odlaganje na deponijama: te~nog otpada, zapaljivog ili
izuzetno zapaljivog otpada, eksplozivnog otpada, infektivnog
bolni~kog ili klini~kog otpada, starih guma i drugih tipova otpada
koji ne zadovoljavaju kriterijume postavljene u Aneksu II;
zahteva smanjenje odlaganja biorazgradljivog otpada smanjenje
koli~ine biorazgradljivog otpada koji }e se deponovati u 2002.
godini na 75% od ukupne koli~ine biorazgradljivog otpada nastalog
u 1993. godini, i dalje smanjenje na 50% do 2005. godine, odnosno
na 25% do 2010. godine;
zabranjuje zajedni~ko odlaganje inertnog, opasnog i komunalnog
otpada;
uspostavlja sistem dozvola za rad deponija.

Direktivom se postavljaju kriterijumi za prihvatanje otpada na

deponijama sa ciljem da se spre~i rizik, i to:
kori{}enje deponija opasnog otpada isklju~ivo za deponovanje
opasnog otpada koji u potpunosti ispunjava kriterijume iz Aneksa
II ove direktive;
kori{}enje klasi~nih deponija otpada isklju~ivo za odlaganje
komunalnog otpada i otpada bilo kog drugog porekla koji ne spada
u kategoriju opasnog otpada;
kori{}enje deponija inertnog otpada za odlaganje inertnog materijala.
98
 direktive
Direktiva sadr`i niz op{tih kriterijuma za odre|ivanje lokacije
deponija i mera za{tite vode, tla i vazduha putem sakupljanja i
pre~i{}avanja procednih voda i sakupljanja i kori{}enja deponijskog
gasa, uz obnavljanje energije.

Odluka Saveta o uspostavljanju kriterijuma i procedura za

prihvatanje otpada na deponiji u skladu sa Direktivom 99/31/EC
(2003/33/EC: Council Decision establishing criteria and
procedures for the acceptance of waste at landfills pursuant to
Directive 1999/31/EC)

Odlukom se uspostavljaju kriterijumi i procedure za prihvatanje

otpada na deponijama u skladu sa zahtevima Direktive 99/31/EC.

^lanice treba da obezbede prihvat otpada na deponijama ako se

zadovolje kriterijumi prijema za relevantnu deponiju odre|ene klase,
kao {to je definisano u delu 2 Aneksa Odluke. Ovaj aneks uspostavlja
uniformnu klasifikaciju otpada i proceduru za prihvatanje shodno
zahtevima Aneksa II Direktive 99/31/EC. ^lanice mogu da uspostave
i stro`e za{titne mere i kriterijume od onih koji su predlo`eni u
Aneksu ukoliko su kompatibilni sa Zajednicom. O ovakvim merama
mora biti obave{tena Zajednica.
Deo 1 Aneksa uspostavlja proceduru odre|ivanja prihvatanja
otpada na deponijama. Ova procedura se sastoji od osnovne
karakterizacije, testova i on-site verifikacije kao {to je definisano u
delu 3 Aneksa Direktive o deponijama.
Deo 2 Aneksa uspostavlja kriterijume prihvata otpada za svaku
klasu deponije; otpad mo`e biti prihva}en na deponiji samo
ukoliko zadovolji kriterijume relevantne klase deponije kao {to je
propisano u delu 2 ovog aneksa.
Deo 3 Aneksa propisuje metodologiju za uzorkovanje i testiranje
otpada.
Apendiks A defini{e sigurnosne mere koje moraju da se po{tuju pri
podzemnom skladi{tenju.
Apendiks B daje pregled opcija deponovanja shodno zahtevima
Direktive, kao i primere mogu}ih potkategorija deponija neopasnih
otpada.

99
direktive
Direktiva Saveta 2000/76/EC o spaljivanju otpada
(Directive 2000/76/EC of the European Parliament and of the
Council on the incineration of waste)

Direktiva zamenjuje:
Direktivu 84/429/EC o smanjenju zaga|enja vazduha iz postoje}ih
insineratora komunalnog otpada;
Direktivu 89/369/EC o smanjenju zaga|enja vazduha iz novih
insineratora komunalnog otpada;
Direktivu 94/67/EC o insineraciji opasnog otpada.

Cilj Direktive je da spre~i ili koliko je to mogu}e redukuje zaga|enje

vazduha, vode i zemlji{ta prouzrokovano insineracijom ili
koinsineracijom otpada, kao i da spre~i rizik po ljudsko zdravlje.

Insineracija otpada mo`e da prouzrokuje emisiju supstanci koje

zaga|uju vazduh, vodu i zemlji{te i imaju {tetan uticaj na zdravlje
ljudi. Direktiva uvodi integralni pristup insineraciji otpada. Grani~ne
vrednosti ispu{tanja u vodu zajedni~ki se sagledavaju sa grani~nim
vrednostima emisije u vazduh. Ova direktiva se odnosi ne samo na
postrojenja koja slu`e insineraciji otpada (dedicated incineration
plants) ve} i na postrojenja u kojima se vr{i koinsineracija
(postrojenja ~ija je glavna uloga da proizvode energiju ili materijalne
proizvode koriste}i otpad kao redovno ili dodatno gorivo, pri ~emu se
otpad termi~ki tretira u svrhu odlaganja).

Direktiva ne obuhvata eksperimentalna postrojenja, postrojenja za

tretman biljnog otpada iz poljoprivrede i {umarstva, prehrambenu
industriju i proizvodnju papira, {umski otpad, radioaktivni otpad,
`ivotinjski otpad, otpad kao rezultat eksploatacije nafte i gasa koji se
spaljuje na offshore postrojenjima.

Direktiva propisuje:
da sva postrojenja za insineraciju i koinsineraciju moraju da imaju
ovla{}enje nadle`nog organa sa listom otpada koji mo`e biti tretiran;
da pre tretmana opasnog otpada, operator postrojenja za
insineraciju i koinsineraciju mora da ima dostupne podatke o
generisanom postupku i informacije o fizi~kim i hemijskim
osobinama opasnog otpada;
100
 direktive
tehni~ke uslove za insineraciju i koinsineraciju, temperature procesa,
kao i vreme zadr`avanja gasova na odre|enoj temperaturi;
uslove kori{}enja oslobo|ene toplote;
grani~ne vrednosti emisije iz postrojenja u atmosferu (Aneks V);
grani~ne vrednosti za koinsineraciju (Aneks II);
uslove za ispu{tanje efluenata posle pre~i{}avanja gasova;
uslove za monitoring;
uslove za izdavanje dozvola;
uslove obave{tavanja javnosti o radu.

Direktiva Saveta 94/62/EC o ambala`i i ambala`nom otpadu

dopunjena Direktivom 2004/12/EC (Council Directive 94/62/EC
on packaging and packaging waste and amending Council
Directive 2004/12/EC on packaging and packaging waste)

Direktiva 94/62/EC implementira strategiju EU o otpadu od ambala`e i

ima za cilj da harmonizuje nacionalne mere za upravljanje otpadom od
ambala`e, da minimizira uticaje otpada od ambala`e na `ivotnu sredinu i
da izbegne trgovinske barijere u EU koje mogu da spre~e konkurenciju.
Ona tretira svu ambala`u koja je na tr`i{tu Zajednice, kao i sav otpad od
ambala`e bez obzira na poreklo nastajanja (industrija, komercijalni
sektor, radnje, usluge, doma}instva), imaju}i na umu materijal koji se
koristi.

Direktiva:
propisuje mere za spre~avanje nastajanja ambala`nog otpada, {to
mora biti postavljeno kao nacionalni program kojim se stimuli{e
ponovna upotreba ambala`e i pakovanja;
propisuje da zemlje ~lanice moraju da uvedu sistem vra}anja i/ili
sakupljanja ambala`nog materijala sa ciljem: direktnog vra}anja
5060% i recikla`e 2545% sa minimalnim masenim sadr`ajem od
15%;
uspostavlja zahteve kao {to je sadr`aj ambala`e i promovi{e
uspostavljanje evropskog standarda u skladu sa navedenim zahtevima;
propisuje da se ustanovi sistem garancija za povra}aj upotrebljene
ambala`e i/ili ambala`nog papira;
propisuje uspostavljanje baze podataka o ambala`i i otpadu od
ambala`e, kao i kriterijume za sakupljanje i harmonizaciju
podataka radi obezbe|ivanja uslova za sprovo|enje monitoringa u
svim ~lanicama.
101
direktive
Direktiva Saveta 91/157/EEC o baterijama i akumulatorima koji
sadr`e opasne supstance (Council Directive 91/157/EEC on
batteries and accumulators containing certain dangerous
substances)

Direktivom 91/157/EEC uvode se mere za odlaganje i kontrolu

odlaganja istro{enih baterija i akumulatora koji sadr`e opasne
materije, u cilju smanjenja zaga|enja te{kim metalima koji se koriste
u proizvodnji baterija i akumulatora.

Direktiva nala`e iskori{}enje i kontrolisano odlaganje istro{enih

baterija i akumulatora koji sadr`e odre|ene koli~ine `ive, kadmijuma
i olova.

Direktiva propisuje:
da se uvedu mere za kontrolu odlaganja potro{enih baterija i
akumulatora koji sadr`e opasne supstance;
da se uvede zabrana plasiranja na tr`i{te odre|enih vrsta baterija i
akumulatora koji sadr`e vi{e od 0,0005% masenih `ive posle 2000.
godine.

Direktivom se nala`e ~lanicama:

da izrade programe koji }e doprineti redukciji sadr`aja te{kih
metala u baterijama i akumulatorima;
da stimuli{u odvojeno sakupljanje baterija i akumulatora u cilju
najpovoljnijeg odlaganja. Baterije i akumulatori koji su ugra|eni u
ure|aje moraju posebno da se ozna~e radi odvojenog sakupljanja i
recikla`e.

Direktiva 86/278/EEC o za{titi `ivotne sredine i posebno zemlji{ta

u slu~aju kori{}enja sekundarnih |ubriva u poljoprivredi
(Council Directive 86/278/EEC on the protection of the
environment, and in particular of the soil, when sewage sludge is
used in agriculture)

Direktiva defini{e upotrebu mulja iz postrojenja za preradu otpadnih

voda u poljoprivredi radi prevencije zaga|enja zemlji{ta, vegetacije,
ljudi i `ivotinja.

102
 direktive
Mulj iz postrojenja za obradu gradskih otpadnih voda ima povoljne
karakteristike tako da se mo`e koristiti u poljoprivredi. Upotreba ovog
mulja kao dodatka za prihranu biljaka mo`e da se sprovodi ukoliko se
ne remeti kvalitet zemlji{ta i kvalitet podzemnih i povr{inskih voda.
Te{ki metali u mulju mogu da budu toksi~ni po biljke.

Direktivom se:
defini{e pojam mulja, tretiranog mulja, poljoprivrede, kori{}enja;
propisuju uslovi pod kojima mulj mo`e da se koristi;
postavljaju grani~ne vrednosti koncentracije te{kih metala u
zemlji{tu (Aneks IA), u mulju (Aneks IB), kao i maksimalna
dozvoljena godi{nja koli~ina te{kih metala u zemlji{tu (Aneks IC);
zabranjuje upotreba mulja u zemlji{tu ukoliko koncentracija te{kih
metala prelazi dozvoljeni nivo;
propisuju uslovi za tretman mulja pre kori{}enja u poljoprivredi;
zabranjuje upotreba mulja na pa{njacima, zemlji{tu gde je vo}e i
povr}e u sazrevanju, na zemlji{tu gde rastu plodovi koji su u
direktnom kontaktu sa zemlji{tem ili se normalno jedu sirovi;
propisuje obaveza uzorkovanja i analiziranja kvaliteta mulja;
propisuje obaveza registracije kvaliteta i kvantiteta proizvedenog
mulja, proizvo|a~a i korisnika mulja;
propisuje obaveza dostavljanja podataka EU komisiji svakih pet
godina o kori{}enju mulja u poljoprivredi.

Direktiva 96/61/EC o integralnoj prevenciji i kontroli zaga|enja

(Directive 96/61/EC on integrated prevention and pollution
control)

IPPC Direktiva se odnosi na industrijska i druga postrojenja koja

izazivaju najve}e negativne efekte na `ivotnu sredinu i postulira
integralno sagledavanje tehnolo{kih ciklusa i primenjenih mera na
za{titu `ivotne sredine. To podrazumeva da, za navedene industrijske
sektore specificirane kao Lista interesnih grupa u IPPC Direktivi,
va`e slo`eniji zahtevi kako na polju primenjenih tehnologija za
proizvodnju, tako i u pogledu mera koje su preduzete za
obezbe|ivanje za{tite `ivotne sredine. Pri tome se integralno posmatra
zaga|enje svih medijuma `ivotne sredine: vode, vazduha, zemlji{ta,
buke, toplote itd. U tom smislu, IPPC Direktivom defini{u se uslovi
za dobijanje IPPC dozvole, pri ~emu se defini{u i uslovi za primenu
103
direktive
najbolje dostupne tehnike (Best Available Technique), iskazane u
BREF-u (priru~nici za odre|ene industrijske aktivnosti) koji donosi
Evropska unija.

Obaveze koje proizilaze iz ove direktive odnose se na obaveze

postrojenja da funkcioni{u na takav na~in da:
prethodno preduzmu sve za{titne mere protiv zaga|enja, a naro~ito
putem primene najboljih dostupnih tehnika;
ne prouzrokuju bilo kakvo znatno zaga|enje;
izbegnu nastajanje otpada;
energiju koriste efikasno;
preduzmu mere za spre~avanje udesa i njihovih posledica;
posle prestanka aktivnosti preduzmu mere za vra}anje lokacije u
zadovoljavaju}e stanje `ivotne sredine.

Utvr|ene su i obaveze nadle`nih organa koji preduzimaju mere da:

nijedno novo postrojenje ne po~ne sa radom ako ne dobije dozvolu;
postoje}a postrojenja dobiju dozvolu tako {to }e obezbediti
uskla|ivanje svog rada sa propisanim zahtevima;
imaju efikasan i integrisan pristup postupku izdavanja dozvola kada
je u postupak uklju~en ve}i broj nadle`nih organa;
dozvolom za rad postrojenja utvrde uslove ~ije ispunjenje garantuje
primenu propisanih zahteva;
prate razvoj najboljih dostupnih tehnika i monitoringa;
u~ine dostupnim javnosti sve podatke i rezultate kojima raspola`u.

Direktiva se odnosi na {est industrijskih sektora:

energetiku,
proizvodnju i preradu metala,
industriju minerala,
hemijsku industriju,
upravljanje otpadom,
ostale aktivnosti (industrija papira, tekstila, ko`e, klanice,
prehrambena industrija, gajenje `ivine i svinja velikih kapaciteta,
povr{inske obrade organskim rastvara~ima, proizvodnja uglja i
elektrografita).

104
 direktive
Direktiva Saveta 75/439/EEC o odlaganju otpadnih ulja
(Council Directive 75/439/EEC on the disposal of waste oils)

Direktivom 75/439/EEC promovi{e se sakupljanje i odlaganje

mineralnih maziva ili industrijskih otpadnih ulja koja vi{e ne mogu da
se koriste za originalnu upotrebu.

Ovom direktivom se:

zabranjuje postupanje sa upotrebljenim uljima, {to izaziva
zaga|ivanje atmosfere iznad granice utvr|ene propisima;
zahteva obezbe|ivanje sigurnog i efikasnog sistema prikupljanja,
tretmana, skladi{tenja i odlaganja otpadnog ulja;
najvi{i prioritet daje regeneraciji otpadnih ulja, zatim spaljivanju uz
iskori{}enje energije, a najmanji njihovoj destrukciji ili
kontrolisanom skladi{tenju;
zabranjuje bacanje upotrebljenih ulja u sve unutra{nje povr{inske i
podzemne vode i kanalizaciju, sisteme za drena`u;
zabranjuje odlaganje i/ili bacanje upotrebljenih ulja ~ije je dejstvo
{tetno za zemlji{te i svako nekontrolisano bacanje otpada (taloga)
koji nastaje u postupku obrade upotrebljenih ulja (za ponovno
kori{}enje, regeneraciju, spaljivanje);
uspostavlja sistem dozvola za postrojenja koja vr{e tretman i
odlaganje otpadnih ulja, koje izdaju nadle`ni nacionalni organi u
zemljama ~lanicama;
zahteva da ~lanice moraju da informi{u javnost i sprovode
promotivne kampanje u cilju obezbe|ivanja pravilnog sakupljanja i
skladi{tenja otpadnih ulja.

Direktiva Saveta 2000/53/EC o islu`enim vozilima

(Directive 2000/53/EC of the European Parliament and of the
Council on end-of life vehicles)

Direktivom se uspostavljaju mere za prevenciju nad nastajanjem otpada

od islu`enih vozila tako {to se stimuli{e sakupljanje, ponovna upotreba
i recikla`a njihovih komponenata radi za{tite `ivotne sredine.

Direktivom se defini{e da je islu`eno vozilo bilo koji tip vozila koje je

otpad. U skladu sa navedenim, islu`eno vozilo definisano je kao
kategorija M1 ili N1, kao i motorna vozila na dva i tri to~ka i njihove
komponente.
105
direktive
Direktivom se:
prioritet daje prevenciji nastajanja otpada, pri ~emu proizvo|a~i
vozila i materijala i opreme moraju da smanje upotrebu opasnih
materija pri proizvodnji vozila, i da dizajniraju vozila koja lako
mogu da se demontiraju radi dalje upotrebe i recikla`e;
uspostavlja sistem mera za sakupljanje svih islu`enih vozila kao i
na~in transfera sakupljenih vozila ovla{}enim postrojenjima za
tretman;
zahteva uspostavljanje sistema da poslednji rukovalac vozilom ima
pravo da odlo`i vozilo bez nadoknade (free take-back principle);
propisuje da skladi{tenje i tretman islu`enih vozila podle`u
striktnoj kontroli u skladu sa zahtevima Direktive 75/442/EEC;
prioritet daje ponovnom kori{}enju i recikla`i komponenata vozila
(baterije, gume, akumulator, ulja);
zahteva da ~lanice moraju da obezbede proizvo|a~ima da koriste
standarde za kodiranje materijala u cilju lak{eg sprovo|enja
recikla`e.

Direktiva 91/689/EEC o opasnom otpadu dopunjena Direktivom

94/31/EC (Council Directive 91/689/EEC on hazardous waste
amended by Council Directive 94/31/EC)

Cilj Direktive je uspostavljanje upravljanja, iskori{}enja i pravilnog

odlaganja opasnog otpada. Direktivom se defini{e da preduze}a koja
proizvode, dr`e ili uklanjaju opasne otpade dostavljaju nadle`nim
organima, na njihov zahtev, tra`ene podatke iz registra.

Direktivom se:
utvr|uje lista opasnih otpada (94/904/EEC);
odre|uje nadle`ni organ koji je odgovoran za izradu i objavljivanje
planova upravljanja opasnim otpadom;
~lanice obavezuju da se opasan otpad identifikuje i evidentira, da se
razli~ite kategorije otpada ne}e me{ati i da se opasan otpad ne}e
me{ati sa neopasnim otpadom;
zahteva dono{enje programa za uklanjanje opasnih otpada;
zahteva da ovla{}eni organ publikuje planove za upravljanje
opasnim otpadom;
propisuju i defini{u mere i uslovi za postupanje sa opasnim
otpadom pri svim operacijama odlaganja, povra}aja, sakupljanja i
106
 direktive
transporta kako bi se zabranilo nekontrolisano odbacivanje ili
odlaganje opasnih otpada i njihov nekontrolisan prevoz;
nala`e da generatori (proizvo|a~i) opasnog otpada vode evidenciju
i identifikuju opasan otpad, kao i da podle`u periodi~noj inspekciji;
propisuje uspostavljanje posebnih dozvola za postrojenja za tretman
opasnog otpada;
zahteva da nadle`ni organ vodi registar sa odgovaraju}im podacima
o opasnim otpadima, na~inu tretmana, kao i evidenciju i kontrolu
za postrojenja za tretman opasnog otpada.

Odluka Saveta 259/93/EEC o nadzoru i kontroli nad otpremom

otpada u i iz EU [Council Regulation (EEC) No 259/93 on the
supervision and control of shipments of waste within, into and out
of the European Community]]

Uredbom se defini{u mere koje se odnose na prevoz otpada unutar

i izvan zemalja EU, kao i izme|u zemalja ~lanica i izme|u tre}ih
zemalja ukoliko transportna ruta prolazi kroz jednu ili vi{e zemalja
EU.

Zemlje koje primenjuju ovu direktivu du`ne su da odrede

odgovaraju}e ovla{}ene organizacije za transport otpada.

Sistemom se uspostavlja razlika izme|u:

otpada za odlaganje (deponija ili insinerator),
otpada za iskori{}enje (recikla`u).

U slu~aju recikla`e uspostavlja se razlika u uslovima transporta

izme|u otpada kategorisanog u zelenoj listi otpada, oker listi i
crvenoj listi, uklju~uju}i i otpad koji sadr`i PCB i PCT (Aneks IV),
kao i otpad koji nije kategorisan na ovim listama.

Direktivom se uspostavlja:
sistem ozna~avanja i obave{tavanja, kao i obaveze oko ugovaranja i
podugovaranja pri razli~itim operacijama u transportu otpada;
na~in ovla{}ivanja zainteresovanih lica u postupku;
na~in i uslovi otpreme, transporta i prijema;
na~in izvoza otpada u tre}e zemlje;
obaveza povra}aja otpada i njegovo odlaganje na prihvatljiv na~in
107
direktive
po `ivotnu sredinu ukoliko postupak otpreme ne mo`e uspe{no da
se zavr{i;
zabrana uvoza otpada za iskori{}enje izuzev iz zemalja potpisnica
Bazelske konvencije ili iz zemalja sa kojima ~lanice imaju
bilateralne kontakte;
~lanice moraju da preduzmu potrebne korake za inspekciju,
uzorkovanje i monitoring otpada pri otpremi.

Direktiva 2002/96 o otpadu od elektri~ne i elektronske opreme

(Directive 2002/96/EC of the European Parliament and of the
Council on waste electrical and electronic equipment)

Cilj Direktive je promocija ponovne upotrebe, recikla`e i drugih

formi iskori{}enja elektri~ne i elektronske opreme radi redukcije
koli~ine takvog otpada.

Zakoni u EU uvode restrikcije upotrebe opasnih materija u

proizvodnji elektri~ne i elektronske opreme da bi se olak{alo
iskori{}enje i eliminacija ovakvog otpada.

Direktiva se odnosi na slede}e kategorije elektronskog otpada:

ku}ne ure|aje,
IT i telekomunikacione ure|aje,
potro{nu opremu,
svetiljke,
elektri~ne i elektronske alate,
igra~ke,
medicinsku opremu,
kontrolnu opremu,
automatske dozatore.

Direktivom se propisuje da:

~lanice moraju da uspostave sistem sakupljanja pri ~emu imaoci i
distributeri elektri~ne i elektronske opreme mogu besplatno da
vrate ovakvu opremu iz doma}instava;
~lanice moraju obezbediti da distributeri novih proizvoda ponude
besplatno da preuzimaju otpadnu opremu od doma}instava i da
proizvo|a~i te opreme mogu da sakupljaju opremu od distributera;
mora da se obezbedi transfer sakupljene otpadne opreme do
registrovanih postrojenja za tretman;
108
 direktive
proizvo|a~i elektronske opreme moraju da uspostave sistem za
iskori{}enje i tretman otpada; tretman mora da uklju~i uklanjanje
fluida, kao i selektivan tretman u skladu sa Aneksom II ove
direktive;
tretman ovog otpada podle`e posebnom sistemu dozvola od
nadle`nih organa;
postoje uslovi za informisanje javnosti o mogu}nostima vra}anja i
tretmana ove opreme, kao i o na~inu obele`avanja;
~lanice moraju da informi{u Komisiju EU o koli~ini i kvalitetu
elektri~ne i elektronske opreme koja je na tr`i{tu, odnosno
sakupljene i reciklirane opreme;
obaveza je da od 1. januara 2008. godine, olovo, `iva, kadmijum,
{estovalentni hrom, polibromovani bifenili (PBB) i polibromovani
difenil-etar (PBDE) u elektri~noj i elektronskoj opremi moraju da
budu zamenjeni drugim materijama.

Direktiva 96/59/EC o odlaganju PCB i PCT [Council Directive

96/59/EC on the disposal of polychlorinated biphenyls and
polychlorinated terphenyls (PCB/PCT)]]

Direktiva Saveta 96/59/EC ima za cilj da defini{e kontrolisani na~in

postupanja i eliminacije polihlorovanih bifenila (PCB) i
polihlorovanih terfenila (PCT), i dekontaminaciju opreme u kojoj su
se nalazili, kao i na~in odlaganja opreme koja je zaga|ena PCB-om,
a nije izvr{ena njena dekontaminacija.

Direktiva defini{e slede}e:

pod PCB-om se podrazumevaju: polihlorovani bifenili,
polihlorovani terfenili, monometiltetrahlordifenil-metan,
monometildihlordifenil-metan, monometildibromdifenil-metan;
pod opremom se podrazumeva sva oprema koja sadr`i PCB ili je
kontaminirana PCB-om, a nije izvr{ena njena dekontaminacija;
ova oprema smatra se opasnim otpadom koji je zaga|en PCB-om,
te mora kona~no da se odlo`i ili tretira pod posebnim re`imom u
licenciranim postrojenjima;
na~in i uslove sakupljanja podataka o koli~inama PCB-a i opreme
kontaminirane PCB-om, kao i na~in obele`avanja i uspostavljanje
popisa;
109
direktive
kona~an tretman i odlaganje opreme i materija sa PCB-om mora da
se obavlja pod nadzorom nadle`nih organa i u licenciranim
postrojenjima; krajnji rok za prestanak kori{}enja opreme sa
PCB-om je 2010. godina;
nadle`ni organ propisuje uslove i izdaje posebne dozvole za
postrojenja koja slu`e za tretman, odlaganje ili privremeno
skladi{tenje materija i opreme zaga|ene PCB-om;
transformatore koji nisu isklju~eni iz rada, dekontaminirani ili
podvrgnuti kona~nom tretmanu ili odlaganju moraju da nadgledaju
stru~na lica kako ne bi do{lo do njihovog kvara i curenja PCB-a;
zabranjeno je spaljivanje PCB-a na brodovima;
u procesu dekontaminacije transformatora koji sadr`i vi{e od 0,05
masenih %, moraju da se po{tuju slede}i uslovi:
posle dekontaminacije, dekontaminirani objekat mora da sadr`i
manje od 0,05 masenih %, a po mogu}nosti ne vi{e od 0,005
masenih % PCB-a,
fluid koji zamenjuje PCB mora da odgovara propisima, tako da
ne predstavlja opasnost po okolinu,
zamenjeni PCB mora da se odlo`i ili podvrgne nekom tretmanu;
zemlje ~lanice moraju da urade planove za dekontaminaciju i/ili
odlaganje opreme kontaminirane PCB-om.

Bazelska konvencija o kontroli prekograni~nog kretanja otpada i

njegovom odlaganju (Basel Convention on the Control of
Transboundary Movements of Hazardous Waste and Their
Disposal)

Bazelska konvencija je me|unarodni multilateralni ugovor kojim se

reguliu norme postupanja, to jest kriterijumi za upravljanje otpadima
na na~in usaglaen sa zahtevima zatite i unapre|enja `ivotne sredine,
i postupci kod prekograni~nog kretanja opasnih i drugih otpada.
Upravljanje otpadom postavljeno je na bazi integralnog pristupa koji
podrazumeva kontrolu stvaranja opasnog i drugih otpada,
skladitenje, transport, tretman, ponovno kori}enje, recikla`u,
obnavljanje i finalno odlaganje (deponovanje). Prekograni~ni
kontrolni sistem zasnovan je na prethodno dobijenom pisanom
obavetavanju i odobravanju. Konvencija, usvojena marta 1989,
stupila je na snagu 1992. godine i sprovodi se u okviru Programa UN
za `ivotnu sredinu.
110
 direktive
Amandmanom je 1995. godine zabranjen izvoz opasnog otpada u
zemlje koje nemaju odobrene kapacitete za postupanje, tj. zemlje van
Evropske unije, OECD-a i Lihtentajn. Na~in klasifikacije i
karakterizacije otpada utvrdile su i usvojile zemlje ~lanice Konvencije
1998. godine. Uz Konvenciju je 1999. godine usvojen Protokol o
odgovornosti i kompenzaciji (za tetu prouzrokovanu akcidentalnim
izlivanjima opasnog otpada za vreme izvoza, uvoza ili postupanja).

Uz Konvenciju je razvijen set tehni~nih uputstava za postupanje sa

pojedinim kategorijama otpada i na bazi Ministarske deklaracije iz
1999. godine, Strateki plan za primenu Bazelske konvencije (do
2010. godine), koji izme|u ostalog sadr`i aktivnu promociju i
primenu ~istijih tehnologija i proizvodnji, dalje smanjivanje kretanja
opasnog i drugih otpada, prevenciju i monitoring ilegalnog transporta,
poboljanje institucionalnih i tehni~kih mogu}nosti i dalji razvoj
regionalnih i subregionalnih centara za obuku i transfer tehnologija.

Naa zemlja je potpisala Konvenciju 1989. godine, a ratifikovala je i

postala ~lan 2000. godine.

111
LITERATURA

1. Englesko-srpski re~nik terminologije iz oblasti `ivotne sredine,

OSCE EcoDimec, Valjevo 2004;

2. Collins, C., English Language Dictionary, Collins Publishers,

2003;

3. Longman Dictionary of Contemporary English, Pearson

Education Ltd, 2003;

4. Skitt, J., 1000 terms in Solid Waste Management, ISWA, 1995;

5. Nau~no-tehni~ki re~nik, englesko-srpski, deseto izdanje,

Privredni pregled, Beograd 2001;

6. Hemijsko-tehnoloki re~nik, englesko-srpski, peto izdanje,

Privredni pregled, Beograd 2001;

7. Dictionary of Ecology and Environment, Fourth Edition, Peter

Collin Publishing, 2001;

8. Smith, P. G., Scott, J. S., Dictionary of water & waste

management, IWA Publishing, Butterworth-Heinemann, 2003;

9. Filipovi}, R., Englesko-hrvatski ili srpski rje~nik, kolska knjiga

i Grafi~ki zavod Hrvatske, Zagreb 1989.

112
beleke
beleke
beleke
beleke
beleke
beleke
beleke
beleke
beleke
beleke
beleke