Predavanje 3:

Umetnost starog Bliskog Istoka

1
Stari Bliski Istok, 3500-330 p.n.e.
Plodni plumesec

3
Sumer
3500 p.n.e.-2340 p.n.e.

Tehnoloki razvitak:
Toak
Plug
uvanje i dovodjenje vode

Pismo:
Poetak pisane istorije

Sedelaka drutva

Nezavisni gradovi-drave
sa svojim:
boanstvima / zatitnicima
institucionalizvanom upravom:
vladar
svetenstvo,
administracija,
vojska

4
HRAM -
Religiozni, administrativni
& komercijalni centar

Beli hram, Uruk

(moderna Warka), Irak
ca. 32003000 p.n.e. 6
Hram posvecen Anu, boginji Neba
Zigurat visok oko 12m
ERPI blokovi od suene gline

Beli hram i zigurat,

Uruk (Warka), Irak
ca. 32003000 BC

7
Cela HRAM prilaz po izlomljenoj osi
Stepenasti oltar
Skulptura boanstva (nije prikazana)

Beli hram, Uruk (Warka), Irak ca. 32003000 p.n.e.

rekonstrukcija (S. E. Piggott)

9
Votivne skulpture, Kvadratni Hram, Esnana (modern Tell Asmar), Irak, ca. 2700 p.n.e.
Krenjak, alabaster, gips, H najvie figure 76 cm (2 6). Iraq Museum, Baghdad. 10
Votivne zavetne
Ostaci boje
Umeci za oi

Votivne skulpture, Kvadratni Hram, Esnana (modern Tell Asmar), Irak

ca. 2700 p.n.e.
Krenjak, alabaster, gips, H najvie figure 76 cm (2 6). Iraq Museum, Baghdad. 11
 cuneus (Latinski) - klin

3,400-3,200 p.n.e. Piktogrami

3,000-2,800 p.n.e. Klinasti znakovi
2,700 p.n.e. Kompleksne gramatike
konstrukcije

12
Gilgame - Kralj Uruka

Ep o Gilgameu

12 glinenih tablica

14
 Standard (zastava) iz Ura, Kraljevsko groblje, Ur (Tell Muqayyar), Irak
ca. 2600 p.n.e.
Drvo sa umecima od koljki, lapis lazulija, i crvenog krenjaka, c. 20.3 x 48.2 cm (8 x 1 7).
British Museum, London.
16
3 horizontalna registra
Hijerarhijske proporcije
Kombinovani izgled: Profil +

Standard (zastava) iz Ura, Ratna strana, Kraljevsko groblje, Ur (Tell Muqayyar), Irak
ca. 2600 p.n.e.
Drvo sa umecima od koljki, lapis lazulija, i crvenog krenjaka, c. 20.3 x 48.2 cm (8 x 1 7).
British Museum, London.
18
19
3 horizontalna registra
Hijerarhijske proporcije
Kombinovani izgled: Profil +

Standard (zastava) iz Ura, Mirska strana, Kraljevsko groblje, Ur (Tell Muqayyar), Irak
ca. 2600 p.n.e.
Drvo sa umecima od koljki, lapis lazulija, i crvenog krenjaka, c. 20.3 x 48.2 cm (8 x 1 7).
British Museum, London. c
21
3 horizontalna registra
Hijerarhijske proporcije
Kombinovani izgled: Profil +

22
Kralj, 6 vojnika, 57 posilnih
Lira sa glavom bika (restaurisana) iz Kraljevog groba,
Kraljevsko groblje,
Ur (Tell Muqayyar), Irak
ca. 2600 p.n.e.
Listovi zlata i lapis lazuli preko drveta, H aprox. 1.65 m.
University Museum, University of Pennsylvania, Philadelphia.23
Lira sa glavom bika (restaurisana) iz
Kraljevog groba, Kraljevsko groblje,
Ur (Tell Muqayyar), Irak
ca. 2600 p.n.e.
Listovi zlata i lapis lazuli preko drveta, H aprox. 1.65 m.
University Museum, University of Pennsylvania,
Philadelphia. 25
 Heraladika kompozicija

Ikonografija
Narativno i alegorijsko znaenje

Lira sa glavom bika (restaurisana) iz Kraljevog groba, Kraljevsko groblje, Ur

(Tell Muqayyar), Irak , ca. 2600 p.n.e.,
Wood with inlaid gold, lapis lazuli, and shell, approx. 1 7 high. 26
AKAD
ca. 2340-2180 p.n.e.

ca. 2340 p.n.e.:

Sumer potpadaju pod vlast
akadskog vodje Sargona I

Gradovi-drave gube
autonomiju

Centralizovana vlast
apsolutna monarhija

ca. 2180 p.n.e.:

Invazija Guta

27
Stela Uspravna kamena ploa
Stela, stelae (pl.) latinski: podupira

Pobednicka stela Naram-Sina, Susa, Iran

22542218 p.n.e.
Ruiasti pear, H aprox. 2.0 m (6 7).
Louvre, Paris. 30
Kralj- Bog
Nosi lem sa rogovima

31
32
33
ca. 2180 p.n.e.
Invazija Guta

ca. 2150 p.n.e.

Obnova Sumera

Neo-Sumerska drava
Vladari kraljevi iz Ura

34
Posveeno boginji Meseca Nani (Nana- Inana, Sin, Itar)

Zigurat (severoistona fasada sa rekonstruisanim stepenitem), Ur (Tell Muqayyar), Irak

ca. 2100 p.n.e.
Osnova 62.5x43m (205x141)
36
Zigurat, aksonometrijska rekonstrukcija, Ur (Tell Muqayyar), Irak
ca. 2100 p.n.e.
Osnova 62.5x43m (205x141) 37
Gudea sa planom hrama
Girsu (Telloh), Irak
ca. 2100 p.n.e.
Diorit, 73.6 cm (2 5).
Louvre, Paris.

38
Gudea sa planom hrama,
Girsu (Telloh), Irak
ca. 2100 p.n.e.
Diorit, 73.6 cm (2 5).
Louvre, Paris.
39
 Uloga kralja/
Reka izvor ivota sa ribom
Natpis
Votivna skulptura Gudee
Girsu, Iraq
C. 2090
Diorit, 73.6 cm (29),
Louvre, Paris 41
ca. 2000 p.n.e.:
Neo-Sumersko carstvo
pada pod vlast Elamita

Nestabilan period u celoj

Mesopotamiji
Vavilonski kralj
Hamurabi
(1792-1750 p.n.e.)
ponovo ujedinjuje region i
obnavlja centralizovanu
dravu

Zakon

ca. 1595 p.n.e.:

Vavilon pada pod vlast
Hetita.

42
 282 zakonske odrednice

Stela sa Hamurabijevim zakonon, Susa, Iran

ca. 1780 p.n.e..
Bazalt, H aprox. 2.23 m (7 4). Louvre, Paris. 43
 ama Bog Sunca i Bog Pravde
Atributi:
Sunevi zraci
Kupasta kapa sa rogovima
Lenjir
Prsten

tron, planina. hijerarhijske proporcije

Stela sa Hamurabijevim zakonom, Susa, Iran

ca. 1780 p.n.e.
Bazalt, approx. 7 4 high. Louvre, Paris. 44
 Hetiti
ca. 1600-1200 p.n.e. 45
 Heraldika kompozicija
Lavlja kapija, Hatua (Hatussha , sada Boghazky), Turska, ca. 1400 p.n.e.
Zidanje kamenom
Krenjak, H lavova aprox. 2.15 m (7)..
The Ancient Near East

Neo-asirsko carstvo
934 - 612 p.n.e. 47
Citadela Sargona II, Dur arukin (Dur Sharrukin, Khorsabad), Irak
ca. 720705 p.n.e.
Rekonstrukcija (Charles Altman). 48
Lamasu (krilati bik sa ljudskom glavom) apotropejska uloga

Lamasu figure na kapiji citadele Sargona II, Dur arukin (Dur Sharrukin, Khorsabad), Irak
ca. 720705 p.n.e.
Krenjak, H aprox. 4.21 m (13 10).. 50
 Lamasu (krilati bik sa oveijom glavom),
Citadela of Sargona II, Dur arukin (moderni Khorsabad), Irak, ca. 720705 p.n.e.
Krenjak, H aprox. 4.21 m (13 10). Louvre, Paris.
 Lamasu (krilati bik sa oveijom glavom),
Citadela of Sargona II, Dur arukin (moderni Khorsabad), Irak, ca. 720705 p.n.e.
Krenjak, H aprox. 4.21 m (13 10). Louvre, Paris. 53
Neo-vavilonsko Carstvo

(612 p.n.e. 538 p.n.e.)

612 Neo-Vavilonci
zauzimaju Ninivu
605-562 Navukadonosor II

58
Reconstrukcija Vavilona
u VI veku p.n.e.
61
62
Kapija boginje Itar
(rekonstruisana),
Vavilon, Irak
ca. 575 p.n.e.
Glazirana opeka.
Staatliche Museum, Berlin.
63
Aurorh jednorogi bik, vezuje se za Boga oluje Adada

68
Muuu (Siru Besna zmija), Vezana za Boga Marduka
Rogata adaja sa glavom i telom zmije, prednjim nogama lava i zadnjim nogama orla

69
Lav - vezan za Boginju Itar

70