You are on page 1of 253

T NG HA

TRONG H THNG IN
B mn H thng in
i hc Bch Khoa H Ni

11/21/2011 Ging vin: Nguyn Xun Tng & Nguyn Th Anh


nx_tung-htd@mail.hut.edu.vn
Gio trnh
2 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T ng ha h thng in -  Automation in Electrical


GS. Trn nh Long Power Systems A. Barzam
Gio trnh
3 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Automatic Power System  Power System Stability and


Control - V.A. Venikov Control P. Kundur
Gio trnh
4 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Operation and Control in  Control and automation of


Power Systems- P. S. R Murty electric power distribution
systems J. Northcote
Gio trnh
5 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Kha hc online ti trang web ca NPTEL


 Trang ch: http://nptel.iitm.ac.in/
Trang v Power Systems Operation and Control:
http://14.139.160.11/video.php?courseId=1023
hoc trn Youtube:
http://www.youtube.com/user/nptelhrd
cng mn hc
6 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Chng m u: Gii thiu chung v t ng ha trong HT v


cc vn lin quan
 Chng 1: T ng ng li cc ngun in
 Chng 2: T ng chuyn i ngun in
 Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
 Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
 Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng
trong HT
 Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong
HT
 Chng 7: T ng ha li in phn phi v t ng ha trm
bin p
7

Chng m u
Gii thiu chung
 S cn thit ca vic t ng ha trong
HT
 Cc qui tc v bn v dng trong t ng
ha
 Cc k hiu thng dng
S cn thit ca vic t ng ha
8 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc loi s c trong HT:


Din bin nhanh, d lan rng
Khng loi tr nhanh: gy tc hi nghim trng
Do thi gian rt ngn nn bt buc phi c cc thit b t ng pht hin
v x l cc trng hp ny
 Nhiu thao tc t ng d gy nhm ln: my t ng s lm
tt hn con ngi, loi tr c cc sai st, tng chnh xc.
 My t ng cho php theo di lin tc v kp thi iu chnh
Cc qui tc dng trong bn v
9 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc loi s :
S khi:
 Th hin chc nng ca cc phn t
 Mi lin h gia cc phn t ny
 Trnh t hot ng ca c cu c thit k
 Khng th hin chi tit ca tng khu
Cc qui tc dng trong bn v
10 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc loi s :
S khai trin
 Khng v y cc phn t m th hin chi tit mi lin h, trnh t
vn hnh gia chng
 S khai trin mt chiu (dc); S khai trin xoay chiu (ac); S
mch tn hiu, chiu sng...
 Thch hp cho mc ch sa cha, u ni dy gia cc phn t
Cc qui tc dng trong bn v
11 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

S tng hp: th hin y cc phn t ca s


 Th hin c trnh t lm vic ca cc phn t
 S phc tp, kh theo di
 Vi cc c cu n gin c th dng loi s ny
 Vi cc c cu phc tp: dng thm cc s khai trin
Cc qui tc dng trong bn v
12 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S biu din c v trng thi khng in:


My ct trng thi m
Cun dy rle khng mang in
C ghi ch vi cc trng hp c bit
K hiu dng trong bn v
13 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mt s k hiu thng gp
Tip im my ct

 Tip im trng thi m:

 Tip im trng thi ng


K hiu dng trong bn v
14 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mt s k hiu thng gp
Tip im rle:

 Tip im trng thi thng m

 Tip im trng thi m, m chm

 Tip im trng thi m, ng chm


K hiu dng trong bn v
15 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mt s k hiu thng gp
Tip im rle:

 Tip im trng thi thng ng

 Tip im trng thi ng, m chm

 Tip im trng thi ng, ng chm


K hiu dng trong bn v
16 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mt s k hiu thng gp

Cun dy: C Cc U I
Cun ng Cun ct Cun Cun dng
my ct my ct in p in

Rle c k hiu theo tn gi:


 Rle dng in: RI
 Rle in p RU
 Rle thi gian: RT
 Rle trung gian: RG Rle trung gian hot ng c tr: RGT...
Cc phn t trn s c nh s th t d phn bit:
 1BU; 2BU; 3RI; 4RI; 5RT; 6RG; 7RGT... 1
2
 Tip im ca rle c nh ch s 3

 1RT1; 1RT2 hoc 1RT1; 1RT2 hoc 1RT-1; 1RT-2... 4RG


V d
17 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Tn hiu

S bo v qu dng vi bin dng in t trn hai pha


(p dng cho li in c trung tnh cch in)
V d
18 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Trnh
t
c
s
Mch tn
hiu

Mch khai trin in xoay chiu Mch khai trin in mt chiu


Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
19 Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT

Chng 01
T ng ng li cc ngun in
 Auto Reclose (AR) hoc 79
 T ng li (TL)

79
L do s dng thit b TL
20 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S liu thng k i vi ng dy trn khng:


80-90% h hng: s c thong qua
 Ngng 80% Li 6-110kV
 Ngng 90% Li t 220kV tr ln
10-20% cn li: s c duy tr v bn duy tr
 Do vy:
Trong a s cc trng hp: c th cho php ng li ng dy sau s
c v xc sut thnh cng s ln
S dng thit b TL: lm nhim v t ng ng tr li my ct ng
dy sau mt khong thi gian c ci t trc
 Nhanh chng khi phc li vic cung cp in
 Nng cao c tnh n nh ca h thng so vi khi khng c TL (ng dy b ct in
ko di, gim kh nng lin kt truyn ti gia cc khu vc)
L do s dng thit b TL
21 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S c thong qua:
Nguyn nhn gy nn s c c th t loi tr
 Phng in tm thi b mt s do st nh
 Cy ci chm vo ng dy do gi to...

 S c bn duy tr:
Nguyn nhn gy s c c th b loi tr sau khi
h quang chy vi ln
 Vt l ri vo ng dy c th b h quang t chy
sau khi ng ct li ng dy vi ln

 S c duy tr
Nguyn nhn gy ra s c khng th t loi tr
 t dy, nt v s, qun tip a ng dy...
Phn loi thit b TL
22 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Theo s ln t ng li:
TL mt ln: thng p dng cho li in t 220kV tr ln
TL hai ln: p dng cho cp in p t 110kV tr xung
 ng li nhiu ln nh hng xu n tnh n nh ca h thng
 Xc sut thnh cng thp (<10% vi ln TL th hai)
 Tng mc hao mn my ct (MC ch cho php ng ct mt s ln gii hn
sau phi bo dng)
 Mc phc tp ca s
Phn loi thit b TL
23 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Theo s pha thc hin TL


TL 3 pha: dng cho cp in p t 220kV tr xung
TL 1 pha: dng cho cp in p 500kV
 Khi s c pha no: ct v TL ring pha
 H thng rle phi c chc nng la chn pha s c
 My ct: c b truyn ng ring tng pha

TL 1 pha dng cho li 500kV: ch yu l s c mt


pha
 Cc thit b l loi mt pha: bin p mt pha
 Khong cch pha-pha ln
Khi ct pha s c th hai pha cn li vn hot ng:
gi c lin kt gia cc phn ca h thng m
bo tnh n nh (yu t quan trng)
TL mt pha khng thnh cng: ct c 3 pha
Phn loi thit b TL
24 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Theo thi gian thc hin t ng li:


TL nhanh (Rapid AR): thi gian TL rt ngn (0.35-1 giy) thng ch
m bo thi gian kh i-on
 m bo nhanh chng cung cp in tr li
 Gim thiu mc mt ng b khi cn ng li gia hai ngun in
 Gim nh s mt n nh.
TL c thi gian (Delayed AR): thi gian TL c ko di m bo
nguyn nhn gy s c c th c loi tr hon ton. Khi cc phn ca
HT c lin kt bi nhiu ng dy th c th p dng TL c tr.

Thc t: m bo xc sut thnh cng:


 Ln 1: tTL = 0.3-2 giy
 Ln 2: tTL = 10-15 giy
 Ln 3: tTL = 1-5 pht
Phn loi thit b TL
25 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Theo cp in p thc hin t ng li:


TL cp trung p: mc tiu ca TL l gim thiu thi gian mt in
TL cp cao p: mc tiu chnh l m bo tnh n nh ca h thng.
Cc yu cu i vi thit b TL
26 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thit b TL phi m bo ng s ln tc ng:


Trnh trng hp ng vo im s c nhiu ln c th gy h hng
my ct v nh hng xu n h thng
 TL phi m bo lun khi ng ng vi mi trng hp s
c: m bo tin cy ca thit b TL
 Thit b TL phi c kha trong mt s trng hp:
Khng tc ng ng li i vi my bin p, my pht, thanh gp
trnh vic s c lan rng
 Bo v chnh ca my bin p (BV so lch, rle hi..) hot ng: chc chn s
c trong MBA Khng nn thc hin TL. Trong trng hp ny thng c
nhn vin vn hnh ra khu vc MBA kim tra bng mt v i lnh ca iu
cp trn
Khi ct my ct bng tay: c ch tch ng dy ra khi vn hnh
(bo dng, thay th..) khng c TL
Cc yu cu i vi thit b TL
27 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thit b TL phi c kha trong mt s trng hp:


Khi ng my ct bng tay nu MC li ct ra ngay: cn s c trn
ng dy cha c pht hin (vd: qun cha tho tip a ng
dy..) Khng nn t ng li.
 Khi ph ti b ct ra do vic sa thi ph ti theo tn s
Khi bo v chng hin tng my ct t chi tc ng lm vic
Trong mt s trng hp thit b TL c th b kha khi dng s c
qu cao (s c gn). Vic pht hin s c gn c th thc hin bng
cch t thm chc nng bo v qu dng mc cao.
Cc yu cu i vi thit b TL
28 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thit b TL phi c kha trong mt s trng hp:


Khi xy ra dao ng in: nu my ct b ct ra do hin tng dao
ng in th nn kha TL n khi no h thng tr v trng thi n
nh.
Vi li phn phi: khng nn TL nu trn ng dy vn cn in
 in p trn ng dy vn cn duy tr mt khong thi gian ngn do cc
ng c ln vn tip tc quay theo qun tnh
 Nu TL ngay khi in p ny cha gim hn: c th xy ra vic ng khng
ng b gy nguy him cho ng c
Vi ng dy cao p v siu cao p: kha TL khi s c 3 pha
 Him khi khi xy ra s c 3 pha
 Nu xy ra s c 3 pha: thng khng phi s c thong qua (qun tip a di
ng ground straps)
 Nn kha Tl trong trng hp ny
Cc phng php khi ng thit b TL
29 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mc ch: ch cho php TL khi ng khi c yu cu


 S khi ng thay i ty theo hng sn xut, tuy nhin phng php
chung l da vo (theo khuyn co ca tiu chun IEEE Std C37.104):
 Khi ng bng thit b bo v rle
 Khi ng bng tip im ph ca my ct
Cc phng php khi ng thit b TL
30 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Khi ng bng thit b bo v rle - Khi c s c trn ng dy, thit b


bo v rle hot ng s:
 a tn hiu ng MC
Ngun
 Khi ng thit b TL BV TL
Khi ng
Ct

 c im:
 S n gin, m bo TL khi ng vi mi trng hp ng dy b ct ra
do s c
 Khi ct MC bng tay: TL khng khi ng (ng)
 Khi ng MC bng tay, nu c s c trn ng dy, MC ct ngay ra: TL s hot
ng
 Vi cc thit b TL hin i - Cm TL khi ng my ct bng tay:
Khi c tn hiu ng MC bng tay (tip im ph) >> a tn hiu vo rle kha tm thi chc
nng TL >> chc nng TL s c gii tr sau khi MC trng thi ng trong khong thi
gian di no .
Cc phng php khi ng thit b TL
31 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Khi ng bng tip im ph {my ct & kha iu khin}


 TL li s c khi ng bt c khi no c s khc nhau gia trng thi thc ca MC
(th hin qua tip im ph 52b) v trng thi ca kha iu khin my ct
 Tip im 52b: s ng khi MC trng thi m
 Tip im ca kha iu khin (slip contact) s m ra khi MC c m bng tay v ng li khi
MC c ng bng tay

+ -
Kha iu khin (K) My ct
Rle
52b TL

 c im
 Khi ng dy gp s c- MC ct ra: tip im ph MC ng + Tip im kha K
ang ng >> Khi ng TL
 Khi ng/ct MC bng tay: tip im ph MC v tip im ph kha K cng v tr
>> khng khi ng (ng)
Cc phng php khi ng thit b TL
32 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Kha iu khin

T iu khin ngn l

My ct ngoi trm
Cc i lng thi gian trong qu trnh TL
33 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

1 2

Tip im chnh ri nhau Tip im dp h quang tch ri


Dng in chy qua tip im H quang xut hin
dp h quang

3 4

H quang b dp tt Tip im v tr m hon ton

Qu trnh ct my ct (my ct GL314 Areva)


Cc i lng thi gian trong qu trnh TL
34 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

S c xut Bo v tc Bo v tr
hin ng v
Bo
v Thi gian lm
vic ca bo v H quang
tn ti
My ct
Cun ct Tip im H quang Tip im Cun Tip im
c cp tch ri b dp tt m hon ng chm
in H quang ton c cp nhau
xut hin in Tip im
ng hon
Thi gian cht (khng in) ton

Sn sng cho ln
Thi gian cht ca TL di xung ng s c tip theo
Thit b TL
TL c TL gi
khi ng xung ng Thi gian sn sng (gii tr)
Cc i lng thi gian trong qu trnh TL
35 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thi gian lm vic ca bo v: t khi bo v khi ng >> pht tn hiu ct


MC.

 Thi gian ct MC: cun ct mang in >> h quang dp tt

 Thi gian tn ti h quang trong MC: cc u tip xc chnh ca MC ri nhau


(h quang pht sinh) >> h quang b dp tt.

 di xung ng ca TL: l khong thi gian tip im u ra ca thit b


TL cn gi trng thi ng

 Thi gian ng ca MC: cun ng MC mang in >> tip im chnh MC


chm nhau
Cc i lng thi gian trong qu trnh TL
36 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thi gian kh i-on: l thi gian cn thit khng kh xung quanh im s c


khi phc li mc cch in cn thit (cc i-on tn mt) m bo h
quang khng pht sinh tr li khi cp in cho ng dy. Cc yu t quyt
nh:
 Cp in p << l yu t ng vai tr quan trng
 Khong cch gia cc phn mang in
 Dng in s c ; thi gian tn ti s c
 in dung ca cc phn t ln cn, tc gi, iu kin mi trng
tkh i-on= 0,07-0,5 (giy) (vi cp in p t 35-500kV)
 Thi gian t ng tr li tTL: TL c khi ng >> cun ng mang in
 Thi gian sn sng: thit b TL gi tn hiu ng >> sn sng cho ln s c
tip theo
 Thi gian cht (thi gian khng in): h quang b dp tt >> tip im chnh
MC tip xc tr li
 Thi gian nhiu lon: s c pht sinh >> MC ng li thnh cng
37 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Tnh ton ci t thng s


Tnh ton ci t thng s
38 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

ng dy mt ngun cp (TL 3 pha):


 TL ln th nht: tTL chn theo 2 iu kin
(1)
 iu kin kh i-on: tTDL = K at (tkhu ion td MC ) (1)
 Theo iu kin sn sng cho ln lm vic k tip ca b truyn ng MC (cng l xo,
(2)
phc hi p sut kh...): tTDL = K at tsan sang (2)
Chn theo gi tr ln nht tnh c t hai iu kin trn
lan1 (1) (2)
tTDL = max{tTDL ; tTDL }
 m bo s thnh cng ca TL th thi gian TL ln th nht c th c c ko
di 2-5 giy (35kV)

 TL ln th hai: chn theo gi tr ln nht ca


 Ty theo kh nng dp h quang ca MC nu gp s c trong ln ng ny
 Theo iu kin kh kh i-on
 tTL > tkhi phc kh nng ct

 tTL > tkh i-on tng MC


Tnh ton ci t thng s
39 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

ng dy hai ngun cp (TL 3 pha):


TL1 TL2

HT1 MC1 MC2 HT2


BV1 BV2

U1< U2<

 Thi gian lm vic ca cc bo v: tBV1 <tBV2 (pha 1 ct ra trc khi c s c)


 Thi gian TL pha 1:
 Phi ln hn thi gian lm vic chnh nhau gia BV1 & BV2 trnh ng vo s c
 Phi ch thm thi gian ct MC pha 2 v thi giankh i-on sau khi ct pha 2
 Do vy: tTDL1 (t BV 2 t BV 1 ) + tcat MC 2 + tkhu i on

 Do ng my ct 1 mt mt khong thi gian tr nn c th gi xung ng sm hn:

tTDL1 {(t BV 2 t BV 1 ) + tcat MC 2 + tkhu i on } td MC1 + tdu phong

 TL 2 ch thc hin khi ng thnh cng pha i din (c th kim tra


ng b hoc khng)
Tnh ton ci t thng s
40 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

ng dy hai ngun cp (TL 3 pha):

TL1 TL2

HT1 MC1 MC2 HT2


BV1 BV2

U1< U2>

 m bo an ton: trnh ng c hai ngun vo ngn mch cn tn ti:


kim tra xem trn ng dy c cn in p hay khng in p s bng 0
khi ct hon ton c hai pha.
 TL1 ch tc ng khi ng dy khng mang in: dng cc rle in p thp kim
tra (U1<)
 TL2 ch tc ng khi ng dy c ng li thnh cng t pha 1: dng cc rle
in p cao (U2>).
Cc loi t ng li khc
41 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T ng li khng ng b:
 n gin v nhanh chng t ng li cc ngun : c th s dng thit
b t ng li khng kim tra ng b
Vic t ng li khng ng b c th dn n dao ng cng sut. Nu
thi gian dao ng b ko di: phi m my ct tch ring cc phn ca h
thng.
Phng php TL khng ng b cho php dng nu dng in cn bng
khi ng MC m bo nh hn mt gi tr cho php

HT1 HT2

Khng kim tra


ng b
Cc loi t ng li khc
42 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T ng li khng ng b - Phm vi p dng:


S thay th khi ng my ct: khi ng my ct s xut hin dng in
cn bng.
' '
E' X HT 1 Xd X HT 2 E
'
1 2

Sut in ng & in khng qu ca hai pha h thng


E' ; X ' ; X d
& in khng ng dy

' 2 E'
Tr s dng in cn bng ln nht: I cbmax = ' '
(gi thit S qu hai pha bng nhau)
X HT 1 + X d + X HT 2

' ( 3)
Nu: I cb max I N dau cuc th c th cho php dng phng php t
ng li khng ng b
Cc loi t ng li khc
43 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T ng li nhanh
Sau khi my ct trn ng dy m: cc vector in p hai pha u
ng dy b mt ng b v gc lch tng i gia hai vector ny thay
i theo thi gian
Nu c th cho php t ng li trong thi gian rt ngn: bin thin
gc lch s nh >>> khi ng li my ct s khng cn kim tra ng b
v ln dng cn bng
Thi gian TL
HT1 HT2
rt ngn

Khng kim tra


tTL (tng) = 0.35 1 giy
ng b

EHT1 EHT2 EHT1 EHT2 EHT1 EHT2


gc lch bnh
gc lch tng ln t
thng
gc lch tng ln
nhiu
Cc loi t ng li khc
44 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T ng li mt pha
Phm vi p dng: cc ng dy siu cao p (>330kV)
L do s dng:
 Li siu cao p ch yu xy ra s c mt pha
 Cc thit b l loi mt pha: bin p mt pha
 Khong cch pha-pha ln
 Gi vai tr lin kt trong h thng in Cn gim thiu vic ct hon ton
ng dy:
 TL 1 pha ch ct pha s c
 Hai pha cn li vn hot ng: m bo tnh n nh (yu t quan trng)
Cc yu cu:
 My ct phi truyn ng ring tng pha
 Thit b bo v c chc nng chn pha s c: s phc tp
 TL mt pha khng thnh cng: ct c 3 pha
Cc loi t ng li khc
45 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T ng li mt pha
Nhc im:
 Ch vn hnh khng i xng gy ra dng th t nghch nh (I2) hng ti
cc my pht
 Gy nhiu cc ng dy thng tin ln cn
 Thi gian kh i-on ko di hn do in p cm ng xut hin trn pha ct
in: in p cm ng ny xut hin do cc lin h v in cm & in dung
gia hai pha ang mang in v pha ct in hai u.
46 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Phi hp thit b bo v rle


& thit b t ng li
Phi hp thit b BVRL & TL
47 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mc ch Phi hp gia thit b bo v rle (BVRL) & thit b


t ng li (TL)
Loi tr nhanh chng s c
Gim thi gian ngng cung cp in (cho cc trng hp s c thong
qua)
Thc hin: theo 02 hng
 C BVRL hot ng nhanh v khng chn lc sau hiu chnh li bng
thit b TL
 Thc hin t ng li v sau s dng bo v (loi ct nhanh khng chn lc)
loi tr nhanh cc trng hp s c duy tr.
Phi hp thit b BVRL & TL
48 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Tng tc BVRL trc khi thc hin TL


B2 B3

1 2 3

t~0 giy

Trang b cc bo v qu dng (I>) cho cc phn on


Phn on u ngun:
 Mt b TL
 M b bo v qu dng ct nhanh c chnh nh:
 Thi gian tc ng tc thi (t~0 giy)
 Bo v (tc ng vi mi s c) trn ton b cc phn on chnh >> khng chn lc
 Khng tc ng khi s c sau cc nhnh r (VD: sau B2; B3..) gim s ln tc ng ca
bo v u ngun
Phi hp thit b BVRL & TL
49 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Tng tc BVRL trc khi thc hin TL


B2 B3

1 2 3

N2
t~0 giy

Hot ng
Gi thit s c ti N2
Bo v (I>>) ct tc thi my ct u ngun, loi tr s c
Thit b TL hot ng:
 Kha tm thi bo v ct nhanh (I>>)
 ng li my ct
 ng li thnh cng: sau mt thi gian s m kha (I>>)
 ng li khng thnh cng: cc bo v chn lc (I>) s tc ng (bo v phn on 2)
Phi hp thit b BVRL & TL
50 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Tng tc BVRL trc khi thc hin TL


B2 B3

1 2 3

t~0 giy

c im
Cc s c lun c loi tr tc thi trong ln xut hin th nht >> c tc
dng tt vi cc s c thong qua
My ct u ngun phi hot ng nhiu >> tng hao mn
Thch hp vi cc ng dy c t phn on
Phi hp thit b BVRL & TL
51 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Tng tc BVRL sau khi thc hin TL


1 2 3

t1 giy t2 giy t3 giy


t~0 giy t~0 giy t~0 giy

Trang b cc bo v qu dng (I>) & (I>>) & TL cho cc phn on


Bo v qu dng ct nhanh c chnh nh:
 Thi gian tc ng tc thi (t~0 giy)
 Bo v ton b phn on v mt phn phn on tip theo >> khng chn
lc (c vng chng ln bo v)
 a vo lm vic sau khi TL
Phi hp thit b BVRL & TL
52 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Tng tc BVRL sau khi thc hin TL


1 N2 2 3

t1 giy t2 giy t3 giy


t~0 giy t~0 giy t~0 giy

Hot ng
S c ti N2 (ti vng chng ln phm vi bo v)
Bo v c thi gian (I>) ti phn on 1 & 2 hot ng
Sau khong thi gian t2 : bo v ti phn on 2 ct s c
TL2 c khi ng
 M kha (I>>) ca ring phn on 2
 ng li my ct phn on 2:
 TL thnh cng: sau kha (I>>)
 TL khng thnh cng: bo v (I>>) ct tc thi s c
Phi hp thit b BVRL & TL
53 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Tng tc BVRL sau khi thc hin TL


1 2 3

t1 giy t2 giy t3 giy


t~0 giy t~0 giy t~0 giy

c im
Bo v ct nhanh ch c tc dng loi tr nhanh khi s c duy tr khi thc
hin t ng li
C th p dng cho li in c nhiu phn on
Ln s c u tin c loi tr bi cc bo v c thi gian: c th tng
kh nng bin s c thong qua thnh s c duy tr
Phi hp thit b BVRL & TL
54 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T ng li tng on theo th t
1 2 3

t~0 giy t~0 giy t~0 giy


tTL1 tTL2 tTL3

Trang b cc bo v qu dng (I>) & (I>>) & TL cho cc phn on


Bo v qu dng ct nhanh c chnh nh (khng kha):
 Thi gian tc ng tc thi (t~0 giy)
 Bo v ton b phn on v mt phn phn on tip theo >> khng chn
lc (c vng chng ln bo v)
Thit b TL hot ng phn cp: gn ngun ng trc, xa ngun
ng sau: tTL1 < tTL2 < tTL3
Phi hp thit b BVRL & TL
55 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T ng li tng on theo th t
1 N2 2 3

t~0 giy t~0 giy t~0 giy


tTL1 tTL2 tTL3

Hot ng
S c ti N2 (ti vng chng ln phm vi bo v)
Bo v ct nhanh (I>>) ca c phn on 1 & 2 c th tc ng
TL1 & TL2 c khi ng:
 TL1 gn ngun nn tc ng trc: thnh cng (v s c trn phn on 2)
 Sau kha bo v ct nhanh phn on 1 (I>>)
 TL2 m ht thi gian tip sau :
 Nu s c ti N2 l thong qua th TL2 thnh cng
 Nu TL2 khng thnh cng: bo v (I>>) ca phn on 2 ct tc thi s c
Phi hp thit b BVRL & TL
56 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T ng li tng on theo th t
1 2 3

t~0 giy t~0 giy t~0 giy


tTL1 tTL2 tTL3

c im
Mi loi s c u c loi tr bng bo v ct nhanh
C th p dng cho li in c s phn on bt k
Cc h cui ngun c thi gian t ng li ko di: tng thi gian ngng
cung cp in
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
57 Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT

Chng 02
T ng chuyn i ngun in
 Auto Transfer to Reserve Supply (ATS)
 T ng ngun d phng (TD)
L do s dng thit b TD
58 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Nu cc h tiu th ch c cp t mt ngun: s c ngun >> mt in

 Nhiu loi ph ti khng cho php mt in: phi c h thng in d phng


 Vi t my nhit in, mt in t dng trong khong 20-30 giy c th dn ti ngt
s vn hnh ca ni hi >> mt nhiu gi vn hnh li t my
 Mt s qu trnh trong nh my ha cht nu mt in lu hn 3 giy c th phi
khi phc li t u

 Phng thc vn hnh ca ngun (thit b) d phng:


 Vn hnh song song: khng kinh t
 trng thi d phng khng mang in: m bo thao tc nhanh >> s dng
thit b TD t ng thao tc i ngun (thi gian mt in <1-2 giy)
V d v ng dng ca thit b TD
59 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

TD ng dy TD my bin p TD thanh gp

H thng
F1 F2 F3

TD1 TD2 TD3 DP

TD t my diezen d phng TD cho h thng t dng trong nh my in


Cc yu cu i vi thit b TD
60 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thit b TD phi tc ng khi phn t lm vic b mt in v bt c


l do g, k c trng hp ngn mch trn thanh ci h ph ti (tr
trng hp sa thi theo tn s)
 Thit b TD ch ng ngun du phng khi ct hon ton ngun
chnh:
 Trnh vic ng khng ng b gia hai ngun
 Trnh vic ng thm ngun vo im s c
 Thit b TD phi c thi gian tc ng nhanh gim thi gian ngng
cung cp in
 ngn chn kh nng ng ngun d phng vo ngn mch duy tr
nhiu ln: thit b TD ch tc ng mt ln
Cc yu cu i vi thit b TD
61 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Khi thc hin thao tc TD phi m bo iu kin t khi ng ca


cc ng c c th ct bt mt s ng c khi ng ngun d
phng
 C kh nng phi hp tng tc thit b bo v rle vi mc ch
loi tr nhanh s c khi ng ngun d phng
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
62 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Phng php khi ng thit b TD: 2 cch


Dng tn hiu t tip im ph my ct: tip im thng ng
Ch bnh thng:
Cun ng ca 2MC khng c in

1MC ng 2MC m

1MC3 2MC1
+ C -
m ng

Ch s c: 1MC b ct ra
Cun ng ca 2MC c cp in >> ng 2MC

1MC ct 2MC m

1MC3 2MC1
+ C -
ng ng
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
63 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Phng php khi ng thit b TD:


Dng tn hiu t tip im ph my ct:
 c im: nu ngun cp b ct t u
ng dy, my ct 1MC khng m ra >>
s khng hot ng
 Khc phc: dngrle in p thp (U<)
kim tra tnh trng ca ngun cp >> S
khi ng c dng rle in p thp

U<
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
64 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Phng php khi ng thit b TD: 2 cch


S khi ng TD c rle in p thp (U<)

Khi thanh gp mt in v bt c
l do g: rle in p thp (3U<)
khi ng
Khi (3U<) khi ng s cp in
cho rle thi gian 5RT
Sau mt khong thi gian tr:
5RT s cp in ti cun ct ca
1MC >> ct 1MC
Khi 1MC c ct ra th s
TD s khi ng nh bnh
thng.
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
65 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Phng php khi ng thit b TD: 2 cch


S khi ng TD c rle in p thp (U<)

c im:
Nu thit b lm vic v d
phng ly in chung t mt
ngun th phng php ny
khng cn thit.
S s tc ng nhm khi t
cu ch u ra ca bin in p
(9BU)
Khc phc: s dng hai rle in
p thp u ni tip tip im
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
66 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Khc phc: s dng hai rle in p thp u ni tip tip im


 Nu t cu ch: ch mt trong hai rle in p thp hot ng >> mch in
cp cho 5RT h mch
 Nu thanh gp mt in: c (3U<)&(4U<) tc ng: mch in cp cho 5RT
khp kn >> khi ng TD

S hai rle in p thp u ni tip


Cc nguyn l p dng trong thit b TD
67 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Nguyn tc m bo thit b TD ch tc ng mt ln
Dng rle trung gian loi thng m, m chm (6RGT):
 Bnh thng: 1MC ng
1MC ng > 1MC3: m
1MC2: ng -> 6RGT c in
6RGT c in > Tip im 6RGT: ng
2MC: ang m -> 2MC1: ng

Mch ng 2MC: khng c in


(+) -> 1MC3 -> 6RGT -> 2MC1 -> C -> (-)
(m) (ng) (ng)
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
68 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Nguyn tc m bo thit b TD ch tc ng mt ln
Dng rle trung gian loi thng m, m chm (6RGT):
 Khi s c: 1MC b ct ra
1MC ct > 1MC3: ng
1MC2: m -> 6RGT mt in
6RGT mt in > Tip im 6RGT: m chm
2MC: ang m -> 2MC1: ng

Mch ng 2MC: c in khi 6RGT ang m


chm
(+) -> 1MC3 -> 6RGT -> 2MC1 -> C -> (-)
(ng) (m chm) (ng)
Khi 6RGT m hon ton: mch ng h mch
v khng th tc ng ln 2.
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
69 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Kim tra s sn sng ca ngun d phng


Thao tc TD ch c tc dng khi ngun d phng c in p trong
ngng cho php: s dng rle in p cao (U>) kim tra trng
thi ngun d phng

U>
S tng th ca thit b TD
70 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

S TD cho ng dy
71 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Tnh ton chnh nh thit b TD


Chnh nh
72 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thi gian m chm ca 6RGT:


Trong thi gian m chm ca 6RGT: mch ng cn c cp in
Thi gian m chm phi ln hn thi gian ng my ct
t6RGT = Kat x tng 2MC
Chnh nh
73 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 in p khi ng ca rle in p thp {3U<} & {4U<}


 S c ln cn ngun cp (N1): in p trn thanh gp gim thp ti Ud(N1) --> rle
khng c php tc ng
 S c ti ln cn thanh gp (N2): in p trn thanh gp gim ti Ud(N2): rle
khng c php tc ng.
 Chnh nh: Ukhi ng= min{Ud(N1) ; Ud(N2) }/Kat vi Kat=1.2-1.3

N1

Ud=?

N2
Chnh nh
74 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 in p khi ng ca rle in p cao {8U>}


 Rle in p cao {8U>} kim tra s sn sng ca ngun lm vic  khi in p
ngun ny trong ngng cho php th rle c php hot ng
 Chnh nh: Ukhi ng= Kat x Unh nht cho php vi Kat=1.2-1.3
Chnh nh
75 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thi gian lm vic ca rle thi gian 5RT


 S c ln cn ngun cp (N3): cn m bo loi tr hon ton s c ny trc khi
ng ngun d phng : t(1)5RT > tcc bo v ti thanh gp u ngun
 Phn tch tng t vi cc s c ti ln cn thanh gp ph ti (N4):
t(2)5RT > tcc bo v ti thanh gp ph ti
 Do vy t5RT= max{t(1)5RT ; t(2)5RT} + td tr
N3

N4
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
76 Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT

Chng 03
T ng ha ng b cc ngun in
 Automatic Synchronization
 Chc nng kim tra ng b (25)
Ha ng b trong h thng in
77 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 L thao tc cn thit a my pht in vo lm vic cng vi h


thng hoc kt ni gia hai h thng.

 Yu cu: dng in cn bng trong lc ha ng b phi nh nht,


gim thiu st p v dao ng cng sut

 C hai phng php ha ng b:


 Ha ng b chnh xc
 T ha ng b
Phng php ha ng b chnh xc
78 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

S ha ng b

Trnh t thao tc
 My pht c kch t - quay ti tc
ng b
 Kim tra cc iu kin ha
 Cng th t pha
U H = U F UH UF
 in p bng nhau: H
 Tc gc (tn s) bng nhau: H = F = db F
 Gc lch tng i gia vecto in p hai pha bng Gc lch
khng: = U ,U = 0
H F
 Khi cc iu kin ha m bo: ng my ct ha
Phng php ha ng b chnh xc
79 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Dng in cn bng xut hin ti thi im ha

E H E F S thay th
XH I cb Xd

E H E F
 ln dng in cn bng Icb: I cb =
XH + Xd
n gin, gi thit ln EF=EH=E v cn c theo th vecto:
E H E F E 2 E
I cb = = = sin EH E EF
XH + Xd XH + Xd XH + Xd 2
E E
ln dng in Icb ph thuc vo gc lch gia
hai vecto in p (sin )
2
2
Phng php ha ng b chnh xc
80 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Dng cn bng nh nht:


2 E
Icb min = min sin = 0 sin = 0 = 00 ;3600 ; 7200...
X H + Xd 2 2
Vy thi im thun li nht ng my ct ha ng b l khi gc lch:
= 00 ; 3600 ; 7200...
 Dng cn bng ln nht:
E E
Icb max = max 2 sin = 2 sin = 1 = 1800
X H + Xd 2 X H + Xd 2
Thng h thng c cng sut v cng ln so vi my pht: c th coi XH=0; khi
E
Icb max = 2 = 2 I N(3daucucMF
)
= 1800
Xd
Vy thi im bt li nht: khi gc lch gia vecto in p hai pha l 1800
v dng Icbmax c th gp 2 ln dng ngn mch 3 pha u cc my pht
Phng php ha ng b chnh xc
81 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Vai tr ca in p phch US (in p trt) trong qu trnh ha


uS (t ) = uH (t ) uF (t ) = EH sin(H t ) EF sin(F t )
 Vi gi thit EH=EF=E

+ F F + F
uS (t ) = 2 E cos H t sin H t = 2 E cos H t sin S t
2 2 2 2
Vi: S = H F nh ngha l tc trt
 in p phch bin thin vi hai tn s khc nhau: S
sin t
uS(t) 2

(t)

+ F
co s H t
2
Phng php ha ng b chnh xc
82 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Gi tr in p phch quan st c l ng bao bin


uS(t)
S
US = 2 E sin t = 2 E sin
2 2

(t)

Us=0: Thi im Us=0: Thi im thun Us=0: Thi im thun


thun li ( = 00 ) li ( = 3600 ) li ( = 7200 )

 V S l tc trt nn i lng (S t ) chnh l gc lch tng i


gia hai vecto in p theo thi gian.
 Chu k ca in p phch thay i do trong qu trnh ha lun c nhng
thao tc iu chnh sao cho tc gc ca my pht gn nht vi pha h
thng
 Thi im thun li ha: khi Us=0
Phng php ha ng b chnh xc
83 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
uS(t)
tng MC tng MC tng MC

(t)

Gi xung ng ThunGi
li xung ng Thun li Gi xung ng Thun li

 Do vic ng my ct cn mt khong thi gian tng MC: xung ng phi


gi trc thi im thun li mt khong thi gian vt trc
tvt trc = tng MC
 Thi gian vt trc c th qui i tnh theo gc vt trc () nu tc
trt cho php khi ha ng b bit:
vt = s cp tvt = s cp tdong MC
Gc
vt Tc
trt cho Thi gian vt trc (chnh l
trc thi gian ng MC)
php
Phng php ha ng b chnh xc
84 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Trong thc t gim thi gian iu chnh cc thng s khi ha ng b: c


th cho php c sai s gia cc i lng ha.
 S nguyn l my ha ng b chnh xc
Phng php ha ng b chnh xc
85 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

c im
 C th p dng cho mi loi my pht
 Thi gian ha ng b c th b ko di do qu trnh iu chnh cc tham s
khi ha.
Phng php ha ng b chnh xc
86 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 M hnh iu khin qu trnh ha trong thc t


87 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Phng php t ha ng b
88 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

S t ha ng b

Trnh t thao tc
1. My pht khng c c kch t - cun kch t ni tt hoc ni qua in
tr dit t RTDT (tip im lin ng 1 ng & 2 m)
2. Quay my pht n gn tc ng b
F
Khi h s trt s = db 100 = (2 3%) ng my ct u cc vo h thng.
db
3. Ngay sau khi ng my pht vo h thng: ng kch t cho my pht
4. Do cc m men sinh ra s t a my pht vo lm vic ng b
Phng php t ha ng b
89 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Cc m men xut hin trong qu trnh t ha ng b


 Phng trnh chuyn ng ca roto my pht
d
J = M T M c + M kdb + M pk + M db
dt
vi J: momen qun tnh ca cc phn t quay ca my pht; MC: momen cn
 Momen khng ng b Mkdb:
 Khi ng my ct u cc: my pht hot ng nh mt ng c khng ng b roto
dy qun. Mkdb xut hin do tc ng tng h gia t trng quay ca stato v dng
in cm ng trong cun roto (ang b ni tt).
 Momen ny c tc dng a roto quay gn ti tc ng b
 Momem ny khng phi l tc nhn chnh a my pht vo ng b v khi tc roto
bng tc ng b (s=0) th Mkdb=0
Phng php t ha ng b
90 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Cc m men xut hin trong qu trnh t ha ng b


 Momen phn khng Mpk:
 Xut hin do tc ng tng h ga t trng quay ca stato v thn roto cc li bng
vt liu st t. Vi roto cc n th momen ny khng xut hin
 Du ca momen phn khng thay i theo gc gia roto v t trng quay. Nu xt
tng trong nhiu chu k th tc dng ca momen ny bng khng

Roto cc n Roto cc li
Rotor cc li
91 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 My pht ti nh my thy in Sn La
Rotor cc n v cc li
92 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Roto cc n Roto cc li
(nhit in) (thy in)
Rotor lng sc
93 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 ng c khng ng b
Phng php t ha ng b
94 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Cc m men xut hin trong qu trnh t ha ng b


 Momen ng b Mdb:
 Xut hin do tc ng tng h ga t trng quay ca stato v dng in kch t
trong cun roto
 Mdb l tc nhn chnh a my pht vo lm vic ng b do ln ca momen ny
vn duy tr ti tc ng b.
Phng php t ha ng b
95 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Phm vi ng dng phng php t ha ng b


 Dng in cn bng qu xut hin khi ng my ct:
E H '' E F = 0 S thay th
XH icb'' max X d

EH
icb =
X H + X d
 Thng thng cng sut h thng l v cng ln so vi my pht: X H' = 0
Khi (trong h n v tng i)
EH EH 1.05
icb max = = =
X H + X d X d X d

 Nh ch to cho php s dng phng php t ha ng b nu:


icb max icbcp = 3.5
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in

96 Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s


Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT

Chng 04
T ng sa thi ph ti theo tn s
 Load Shedding
 Rle tn s (81)
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s (TCT)
97 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 ch lm vic n inh, bnh thng: PF = PT


 S mt cn bng cng sut: P = PF PT c th xy ra do:
 Mt hoc vi t my b ct ra: thiu cng sut
 Mt s ng dy hoc ph ti b ct ra: tha cng sut
 S mt cn bng cng sut: nh hng ti tc ca tt c cc my
pht (v ng c) trong h thng in.
 Khi xy ra mt cn bng cng sut- tc t my gim i:
 Cc b iu tc ca tuabin v iu tn s hot ng
 Huy ng cng sut d tr quay ca cc my pht
 Nu cng sut huy ng khng : tc quay ca cc t my, ng
c s b gim i
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
98 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Khi tc ca cc my quay gim i: c tc dng gip nhanh lp li


cn bng cng sut
 Khi tc gim: cng sut tiu th ca cc dy chuyn cng gim i
 V d: cng sut tiu th ca cc qut gi t l vi bnh phng (f2) ca tn s;
cng sut tiu th ca bm nc t l vi bc 3 ca tn s (f3)...
 Qu trnh gim ca tn s s tip tc n khi no P = 0 : tn s gim
ti gi tr cui cng fcui
 Gi thit khng c cng sut d tr quay: suy gim tn s s l:
f = f ban dau f cuoi
 Quan h gia cng sut thiu ht v suy gim tn s c th biu
din theo: P (%) = K f (%)

PF PT fban dau f cuoi


vi P (%) = 100 f (%) = 100
PT f cuoi
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
99 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Khi tc ca cc my quay gim i: c tc dng gip nhanh lp li


cn bng cng sut
 Khi tc gim: cng sut tiu th ca cc dy chuyn cng gim i
 V d: cng sut tiu th ca cc qut gi t l vi bnh phng (f2) ca tn s;
cng sut tiu th ca bm nc t l vi bc 3 ca tn s (f3)...
 Qu trnh gim ca tn s s tip tc n khi no P = 0 : tn s gim
ti gi tr cui cng fcui
 Gi thit khng c cng sut d tr quay: suy gim tn s s l:
f = f ban dau f cuoi
 Quan h gia cng sut thiu ht v suy gim tn s c th biu
din theo: P (%) = K f (%)
vi PF PT fban dau f cuoi
P (%) = 100 f (%) = 100
PT f cuoi
 H s K: h s t iu chnh ca ph ti theo tn s
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
100 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 H s t iu chnh ca ph ti theo tn s K: th hin s thay i


cng sut tiu th ca ph ti (k c thay i tn tht cng sut trong
h thng) khi tn s bin i.
 H s K ph thuc:
 c tnh ca ti
 Mc suy gim in p khi c suy gim tn s
 Thay i theo thi gian, theo ngy, theo ma..
 Gi tr ca K=1-3.5 (gi tr trung bnh khong 2-2.5)
 Vi gi tr ca K xc ing, suy gim tn s (tnh theo Hz):
 Gi thit f ban dau = 50Hz
 K=2
P (%)
f ( Hz ) = 0.5 = 0.25 P (%)
K
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
101 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Tn s suy gim trong h thng: bin i t t (khng suy gim t


ngt) ty theo momen qun tnh ca cc phn t quay v c tnh t
iu chnh ca ph ti.
 Mt cch gn ng c th coi tn s bin i theo hm m khi thay
i t f1 n f2: t
T
f 2 = f1 f (1 e f
)
 Hng s thi gian Tf c th tnh gn ng theo:
Tquantinh cua hethong
Tf
K
 Hng s qun tnh ca h thng Tquan tinh cua he thong = 10-16 (giy)
(10 giy: vi cc h thng c cng sut t my trong khong 200-300MW)
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
102 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 H thng vn hnh vi tn s thp hn nh mc s nh hng n


cht lng in nng v khng cho php v cc l do sau:
 Khi tn s gim xung di 49.5HZ: mt s tuabin c th xy ra hin tng
rung mnh d gy hng hc nguy him v c kh
 Khi tn s gim ti 49Hz: cc b iu chnh m ht cc van nng lng, t
my y ti. Nu tn s tip tc gim s gy gim hiu sut ca h thng t
dng, c bit l h thng bm cp. Khi cng sut t dng gim  lm gim
cng sut t my  lm trm trng mc mt cn bng  Kt qu c th
dn ti hin tng sp tn s (thc tn s) v cc t my s b ct ra khi
h thng.
 Khi tc quay ca t my chnh gim  cc my pht kch t cng gim tc
 gim in p kch t  gim in p u cc my pht: lm mc d
tr n nh, h thng d b chia tch.
 Khi tn s suy gim: mc tiu th cng sut phn khng ca cc ph ti
tng ln  in p trong h thng gim thp  n mt mc no c
th gy ln hin tn in p suy gim t ngt (thc in p) v cc ph ti
s b tch ra, h thng b chia tch thnh nhiu phn nh.
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
103 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 H thng t ng sa thi ph ti s lm nhim v t ng ct bt mt


s ti (khng quan trng) m bo h thng khng vn hnh trong
cc trng thi tn s thp nguy him
 H thng t ng sa thi ph ti phi m bo
 Tn s khng c gim thp qa 45Hz
 Tn s gim thp di 47Hz: khng qu 20 giy
 Ti 48.5Hz: khng qu 50 giy
 Khng sa thi trn lan, gy mt in khng cn thit
 Mc sa thi m bo tn s khng vt qu tn s nh mc (50Hz)
 Thng thng, sau khi sa thi tn s nm trong khong 4949.5Hz v s
c a tr v gi tr nh mc bng cc thao tc iu chnh ca iu .
Din bin ca tn s khi c sa thi ph ti
104 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Gi thit trong qa trnh tn s din bin t fban dau  fcuoi: c mt t sa


thi P1 (MW) ti tn s fa
 Mc mt cn bng cng sut sau sa thi:P1 = P P1
 Gi tr tn s cui cng mi ng vi P1 : f1cuoi = f cuoi f1cuoi
P1
vi f1cuoi = 0.5 [Hz]
K
 Ti thi im a: tn s s bin bin i theo ng 2 thay v ng 1
 Xu th din bin hon ton tng t khi tn s bt u tng ln (t im b)

f1 cuoi

fcuoi
Nguyn l thc hin sa thi ph ti theo tn s
105 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 H thng t sa thi ph ti phi m bo nguyn tc:


 Phi m bo loi tr c tt c cc trng hp mt cn bng cng sut ln
nht c th xy ra.
 Lng cng sut sa thi phi gn nht vi lng cng sut thiu ht (thit b
TCT phi c kh nng t iu chnh theo lng cng sut thiu ht)
 H thng t sa thi ph ti c chia thnh 3 nhm:
Ci t cc nhm sa thi ph ti theo tn s
106 H thng sa thi ph ti Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Nhm I Nhm II Nhm III

TCT = 1.05 Pmax


P (I )
TCT
P ( II )
( 0 .4 0 .5) TCT
P (I )

Ngn chn suy a tn s v Sa thi b sung


gim tn s gn nh mc
Trnh tn s tn ti lu Khi cng sut thiu
ngng thp ht ln (>45%)
H thng b chia tch
Tn s t khc nhau Tn s t ging nhau
f1( I ) f 2( I ) f 3( I ) ... f1( II ) = f 2( II ) = f 3( II ) ...
46.5Hz  48.5Hz 48.5Hz
(bc 0.1Hz )

Thi gian t ging nhau Thi gian t khc nhau

t1( I ) = t2( I ) = t3( I ) ... t1( II ) t2( II ) t3( II ) ...


0.1 0.15 giy 5 40 giy (max 90 giy)
cch nhau 3 5 giy
Nguyn l thc hin sa thi ph ti theo tn s
107 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 c im:
 Khi tnh ton lng mt cn bng cng sut ln nht khng tnh d phng
quay ca h thng (tng thm mc an ton trong tnh ton lng cng
sut cn ct).
 H s 1.05: tnh n cc bin ng ngu nhin khi s c (5%)
 Lng cng sut cn sa thi ca mi nhm: thng c chia u cho cc
t sa thi. Ti quan trng hn s sa thi sau cng v ng li u tin.
 cc li in hoc h thng in khu vc c kh nng xy ra thiu ht
cng sut ln v suy gim tn s trm trng (<45Hz): thit b sa thi ph ti
b sung (nhm III)
 Sa thi b sung thng x l cc thiu ht trm trng a phng
 Ct ti b sung l cn thit khi: suy gim tn s km theo sp gim mnh
in p.
Nguyn l thc hin sa thi ph ti theo tn s
108 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Khi ng sa thi b sung:


 Da vo cc yu t ch bo thiu ht cng sut cc b, khu vc:
 Ct ng dy hay my bin p ln
 Thay i chiu lung cng sut qua ng dy, my bin p
 Da theo tc bin thin tn s
 Da theo s sp gim in p

 Gii php sa thi b sung khc: tch mt vi t my lm nhim v cp in


cho h thng t dng ca ton nh my v tch nh my ch cp cho mt s
lng ph ti vi cng sut thit k.
Nguyn l thc hin sa thi ph ti theo tn s
109 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Hz S c

50.0
t 2-Nhm I

48.5
48.4
48.3 2
48.2
Rle cc nhm sa thi tr v
t 1-Nhm I
1
Nhm II khi
ng t 1-Nhm II t 2-Nhm II
t (giy)
Din bin tn s khi c sa thi ph ti
Cc phng tin sa thi ph ti
110 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Rle tc ng theo lch tuyt i tn s f :


 Rle tc ng bt c khi no tn s thp hn gi tr chnh nh
 Ci t chnh nh d dng
 Khng tnh n tc suy gim ca tn s
 Rle tc ng theo tc bin thin tn s df hoc tc bin thin
trung bnh f : dt
t
 Tc bin thin tn s phn nh mc mt cn bng cng sut
 Rle c kh nng phn ng nhanh hn vi s c
df
 Thc t: s dng kt hp c hai chc nng ( f & )
dt
(Tc ng theo tc bin thin trung bnh gim kh
nng tc ng nhm khi c dao ng tn s ngn hn)
Cc trng hp gy tc ng nhm rle tn s
111 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Suy gim tn s ngn hn


 Khi thanh gp b ct in, tc cc ng c gim dn v cc ng c ny c
kh nng duy tr in p trn thanh gp mt thi gian na (tn s in p
ny gim theo tc ng c): rle c th tc ng nhm  kha thit b t
ng li  Ph ti s khng c cp in khi thanh gp c in tr li.
 Gii php: cc ph ti ny s c ni ti rle tn s nhm II, c thi gian lm vic tr
 S dng cc rle cng sut hoc dng in cc tiu pht hin s c mt in
kha tm thi thit b sa thi ph ti
 Vi cc h thng in nh: s c ba pha c th gy tn tht cng sut tc
dng rt ln v lm cho tn s c th b suy gim
 S dng cc thit b bo v rle c thi gian tc ng nhanh, loi tr s c trc khi
tn s b sp gim n ngng khi ng ca rle sa thi.
 Do cc b iu tc c thi gian phn ng chm:
 S dng cc rle tn s nhm II
Cc trng hp gy tc ng nhm rle tn s
112 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

S dng rle dng in cc tiu ngn nga s tc ng nhm ca rle tn s


khi ph ti l cc ng c ln:
Cc phng tin sa thi ph ti
113 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S dng kt hp rle in p thp & rle dng cc tiu


T ng tr li cc ph ti sau sa thi
114 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Rle tn s c th tc ng nhm do nhiu l do Do h thng t


ng li c coi l bt buc i vi vic sa thi ph ti
Thit b t ng li nn ni ti:
 Cc rle tn s thuc nhm sa thi sau cng (l cc ti quan trng hn)
 Ni ti cc nhm sa thi u tin (nhm I): y l nhm sa thi d b tc ng
nhm.
 Tn s t cho thit b TL: 49.2 50Hz
 Thi gian tr: 1020 giy
 trnh vic ng li nhiu ln trong trng hp h thng khng th
hi phc: ch tc ng mt ln
 Cc ph ti nn c ng li dn theo nhm nh (nh hn bc sa
thi): trnh hin tng khi ng ng thi v nu c st gim tn s
nh th cc b iu tc mi kh nng iu chnh.
V d
115 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Din bin tn s khi c sa thi v t ng li (h thng 60Hz).


Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in

116 Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s


Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT

Chng 05
iu chnh in p & Cng sut
phn khng
Gii thiu chung
117 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 in p l mt ch tiu nh gi cht lng in nng


 Thng thng in p ti u cc ph ti khng nn vt qu 5%
gi tr nh mc.
 in p gim thp:
 Gim nng sut cc dy chuyn, gim mc chiu sng
 Tng h s trt trong cc ng c, tng s tiu th cng sut phn khng
 in p gim thp ti cc nt trong h thng in: gim kh nng ti ca
ng dy, nh hng ti tnh n nh ca cc my pht.
 in p trong h thng in thng c iu chnh duy tr ti mt
s im nt (v d: thanh gp 220kV Ha Bnh)
 Vic iu chnh in p & cng sut phn khng mang tnh cc b a
phng (khc vi vic iu tn).
 gim thiu vic truyn ti CSPK trn li in: c gng duy tr cn
bng CSPK cho tng cp truyn ti
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
118 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
119 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc b t b

in tr x
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
120 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc b t b

Khng ni tip
o Hn ch dng in khi ng b t
o Hn ch sng hi chy vo b t
(Detuned Reactor)
o Hn ch cng hng

T b
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
121 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc khng b ngang
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
122 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc khng b ngang
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
123 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Phn bit vi khng ca b PLC (ti ba Power line communication


or power line carrier )

Khng ti
ba (1 hoc
Khng b ngang 2 pha)
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
124 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc b t b dc

Trm 500kV Ha Bnh


Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
125 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Phn pha ng dy

Phn pha ng dy
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
126 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc yu t nh hng n in p trong h thng in:


in p u cc cc my pht
Tng tr ca cc ng dy truyn ti
Lng cng sut truyn ti qua li
T s my bin p
Cc mch vng iu khin c bn ca MF
127 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Thi gian p ng ca
mch kch t ngn hn rt
nhiu so vi mch iu
khin tua bin, do hai
phn iu khin c th coi
l hai mch vng c lp.

LFC Controller: Thit b iu tn Turbine: Tua bin; Shaft: trc ni


Frequency Sensor: cm bin o tn s Steam: hi vo tua bin
AVR: b t ng iu chnh in p my pht Valve control mechanism: C cu iu chnh m
Excitation system: Phn kch t ca my pht van nng lng vo tua bin
iu chnh kch t v in p my pht in
128 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S chi tit ca mch vng iu khin kch t


Step-up transformer: bin p tng p u cc MF
Step-down Transformer: bin p gim p cp cho h
thng t dng v kch t
Exciter: cun kch t
Auxilliary services: H thng t dng
AVR: b iu khin kch t (iu chnh in p)
Cc loi h thng kch t
129 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 H thng kch t c th chia ra 3 loi:


 H thng kch t mt chiu (DC)
 H thng kch t xoay chiu (AC) Khng vnh trt.
 H thng kch t dng chnh lu trc tip
Cc loi h thng kch t
130 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

1. H thng kch t mt chiu (DC):

 H thng kch t mt chiu: hin ti vn cn tn ti, thng dng cho cc my pht


c cng sut <100MVA.
 H thng gm 02 my pht mt chiu quay cng trc vi my pht chnh:
 My pht kch t chnh (ME): cp in p kch t cho my pht chnh
 My pht kch t ph (AE): cp kch t cho my pht kch t chnh ME
 My kch t ph c kch t bng dng in qua b iu khin kch t AVR
Cc loi h thng kch t
131 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

1. H thng kch t mt chiu (DC):

 Cng sut ca ngun cp cho kch t my pht ph v thit b chnh lu c iu khin


rt nh (h thng hai my pht mt chiu c th cung cp kh nng khuych i cng
sut ti t s 600/1)
 Nhc im:
 Thi gian p ng chm
 Do vn dng chi than-vnh gp nn thng xuyn phi thay th.
 Vn s dng h thng vnh trt a cng sut kch t vo my pht chnh.
 H thng ny ang dn dn b thay th bi cc h thng kch t th h sau
Cc loi h thng kch t
132 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Vnh gp Vnh trt (slip ring)


Cc loi h thng kch t
133 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

2. H thng kch t xoay chiu (AC) Khng vnh trt:

 Cc diot chnh lu c gn ln roto ca my pht kch t xoay chiu


 Cun kch t cho my pht kch t xoay chiu nm trn stato (khng quay)
 in p sau chnh lu ni trc tip ti cun kch t my pht chnh (nm cng trc).
 Cng sut ca ngun iu khin kch t khong 1/20 (30) cng sut cun kch t my
pht chnh (do ch c mt tng khuych i)
Cc loi h thng kch t
134 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

2. H thng kch t xoay chiu (AC) Khng vnh trt:

 Khng cn h thng vnh trt, vnh gp


 Thi gian p ng ca qu trnh iu chnh nhanh hn
 Cng sut ca h thng ngun kch t nh (1/20 (30))
 H thng vn c s dng trong cng nghip v khng yu cu mt ngun kch t
ring bit qu ln
Cc loi h thng kch t
135 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

3. H thng kch t dng chnh lu trc tip:

 Ngun cp cho h thng kch t c th ly t u cc my pht hoc t h thng t


dng
 Cn c bin kch t bin i in p cho ph hp
 Mt gii php khc: ly cng sut cp cho kch t t h thng bin dng in v bin
in p Vi gii php ny: in p cp cho kch t t b nh hng bi ngn mch
gn hoc st gim in p u cc.
Cc loi h thng kch t
136 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

3. H thng kch t dng chnh lu trc tip:

 gim tn tht trong b h thng kch t: dng hai b chnh lu c iu khin


 Mt b dng trong ch bnh thng (ch xc lp)
 Mt b dng trong ch cn cung cp kch t cng bc (cng hnh kch thch)
 Thi gian p ng iu khin nhanh.
 Trong ch dit t: b chnh lu c th iu khin tr thnh b nghch lu tiu th
nng lng th trong cun roto.
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
137 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S khi ca thit b t ng iu chnh in p my pht

Load compensation: B phn b ti Measuring element (transducer): Phn t o lng


Limiter: B gii hn dng kch t Generator: my pht chnh
Comparator: B so snh Step-up transformer: Bin p tng p u cc
Amplifier: B khuych i Network: pha h thng
Feedback: Tn hiu phn hi
PSS: b n nh cng sut
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
138 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S khi chi tit khc

Follow up Unit: m bo s chuyn i mm gia ch t ng/chnh tay


Vi cc h thng kch t kp (hai nhnh kch t ring): mt nhnh c iu chnh
ch ng, nhnh cn li iu chnh ph thuc theo (follow up)
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
139 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 H thng kch t kp (dual channel)


Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
140 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 B phn b ti: c s dng khi cn iu khin gi khng i in


p ti nt ph ti pha xa.
 in p ri trn tng tr t my pht n ti:

Vi: Vc: in p cn b
Vg: in p u cc my pht
Rc & Xc: tng tr t my pht n ti
 Khi khng cn b ti: t Rc=0; Xc=0  khi s gi in p ti u
cc my pht
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
141 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 B gii hn dng kch t: gii hn dng kch t cc i v cc tiu


 Cun kch t b gii hn v mt pht nng do phi gii hn dng kch t
cc i
 Vi cc h thng hin i: s dng h thng gii hn dng kch t cc i
nhiu bc: dng kch t ln nht cho php ty thuc vo khong thi gian tn
ti.
 H thng gii hn dng kch t l cn thit ngn nga qu ti khi my pht
lm vic vi h thng: trnh trng hp thiu cng sut phn khng ln v
my pht s c iu chnh b li s thiu ht ny.
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
142 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 B gii hn dng kch t: gii hn dng kch t cc i v cc tiu


 Gii hn dng kch t cc tiu: cn thit phi gi mt ngng ti thiu ca
dng kch t trnh trng hp my pht d b mt ng b
 B n nh cng sut (PSS): c tc dng iu khin tt nhanh cc
dao ng in trong h thng
 Tn hiu u vo ca b PSS c th l tc roto, tn s dng in pht ra v
cng sut tc dng thc pht.
 B PSS a thm tn hiu iu khin vo mch iu chnh in p.
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
143 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S khi ca cc thit b AVR khc

iu chnh dng bin tr


Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
144 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S khi ca cc thit b AVR khc


Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
145 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S khi ca cc thit b AVR khc


Vn hnh song song cc my pht in
146 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 iu kin vn hnh song song cc my pht in: xt hai my pht


in G1 & G2 cng ni chung vo mt thanh gp. Mi my pht c
trang b mt b t ng iu chnh kch t (AVR)

AVR AVR

 c tnh iu chnh ca my pht UF=f(IQ ) c th l c tnh c lp


hoc ph thuc
a. c lp
Ukhng ti

Ukhng ti

Ukhng ti

b. Ph thuc

IQ IQ
Vn hnh song song cc my pht in
147 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Gi thit hai my u trang b c tnh iu chnh c lp


 Khi in p trn thanh gp chung b gim: my pht c b iu chnh vi vng cht
nh s tc ng trc  nhn thm cng sut Q.
 My pht cn li c th khng tc ng nhn thm Q hoc ch tc ng nhn thm Q
khi my th nht ht cng sut  cng sut phn khng phn b gia cc my ty
: c my b y ti, c my non ti.

AVR AVR

IQ
Vn hnh song song cc my pht in
148 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Nu hai my c trang b c tnh ph thuc


 Cng sut phn khng s phn b tun theo dc ca c tnh iu chnh
 My pht c cng sut ln hn nn c trang b c tnh c dc t hn v ngc
li
 dc ca c tnh iu chnh c nh ngha: s = tan

Uthanh gp
AVR AVR

IQ2 IQ1 IQ

 thay i dc ca c tnh iu chnh, m bo s phn b n nh


cng sut Q gia cc my pht lm vic song song: dng mch n nh dng
in
Vn hnh song song cc my pht in
149 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mch n nh dng in
 in p a vo mch so snh c tng
hp thm tn hiu dng in (IQ)
 in p a vo mch so snh (b qua t
s bin BU & BI):
U AVR = U khong tai + I Q R
 Khi my pht nhn thm cng sut phn
khng  IQ tng ln thnh phn (IQxR)
AVR AVR
tng  in p UAVR tng ln.
 Khi b iu khin thy in p u vo
b so snh UAVR ca n tng ln s iu
chnh gim in p u cc.
 Quan h iu chnh: IQ tng & UF gim 
l c tnh iu chnh ph thuc
 Mc ph thuc (phn chia ti) c th
thay i bng thay i gi tr in tr R
Vn hnh song song cc my pht in
150 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Chi tit mch n nh dng in


Thay i dc c tnh iu chnh:
 Thay i gi tr in tr R
Dch chuyn dc c tnh iu chnh:
 S dng my bin p c iu chnh t s
phn p
 Khi thay i t s bin p  in p t
vo b AVR thay i
 Gim t s: in p o c gim i  b
AVR tng kch t gi in p u cc 
c tnh tnh tin ln
 Tng t s: c tnh tnh tin xung

AVR
Vn hnh song song cc my pht in
151 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Chi tit mch n nh dng in

AVR

 in p tham chiu c ly t hai pha bt k


 Dng in a mch n nh dng in: ly t pha cn li
Vn hnh song song cc my pht in
152 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mch n nh dng in Cc ch hot ng

 MF vn hnh vi h s cng sut bng 1

 Cc my pht ch pht P, khng pht Q  khng cn chia s Q


 in p b thm bi mch n nh: rt nh  khng gy thay i
lng cng sut Q ca cc my
Vn hnh song song cc my pht in
153 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mch n nh dng in Cc ch hot ng

 MF vn hnh vi h s cng sut bng 0.8

 in p b thm bi mch n nh: gy thay i in p ln hn


trng hp cos phi = 1
Vn hnh song song cc my pht in
154 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mch n nh dng in Cc ch hot ng

 MF vn hnh vi h s cng sut bng 0

 My pht ch pht cng sut phn khng Q


 in p t mch n nh: cng trc tip vo in p o c ca AVR
Vn hnh song song cc my pht in
155 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S dng chung Mch n nh dng in & B phn b ph ti

AVR AVR

 Mch n nh dng in v B phn b ph ti: c s


u ni cc tnh dng in khc nhau (mch n nh
U AVR = U khong tai + I Q R dng ly thnh phn dng in phn khng)
 Trong a phn cc trng hp: khi ch cn b in p
cho ph ti theo thnh phn IQ*X  Hai s c th
dng chung
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
156 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Vic iu chnh in p c th thc hin thng qua vic thay i


u phn p cc my bin p
 Vic thay i u phn p c th thc hin khi MBA ang mang
ti hoc ct in ty theo cu trc b chuyn mch
Chuyn u phn p phi ct ti: thng p dng cho cc my bin p
trung p hoc h p. Phm vi iu chnh thng trong khong 5%
Chuyn u phn p khi ang mang ti: thit b iu p di ti (OLTC) .
Phm vi iu chnh thng trong khong 20%
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
157 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Nguyn l lm vic ca thit b iu p di ti

Tip im D&S ring bit


Vi in khng (a) Vi in tr (b) Loi t hp
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
158 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 M phng nguyn l lm vic ca thit b iu p di ti


Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
159 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S cn thit phi c thit b i ni trung gian

Khng c thit b i ni
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
160 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S cn thit phi c khu hn ch dng in

Khng c thit b hn ch dng in


Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
161 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Hn ch dng in bng in tr
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
162 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Hn ch dng in bng in tr
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
163 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Chuyn u phn p qua tip im trung gian ph


Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
164 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Hn ch dng in bng in khng


Khng tn hao
C th nm trong mch chuyn mch Khng cn loi tr sau khi
chuyn mch
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
165 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Chuyn mch bng my ct chn khng


Cc phng php chuyn mch: xut hin h quang  du nhanh b
km cht lng
S dng thm chuyn mch bng my ct chn khng
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
166 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Chuyn mch bng my ct chn khng


Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
167 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Chuyn mch bng my ct chn khng


Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
168 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Phng php trch u phn p vi MBA t ngu


a. S vng ca cun cao p
(H) l c nh t s
vng/volt s c nh nu
in p cao p c nh
Thch hp nu in p cao
p t thay i

b. Thch hp nu in p cao
p thay i nhiu

Cng tc o chiu:
o Ch vn hnh khi u phn
p ti v tr N (neutral)
o o chiu cc tnh in p
 iu chnh tng/gim
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
169 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Trch u phn p gn im trung tnh cun dy


 Cc phng php trc ly u phn p ln cn v tr X
 Phng php ly u phn p gn im trung tnh: gim
c cch in ca thit b OLTC
 Tuy nhin:
 S vng cun cao p thay i theo v tr u phn p
 Khng thch hp s dng v in p pha cao p thng tng
i n nh
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
170 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S khi ca qu trnh iu khin thay i u phn p


Tn hiu iu khin khc
(vd: t b iu khin ch o)
Bin ng (nhiu)

Nc
B iu phn p
B chuyn My bin p
khin mch

Bin ng (nhiu): v d s thay i ca ti, thay i cu trc li dn


n thay i in p
Tn hiu iu khin khc: khi my bin p lm vic song song th cc b
iu khin c th nhn tn hiu iu khin t mt b iu khin ch o
(master)
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
171 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S u ni ca b iu khin
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
172 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Cc gi tr chnh nh
 Mc in p ci t
Gi tr ci t thng cao hn 5%
Vng
b cho in p ri trn ng dy 105V
khng
 Vng khng nhy U kn nhy
Phi m bo sao cho khi iu chnh
mt nc phn p th mc thay i
in p U khng c vt qu Thi gian tr
ngng khng nhy
U kn = (1.1 1.2) U
 Thi gian tr:
trnh thit b lm vic lin tc khi c dao ng in p ngn hn (vd: do ng
c khi ng) t 30-60 giy
 Gi in p ti im nt ph ti:
Tng t nh trong thit b iu khin kch t
Phi hp s lm vic song song cc MBA
173 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 L do lm vic song song ca cc MBA:


Tng kh nng ti
Tng cng mc d phng
D dng khi cn bo dng mt MBA
 Cc vn cn quan tm
Khc t s/ in p
Khc tng tr
B iu khin khng tng thch vi nhau
Tng dng ngn mch...
 Hu qu khi phi hp sai:
Ti phn b khng u
Dng cn bng chy qun ln
 Qu ti, tng tn tht
B OLTC hot ng nhiu: hao mn, tng gim p lin tc...
Phi hp s lm vic song song cc MBA
174 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 L do cn phi hp cc b iu p di ti
Sai lch thi gian: mt b iu p hot ng nhanh hn cc b khc
 Mt MBA s thay i u phn p trc, MBA cn li khng thay i  hai
MBA s vn hnh song song vi cc nc phn p khc nhau  sinh ra dng cn
bng chy qun gia hai my  pht nng, qu ti, tng tn hao.

Sai lch cm bin in p: tc hi tng t

MBA 15MVA; Xk%=8.7;


Uth cp=12.7kV
Lch mt nc phn p Icb=25A
Phi hp s lm vic song song cc MBA
175 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Yu cu i vi vic phi hp
Cc MBA song song: m bo iu p nh ci t vi mt my
Nc phn p: c t ng la chn sao cho dng cn bng chy qun
nh nht
 Cc MBA c th khng cn thit hot ng ti cng v tr u phn p
Cc chc nng phi t ng c m bo: khi thay i cu hnh h thng
Phi hp s lm vic song song cc MBA
176 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc phng php phi hp b iu khin


Theo phng php b iu khin ch o/ ph thuc
(Master/Flolower)
Phng php dng cn bng nh nht
Phi hp s lm vic song song cc MBA
177 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Nguyn l iu khin ch o/ph thuc


Da theo gi thit: gi cng nc phn p  dng cn bng nh nht
Phi hp s lm vic song song cc MBA
178 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Ch o/ph thuc gi cng nc phn p


Ch p dng vi cc MBA ging nhau hon ton
T s BI c th khc nhau
Yu cu c phn hi t thit b c iu khin (thng dng cc rle
trung gian)

Khi c 01 b iu khin Khi c 02 b iu khin


Phi hp s lm vic song song cc MBA
179 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Nguyn l dng cn bng nh nht


S dng thm thit b ph tr (Parallel Balancing Module)
Thit b ph tr phn tch dng in chy qua MBA:
 Dng ti thng thng cc dng ti qua cc MBA cng pha vi nhau
 Dng cn bng chy qun lch pha 1800 gia cc MBA

S u ni theo phng php dng cn bng nh nht Nguyn l ca khi cn bng dng
Phi hp s lm vic song song cc MBA
180 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 V d
My bin p cng sut 12 MVA 13,8kV; Un=9%
Phm vi iu chnh ca mt nc phn p: 0,625%

Mi my mang ti 10MVA
Phi hp s lm vic song song cc MBA
181 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 V d phng php nguyn l dng cn bng nh nht

Cun th cp ni tip 
dng in cun s cp
K1&K2 phi bng nhau

Cc tnh dng in a
vo rle 90 (iu chnh
u phn p) khc nhau
 cc MBA chu tc ng
iu chnh ngc nhau

Cun khng: iu chnh


nhy bng cch iu chnh
t l dng vo rle 90
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in

182 Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s


Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT

Chng 06
iu chnh tn s & Cng sut
tc dng
Gii thiu chung
183 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Tn s ca h thng in bt buc phi c duy tr: 50 0.1 Hz


 Vn hnh vi tn s dao ng trong khong 0.2 Hz c th cho php
trong khong thi gian ngn (vi iu kin lch gia ng h in
& ng h thin vn khng qu 2 pht trong 24 gi).
 Vic iu chnh tn s mang tnh h thng, phng tin iu chnh
tn s l cc my pht in

 Ti cc t my c trang b cc b iu tc
 B iu tn s tc ng thay i tham s t ca cc b iu tc ny
trong qu trnh iu khin tn s.
Gii thiu chung
184 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Qu trnh iu chnh tn s:
 iu chnh s cp: do cc b iu tc m nhn.
 B iu tc c thit k iu khin duy tr tc tua bin thng qua iu chnh
ngun nng lng s cp (nc, hi...) vo tuabin.
 Qu trnh iu tc s cp c nhim v nhanh chng ngn chn s mt cn bng cng
sut.
 Cui qu trnh iu tc s cp vn tn ti mt lch tn s nht nh.
 Lm thay i trao lu cng sut trn cc ng truyn ti
 iu chnh th cp:
 a tn s tr v nh mc
 iu chnh li lung cng sut trao i gia cc khu vc theo mt k hoch xc nh
trc.
 Phn b li lng cng sut iu chnh gia cc t my nhm cc tiu ha chi phi vn
hnh.
Gii thiu chung
185 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thi gian ca cc qu trnh iu chnh

iu tn & dng
cng sut

iu khin tuabin

iu chnh in p
Bo v rle
S khi
186 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 H thng iu tc ca cc tuabin hi

 Hot ng
 Speed Governor: l b o tc , tn hiu u ra l v tr ca thanh iu khin t l
vi tc thc ca tuabin
 V tr ca thanh ny c so snh (bng c kh) vi v tr chun  mc sai lch v tr
t l vi lch tc
 Tuy nhin lch ny nh: cn khuych i v c lc v khong lch  dng cc b
khuych i Speed Relay v Servo Motor
My iu tc tuabin
187 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 My iu tc tuabin c nhiu loi: do cn thao tc iu khin vi lc ln nn


cc c cu tha hnh phn ln c tr gip bng thy lc. Cc b iu tc
khc nhau c cu o tc
 Loi c kh: n gin nht dng c cu tay quay & qu vng o tc
 Loi thy lc: s dng mt bm du ly tm quay bi tuabin. Bm ny s bm
du vo mt xi lanh c piston. Piston c cn bng bi lc l xo. p lc du t l
vi bnh phng tc quay  v tr ca piston t l vi tc .
 Loi dng tn hiu in: tuabin quay mt my pht in dng nam chm vnh cu.
Tn hiu in pht ra  b lc vi tn s cng hng bng tn s nh mc. u
ra ca b lc c chnh lu cho ra in p mt chiu t l vi lch tc .
Gii php khc: s dng my pht xung vung quay bi tuabin. Tn hiu xung
vung ny c so snh vi tn hiu t mt b dao ng thch anh chun . Tn
hiu u ra ca b so snh cng c chnh lu tn hiu iu khin.
My iu tc tuabin
188 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 C cu o tc kiu c kh: tay quay-qu vng

Tay quay
L xo Qu vng

Trc
quay
My iu tc tuabin
189 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 C cu o tc kiu c kh: cc bin th


My iu tc tuabin
190 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 C cu o tc kiu thy lc
My iu tc tuabin
191 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 C cu o tc s dng tn hiu in & quang in


S khi my iu tc tuabin
192 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Loi c kh (tay quay qu vng)

Centrifugal Governor: b o tc kiu ly tm (tay quay-qu vng)


S khi my iu tc tuabin
193 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Loi in thy lc
My iu tc tuabin
194 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

CCD: c cu t

Du p lc vo

Du x
My iu tc tuabin
195 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Khi thiu cng sut Tc tuabin gim i

Du p lc vo

Du x
My iu tc tuabin
196 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Du p lc vo

Du x
My iu tc tuabin
197 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Du p lc vo

Du x
My iu tc tuabin
198 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Vai tr ca c cu t (CCD)
thay im t qua thay i cng sut pht ca t my

Du p lc vo

Du x
My iu tc tuabin
199 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Vai tr ca c cu t (CCD)
Khi a v tr t ln cao hn

Du p lc vo

Du x
My iu tc tuabin
200 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Vai tr ca c cu t (CCD)

Du p lc vo

Du x
My iu tc tuabin
201 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Vai tr ca c cu t (CCD)
 tng cng sut pht ca t my

Du p lc vo

Du x
Phi hp s lm vic song song cc MF
202 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Hon ton tng t vi phn iu khin kch t cc my pht in: cc


my pht c th lm vic song song n nh  c tnh iu chnh ca my
pht phi l loi ph thuc

f f
fm f1
f2
P1
P2

P P1 P1 P2 P2 P
c tnh c lp
c tnh ph thuc
 Cc t my c dc t hn s nhn nhiu cng sut ln hn v ngc li. -
 c dc c tnh iu chnh ty theo cng sut my pht.
 Thng dc c t trong khong 2-8%
S h thng iu tn trong HT
203 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
204

Chng 7
SCADA
T ng ha trm bip p &
T ng ha li in phn phi
(SCADA, Substation Automation & Automation for
Power Distribution )
Gii thiu chung
205 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Tham kho cc slide gi km


206
Thit b FACTS trong h thng in
(FACTS devices Introduction & Applications)

Chng 8

SVC (Brazil) - 500 kV, +/-250 MVAr


nh ngha
207 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 H thng truyn ti in xoay chiu linh hot


 Hoc Flexible Alternating Current Transmission System hay
FACTS
 nh ngha ca IEEE l: h thng s dng cc thit b in t
cng sut v cc thit b tnh khc iu khin mt hoc nhiu
thng s ca h thng ng dy ti in xoay chiu, qua ,
nng cao kh nng iu khin v kh nng truyn ti cng sut.

 Mc ch s dng thit b FACTS:


Truyn ti dng in xoay chiu
Nng cao kh nng iu khin h thng in
Tng kh nng truyn ti cng sut
Gii quyt cc vn cht lng in nng
Gii thiu chung
208 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Phn t c bn ca thit b FACTS:


Cc b nghch lu c iu khin cng sut ln (Power Electronic
Switching Inverter)
B iu khin (Controller)
B ngun (c th c hoc khng)
Tin b ca cng ngh in t cng sut
209 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Assembly of Chips in
Pellet of LTT Thyristor Pellet of GTO / IGCT
IGBT
LTT = Light triggered Thyristor

GTO = Gate turn-off Thyristor

IGCT = Insulated Gate commutated Thyristor

IGBT = Insulated Gate Bipolar Transistor


Modun cho h thng HVDC
210 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S dng LTT Thyristor


Trm chnh lu 3,100 MW Celilo (M) - HVDC
211 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thay th cc chnh lu thy ngn


H thng thyristor ca hng NARI
212 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

Khi iu khin thyristor

Thyristor

B tn nhit
Phn loi
213 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Phn loi s b thit b FACTS:

Kt ni ni tip Kt ni song song Kt ni hn hp


Cc thit b FACTS ph bin
214 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Static VAR Compensator (SVC)


 Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
 Thyristor Controlled Phase shifting Transformer
 Static Synchronous Compensator (SSC)
 Static synchronous Series Compensator (SSSC)
 Unified Power Quality Conditioner (UPQC)
 Unified Power Flow Controller (UPFC)
 Interline Power Flow controller (IPFC)

215
Static Var Compensator (SVC)
(FACTS devices Introduction & Applications)

SVC (Brazil) - 500 kV, +/-250 MVAr


Static VAR Compensator (SVC)
216 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Chc nng ca thit b b tnh SVC


Giai on mi xut hin:
 B v duy tr h s cng sut cho cc ti  cc nh my luyn thp, l h
quang
 Cn bng ti
 SVC c s dng cho li truyn ti (cui thp k 70)
 Tng kh nng truyn ti cho ng dy di
 Ci thin tnh n nh nh kh nng iu chnh nhanh in p
 Dp tt cc dao ng tn s thp (dao ng in)
 Khng ch qu in p
 Hot ng:
iu chnh in p: thay i lng CSPK pht/tiu th vo h thng
iu chnh lin tc trong phm vi Q  + Q
Khng gm cc phn quay  qun tnh iu chnh rt nh
Static VAR Compensator (SVC)
217 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cu to
Thyristor Controlled Reactor (TCR) Khng c iu khin
Thyristor Switched Capacitor (TSC) T ng/ct bng thyristor

 B t ng/ct: iu chnh th, nhy cp


 Khng c iu khin: iu chnh trn
Static VAR Compensator (SVC)
218 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 u ni vi h thng
Cc b SVC thng c ni ln ng dy qua my bin p (coupling
transformer)
Cc my bin p gim in p xung cp thch hp ( v d t
220kV23kV)
Gim chi ph v cch in cho SVC
Static VAR Compensator (SVC)
219 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 V d
Thut ton iu khin n gin
220 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 S khi ca phn iu khin


Thut ton iu khin n gin
221 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Khi o lng
o in p  lc ra thnh
phn in p th t thun

 Khi iu chnh in p:
Da trn sai khc in p 
tnh ton tng dn B cn c  Khi ng b & pht xung
ca SVC b sai khc ny iu khin thyristor:
 Khi la chn: ng b in p s dng
 Xc nh xem bao nhiu khi mch PLL (Phase-Locked
TSC s cn ng vo Loop)
Xc nh gc m ca thyristor To xung iu khin
trong mch TCR ng/m
Thut ton iu khin n gin
222 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mch PLL (Phase-Locked


Loop)
C nhim v pht ra tn hiu
c ng b v gc pha vi
tn hiu u vo (reference
signal)

Main : Graphs
Va Theta
400

300
VaVa
200

VbVb Phase-
theta 100
y

Locked theta
Loop 0

VcVc
-100

-200
0.060 0.080 0.100 0.120 0.140 0.160 0.180 0.200 ...
...
...
Kt qu m phng mch PLL
c tnh lm vic V-I ca SVC (ch xc lp)
223 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 SVC c hai ch vn hnh


Ch iu chnh in p (voltage regulation)
Ch iu chnh cng sut (VAR control): gi tng dn khng i

dc c tnh 15%
Gii hn theo dung
lng khng in

Gii hn theo dung lng t

c tnh lm vic ch iu chnh in p


Biu din quan h gia in p trn SVC v dng in (cng sut phn khng ca SVC)
c tnh lm vic V-I ca SVC (ch xc lp)
224 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 dc ca c tnh
m bo s hot ng song song gia cc b
SVC & vi cc thit b b khc
Ngn nga vic SVC lm vic ht cng sut
thng xuyn
 Xc nh im lm vic ca SVC
Thut ton iu khin nng cao
225 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Vi thut ton iu khin n gin


SVC phn ng vi tn hiu lch in p  iu chnh lng CSPK
pht ra
Vi s c ln, SVC s dng hu ht kh nng pht CSPK
Khi s c tip theo: SVC khng cn kh nng phn ng
Cn c thut ton iu khin: a gi tr pht ca SVC v gi tr mc
nh (rt nh) ch ln lm vic k tip
Thut ton iu khin nng cao
226 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Thut ton iu khin nng cao


Cn c thut ton iu khin:
 a gi tr pht ca SVC v gi tr mc nh (rt nh) ch ln lm vic k
tip
Thi gian tc ng ca khu iu khin ny:
 Rt chm (hng chc giy hoc hng pht)
 Khng nh hng ti tnh nng iu chnh nhanh in p ca SVC
Khi SVC pht tr v gi tr mc nh ban u
 Cc thit b pht CSPK khc ln cn s m nhn phn SCPK thiu ht (cc b
t b)
Thut ton iu khin nng cao
227 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Khu iu chnh in p
tng t nh thut ton
iu khin n gin
 Khu iu chnh cng sut
VAR (gi tng dn khng
i):
 So snh gi tr tng dn thc
t vi gi tr t (Bset)
 Gi tr Bset thng tng
ng vi lng CSPK do b
lc sng hi trong SVC pht ra
 Sai s c a qua khu tch
phn  tn hiu in p hiu
chnh ti b so snh
 Khu iu chnh ny hot
ng vi hng s thi gian ln
(hng chc giy hoc vi pht)
Thut ton iu khin nng cao
228 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Khu iu chnh cng sut


VAR (gi tng dn khng
i):
 Chc nng ny c th tm b
kha khi c bin ng in p
ln tn dng ton b cng
sut ca SVC
Thut ton iu khin nng cao
229 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 iu khin cc thit b b
ngoi vi
 Khi SVC c iu khin tr
v gi tr tng dn mc nh
 cc thit b b khc phi
gnh phn CSPK
 Trang b thm khu iu khin
lin ng ti thit b b ngoi
vi
Phn tch hot ng
230 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

1. im hot ng bnh thng: giao ct


gia c tnh ti ca h thng v c
tnh ca SVC
2. Xy ra bin ng  in p gim mt
lng VT  SVC nhanh chng di
chuyn im lm vic ti 2 di tc
dng ca khu iu chnh in p
3. Nu bin ng in p vn duy tr trong
thi gian ln  tn hiu ca khu
tch phn ln  s tc ng iu
chnh a im lm vic v 3
4. Do :
1. in p b gim di ngng mong mun
2. SVC vn cn kh nng d tr hot ng
5. Cc thit b b ln cn c th c a
vo ph tr thm.
Logic kha khi thp p
231 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 L do kha SVC khi xy ra thp p trm trng


 Khi xy ra s c  in p st trm trng  SVC vn hnh ch thun dung
khng  khi s c c loi tr  c th gy qu p
 Cn kha SVC khi in p st qua thp
 Logic thc hin

 Khi in p 3 pha gim qu UVmin (thng t 60%):


 Chc nng iu chnh in p b kha (bng cch gn Bref=0)
 Kha van thyristor thao tc ng/ct cc b t (TSC)
 Chc nng iu chnh VAR cng b kha
 Khi in p hi phc trn ngng UVmax (thng t 69%) lu (30ms):
 B tn hiu kha {chc nng iu chnh in p & ng/ct b t}
 Sau (170ms): m kha chc nng iu chnh chm VAR
M hnh ha SVC
232 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Mc phc tp ca m hnh SVC ty theo mc ch nghin cu


 Cc mc ch nghin cu:
 Tnh ton tro lu cng sut (Power Flow)
 M hnh tnh ton khi c cc bin ng ln & nh
 Nghin cu hin tng qu in t (EMTP)
 Nghin cu vn sng hi v cht lng in nng
M hnh ha SVC
233 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 M hnh s dng khi tnh ch li (ch xc lp)


 Trong phm vi iu chnh
 B qua dc c tnh iu khin
 SVC c m phng nh mt nt PV vi P=0 & V=Vref

 Nu dc c tnh cn tnh ti: S dng m hnh nh trn


 Chn thm mt thanh gp gi tng vo s
 Thanh gp gi tng ni ti thanh gp SVC bng mt in khng tng ng vi dc c
tnh iu khin

M hnh m phng c xt dc c tnh iu chnh


M hnh ha SVC
234 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 M hnh s dng khi tnh ch li (ch xc lp)


 Ngoi phm vi iu chnh
 Nu ISVC> Imax (v pha in khng)

 Nu V < Vmin (v pha in dung)


M hnh ha SVC
235 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 M hnh s dng khi xt n cc kch ng ln & nh


 Nu xem xt vn n nh do cc dao ng in c
 B qua m phng cc qu trnh qu in t trong m hnh ca SVC
 Thay th SVC bng mt tng dn thay i
 Dng in qua SVC theo quan h vi tng dn

 Ma trn tng dn phi cp nht sau mi ln tnh

 Thay th SVC bng mt ngun dng bin thin


 Dng in qua SVC theo quan h vi tng dn
 Ma trn tng dn khng cn cp nht nu SVC c m phng nh
ngun dng (bip thin)
Kt qu m phng hot ng ca SVC
236 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
237
(FACTS devices Introduction & Applications)
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
238 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T b dc c iu khin

M hnh l thuyt
n gin
MOV

 My ct: a TCSC vo hot ng/ct ra khi li khi c yu cu hoc s c.


 in khng hn ch dng in (L)
 Bo v cho b t: gm nhiu cp
 MOV (metal-oxide varistor): in tr phi tuyn u song song bo v chng qu p
 Ngn mch duy tr  dng in ln c th lm hng MOV khe mi phng in K s hot
ng  Dng ngn mch s chy qua K v my bin dng  nu ti ngng tc ng  a
tn hiu ng my ct MC  ni tt cc phn t
 Khi dao cch ly c th ng li ni tt lu di TCSC
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
239 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 T b dc c iu khin

M hnh l thuyt
n gin

M hnh thc t:
bao gm c cc
thit b bo v

Thit b TCSC u tin hot ng nm 1996


ng dng ca TCSC
240 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 TCSC gia tng tnh iu khin ca HT


Tng kh nng ti ca ng dy
Ci thin s vn hnh n nh ca HT
 Dp dao ng (damping) tn s thp
Ngn nga sp in p (iu khin in p)
 iu khin dng cng sut
ng dng ca TCSC
241 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Tng cng n nh ca HT

Cng sut truyn ti trn ng dy:

 ng B: c tnh cng sut ca my pht trong CXL


 ng A & C: c tnh cng sut ng vi Xcmax & Xcmin
 Ti thi im ct ngn mch  TCSC c iu khin ti
gi tr Xcmax  nng c tnh cng sut ln ng A 
din tch hm tc tng  m bo n nh h thng vi
gc lch cho php ti max (nu khng iu khin  gc
lch c th tng ti k hoc mt n nh nu B thp hn)
 Ti thi im gc lch bt u gim  cn iu chnh
TCSC th hin Xcmin gim din tch gia tc (theo chiu
m)  dao dng gc lch ch gim ti min
 Sau 4 ln TCSC tc ng th h thng v n nh quang
gi tr cn bng
ng dng ca TCSC
242 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 TCSC gia tng tnh iu khin ca HT


 iu khin dng cng sut, gim tn tht
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
243 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc ch hot ng

 Nguyn l hot ng: tng tr ca h thng b dc

 Thay i gi tr in khng thng qua gc m ca thyristor


Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
244 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc ch hot ng
 Ch thyristor c m hon ton
 Dng in l hnh sin
 Tng tr ca TCSC c tnh cm khng do in dn B ca khng thng chn ln hn ca b t
 Dng in hu ht i qua cun khng v ch mt phn nh chy qua b t  c tc dng bo
v b t chng qu p khi c qa dng in.
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
245 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc ch hot ng
 Ch thyristor kha hon ton
 Van thyristor khng hot ng
 TCSC th hin tnh dung khng: ca t b c nh

 TSCS khng th hin vai tr trong ch hot ng ny


 Ch ny thng t dng (waiting mode)
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
246 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 Cc ch hot ng
 Ch thyristor c iu khin
 Van thyristor thay i gc ng m trn di rng
 TCSC th hin tnh dung khng hoc cm khng: ty theo gc m ca van thyristor
Thut ton iu khin TSCS
247 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 iu khin theo tng tr


Thng s dng ch iu khin khng phn hi (open loop
control)
L ch ph bin nht  iu khin dng cng sut trn ng dy

iu khin gi tng tr khng i Khu tr do


phn ng
ca TCSC
(~15ms)

Gi tr mong mun ca mc b


in khng tham chiu Xref
Hoc dng cng sut mong mun
Thut ton iu khin TSCS
248 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 iu khin theo dng in khng i (constant current)


Thng s dng ch iu khin c phn hi (closed-loop control)
Gi tr dng in cn duy tr  i lng tham chiu

Ia,b,c  chnh lu
 Qua b lc

Dng in
tham chiu
Khu iu Khu hn ch Khu chuyn i
khin PI in dn sang tn hiu
ng/m thyristor
Thut ton iu khin TSCS
249 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 iu khin theo dng in khng i (constant current)


Thng s dng ch iu khin c phn hi (closed-loop control)
Gi tr dng in cn duy tr  i lng tham chiu

Khu la chn ch vn hnh:


 Dng bo v TCSC
 Khi c ngn mch: thyristor m hon ton (bypass mode) hn ch qu p
 Trong qu trnh loi tr s c, TCSC ch ch (waiting mode)
Thut ton iu khin TSCS
250 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 iu khin theo gc truyn ti khng i (constant angle)


Thch hp s dng khi ng dy c TCSC vn hnh song song vi
ng dy khc
Mc tiu iu khin: trong cc tnh hung s c ca h thng
 Gi cng sut trn ng dy song song khng i
 Cho php cng sut trn ng dy c TCSC thay i
gi khng i dng cng sut  phi duy tr gc truyn ti (gc

lch )
Thut ton iu khin TSCS
251 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 iu khin tch hp thm chc nng dp tt dao ng


Mc tiu iu khin:
 Dp tt nhanh chng cc dao ng tn s thp
Tn hiu dng in  qua khu vi phn  a thm vo mch iu
khin
Thut ton iu khin TSCS
252 Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN

 iu khin theo dng cng sut khng i (constant power


flow)
Mc tiu iu khin: gi dng cng sut khng i trn ng dy

Tnh cng sut

Qui i v h v
tng i

Khu tr

Gi tr cng sut
tham chiu
253
STATCOM (hoc SSC)
(Static Synchronous Compensator)

100MVA STATCOM Installed at 345kV Substation, Korea

You might also like