C6 thé néi ca dao tue ngtt chinh 1a nhitng kinh nghigm quy bau ma cha dng ta da diic két tir bao doi va cho t6i bay né dai tréthinh nhiing bai hoc v6 gid cho biét bao thé hé. Qua céu tue ngit trén “chi” duge hiéu la ¥ chi cia con ngudi. Vay “y chi” la gi? Va tai sao e6 “y chi” thi con ngudi ¢6 thé ¢6 tat ca? khi tra léi duge cac cau héi nay ching ta méi hiéu duge 15 hon vé cau tue ngir trén, Trude hét, “y chi la mit ning déng...nd Ie khie phye khé khan”. Trén quan diém tam ly hoe, thi ¥ chi chinh 14 mdt thude tinh ¢4 nhan, NO khong duge sinh ra ma duge hinh thanh, t6i Iuyén trong qua trinh con ngudi dau tranh véi khé khan, thiéu thén trong cudc séng. Do vay, khong phai ai 6 cing c6 ¥ chi. Vi thé ngui y chi li ngudi khong sg nguy hiém, khong chin bude truée khé khin, kién tri theo dudi mye dich, din moi nd tye dé hie phue khé kha ngudi ludn thanh cng trong muc dich dé ra ciia minh Do vay, ching ta dé hiéu tai sao ngudi cé y chi 1a Trong qué trinh thye hign nhing hinh dong © ¥ chi, nhimg phim chat ¥ chi cia con nguéi duoc hinh thinh. Nhing phim chit nay vita dic trung cho ca nhan véi tu céch 1a m6t nhin cach, vira e6 ¥ nghia to lon cho 4 nén tich cue hon, ing va lao déng ciia ho, nhiing pham chat ¥ chi lam cho con ngudi trv Y chi dugc biéu hién trong hanh d6ng, théng qua nhig phim chit co ban [a tinh mue dich, tinh d6c lip, tinh quyét dodn, tinh kién ti, tinh ding cm va tinh ty chi 1. Tinh mye dich: La pham chat cia nhimg con nguiti biét dé ra cho minh nhing myc dich truée mit, nhing muc dich lu dai, déng théi biét bat hanh vi cla minh phuc ting cée myc dich dé. Tinh muc dich la phim chat quan trong ctia nhiing con ngudi thanh dat, béi vi chi c6 nhiing nui sng cé myc dich méi c6 thé phat huy day di stie manh ciia minh va quan trong hon hung site manh d6 vao ding nhing myc tiéu da duge Iya chon.Vi du: Bill Johnson, Chu tich Progress Energy Inc da timg n “Néu ban dam mé diéu gi hy cé ging theo dudi dén cing. Bai nghé nghiép sé li thir theo ban suét déi va s@ khong cén gi tét hon néu nhu ban duge kim nhimng gi ban thyc sw thich”. Néu khng ¢6 mét muc dich 10 rang, con ngudi sé s6ng, cé ging va nd luc ra sao? C6 ai d6 da khang dinh: “song khong muc dich thi khong phai la séng, khong ding dé séng”, Con ngudi khong ed mue dich thi chi la tn tai chit khéng phai la song giéng nhw di vio mét con duong ma khéng nhin thay Ii ra. 2. Tinh dge lip: La pham chat ciia nhiing nguii biét tw minh quyét va ty minh thu hign lay céng vige cita minh, khong phy thudc, khong trong chéy, khong ¥ vio ngudi khée. Tinh d6c lap khéng loai trir ca nhan biét tiép nhan ¥ kién ding, hop ly cia ngudéi khae. Tinh ddc lap cing khéng déng nhat voi tinh buéng binh va tinh bao thu. Bill Gates, Chu tich tap doan may tinh Microsoft, Ty pha giau nhit thé gidi, xut than tir mét gia dinh gidu cé, bé 1a luat su ndi tiéng, me 1a gido su cia mét trudng trung hoc. Thiét nghi dé 1a mot khéi dau kha su6n sé, éng cé thé tré thanh mOt ludt su hoic mét gido. su giéng nhw cha vi me. Nhung khong, Ong di khdi nghigp tir mot chin phye vu & Capital. Logi tri din sy nh hudng bao trim cla gia dinh, Bill da la chon cho minh mét con dudng di déc lp thich hgp véi sé thich cita ban than. C6 thé s& cé nguati khéng hé biét Bill Gates la ai, vay thi vi dy ngay chinh ban than ching ta thi, néu ban thay minh sé phai lam gi, cn phai lam gi thi ban hay hanh dgng, dimg dé ngudi khic quyé! inh twong lai cia ban, hay noi Ién chinh kién ctia minh, ban c6 thé th a ing néu néi “t6i thdy ring...” sé ” khong? Vay thi hay thye hign di, dc lap trong suy nghi, dc lap trong hanh dong, hay hon nhiéu so vei cau “vi moi ngurdi ndi nén t6i cing thay ran; doc lip ngay tir hm nay, ngay bay gid dé tong lai ban c6 thé dimg ving ngay trén di chan minh 3. Tinh quyét doan:La phim chat cla nhiing con nguéi cé kha nang dua ra nhiing quyét dinh kip thoi cing rin ma khéng co nhiing dao dong khéng can thiét. Tinh quyét doan thé hign 6 nhimg hanh déng cé can nhac, cé tinh toan, Nguisi quyét dodin la ngudi sau khi cén nhdc théy edn phai hanh dong 1a quyét dinh ngay va sau khi quyét dinh thi thudng bat tay ngay vio vige. Chinh vi vay ngudi quyét doan thuring la ngudi tin dung duge nhting co hoi én v6i minh. Vi thé, ching ta cing can rén Inyén dé tré thinh ngudi quyét doan néu khéng muén bé Id nhimg co héi vén khéng phai lie nao citing dén vi chung ta trong cudc séng. 4. Tinh kin tr La pham chat eta con ngudi biét chiu dung nhim khic phuc kh khan dé dat duge muc dich, cho dit khé khan kéo dai. Kién tri 1a mot pham chat quan trong dé c6 thinh cong. Nguti xua co cau “ed céng mai sit c6 ngay nén kim” hay “c6 chi thi nén” 1a vi vay. Nha bac hoc Edixon 44 néi “trong thanh céng cila t6i thi cd 99% la mé hoi nude mit, chi e6 1% la do tri phi” Trong cudc séng, méi ching ta khong ai la khéng ném trai mui vi cua that bai, nhiing lic dy dimg chan nan, boi cude doi con nguéi dau phai hic nao ciing la tim tham trai day hoa héng, ma né cdn rit nhiéu chdng gai, hay kién tri vot qua, ca m6t chin tréi tuoi sing dang rng mé chi dén ching ta. 5. Tinh ding eit La phim chat eta nhing con ngudi dim lim, dim chju, khong sg nguy hiém, khong so trach nhiém. Tinh ding cam cing nhw tinh quyét doan va nhiéu phim chat y chi khac, di hdi quyét dinh hay hanh déng cia chi thé phai cé sy can nhic. Trong tring hop nguge lai, dé e6 thé khéng phai 1a sy ding cém hay quyét doan nita, ma li su liéu inh, manh déng. Tinh ding cam 1a mét pham chat cn thiét ctia diéu tra vién va canh sat hinh su. 6. Tinh ty chit:La kha nang lim chu, kiém soat ban thin, khéng dé xay ra nhing hanh dong, nhimg loi néi bot phat khong phit hgp, ¢6 hai cho vige dat muc dich da dé ra. Ngudi c6 tinh ty chi cao khdng phai Ki con ngudi lanh ling, khong biét dén vui budn hay tie gian ma la ngudi biét béc 16 cam xtie cla minh ding lite, ding ché, hinh dng c6 can nhic. Tinh ty chi i mot trong nhitng phim chat ¥ chi quan trong déi v6i nhting ngudi hoat dong trong Tinh vue bao vé phap Iuat nhwr diéu tra vién, kiém sat vién, tham phan, ludt sur. NO cho phép ho hinh d6ng mOt cich thin trong va hgp ly ngay ed trong nhiing tinh hudng xung dt phite tap von thudng xuat hign trong thye tién céng tic bao vé phap luat Nhu vay cae pham chat y chi néu trén déu nay sinh tir nhimg tinh hudng, hoan canh khée nhau trong déi séng va hoat dng ciia ca nhan, Vi vay khéng phai ai trong tinh huéng nao cing hdi tu day di nhing pham chat 46. Cé ngudi kién tri nhung lai thiéu quyét doan, c6 ngudi quyét doan, ding cam song kha nding ty chii khong cao, 7. Lién hg thie té va riit ra bai hgc cho ban thin, Véi nhiing ly 18 da phan tich 6 trén, chic hin chiing ta da timg nghe ni vé site manh cua ¥ chi va niém tin, ching ta da timg ngac nhién voi nhiing con ngudi e6 nghi Ive va ¥ chi phi thudng - nhing ngudi da thue va vuot qua nhiing diéu tuéng ching khong thé. Ching ta da timg biét cu chuyén vé mét ngudi phai don déc chéng choi véi d6i khat, gid anh va hiém nguy suét may muoi ngay trong tac pham ndi tiéng “tinh yéu cudc séng” ciia Jach London. Bang niém tin manh ligt va mot ¥ chi khéng khudt phye trude nghich canh va tn thong anh da 6 site manh dé tim ra con ding séng cho minh trong mét hoan enh vo cing khic nghiét, C6 thé ching ta da timg biét cau chuyén vé mét ngudi phi céng tre tudi ding cim trong thé chién thir hai, Anh bj throng nang trong mot tran khéng chién mt mat mét con véi ké thi, Sau 18ngay bd 1é trong bao tuyét dé tro vé, hai chan anh ta da i hoai thu, Cac bie si quyét dinh ctu liy mangséng cua chang trai tré bang cach cat bé dén g6i chan cua anh. Tinh trang dé da khién anh twéng ching mai mai tin phé va gid tir déng ddi. Nhung uéc mo duge tré Iai lai may bay chién d4u ludn chay bong trong anh, Khi roi bénh vién anh quyét tam luyén tép voi mét ¥ chi sit dé, cho dit bac i cp trén va moi ngudi khing dinh chic chan ring diéu anh mu6n lam li khong thé thue hign duge, khuyén anh dig ¢6 ging v6 ich nita, Nhung sau cing vai quyét tim khéng gi lay chuyén duge — anh da lam duge diéu chua ting c6 trong lye Ivgng khdng quan XO Viét va ed trong nganh lich si hing gudi mat ca hai chin van léi duge may bay tiém kich hign khong thé gidi: dai nhat, Chang trai tré véi d6i chan gia lai duge tung hoanh trén bau tréi va 4a bin ha hang chye may bay chién dau cua ké thi trong nhitng cude doi dau trén khéng. Tén cia anh ta duge lan truyén yuot ra ngoai bién gidi va 1a ndi 4m anh kinh hoang eita cée phi céng Disc Quéc xa lie bay gid. Anh da duge quan d6i X6 Viet phong tang Huan chuong anh hing vi long diing cam va ¥ chi v6 song cia minh, Su phi thudng cia anh bat nguén tir mét y chi kién dinh. Negoai ra ta con duoc nghe vé nhiéu tim guong khic nita. Mot cé gai khéng thé cat tiéng ni, ciing khong nhin thay anh sang tir khi con nim trén n gi mot van déng vién v6 dich thé gidi da chinh phuc khan gia bing nhimng buée néi da tro thinh mét im anh sdu rng trén thé gidi. Chuyén vé chan thin téc da timg bi té ligt hoan toan suét 18 nam trude dé. Va dong luce nao da gitip m6t cau thiéu nién Chiu Phi mét xu dinh titi c6 thé hoan tat cudc hanh trinh dai 5000km day mao hiém trong 2 nam rong ra trén chinh 46i chan tran cia minh da dén dinh vinh quang. Hign nay & Vigt Nam ta, voi dong lye ndo da gidp cho nguéi mat di hai tay dé gianh lai céng vige viét lich cho ddi chin nhu Nguyén Ngoc Ky, nhimg tim guong vet khé hoc tap dé giat duc danh hiéu thi khoa truéng Bach Khoa: Biti Van Ti (30/30) hay Nguyén Thanh Tuyén Thi khoa Hoc vign tai chinh (29,5/30)... c6 thé néi y chi va sw né lye phan dau da giup cho ho dat duge dinh cao cita sy thanh cong.Doc nhitng mau chuyén nay, chic han ching ta da hiéu vi sao ho d& lam nén nhimng ky tich dé - tat cd vi mét ¥ chi kién dinh, sy quyét tim khong gi lay chuyén ndi. Ho - nhimg con ngudi ding cm vugt qua nghich canh, ndi so hai va hoai nghi & ban than dé bién nhing diéu khéng thé thanh 6 thé. Trude nhing tim guong ¥ chi nhu vay ching t6i thue su thdy hé then cho ban than. Qua that ching t6i chua timg gp tro ngai nto dén ndi khong thé vurot qua nén khdng biét ring minh cé du nghi luc va ¥ chi nhu thé hay khong. Nhung ching tdi chic rang ké tir sau gidy phut nay trong chting tdi luén cé mt niém tin va quyét tim lam viée véi tat cd stte manh ciia ¥ chi va long can dam dé xy dug mét tuong lai tuoi sing. Dé ching minh cho cdu néi “c6 chi thi nén” vio chinh ban than minh, ¢6 thé néi thi dé vao Tring Dai hoc Lugt Ha Noi mét truéng Dai hoe danh tiéng cla cd nude 14 mét thinh céng bude dau cla mét ngudi hoc sinh. Dé kim duge diéu dé thi chinh ban than méi chung ta cing da c6 nd Ire ¥ chi & mét mire d6 nhat dinh: Han ché mét sé sé thich riéng tur nhu dién tir, rdi quyét tim chién thing nhing con budn ngu hic diu hém, diy thang khong thuong tiée khuynh hudng hai biéng cia minh dé tip trung vao hoc tip say sua va 6n thi. Va bay gid méi ching ta cdn dat ra muc tiéu tiép theo dé dén hét stre manh y¥ chi vi nghi lye dé thye hign: hoc hét 4 nam trong trudng dai hoc dé Lim sao khi ra trung cam mot tam bing tét nghiép loai wu dé bude vao cude séng va kiém tién mot céch chinh dng va quan trong hon li xy dung xa hoi Vit Nam ngay cang gidu manh, Dé thuc hién duge muc tiéu nay thi mdi ching ta cin cé6 y chi dé vugt qua khé khan truée mit: kho khan vé ché 6, di lai bat cap, sw la lim vé mdi trréng séng méi, ban bé méi, thay cé mdi... hon nita ching ta luén can tinh tao, kim ché long minh truée nhing cam dé xa héi ma khéng lung trude duge nhu ma tuy, mai dam... chic chin trong qua trinh hoc tap ching ta khéng thé khéng thé khong gap “that bai tam thoi” nhu: diém kém, thi laimét sé mén...thi hay c6 gang dig y chi cia ban than, nghi dén nhing tam guong trong cae cu chuyén trén dé rdi vurgt qua ching. Ching tdi tin chic ring minh sé lam duge diéu 46. Ching t6i quan nigm ng con duong di dén thinh céng khong bao gid bing phing ca ma rt nhi a chong gai. Bao khé khiin, tro ngai va ca bat hanh c6 thé xay ra vao nhimng lie khéng mong ché nhat, nhu thir thach ¥ chi long ding cam ciia chinh ban thin minh, C6 thé dé la nhig tro ngai nho ta vip phai vio mot thdi diém nao a6 true khi ty dimg thing trén d6i chin cla gu con dong, khién ta minh, Cé thé néi nhur nhiing dim may den kit bao suy sup vé tinh than, vat chat, tong chimg nhu khéng con nghi Ive dé vugt qua. Trude nhitng khé khan, thir thach ay, y chi va nghj he déng vai tro rat quan trong gitip ta c6 thé vugt qua tat ca... sau dé sé dat duge thanh céng. Bai hoc cia ching tdi rat don gian “cuéc séng 1a mét chudi nhimg buée chan, dé tranh nhiing rui ro xay ra ngoai y muén, minh can phai binh tinh, nhan nai va quan sat va nhin nhén y nghia cia ting buée chan, sau dé déc toan bé sire manh ¥ chi, nghi lye 48 bude qua”. Chinh ta ki chu cuge adi cua rigng minh- mt cude doi duy nhit - vay thi, hay cling né di téi tan cing diém dén sao cho tron ven.