Hi: Th no l T BI H X?

Hiu sao cho ng tinh thn Pht

o?
Vit v lun ging bi: Kim Cang Tn Dng
Ngy 25 thng 8 nm 2015

t lu mi ngi, nhng ai l Pht t theo o, u c nghe hoc c

ging t nhiu v T V Lng Tm trong nh pht hay cn c gi l o
T Bi H X ca nh Pht. Bn Thin Cha Gio hay Cng Gio th ngi ta gi
l Tnh Thng, l Lng Bc i ca Cha. V c bn th gn nh nhau.

hiu ng tinh thn nh Pht trong mi Vn T Tu, ngi c / ngi

hc Pht cn nm r tinh thn Pht o di y c xem nh l mt Kim
Ch Nam (mt nh lng o lng Chnh Php) cho mi suy lun v ngha v
hnh s. iu ny s c p dng cho tt c cc bi vit Vn T Tu v
sau ny:
1. T li Li Tha & T Gic Gic Tha: bt c lun ngha v l hay vn
dng v s u phi c li cho mnh v c li cho ngi. Mnh c gic
ng tc l ngi khc cng c gic ng hoc ngc li. Nu vn cha
lun hay dng c hai mt ny th xem nh vn cn cha thng. L s
cha vin dung.
2. Hin Mt ng ng: Mi l lun v ngha hay dng v s u c hai
mt ca mt vn . Nu nhn c phn Hin th c gng nhn lun
phn Mt thy tnh Chn Tht ca n. Hay ni ng hn l vn dng
Bt Nh Tr (c bn l Php i Tr) lm ch o trong t tng, nh l
m ca cc Php m Pht ni n.
3. Ng Nhn Chng Sanh Th Gi nh huyn: tc c cc hin tng u
do nhn duyn m sanh. Nu do nhn duyn sanh th thot n thot
i, c thng c on. Nhn cc hin tng bn ngoi i ng vo
bn trong v ngc li. Hiu c vy th mi thy c Ng Nhn nh
Huyn, mi nm bt su c tnh chn tht ca L v S.
4. Hai V Ng: Php vn V Ng, Nhn cng vn V Ng
Phn 1: Th th hiu nh th no l T, l Bi, l H v l X?

Trc ht chng ta i vo chiu Hin Ngha ca T V Lng Tm.

Tm T: l mt trng thi m rng tm lng bao dung, thng cm, yu

thng i vi tt c s vt, con ngi xung quanh mnh. i lp vi
lng t l lng sn hn, l mt trng thi ght b, chn chng,
phn bit vi tt c mi s vt, con ngi xung quanh. Nh vy, ngi
c lng t nhn thy xung quanh mt tinh thn bao la bc i, d n
nhn v ha mnh vo th gii tm ca mi vt. Nhn thy mt ngi
lm sai, lm c, lm mt vic khng thin, vi mt ngi c lng t, h
khng trch mc, ph phn, ch bai m ngc li h li cm thng, tm
hiu bit c nguyn nhn ca s vic vi lng t tm ca h thay
v sn hn h. Tm t th hin n u th mang n mt xc cm
nh nhng, m du, chan ha, m p mi trng xung quanh mnh. Khi
tm t xut hin th ng nhin tm sn hn s gim hoc mt i,
nhng c , th on s khng pht sinh. Tm t y l ni n lng
yu thng v tinh thn ch khng phi vt cht l s yu thng xc
tht, c th hay lng triu mn v k, lng luyn i v mt mi nhn duyn
thm tnh no. Nhng theo tinh thn t li li tha, Tm T i vi
xung quanh nh th no th cng c th hin i vi chnh bn thn
mnh nh th . Cm thng, yu thng mi ngi xung quanh th
cng phi yu thng ly chnh bn thn mnh. Lo lng mi ngi v
lng t i m qun i bn thn th l tm t k ri bn thn
mnh khng c kho mnh c v vt cht ln tinh thn th y l hiu
sai Tm T ca nh Pht. Chng ta phi hiu nh Pht mun ni n
tm t y l Tm T Mn, dng s sng sut ca l tr, l l ca
Pht o m th hin lng t vi mi chng tnh (Chng Sanh hu tnh
v v tnh) mt cch ng nht theo thi gian, khng gian v tm o.
l Hin Ngha ca Tm T.

Tm Bi: l mt trng thi thng xt, rung ng, xt xa cho nhng

Chng tnh xung quanh ang b phin no, u su khng b tinh thn v
vt cht hay b tm bnh lm hi. i lp vi Tm bi l tm v
 thng khi h xem tt c cc s vic, con ngi xung quanh mnh u
l v thng m ra. V xem l v thng nn h v tnh hay c v tnh
khng quan tm n cc chng tnh ang au kh, ang phin mun
hay v h ang c phn phc no m h khng ri vo nhng trng
thi tm phin no, h khng thy s lin quan v dung thng n bn
thn mnh. Tuy nhin, khi ni n Tm bi, ngi ta thng ngh ngay
n vic thng xt nhng ngi ngho hn, bn cng, c cc hay
nhng ngi ang au kh m thng xt. iu cng ng nhng
l lng th hin s Bi Ai ca con ngi chng sanh ch khng phi
l Lng Bi theo tinh thn nh Pht. Cng ging nh trn, Tm Bi m
nh Pht mun ni n l Tm Bi Mn. Vic th hin tm lng thng
xt Chng tnh cn phi dng s sng sut bng l tr m th hin.

Khng phi nhn thy cnh au kh ri ha mnh vo m thng xt,

th hin lng bi ai ri tm mnh cng au kh, cng bnh theo h th
nh vy l hi ngi hi ta ri? Thng xt h, ng cm vi phin no
ca h, v v Lng Bi Mn ca nh Pht m gip h mt cch sng sut
thot khi phin no mt cch gin tip hay trc tip, thy gip m
khng c gip, khng c mong cu bo p th l lng Bi Mn. ng
cm vi au kh ca chng sanh nhng tm phi c thanh tnh, tm
khng b cu nhim bi s phin ly ri lm cho tm phin mun
kim sot chnh mnh th mi chnh l s Bi Mn m nh Pht mun
ni n. Chng ta s bn su thm phn Tm T Bi theo ngha Mt v
cch vn dng th s c hiu su thm phn ny.

Ti sao Tm T v Tm Bi thng i lin vi nhau? C bn v Tm Bi lm

nhn v Tm T lm Qu nn cp phm tr ny i lin vi nhau. Nh c
tm bi lm nhn (tm thng xt), khi gp duyn l hon cnh hoc s
vic phin no din ra thng qua tai nghe, mt thy th Tm T (Tm
bao la) khi ln vi lng bao dung v thng cm hin hin cho Chng
tnh xung quanh. Ngi ta gi chung qui li l Tm T Bi.

Tm H: l mt trng thi vui v, hoan h, lc quan cho nhng Chng

tnh xung quanh ang gp c nhiu iu may mn, gp thin nghip,
cuc sng an lc hoc thy Chng tnh ang hng thin, hng n
 Tam bo v gii thot. i lp vi lng vui v = tm h l lng ganh
t = tm sn. Tm sn lun lun khng chp nhn hoc tha mn
nhng g xung quanh c v hn mnh nhng ngc li vi ngi c tm
h, h cng ha mnh vo nim vui chung ca mi ngi, hoc thm ch
lun mang trong tm mt trng thi lm th no mi ngi lun lun
c hoan h v ng nhin trong cng c mnh theo tinh thn t
li li tha. Tm h lun to ra mt khng gian/ mt trng thi h lc
v lc quan, h lun lun ngh n nh sng (mt tt ca s vic) trong
mi lc mi ni cho d bng ti (mt khng tt ca s vic) c vy
quanh ly chnh h. Do Tm h l s vn hnh l tr tm bn trong ni
ti, nn Tm h hon ton c lp v khng b kim sot bi tnh s bn
ngoi tc ng. Tuy nhin, c c Tm h th v cng kh so vi
Tm T Bi v ngi c tm H phi lun lun ch ng dng l tr v s
sng sut ca Gio l nh Pht m nhn mi s vt hoc chng tnh xung
quanh trong con mt lc quan, hoan h cho d Cnh v Trn theo nhn
duyn din ra tt hay xu i chng na. mi chnh l Tm h Lc tht
s m theo Hin ngha nh Pht mun ni n.

Tm X: l mt trng thi mun hoc hnh ng/suy ngh bung b,

a ra ngoi, b qua ht nhng phin no, nhng th khng tt, nhng
bng ti ca chnh Mnh v c ca nhng Chng tnh xung quanh mnh
ang gp phi. Tri vi Tm x l Tm c chp v Tm c chp l loi
tm lun lun mun gi li, khng t b bt c th g cho d th c
li hoc c hi cho ta hay cho mi ngi xung quanh. Tuy nhin, mi
ngi trc gi vn suy ngh hoc c ging rng Tm x l ch n
thun bung b ht mi th xung quanh th coi nh x, khng quan
tm n na. Hiu nh vy l hiu sai tinh thn Pht o ri. X b
y khng phi l bung b ht, khng mng n l x v hnh ng
nh th, mang ci tm nh th th u khc g l mt tm lnh m,
mt tm th , mt tm v thng ri? Ni n tm x m hiu khng
r ngha bung x th nu ta bung b ht, khng quan tm na th
nhng l gii bn trn v Tm T Bi, Tm H lm sao m thc hin c
na?
Bung x y l loi b khi tm mnh nhng tp nim, nhng suy
ngh tri buc, nhng suy ngh phin no m gy hi cho mnh v ngi,
 lm cho mnh v ngi khng c yn c an lc. Cn nhng iu g
tt p, nhng suy ngh an lc cho c mnh v ngi th c gi li. Bi
th, theo ng tinh thn t li li tha, Tm x nhiu khi c vn
dng khng ch v li cho mnh m x nhng i khi v li cho ngi m
chng ta cng phi x.

Mt v d cho thy: mt ngi no v tnh h gp ta v chi mng

ta, theo thng thng th chng ta s bc tc v chi mng li. Nhng
khi ngh n l nhn qu ca nh Pht, h mng ta h s b nghip t
nhiu, khi ta mng li ta cng b th. Nghip c s chng nghip mc d
nhn duyn ngi l n mng ta khng r ngun gc (Phn ny s ni
su thm phn Mt Ngha). V ngh n ci xu s mang n cho c
ngi chi ta v c ta khi chi li, ta quyt nh X. Vy hnh ng
bung x ny hon ton khc vi hnh ng th , khng quan tm
n, lnh m hay xem v thng. V sao khc? Khc l v din bin tm
khc. Trong tm din ra mt lot cc loi tm t bnh thng tm n
phc tp tm, nhng nh vn dng l tr sng sut ca nh Pht m i
n quyt nh dng Tm x c li cho ngi v mnh th mi ng
l Tm x theo Hin ngha nh Pht mun ni n. Khng nhng th,
khi va x xong, ta li cm thy thng cho ngi chi ta v ngh n
nghip h s gnh, lp tc Tm T v Tm Bi xut hin. V sau cng,
nh ta lm hnh ng x t nhiu cng khng to nghip thm cho h,
Tm H lin n. Nh vy, tm x l tm kh thc hin nht do ta x v
c li cho c mnh v ngi bng l tr sng sut v khi dng tm x
bao gm T v lng tm trong .

By gi, chng ta i su vo chiu Mt Ngha ca T V Lng Tm.

Hiu th no l chiu Mt Ngha? y, chng ta s nhn T V Lng tm
theo 3 thi: qu kh - hin ti - v lai v vn dng l thm su ca L & S vin
dung hiu thm v mt Mt Ngha ca T V Lng tm ny.

Nh chng ta thy, mi mt s vic hoc mt Chng Tnh (= chng sanh hu

tnh v v tnh) hin ti ang gp nhng qu An lc, Hnh phc, Giu Sang
hay ngc li qu au kh, Phin no, Ngho hn th chc chn u do Nhn
Duyn v Nhn Qu hnh thnh nn. Nhn trong qu kh thuc kip ny
hay cc kip trc hnh thnh qu ca ngy hm nay. Bit c th th cng
tng t phi hiu rng, Qu ca ngy hm ny s thnh Nhn trong qu kh
nu chng ta nhn n qu ca tng lai. Ngha l ci qu hin ti khng c
ngha l c nh hay khng thay i c. Nu chng ta to nhn tr duyn
tt th tng lai cng s gt hi c qu lnh qu thin thay v qu c qu
nghip. Vi cch nhn 3 chiu: qu kh - hin ti v lai v nhn qu ri th
vn cha . nhn c thm Mt ngha ca T v lng tm, iu kin
cn na l chng ta cn vn dng thm l & s ca nh Pht na th ci nhn
mi vn ton. Ni nh vy chc l nghe kh hiu v cc bn tng ti ni
vng vng?

y mun nhc cc bn rng, v mt Hin ngha ca T V Lng Tm

c din by trn, chng ta c th dng tm theo ng tinh thn hin
ngha . Tuy nhin, chng ta c th b lm nu khng nhn xuyn sut ba thi
v l nhn qu th tm th hin c th khng ng.

Mt v d rng: i vi nhng ngi ngho hn, kh au chng ta th hin

tm t v tm bi. iu ny ng. Nhng khi tip xc, chng ta thy h vn lc
quan, khng ngh n cc c nghip mu sinh v cuc sng vn an lc, vn
hng n Tam bo th r rng tng lai ca h s c sng, chng ta thay
v cm thy thng xt h (tm bi) th ngc li chng ta cm thy vui v
hoan h (tm h) cho h khi thy c tin ca tng lai kip ny hoc
kip sau do nhn thin nghip gieo hin ti.
Ngc li mt gia nh giu sang ph qu, chng ta dng tm h vi h l
ng. Nhng tng t trn, khi tip xc, chng ta nhn ra rng ci qu h
ang c l do c nghip to nn, vy nu h khng gy thin nghip hin ti
ny th liu ci Vui ca h s c bao lu? Vi cch nhn Mt ngha y, trong
tm chng ta s lp tc hin ln Tm Bi v Tm t i vi h. Tm bi l v
thng xt v au kh khi nhn thy tng lai m h s gnh do ci qu ca
qu kh v hin ti hnh thnh. Tm t l hiu v bao dung c ci qu h
c hin ti t do c nghip qu kh m ra, m ti sao do c nghip qu kh
c, v h cng mun hnh phc nhanh trong hin ti m thi. Tm tt lnh
nhng hnh ng sai tri, thy iu m thng m khi tm T. Thy
thng th, chng ta khuyn rn h nn chuyn tm t y m hy lm
nhng thin nghip, thin cn, hng n Tam bo, hy c gng bung b
bt nhng ci khng tt cho qu tng lai m hy hng v nhng ci tt
cho qu tng lai. Lm c th th tc l c ta v ngi cng nhau hng
v Tm x.

Qua v d trn, chng ta thy, khi nhn k vo mt Mt Ngha, th vi mt hin

tng vui cha chc l Tm h v vi mt chng tnh ang kh, cha chc l
Tm bi. Thy mt chng sanh kh cha chc l tng lai kh v mt chng
sanh sng cha chc tng lai c an lc nu khng bit qu hm nay l
thnh Nhn trong qu kh.

T V lng Tm (T Bi H X) c vn dng linh hot theo c mt Hin v

mt Mt ty bin theo nhn duyn v theo ba thi nh trn din by. V
iu ny hon tan Kh c v Kh l theo tinh thn ca nh Pht ni trn:
t li li tha, hin mt ng ng, l s vin dung v cui cng: ng nhn
chng sanh th gi nh huyn.

Phn 2: Vy lm th no vn dng T V Lng Tm (T Bi H

X) trong tu tp v trong cuc sng?

Khi hiu r c T Bi H X theo tinh thn trn, khi chng ta dng trong
Tu tp v trong cuc sng, chng ta nn theo tinh thn:

T Cu Bi Dn H Phc X ng

V sao li nh th?

i vi Tm T: Chng ta th hin Lng T cu dn Chng Tnh (=

Chng sanh hu tnh v v tnh) vo ci Duyn Khi lnh. Mun chng
tnh c tt, c tng lai an lnh th nu chng ta khng gieo Duyn
lnh th sao h c c qu lnh?
Mt chng tnh c lng t ri th h khng th khi c, khi tham,
khi sn v khi si. Lm nh vy th chng ta cng nhau ang gip Chng
Tnh chuyn ha tam nghip v tinh tn trong tu hnh cng nh trong
i sng ri. Vy th ti sao chng ta khng bt u nh th?
 i vi Tm Bi: Chng ta th hin Lng Bi Chng Tnh cm nhn c
s ng cm, ng hnh ng s th h mi ng cho chng ta Dn
h ra khi ngho, khi kh, khi phin mun ch. Bn thn con ngi
hoc mt chng tnh u c d dng chp nhn i chung vi mt ngi
khc nu ngi khng l ng hnh hoc ng s. M nu khng i
chung th lm sao chng ta dn h ra c khi kh khn phin mun
ch? Ra ri khng c ngha l s khng v li. Mt chng tnh c gip
thot ra khi phin mun th lp tc dng ngay qu lnh ny m gieo
cho mnh nhng duyn lnh tip theo, nu khng vic quay li l iu
khng bit trc. Do vy, khi th hin tm bi, chng ta phi lun lun
ng hnh ng s dn h i .v chi khi no i n con ng Gii
thot v Gic ng th c duyn quay li phin mun mi dt. Khi Tm
bi khng cn dn na.
i vi Tm H: Chng ta th hin Lng Vui ra bn ngoi chng tnh
c vui theo. Tm h cng c sc loan ta ca n, khi lc cng ln th
mi trng / hon cnh xung quanh cng b tc ng tng ng. Chng
ta vui v nim vui ca chng ta qu ln th mi ngi xung quanh cng
c vui ly. Chng ta vui m nim vui ca chng ta khng nhng qu
ln m cn c im chung vi mc ch ln lao ca mi ngi hn th
sc nh hng nim vui s nh th no? V vi tm lng hoan h i
n u lm mi ngi c hoan h theo th khng phi l li mnh
v cng li cho ngi sao? Tinh thn y liu sao gi l khng chnh
php!
i vi Tm X: Chng ta th hin lng bung b khng phi v li cho
ring bn thn chng ta m cn phi v li ca mi Chng tnh xung
quanh na nh ni trn. M mun mang ci li ch n cho c
mnh v ngi th khng th phn bit cao thp, khng th cn o ong
m, li cng khng th chp trong v chp ngoi. Vy th vi tinh thn
y, chng ta X l v s Bnh ng li ch ca c trong c ngoi, c mnh
v ngi. Li ch y mun ni n l nhng g tt p, nhng g to
phc tr, nhng g gim bt nghip, nhng g thun duyn, nhng g
gim phin no v.vth v iu m chng ta x v bnh ng cng
nhn c.
chnh l tinh thn ca nh Pht khi vn dng v tu tp T V Lng Tm