You are on page 1of 41
MANUAL DA : DBE ala) wi nt Introdugao ao Texto Massorético Guia Introdutério para a Biblia Hebraica Stuttgartensia So US CMe mae Copyright © 2005 Edigdes Vida Nova Publicado com a devida autorizagiio e com todos os direitos reservados por SocieDADE RELIGIosa Epiodes Vina Nova Caixa Postal 21266, Stio Paulo-SP 04602-970 www.vidanova.com.br Proibida a reprodugo por quaisquer meios (mecanicos, eletronicos, xerograficos, fotogrificos, gravagao, estocagem em banco de dados, etc.), a nfo ser em citagdes breves com indicagao de fonte. ISBN 85-275-0325-5 Printed in Brazil / Impresso no Brasil CoorDENACAO EDITORIAL Robinson Malkomes RevisAo Wilson Akfumi Onishi Taisa Ribeiro Onishi Alexandre Feldman. CooRDENAGAO DE PRODUCAO Roger Luiz Malkomes Dracramacko. Mansur Designer Grifico Cara Magno Paganelli Inustracdo Da cars Cédice de Leningrado B19a (folio 6, verso), texto: Génesis 11.7b-12.1a. ABREVIATURAS Cédice de Alepo aparato massorético da Biblia Hebraica Stuttgartensia (BHS) Cédice Or. 4445 M. Beit-Arie, C. Sitar © M. Glatzer (eds), Cadies hebnaits ten’ excarat gra tempore sop fenint eochibeates, tone I: Jusus @ 1020, vol. 1, 1997 F, Brown, S. R. Driver ¢ C, A. Briggs (eds.), The Brown-Driver- Briggs Hebrew and English Lexicon, 1996 R, Kittel ¢ P. E, Kahle (eds.), Biblia Hebraiea 3, 8. ed., 1952 A. Dotan (ed.), Biblia Hebraica Leningradensia: Prepared according to the Vocalization, Accents, and Masora of Aaron ben Moses ben Asher in the Leningrad Codex, 2001 _ A, Schenker et alii (eds.), Biblia Hebraica Quinta, Fasciculus exctra seriem: Librum Ruth, 1998 KS. BligereW. Rudolph (eds), Biba Helneis Sittyntenti,5.c8.,1997 bdice do Cairo dos Profetas .Clines (ed), The Dirtionary of Classical Hebrew, 1993- HUBP Jr HUBP Ez IKMC KBS MG ME Mm Mp Okhl Oknhl IL C, Rabin, S, Talmon ¢ E, Tov (eds.), The Book of Jeremiah, Hebrew University Bible Project, 1997 M. H, Goshen-Gottstein ¢ $. Talmon (eds.), The Book of Ezekiel, Hebtew University Bible Project, 2004 P. H. Kelley, D. S. Mynatt e T. G, Crawford, The Masorah of Biblia Hebraica Stutigantensia: Intraduetion and Annotated Ghossary, 1998 1, Koehler, W. Baumgartner ¢ J. J. Stamm (eds.), The Hebrew an Aramaic Laxican of the Old Testament, 1994-2000 Cédice de Leningedo B19a, edicio de D. N, Freedman, A. B, Beck ¢ J. A Sanders, The Leningrad Caddo: A Facile Edition, 1998 Septuaginta, edigio de A. Rahlfs, Sepéaginéa: Id est Vetus Testamentum gravce ittxta LXX interpretes, vols. 1 e 2, 1979 G. E, Weil (ed.), Massorah Gedolah inxta Codicem Leningradensem B19a, vol. | Catalogi, 2. ed., 2001 Masora Finalis Masota Magna Masora Parva Okblab we-Okblab, edigio de S. Frensdorff, Das Buch Ochlab W ‘ochlah (Massora), 1864 Okblab we-Okhlab, edicho de F. Diaz Esteban, Séfer ‘Okich wi- ‘Oklah: Colerién de Listas de Palabras Destinadas a Conservar la Integridad del Tescto Hebreo de la Biblia entre los Judios de la Edad Media, 1975 Talmude da Babilonia, edligio de I. Epstein, The Babylowian Taha, Seder Nashin (vols. 3 ¢ 4) ¢ Seder Moed (vols. 2, 3 ¢ 4), 1936 e 1938 Texto Massorético Vulgata, edigio de R. Weber, Brblia Sacra inxta Viulgatam Versionem, 4. ed., 1994 Naum He Habacuque Sofonias Ageu Zacarias Malaquias Salmos. Te) ae Provérbios Rute Catico dos Cinticos Eelesiastes Lamentacées Ester Daniel Esdras Neemias 1 Crénicas 2 Crénicas 3. Outras Abreviaturas abrey. abreviatura arab. aram. € col. a fol. fol. a fol. b arabe aramaico cerca de coluna exemplo folio folio, lado reto folio, lado verso gtego heb. vol. hebraico latim literalmente manusetito: manuscritos pagina plural singular sitfaco volume: assinala o inicio do paragrafo seguinte. Para mais informacées, consultar os capitulos dedicados a cada assunto. Pagina 86 da BHS (Exodo 1.1-17a): Bloco A: texto biblico hebraico; Bloco B: aparato massorético; Bloco C: aparato critico e Bloco D: Masora Parva. EXODUS Min TDN wS'ahy "aban ns prs ove Dia ye ay A tee sabi eerper ye ptbpe AR RR ADT jo eS Ward Ts TDP PNRN TTS PTRER memes obey Hoh ngs sorysng my Aghy wey -Cpay ‘spp. “RAN pape Spy se ap I ga NTT TTT 2) ME > 8 HERR PTR RAP TD THN srophongs aTyND WR BSR oy UIT a ops: ogy sap Brgy) 37 DRIP? Fe Oy, Ait Syme TDA? me Tiago STRAND FN BIT TP A BROAD on i ep ame PITY mew wyMotizD Ib by 9 on Bfiernis mie ‘app “Dp 1h |HoID Mr TWP? DED onr.ons espa paps 2) 37 ye AR yyy SyRD) ORR) > see NI BAM Omg MINA COTE VIR Ayay bpm ogo pha nbp myays cerns ym Spt spe OUR MRR aE OTE p mag TPR os magia oy myby meg og wea iawn ny Pype OThyp AP wows "oi sor anoe eae ni aR TT OTS WEL 6 TED enscwaret cate gh iene my I ABREVIATURAS aparato critico da Biblia Hebraica Stutlgartensia (BHS) utiliza indmeras abreviaturas para indicar as observagoes de critica textual baseadas no texto biblico hebraico do Antigo Testamento. A terminologia é em latim, pois é tradigao da série Biblia Hebraica adotar tal procedimento. Tanto a Biblia Hebraica 3 (BHIK), como as edigGes anteriores, a Biblia Hebraica 1 (BH1) e a Biblia Hebraica 2 (BH2), adotam tal idioma como a lingua padrao pata o aparato de variantes textuais. As abreviaturas encontradas no apatato sao listadas abaixo em ordem alfabética, com sua respectiva tradugao, exemplos e com uma referéncia biblica acompanhada de uma letra sobrescrita para indicar sua localizagao na BHS (ex.: Gn 1.9 *: Génesis, capitulo 1, versiculo 9, letra “a’). A lista abaixo é baseada, essencialmente, nas obras de Hans Peter Riiger € de Reinhard Wonneberger, sendo que outros textos foram, igualmente, fontes de consulta.’ Procurou-se seguir o proprio aparato critico da BHS ao tegistrat os tetmos, as expressOes, os nomes, os exemplos, como também as citagdes biblicas, A listagem procura registrar todos os termos encontrados no aparato, exceto as citagdes tanto latinas, gtegas ou hebraicas das préprias versdes e manuscritos mencionados no apatato de variantes textuais da BHS. a,ab : de (procedéncia), of. Jz. 2.3° abbreviatio, onis abreviacao, cf. Js 15.49 * abbreviatum abreviado, cf. Ex 36.8" Jixelxix; Wor ae 1200, ma 7-55; Romer e Macchi, sam hyvcin, 1995, p. 2375 abertatio oculi abhinc abiit abs(olutus) abstractum, i absumuntur abundantia abundayit ac acc(entus, us) acc(usativus) accusavit Achimaaz Achitub act(ivum) acuta, ae ad adde addit add(itamentum, i) add(itum) add? add ex frt add. addunt pc Mss addunt PIASN2 adjunget admodum adverbialis aeg (aegyptiacus, a, um; ¢) aeneus, a, um. acqualitas aequavit h (Aethiopicus, a, um; ¢) eto visual, cf. 2Ct 31.64 daqui, deste lugar, cf. Zc 4.10 ele tem se desviado, cf. 2Cr 21.20°° absoluto, cf. 1Sm 12.23” abstragio, cf. Jr 7.32* eles tém atruinado, cf, SL 37.20 ** abundincia, cf. $172.16 * ele tem afluido, cf, Is 57.9 * ¢, ¢, além disso, cf Nm 5,24 ** acento, cf. $144.9 * acusatiyo, cf. Ly 27.31 * ele tem acusado, cf, Is 41.27” Aimads, cf. Ed 7.3* Aitube, cf. Bd 7.3 * ativo, ef. Ex 31.15* acentuado, cf, Ly 18.28 * para, junto a, cf. 2Cr 36.9 “* adicionar, cf, Jr 50.21° adiciona, cf. 2Cr 36.8 ** adigao, cf. 2Cr 12.11* adicionado, cf, Ex 7.29» adicionado?, cf. 1Cr 9.9" adicionado (€) extrafdo de, cf. Ex 32.9 * possivelmente adicionado, cf, $1 125.5 ** adicionam, ef. Js 22.34” poucos manuscritos hebraicos medievais adicionam a expressao TNTENA, cf. 2Rs 16.8" ajuntara, cf. Jr 33.13 ** muito, Ex 36.8 adverbial, cf. Dn 11.7° egipcio, lingua egipcia, cf. 1Rs 14.25° de bronze, cf. 1Cr 18.8* igualdade, cf. Ez 48.2-7 ** ele tem comparado, cf. Jr 48.6” bronze, cf. Jz 5.14" etiope, lingua etiope, cf, J6 19.20" getages, cf. $190.5" agnus agri, orum akk (accadicus, a, um; €) Aleppo alias alibi aliena al(iis) loc(is) al ins 7422) aliqui aliquot alit(er) al(ius, a, ud; ii, ae, a) altare, is altaria, ium alter, a, um alterutrum prb dl alterutrum m cs altus Amarja amicus amplius an angeli, orum angulus, i anhelare animadversio animalia annus ante antea aperiens cotdeito, cf. Is 5.17¢ campos, cf. Jr 39.10 * acédico, lingua acddica, cf. J6 19.20 ° Alepo, cf, Nm 22.4° em outro lugar, cf, 2Rs 14.29 * idem, cf, Ez 40.16"? estranho, cf, Ly 18.21" em outros lugares, cf. Ex 6.22 em outros lugares ¢ insetido a expressio THA9}, cf. Kc 5.18 * algum, alguns, um, uns, cf. Ly 18.11 * algum, um, uns, cf, 28m 17.8” de outro modo, ef. Nm 4.13 outro, outros, cf. Js 24.26 * altar, cf. Js 22.34" parte mais alta do altar, cf. 2Cr 27.2* outro, o outto, cf, Mq 1.3” qualquer dos dois, um ou outro, cf. Dn 4.33 *4hP provavelmente deletado um ou outro por razdes métricas, cf. SI 45.18"? alto, cf, Is 11.11 * Amatias, cf. Ed 7.3 * amigo, cf. Is 44.28 * mais, cf. 2Cr 36.17” ou, cf, Bz 1.8" anjos, cf. $1 89.7* Angulo, canto, cf, Bz 8.3 © arquejar, cf. Dt 33.21 * atengao, cf. J 4.20* animais, cf. $150.11" ano, cf. $1 90.5” antes, cf, Nm 8.16 ** depois disto, cf, He 3.14* abrindo, cf. Bx 13.13 * abertamente, cf, SI 12.6°" abtindo, cf. He 2.3 * aberto, cf, Nm 24.3” aquae, arum aquosi arab (arabicus, a, um; €) aram (aramaicus, a, um; €) aranea, arbor, oris art(iculus) GD pr art Asarja ascensus, us asseritut assimilatum ast(etiscus, i) G? cast at Atbags attulit auctus aucupes audacia auster, tri aut; aut... aut auxiliator avetsio, onis aves, ium. Azarias, ae ® O asterisco foi um sinal crftico utilizado por Origenes de Alexandria na Héxapla para indicat lacunas no texto da LXX ¢ que foram preenchidas com outros textos, principalmente tomados da versio de Teodociio, cf. Tov, 1992, p. 148; Warthwein, 1995, p. 58; Deist, 1981, p: 165; Pisano, 2000, p. 59 ¢ 'Trebolle Barrera, 1996, p. 368, A regra de A/havh era um criptograma, no qual uma determinada pakivra era composta pela aguas, cf. Jr 51.12 ** abundante em agua, cf. Jr 31.40° drabe, lingua arabe, cf. Jo 19.20 > aramaico, lingua atamaica, cf, Nm 21.14" teia de aranha, cf. $190.9 arvores, cf. Is 44.4 * artigo, cf, Et 2.14* a LXX ea Vulgata colocam antes 0 artigo, cf. Ne 2.6" Azarias, cf. id 7.3* ascensio, cf, 2Cr 9.4° entregue, cf. Jr 25,14° assimilado, cf. Dn 4.14” asterisco (*), ef, Dt 17.5 “* ? a LXX (recensio de Origenes de Alexandria) possui texto com asterisco, cf, Dt 4.21° mas, cf. Dn 2.5 * aregta de Athash, cf. Jr 25.25 *? ele tem ttazido, cf. Is 61.6 * aumentado, cf. He 3.2 * | cacadores de aves selvagens, cf. Jr 5.26" audacia, cf. Dn 3.29 * austral, sul, meridional, cf, $1107.35 ou; um ou outro... ou, ef. 2Cr 34.32" auxiliador, cf, $1 62.8 > afastando-se, cf. J6 17.6" passatos, cf. Dt 14.12 * Azarias, cf. Dn 3.23 * bab (babylonicus, a, um; 6) Batak Bedan bellator bene benedixit bestia bis bonum boves brachium brevis brevius campus, i canticum capella capillus, i captivitas Carchemisch castella cast (cum asteriscus) G° cast castigatio eatena, ae a ae Baal (di babilénico, lingua babilénica, ef. Is 52.14° Baraque, cf. 1Sm 12.11 ** Beda, cf 1Sm 12.11 guerreiro, cf, Bx 15.3" bem, cf, 2Cr 4.2" ele tem bendito, cf. IRs 5.15 besta, cf. Os 9.13" duas, cf. Nm 20.3 * bom, ef, 2Cr 3.6 * bois, cf. 1Cr 18.8 ® braco, ef. Is 63.5 © breve, curto, cf. J6 8.14? muito breve, cf. Dn 5.1 * campo, ef. Jr 31.40 cAntico, cangao, ef. Dn 3.23 * Capela (nome de estrela), cf, Am 5.9! cabelo da cabeca, cf. Is 57.9” cativeiro, cf, Lm 1.20 ** Carquemis, cf, Nm 22.4 castelos, cidadelas, cf, 28m 20,14 * com asterisco, cf, Dt 28.32 ** a LXX (recensio de Origenes de Alexandria) possui texto com astetisco, cee laa: castigo, cf. J6 36.18 cadeias, correntes, cf, $1 66.11" ter cuidado com, cf. J6 36.18 * isto tem caido, tombado, cf. $155.5 * aceleradamente, cf, Bx 12.21 >? acelerado, apressado, cf. Jo 4.19 * © restante, cf, 1Sm 1.15 * conferir, ef. Gn 1.7 ** ‘ 20", ef, Py 8.3" 19850 cf o'0'ED ¢} (conjunge) c 21" 6 cicsq clandestina clemens c ob (cum obelus) Gc ob codd (codices) cod(ex) cogitare, cogitaverunt collectivum collocabit commeatus, us commutatum, commutavit compl(utes) compone coneretum, confisus est confusus, a, um conjg (conjungendum) conservatus, i consilia constituit constructio, onis consuetudo, inis contaminatum contemptores contendo contentio, onis contextus, us expressiio IBM, eonferr Simaco, © Vulgata, cf, Mg Teodociio, Targy ene conectar, conjugat, cf. Ex 12.42" conectar com, conjugar com, cf. Lv 8.21 "* © trecho 21 “* a LXX conecta com 0 trecho seguinte (isto é, com o Salmo 136.1), cf. SI 135.21 ** escondida, oculta, cf. 2Rs 11.6” cleméncia, cf. Is 9.16 * com 6belo, ef, Dt 13.1 ** a LXX (recensio de Origenes de Alexandria) possui texto com dbelo, cf. Dt 12.14° cédices, cf. Ly 18.11 * cédice, cf. Gn 18.21 ° considerar, cf. J6 21.27 * coletivo, cf. Gn 40.10" colocara, cf. Dn 11.39" provisdes, suprimentos, cf. Is 61.6 * mudado, cf, 2Cr 25.23 ** varios, cf, MI 2.15° attanjar, arrumar, combinar, ef. Jr 40.1 * conereto, cf. Jr 7.32* ele tem confiado em, cf, Py 18.10° confuso, cf. Ex 36.8» para conectat, pata ser conectado, cf. Ne 12.25 preservado, cf. Dn 7.11"* conselhos, deliberagdes, cf, Pv 31.3° ele tem apontado, designado, cf. 1 Cr 261° construgio, cf. J 31.11 * costume, habito, cf. 28m 4.12° contaminado, cf. Js 8.33 ¢ desdenhosos, cf. Zc 9.1°*° contendo, cf. J6 16.20 ** luta, peleja, cf. S155.19° contexto, cf. Dn 7.11 ** in contrarium conventus, Us conversatio, onis copiae, arum. cop(ula, ae) GS cop pro? coram cornu, correctio corr(ectus, a, um) corrigens corruptum cp (caput, itis) Bhic incip cp 11 crrp (corruptus, a, um) crrp; frt 1 ODT] y 19 creep crudeles es (causa) estt (constructus) c(um) cum curat curculio cursus custodia custos, odis i Daniel, elis dage’ eontém, ef, Py 25.2 intad contra, cf, Nm 31.16 contrario, cf. Jr 5.10"? assembléia, encontro, cf. Dn 6.7 * conversacao, cf. $155.10 © forcas militares, cf. Dn 11.6” copula, conjungio, cf. Ex 1.1* a LXX e a Peshitta possuem uma conjungio, em vez da letra 9, of. 1Rs 10.1° na presenca de, cf. SI 18.41 chifte, cf. Fix 19.13 corregao, cf. J6 1.5" cortigido, ef. 2Cr 16.5 * corrigindo, cf, Bz 43.11" i cortompido, corrupto, ef 1Cr 27.4 capitulo, cf, Gn 32.2 : a Segunda Biblia Rabinica inicia aqui o capitulo 11, cf. Py 10.32* corrompido, cf. Bx 14.20 ** cottompido, possivelmente para ser lido como a expressiio OTP, cf. Jz 5.21" © versiculo 19 esta corrompido, cf. Py 18.19 * cruel, cf. Nm 21.6 * no relato de, cf, Pv 27.22** construto, cf. J6 17.6* com, cf, Gn 1.11” quando, cf, Ex 19.13 ele toma cuidado de, ef. J6 20.20** gorgulho, cf. Is 41.14" corrida, carteita, cf. J6 4.20* custédia, cf. Na 2.2° guarda, zelador, cf. $1 141.3" D Daniel, cf. Dn 9.21"? o sinal daguesh, cf. Gn 26.1 * GDP Maman Fehr i Introduqao a0 Texto Massorético TT 27 date dat(ivus) David, idis de Debora, ae dedisti deest defatigare deficiens, entis deficient deformare deliciae, arum delirium. deminutio deprecari descendant descriptio, onis desiderare desideratus designat desiit destinatus desunt detentus detrahere deus dicteria, iorum dies differt dilecta direxit distinctius diu diversorium, ii divinum divisit divulgayit dar, oferecer, cf. Dt 6.34 dativo, cf. 1Sm 2.14” Davi, cf, 25m 9.11° de, pela azo de, cf. Nm 31.18" Débora, cf. 18m 12.11 tens dado, ef. $18.2" isto esté ausente, cf. Nm 13.7 ** se fatigar, se cansar, cf. Pv 6.3° ausente, cf. Ed 10.36 * cairo, cf. Dn 12.4* deformat, cf. Py 28.12" deliciar, deleitar, cf. Jr 6.2 ** delitio, ef, S131.19* diminuigao, ef. Ag 2.19 * desaprovar, reproyar, cf, Is 47.11" deixe-os descer, ef. $131.18 * descrigio, cf. Bz 40,7.8.9" desejat, cf. Dt 33.21 * perdido, cf. 2Cr 21.20" designacio, cf. Dn 1.1 (inicio do aparato critico) acabado, terminado, cf. Os 7.16"° destinado, cf, J6 15.22* esto ausentes, cf. Hx 2.1 * detido, preso, cf. $1 88.9" levantar, saltar, cf, Ne 3.15“ deus, cf. $1 4.2” ditos espirituosos, cf. J6 17.6 * dia, cf. Zc 1.1* difere, cf, Dn 3.31 * amada, cf. Jr 49.4° cle tem dirigido, comandado, cf. Is 60.4 * mais distintamente, nitidamente, cf. 1Cr 10.7? um longo tempo, ef. $135.15 * estalagem, pousada, cf. Jr 41.17 * divino, ef. Dt 33.27° cle tem separaco, cf. Nm 16,1 * cle tem divulgado, ef, Jo 33,27" di (delendus, a, um) dl mcs diy fet dl prb dl doce doctrina, ae domicilium domina, ae dominabuntur dominus domus. dttg (dittographice) di, dttg? 1208 ¢ dttg) 1 dttg J ditty du(alis) dubéius, a, um) K dub ducunt ~ duodecies dupl(ex, icis) duplice versione dupl(um, i) ~ durus dux, ducis ilysenteria apagado, cf, Ly 19.24" apagado por tazGes métricas, SI 4.9 * aletra 1 esta apagada, cf. J6 4.6" possivelmente apagado, cf. $1 129.6° provayelmente apagado, cf. $1 48.9 ensino, cf, SL 119.29 * instrugdo, cf. Py 22.18 * domicilio, morada, cf. 1Cr 4.41° senhora, dona, ef, Jr 31.22" dominario, cfi Ob 20 “* senhor, cf, Nm 31.16"? casa, lar, cf, SI 46.5" ditografia, cf. Ly 14.31 *** apagado, caso de ditografia?, cf, Ml 3. € para ser lido S78 (a letra ? € um caso de ditografia), cf. $197.10* a letra 9 é um caso de ditografia, cf, $1110.3" a letra | € um caso de ditografia, cf. Jo41.12° dual, cf, Lm 1.2* duvidoso, cf. 1Rs 14.14 o Ketiv 6 duvidoso, cf. Lm 4.3° detivam, cf. Jr 44,10 * doze vezes, cf. Js 10,24° duplo, duplicado, cf, fix 1.21 * versio dupla, cf. 2Sm 19.19 * par, cf. Jo 24.6* duro, cf. Jr 17.9 * lider, cf. 1Cr 27.4°? disentetia, cf. Mq 6.14° diipla) signifien erro de copia que é resultado de repeticio acidental de 8, ef, Wonneberger, 1990, p. 4! roy, 1992, p, 240; Bre n, 1994, p.

You might also like