Professional Documents
Culture Documents
Viet Dien U Linh Tap PDF
Viet Dien U Linh Tap PDF
L T XUYN
bn dch ca L Hu Mc
MC LC
Dn Nhp
LCH I VNG
LCH I PH THN
HO KH ANH LINH
TC B
Sc Thin Vng
Thanh Sn i Vng
on Tng Qun
Miu Thanh Cm
PH LC
VIT IN U LINH TP
L T XUYN
bn dch ca L Hu Mc
DN NHP
A. Tc phm v tc gi thuc vo i L
II. Tc gi
1. Sc Thin Vng
2. Tam o Thn
1. S Nhip
2. Phng Hng
3. Triu Vit Vng, L Nam
4. Thn x tc
5. Hai B Trng
6. M
L Hong
L ng Trng
L Thng Kit
T Lch
Phm C Lng
L Phng Hiu
Mc Thn
L Phc Man
L U
Cao L
Hu Th Phu nhn
Thn ng C
Thn Long
Thn Ph ng
Thn ng Chu
Thn Bch Hc
Thn Hi Thanh
IV. Gi tr ca tc phm
A. Gi tr ni dung.
1. Gi tr tn gio
Tnh cch tn gio cn c th hin trong tinh thn sng bi anh hng
lit n. T vua cha n nhn dn, mi ngi u knh cn s thn, suy
tn cc v thn, cng nhn s ti linh ca thn nh mt nguyn l. Thn
thnh l kiu mu l tng ca nhn dn; h cn c s ph tr ca
thn, nhng hn ht c, h mong mun c nn ging nh thn thnh, c
can m chng li dc vng ca h i ln cao hn.
2. Gi tr lun l
3. Gi tr lch s
1. K thut hnh vn
2. K thut m t v t s
a) T cnh
b) T ngi
c) T tnh
3. K thut i thoi
Phn i thoi l mt trong nhng phn quan trng trong k thut sng
tc. L T Xuyn bit s dng i thoi lm cho nhn vt linh ng,
suy ngh v ni nng hot bt. Ta th theo di cuc ni chuyn gia Nh
Lang v Co Nng m xem; li ni ca Nh Lang du dng, m i, y
yu ng; chng c h thp ging xung cho li ni trm trm;
chng dng nhng cu di, nhng t ng rt ku nh thin duyn tc
hp, tao ng k duyn chng l cu lu luyn tnh chiu chn ring t
m b khuyt vic thn hn phng dng Nhng m ng s xa xi,
i v cch tr, khng d mt hm mt mai m tr li c, sum hp t m
chia phi nhiu, anh tht n hn qu v.v Co Nng im lng ngi nghe;
c l nng cm ng lm khi nghe li ni nh ru ca Nh Lang; nng c
bit u chnh nhng li ngon ngt y s lm cho nng phi cht.
Thn dn tha:
- Ay l n c th thn Th a ca ng Chu.
Vua hi:
- C linh khng?
Thn dn tha:
V. Kt lun
L HU MC
Ch thch:
(1) Xem Bibliographie Annamite ca E.Gaspardone
(7) Xem di
(16) IV, 4a
(29) La biographie dite de Che Sie tait tout simplement une copie,
modifie et altre du texte de lHistoire de Wou (Sd, tr.11).
LCH I VNG
GIA NG THIN CM LINH V I VNG
(Chuyn S Nhip)
TIM BNH
Nc ta xa c nc Vit Thng, ni th un li, thn hnh v
rng, phong tc phc lu, i khi nh th dn cc chu ng ngy nay.
T khi Triu cai tr by qun, em Thi, Th gio hun quc tc,
Nhm Din lm Thi th Cu Chn li em l ngha dy d quc dn,
bi vy, nc ta mi dn dn hiu bit vn t c ch cho ngi, l ngha
quan h n phong tc, ci vn minh cng do y dn dn tin trin.
Kp n lc S Ph Qun em sng d ca sng Th sng T trn dn
qua Nam Hi, bn vic tr u trong hi can qua, gy n ca lng hu
hn, ngi nghe ic tai v ting chung, thanh gio ph cp n u l
y hp th c hoa phong. Sau ny, triu L, triu Trn, triu L thay
i nhau dng trng hc, t khoa thi, vn tr bt pht trn di vi
nghn nm trm nm, nhn ti bi xut, bn xng l nc vn hin,
han tnh lng ngi, huy ng thng quc. S gi vn phong Lnh
Nam, bt u t S Vng th cng y h chng tt p lm ru?
Ph lc
Sau khi Vng mt, anh linh khng tn, Lm p s m phi lui binh,
thnh c cha n, Giao Chu cm m lo lp miu. Long Bin nhn
y cng dng n phng s; Trn triu nhn y m truy phong t
in, hng ha i i, tt c anh ti hin ph u phi vng tay ci
u trc anh danh v lit, sut nghn xa m cng tn.
Khc thi Hong triu nin hiu Vnh Thnh nm th hai (1706), sau
rm thng Mnh Thu nm Gip T, ngy tt.
LCH I VNG
B CI I VNG
Thi Ng Tin cha kin quc, Bc binh nhp khu, Tin cha lo,
na m ht nhin mng thy mt ng gi u bc, y quan nghim nh,
tay cm qut lng, chng gy trc, t xng tnh danh rng:
n khi tin binh trn Bch ng, qu thy trn khng c ting xe
nga, trn y qu c i tip; tin cha ly lm l, chiu kin lp miu
in, trang nghim c tng hn xa, li sm thm qut lng, c hang
o, chin ng, trng i, ri lm l thi lao, con ht n lm l t; lch
triu theo dn dn thnh ra c l.
Tim bnh
Phng Qun l mt ngi phi thng, tt nhin c s gp g phi
thng: s gp g phi thng chnh l i ngi c ti phi thng,
xem vic sc bt c h, khi mun nut sao Ngu, khin cho ngi
trong chu u y phc, nu khng c ti lc hn ngi thi u c
nh th?
Chnh Bnh cht ri, Vng thung dung vo thnh cm by mi
ngn c, hng oai mun dm, c quyn mt phng, ha phc do tay,
nghim nhin nh mt h Triu, h L vy, h phi nh Mai Hc ch
chim mt chu m v c u? Tuy vn cn ni thuc, chng bao lu
b mt vo tay Triu Xng, nhng k i trng phu xut sc khng
chu cho bn h li gin buc, Ng Phong cho l tay c phch trong
hng Th ho, vn tuy b cc, nhng gp g u hnh thng, r thc
bc anh hng ho hn, phng chi chn i ni hin linh, sng Bch
ng gip trn, Phu Hu, Chng Ngha, chi li Loan th, sng
c vinh danh, cht lu hin hiu, ngi nh Phng B Ci cha d
c nhiu c.
LCH I VNG
TRIU VIT VNG, L NAM
Tim bnh
Vua tin L Nam mang ci t cch hn i, ra c ci nhc b
khut ngi, nh chim ct ging thanh th Cu c, nh chp
nhong Vit Nam, xng t quan, i nin hiu, dng quc hiu,
nh th cng ng gi l k ho kit Nht Nam, B Tin sng Nam,
ng Khut Liu lui gi, khin cho ngi i c bt mn.
LCH I VNG
THIN T A CH X TC QUN
(Chuyn Hu Tc)
Tim bnh
Chp rng c cng c vi dn thi nn th, thn Hu Tc cho dn
ta c cm n, cng c c g ln lao bng, nc c n th k lu
lm. Nc ta gy dng c Nht Nam, xng l dng di nh An,
nhang trm cng vi, thm c b s an ninh lu di nghn trm nm v
sau. Nhng m Qun chng phi hiu, Thin T chng phi tn, t
in nn xng l thn Hu Tc ng hu mi c r rng d hiu. Xt
bc Tin nng ch no cng c th, duy nc ta mi c xng l X
Tc. Triu nh L, t khi chia gii hn sng Linh Giang, ly Cu Dinh
lm trng trn, trn c nn X Tc, khng chp vo kinh in.
LCH I VNG
NH TRNG PHU NHN
Vua Anh Tng nh L, nhn tri i hn, khin thin s Tnh Gii n
n cu ma, qu c ma, kh mt but ngi. Vua mng lin qua
xem, ht nhin ng mng thy hai thiu n mt hoa my liu, o lc qun
hng, mo , tht lng, ci nga st theo ma m chy ngang. Vua ly
lm l mi hi. p rng:
Tim bnh
Trung triu xa cch, quan Th Lnh tham tn, lc by gi trm trai
nc Vit u l v hu ca T S Qun c.
Phu Nhn ly t cht l mt ngi v hin, mang mi th bt cng
i thin. Qun thoa xng ngha, qu thc lin th ui quan Th s,
chim li thnh, b ci Cu Chn, Hip Ph li thy r nh sng mt
tri, h chng phi l oanh oanh lit lit mt k trng phu hay sao?
Ni on bin mt. Vua tht kinh tnh vy, thi l mt gic chim bao.
Vua truyn em l vt v ru n n cng t, phong Hip Chnh Vng.
V sau xa gn cu o, u c linh ng.
Tim bnh
Kinh Dch rng: Thy chng nhiu vng qun mt mnh. Thng
thay! Thi i tht ng khinh b. Nc Chim Thnh bi tc di trng,
thn th la l, ly vi trng buc tay, n khng c a, ghi vic th dng
ch mi, ton nc tng nim kinh Pht, khng hc Thi, Th, chng h
bit n ngha lun thng ra th no, m Phu Nhn cng l mt hng
n b, c ci hnh dung c ln nhn sa, c ci din mo hao hn
nguyt thn, phng s mt v Kin vng. ang khi trn nh trn sng
tan r, sn h mong manh nh si t, th m hng hi t ci vinh vn
thng, b ci tnh mnh mt bui mai, khng khi c ci tit tho gi
vng khun trinh. Ci kh u ut, nhng lc khi, lam ti, thng phng
pht trn nh sng thuyn chi. Lng trinh, tit rn, thng gi ting
vang trong gi on ma bun, n kh ai thanh hng gi gin cho sng
di, nc cun, nh than nh khc, nghn xa cn vng vng bn tai.
Sng L Nhn lp n, sc phong chng cht, tng Phu Nhn di
sui vng chc cng chng cho ci lm vinh d.
LCH I PH THN
UY MINH DNG LIT HIN TRUNG T THNH PHU HU I
VNG
(Chuyn L Hong)
Vng l ngi trung hiu knh cn, qu quyt sing nng, hiu l Bt
lang Hong t. Nin hiu Kin Ph Hu o nm u, phng mnh thu
thu chu Ngh An, lm vic vi nm, mt my lng ma thu khng nhng
lm, ni danh lm lim trc, vua rt yu mn cho hiu l Uy Minh Thi T,
phong chc Tri Bn Chu Qun Dn S.
Vng li cho chu Ngh An, t gip min ni, mi lo phn nhiu
cha ni thuc, nhn tu xin vi triu. C chiu u nhim cho Vng cm
c Tit i tun bin, cc v t trng u phc tng ht, thu c nm
chu, hai mi hai tri, nm mi su sch.
Gia nm Nguyn Phong nh Trn, vua Thi Tng nam chinh Chim
thnh, thuyn vua i mau nh gi, qu nhin c i thng. Lc khi
hon v n chu, vua ng ln n, sc phong Oai Minh Dng Lit i
Vng.
Tim bnh
Nc ta t xa ly i Mc min lm Nam gii, Ngh An l t cc
bin ca nc vy.
LCH I PH THN
HIU U UY MNH ANH LIT PH TN I VNG
(Chuyn L ng Trng)
Tim bnh
Hng, Bng, ng, ng l bn v ti linh ca nc ta vy. Ph
ng i Vng; ng Chu Thn Vng u l linh kh ho nhin,
khng c th l danh trng c. L Hiu U ly tm thn cao hai
trng, lm quan thng quc, gi chc Ty L, oai khip Hung N,
ngi Lm Thao s oai m mn c. Sng thi ngi u hm m;
cht thi nh chng qun. Tng ng t ngoi ca, c my lay
chuyn ng, oai hng nh sng, ng xa m trng khin cho bn
cng h rng hn phch. Sau vi trm nm li thc mng cho Triu
Xng, hin linh cho Cao Bin, ting thm oanh lit, ging nh cc v
Thin Thn khng hn khng km, nh th h chng hng v lm thay!
LCH I PH THN
THI U TRUNG PH DNG V UY THNG CNG
(Chuyn L Thng Kit)
Tim bnh
L Thi U l mt quan Trung Thng Th. Tri thi ba triu, thu
chung khng c t vt, phng Bc b gy c nh Tng ln, phng
Nam bnh c nc Chim mnh, k ci cng nghip triu miu th
ging nh L Phng Hiu, L o Thnh. Sng lm danh tng, cht
lm danh thn, tht l khng ly g lm thn mt vy; ai bo trong
phng quan Gim li khng c nhn vt xut sc nh th, cng nghip
v i nh th!
LCH I PH THN
BO QUC TRN LINH NH BANG QUC THNH HONG
I VNG
(Chuyn T Lch)
ng lin p:
Tim bnh
Ci c ca qu thn rt l thnh vy. Tuy rt ti m rt sng, rt kn
m rt h. Cho nn bo rng: thng minh, chnh trc gi l Thn, khng
nn ly thc tc m o lng c. Xem nh vic linh d ca T
Vng h chng nn s hay sao?
Tuy sinh tin c ci vinh danh nc Bc chiu nu, sau khi cht
anh linh phi thng khng mt.
LCH I PH THN
HNG KHNH KHUNG QUC TRUNG V T TR I VNG
(Chuyn Phm C Lng)
Tim bnh
Nhng nh ngc, nh lao i xa, u th ng Cao Dao, bi v
ong Cao Dao ly ti nng ca mt ngi by ti thnh trit lm chc
S s, th ci c khoan gin, gi ci chc don minh, trm h hp
trung, bn phng gi ng; hnh vin th ng, c hnh pht nhng cu
ng cho c hnh pht vy, ng Phm Nh Nam cn ly lm cong hay
thng, nghe mnh tri th t c ch g?
U gia n qu S s
Minh Ch khn b x l g?
LCH I PH THN
THNG KHUNG QUC T THNH VNG
(Chuyn L Phng Hiu)
Sch Vit s B Di c chp: thiu thi, Vng hng dng chai lng
C Bi v m X tranh nhau a gii, dng n gm gio nh nhau.
Vng xn tay o bo ngi lng C Bi rng:
- Ch mt mnh ta c th ch hng vn a.
- Trm nay tin thi lng nan, cho php Khanh c tin nghi hnh
s.
Tim bnh
Vng sinh ra dnh d, m sn k ti, sc mnh hn ngi, thy
trong S chp tng cha d c my ngi snh kp. Xem ci
sc mnh lc tui tr, la gt ba mu m ch gnh mt gnh, ba cm
hai mi ngi n m ch n mt ba th ci d lc ca Vng ra lm
sao! Nc ta c L Quang H n nhiu v sc mnh, c th so snh vi
Vng nh anh em. Cng nghip ca Vng chp s nh L, thi
gii hn Ut Tr Knh c vy.
LCH I PH THN
THI U TRUNG TU V LNG CNG
(Chuyn Mc Thn)
Tim bnh
H ny i nh Hn gi l h Lng Bc; i nh L, nh Trn gi
l h Dm m. Triu L trnh tn hu vua i ra l Ty H, mt m
nc ln thnh i La vy. mi khi n ma thu, nc lt rt th
nc h trong xanh, cng vi tri mt sc; ri cc triu u ly h y
lm ni du ngon. ang khi m php y tri, long nhan tht sc, du
cho c nghn c xe, mun tht nga, cng kh b i ph. Mc Lang ch
l mt ngi k chi, i vi quc gia cha tng c hng mt chc
quan nh, mt ht lng kho, m n khi Thin t lm nn th hng hi
chng ngh n mnh, bt h mnh gia sng to, qut m yu m ti,
khin cho ng vua c d tng, di trn c hai ch tht tinh, c d
o tr mt phng nam by mi nm, th cng kh ca ng bit chng
no vy.
Mt ch hm yu dc mi vn.
LCH I PH THN
1. KHC CH THIN HU TR THUN I VNG
2. UY CH DNG CM HIN THNG I VNG
(Chuyn Trng Hng v Trng Ht)
Vua ly lm l, hi rng:
Bn chng ri y s bi h.
LCH I PH THN
CHNG AN MINH NG HU QUC CNG
(Chuyn L Phc Man)
Hy tm n thanh danh,
Ngm xong lin bin mt; vua cha kp i p, ht nhin tnh dy, ni
li vi t hu; quan Ng s i Phu Lng Vn Nhm ni:
Trong thi Nguyn Phong, Tht t nhp khu, n bin cnh th nga
qu khng tin c; thn dn bit c sc thn m tr mi em dn
chng ra c chin, chm c u gic rt nhiu; gic thua chy tn lon,
khng dm tr li dm d b ci na. Khu tc bnh xong, sch phong
Chng An Nam Quc Cng, chiu cho thn y i tn l H X Chng An.
Tim bnh
Ci kh tinh hoa ca sng ni, kt li ha ra vng ngc chu bu,
nh ngc bch Lam in, ngc chu D Quang, vn l c ting qu
gi xa nay. Cn n nh con ngi cng th, thin nhn qun t l tinh
hoa ca ci kh y. Sng S B u, sn k thu t, ngi ti t linh,
L Tng qun thc l vun c y, kp n lc th vua Nam lm
Tng qun, oai nghim lm ro ngn cho hai x ng v ng
Lm. Thn ci ui sao C, quanh vng bit ting, ci kh anh sn
thng t li, ci cng v lit thm k. Ph Trng Chn Gip Sn,
git B Chu Din, bnh nc Nam Chiu, nh nc Nam Hn,
ui binh nh Tng, Thn chc khng ni di ta vy. Trong bi th, li
du dng, qu tnh tn danh, khng mun ni vi thn dn khch tc,
dng n c tng, dung mo tn nghim, k ch dn mng u
knh ngng. Xem nh r Tht t rt mnh, mang cung n u, t d
n nh Liu H, nh Kim, nh Tng cc nc ln y cng u trng
gi m xp gm gio, hung chi chng ko sang Nam nh gi cun
my n, sm go chp nhong, th m ng ly sc thn lui c binh
gic, khin cho nhn dn c n yn yn nh xa. ch bnh
nguyn h c cng c vi dn th c phng s, th th cng c ca
ng bit chng no vy.
- Vy ch lang qun tn h l g?
Nng ni:
- ng ny l Chng An Vng n C S .
PH LC S TCH N TH THN X AN S
Vua mi tuyn chin triu Vng thng sut cc tng lnh i nh,
i ph qun Lm Ap Cu c. Tin thng trn v n kinh , vua
thn thng giy lu ri bo quan th thn rng:
LCH I PH THN
HI THIN TRUNG LIT UY V TR THUN VNG
CA SNG THIN MC
(Chuyn L U)
- B h khng nn ng i xa.
Vua tnh dy, bo quan Trung s ln trn n t hng vi thn xin
ng cho gic n. Qu nhin gic khng n.
Tim bnh
V thn ny khng c lng mc; tn h cng khng, qua sng b gi
lm chm thuyn, thc mng cho dn thn, mi c n th, n th li
c rn, gi v thu thn ra i, cha ht nhn xa m th chng?
LCH I PH THN
QU NGH CNG CHNH UY HU VNG
(Chuyn Cao L)
Xt s Thin dn Giao Ch K th Vng vn tn l Cao L, mt
lng t ca An Dng Vng, tc hiu l L hoc Thch Thn. Ngy
xa, Cao Vng bnh gic Nam Chiu, ri em binh i tun chu V Ninh,
n a u, mng thy mt d nhn, thn di chn thc, y quan chnh tc,
ngn mo lng tng, ly di bi tc, gi dao lm trm, lng dt gy ,
bch vua rng:
Vng ni:
t Giao Chu tt p.
Mun th c lu di.
Mi chng ph Linh i.
Li ngm:
Nh Hn nh ni sng,
t Vit ni non xa
Nh ng nhn vt mi.
Li ni rng:
Tim bnh
Hai con giao khng th trong mt vc su; hai con chim trng
khng th u trn mt cnh, th lc ngang nhau th d sinh him khch,
mu lc nh nhau th d khi ha, v vy cho nn Lc hu s d khng
dung c Thch Thn l ti . G, vn hp nhau nn chi rng tng
khc, li ni tht khng k cu. T ch ci dao, tc di cho nm thy
V Ninh m n y mi c nghim nh tn nghim, hng ha i
i chng dt.
Khong nm nh V, qun Ty Sn trn n Kinh , k th ho
i Nam c Diu V ngi c sc mnh sut gia nh chng nh, ng
V thng hiu binh php Tn Ng, hay ly t ch c ng, thn xut
qu mt, khng ai d c binh c, qun Ty Sn nh mi khng hn,
tr li b ng V ui nh chm c rt nhiu, ly c kh gii ca
ci k khng xit c. Ngi Ty Sn s nh cp, kp lc vua Chiu
Thng Tu v, nhn ng V c cng nh hm c Bc Trn, trao
chc Kinh Bc Hnh Trn Th, tc nh Lnh Hu. Sau khi loan gi
vua Chiu Thng tr li Tu, ng V khng chu lm ti Ty Sn, vn
nh m vn hn lun.
HO KH ANH LINH
NG THIN HA DC NGUYN TRUNG HU TH A K
NGUYN QUN
(Chuyn Hu Th Phu Nhn)
Ni on bin mt.
Thi vua Anh Tng, nhn tri i hn, qun thn xin p mt ci n
hnh trn Nam Giao t tri, thnh Nguyn Qun lm n ch.
HO KH ANH LINH
MINH CH LINH NG CHIU CM BO HU I VNG
(Chuyn Thn ng C)
Vua lin nghe theo, chn ngy khi cng, chng bao lu m hon
thnh. Thi T bng, Thi Tn tc v. m , Vng li thc mng tu
Thi Tng rng:
- Ba Vng lu nay hoi bo d ch, mun huy ng binh gip, xin vua
sm lo phng b hu khi hu hon.
Tim bnh
i Vng l v danh thn ni non, bm th Sc mnh ca Thng
, oai c lng ly lu gia tri t, khng i n Thi qun Th
ch bao phong mi r linh d.
HO KH ANH LINH
QUNG LI THNH HU UY T PHU NG I VNG
(Chuyn Thn Long )
Ngy xa, Cao Vng p thnh i La, mt ngy ang tra, vua i
b do chi n ca ng, bng chc thy my m ni ln t pha; trong
m m, c mt chm my nm sc t mt t n ln, tia sng bn ln
sao u chi la c mt, kh lnh but ngi. Trong chm my ng sc,
c mt ngi Tin ci rng vng, u i mo xch hoa, thn mc o t
h, xim l, giy , bay ln trong my m, hng l thm lng, n
so hp tu, lng l uyn chuyn, lc thp lc cao, lu c hai khc ri
bng nhin tan mt.
Qu nhin nh vy.
n p yu ma trm vn binh
Tim bnh
c Khng ni: Ci c ca qu thn rt l thnh vy. ng lc
my m ca ng, ngi tin bn o t h, ci rng vng i mo
xch hoa, c th trng m thy r. Cao Vng cho l loi ma ni, qu
bin.
p tan H vn cn vng.
HO KH ANH LINH
KHAI NGUYN UY HIN LONG TR TRUNG V I VNG
u nin hiu Thiu Long nh Trn (nin hiu vua Thnh Tng) thy
cha l Vn Thao tu b li, i tn cha l An Dng; t v sau, tng
thuyn nh ma nhm, s n nh my li, xem cnh, hng mt, du xe v
nga y ng. Nhng m vt i sao di, my bay nc chy, tri bao
nm thng nay n li di v lng B u.
Tim bnh
L Ng l mt quan Thi th, qua lm h nc Nam Giao ta,
chnh lnh c dn tin mn, yu nh ngi nh, thn nh cha con. Lc
nhn h lp n th thn, phng s v Huyn Nguyn Qun.
Qun l v thn trn tri, ngi phm tc cha d cm thu c. Ch
nh mt gic mng. Th thn i tn lp qun. T cu o mi linh
ng, k n ngi lui, thnh ra thng hi mt phng. Th th chnh tr
quan h tun lng n y mi c thy. Li cn bia chp
cng, nu uy danh ca Thin t, chn t yn thn, nh c tr cho dn
chng, thn giang h m lng lang miu, con ngi nh th cng kh
c lm vy.
HO KH ANH LINH
XUNG THIN DNG LIT CHIU NG UY TN I VNG
(Chuyn Thn Ph ng)
i nghe li K vin.
Du mt ch lan truyn.
y khng, trn vi a.
T qu ai dm trn?
Ln nh h K vin.
c cn khn ln,
Ci m nh n hu,
Mt bt nc cng c,
Tim bnh
Cha Kin S nay ti lng Ph ng, bn n th Thin Vng,
thi Xung Thin Thn Vng tc l huy hiu Thin Vng. Vit S
chp vua L Thi T truy phong Xung Thin Thn Vng, dng miu
bn cha Kin S, th r rng l vic ca Thin Vng, m sao y li
chp l vic thn Th a, th chng bit ra lm sao vy.
S tnh dy, i xem khp c cc tng, thy sau lng tng thn H
Php c ba ch r rng. S cng bit nt ch l do tay vua vit ra mi
khin ly nc ra i. Ra xong, pho tng bng dng ng xung, v
sau cha cng chng lm li tng H Php na.
Ong Tiu em chuyn trnh vi quan Trn cho ngi nghim xem
th no, n th ch vn y nguyn, duy c ba ch Mc sinh l, i ra lm
Mi nin qu (cui nm Mi) quan Trn mun em vic y tu ln vua
nhng gp lc nc ang lon nn nh li.
HO KH ANH LINH
TN VIN HU THNH KHUNG QUC HIN LINH NG
VNG
(Chuyn Sn Tinh v Thu Tinh)
- ng y mun dm d nc ta .
Lc hu tu:
Lc hu tu:
Tim bnh
Bi k ny so vi tp Chch Qui r hn, nhng rung, ao, lng,
miu, cc vn t sch c rt c.
HO KH ANH LINH
KHAI THIN TRN QUC TRUNG PH T DC I VNG
(Chuyn thn ng Chu)
- n th y th thn g?
Thn dn tha:
- Ay l n th thn Th a ca ng Chu.
Vua hi:
- C linh khng?
Thn dn tha:
ng Chu th a c an c.
Vua cha bng, vua Trung Tng ln ngi, em l Long nh (Nga Triu)
mu i s, n n cu mng. Mng thy mt d nhn ngm rng:
Trong nm nm lc nghip.
T by miu an linh.
Thi y xem l y.
Vua tnh dy, khng hiu ngha lm sao, nhng cng quyt ch git
anh.
Oai dy li nh Cng gi ,
Pht ph kh tt tc uy thanh.
Tim bnh
ang lc ma gi ti bi, th kh m lng, m hay khin na sng
ma gi, na sng tnh kh, nh th cng r rng linh d. Nhng v
Nga Triu l k hung bi, hng ngi khng lu m cn theo tr thun
gip linh, ngm th thc mng, tuy cu ng nin c ch lo xa, cn
n nh cu Ch phng thun phc, Tht miu an linh th l ph
trng thi qu vy.
HO KH ANH LINH
TRUNG DC V PH UY LINH VNG
(Chuyn Thn Bch Hc)
Thng Minh xin hai ngi th php thut, ai thng th trc. Thch
Khanh nghe ni, nhn mnh nhy mt ci qua bn kia b sng thy Th
Lnh Trng ng trc ri. Thch Khanh li nhy li mt ci qua bn
ny b sng, cng li thy Th Lnh Trng ng trc ri. Nh vy,
Th Lnh Trng c trc.
T hu mi vn t Vng linh.
Tim bnh
Ng ba sng Bch Hc tc l ch giao hi ca sng Thao, sng L,
xanh hai dng u chy vo sng i Hong. Ni sng xanh trong,
phong cnh nh v, trn b sng c i tun ng, lm mt ch thuyn
b bun bn ng c. Mi nm cui ma thu, u ma ng, chim anh
v l thc phm rt qu gi, ch yu hi nh huyn Sn V c lng
Trnh X, lng Ph An, huyn Thanh Ba c lng V Cu, lng V Yn, t
ni b kp.
Th Lnh Trng nay lm Thn lng Bch Hc, Thch Khanh nay
lm Thn lng Chi Ct hng c i n phong tng, hng la khng
ngt. Cc lng da theo bn sng cng u th c, c l sn k thu t
un c li lm danh thn, nghim nhin lm h v cho thn Tam Thanh,
hai bi th ca hai ng Hc S lu li i khng mt.
ng T bi t tr v
HO KH ANH LINH
THIN H LINH NG CHNG V QUC CNG
(Chuyn thn Hi Thanh)
Nn tm ngun o c,
Nghch ng s v phc.
Tim bnh
Thn l xem m chng thy, nghe nh khng nghe, m y l gic
mng trong m, ting ni gia khng trung, th l hin hay l n vy?
Bo rng: Bin ha khng d c gi l Thn, khng nn ly tr thut
m dm ng, ly hnh tch m cu n.
Binh gia hay mn qu thn huyn hoc dn. Cao H dng
binh, i khi bt chc tr c ca in an ngy xa.
HO KH ANH LINH
LI T LINH THNG HU TN VNG
(Chuyn Nam Hi Long Vng Qun)
Tim bnh
trong bch thn, duy c Thu thn rt l linh d, lm my lm ma,
xoi b v p, hoc vo ni rng n g, vn , kt b m i ging nh
ngi thc, nh th lm g vy? V rng m ch tnh; ni m cao qu
th my m ng li, sng m su qu th giao long sinh ra, nc l kh
dng trong kh m, ngoi ti m trong sng, thy m khng th d
c, bi vy thn lng m linh, xem vic Ha Long rt l qui n.
Song vic Thu thn i khi u nh th c, nn chp li ngi i
xem cho .
TC B
S git mnh tnh dy kinh hi, nghe trong ni c ting h ht, lng rt
ly lm ght. Sng ngy, S vo ni thy mt cy rt to, cnh l rm r,
li c my sc trm trn ngn cy, mi bo th rng n xung, qu y nh
trong mng, lin khc tng lp n.
Nm Thin Phc nguyn nin, qun Tng vo cp, vua nghe n nay
linh ng, bo S n n cu o.
Tim bnh
Ni V Linh l ni ng Thin Vng ln tri. H Hc s vnh th
tc l y. Truyn ny chp li khc xa vi Vit S. S chp r i
Hng Vng th su m sao y li ni khng nh l i no? S chp
r l lng Ph ng m sao y li ni khng bit ngi thn no? Nh
chp vic thng nhiu s sut nh th. Lnh Nam Chch Qui chp
vic ny so vi y cn r hn. Tay t cm gio, tay hu xch thp, t
hiu l T Sa, th khc vi bn sc Xung Thin. Duy ging th m ui
c gic An, hin thnh m lui c binh Tng, c cng c vi dn,
khng g ln hn na; s d c hng nghn trm nm trai nghi cng
vi, hn c cc v thn khc m c lit vo hng bt t, c phi tnh
c m c vy u?
THANH SN I VNG
Tim bnh
Ni Tam o ng v phng hng Cn Hi ca chi gia mch
t tri Nam ta. Ba ngn ni nhm li cao ti my xanh cho nn t tn
l Tam o, thn ni danh hiu cha r, ch duy trong lm ni xa c
n th Quc Mu l mt v Am thn.
Ni on ri t bit.
Phu nhn h Triu, cng cha nh Nam Tng, m con ba ngi, Phu
nhn l con gi t.
Tim bnh
ng sau khi su qun tan r, sn h nh bt nc mong manh,
thn th cnh bo theo gi, gi mnh cnh tnh mui da, sng ta
thy n nh s, gho ta y ti nh s, nh ngi m sng, khng n
thy ngi cht mt mnh, ci ch ca Phu nhn cng ng thng lm
thay! Tm lng u phn, reo gi ma m khc c sng gn, ci tit
tho trinh lit, sut vng m ngang dc t tri; cu thuyn b nguy
ngp, tha lng ngi chim ngng, hin linh trong m, cu o lp
ng, n thing ca bin, ting ni vang di.
TRNG B
Chng u d d.
Tim bnh
Tng qun l k thn ca nc c, phc nh L m th nh Trn,
c l khng i chung tri t, nh Chu lm ngoan dn, nh Thng
lm trung thn. Ci cht ngha kh tuy cht cng nh cn, coi vic ci ai
buc u th bit. ng gi ch ch, khin mi p m, gi ngi trong
p c thn ch bo chng? Tng thy An Nhn, nhp mng cho k
lo, bit iu Ng sp n chi, xy thn ta qua hng ng, t
trm nm hng la, ho kt nhn duyn, ng Bc M u, miu n
lng ly, khch qua ng phi xung nga, con ht phi king tn, tri
i ngi trung ngha, hu n ng no vy!
Tim bnh
Binh Trnh tha thng, cha Mc chy m, mt g th sinh, thong
dong o qun ai vng, c gan xng n ch tn n lm k hon
binh, tht ng thng thay! Tm lng ny khng khc chi tm lng ca
K Th Trung v L Th Lang vy.
PH LC
Ca o nhn qun Tam Thanh
- By gi Vng cho ti n g?
- Cho my n sn huyt ca n b.
Tim bnh
Vng l dng di h ng A, chu li tri ca cha l An Sinh
Vng nhng khng chu theo lon mnh, th th nh l hiu t. Gp
bin lon Trng Chng m lp cng ln th nc l trung thn, duy
trung duy hiu, mi che ni ci li ca Tin nhn. Cng trm thin h,
ngi tt nhn thn, ting vang hoa di, sau khi cht li c mun i
huyt thc.
Nguyn ng cha ngy trc ly diu thut phm n Din thnh hu,
nh Din thnh hu c thy php i in dng ph ym git cht i,
qung thy xung sng T Lch, tri n cu Ty Dng, ch nh Din
thnh hu , thy dng , cch ngy khng chu tri i. Din thnh hu
s, i bo thy i in; i in n, nim k rng:
ng gi tr li:
Ri lo c mt bi k rng:
B lo p:
Bo o Hnh rng:
- Ngi l thn g?
Thn tr li:
- Php ca ta hn i in ri y.
H sa th gii nn ng ni.
Bt tt B cch vn tm.
- Th no gi l chn tm?
T php lc cng tng gia, lng thuyn thm chn chn, hay khin
chim ni, th rng, tng on n cha i quanh qun, hin lnh t t. H
phng dn ai c au m n cu khn th phi ph nim ch linh nghim
tc th, dng o gip ngi, ai ny u i n c.
- Trong thng nc thy hin hnh tc l chn nhn vo thai cung ri.
Phu nhn ng kinh hi.
n ngy thai thng, Phu nhn thy trong mnh kh chu, chuyn
bng mun nhng khng c. Sng thin hu bo:
T khi Nit Bn xut th, o Hnh lm con Sng hin hu, khng
phin dng dc m mau ln, khng cn hun gio m thng minh, din
mo khi ng, ti bin bt chng, vua chiu i vo cung gio dng, sc
phong lm hong t.
- Qu l lm Thin t, li cn au g!
Sau khi vua thng h, cha Thin Phc c linh kh khc thng, ngi
trng thy u kinh hi, em vic y tu ln T Qun; T Qun sai quan
n t, tn phong cha y l Thng ng Ti Linh T.
(Cn n: nin hiu Quang Thiu nh tin L v sau, nin hiu Hong
nh nh Hu L v trc, ng th b binh ha lun lun, hin thn tuy cn
m i ny hng, i khc ph, tn mt i chng bit u m xt cho
ng
m Tut tch nm K V,
PH CH
Phn ny ng l phi sau mi chuyn mi ng nhng v
li ph ch thng lin h n lch s, t lin h n vn hc, bi
vy chng ti quyt nh t phn ph ch nhng trang cui
cng mc ch cho phn truyn khi b nng n v nhng li ch
nhiu khi phc tp.
Chuyn S Nhip
12) Trn Quc Huy lc y ang du lch Giao Ch. Thi l cui i
Hn. Tun Uc c ch gi l Tun Quc.
Nm trm nm ng n nay va
Hm Thng th tm nh ng phng?
10) Triu Quang Phc l con Triu Tc, thi ph ca Nam Vit t
nm Gip T (544). Cha lm thi ph, con l T tng qun, gia nh h
Triu cng tc ht sc cht ch vi L Bn vy. C l v th m L Bn
giao quyn li cho Triu Quang Phc, ch khng ni g n L Pht T l
em h, do y c s him khch gia Pht T v Quang Phc. Pht T
thn mang qun s n t ca Quang Phc Thi Bnh tr th, mc d
lc lng ca ng khng hng hu hn lc lng ca Quang Phc.
Maspro khng cho Triu Vit Vng, tc Triu Quang Phc l mt nhn
vt lch s, nhng xem s u i ca L Bn i vi Triu Tc v s ganh
ght ca L Pht T i vi Triu Quang Phc, ta kh lng ph nhn Triu
Quang Phc l mt nhn vt lch s tht s.
11) Chu Din (Chu Din): nay l ph Vnh Tng, tnh Vnh Yn. Trong
nhng vn kin trc 1891, ta c thy ph Vnh Tng thuc v tnh Sn
Ty t 1882 n 1891. Nm 1891, Vnh Tng thuc v o Vnh Yn v
o Vnh Yn nm 1899 tr thnh tnh Vnh Yn (xem a D cc tnh Bc
K, L Vn Tn 1930, H Ni, tr.112). Chu Din khng th Hi Dng
nh Maspro quyt on. C xem cuc rt lui ca L Bn th bit.
16) Triu Quang Phc xng Vng thng 4 m lch, tc ngy 24-4-
548, Vit in U Linh Tp ni nm 551 chc sai.
17) L Pht T c ngha l mt ca c Pht h L, tn ca v
anh hng ny chng t sc bnh trng ca Pht gio vo khong th k
th 6 th 7. Pht T ch m nm 580, Vinitaruci (T Ni a Lu Chi)
sang truyn b Pht gio (nhn xt ca Durand)
Chuyn M
3) Sng L Nhn Ph L.
Chuyn L Hong
Chuyn L ng Trng
Chuyn Mc Thn
Cng may cho y. Tuy vua tin d oan, nhng o Pht gieo mi t
tm, cho nn Vn Thnh khng b tru di tam tc nh Nguyn Tri i sau.
Cc nh bnh lun phi nho i sau, nh Ng S Lin cn trch rng:
Nhn thn m mu git vua cp ngi, th m cn tha ti. Lm sai hnh
chnh nh vy, y bi v li vua qu sng Pht (Hong Xun Hn, L
Thng Kit tr.421-422).
1) Ph Lan l sng Lc u
1) B: tn ring mt nc cc o ngoi b, gm bn o
Malaca (M Lai) (theo Hong Xun Hn, i Nam Quc S Din Ca,
tr.93)
Chuyn Cao L
Thn ng C
Thn Th a ng Chu