L4 | A MARIA | Martes, 1 de agosto del 2017 | La Voz de Galicia

RAMN EIRAS RECOMPILOU 500 MOTES DE XENTE E FAMILIAS FOCEGAS

Nos alcumes de Foz hai toda

a fauna imaxinable: curriolos, o
bfalo, o caldern, o mioco...
As fontes foron as xentes, os ra-
O mestre focense paces que falaban no colexio, os
fala esta tarde nas vecios, as familias, os avs, a
Xornadas de Historia quen escoitaba en conversas e de
quen colla verbas e expresins
Local, que organiza que a anotando. tamn a lite-
A Pomba do Arco ratura local. Froito do seu entu-
siasmo a recompilacin de uns
500 alcumes ou xentilicios polos
JOS ALONSO que son coecidos as familias de
FOZ / LA VOZ Foz; mis de mil palabras, que es-
tudou, e preto de 200 expresins.
Sendo un rapaz, con 23 anos, Ra- De todo elo falar hoxe pola tar-
mn Eiras regresou a Foz cunha de, a partir das oito e media, na
carreira feita e Casa da Cultura de Foz, na segun-
comezou a tra- da das conferencias das Xorna-
ballar de mes- das de Historia Local que orga-
tre no Mart- niza A Pomba do Arco.
nez Otero. Pa- Os alcumes teen proceden-
saron xa mis cias diversas: Os animais, os
de 30 anos. E peixes ou s arbores. Tamn dan
daquela em- conta dos destinos migratorios
pezou con un dalgns membros da familia, as
R. Eiras traballo, unha contamos co Cubano, Habana, O
afeccin, por Francs, sendo tamn numerosos
estudar e recompilar o vocabu- os que dan conta das profesins
lario propio, particular, de Foz. dalgns dos seus antepasados,
mesmo lembrando a profesins
xa desaparecidas como Os Can-
teiros ou os da saieira, referido
a producin do sain, unha grasa
que se extraa dos peixes e que
era utilizada como combustible.
Onde mis se daba o de alcu-
ar era na zona de beiramar, na
da ra, no Campo da Cabana, o
porto... porque gustaban de po-
erlle alcume nome, facendo
referencia a caractersticas per-
soais de cada un. As tes toda a
fauna imaxinable, empezando xa
polo bicho, tes tamn o bfalo, o
caldern, as conexas, os currio-
los, o cuco, a formiga, o gato, o go-
rrin, o mioco, nomes de peixes
e artes pesqueiras son moi tpi-
cos... despois hai moitsimos to-
pnimos, da procedencia da xen-
te a quen lles quedaba o nome.
Temos un Burela, Brasil, lareda-
no, zamorano, Rusia, o francs, o
cubano, Habana... E despois ta-
mn estn as onomatopeas, den-
de un pitinglis, porque falaba en
Onte, a primeira conferencia. Nas Xornadas de Historia Local
de Foz, que comenzaron onte tarde, proxectouse un documental
sobre salgazn e falou Xos Mara Leal.
ingls, ata un tal zazaraz, que Entusismame cando falan, e se-
era un tatabello. Temos un chis- go recollendo cousas, xiros, ex-
chs, porque tia un tic nos ollos presins, verbas.
e alumaba como unha farola, e E iso que a tradicin de alcuar
tamn os alcumes sexuais. Pero estase perdendo: Certo, porque
quizais o que mis me chamou a est mal visto. lxico. un sn-
atencin foron os alcumes pro- toma de educacin. Pero a xen-
cedentes de Amrica; un lemeo, te que os conserva non lles pare-
de Lima; un Juan pirulero, de Pe- ce mal. Moitas familias se coe-
r; temos unha mucama, que a cen mis polo alcume que polos
criada en Cuba..., explicou Eiras. apelidos. De feito hai guas tele-
Entre tanto onde escoller di fnicas locais que se fan as, cos
que non ten especial predilec- alcumes, para que a xente saiba
cin por algn: Non sabera di- mellor a quen se reren.
cir. segue, da a da, na sa la- O seu traballo , sen dbida,
bor: Gstame. Onde vou tomar publicable. Penso en facelo, pe-
caf hai moito marieiro e gs- ro cando o tea todo mis elabo-
tame escoitalo, aprender cousas. rado. De todo isto falar hoxe.

O OUTEIRO DE MONDOFORTE

Cine de vern (en Mondoedo)

vern rn, iso si, pasada a cancu-

O praia,
piscina e
ro; sesta
sombra dun
la e chegada a noite xa se
fai necesario unha chaque-
ta para poer, anda que s
sexa, por encima dos om-
Fran castiei- breiros.
Bouso ro, vagar e Teo mgoa de non ter
merenda proxectado ningunha espa-
no prado; volver s ori- olada desas nas que se ci-
xes ou fuxir moi lonxe; ta a Mondoedo, como por
e tamn cine, cine de exemplo no lme protago-
vern ao aire libre. Co- nizado por Fernando Este-
mo presta! so e Andrs Pajares e diri-
Algunhas administra- xido por Mariano Ozores
cins e colectivos pro- Padre no hay ms que dos
graman en poca estival (1982). Cara ao nal da pe-
ciclos de cine en prazas lcula un matrimonio de an-
que congregan diante da cins (Emilio Fornet e Ma-
gran pantalla a centos de ra lvarez) visita a casa
persoas desexosas de cu- na que habitan os protago-
brir o seu tempo de ocio nistas xunto cunha nutrida
unha vez que a noite ten prole de llos con intencin
vencido ao da. de mercala, algo que os ca-
Nos verns do ano tivos non queren que suce-
1999 ao 2001 tiven a sor- da. Para evitar que os com-
ANTN CAXOTO
te de proxectar pelculas pradores se interesen no in-
nunha mquina Philips moble provocan unha serie
de 35 mm. con lmpada de xenon de 2000 wats. de sucesos como goteiras ou fallos elctricos, o
que o Concello de Mondoedo mercara em- que leva a que Emilio Fornet escape dicindo: Es-
presa Sercine, de Salamanca, con motivo da ce- ta casa es como vivir en Mondoedo.
lebracin do centenario da chegada do cinema- Sen lugar a dbidas a pelcula que me gustara
tgrafo Cidade da Paula. Ao longo do ano orga- proxectar este vern El bar (2017), de lex de
nizbanse pases en diferentes lugares e, coa che- la Iglesia que est inspirada nun local de hosta-
gada do vern, instalbase na Praza do Concello lara do madrileo barrio de Malasaa chamado
unha pantalla de 7x4 metros e todo o necesario Palentino, un dos locais con mis carisma de
para as proxeccins. Un da semana, como m- Madrid. O mtico bar est rexentado por Casto
nimo, proxectbase algunha pelcula. e Lola; e resulta que Lola Dolores Lpez Re-
As estrelas do celuloide estaban e estn encan- jes, natural de Mondoedo e residente en Ma-
tadas de pasearse polas pantallas das prazas das drid desde a dcada dos setenta.
vilas para servir de inspiracin aos soos de ve- * Fran Bouso escritor e mestre.