Professional Documents
Culture Documents
NOMBOR KOMPLEKS
UNIT 14
NOMBOR KOMPLEKS
OBJEKTIF
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/2
NOMBOR KOMPLEKS
INPUT
b b 2 4 ac
x=
2a
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/3
NOMBOR KOMPLEKS
4 36
x= = 2 3 1
2
Adalah tidak mungkin untuk mencari nilai 1 dalam bentuk nombor nyata, tetapi
jika 1 ditulis sebagai i di mana i2 = ( 1 )2 = -1 maka jawapan boleh ditulis
sebagai 2 3i . Nombor dalam bentuk sedemikian dikenali sebagai NOMBOR
KOMPLEKS di mana 2 adalah bahagian nyata dan 3i bahagian khayal.
Nombor Nyata : 1 , 2 , 3, ..
Nombor Kompleks : 1 + 2i , 2
i
iaitu a + ib
Contoh 14.1
a. 9 = 9(1) = 9i 2 = 3i
b. 50 = 50(1) = 50i 2 = 5 2i
2
Secara amnya, a = a 2 (1) = a 2i 2 = ai
Untuk mencari nilai gandaan dalam bentuk i n , 3 perkara yang perlu diingati iaitu
i 2 = -1
(-1)nombor genap = 1
(-1)nombor ganjil = -1
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/4
NOMBOR KOMPLEKS
Contoh 14.2
Penyelesaian
a. i 8 = i 2 (4) = (-1) = 1
c. 3 i34 - i 13
= 3 i 2(17) - i2(6) i
= 3 (-1) 17 - (-1)6 i
= 3 (-1) 1 i
= -3 - i
d. 2 i 3 + 2 i 18 - 3 i 51
= -2 i2 i + 2 i 2(9) - 3 i 2(25) i
= -2 (-1) i + 2 (-1) 9 - 3 (-1) 25 i
= 2 i + 2 (-1) 3 (-1) i
= 2 i 2 +3 i
=5i-2
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/5
NOMBOR KOMPLEKS
Aktiviti 14.0
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/6
NOMBOR KOMPLEKS
1. a. i 7 = i 2 (3)i = (-1)i = -i
b. i 12 = i 2 (6) = (-1) = 1
c. i 20 = i 2 (10) = (-1) = 1
d. i 36 = i 2 (18) = (-1) = 11
e. 7i + 1
f. 8-i
2. a. 3+i, 3 -i
9 + 5i 9 5i
b. ,
4 4
3 + 5i 3 5i
c. ,
5 5
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/7
NOMBOR KOMPLEKS
INPUT
Dan ( 4 + 5i ) - ( 6 + 7i) = ( 4 6 ) + ( 5 7 )i
= -2 - 2i
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/8
NOMBOR KOMPLEKS
(b) Pendaraban
zw = (3 + 4i )( 2 3i )
= 3(2) + ( 4i) (-3i ) + ( 4i ) (2 ) 3( 3i )
= 6 12i2 + 8i - 9i
= 6 - i + 12
= 18 i
= x 2 - (yi)2 i2 = 1
= x 2 + y2
Contoh 14.3
a. 2 + 3i b. 3 + 4i
Penyelesaian
b. (3 + 4i)(-3-4i) = 9 16i
= 9 + 16 = 25
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/9
NOMBOR KOMPLEKS
(c) Pembahagian
6 8i
=
25
6 8i
=
25 25
x + iy = u + iv
Jika z = x + iy maka
konjugat z ialah x - iy
dimana konjugat ditulis
sebagai z = x iy
dan z z = x2 + y2
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/10
NOMBOR KOMPLEKS
Aktiviti 14.1
a. 3 + 9 b. 2 + 8 c. 8 - 16
2 2+i
a. b.
1+ i 1 2i
2 + 5i
c. x + iy =
1 i
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/11
NOMBOR KOMPLEKS
1. a. 3 + 3i
b. 2+2 2i
c. 8 4i
2. a. 8 + 2i
b. 11 + 9i
3. a 1i
b (1 + 3i)/5
4. a. x = 9, y = -7
b. x = 6/53 , y = 85/53
c. x = -3/2 , y = 7/2
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/12
NOMBOR KOMPLEKS
PENILAIAN KENDIRI 14
Anda telah menghampiri kejayaan. Sila cuba semua soalan dalam penilaian kendiri
ini dan semak jawapan anda pada maklum balas yang disediakan.
Jika ada masalah yang timbul, sila berbincang dengan pensyarah anda.
Selamat mencuba dan semoga berjaya.
2. Ringkaskan
2 3
a. i3 b. i9 c. d.
i2 i5
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 14/13
NOMBOR KOMPLEKS
Adakah anda telah mencuba dahulu????? Jika YA, sila semak jawapan anda.
1. a. 3 2i
b. 0.33 1.25i
2. a. i
b. i
c. 2
d. 3i
3. a. 3 7i TAHNIAH!!!!..Semoga
kejayaan sentiasa
b. 14 +16i
mengiringi kehidupan
c. 44 23i anda.
29 + 15 i
d.
13
3 + 11i
4. a.
13
19 17i
b.
25
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/1
NOMBOR KOMPLEKS
UNIT 15
RAJAH ARGAND
OBJEKTIF
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/2
NOMBOR KOMPLEKS
INPUT
Setelah mengetahui bentuk dan cara-cara mengolah operasi tambah, tolak, darab
dan bahagi bagi nombor kompleks, sekarang marilah kita melihat bagaimana
nombor kompleks boleh diwakilkan secara geometrik.
Perwakilan geometri nombor kompleks
Paksi khayal
Disebut sebagai garis terarah dalam satah
dua matra dengan asalan disebut kutub dan
paksi x sebagai paksi nyata dan paksi-y
sebagai paksi khayalan. ( Rajah 16.1)
Dengan menyatakan nombor kompleks
sebagai pasangan tertib ( x , y ), Paksi nyata
sistem koordinat Cartesan menjadi sesuai Rajah 15.1
untuk perwakilan geometri dan penggunaan ciri-ciri vektor.
O !!!
Gambar rajah Argand ni lebih
kurang sama seperti sistem
koordinat biasalah ye !!!! ..
1
OP dan OP masing-masing. Rajah sedemikian dikenali sebagai Rajah
Argand.
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/3
NOMBOR KOMPLEKS
P( x, y )
O x
P 1 ( x , -y)
Rajah 15.2
P( x, y )
r
y
O
x
x
Rajah 15.3
z = x + yi = r = x2 + y2
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/4
NOMBOR KOMPLEKS
diukur mengikut
Daripada rajah di atas tan = y/x
arah lawan jam
= tan 1 ( y/x)
Daripada rajah 15.3, kita juga boleh menyatakan x dan y dalam sebutan sin dan
kos iaitu x = r kos dan y = r sin
Ini bermakna ten tan gan
sin =
hipotenus
z = ( x + iy ) = r ( kos + i sin ) sebelahan
kos =
hipotenus
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/5
NOMBOR KOMPLEKS
Contoh 15.1
a. 1 i b. 3 + 4i
Penyelesaian
x
a. z = (12 + 12 = 2
Huj z = tan 1 (-1/1)
= tan 1( -1)
= - 45
(1, -1)
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/6
NOMBOR KOMPLEKS
Aktiviti 15. 1
1. Plotkan setiap nombor kompleks berikut pada rajah Argand yang berasingan
dan dapatkan modulus dan hujah dalam setiap kes
a. 3i
b. 1 + 2i
c. 3 5i
d. 5 + 12i
INGAT !!!!!
Untuk lakar Gambar rajah Argand
Paksi x : bahagian nyata
Paksi y : bahagian khayal
Modulus : x2 + y2
Hujah : tan-1 (y/x)
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/7
NOMBOR KOMPLEKS
1. a. y b. y
(1,2)
_
(0,3) huj = /2
x x
mod = 3 mod = 5
huj = /2 huj = tan 1(2)
y
(-5 , 12 ) y
x
c. d.
x
(3, -5 )
mod = 34 mod = 13
huj = tan-1 ( -5/3) huj = tan 1 ( 12/-5)
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/8
NOMBOR KOMPLEKS
INPUT
a. Operasi Penambahan,
y
P3 ( x1 + x2 , y1 + y2 )
P2 ( x2 , y2 )
Z2 Z1 + Z
P1 (x 1 , y1)
Z1
x
O
Rajah 15. 4
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/9
NOMBOR KOMPLEKS
P2 ( x2 , y2
)
P1 (x 1 , y1)
Z2 Z
Z1
x
-Z2
P4 ( x1 x2 , y1 y2 )
O
P2 ( -x2 , -y2 )
Rajah 15. 5
Modulus OP3 = z1 + z2 = ( x1 + x 2 ) 2 + ( y1 + y 2 ) 2
Contoh 15.2
Jika z1 = 3 + i dan z2 = -2 + 4i, tunjukkan pada satu gambar rajah Argand, garis-
garis yang mewakili z1 , z2 , z1 + z2 dan z1 - z2
Penyelesaian
y
B ( -2 , 4 )
C(1,5)
A(3,1
)
x
O
D(5,-3)
B ( 2 , -4 )
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/10
NOMBOR KOMPLEKS
OA = z1 = 3 + I dan z1 + z2 = 12 + 5 2
OB = z2 = -2 + 4I = 26
OC = z 1 + z2 = 1 + 5i Huj ( z1 + z2 ) = tan 1 ( 5/1 )
OD = z1 - z2 = 5 - 3I
z1 - z2 = 5 2 + (3) 2 = 34
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/11
NOMBOR KOMPLEKS
Aktiviti 15.2
a. z1 , z2 , z3 , z 4
b. z1 + z2 Untuk penyelesaian, sila rujuk
c. z3 + z 4 kepada contoh-contoh di atas
dengan teliti.
d. z1 - z2
e. z4 - z 1
f. z3 - z 2
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/12
NOMBOR KOMPLEKS
a. ( 2,3 ) , ( -3 , 5 ) , ( -4 , -3 ) , ( 5 , - 4 )
b. ( -1 , 8 )
c. ( -1 , - 7 )
d. (5,-2)
e. (3,-7)
f. ( -1 , -8 )
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/13
NOMBOR KOMPLEKS
PENILAIAN KENDIRI 15
Anda telah menghampiri kejayaan. Sila cuba semua soalan dalam penilaian
kendiri ini dan semak jawapan anda pada maklum balas yang disediakan.
Jika ada masalah yang timbul, sila berbincang dengan pensyarah anda.
Selamat mencuba dan semoga berjaya!!!
a. z2 z4
b. z 1 + z3
a. ( z1 + z2 )
b. 3z1 + 2z2
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/14
NOMBOR KOMPLEKS
y
z2 z4
1. a. 8 + 9i
Z2
Z4
b. -2
y
2,3
Z1
x
Z1 + Z3
Z3
-4 , -3
2. a.
y
2.5 , 1
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT 15/15
NOMBOR KOMPLEKS
4,8
y
b. 2z2
3z1 + 2z2 13 , 2
3z1
9 , -6
TAHNIAH!!!!..Semoga
kejayaan sentiasa
mengiringi kehidupan
anda.
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/1
NOMBOR KOMPLEKS
UNIT 16
NOMBOR KOMPLEKS
OBJEKTIF
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/2
NOMBOR KOMPLEKS
INPUT
Selain dari apa yang telah dibincangkan di dalam unit terdahulu iaitu perwakilan
nombor kompleks dalam bentuk Cartesian dan rajah Argand, nombor kompleks
juga boleh diwakilkan dalam bentuk Kutub (Polar) dan Eksponen.
Jika R adalah modulus dan adalah hujah bagi suatu nombor kompleks, maka
Contoh 16.1
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/3
NOMBOR KOMPLEKS
Penyelesaian
1. z = -5 + 2i
- i 0..38
= 5.39 e
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/4
NOMBOR KOMPLEKS
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/5
NOMBOR KOMPLEKS
Aktiviti 16.0
a. z = 4 ( kos 54 + i sin 54 )
a. 3 + 3i
b. 5 + 2i
c. 3 3i
d. 5 2i
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/6
NOMBOR KOMPLEKS
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/7
NOMBOR KOMPLEKS
INPUT
Contoh 16.2
Penyelesaian
1. a. ( kos - i sin )4 = kos 4 - i sin 4
b. 1
kos 2 + i sin 2 = ( kos 2 + i sin 2 )-1
= kos (-2 ) + i sin(-2 )
= kos 2 - i sin 2
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/8
NOMBOR KOMPLEKS
Contoh 16.3
Penyelesaian
1 (a) Z = ( 8 5i )3
Dapatkan modulus dan hujah bagi z = 8 5i
Modulus z = | z | = R = 8 2 + 5 2 = 64 + 25 = 89 = 9.43
Dan hujah = 360 tan 1 ( 5/8 )
= 360 32 = 328 8 - 5i terletak di sukuan 4
hujah dibaca sebagai
8 5i = 9.43 ( kos 328 + i sin 328 )
360 -
(b) ( -5 + 2i )1/4
Dapatkan modulus dan hujah bagi Z = 5 + 2i
Modulus z = | z | = R = 25 + 4 = 29 = 5.39
1
Dan hujah = 180 tan ( 5/5 ) -5 + 2i terletak
= 180 21.8 = 158.2 disukuan ke 2
-5 + 2i = 5.39 ( kos 158.2 + i sin 158.2 )
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/9
NOMBOR KOMPLEKS
Bagi k = 0
Bagi k = 1
( -5 + 2i )1/4 = 1.52 [kos (158.2+ 360 )/4 + i sin ( 158.2 +
360 )/4 ]
= 1.52 ( kos 129.6 + i sin 129.6)
Bagi k = 2
( -5 + 2i )1/4 = 1.52 [kos (158.2+ 720 )/4 + i sin ( 158.2 +
720)/4 ]
= 1.52 ( kos 219.6 + i sin 219.6)
Bagi k = 3
( -5 + 2i )1/4 = 1.52 [kos (158.2+ 1080 )/4 + i sin ( 158.2 +
1080)/4 ]
= 1.52 ( kos 309.6 + i sin 309.6)
Bagi k = 4
( -5 + 2i )1/4 = 1.52 [kos (158.2+1440 )/4 + i sin ( 158.2 +
1440)/4 ]
= 1.52 ( kos 339.6 + i sin 339.6)
TEOREM DE MOIVRE
(kos + i sin ) n = kos n + i sin n
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/10
NOMBOR KOMPLEKS
Aktiviti 16.1
a. ( -2 3i )3 b. ( -2 3i )1/3
c. ( 2 3i )4 d. ( 2 3i )1/2
INGAT !!!!!!
Bentuk Cartes : a + bi
Bentuk Kutub : R ( kos + i sin )
Bentuk Eksponen : Re i
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/11
NOMBOR KOMPLEKS
b. (-2 3i )1/3 = 3.6 1/3 [kos (236.3 + 360k )/3 + i sin (236.3 + 360k)/ 3]
Bila k = 0 ,
( -2 3i )1/3 = 1.53 ( kos 78.77 + i sin 78.77)
Bila k = 1 ,
( -2 3i )1/3 = 1.53 ( kos 198.8 + i sin 198.8 )
Bila k = 2 ,
( -2 3i )1/3 = 1.53 ( kos 318.8 + i sin 318.8 )
Bila k = 3 , ia tidak diterima kerana nilai hujah melebihi 360
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/12
NOMBOR KOMPLEKS
PENILAIAN KENDIRI 16
Anda telah menghampiri kejayaan. Sila cuba semua soalan dalam penilaian kendiri
ini dan semak jawapan anda pada maklum balas yang disediakan.
Jika ada masalah yang timbul, sila berbincang dengan pensyarah anda.
Selamat mencuba dan semoga berjaya!!!
a. ( 3 + 4i)4 b. ( -1 i ) 5
download@
http://math2ever.blogspot.com
B2001/UNIT16/13
NOMBOR KOMPLEKS
Adakah anda telah mencuba dahulu????..Jika YA, sila semak jawapan anda.
1. 5.831 210 58
2. 8 75
3. a. 36 197 b. 4 53
4. kos 3 = kos 3 - 3 kos sin 2
sin 3 = 3 kos 2 sin sin 3
TAHNIAH!!!!..Semoga kejayaan
sentiasa mengiringi kehidupan
anda.
download@
http://math2ever.blogspot.com