You are on page 1of 211

:

Copyright , 2015

Creative Commons -
- 3.0.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/



9, 15780

www.kallipos.gr

ISBN: 978-960-603-016-1

1 9
1.1 R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1.1.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.2 R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
1.2.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
1.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
1.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

2 43
2.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
2.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
2.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

3 63
3.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
3.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
3.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

4 75
4.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
4.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

5 Gauss 89
5.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
5.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
5.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

6 119
6.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
6.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

7 Codazzi Gauss 129


7.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
7.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

8 145
8.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

9 155
9.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
9.2 Clairaut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
9.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
9.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
9.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
9.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

10 Gauss-Bonnet 183
10.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
10.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199

11 Gauss 201
11.1 Gauss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
11.1.1 Gauss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
11.1.2 Gauss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
11.1.3 Gauss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
11.2 Gauss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
11.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207


R3 . ,
(, , ..).
,
.
.
, ,
, Riemann.
. Riemann Lie,
, 2015.
, -
, . ,
, ,
, , -

.

, 2015

, ,
,
( ).
, .
, ,
.

, , ,
.
, ,
, ,
(Cardano ..)
. (Descartes)
1600 .
, (
) .
(, ..).
, -
,
.
;
17o
Leibnitz.
,
. ,
, .
. ,
,

5
6

. ,
, ,
.
, , ,
.
18o 19o
.
(Clairaut, ..) -
,
(local)
.
, , -
(global) . ,

,
, ,
,
.
Carl Friedrich Gauss,

,
.
, (Theorema Egregium), Gauss
: ,
(
), .
( Gauss),
. ,
.
, Gauss-Bonnet,
Gauss Pierre Bonnet,
.
Gauss-Bonnet , ( )
Gauss, Gauss
.
,
, .
( )
( ).
,
7

, .
, .
. ,
20o (Poincare ..),
. ,
Hopf-Rinow .
( ) -
Bernhard Riemann, Gauss
n- (manifolds).
,
(.. ), ,
, , , , , ..
, Riemann
,
(.. ). :
Riemann Lie, , 2015.
: 1
. 2
. (
), ( R3
R3 ).
3, .
.
4 , ,
,
R3 . ,
Gauss, 5 Gauss,
.
, (Theorema Egregi-
um) Gauss, 6 (Codazzi Gauss)
7. 8
, . 9
, -
. 10
, Gauss-Bonnet,
.
. , 11
( ) -
Gauss (, , ),
Gauss.
8

.
1

.
Frenet R3 ,
.
. ,
. .
[1], [2], [3], [4], [5], [6], [7].

, , .

1.1 R2
n- Rn = {(x1 , . . . , xn ) : xi R}
h, i : Rn Rn R+
0

hx, yi = x1 y1 + + xn yn .

() k k : Rn R+ n
0 R ,
q
kxk = x21 + + x2n .

(1) hx, yi = hy, xi

(2) hx + z, yi = hx, yi + hz, yi

(3) hx, yi = hx, yi R.

, : I Rn , : f : I Rn , f (t) = h(t), (t)i.


:
df d d(t) d(t)
= (h(t), (t)i) = h , (t)i + h(t), i.
dt dt dt dt

9
10

1.1. (parametrized curve) Rn ()


: I Rn , I R.
(I) Rn .

.
1. : I Rn
.
2. : I Rn (parametrization) (I).
3. (t) Rn , (t) = (1 (t), . . . , n (t)), i : I R .

1.2. 1. (tangent vector) : I Rn


(t) 0 (t).

2. (arclength)
Z
L() = k 0 (t)kdt 6 .
I

3. ( )(regular) 0 (t) 6= 0 t I.

1.1: .

, , .
.
1. p 6= q R2 . : R R2 , (t) = (1 t)p + tq
p = (0) q = (1).
2. : I R2 0 (t) 6= 0, t I,
(0, 0) (t) 0 (t) t I.

, (I) (0, 0) f (t) =


h(t), (t)i = k(t)k2 . f 0 (t) = 0 t I.
f 0 (t) = 0 h 0 (t), (t)i = 0 0 (t) (t).

3. : R R2 , (t) = (t, |t|) R2 . ( 1.1)


4. : R R2 , (t) = (t3 4t, t2 4) .
1-1 ((2) = (2) = 0), . ( 1.2)
5. : R R2 , (t) = (t3 , t2 ) , 0 (0) = (0, 0).
R2 11

1.2: (t) = (t, |t|).

1.3: (t) = (t3 4t, t2 4).

6. p R2 r > 0. : R R2 , (t) = p + r(cos t, sin t)


p r. [0, 2)
Z 2 Z 2
0
L(|[0,2) ) = k (t)kdt = r dt = 2r.
0 0

7. 1 , 2 : R R2 , 1 (t) = (cos t, sin t), 2 (t) = (cos(2t), sin(2t)),


(0, 0) 1, 2
1 .

1.1.1

(t0 ) ,
(t0 ) 0 (t0 ).
12

1.4: .

() = (t0 ) + 0 (t0 ), R. (1.1)

= 0 (0) = (t0 ). () = (x1 (), x2 (), x3 ()),


(t0 ) = (x1 (t0 ), x2 (t0 ), x3 (t0 )) 0 (t0 ) = (x01 (t0 ), x02 (t0 ), x03 (t0 )). (1.1)
:

x1 () = x1 (t0 ) + x01 (t0 )


x2 () = x2 (t0 ) + x02 (t0 )
x3 () = x3 (t0 ) + x03 (t0 ). (1.2)

(1.2) ,
. , :

x1 x1 (t0 ) x2 x2 (t0 ) x3 x3 (t0 )


0 = 0 = .
x1 (t0 ) x2 (t0 ) x03 (t0 )

(t0 ) =
(x1 (t0 ), x2 (t0 ), x3 (t0 )) 0 (t0 ) = (x01 (t0 ), x02 (t0 ), x03 (t0 )).

1.1.

(t) = ( cos t, sin t, t), , R \ {0}, t R

t0 = /4.

0 (t) = ( sin t, cos t, ), 0 (/4) = ( 2/2, , 2/2, ). (/4) =

( 2/2, 2/2, /4). (1.1) :

2 2 
() = (1 ), (1 + ), (/4 + ) .
2 2
R2 13

:

2
x1 () = (1 )
2
2
x2 () = (1 + )
2
x3 () = (/4 + ),

. , t0 = /4

x1 2/2 x2 2/2 x3 /4
= = .
2/2 2/2

1.3. : I Rn : J Rn .
(reparametrization) , h : J I,
= h.

h h -
, 1-1, , .
.
7 2 1 , 2 (t) = (1 h)(t), h : R R
h(t) = 2t. ,
. ,
.

1.1. . L() = L().

. : [a, b] R3 : [a0 , b0 ] R3 = h,
h : [a0 , b0 ] [a, b] .
Z b0 Z b0 Z b0
0 0
k 0 (h(s))k h0 (s) ds.

L() = k (s)kds = k( h) (s)kds =
a0 a0 a0

h0 > 0, h ,
Z b0 Z h(b0 ) Z b
0 0 0
L() = k (h(s))kh (s)ds = k (h(s))kdh(s) = k 0 (t)kdt = L().
a0 h(a0 ) a

h0 < 0, h
Z b0 Z h(b0 )
0 0
L() = k (h(s))kh (s)ds = k 0 (h(s))kdh(s)
a0 h(a0 )
Z a
= k 0 (t)kdt = L().
b
14

: I Rn , t0 I. t I
Z t
s(t) = L(|(t0 ,t) ) = k 0 (u)kdu. (1.3)
t0

() , t
t0 , s(t) = t t0 . (1.3)

ds
1= = k 0 (t)k,
dt
. ,
Rt
: I Rn k 0 (t)k = 1, (1.3) s(t) = t0 1du = t t0 ,
t t0 .
.

1.4. : I Rn k(s)k = 1,
s I.

.
1. , (s) 0 (s).
s t.
2. k 0 (t)k ,
.
3. Sn1 = {(x1 , . . . , xn ) Rn : x21 + + x2n = 1} Rn ,
(s) Sn1
( Rn ).

1.2. f : I Rn kf (t)k = c, .
hf 0 (t), f (t)i = 0, f 0 (t) = 0 f 0 (t) f (t) t I.

. kf (t)k = c f (t) 6= 0, :

kf (t)k = c hf (t), f (t)i = c ,


hf 0 (t), f (t)i + hf (t), f 0 (t)i = 0 (1.1)
2hf 0 (t), f (t)i = 0,

f 0 (t) = 0 f 0 (t) f (t), t I.

. : I Rn , (s) = 0
(s) (s).
.
R2 15

1.1. : (, ) Rn Rn . ((, ))
.
Rt
. : (a, b) R+ , (t) = a k 0 (u)kdu. 0 (t) =
k 0 (t)k > 0, ((a, b)) = (0, L()). : (0, L())
(a, b) , ( (s)) = s s (0, L()).
, :
d
(( (s))) = 0 ( (s)) (s) = 1.
ds
: (0, L()) Rn = .
(s) = 0 ( (s)) (s),

k(s)k = k 0 ( (s))k (s) = 0 ( (s)) (s) = 1.

1-1, ((a, b)) .

Mnn (R) n n .
1.5. : Rn Rn ( ) (rigit motion)

(x) = Ax + b, b Rn A O(n) = {X Mnn (R) : XX t = In }.1

A SO(n) = {X O(n) : detX = 1}.

O(n) SO(n)
.
. O(2) SO(2).
R2 . : I R2
.

T : I R2 , T (s) = (s)

N : I R2 , N (s) = R T (s),

R : R2 S 2 () 2
! ! ! !
0 1
R = , R2 .
1 0
s I {T (s), N (s)}
R2 , Frenet .

.
1
In n n .
16

1.5: Frenet.

1.6. : I R2 .
(curvature) : I R+
0 ,

(s) = hT (s), N (s)i = h(s), N (s)i.

.
1. , , -
T (s) = (s) N (s)
T (s).
2. (s) 6= 0 (s)

1
(s) = .
(s)

1.2. : I R2 .
Frenet .
! ! !
T (s) 0 (s) T (s)
= . (1.4)
N (s) (s) 0 N (s)

. , T (s) N (s)
R2 . hT (s), N (s)i = 0,

d
0= hT (s), N (s)i = hT (s), N (s)i + hT (s), N (s)i.
ds

hT (s), N (s)i = (s) hT (s), N (s)i = hT (s), N (s)i = (s),

T (s) = hT (s), N (s)iN (s) = (s)N (s).

N (s) = hN (s), T (s)iT (s) = (s)T (s)


R2 17

1.3. : I R2 .
: I R (I)
( ).

. (s) = 0 s, hT (s), N (s)i = 0. , N (s) 6= ~0,


T (s) = ~0 s I. T (s) = c1 0 (s) = c1 , c1
R2 .

(s) = c1 s + c2 , c2 R2 . (1.5)

(1.5) . , (1.5),
(s) = 0, s I.

(
) , .

1.4. : I R .
: I R2 , . , : I R2
, A SO(2) b R2

(s) = A(s) + b.

-
, . ,
.

1.7. : I R2 (
). = h : J R2 -
h : J I : J R . t I
t
(t) = (h1 (t)).

1.3. : I R2 .

det( 0 (t), 00 (t))


(t) = . 2
k 0 (t)k3

. = h : J R2 ,
h = s1 s . T , N Frenet
. = h1 = s, t I, :

0 (t) = ( s)0 (t) = (s(t))s


0
(t) = T (s(t))s0 (t),
00 (t) = T (s(t))s0 (t)2 + T (s(t))s00 (t) = s0 (t)2 (s(t))N (s(t)) + s00 (t)T (s(t)).
!
2 1 2
= (1 , 2 ), = (1 , 2 ) det(, ) = det .
1 2
18


s0 (t) 0
det( 0 (t), 00 (t)) = 00 = (s(t))s0 (t)3 ,

s (t) (s(t))s0 (t)2
det( 0 (t), 00 (t)) Rt
(s(t)) = 0 3
. s(t) = t0 k 0 (u)kdu s0 (t) = k 0 (t)k.
s (t)
det( 0 (t), 00 (t))
(s(t)) = .
k 0 (t)k3
, 1.7,
det( 0 (t), 00 (t))
(t) = (s(t)) = .
k 0 (t)k3
, (t) = (x(t), y(t)) t I

x0 (t) y 0 (t)

00 00

0 00
det( (t), (t)) x (t) y (t)
(t) = = p .
k 0 (t)k3 ( x0 (t)2 + y 0 (t)2 )3

1.1. : I R2 . (I)
0 (t) 00 (t) t I.

.
,
:
, ;.
19o .
.
, .

1.8. : R R2 ,
L > 0 |[0,L) : R R2 1-1. (
(t) = (t0 ) t0 t = kL k Z).

1.6: .

, .
R2 19

1.5. ( Jordan)
: R R2 , .
R2 \ (R) .

Int()
Ext() .

1.9. : R R2
,
!
0 0 1
N (t) = R (t) = 0 (t)
1 0

Int() t R. , .

1.7: .

,
Green .

1.1. : R R2 -
, . A Int() ,
Z
1
x(t)y 0 (t) y(t)x0 (t) dt

A =
2 (R)
Z Z
= x(t)y 0 (t)dt = x0 (t)y(t)dt.
(R) (R)

1.6. ( )
C , L. A
C.

4A L2 .

C .
20

1.8: .

. l1 l2 C,
C (. 1.8).
l1 l2 x
:

l1 = {(x, y) R2 | x = r} l2 = {(x, y) R2 | x = r},

2r l1 l2 . = (x, y) : R R2
C x(0) = r x(s1 ) = r
s1 (0, L).
: R R2 (s) = (x(s), y(s)),

p
+ r2 x2 (s), s [0, s )
1
y(s) = p
r2 x2 (s), s [s , L).
1

x2 + y 2 = r2 .
1.1

Z L Z L
A= x(s)y 0 (s)ds r2 = y(s)x0 (s)ds.
0 0
1.2. R3 21

Cauchy-Schwartz,
Z L
A + r2 = x(s)y 0 (s) y(s)x0 (s) ds

0
Z Lp
(x(s)y 0 (s) y(s)x0 (s))2 ds
0
Z Lp
(x(s)2 + y(s)2 ) (x0 (s)2 + y 0 (s)2 )ds
0
Z Lp
= x(s)2 + y(s)2 ds = Lr,
0

2x(s)x0 (s)y(s)y 0 (s)


x(s)2 x0 (s)
+ y(s)2 y 0 (s)2 x0 (s)2 + y 0 (s)2 = 1.
2
0 ( A r ) = A 2r A + r2
A + r2
r A Lr,
2
A r2
. 4Ar2 L2 r2

4A L2 .

4A = L2 A = r2 .
r l1 l2 . A
l1 , l2 , r. ,
4A = L2 C .

1.2 R3
: I R3 R3 .

.
R3

1.2.1
1.10. u = (x1 , y1 , z1 ), v = (x2 , y2 , z2 ) R3 .
u v u v R3 u
v :

e1 e2 e3

u v = x1 y1 z1 = (y1 z2 y2 z1 )e1 (z1 x2 z2 x1 )e2 + (x1 y2 x2 y1 ))e3


x2 y2 z2
= (y1 z2 y2 z1 , z1 x2 z2 x1 , x1 y2 x2 y1 ),

{e1 , e2 , e3 } R3 . u v
u, v, u v .
22

u, v
.
, .
u, v, z R3

(1) u v = v u

(2) (au + bv) z = a(u z) + b(v z) = (au) z + (bv) z, a, b R

(3) u u = 0.

f, g : I R R3 . f g : I R R3 , t 7 (f g)(t) =
f (t) g(t)
d d df (t) dg(t)
(f g)(t) = (f (t) g(t)) = g(t) + f (t) .
dt dt dt dt
1.11. u, v, z R3 . h(u v), zi -
u, v, z [uvz],

h(u v), zi = [uvz].


, .
. u, v, z R3 :

(1) [uvz] = [vzu] = [zuv],

(2) [uvz] = [vuz] = [uzv] = [zvu],

(3) [uvz] = 0 u, v, z .

R3 .

1. p 6= q R3 . : R R3 , (t) = (1 t)p + tq
p = (0) q = (1).
2. {Z, W } V R3 , r > 0 p V R3 .
: R R3 , (t) = p + r (cos t)Z + (sin t)W


() p + V p r.
3. r, a, b > 0.

: R R3 , (t) = (r cos(at), r sin(at), bt)

. 1 (t)2 + 2 (t)2 = x2 + y 2 = r2 , (R)


{(x, y, z) R3 : x2 + y 2 = r2 }
R3 23

1.9: .

r, . 2b
( z,
[0, 2)).

1.12. : I R3 .
: I R+
0

(s) = k(s)k.

1.7. : I R3 .
: I R+0 (I)
( ).

. ()
(s) = k(s)k Z S2
p R3
(s) = p + sZ,

(I) . .

1.13. : I R3
Frenet ( ) , (s) 6= 0
s I.
24

: I R3 Frenet. .

(tangent vector)

T : I R3 , T (s) = (s).

( ) (principal normal vector)

(s) (s)
N : I R3 , N (s) = = .
k(s)k (s)

(binormal vector)

B : I R3 , B(s) = T (s) N (s).

s I {T (s), N (s), B(s)} R3 (s).


, : I R3 ,

d 
0= h(s), (s)i = 2h(s), (s)i = 2(s)hN (s), T (s)i.
ds
,

T (s) = N (s) B(s), N (s) = B(s) T (s), B(s) = T (s) N (s).

( ) Frenet .
, .
, s I
, .
,

.
, .

1.14. : I R3 Frenet. (torsion)

: I R, (s) = hN (s), B(s)i.

.
(s)
N (s) =
k(s)k
B(s) .

1.4. : I R3 Frenet.
...
[(s)(s) (s)]
(s) = .
(s)2
R3 25

1.10: Frenet.

. (s) = hN (s), B(s)i,

(s) 1
B(s) = T (s) N (s) = (s) = (s) (s).
(s) (s)

(s)
N (s) = :
(s)
...
(s)(s) (s)(s)
N (s) = .
(s)2

,
...
(s)(s) (s)(s) 1
(s) = hN (s), B(s)i = h , (s) (s)i
(s)2 (s)
1 ... (s)(s) 1 
= 2
h (s) , (s) (s)i h 2
, (s) (s)i
(s) (s) (s)
1 ... (s) 1
= [ (s)(s)(s)] [ (s) (s)(s)]
(s)2 (s)2 (s)
...
[(s)(s) (s)]
= ,
(s)2

(s)
( ) (s)
(s)2
(s) .
26

1.8. : I R3 Frenet. Frenet


:

T (s) 0 (s) 0 T (s)
N (s) = (s) 0 (s) N (s) .

B(s) 0 (s) 0 B(s)

. s,
(s)
N (s) = . T (s) = (s), T (s) = (s)
(s)

T (s)
N (s) = T (s) = (s)N (s).
(s)

N (s) = (s)T (s) + (s)B(s). -


T (s), N (s), B(s) R3 . , R3 (
N (s)) .

N (s) = 1 T (s) + 2 N (s) + 3 B(s). (1.6)

1 , 2 , 3 , (1.6)
T (s), N (s) B(s).

hN (s), T (s)i = 1 hT (s), T (s)i + 2 hN (s), T (s)i + 3 hB(s), T (s)i = 1 .

hN (s), T (s)i = 0, , :

d
hN (s), T (s)i = 0 hN (s), T (s)i + hN (s), T (s)i = 0
ds

T (s) = (s)N (s),

hN (s), T (s)i + hN (s), T (s)i = 0 hN (s), T (s)i = (s)hN (s), N (s)i


hN (s), T (s)i = (s).

1 = (s). 2 . N (s) ,
, 1.2 ,

0 = hN (s), N (s)i = 1 hT (s), N (s)i + 2 hN (s), N (s)i + 3 hB(s), N (s)i = 2 .

(1.6) N (s) = (s)T (s) + 3 B(s).

hN (s), B(s)i = (s)hT (s), B(s)i + 3 hB(s), B(s)i = 3 .

hN (s), B(s)i = (s), 3 = (s),

N (s) = (s)T (s) + (s)B(s)


R3 27

. B(s) = (s)N (s),


B(s) = T (s) N (s) , .
:

B(s) = T (s) N (s) + T (s) N (s)


B(s) = (s)N (s) N (s) + T (s) ((s)T (s) + (s)B(s))
B(s) = (s) 0 (s)T (s) T (s) + (s)T (s) B(s)
B(s) = (s) 0 + (s)T (s) B(s)
B(s) = (s)N (s),

Frenet
Darboux

(s) = (s)T (s) + (s)B(s).

dT dN dB
= (s) T (s), = (s) N (s), = (s) B(s)
ds ds ds

1.9. : I R3 Frenet. : I R
(I) .

. hc, M i = d, M
R3 , d c R3
. M .
h(s), M i = d, s, :

h(s), M i = 0 hT (s), M i = 0, (1.7)


h(s), M i = 0 hT (s), M i = 0 h(s)N (s), M i = 0. (1.8)

Frenet, (s) 6= 0 s I, (1.5)

hN (s), M i = 0. (1.9)

(1.4) (1.9) T (s) N (s) M ,


B(s) = T (s) N (s) M . B(s) M
B : I S 2 , s 7 B(s) ( ) s,
B(s) = M s I B(s) = M s I. , B(s)
, B(s) = 0, = 0. , .
B(s) = (s)N (s), B(s) = 0 B(s) B(s) = M .
28

h (s), B(s)i = 0 h (s), M i = 0


d
h(s), M i = 0 h(s), M i = 0
ds
h(s), M i = d

hc, M i = d.


,
.

1.15. : I R3 ,
.

,
, /2.

1.5. : I R3 > 0, ,

= .

. . M
, T
, kM k = 1. hM, T (s)i = cos (), s I.
Frenet,

hM, T (s)i = 0, hM, (s)N (s)i = 0.

(s) 6= 0, hM, N (s)i = 0. M


,

M = T (s) + B(s), (1.10)

, R.
T (s) B(s), = hM, T (s)i = cos = hM, B(s)i = cos(/2 ) = sin .
(1.10) M = cos T (s) + sin B(s),

0 = cos T (s) + sin B(s) = cos (s)N (s) sin (s)N (s)

= cos (s) sin (s) N (s),

(s) cos (s)


cos (s) sin (s) = 0 = = cot = c (). , =
(s) sin (s)
c. cot (, +), , c = cot .
R3 29

(s) cos = (s) sin (s) cos N (s) (s) sin N (s) = 0
cos T (s) + sin B(s) = 0
cos T (s) + sin B(s) = M = R3
cos hT (s), T (s)i + sin hB(s), T (s)i = hM, T (s)i
cos = hM, T (s)i = .

1.6. : I R3 .
.

. (x0 , y0 ) r,

(s) = x0 + r cos(s/r) y0 + r sin(s/r) , s I [0, 2),


 1 
T (s) = (s) = sin(s/r), cos(s/r) , T (s) = (s) = cos(s/r), sin(s/r) ,
r
(s) = kT (s)k = 1r , .
, , (s) = s I.
1
(s) = (s) + N (s).

0 (s) = T (s) + 1 N (s) = T (s) + 1 (T (s)) = 0. , (s) , (s) =
(x0 , y0 )
1 1
k(s) (x0 , y0 )k = k(s) (s)k = k N (s)k = ,

1
(s) (x0 , y0 ) .

1.2. : I R3
Frenet {T, N, B}, s I

sin(2s)T (s) + cos(2s)N (s) + B(s) cos(2s) 6= 0

. . , s I sin(2s)T (s) +
cos(2s)N (s) + B(s) = c, c . s

d 
sin(2s)T (s) + cos(2s)N (s) + B(s) = 0.
ds

 
2 cos(2s) (s) cos(2s) T (s) + sin(2s)(s) 2 sin(2s) (s) N (s) + cos(2s) (s)B(s) = 0.
30

T (s), N (s), B(s) ,

2 cos(2s) (s) cos(2s) = 0, sin(2s)(s) 2 sin(2s) (s) = 0, cos(2s) (s) = 0.

(s) = 0, .
1 1
(s) = 2, 1.6 r = = .
2
3
Frenet R
( R3 ).
:
1.16. : R3 R3 ( ) R3 (rigid
motion), (X) = AX + b, b R3

A O(3) = {X M33 (R) : XX t = I3 }.

, A SO(3) = {X O(3) : detX = 1}.


1.10. ( )
: I R+ : I R . Frenet : I R3
. , : I R3 ,
A SO(3) b R3

(s) = A(s) + b.


.
1.3. () s,
(s) = es (s) = 2es .
() s R N (s) = N (s) 10N (s).
(), (s) > 0 s R (s), (s) .
, ,
(s) = es (s) = 2es . ()
N (s) = (s)T (s) + (s)B(s) = es T (s) + 2es B(s). ,

N (s) = es T (s) es T (s) + 2es B(s) + 2es B(s) Frenet


= es T (s) es (es N (s)) + 2es B(s) + 2es (2es N (s))
= es T (s) 5e2s N (s) + 2es B(s).

N (s) = N (s) 10N (s) :

N (s) = N (s) 10N (s) N (s) N (s) + 10N (s) = 0


es T (s) 5e2s N (s) + 2es B(s) es T (s) + 2es B(s) + 10N (s) = 0


(10 5e2s )N (s) = 0

e2s = 2 s = ln 2/2.
R3 31

1.17. : I R3 R3 (
). = h : J R3
h : J I : J R . t I
t

(t) = (h1 (t)).

, : I R

(t) = (h1 (t)),

: J R .
,
.

1.7. : I R3 R3 .

k 0 (t) 00 (t)k [ 0 (t) 00 (t) 000 (t)]


(t) = , (t) = .
k 0 (t)k3 k 0 (t) 00 (t)k2

. = h : J R3 , h = s1
s . T , N , B Frenet . = h1 = s,
t I :

0 (t) = ( s)0 (t) = (s(t))s


0
(t) = T (s(t))s0 (t)
00 (t) = T (s(t))s0 (t)2 + T (s(t))s00 (t) = s0 (t)2 (s(t))N (s(t)) + s00 (t)T (s(t)),

0 (t) 00 (t) = s0 (t)T (s(t)) s00 (t)T (s(t)) + s0 (t)2 (s(t))N (s(t))


= s0 (t)s00 (t)T (s(t)) T (s(t)) + s0 (t)3 (s(t))T (s(t)) N (s(t))


= s0 (t)3 (s(t))B(s(t)). (1.11)
Rt
s(t) = t0 k 0 (u)kdu, s0 (t) = k 0 (t)k. (1.11)

0 (t) 00 (t) = k 0 (t)k3 (s(t))B(s(t)).

k 0 (t) 00 (t)k = k 0 (t)k3 (s(t))kB(s(t))k


= k 0 (t)k3 (s(t)),

k 0 (t) 00 (t)k
(s(t)) = , 1.17 -
k 0 (t)k3
:
k 0 (t) 00 (t)k
(t) = (s(t)) = .
k 0 (t)k3
32

.
:

000 (t) = N (s(t))s0 (t)3 (s(t)) + N (s(t))0 (s(t))s0 (t)3 + 3N (s(t))(s(t))s0 (t)2 s00 (t)
+s000 (t)T (s(t)) + s00 (t)s0 (t)T (s(t)) = (s(t))2 s0 (t)3 + s00 (t) T (s(t))
 

 
+ (s(t))s0 (t)3 + 3(s(t))s0 (t)2 s00 (t) + s00 (t)s0 (t)(s(t)) N (s(t))
 
+ (s(t))s0 (t)3 (s(t)) B(s(t))
= f (t)T (s(t)) + g(t)N (s(t)) + w(t)B(s(t)).

, det( 0 (t), 00 (t), 000 (t)) = [ 0 (t) 00 (t) 000 (t)] = h 0 (t) 00 (t), 000 (t)i,
(1.11), :

h 0 (t) 00 (t), 000 (t)i = h 0, 0, s0 (t)(s(t)) , f (t), g(t), w(t) i


 

= s0 (t)3 (s(t))w(t) = s0 (t)3 (s(t)) (s(t))s0 (t)3 (s(t)) .



(1.12)

k 0 (t) 00 (t)k
s0 (t) = k 0 (t)k (s(t)) = ,
k 0 (t)k3
(1.12)

h 0 (t) 00 (t), 000 (t)i [ 0 (t) 00 (t) 000 (t)]


(s(t)) = = .
k 0 (t) 00 (t)k2 k 0 (t) 00 (t)k2
,

[ 0 (t) 00 (t) 000 (t)]
(t) = (s(t)) = .
k 0 (t) 00 (t)k2

: I R3
, Frenet t I :

0 (t) 00 (t) 0 (t)



0 (t) 0 (t) 00 (t)
T (t) = 0 , N (t) = , B(t) = .
k (t)k k 0 (t) 00 (t)kk 0 (t)k k 0 (t) 00 (t)k

1.8. : I R3 .
{T (t), N (t), B(t)} Frenet . T, N, B

T 0 (t)

0 (t)v 0 T (t)
0
N (t) = (t)v 0 (t)v N (t) ,

B 0 (t) 0 (t)v 0 B(t)

v .

1.2. : I R3 R3 . :
R3 33

1. (I) 0 (t), 00 (t)


t I.

2. (I) 0 (t), 00 (t), 000 (t)


t I.

1.3
1.4. (t) = (t, 1) +
( sin t, cos t) ( > 0).

1. .
Rt
2. (t) = 0 k 0 (u)kdu.

3. ;

1. (t) = (x(t), y(t)),


x
x(t) = (t sin t) t = sin t

y
y(t) = (1 cos t) 1 = cos t.

2 2
t x + 1 y = 1 (t x)2 + ( y)2 = 2 .
K(t, ) > 0. 1.11.

1.11: .

2. 0 (t) = (1 cos t, sin t)



r
t t
q
0
k (t)k = (1 cos t) + sin t = 2 1 cos t = 2 2 sin2 = 2| sin( )|.
2 2 2 2
2 2
Z t
u t
0 t/2 (t) = 2 sin du = 4(1 cos ).
0 2 2
3. 0 (t) = 0 cos t = 1 sin t = 0, t = 2k
(k Z).
34 R3

1.5. : I R2 (t) = (sin t, sin(2t)). ,


;

, 0 (t) = (cos t, 2 cos(2t)) 6= (0, 0) t. ,


(0) = () = (0, 0) ( ). , , I = [0, 2]
(0) = (2) = (0, 0). :

1.12: (t) = (sin t, sin(2t)).

1.6. (t) = (t, cosh t), t > 0. k 0 (t)k


.

p
0 (t) = (1, sinh t) k 0 (t)k = 1 + sinh2 t = cosh t.
Z t Z t
0
s= k (u)kdu = cosh udu = sinh t.
0 0
p
t = sinh1 s ( sinh s) cosh t = 1 + sinh2 t = 1 + s2 . ,

p
(s) = t(s) = sinh1 s, 1 + s2 .
 

1.7. ) 1 , 2 1 , 2 1 , 2 :
R R3

1 (t) = r cos(t), r sin(t), bt

2 (t) = r cos(t), r sin(t), bt (r, , b > 0).

) : R3 R3 2 = 1 . ;
R3 35

k 0 (t) 00 (t)k
(t) =
k 0 (t)k3


det 0 (t), 00 (t), 000 (t)

(t) = .
k 0 (t) 00 (t)k2
:

10 (t) = (r sin(t), r cos(t), b)


100 (t) = (r2 cos(t), r2 sin(t), 0)
p p
k10 (t) 100 (t)k = r2 b2 + r2 2 , k10 (t)k = r2 2 + b2 .

r2 r()2 b
1 (t) = 2 2 2
= 2 2 2
= 2 (t). , 1 (t) = 2 2 = 2 (t).
r +b () r + b r + b2
) A : R3 R3 .

r cos(t) r cos(t)
r sin(t) = A r sin(t)

bt bt

1 0 0
A. A = 0 1 0 . : R3 R3

0 0 1
(x, y, z) = (x, y, z). det(A) = 1, .

1.8. : (/2, /2) R3 , (t) = (2 cos2 t3, sin t8, 3 sin2 t+


4) .

() R3 ,

() R3 .

0 (t) = (4 cos t sin t, cos t, 6 sin t cos t) 6= (0, 0, 0) t (/2, /2) ( cos t 6= 0).
. det 0 (t), 00 (t), 000 (t) = 0 (t) = 0,


. 0 (t) 00 (t) ( ..


0 (t) 00 (t) 6= 0 ) (t) 6= 0, .

1.9. .

(I) : I R3 . (x, y, z) R3
(s0 ) (x, y, z) (s0 )
36 R3

T (s0 ) N (s0 ), B(s0 ).


(x, y, z) (s0 )

h(x, y, z) (s0 ) , B(s0 )i = 0 (1.13)


T (s0 ) (s0 )
B(s0 ) = T (s0 ) N (s0 ) = (s0 ) = (s0 ) , (1.13)
(s0 ) (s0 )
h(x, y, z) (s0 ) , (s0 ) (s0 )i = 0.

(II) a : I R3 0 .
(x, y, z) a(t0 ) (1.13)

h(x, y, z) a(t0 ) , B(t0 )i = 0,


a0 (t0 ) a00 (t0 )
B(t0 ) = ,
ka0 (t0 ) a00 (t0 )k
a0 (t0 ) a00 (t0 )
h(x, y, z) a(t0 ) , i = 0 h(x, y, z) a(t0 ) , a0 (t0 ) a00 (t0 )i = 0
ka0 (t0 ) a00 (t0 )k
1.10. : I R3
6= 0, Z
N (s)
(s) = + B(s)ds

| |.

N (s) (s)
0 (s) = + B(s) N (s) = (s)T (s) + B(s), 0 (s) = T (s).

|(s)|
k 0 (s)k = 6= 1 s ,
| |

0 (s) 00 (s)
(s) = .
k 0 (s)k3
0 (s) (s)
00 (s) = T (s) + T (s),

0 (s)(s) (s)2
0 (s) 00 (s) = (T (s) T (s)) + (T (s) T (s))
2 2
(s)2 (s)3
= T (s) ((s)N (s)) = B(s)
2 2

(s)3 |(s)|3
k 0 (s) 00 (s)k = k B(s)k = .
2 | |2
, ,
|(s)|3 1
(s) = = | | .
| |2 |(s)|3
| |3
R3 37

1.11. : R R3 -
(s) p R3 . .

(s) (s) + t(s). p


s R, f (s)

p = (s) + f (s)(s).

f .

f (s)(s) = p (s) f (s) = hp (s), (s)i

f . p = (s) +
f (s)(s)

0 = T (s) + f 0 (s)T (s) + f (s)(s)N (s) 1 + f 0 (s) = 0 f (s)(s) = 0

f 0 (s) = 1 f (s) = s + c, c R. f (s)(s) = 0 (s) = 0 s R


.

1.4
1. : R R2 , (t) = (4 cos3 t, 4
sin3 t) = 3(cos t, sin t)+ (cos(3t), sin(3t)), > 0.

a. .
Rt
0

b. (t) = 0 (u) du.

c. ;

2. (t) = (et cos t, et sin t), t R.

a. limt+ (t) = limt+ 0 (t) = (0, 0).


R
b. t0 k 0 (u)kdu.

c. .

3. 1 , 2 : R R2 1 = r(cos(t), sin(t)), 2 = r(cos(t), sin(t)).


1 , 2 1 , 2 . : R2 R2
2 = 1 . ;

4. : I R2 Frenet
{T (s), N (s)} . R

(t) = (t) + N (t).


38 R3

1.13: .

|| < 1. -
.

5. : I R2 R2 .
0 00
det( (t), (t))
(t) = 3 .
k 0 (t)k

6. : I R2 R2 (t) = (sin t, sin(2t)). , ;

7. : R R2
, . L > 0,
(s)
Z L
(s)ds = 2.
0

8. 1 , 2 1 , 2 1 , 2 : R R3 1 (t) =
(r cos(at), r sin(at), bt) 2 (t) = (r cos(at), r sin(at), bt) , (r, a, b > 0).
: R3 R3 2 = 1 . ;

9. : R R3 k > 0 R.

10. : R R3

[ 0 (t), 00 (t), 000 (t)]


(t) = .
k 0 (t) 00 (t)k2
R3 39

11. : ( 2 , 2 ) R3 (t) = (2 cos2 t 3, sin t 8, 3 sin2 t + 4) .


: ) R3 , ) R3 .

12. 4 : R R3 , (t) = (t3 + t2 + 3, t3 t +


1, t2 + t + 1).

13. Fenchel:
: R R3 R3
.
Z P
L() = (s)ds 2,
0
P .

14. .

15. : R R3 ,
: R R,
s s
(s) = T (s) + (s)N (s) + B(s), s R.
2 2

2
(0) = ( 2 , 0, 0), , .

16. : R R3 (s) 6= 0 s R.

p.
40 R3

[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] C. Bar, Elementary Differential Geometry, Cambridge Univ. Press 2010.

[3] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[4] J. E. Marsden and M. J. Tromba, Vector Calculus, 6th ed., Macmillan Higher Edition, 2011.
3 . , , 1992.

[5] J. Oprea, Differential Geometry and Its Applications, The Mathematical Assocation of America,
2007.

[6] . . , , . . , , 2013.

[7] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

41
42
2

R3 , .
R3 ,
, R2 .
( )
R3 , .
R3 .
,
. ,
R3
. [1], [2], [3], [4], [5], [6].

, ,
.

2.1. M R3 (regular
surface) ( (embedded) ) p M
V R3 , U R2 p V 1-1 X : U R2 V M R3 , X = X(u, v)

1. X

2. Xu (q) Xv (q) 6= 0 q U .

X (local parametrization) M
(V M, X 1 ), X 1 : V M U , (local chart)
M p = X(q).

1. X Oxyz R3 X(u, v) = (x(u, v)


, y(u, v), z(u, v)), x, y, z : U R2 R , u, v U .

43
44

, 2

Xu (q) = xu (q), yu (q), zu (q) ,

Xv (q) = xv (q), yv (q), zv (q)

. , dXq : R2 R3 1-1,
!
xu (q) yu (q) zu (q)
xv (q) yv (q) zv (q)

2.
n o
V M, X1 : I M

2. A =
M ,
[ 
M= V M
I

i : R3 R, (i = 1, 2) , :

2.1: .

X1 X1

(q) (q)
u v
det 6= 0.

X X2
2
(q) (q)
u v

2.1. = {(x, y, z) R3 : Ax + By + z + = 0}
. , , ,
A, B, .
45

Ax By
6= 0, z = . x = u, y = v, z = z(u, v).

X : R2 R3

(u, v) 7 X(u, v) = x(u, v), y(u, v), z(u, v)
 Au Bv 
= u, v, .

X 1-1, ,

X 1 : R3 R2 , X 1 (x, y, z) = (x, y),

, X . X (
x, y, z : R2 R). ,
A B
Xu (q) Xv (q) 6= 0 q = (u, v) R2 . Xu = (1, 0, ) Xv = (0, 1, ),


e1 e2 e3
A B 
Xu Xv = 1 0 A = , ,1



0 1 B

kXu Xv k 6= 0, Xu Xv 6= (0, 0, 0). ,
2.1, (, X 1 ),
X 1 : R3 R2 .
2.2. U R2 f : U R .
X : U M

X(u, v) = u, v, f (u, v)


M = (u, v, f (u, v)) : (u, v) U

f . (M, X 1 ) X 1 : M U X 1 (x, y, z) = (x, y).


M .
M f : R2 R f (x, y) = z.
, g : R2 R g(x, z) = y {(u, g(u, v), v) : (u, v)
R2 } Y (u, v) = (u, g(u, v), v), h : R2 R h(y, z) = x
{(h(u, v), u, v) : (u, v) R2 } W (u, v) = (h(u, v), u, v). -
Monge.
2.1 Monge.
2.3. S2 = (x, y, z) R3 : x2 + y 2 + z 2 = 1 R3 .


N = (0, 0, 1), S = (0, 0, 1) . UN = S2 \ {N }, US =


S2 \ {S} XN : UN R2 , XS : US R2 ( )
1
XN (x, y, z) = (x, y),
1z
1
XS (x, y, z) = (x, y).
1+z
46

A = (UN , XN ), (US , XS ) S2 .


1.1.

2.2: .

.
R3 -
. :
F = (F1 , . . . , Fm ) : U Rn Rm U
Rn p U . DF (p) : Rn Rm p
m n ( Rn , Rm )

F1 F1

(p) (p)
x1 xn
.. ..
[DF (p)] =
. . .

F Fm
m
(p) (p)
x1 xn

DF (p). F : U Rn R,
DF (p) : Rn R 1 n
 
F F
[DF (p)] = (p), . . . , (p) .
x1 xn
 F F 
(p), . . . ,
(p) (grand) F gradF
x1 xn
F , F p [DF (p)]
.
: R U Rn (0) = p, 0 (0) = Z R.
F : R Rm Rm
F (p) Rm

d 
F (t) = DF ((0)) 0 (0) = DF (p)Z.
dt t=0
47

Rm ,
m n n 1 . , DF (p) F : Rn Rm
, p U
Rn F (p) Rm .
:

2.1. DF (p) F : Rn Rm
.

2.1. ( )
U Rn F : U Rn Rn . p U
DF (p) : Rn Rn F p ( ).
Up 3 p, Vq 3 q = F (p) f = F |Up : Up Vq 1-1,
f 1 : Vq Up . , f 1 :
1
Df 1 (q) = DF (p) .

2.2. U Rn F : U Rm .

1. p U (critical point) F ,

DF (p) : Rn Rm

. , p (regular point).

2. q F (U ) (regular value) F , -
F 1 ({q}) q . , q (critical
value) F .

f : U R3 R U R3 .
Df (p) f p 1 3
 
f f f
[Df (p)] = (p), (p), (p) .
x y z

Df (p) : R3 R ( 1)
f f f
(p), (p), (p) . ,
x y z
q f (U ) f : U R3 R
f f f
(p), (p), (p) f 1 (q), f 1 (q)
x y z
.
,
R3 .
( ).
48

2.2. U R3 , f : U R q
f ,
  f f f 
f (p) = (p), (p), (p) 6= 0,
x y z
p M = f 1 {q} . M R3 .


. p M . (f )(p) p ,
f
, (p) 6= 0. F : U R3 R3
z

F (x, y, z) = (x, y, f (x, y, z)).

DF (p) p

1 0 0
0 1 0 ,

[DF (p)] =
f f f
x y z p

f
det([DF (p)]) = 6= 0.
z p
Up 3 p, Wl 3 l = F (p), f = F |Up : Up Wl
1-1,

f 1 : Wl Up , (u, v, t) 7 (u, v, g(u, v, t))

, g : Wl R3 R.

1
X = fW : Wl R3
l

( ) Wl = {(u, v, t) Wl : t = q} .
X : Wl Up M . p ,
M R3 .

2.4. f : R3 R

f (x, y, z) = x2 + y 2 + z 2

p = (x, y, z) R3 . f (p) f (p) = 2x, 2y, 2z |p = 2p,




r f .

S2r = {(x, y, z) R3 : x2 + y 2 + z 2 = r2 } = f 1 {r2 }




r R3 .

2.5. r, R R 0 < r < R.

f : U = {(x, y, z) R3 : x2 + y 2 6= 0} R
49


p 2
f (x, y, z) = z 2 + x2 + y 2 R .

p 2
T2 = f 1 {r2 } = {(x, y, z) R3 : z 2 + x2 + y 2 R = r2 }.


f p = (x, y, z)
2  p p p 
f (p) = p x( x2 + y 2 R), y( x2 + y 2 R), z x2 + y 2 .
x2 + y 2
r2 f . , p T2 f (p) = 0,
z = 0,
2r
f (p) = p (x, y, 0) 6= 0,
x + y2
2

. , T2 R3 ,
(torus)

2.3: T2 .

8.1 2.5
:
x2 y 2 z 2
+ 2 + 2 =1
a2 b c
x2 y 2 z 2
+ 2 2 =1
a2 b c
x 2 y 2 z 2
2 2 =1
a2 b c
x 2 y 2
2 z = 0,
a2 b
a, b, c 6= 0.
( ).
.

2.3. (regular parametrized surface) -


X : U R2 R3 (U R2 ) q U

Xu (q) Xv (q) 6= 0. ()
50

1. X(U ) .
2. () DX(q) : R2 R3 1-1.
3. (immersed) R3 .

2.4. M R3 . X : U R2 M
(U ) (parametrization) M :

1. X .

2. p U Up 3 p X|Up : Up X(Up )
M .

X(U ) X : U R2 R3 .
q = (u0 , v0 ) U . v = v0 X

(u) X(u, v0 )

X(U ), X(q) q.
u-. , u = u0 U R2
X,

(v) X(u0 , v)

X(U ), , X(q) q
v-.
u, v U ,
, q U
. X
X(U ) . q = (u0 , v0 ) X(U )
u-, v = v0 v-, u = u0 . (u0 , v0 )
q.

2.5. X : U R2 M M .
(u0 , v0 ) U :

(1) u- , v = v0 , Xu (u0 , v0 ).

(2) v- , u = u0 , Xv (u0 , v0 ).

2.6. Oxy
. X(u, v) = (u, v, 0).
Xu Xv 6= 0, z = 0.
, u = u0 , v = v0 , (u0 , v0 ) R2 ,
.
51

X(u, v) = (u cos v, u sin v, 0). , , -


, (0, 0, 0).
:

() u- (v = v0 )

X(u, v0 ) = (u cos v0 , u sin v0 , 0).

( v0 ) x = u cos v0 y =
u sin v0 . u ,

y = x tan v0 .

v0 [0, 2] -
O(0, 0) .

() v- (u = u0 ),

X(u0 , v) = (u0 cos v, u0 sin v, 0).

x = u0 cos v y = u0 sin v.
v ,

x2 + y 2 = u20 .

u0 R \ {0} (0, 0).


(u0 , v0 ) y = x tan v0
x2 + y 2 = u20 .

2.7. T2 2.5 {(x, 0, z)


R3 : z 2 + (x R)2 = r2 } (x, z), z (. 2.4).

2.4: T2 .

, ( -
)

X : R2 T2

cos v sin v 0 R + r cos u
X(u, v) = sin v cos v 0 0 .

0 0 1 r sin u
52

2.8. S2 R3 . S2

X : U = {(, ) : /2 < < /2, 0 < < 2} S2



X(, ) = cos cos , cos sin , sin .

X(U ) = S2 \ C, C = {(x, 0, z) S2 : x 0} S2 .

2.9. = (r, 0, z) : I R2 (x, z)


r(s) > 0 r(s)2 + z(s)2 = 1 s I. z,
(surface of revolution),

X : R2 R3

cos v sin v 0 r(u) r(u) cos v
X(u, v) = sin v cos v 0 0 = r(u) sin v .

0 0 1 z(u) z(u)

2.5: .

(generating curve) z
. , , ,
, ( )
.

2.6. M R3 . : I M (I R
) ( ) M ,
R3 .
53

1 : I M 2 : J M p M ,
t0 I s0 J 1 (t0 ) = 2 (s0 ) = p.
,

h10 (t0 ), 20 (s0 )i


cos =
k10 (t0 )k k20 (s0 )k

2.1
f : M1 M2 , M1 M2
. ,
.
.

2.7. M R3 . f : M R
(smooth or differentiable), X : U M
M , f X : U R2 R .

2.6: f X : U R2 R.

2.2. M R3 f : M R. f
, X : U R2 M , f X .

. f . 2.7,
Y : V M M

f Y :V R
54

. , f X = f Y Y 1 X : U V R
f Y Y 1 X. .

2.8. : M1 M2 R3
, (U1 , X1 ) M1 (U2 , X2 ) M2

X21 X1 U : U R2 R2 ,

 
U = X11 X1 (U1 ) 1 X2 (U2 ) R2 , .

2.7: X21 X1 U : U R2 R2 .

2.3. 1 : M1 M2 2 : M2 M3
R3 . 2 1 : M1 M3 .
. 1 R3 ,
2.8, X1 : U1 M1 X2 : U2 M2

X21 1 X1 : X11 X1 (U1 ) 1 (X2 (U2 )) R2 R2




. , 2 ,

X31 2 X2 : X21 X2 (U2 ) 1 2 2



2 (X3 (U3 )) R R

. 2 1 : M1 M3 ,
X1 : U1 R2 R X3 : U3 R2 R,

X31 (2 1 ) X1 : W R2 R2

W = X11 X1 (U1 ) (2 1 )1 (X3 (U3 )) , -




X31 2 X2 X21 1 X1 .
55

2.4. M1 , M2 R3 : U R3 R3
U , M1 U (M1 ) M2 . |M1 : M1 M2
.

. p M1 X1 : U1 R2 M1 , X2 : U2 R2 M2 -
, p (p) , p X1 (U1 ), (X1 (U1 )) X2 (U2 ).
,
X21 X1 : U1 R2 U2 R2

X1 (p), X21 X1 .

X21 X1 = X21 |M1 X1 ,

|M1 p. p
M1 , |M1 : M1 M2 .

2.10. f : R3 R3 , f (x, y, z) = (ax, by, cz) abc > 0. f


. f S2
,

S2 = {(x, y, z) R3 : x2 + y 2 + z 2 = 1}

x2 y 2 z 2
E = {(x, y, z) R3 : + 2 + 2 = 1}.
a2 b c
2.9. : M1 M2 R3
(diffeomorphism), 1-1, 1 : M2 M1
. M1 M2 .

2.11. f : S2 S2 f (x, y, z) = (x, y, z) . -


, f 1-1 f 1 = f . , f ( S2 )

F : R3 R3 , (x, y, z) 7 (x, y, z).

2.4, f

2.5. f : M1 M2 . X1
M1 , f X1 M2 .

-
. f : M1 M2
, p M1 U M1 , f (U )
M2 f |U : U f (U ) .
( U = M1 ). , 2.5
f , X1 1-1.
56

2.2
2.12. X : U R3 , X(u, v) = (u cosh v, u sinh v, u2 ) U = {(u, v) R2 : u >
0}. X ( )

M = {(x, y, z) R3 : z = x2 y 2 }.

X(u, v) = (x, y, z). x2 y 2 = u2 cosh2 v sinh2 v = u2 , X(u, v) M




(u, v) U . V = X(U ). :

) X 1 1

) X ( )

) X 1 : V U

) Xu Xv 6= 0 (u, v) U .

,
) X(u1 , v1 ) = X(u2 , v2 ).

u1 cosh v1 = u2 cosh v2
u1 sinh v1 = u2 sinh v2
u21 = u22 .

u1 = u2 u1 , u2 > 0 u1 = u2 . sinh
1-1 v1 = v2 , X 1-1.
) X .

) X 1 : V U

x = u cosh v, y = u sinh v, z = u2
y
u, v. u = z, v = tanh1 x
y
X 1 : V U, (x, y, z) 7 (u, v) = z, tanh1 ,
x
. , X .
 
) Xu = cosh v, sinh v, 2u , Xv = u sinh v, u sinh v, 0 ,

Xu Xv = 2u2 cosh v, 2u2 sinh v, u 6= (0, 0, 0) (u, v) U.




2.13. X : (0, ) (0, ) R3 , X(u, v) = (u, 2u, uv 2 )


.
57

X , u, 2u, uv 2 1-1,

X(u1 , v1 ) = X(u2 , v2 ) (u1 , v1 ) = (u2 , v2 ).


 r 
1 z
X (x, y, z) = x, ,
x
, (x, y, z) X(U ) x 6= 0 ( x, z > 0). ,

Xu Xv = (4uv, 2uv, 0) 6= (0, 0, 0),
X .

2.14. M = {(x, y, z) R3 : xz+f (yz) = 0}, f : R R


, .

F : R3 R F (x, y, z) = x z + f (y z). M = F 1 ({0}).


F

F (x, y, z) = (1, f 0 (y z), 1 f 0 (y z)).

(x, y, z) M F (x, y, z) 6= (0, 0, 0),


M = F 1 ({0}) , M .

2.15. M = {(x, y, z) R3 : xy + xz zy + y 2 = 2}
(1, 1, 1).

F (x, y, z) = xy + xz zy + y 2 2, M = F 1 ({0}). M
.

F (x, y, z) = (y + z, x z + 2y, x y).

F F (x, y, z) = (0, 0, 0),

y + z = 0, x z + 2y = 0, xy =0 x = y = z = 0.

(0, 0, 0) M , M R3 .
y. y 2 + y(x z) 2 + xz = 0
p
(x z) (z x)2 4(xz 2)
y= .
2
(1, 1, 1) +.
p
u + v + (u v)2 + 8 4uv 
X(u, v) = u, ,v
2
M (1, 1, 1).
58

2.16. c R

S = {(x, y, z) R3 : 4x5 + 2y 3 y + 3z 2 = c}

R3

f : R3 R f (x, y, z) = 4x5 + 2y 3 y + 3z 2 . S = f 1 (c). S


, .
f f f
f (x, y, z) = 0 ( , , ) = (0, 0, 0)
x y z
(20x4 , 6y 2 1, 6z) = (0, 0, 0)
1
(x, y, z) = (0, , 0),
6
f (0, 16 , 0), (0, 16 , 0). (0, 16 , 0) f 1 (c) f ((0, 16 , 0)) = c
2 2
c = . , (0, 16 , 0) f 1 (c) c = .
3 6 3 6
1 2
S = f (c) c R \ { }.
3 6
2.17. R3 ;

) M1 = {(x, y, z) R3 : x2 + y 2 = z}

) M2 = {(x, y, z) R3 : x2 + y 2 = z 2 }.

) f : R3 R, f (x, y, z) = x2 + y 2 z. M1 = f 1 (0)

f = (2x, 2y, 1) 6= (0, 0, 0) (x, y, z) R3 .

M1 X(u, v) = (u, v, u2 + v 2 ).
) f : R3 R, f (x, y, z) = x2 + y 2 z 2 . M2 = f 1 (0)

f = (2x, 2y, 2z)

(x, y, z) M2 \{(0, 0, 0)}. M2


, (0, 0, 0) .
. M2
p
X : R2 \ {(0, 0)} R3 , X (u, v) = u, v, u2 + v 2 .


2.18.
x2 y 2 z 2
E = {(x, y, z) R3 : + 2 + 2 = 1}, abc 6= 0
a2 b c
0, S2 = {(x, y, z) R3 : x2 + y 2 + z 2 = 1}.
59

x y z
F : R3 R3 F (x, y, z) = ( , , ), , ,
a b c
F 1 : R3 R3 , (x, y, z) 7 (ax, by, cz). F (E) S2
F 1 (S2 ) E. ,

f = F |S : E S2

2.3
1. R3 ;

(x, y, z) R3 : x2 + y 2 = z

M1 =
(x, y, z) R3 : x2 + y 2 = z 2

M2 =
(x, y, z) R3 : x2 + y 2 z 2 = 1

M3 =
= (x, y, z) R3 : x sin z = y cos z .

M4

R3 , .

2. ax + by + cz = d R3 .

3. : S2 M S2
M = (x, y, z) R3 : x2 + 2y 2 + 3z 2 = 1 .


4. U = (u, v) R2 : < u < , 0 < v < 1 X : U R3 X(u, v) = (sin u, sin(2u), v).




M = X(U ). M X , 1-1
, X 1 . M
R3 ;

5. 2.6, :

(1) X(u, v) = (r cos u sin v, r sin u sin v, r cos v), 0 u 2, v
2 2
(2) X(u, v) = (u cos v, u sin v, u)

(3) X(u, v) = ( cos u, sin v, v)

(4) X(u, v) = ( cos u cos v, sin u cos v, sin v)

(5) X(u, v) = (u cosh u, u sinh v, u2 )

6. f (x, y, z) = (x + y + z 1)1 g(x, y, z) = xyz 2 .


f, g. c f 1 ({c}) g 1 ({c}) R3 ;

7. , z = x2 + y 2 ,
.
60

8. X : U R3 X(u, v) = (a cos u sin v, b sin u sin v, c cos v),


U = R (0, ), . u- v-.

9. a, b 6= 0. x2 + y 2 + z 2 = ay x2 + y 2 + z 2 = bz
R3 . , .

[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] C. Bar, Elementary Differential Geometry, Cambridge Univ. Press 2010.

[3] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[4] J. Oprea, Differential Geometry and Its Applications, The Mathematical Assocation of America,
2007.

[5] . . , , . . , , 2013.

[6] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

61
62
3


. .
2.
,
.
.
,
. [1], [2], [3], [4], [5], [6].

, ,
.

3.1. M R3 , p M . (tangent space)


Tp M M p 0 (0) ( C 1 )
: I M , (0) = p.

Tp M = Z R3 : : I M C 1 , (0) = p, 0 (0) = Z .


3.1. M p -
2.

. X : U R2 M M p, 0 U
X(0) = p. : I X(U ) M X(U ) (0) = p.
X : U X(U ) , : X 1 : I U U R2 (0) = 0,

63
64

3.1: .

= X .

0 (0) = DX((0)) 0 (0) = DX(0, 0) 0 (0)


= DX(0, 0)(ae1 + be2 ) = aDX(0, 0)e1 + bDX(0, 0)e2
= aXu (0, 0) + bXv (0, 0).

, 0 (0) Xu Xv . , w =
DX(0, 0)(Z) Z R2 . : I U R2 (t) = tZ. -
(0) = 0, 0 (0) = Z = X . (0) = X((0)) = X(0) = p 0 (0) =
DX(0, 0) 0 (0) = DX(0, 0)Z = w, w Xu Xv
p M .

3.1. M R3 X : U R2 M
p, X(q) = p. DX(q) : R2 Tp (M ) .

, ,
.
(0) = p.
. ,


Tp M = span Xu (, ), Xv (, ) ,
X : U R2 M R3 M p (, ) U
X(, ) = p. , , Xu (, ), Xv (, )
. , Xu (, ) Xv (, )
Xu (, ) Xv (, ),
.
3.1. M = {(x, y, z)
R3 : z = x2 + y 2 } p = (1, 2, 5).
M X : R2 M, X(u, v) = (u, v, u2 + v 2 ).

Xu (u, v) = (1, 0, 2u) Xv (u, v) = (0, 1, 2v)


65

X(1, 2) = (1, 2, 5) = p. ,

Tp M = span{Xu (1, 2), Xv (1, 2)} = span{(1, 0, 2), (0, 1, 4)}.

, -
( ), : -
Tp M (1, 2, 1/2) ( h(a, b, c), (1, 0, 2)i =
h(a, b, c), (0, 1, 4)i = 0 a, b, c), x + 2y 12 z = d.
p = (1, 2, 5),

2x + 4y z = 5.

3.2. U R , f : U R M = f 1 (q),
q f , f (p) 6= 0 p M .

Tp M = f (p) .

X X R3 ,
.

. Z Tp M : I M (0) = p 0 (0) = Z.
(f )(t) = q t I. t,

d
= hf ((0)), 0 (0)i = hf (p), Zi,

0 = (f )
dt t=0

Z f (p), Tp M f (p) .
 
Tp M , f (p) R3 2, Tp M = f (p) .


M p =
(x0 , y0 , z0 ) M , :
.
X : U R2 M R3 p M

X(u, v) = (x(u, v), y(u, v), z(u, v)) X(q) = p, q = (u0 , v0 ) U

Tp M p
Xu (q) Xv (q). , Xu (q) Xv (q) p.
, (x, y, z) Tp M

h(x, y, z) (x0 , y0 , z0 ), Xu (q) Xv (q)i = 0 (3.1)

3.2. M = S2 (R) R

X(u, v) = (R cos u cos v, R sin u cos v, R sin v).


66

Xu Xv = (R2 cos u cos2 v, R2 sin u cos2 v, R2 sin v cos v). Xu Xv = (R cos v)p,
p . (0, 0, 0)
p, . p = (R, 0, 0), u = v = 0.
p
Xu Xv = (R2 , 0, 0),

() Tp M

h(x, y, z) (R, 0, 0), Xu Xv i = 0 h(x R, y, z), (R2 , 0, 0)i = 0 R2 x = R3 x = R.

p = (R, 0, 0).

.
f (x, y, z) = 0 f : R3 R.
p :
Z Tp M . , : I M (t) =
(x(t), y(t), z(t)) (0) = (x(0), y(0), z(0)) = (x0 , y0 , z0 ) = p 0 (0) = (x0 (0), y 0 (0), z 0 (0)) =
Z. ,

f ((t)) = f (x(t), y(t), z(t)) = 0,

f dx f dy f dz
+ + =0
x dt y dt z dt

t = 0
fx (p)x0 (0) + fy (p)y 0 (0) + fz (p)z 0 (0) = 0.

Z = (x0 (0), y 0 (0), z 0 (0)) Tp M


(fx (p), fy (p), fz (p)) f (p), (x, y, z) Tp M

fx (p)(x x0 ) + fy (p)(y y0 ) + fz (p)(z z0 ) = 0. (3.2)

3.3. x2 + 4y 2 z = 0
p = (2, 1, 8) f (x, y, z) = x2 + 4y 2 z = 0, (3.2) :

fx (2, 1, 8)(x 2) + fy (2, 1, 8)(y 1) + fz (2, 1, 8)(z 8) = 0


4(x 2) + 8(y 1) z + 8 = 0 4x + 8y z = 8.

.
, .

3.4. Tp S2 p S2
R3 .
67

: I S2 R3 (0) = p, 0 (0) = Z, Z R3 .
(I) S2 h(t), (t)i = 1,
d
(h(t), (t)i) = 0 h 0 (t), (t)i + h(t), 0 (t)i = 0
dt
2h 0 (t), (t)i = 0.

t = 0 h 0 (0), (0)i = 0 hZ, pi = 0. ,

A = {Z R3 : hZ, pi = 0}

( p), Tp S2 A.
, Z 6= 0 hZ, pi = 0. : R S2
sin(tkZk)
(t) = cos(tkZk)p + Z
kZk

S2 (0) = p, 0 (0) = Z ( ).
S2 p). A Tp S2

Tp S2 = {Z R3 : hZ, pi = 0}.

3.1

.
,
.

3.2. M1 , M2 , p M1 : M1 M2 .
(differential) dp : Tp M1 T(p) M2 p : Z Tp M1
: I M1 (0) = p, 0 (0) = Z.
d 
dp (Z) = (t) t=0 T(p) M2 .
dt
3.3. ( dp (Z)
Z ). , dp .

. X : U M1 , Y : V M2 M1 , M2
X(0) = p, Y (0) = (p) (X(U )) Y (V ). F = Y 1 X : U R2 .
: I M1 (0) = p, 0 (0) = Z (I) X(U ) (
I). = X 1 : I U ( ). X = ,
D(X )(0) = 0 (0),

DX(0)0 (0) = Z (3.3)


68

( :
d d
DX(0)(0 (0)) = (X (t))|t=0 = (t)|t=0 = Z).
dt dt
, (3.3)
d d
dp (Z) = ( )|t=0 = ( X )|t=0
dt dt
d d
= (Y Y 1 X )|t=0 = (Y F )|t=0
dt dt
= D(Y F )(0)(0 (0)) = D(Y F )(0)(DX 1 (0))Z.

. ,
dp .

3.5. f : M1 M2 . p M1
dfp 0. , X Tp M1 .
: I M1 (0) = p 0 (0) = X.
,
d d
dfp X = (f )|t=0 = (f ((t)))|t=0 = f 0 ((t)) 0 (t)|t=0 = f 0 ((0)) 0 (0) = 0 0 (0) = 0.
dt dt
3.6. A : R3 R3 , A O(3) f : S2
S2 f = A|S2 . p S2 . f p. : I S2
(0) = p, 0 (0) = X Tp S2 . A
d d d
(f )|t=0 = (A )|t=0 = A |t=0 = A(X).
dt dt dt
, dfp = A|Tp S2 : Tp S2 TA(p) S2 .

3.4. (1) M1 , M2 , M3 f : M1 M2 , g : M2 M3 -
. g f : M1 M3

d(g f )p = (dg)f (p) dfp ,

p M1 .

(2) f : M1 M2 , dfp : Tp M1 Tf (p) M2


(dfp )1 = d(f 1 )f (p) p M1 .

3.1. ( )
f : M1 M2 R3 p M1 , q = (p).
dfp : Tp M1 T(p) M2 1-1 ( ).
Up 3 p, Vq 3 q f |Up : Up Vq 1-1
1
f |Up : Vq Up ( f ).
69

. X : U R2 M1 R3 , Y : V R2 M2 R3 ()
M1 M2 p q , X(u0 , v0 ) = p. (
U ) f (X(U )) Y (V ). f ,
: U R, : U R

f (X(u, v)) = Y ((u, v), (u, v)).

, : U V (u, v) = ((u, v), (u, v))


f X = Y . dfp : Tp M1 Tq M2 {Xu , Xv }, {Yu , Yv }
Tp M1 Tq M2
!
u v
J= .
u v

dfp , J .
,

: U R2 V R2 , (u, v) 7 ((u, v), (u, v))

, W U (u0 , v0 ) W
W V . Up = X(W ) Uq = Y (W )

f |Up : Up Uq

( ).

3.2
3.7. M
X(u, v) = (u, v, u2 v 2 ), p = (1, 1, 0).

X(1, 1) = (1, 1, 0) = p. Tp M p
{Xu (1, 1), Xv (1, 1)}. ,
R3 . Xu (u, v) = (1, 0, 2u), Xv (u, v) = (0, 1, 2v),

Xu (1, 1) = (1, 0, 2) Xv (1, 1) = (0, 1, 2).

. ,
n = Xu (1, 1) Xv (1, 1) = (2, 2, 1). , (x, y, z)
,

hn, (x 1, y 1, z)i = 0 2x 2y z = 0.

3.8. M z = x2 + 3xy 5y 2 .
70

() u1 = (1, 0, 0) u2 = (0, 1, 0)
M p = (0, 0, 0).

() 1 , 2 : R2 R3 1 (t) = (t, 0, t2 ), 2 (t) = (0, t, 5t2 )


M , p
p u1 u2 .

() M .

() z = f (x, y), f : R2 R f (x, y) = x2 + 3xy 5y 2 ,


x = u, y = v z = z(u, v).

X(u, v) = (u, v, u2 + 3uv 5v 2 ),

Tp M = {Xu (q) + Xv (q) : , R}, q = X 1 (p) = (0, 0)


= {(1, 0, 2u + 3v)q + (0, 1, 3u 10v)|q : , R}
= {(1, 0, 0) + (0, 1, 0) : , R} = {u1 + u2 : , R}

() F : R3 R F (x, y, z) = x2 +3xy 5y 2 z. F (1 (t)) = F (2 (t)) =


0.

F (1 (t)) = F (t, 0, t2 ) = t2 + 3t 02 5 0 t2 = 0
F (2 (t)) = F (0, t, 5t2 ) = 0 + 3t 0 5t2 + 5t2 = 0

1 , 2 M . t = 0 1 (0) = 2 (0) = p,
p. :

10 (t) = (1, 0, 2t) t = 0 : 10 (0) = (1, 0, 0) = u1


20 (t) = (0, 1, 10t) t = 0 : 20 (0) = (0, 1, 0) = u2 .

() M
Xu Xv 1
N= =p (2u 3v, 3u + 10v, 1).
kXu Xv k (2u 3v)2 + (3u + 10v)2 + 1

x2 y 2 z 2
3.9. 2 + 2 + 2 = 1 p =
a b c
xx0 yy0 zz0
(x0 , y0 , z0 ) 2 + 2 + 2 = 1.
a b c

x2 y 2 z 2
f : R3 R f (x, y, z) = + 2 + 2 1.
a2 b c
2x
2x0 2y 2y0 2z 2z0
fx (p) = 2 = 2 , fy (p) = 2 = 2 , fz (p) = 2 = 2 .
a p a b p b c p c
71

(3.2) p = (x0 , y0 , z0 ) :

fx (p)(x x0 ) + fy (p)(y y0 ) + fz (p)(z z0 ) = 0


xx0 yy0 zz0 x20 y02 z02
+ + = + 2 + 2
a2 b2 c2 a2 b c
xx0 yy0 zz0
+ 2 + 2 = 1,
a2 b c
p ( ).

3.10. M , v R3
f : M R f (p) = hv, pi. dfp (X), X Tp M .

: R M (0) = p 0 (0) = X.

d d d
dfp (X) = (f (t))|t=0 = (f ((t)))|t=0 = (hv, (t)i)|t=0
dt dt dt
dv d 0
= h , (t)i|t=0 + hv, i|t=0 = hv, (t)i|t=0
dt dt
0
= hv, (0)i = hv, Xi.

dfp (X) = hv, Xi.

3.11. S2 R3 Rz, : R3 R3
z. f = Rz, |S2 : S2 S2 .
dfp : Tp S2 Tf (p) S2 .

: I S2 (0) = p, 0 (0) = Z. Rz,

d
dfp (Z) = (Rz, (t))|t=0 = Rz, ( 0 (0)) = Rz, (Z).
dt

Rz, N (0, 0, 1) dfN : TN S2


TN S2 TN S2 . (
3.6).

3.3
1.
:

() X(u, v) = (u, v, u2 v 2 ), p = (1, 1, 0).

() X(r, ) = (r cosh , r sinh , r2 ), p = (1, 0, 1).

2. .
72

3. Tp M M -
X(u, v) = (u + v, u v, uv), (u, v) R2 p = (0, 2, 1).

4. M1 , M2 x2 +y 2 +z 2 = x, x2 +y 2 +z 2 =
y, , R .

5. 3x2 + 2y 2 + z 2 = 9 x2 + y 2 + z 2 8x 6y 8z + 24 = 0
p = (1, 1, 2).

6. M , p0 R3 \ M f : M R f (p) = kp p0 k2 .
dfp (Z) = 2hZ, p p0 i, Z Tp M . ( h , i R3
kxk = hx, xi1/2 ).

7. M p,
M p.

8. () M , p M IdM : M M .
(dIdM )p = IdTp M : Tp M Tp M.

() 3.4.

() f : M1 M2 . p M1
dfp : Tp M1 Tf (p) M2 ( ).

9. M 1 . f : M R
dfp = 0 p M . f M .

1
R3 .

[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] C. Bar, Elementary Differential Geometry, Cambridge Univ. Press 2010.

[3] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[4] J. Oprea, Differential Geometry and Its Applications, The Mathematical Assocation of America,
2007.

[5] . . , , . . , , 2013.

[6] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

73
74
4


(..
R3 ).
.
,
, . -
(intrinsic) ,
R3 .
[1], [2], [3], [4], [5], [6].

, , .

4.1. M R3 , p M h, ip
Tp M h, i R3 .
(first fundmental form) ( )

Ip : Tp M R+ , Ip (Z) = hZ, Zip = kZk2 .

: V .
V f : V V R f (1 u1 + 2 u2 , u) = 1 f (u1 , u) +2 f (u2 , u)
f (u, 1 u1 +2 u2 ) = 1 f (u, u1 ) +2 f (u, u2 ), 1 , 2 R u1 , u2 , u V . f
, f (u, v) = f (v, u) u, v V . Q : V R
Q(u) = f (u, u),
f : V V R.
.

1. h, i R3 Tp M ,
h, ip .

75
76

2. ( ) h, ip Tp M ,
:
1 
hZ, W ip = Ip (Z + W ) Ip (Z) Ip (W ) , Z, W Tp M.
2

3.
.

4.2. M : I M C 1 .
Z p
L() = h 0 (t), 0 (t)idt.
I

, d M , (M, d)
(metric space).

4.1. M p, q M .
Cpq : [0, 1] M C 1 (0) = p, (1) = q.

d : M M R+

0 , d(p, q) = inf L() : Cpq .

(M, d) , p, q, r M :

i. d(p, q) 0

ii. d(p, q) = 0 p = q

iii. d(p, q) = d(q, p)

iv. d(p, q) d(p, r) + d(r, q).

M Tp M (p M )
, R3 . -
p ( Tp M ).
,
, .
M X : U R2 M R3 M .
p = X(u, v) X(q) X(U ) Tp M = TX(u,v) X(U )
Xu (u, v), Xv (u, v).
. w Tp M . w = 1 Xu (q) + 2 Xv (q),

hw, wi = 21 hXu (q), Xu (q)i + 21 2 hXu (q), Xv (q)i + 22 hXv (q), Xv (q)i.

E(q) = hXu (q), Xu (q)i = kXu (q)k2 , F (q) = hXu (q), Xv (q)i, G(q) = hXv (q), Xv (q)i = kXv (q)k2 .
77

E(q), F (q), G(q) M


p. q U E(u, v), F (u, v), G(u, v). ,

4.3. () E, F, G : U R

E(u, v) = hXu (u, v), Xu (u, v)i, F (u, v) = hXu (u, v), Xv (u, v)i, G(u, v) = hXv (u, v), Xv (u, v)i

M X : U M.

4.1. M R3 R3 p0 R3

v1 ,

v2 R3 . M

X(u, v) = p0 + u
v1 + v

v2 .
p M Tp M Xu =
v1 , Xv =

v2 ,

E = h

v1 ,

v1 i, F = h

v1 ,

v2 i, G = h
v2 ,

v2 i.


v1 ,

v2 , E = G = 1, F = 0.

4.2. M 1 z.
M

X : (0, 2) R R3 , X(u, v) = (cos u, sin u, v),

E = G = 1, F = 0.

,
. .

. ,
. , .
,
. ,
. ,
(
).

.

4.4. M1 M2 , f : M1 M2
M1 M2 .
f : M1 M2 , M1 , M2 .


.
.
78

4.5. : M1 M2 R3
(isometry) p M1 dp : Tp M1 T(p) M2
,

hdp (Z), dp (W )i = hZ, W i Z, W Tp M1 .

M1 , M2 (isometric).

4.2. f : M1 M2 ,
X1 (u, v) M1 , X1 (u, v) f X1 (u, v) M1 M2 ,
.

4.3. X : U R3 X(u, v) = (u, v, 1 u2 v 2 )
S2 p = u, v, X(u, v) S2 . Tp S2


   
 u v
Xu (u, v), Xv (u, v) = 1, 0, , 0, 1, ,
1 u2 v 2 1 u2 v 2

1 v2 uv 1 u2
E = hXu , Xu i = , F = hXu , Xv i = , G = hXv , Xv i = .
1 u2 v 2 1 u2 v 2 1 u2 v 2

S2 . U = {(, ) R2 :
0 < < , 0 < < 2} Y : U R3

Y (, ) = sin cos , sin sin , cos .

Tp S2 p = (, , Y (, ))
 
Y , Y = (cos cos , cos sin , sin ), ( sin sin , sin cos , 0) ,

0 E = 1, F = 0, G = sin2 .

1. , :
dX(u, v) : R2 R3
t
[dX] : U R2 M23 (R), [dX](u, v) = Xu , Xv ,

At A. Xu , Xv
-, 2 3 .

!
E F
= [dX][dX]t .
F G
79

,
! !
 g11 g12 E F
gij (u, v) = .
g21 g22 F G

2. h, ip Tp M -
E, F, G : Z = aXu + bXv , W = cXu + dXv Tp M .

hZ, W ip = haXu + bXv , cXu + dXv ip


= achXu , Xu ip + (ad + bc)hXu , Xv ip + bdhXv , Xv ip
= abE + (ad + bc)F + bdG.

Ip (Z) = E(u, v)a2 + 2F (u, v)ab + G(u, v)b2


! !
E F a
= (a, b) . (4.1)
F G b

ds2 = Edu2 + 2F dudv + Gdv 2 , ()

1 . ()
U : q U ds2q : R2 R2 R,
: !
E(q) F (q)
ds2q Z, W = Z t

W.
F (q) G(q)
X : U X(U ) M ds2q h, ip=X(q) ,
() .
.
() X(U ) M U R2 . -
, , M R2 (
).
, -
. X : U M : I M M ,
(t) = X(u(t), v(t)) t I. ,

M , {Xu , Xv }.

0 (t) = Xu (u(t), v(t))u0 (t) + Xv (u(t), v(t))v 0 (t).


1
(differential forms).
80

( 4.2) E, F, G
Z p
L() = h 0 (t), 0 (t)idt
I
Z p
= E(u(t), v(t))u0 (t)2 + 2F (u(t), v(t))u0 (t)v 0 (t) + G(u(t), v(t))v 0 (t)2 dt.
I

1 , 2
. ,
1 (u) = X(u, v0 ), 2 (v) = X(u0 , v),

hXu (q), Xv (q)i F (q)


cos = =p
kXu (q)kkXv (q)k E(q)G(q)

p = X(q) 1 2 .
X F (u, v) = 0 (u, v) U .
.

4.6. M1 M2 R3 . f : M1
M2 , 1 1 M1
p M1 2 2 f , 1 1
2 2 f (p).

f : M1 M2 ,
.
.

4.1. f : M1 M2
: M1 R

hdfp (Z), dfp (W )i = (p)hZ, W i, p M1 Z, W Tp M1 .

4.1. f : M1 M2 , ,
X1 M1 , X1 f X1 .

, X(u, v)
(du2 + dv 2 ) (u, v).

4.4. X(u, v) = (u cos v, u sin v, (v)). -


(v), X .
X ,

I = (u, v)(du2 + dv 2 ). (4.2)
81

Xu (u, v) = (cos v, sin v, 0) Xv (u, v) = (u sin v, u cos v, 0 (v)),

E(u, v) = hXu (u, v), Xu (u, v)i = 1,


F (u, v) = hXu (u, v), Xv (u, v)i = 0,
G(u, v) = hXv (u, v), Xv (u, v)i = u2 + (0 )2 .

I = E(u, v)du2 + 2F (u, v)dudv + G(u, v)dv 2 = du2 + (u2 + 02 )dv 2 (4.3)

(4.3) (4.2), u2 + 02 = 1,
p
0 (v) = 1 u2 ,

(v) = v 1 u2 + c, c R, u 1.

4.7. M , X : U X(U ) M
U (measurable) R2 . , (area)
X(U )
Z p

A X(U ) = kXu (q) Xv (q)kdudv, q U.
U

kXu (q)Xv (q)k2 = hXu , Xu i hXv (q), Xv (q)i hXu (q), Xv (q)i2 = E(q)G(q)F 2 (q).
,
Z p

A X(U ) = E(q)G(q) F 2 (q)dudv.
U

X(U )
M .

4.8. M1 M2 R3 . f : M1
M2 , M1 M2 (
, ).

4.1

4.2. f : M1 M2 ,
X(u, v) M1 ,

E1 du2 + 2F1 dudv + G1 dv 2 , E2 du2 + 2F2 dudv + G2 dv 2

X M1 f X M2

E1 G1 F12 = E2 G2 F22 .
82

4.5. T2 X(u, v) = (R + r cos u) cos v, (R +


r cos u) sin v, r sin u (u [0, 2), v [0, 2)) 4 2 rR. ,



Xu = (r sin u cos v, r sin u sin v, r cos u), Xv = (R + r cos u) sin v, (R + r cos u) cos v, 0

E(u, v) = r2 , F (u, v) = 0, G(u, v) = (R + r cos u)2 ,


Z 2 Z 2 p Z 2 Z 2
A(T2 ) = E(u, v)G(u, v) F 2 (u, v)dvdu = r(R + r cos u)dvdu
0 0 0 0
Z 2
= 2r(R + r cos u)du = 4 2 rR.
0

4.1
4.6. M X(u, v) = f (u) cos v,

f (u) sin v, g(u) . M M
, .


M (u) = f (u), 0, g(u) ,
z. E = 1, F = 0, G = f (u)2 (). R
z. R3

cos sin 0
R = sin cos 0 ,

0 0 1

X (u, v) = (R X)(u, v) = f (u) cos(v + ), f (u) sin(v + ), g(u) , M
.

E = 1, F = 0, G = f (u)2

0 .

4.7. X : U R2 X(U ) R3 , X(u, v) = (u, v, u2 + v 2 )


R3 .

(1) .

(2) . ;

(3) K x, y 0
z [0, 1].
83

(1) Xu = (1, 0, 2u) Xv = (0, 1, 2v),

E(u, v) = kXu k2 = 1 + 4u2 , F (u, v) = hXu , Xv i = 4uv, G(u, v) = kXv k2 = 1 + 4v 2 .

(2) : z = x2 + y 2 .
.
R p
(3) A(K) = U E(u, v)G(u, v) F 2 (u, v)dudv,

U = X 1 (K) = {(u, v) R2 : 0 u2 + v 2 1, u, v 0}.


R
A(K) = U 1 + 4v 2 + 4u2 dudv. -
.

u(, ) = cos , v(, ) = sin , 0 /2

Z 1 Z /2 q
D(u, v)
A(K) = 1 + 42 cos2 + 42 sin2 dd, (4.4)
0 0 D(, )

u u


D(u, v) cos sin
= = = cos2 + sin2 = .
D(, ) v v sin cos

, (4.4) :
Z 1 Z /2 p Z 1 p
A(K) = 2
1 + 4 dd = 1 + 42 /2d
0 0 0
1


1
= /2 (1 + 42 )3/2 = (5 5 1).
12 0 24
4.8. U z = f (x, y)
Z p
A(K) = 1 + fu + fv dudv,
K

K U xy .

z = f (x, y) X(u, v) = (u, v, f (u, v)).


Xu = (1, 0, fu ), Xv = (0, 1, fv ),

E = hXu , Xu i = 1 + fu2 , F = hXu , Xv i = fu fv , G = hXv , Xv i = 1 + fv2 .

K U xy , :
Z p Z p
A(K) = 2
E(u, v)G(u, v) F (u, v) dudv = 1 + fu2 + fv2 dudv.
K K
84

4.9. X : U R3

E(u, v) = 1 + v 2 , F (u, v) = 2uv, G(u, v) = 1 + u2 .

u, v- .

X(u, v0 ), X(u0 , v) (u0 , v0 ),

hXu (u, v0 ), Xv (u0 , v)i F (u0 , v0 ) 2u0 v0


cos = =p =p .
kXu (u, v0 )kkXv (u0 , v)k E(u0 , v0 )G(u0 , v0 ) 1 + u20 + v02 + u20 v02

4.2
1. M X : R+ R M,


Xa (r, ) = (r sin a cos( ), r sin a sin( ), r cos a).
sin a sin a
f (x, y, z) = 0 .

2. :

(1) : X(u, v) = (sin u cos v, sin u sin v, cos u)



(2) : X(u, v) = R + r cos u) cos v, (R + r cos u) sin v, r sin u (0 < r < R)

(3) : X(u, v) = (u cos v, u sin v, bv)

(4) : X(u, v) = (cosh u cos v, cosh u sin v, u).

3. ( ) X : R2 M

M = {(x, y, z) R3 : x2 + y 2 = 1}.

4. Mercator X : R2 S 2 S2
 
cos v sin v sinh u
X(u, v) = , ,
cosh u cosh u cosh u

5. M R3

6. X, Y : R2 R3 :

X(u, v) = (cosh u cos v, cosh u sin v, u),


Y (u, v) = (sinh u cos v, sinh u sin v, v).
85

X Y . ,
f (x, y, z) = 0, .

7. z = x2 + y 2 z 1
x2 + y 2 + z 2 = 1, z 0.

8. M R3 X E = 1
F = 0. v- u-
.

9. M X : R+ R+ R3 , X(u, v) = (u cos v, u sin v, u).


X .

10. (s) R3 N (s) -


B(s). ( > 0)

X(s, ) = (s) + (N (s) cos + B(s) sin ).

. X 1-1
1 s.
s0 < s < s1 , 0 < < 2, s0 , s1 , 2(s1 s0 ).
86

[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] C. Bar, Elementary Differential Geometry, Cambridge Univ. Press 2010.

[3] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[4] J. Oprea, Differential Geometry and Its Applications, The Mathematical Assocation of America,
2007.

[5] . . , , . . , , 2013.

[6] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

87
88
5

Gauss

-
, (,
). .
Gauss,

.
Gauss,
. , Gauss
R3 .
(Theorema Egregium) Gauss ,
( )
. .
, ,

!
[1], [2], [3], [4], [5], [6].

, , .

5.1. M . N : M S2
Gauss M p M N (p)
M p.

, M (orientable).
M Gauss (oriented)
.
.
1. M = {(x, y, 0) R3 : x, y R} xy. Gauss N (x, y, 0) =

89
90 Gauss

5.1: Gauss.

(0, 0, 1).
2. M = S2 . Gauss N = IdS2 , Id : S2 S2 , Id(p) = p
M .

3. M = S1 R . N (x, y, z) = (x, y, 0)
Gauss.
4. Mobius ( )
Gauss, .

5.2: Mobius.

1. . , X : U X(U ) M


M X( 0 ) = p, q = X(u, v) X(U )

Xu (u, v) Xv (u, v)
N (q) = N (X(u, v)) =
kXu (u, v) Xv (u, v)k

() Gauss M .

2. N : M S2 Gauss M , N (p)
Tp M TN (p) S2 . , Tp M = TN (p) S2
Gauss 91

( ). dNp : Tp M
TN (p) S2 N dNp : Tp M Tp M .
N ,
, .

5.2. M Gauss N : M S2 .
(shape operator) M ( Weingarten) p M

Sp : Tp M Tp M, Sp (Z) = dNp (Z),

Z Tp M.


:
. U ,
, .

5.1. M , Gauss N : M S2 .
Sp : Tp M Tp M p M ,
M .

. M , Gauss ,
, Sp = dNp = 0, p M .
, p M , q M : I M
(0) = q (1) = p. fq : I R

fq (t) = hq (t), N ((t))i

fq (0) = 0

fq0 (t) = h 0 (t), N ((t))i + hq (t), dNp 0 (t)i = 0.

hq (t), N ((t))i = 0 t I. , t = 1

h(q p), N (p)i = 0

q M . p
N (p).

.
1. M = S2 , N (p) = p. Sp = Id : Tp S2 Tp S2 .
2. M Oxy , N (x, y, 0) = (0, 0, 1). N = , Sp = 0 p M .
3. M = S1 R , N (x, y, z) = (x, y, 0).
Sp M p = (x, y, z) M , [Sp ]
92 Gauss

Sp ( Tp M ). 0
Tp M = span{(y, x, 0), (0, 0, 1)}.

d
Sp (0, 0, 1) = dNp (0, 0, 1) = N (x, y, z + t) t=0
dt
d
= (x, y, 0) t=0 = (0, 0, 0).
dt

Sp (y, x, 0). (t) = cos(t + t0 ), sin(t + t0 ), z , t0 R
(cos t0 , sin t0 ) = (x, y).

(0) = (cos t0 , sin t0 , z) = (x, y, z) = p


0 (0) = ( sin t0 , cos t0 , 0) = (y, x, 0).

d 
Sp (y, x, 0) = dNp (y, x, 0) = N cos(t + t0 ), sin(t + t0 ), z t=0
dt
d 
= cos(t + t0 ), sin(t + t0 ), 0 t=0 = (sin t0 , cos t0 , 0)
dt
= (y, x, 0).

, {(y, x, 0), (0, 0, 1)}


!
1 0
[Sp ] = .
0 0

5.1. M , Gauss N : M S2
p M . ,

hSp (Z), W i = hZ, Sp (W )i,

Z, W Tp M.

. X : U M M X(0, 0) = p N :
X(U ) S2 Gauss X(U ),

Xu (u, v) Xv (u, v)
N (X(u, v)) = .
kXu (u, v) Xv (u, v)k

N X(u, v) Tp M

d
0 = hN X, Xu i = hdNp Xv , Xu i + hN X, Xuv i
dv
d
0 = hN X, Xv i = hdNp Xu , Xv i + hN X, Xvu i.
du
Xuv = Xvu :

hdNp Xv , Xu i = hXv , dNp Xu i.


Gauss 93

dNp : Tp M Tp M

hdNp Xu , Xu i = hXu , dNp Xu i,


hdNp Xv , Xv i = hXv , dNp Xv i.

. Sp ,
.

5.1. M Gauss N : M S2 , p
M . {Z1 , Z2 } Sp
Tp M
Sp (Z1 ) = 1 Z1 , Sp (Z2 ) = 2 Z2

1 , 2 , Sp .

5.3. M Gauss N : M
S2 , p M . M p ,

IIp : Tp M Tp M R, IIp (Z, W ) = hSp (Z), W i.

, -
(
).
M Gauss N : M S2 . X : U
R2 M M X(0) = p M (
X , ).
, Tp M = TN (p) S2 Xu , Xv .
!
a11 a12
A= M22 (R)
a21 a22

Sp : Tp M Tp M {Xu , Xv } (
Weingarten).

Sp (Xu ) = a11 Xu + a21 Xv


Sp (Xv ) = a12 Xu + a22 Xv . (5.1)

, Sp = dNp , dNp : Tp M TN (p) S2 .



dNp (Xu ) = Nu , dNp (Xv ) = Nv . (5.2)

(, : I U = (t, 0) ( x) U R2 (0) = (0, 0)


0 (0) = (1, 0) e1 . = X : I M M ,
94 Gauss

(0) = X (0) = X(0, 0) = p 0 (0) = X (0) 0 (0) = X(0, 0)e1 = Xu . ,


 

d  d 
dNp (Xu ) = N t=0 = N X t=0
dt dt
0
= D(N X)(0, 0) (0) = (N X) (0,0) = Nu .
u
).
(5.1) (5.2)

a11 Xu + a21 Xv = Nu
a12 Xu + a22 Xv = Nv , (5.3)

A[dX] = [dN ],

[dX] = (Xu , Xv )t , [dN ] = (Nu , Nv )t .

e, f, g : U R
! !
e f t t E F
= [dN ][dX] = A[dX][dX] = A . (5.4)
f g F G

5.4. e, f, g : U R .

II = edu2 + 2f dudv + gdv 2 ,

.
(5.4) N span{Xu , Xv }, :

[Xu Xv Xuu ] [Xu Xv Xuu ]


e = hNu , Xu i = hN, Xuu i = =
kXu Xv k EG F 2
[Xu Xv Xuv ] [Xu Xv Xuv ]
f = hNu , Xv i = hN, Xvu i = =
kXu Xv k EG F 2
[Xu Xv Xvv ] [Xu Xv Xvv ]
g = hNv , Xv i = hN, Xvv i = = .
kXu Xv k EG F 2

( ) N X,
( ) X.
N Xu , Xv
( ). ,
, .
Gauss 95

.
, E, F, G
C 3 e, f, g C 1 , U
R2 ,

(1) EG F 2 > 0, E > 0, G > 0

(2) E, F, G, e, f, g ( Egregium Gauss


Mainardi - Codazzi),

X : U X(U ) X C 3 , E, F, G e, f, g
, X.
X(U ) , .

-
.
( ) . , -
r ,
. ,
,
, 1/r.

5.3: .

, , -
. .

M Gauss N : M S2
: I M , (0) = p, 0 (0) = Z Tp M .
(0) p :

(0) = (0)tan + (0)norm ,


96 Gauss


(0)tan Tp M (0)norm Tp M -
.

5.4: .

N ((s)) (s),
(0)

(0)norm = h(0), N (p)iN (p)


= h(0), dN (p)(0)iN (p) = hZ, dN (p)ZiN (p),

(0)norm (0)
(0) Gauss ,
p, (0) = Z Tp M .
.

5.5. M Gauss N : M
S2 , p M Z Tp M . (normal curvature) p (Z) M p
Z

n (Z) = h(0), N (p)i,

: I M (0) = p, 0 (0) = Z.

, :
(s)
R3 (s) N (s) = ,
(s)
(0) = (0)N (0). N (0)

N (0) = N (0)tan + N (0)norm


= N (0)tan + hN (0), N (p)iN (p),
Gauss 97

(0) = (0)N (0) = (0)N (0)tan + (0)hN (0), N (p)iN (p).

(
) ,

n (Z) = h(0), N (p)i = (0)hN (0), N (p)i.

( (0) = 0, p (Z) = 0). N (p) N (0)

n (Z) = (0) cos .

5.5: .

, |p (Z)| (0).
, ,
:

5.2. ( Meusnier)
M Gauss N : M S2 , p M
Z Tp M . M p Z

n (Z) = hSp (Z), Zi = IIp (Z, Z).

. , (0) = p (0) = Z.
N ((s)) (s),

d
0 = (h(s), N ((s))i) = h(s), N ((s))i + h(s), dN ((s))(s)i.
ds
,

n (Z) = h(0), N (p)i = hZ, dNp Zi = hSp (Z), Zi = IIp (Z).


98 Gauss

, M Gauss N : M S2

Tp1 M = Z Tp M : kZk = 1


Tp M . Tp1 M ,

n : Tp1 M R, n (Z) = n (Z)

. Z1 , Z2 Tp1 M

1 (p) n (Z1 ) = maxZTp1 M n (Z),


2 (p) n (Z2 ) = minZTp1 M n (Z).

Z1 , Z2 (principal directions) p
1 (p), 2 (p) (principal curvatures) M p. 1 (p) = 2 (p) -
p (umbilic).
.

5.2. M Gauss N : M S2
p M . Z Tp1 M p Z
Sp : Tp M Tp M .

. {Z1 , Z2 } Tp M Sp ,

Sp (Z1 ) = 1 Z1 , Sp (Z2 ) = 2 Z2 , (1 , 2 R).

Z Tp1 M Z() = cos Z1 + sin Z2


n Z() = hSp (cos Z1 + sin Z2 ), cos Z1 + sin Z2 i
= cos2 hSp (Z1 ), Z1 i + sin2 hSp (Z2 ), Z2 i + cos sin (hSp (Z1 ), Z2 i + hSp (Z2 ), Z1 i)
= 1 cos2 + 2 sin2 .

1 , 2
 
n Z() = IIp Z(), Z() . 1 = 1 , 2 = 2 ,

n (Z) = 1 cos2 + 2 sin2 ,

1 , 2 M p. ,
Euler,1 .

, 1 , 2 M p
Sp : Tp M Tp M , , , .
1
Leonard Euler.
99

{Z1 , Z2 } Tp M ,
Sp ,
!
1 0
[Sp ] = .
0 2
.
5.6. M R3 Gauss N : M S2 .
Gauss (Gauss curvature) K (mean curvature) H M

K : M R, H:M R
1 1
K(p) = det[Sp ] = 1 2 , H(p) = tr[Sp ] = (1 + 2 ).
2 2
M (flat), K(p) = 0 p M , (
) (minimal), H(p) = 0 p M . (
, ).
5.1.

H 2 K,

H, K Gauss
.

1
K = 1 2 , H = (1 + 2 )
2
1 , 2 .

(1 2 )2 0 21 21 2 + 22 0 21 + 21 2 + 22 41 2
 2
2 1
(1 + 2 ) 41 2 (1 + 1 ) 1 2
2
H 2 K.

H 2 = K, 1 = 2 Euler,

n (Z) = 1 cos2 + 1 sin2 = 1 ,
n (Z) = 1 = 2 , p
(Z Tp1 M ).
5.7. p M R3
(1) K(p) > 0,

(2) K(p) < 0,

(3) K(p) = 0 dNp 6= 0,

(4) dNp = 0.
100 Gauss

5.1
5.8. M M
M M
, R \ {0}.

X (u, v) = X(u, v) + N (u, v).

5.3. M M ,
, ,

. X : U M M . X = X(u, v) + N (u, v) ( =6= 0)


M . u, v

Xu = Xu + Nu , Xv = Xv + Nv .

Xu Xv = (Xu + Nu ) (Xv + Nv )
= Xu Xv + (Xu Nv + Nu Xv ) + 2 (Nu Nv ).

, 5.8 ,

Xu Xv = Xu Xv + (2H(Xu Xv )) + 2 K(Xu Xv )
= (1 2H + 2 K)Xu Xv .

Xu Xv = EG F 2 N ,
p
Xu Xv = (1 2H + 2 K) EG F 2 N.

, M
M . , M
N
 = sgn(1 2H + 2 K)
sgn .


. M
M ||.
, ,
.
M .
:
101

5.4. M M

(1) E G (F )2 = (1 2H + 2 K)2 (EG F 2 )

(2) K H M ,
K (H K)
K = , H = .
1 2H + 2 K 1 2H + 2 K

Bonnet2 :

5.3. (Bonnet) Gauss K M ,



M K/2

K/2.

. K > 0 .
M M
H K
H = . (5.5)
1 2H + 2 K
M1
1
= > 0. (5.6)
K
(5.5)
K

H K H K K( K H) K
H1 = = = = ,
1 2H 1K 1
+ KK 2H
2 K 2( K H) 2


K
H1. =
2
M1 M

K/2.
M2
1
= < 0
K
M . N N .
(5.5)

H + KK H+ K K

H2 = = = ,
1 + 2H 1K + 1K K H
2(1 + K )
2


K
= H2
.
2
M2 M M1 ,

K/2.
2
Pierre Ossian Bonnet.
102 Gauss

Gauss ( )

K K K K
K1 = < 0 K2 = > 0.
2( K H) 2( K + H)

5.4. H M ,
M M Gauss 4H 2 .

. M M ,
Gauss M

K
K = . (5.7)
1 2H + 2 K
M

1
= 6= 0 (5.8)
2H
M . (5.7)

K
K = 1 1 = 4H 2 ,
1 2H 2H + 4H 2
K

K = 4H .

M M Gauss
4H 2 .

Gauss, ,
Gauss ( ).
Gauss :

5.5. M R3 Gauss
K(p) 6= 0 p M . V p -
K .
A0
|K(p)| = limA0 ,
A
A B V p B A0 B
Gauss N : M S2 .
{Bn } p
n p Bn .

Gauss
, X : U M
M.
103


! !
e f E F
=A ,
f g F G

A Sp : Tp M Tp M {Xu , Xv }.

! !1 ! !
e f E F 1 e f G F
A= = .
f g F G EG F 2 f g F E

Gauss
A, :
! !1
e f E F
K = det(A) = det det
f g F G
!
e f
det
f g eg f 2
= !=
E F EG F 2
det
F G

1 1 eG 2f F + gE
H = tr(A) = .
2 2 EG F 2

, 1 , 2

det(A I) = 0.

ij , (5.3)

f F eG eF f E
Nu = 11 Xu + 21 Xv = Xu + Xv
EG F 2 EG F 2
gF f G f F gE
Nv = 12 Xu + 22 Xv = Xu + Xv
EG F 2 EG F 2

Weingarten3 .
, K H,

x2 2Hx + K = 0.
3
Julius Weingarten.
104 Gauss

5.2. = (r, 0, z) : I R3 ( )
Oxz r(u) > 0 r(u)2 + z(u)2 = 1 su I. X : I R R3


cos v sin v 0 r(u) r(u) cos v
X(u, v) = sin v cos v 0 0 = r(u) sin v

0 0 1 z(u) z(u)
(surface of revolution) M (
z).

r(u) cos v r(u) sin v
Xu = r(u) sin v , Xv = r(u) cos v

z(u) 0

() Gauss

cos v sin v 0 z(u) z(u) cos v
N (u, v) = sin v cos v 0 0 = z(u) sin v .

0 0 1 r(u) r(u)

hXu , N i = hXv , N i = 0. ,
!
r(u) cos v r(u) sin v z(u)
[dX] = (Xu , Xv )t = ,
r(u) sin v r(u) cos v 0

! !
E F t 1 0
= [dX][dX] =
F G 0 r(u)2
! !
e f t r(u)z(u) + z(u)r(u) 0
= [dN ][dX] = .
f g 0 z(u)r(u)
= (r, 0, z) (
)
eg f 2 r(u)
K= 2
= . (?)
EG F r(u)
.
M S2 , r(u) = cos u, z(u) = sin u /2 < u < /2.
E = 1, F = 0, G = cos2 u e = 1, f = 0, g = cos2 u,

cos2 u
K = = 1 = 1 2 ,
cos2 u
1 cos2 u + cos2 u 1 
H = 2
= 1 = 1 + 2 ,
2 cos u 2
1 = 2 = 1. r(u) =
1
1, z(u) = u, E = 1, F = 0, G = 1 e = f = 0, g = 1, K = 0 H = .
2
105

(?)

r(s) + K(s)r(s) = 0.

K = 1 ( Gauss)

r(s) = es + bes , (, b R).


Z sp
s
= 0, b = 1 r(s) = e z(s) = 1 e2t dt. -
0
r, z : R+ R X : R+ R M (
Gauss K = 1).

5.6: .


! !
E F 1 0
= [dX][dX]t = .
F G 0 e2s

u > 0 s(u) = ln u,
X : R+ R M X(u, v) = X s(u), v .

1
Xu = su Xs = Xs , X
u
! !
E F t 1 1 0
= [dX][dX] = 2 .
F G u 0 1

( )
1
ds2 = du2 + dv 2

u2
106 Gauss

H2 = {(v, u) R2 : u > 0}. (H2 , ds2 )


(hyperbolic space) ds2 .
(
( ) ).


M .

5.1. U . f : U R2
fx = fy = 0, f .

5.5. M Gauss
N : M S2 . p M , M
.

. X : U M M U
R2 . X(U ) ,
f : U R

Sp : Tp M Tp M
(aXu + bXv ) 7 f (u, v)(aXu + bXv ),


(N X)u = f Xu (N X)v = f Xv .

0 = (N X)uv (N X)vu
= (f Xu )v (f Xv )u
= fv Xu f Xuv + fu Xv + f Xvu
= fv Xu + fu Xv .

Xu Xv , fu = fv = 0.
U f , f U M , M
.
f = 0, , 5.1
.
f 6= 0, Y : U R3

1
Y (u, v) = X(u, v) + N (u, v).
f

1 1
dY = dX + dN = dX f dX = 0,
f f
107

1
Y kX Y k2 = . X(U )
f2
1
Y . M ,
f
.

5.6. M . p M
Gauss K(p).

. f : M R f (p) = kpk2 . f
M , . p0 M ,
f . f (p0 ) = kp0 k2 , p0 M
. r = kp0 k. M S2r r.
1
. K(p0 ) 2 .
r
Z Tp0 M : I M M (0) = p0 0 (0) = Z.
f : I R t = 0.

d d2
(f ) = 0, (f ) 0.

dt t=0 dt2 t=0

f (t) = k(t)k2 = h(t), (t)i,


d
(f (t)) = 2h(t), 0 (t)it=0 0 = 2h(0), 0 (0)i = 2hp0 , Zi.

dt t=0

hp0 , Zi = 0 Z Tp0 M , , p0 Tp0 M . ,

d2
(f (t)) = 2h 0 (t), 0 (t)it=0 + h(t), 00 (t)it=0

dt2 t=0
d2
0 (f (t)) = 2h 0 (0), 0 (0)i + 2h(0), 00 (0)i

dt2 t=0
= 2hZ, Zi + 2hp0 , 00 (0)i = 2 + 2hpo , 00 (0)i 1 hp0 , 00 (0)i.

p0 1
M p0 . = p0
r kp0 k
M ,

p0 00 1
p0 (Z) = hN (p0 ), 00 (0)i = h , (0)i .
r r
1
, 1 , 2 . Gauss
r
p0
1 1 1
K(p0 ) = 1 (p0 )2 (p0 ) = 2 > 0.
r r r

5.2. R3 K 0. ,
R3 .
108 Gauss

5.7. (Liebmann) M Gauss K.


1
M .
K

5.2
5.3. z = x2 + y 2

X(u, v) = (u, v, u2 + v 2 ).

Xu (u, v) Xv (u, v) 1
N (u, v) = = (2u, 2v, 1).
kXu (u, v) Xv (u, v)k 1 + 4u2 + 4v 2
N , ,
.

5.4. Enneper M X : R R+ R3

u3 v3
+ uv 2 , v + vu2 , u2 v 2 .

X(u, v) = u
3 3
( Mathematica)
. ,
Gauss, Gauss,
.

!
E F
Xu = (1 u2 + v 2 , 2uv, 2u), Xv = (2uv, 1 v 2 + u2 , 2v), = [dX][dX]t ,
F G
2
E(u, v) = hXu , Xu i = u2 + v 2 + 1
F (u, v) = hXu , Xv i = 0
2
G(u, v) = hXv , Xv i = u2 + v 2 + 1 ( ).

ds2 U = R R3

ds2 = Edu2 + 2F dudv + Gdv 2


!
E(u, v) F (u, v)
ds2(u,v) (Z, W ) = Z t
W
F (u, v) G(u, v)
2 !
u2 + v 2 + 1 0
= Zt 2 W
0 u2 + v 2 + 1
109

(u, v) U R2 Z, W R2 . Gauss N : M S2

Xu Xv Xu Xv 1 2 2

N (u, v) = = = 2 2u, 2v, 1 u + v
kXu Xv k EG F 2 (u + v 2 + 1)

( !).

1 2 2 2 2

e = hN, Xuu i = 4u + 4v + 2 2u 2v =2
u2 + v 2 + 1
f = hN, Xuv i = 0
g = hN, Xvv i = 2.

p = X(u, v) M

Sp : Tp M Tp M, Sp (Z) = dNp (Z)


! !1 ! !
e f E F 1 e f G F
[Sp ] = =
f g F G EG F 2 f g F E
! ! !
1 2 0 1 0 1 2 0
= 2 = 2 .
u2 + v 2 + 1 0 2 0 1 u2 + v 2 + 1 0 2

( ) .
,

2
1 = 2 = 2 .
u2 + v 2 + 1

, Gauss

4
K(u, v) = det[Sp ] = 4
u2 + v 2 + 1


1 1 
H = tr[Sp ] = 1 + 2 = 0,
2 2
M .

5.5. M R3 () X : R2
M, X(u, v) = (u, v, u2 v 2 ).

) M .

) Gauss M .

) Gauss M .
110 Gauss

) : I M M (0) = X(0, 0) M .
M (0) (0) = aXu + bXv
[2, 2].

) Xu = (1, 0, 2u), Xv = (0, 1, 2v).

E = hXu , Xu i = 1 + 4u2 , F = hXu , Xv i = 4uv G = hXv , Xv i = 1 + 4v 2 .

) Gauss

 Xu Xv 1 
N X(u, v) = = 2u, 2v, 1 .
kXu Xv k 4u2 + 4v 2 + 1

) Xuu = (0, 0, 2), Xuv = (0, 0, 0), Xvv = (0, 0, 2)

2
e = hN, Xuu i =
4u2 + 4v 2 + 1
f = hN, Xuv i = 0
2
g = hN, Xvv i = .
4u2 + 4v 2 + 1

2 2
II = du2 dv 2 .
4u2 2
+ 4v + 1 4u + 4v 2 + 1
2

eg f 2 4
, K = 2
= 2 ( ).
EG F 4u2 + 4v 2 + 1
) k(0)k2 = a2 + b2 , a = cos , b = sin . ,
p = (0) Z = (0)

 cos2 sin2
(0) (0) = IIp (Z, Z) = 2 = 2 cos 2 [2, 2].
1

2(a2 b2 )
IIX(u,v) (aXu + bXv ) = ea2 + 2f ab + gb2 = .
4u2 + 4v 2 + 1

5.6. p

Z 2
1
H= p ()d,
2 0
p () p
.
111

Euler
p () = 1 cos2 + 2 sin2 ,

1 , 2 p. ,
Z 2 Z 2 Z 2 Z 2
p ()d = (1 cos2 + 2 sin2 )d = 1 cos2 d + 2 sin2 d
0 0 0 0
Z 2 Z 2
cos 2 + 1 1 cos 2
= 1 d + 2 d = 1 + 2 .
0 2 0 2

Z 2
1 1 + 2 1 + 2
p ()d = = = H.
2 0 2 2
5.7. M p M . w1 , w2 Tp M

Sp (w1 ) = 3w1 2w2 Sp (w2 ) = w1 ,

Sp = dNp M p,
M p.

,
Sp : Tp M Tp M . Sp u .
w1 , w2 , u = aw1 + bw2 . Sp (u) = u

Sp (u) = Sp (aw1 + bw2 ) = aSp (w1 ) + bSp (w2 ) = a(3w1 2w2 ) + bw1 = (3a + b)w1 + (2a)w2 ,

(3a + b)w1 + (2a)w2 = (aw1 + bw2 ), (3a + b a)w1 + (2a b)w2 = 0.

w1 , w2

(3 )a + b = 0, 2a + b = 0. (5.9)

u , u 6= 0,
! !
a 0
6= .
b 0

(5.9) .
!
3 1
det = 0 2 3 + 2 = 0.
2

= 1 = 2. Sp 1 2,
p 1 2.
112 Gauss

5.8. M Tp M
p M . w1 , w2 Tp M ,
(1) Sp (w1 ) Sp (w2 ) = K(p)(w1 w2 ),

(2) Sp (w1 ) w2 + w1 Sp (w2 ) = 2H(p)(w1 w2 ).

w1 , w2 Tp M ,

Sp (w1 ) = 1 w1 + 1 w2 , Sp (w2 ) = 2 w1 + 2 w2 ,

Sp : Tp M Tp M ( )
!
1 2
[Sp ] = .
1 2
,

K(p) = det([Sp ]) = 1 2 2 1
1 1
H(p) = tr([Sp ]) = (1 + 2 ),
2 2

Sp (w1 ) Sp (w2 ) = (1 w1 + 1 w2 ) (2 w1 + 2 w2 )
= 1 2 (w1 w1 ) + 1 2 (w1 w2 ) + 2 1 (w2 w1 ) + 1 2 (w2 w2 )
= (1 2 2 1 )(w1 w2 ) = K(p)(w1 w2 ).

Sp (w1 ) w2 + w1 Sp (w2 ) = (1 w1 + 1 w2 ) w2 + w1 (2 w1 + 2 w2 )
= (1 + 2 )(w1 w2 ) = 2H(p)(w1 w2 ).

5.3
1. Gauss X(u, v) = (u+v, uv, uv)
(2, 0, 1.)
2. U R3 q R f : U
R. M = f 1 ({q}) R3 .
3. Gauss

Sr2 = (x, y, z) R3 : x2 + y 2 + z 2 = r2 .


4. Enneper X : R R+ R3

X(u, v) = (3u u3 + 3uv 2 , 3v v 3 + 3vu2 , 3u2 3v 2 ).

:
113

()

()

()

() Gauss .

5.7: Enneper.

5. Gauss (catenoid)
M X : R R+ R3

1 + r2 1 + r2
 
X(, r) = cos , sin , log r .
2r 2r
f (x, y, z) = 0 M.

5.8: .

6. X, Y : R2 R3 X(u, v) = (cosh u cos v, cosh u sin v, u) Y (u, v) = (sinh u cos v, sinh u sin v, v)
. -
1 , 2 X, Y.
114 Gauss

5.9: .

7. M R3
.

8. : R R3
. ~n, ~b .
r > 0 (tube) M r X : R2 R3 ,
X(s, ) = (s) + r(cos ~n(s) + sin ~b(s)) R3 .
Gauss K M s, , r, k(s) (s).

9. X : U R3 M R3 Gauss N : M S 2
1 1
k1 = , k2 = . r R Xr : U R3 Xr (u, v) =
r1 r2
X(u, v) + rN (u, v) R3 .
1 1
Xr k1 (r) = k2 (r) = .
r1 r r2 r
10. Gauss X : R R M ,
     

Xa (r, ) = r sin a cos , r sin a sin , r cos a .
sin a sin a

11. R2 R4 .
X : R2 R4 X(u, v) = (cos u, sin u, cos v, sin v) (torus) M R4
. Gauss M ;

12. (s) (s) 6= 0 B(s).


M

X(s, u) = (s) + uB(s),


115

. Gauss M X(s, u)

(s)2
K(s, u) = .
(1 + u2 (s)2 )2

13. (a) ( )

(1) ,

(2) ,

(3) z = x2 y 2 .

(b) Gauss K = 1.
.

14. 5.7.
116 Gauss

[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] C. Bar, Elementary Differential Geometry, Cambridge Univ. Press 2010.

[3] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[4] J. Oprea, Differential Geometry and Its Applications, The Mathematical Assocation of America,
2007.

[5] . . , , . . , , 2013.

[6] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

117
118
6

(
Gauss-Bonnet). (Theorema
Egregium) Johann Carl Friedrich Gauss 1828. Gauss
,
,
, . , Gauss .
5 Gauss M
eg f 2
K = ,
EG F 2
. , ,
.
Gauss (Theorema Egregium)
eg f 2 E, F, G ( -
), e, f, g
. , Gauss ()
. Gauss
Georg Friedrich Bernhard Riemann,
, .
[1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [8], [9].

, .

6.1. ( Theorema Egregium) M R3 .


Gauss K M . ,
Gauss , .

119
120

6.1. , Gauss
.

6.2. S2 .
, , .

. X : U R2 S2 .
Gauss .
Gauss K = 1 6= 0, .

6.1. Gauss
, E, F, G.
X : U M M .
! !
E F t hXu , Xu i hXu , Xv i
= [DX][DX] = .
F G hXu , Xv i hXv , Xv i
{Xu , Xv } M
X(u, v) X(U ). Gram-Schmidt,
{Z, W } :
Xu
Z=
E

f = Xv hXv , ZiZ = Xv hXv , Xu iXu = Xv F Xu ,


W
hXu , Xu i E

W
f E F
W = = (Xv Xu ).
kW
fk EG F 2 E
Z W a, b, c : U
R, E, F, G,

Z = aXu , W = bXu + cXv .

Gauss N : X(U ) S2
Xu Xv
N= = Z W.
kXu Xv k
{Z, W, N } ( ) R3
X(U ) M ( (u, v) U N (X(u, v)) X(U )). ,
Zu , Zv , Wu , Wv :

Zu = hZu , ZiZ + hZu , W iW + hZu , N iN


Zv = hZv , ZiZ + hZv , W iW + hZv , N iN
Wu = hWu , ZiZ + hWu , W iW + hWu , N iN
Wv = hWv , ZiZ + hWv , W iW + hWv , N iN.
121

( -
Z, W, N ).
Z, W 1, hZ, Zi = hW, W i = 1
u v

hZu , Zi = hZv , Zi = hWu , W i = hWv , W i = 0,

Zu , Zv , Wu , Wv :

Zu = hZu , W iW + hZu , N iN (6.1)


Zv = hZv , W iW + hZv , N iN (6.2)
Wu = hWu , ZiZ + hWu , N iN (6.3)
Wv = hWv , ZiZ + hWv , N iN . (6.4)

, hZu , W i E, F, G :
U R hZv , W i ():

hZu , W i = h(aXu )u , W i = hau Xu + aXuu , bXu + cXv i


= au bE + au cF + abhXuu , Xv i + achXuu , Xv i
1 1
= au bE + au cF + abEu + ac(Fu Ev ).
2 2
hZu , W iv hZv , W iu
Gauss K E, F, G. ,

hZu , W iv hZv , W iu = hZuv , W i + hZu , Wv i hZvu , W i hZv , Wu i


= hZu , Wv i hZv , Wu i
p
= K EG F 2 ,

.
, Gauss M

hZu , W iv hZv , W iu
K= ,
EG F 2
E, F, G .

6.1.
p
hZu , Wv i hZv , Wu i = K EG F 2 .
!
a11 a12
. A = SX(u,v) {Xu , Xv },
a21 a22
det(A) = a11 a22 a12 a21 = K.

Nu = a11 Xu + a21 Xv Nv = a12 Xu + a22 Xv ,


122

( e = hNu , Xu i = hN, Xuu i ). ,

hNu Nv , N i = h(a11 Xu + a21 Xv ) (a12 Xu + a22 Xv ), N i


= (a11 a22 a12 a21 )hXu Xv , N i
p
= Kh( EG F 2 )N, N i
p
= K EG F 2 .

, hN, Zi = hN, W i = 0 u v
(6.1)(6.4)

hNu Nv , N i = hNu Nv , Z W i
= hNu , ZihNv , W i hNu , W ihNv , Zi
= hZu , N ihN, Wv i hWu , N ihN, Zv i
= hZu , Wv i hZv , Wu i,

( )
K E, F, G :


12 Evv + Fuv 12 Guu 1
2 EuFu 12 Ev 0 1
2 Ev
1
2 Gu
det Fv 12 Gu E F det 1
2 Ev E F


1 1
2 Gv F G 2 Gu F G
K= 2
EG F 2

Frobenius1

E Eu Ev     
1 1 Ev Fu Fv Gu
K= det F Fu Fv

4( EG F 2 )4 2 EG F 2 v EG F 2 u EG F 2
G G u Gv

, -
( ), F = Fu = Fv = 0,
" ! !#
1 1 G 1 E
K = + (6.5)
EG u E u v G v
, -
.

()
.
1
Ferdinand Georg Frobenius
123

6.2. M1 , M2 R3 : M1 M2
M1 M2 ,

Ip (X, Y ) = I(p) dp (X), dp (Y )

IIp (X, Y ) = IIp dp (X), dp (Y )

p M1 , X, Y Tp M1 . : M1 M2 = |M1 : M1 M2
: R3 R3 M1 .

-. -

, .

6.1
6.1. M
1
I(u, v) = (du2 + dv 2 ),
(u2 + v 2 c2 )2
c R, Gauss K .


1
E=G= , F = 0.
(u2 + v 2 c2 )2
, Gauss
(6.5),
" ! !#
1 1 G 1 E
K = + .
EG u E u v G v

E = G,
" ! !#
1 1 E 1 E
K= + . (6.6)
E u E u v E v

,
1 1
E= = u2 + v 2 c2
u2 2
+v c2
E
,
E 2u E 2v
= 2 , = 2
u (u + v 2 c2 )2 v (u + v 2 c2 )2

1 E 2u 1 E 2v
= 2 , = 2 .
E u u + v 2 c2 E v u + v 2 c2
124

,
! !
1 E 2u2 2v 2 + 2c2 1 E 2v 2 2u2 + 2c2
= , = 2 . (6.7)
u E u (u2 + v 2 c2 ) v E v (u + v 2 c2 )2

(6.6), (6.7)

2u2 2v 2 + 2c2 2v 2 2u2 + 2c2


 
2 2 2 2
K = (u + v c ) + 2
(u2 + v 2 c2 )2 (u + v 2 c2 )2
4c2
= (u2 + v 2 c2 )2 2 = 4c2 = ,
(u + v 2 c2 )2

M Gauss.

6.2. ,

ds2 = v du2 + u dv 2 ,

E = v, F = 0, G = u . (6.8)

Gauss
" ! !#
1 1 G 1 E
K = + . (6.9)
EG u E u v G v

(7.1)

E G
EG = u v ,
2 2 = v 2 1 , = u 2 2 ,
v 2 u 2

1 G
= u 2 1 v 2 ,
E u 2

!  
1 G
= 1 u 2 1 v 2 . (6.10)
u E u 2 2

,
1 E
= u 2 v 2 1
G v 2
!  
1 E
= 1 u 2 v 2 2 . (6.11)
v G v 2 2
125

(6.9) (6.10), (6.11) K = 0,


 


1 u 2 2 v 2 + u 2 v 2 1 = 0. (6.12)
2 2

u, v, u, v. ,
 

1 = 0,
2 2

= 0 = 2.

( = 0) E = 1, F = 0, G = 1,

ds2 = du2 + dv 2 ,

( = 2) E = v 2 , F = 0, G =
u2

ds2 = v 2 du2 + u2 dv 2 .

6.2
1. hZv , W i 6.1 E, F, G : U
R.

2. (0, 2 ) M X : R+ R M ,


X (r, ) = (r sin cos( ), r sin sin( ), r cos ).
sin sin
Gauss K M .

3. M X : U M ,
F = 0. Gauss
    
1 Ev Gu
K= + .
2 EG v EG u EG
4. M X : U M ,
F = 0 E = G. Gauss
 2
2

1
K= (ln E) + 2 (ln E) .
2E u2 v

1 2
K= (ln E),
2E
126

2 f Laplace f .

4 4 1
E= , E= , E= .
(1 + u2 + v 2 )2 (1 u2 v 2 )2 u2

5. Gauss M1 , M2

X(u, v) = (u cos v, u sin v, v)


Y (u, v) = (u cos v, u sin v, ln u)

, . ,
6.1 .

6. E = G = 1, F = 0, e = 1 = g, f = 0.

[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] C. Bar, Elementary Differential Geometry, Cambridge Univ. Press 2010.

[3] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[4] J. Oprea, Differential Geometry and Its Applications, The Mathematical Assocation of America,
2007.

[5] . . , , . . , , 2013.

[6] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

[7] C. F. Gauss, General Investigations of Curved Surfaces of 1827 and 1825, The Princeton Univer-
sity Library, 1902.

[8] C. F. Gauss, General Investigations Of Curved Surfaces Unabridged, Wexford College Press, 2007.

[9] C. F. Gauss, General Investigations of Curved Surfaces, Dover Publications, 2005.

127
128
7

Codazzi Gauss

Gauss.
Christoffel, kij : U R
X : U M M .
Xuu , Xuv , Xvv {Xu , Xv , N } R3 .
, Codazzi Gauss,
E, F, G K Christoffel kij .
Christoffel E, F, G,
Gauss.
( Liebmann).
[1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [8].

, .

M R3 Gauss N : M S2 X : U R2 M
M . X(U ) M R3
{Xu , Xv , N } Xu , Xv
Nu , Nv ( Frenet
).
X(u, v) = p, (u, v) U

Tp M = span{Xu (u, v), Xv (u, v)}

Xu (u, v) Xv (u, v)
N (X(u, v)) = Tp M . ,
kXu (u, v) Xv (u, v)k
,

e = hN, Xuu i , f = hN, Xvu i , g = hN, Xvv i . (7.1)

, u 1 v 2. -
{Xu , Xv , N } R3 , 111 , 211 , 112 , 212 , 122 222

129
130 Codazzi Gauss


Xuu = 111 Xu + 211 Xv + eN
Xuv = 112 Xu + 212 Xv + f N
Xvu = 121 Xu + 221 Xv + f N
Xvv = 122 Xu + 222 Xv + gN, (7.2)
(7.1). kij (i, j, k {1, 2}) U R2
Christoffel ( ). Xuv = Xvu
112 = 121 , 212 = 221 .
7.1. S2
X(u, v) = (sin u cos v, sin u sin v, cos u).

Xu = (cos u cos v, cos u sin v, sin u)


Xv = ( sin u sin v, sin u cos v, 0)
Xuu = ( sin u cos v, sin u sin v, cos u) = X(u, v)
Xuv = ( cos u sin v, cos u cos v, 0)
Xvv = ( sin u cos v, sin u sin v, 0) = sin u(cos v, sin v, 0).
Xuu N , 111 = 211 = 0. -
, Xuv = cot uXv , 112 = 0 212 = cot u. , Xvv =
sin u cos uXu sin2 uN 122 = sin u cos u 222 = 0. -
Cristoffel S2 ,
p
Y (x, y) = (x, y, 1 x2 y 2 ) :
x x2 y
111 = , 112 = 121 =
1 x2 y 2 1 x2 y 2
x(1 x2 ) y(1 y 2 )
122 = , 211 =
1 x2 y 2 1 x2 y 2
xy 2 y(1 x2 )
212 = 221 = , 222 = .
1 x2 y 2 1 x2 y 2

, (7.2) Xu Xv

hXuu , Xu i = 111 E + 211 F


hXuu , Xv i = 111 F + 211 G
hXuv , Xu i = 112 E + 212 F
hXuv , Xv i = 112 F + 212 G
hXvv , Xu i = 122 E + 222 F
hXvv , Xv i = 122 F + 222 G. (7.3)
Codazzi Gauss 131

:
1 1
hXuu , Xu i = hXu , Xu iu = Eu
2 2
1 1
hXuv , Xu i = hXu , Xu iv = Ev
2 2
1 1
hXuv , Xv i = hXv , Xv iu = Gu
2 2
1
hXuu , Xv i = hXu , Xv iu hXu , Xuv i = Fu Ev
2
1
hXvv , Xu i = hXu , Xv iv hXuv , Xv i = Fv Gu
2
1 1
hXvv , Xv i = hXv , Xv iv = Gv . (7.4)
2 2
.
1. (7.4) Christoffel
ijk , i, j, k = 1, 2. ijk = jik . , (7.4)
Christoffel
.
2. u = x1 , v = x2 E = g11 , F = g12 , G = g22 , 1
g = (gij ), i, j = 1, 2 gij,k gij xk ,
(7.4)
1
ijk = (gik,j + gjk,i gij,k ).
2
, (7.4) (7.3) :

! ! 1
E F 111 Eu
=
2
F G 2
11 1
Fu Ev
2
! ! 1
E F 1
12 Ev
=
2
F G 212 1
Gu
2
! ! 1
E F 122 Fv Gu
=
2 .
F G 2
22 1
Gv
2
:

! !1 1 ! 1
1
11 E F Eu 1 G F Eu
=
2 =
2
(7.5)
2
11 F G
1 EG F 2
F E
1
Fu Ev Fu Ev
2 2

! !1 1 ! 1
2 Ev 2 Ev
1
12 E F G F
1
2
= 1 = 2 1 (7.6)
EG F F

12 F G Gu E Gu
2 2
1
g = (gij ) .
132 Codazzi Gauss


! !1 1 ! 1
122 E F Fv 2 Gu 1 G F Fv 2 Gu
= 1 = 1 . (7.7)
222 EG F 2 F

F G Gv E Gv
2 2
(7.5), (7.6), (7.7)
1 GEu F Ev  1 F Eu EEv 
111 = 2
F Fu + 211 = 2
+ EFu ,
EG F 2 2 EG F 2 2
1 GE v F G u 1 F Ev EGu 
112 = 2
212 = 2
+ ,
EG F 2 2 EG F 2 2
1 GGu F Gv  1 F Gu EGv 
122 = GFv 222 = F F v + + . (7.8)
EG F 2 2 2 EG F 2 2 2
.
2, g 1 = (g kl ) g,
(7.8) :
kij = g kl ijk , i, j, k, l {1, 2}.

Christoffel,
X.. ,
E, F, G,
.

7.2. Christoffel S2 -
7.1.
E = 1, F = 0 G = sin2 u. (7.8) 2
! ! ! !
111 1 0 0 0
= =
211 0 csc2 u 0 0
! ! ! !
112 1 0 1 0
= =
212 0 csc2 u sin u cos u cot u
! ! ! !
122 1 0 sin u cos u sin u cos u
= = .
222 0 csc2 u 0 0

, Christoffel 212 = 221 = cot u 122 = sin u cos u,


7.1.

, Sp : Tp M Tp M, !Sp = dNp
a b
M p M A = {Xu , Xv },
c d
! ! !1 !
a b e f E F 1 eG f F eF + f E
= = . (7.9)
c d f g F G EG F 2 f G gF f F + gE

2 1 1
cscx = x. secx = x.
sin x cos x
Codazzi Gauss 133

N u v

Nu = dNp (Xu ) = Sp (Xu ) = (aXu + bXv )


Nv = dNp (Xv ) = Sp (Xv ) = (cXu + dXv ). (7.10)

(7.2),
(7.10) :

Xuuv = (111 )v Xu + 111 Xuv + (211 )v Xv + 211 Xvv + ev N + eNv


= (111 )v Xu + 111 112 Xu + 212 Xv + f N + (211 )v Xv


+211 122 Xu + 222 Xv + gN + ev N e cXu + dXv


 

= (111 )v + 111 112 + 211 122 ec Xu + (211 )v + 111 212 + 211 222 ed Xv
 

+ 111 f + 211 g + ev N.


(112 )u + 112 111 + 212 112 f a Xu + (212 )u + 112 211 + 212 212 f b Xv
 
Xuvu =
+ e112 f 212 + fu N.


Xuuv = Xuvu , , :

(Xu ) : (111 )v + 211 122 ec = (112 )u + 112 111 + 212 212 f a


(Xv ) : (211 )v + 111 212 + 211 222 eb = (212 )u + 112 211 + 212 212 f b
(N ) : ev + f 111 + g211 = fu + e112 + f 212 (7.11)

Xuvv = Xvvu ,
:

(Xu ) : (112 )v + 112 112 + 212 122 f b = (122 )u + 122 111 + 222 112 ga
(Xv ) : (212 )v + 112 212 f d = (222 )u + 122 211 gc
(N ) : fv + f 112 + g212 = gu + e122 + f 222 . (7.12)

Codazzi3

ev fu = e112 + f 212 111 g211




fv gu = e122 + f 222 112 g212




eg f 2
Gauss K =
EG F 2

! ! !1 ! !
a b e f E F 1 e f G F
= = ()
c d f g F G EG F 2 f g F E
3
Codazzi - Mainardi
134 Codazzi Gauss

(7.11) Xu Xv ,

Gauss4

EK = (211 )v (212 )u + 111 212 + 211 222 112 211 (212 )2


FK = (112 )u (111 )v + 212 112 211 122
FK = (212 )v (222 )u + 112 212 122 211
GK = (122 )u (112 )v + 122 111 + 222 112 (112 )2 212 122 .

1. Gauss.
,
(7.11), :

(211 )v + 111 212 + 211 222 ed = (212 )u + 112 211 + 212 212 f b
(211 )v (212 )u + 111 212 + 211 222 112 211 (212 )2 = ed f b
1 
= 2
e(f F + gE) f (eF + f E)
EG F
1
= (ef F + geE + ef F f 2 E)
EG F 2
1
= (eg f 2 )E
EG F 2
= EK,

().
2. , F = 0, Gauss
    
1 Ev Gu
K= + .
2 EG EG v EG u

Gauss (Therema
Egregium) Gauss.

7.1. ( Gauss) Gauss


, .

. Gauss K
E, F, G, Christoffel ,
E, F, G .

, Gauss
2
!
1 122 112 X s 1 s 1

K= + 22 1s 12 2s .
G u v
s=1
4
Gauss [4]
Codazzi Gauss 135

.

,
E, F, G, Gauss
K = 1 2 . 1
2 , N . ,
, Gauss
1
(1 = 0, 2 = ) (1 = 0, 2 = 0),
r
K = 0.

7.1. , Gauss
.

7.3. X : R R+ M M
E(u, v) = G(u, v) = v F (u, v) = 0. M
1
. , (7.8) 111 = 0, 211 = ,
2v
1 1 2 1 2 1
12 = , = 0, 22 = 0, 22 = . :
2v 12 2v
2
!
1 122 112 X s 1 s 1
 1
K= + 22 1s 12 2s = 3.
G u v 2v
s=1

Gauss K , M
() .

Codazzi Gauss -
.

. .
,
E, F, G, e, f, g .
.

7.2. (Bonnet) E, F, G, e, f, g : V R2 R
V E > 0 G > 0. Codazzi
Gauss ( ) EG F 2 > 0. q V U V
q U X : U X(U ) R3 , X(U ) R3
E, F, G, e, f g .
U , X , R3 .

,
.
.
(. [1], [3])
136 Codazzi Gauss

Coodazzi Gauss ,
.
. .
7.1. M R3 Gauss N : M S2 .
(line of curvature) M : I M ,
0 (t) .
7.2. X : U R2 M M (u, v)
U . u- ( v-) M
u 7 X(u, v0 ) ( v 7 X(u0 , v)).
u, v U ,
M . (coordinate
lines) M . .
:
7.1. X : U M R3 M
X(U ) ( ).
F f 0.
.
.
A {Xu , Xv } .
(), F f 0, A ,
. ,
. Xu , Xv .
, Xu , Xv , F = hXu , Xv i = 0. ,
f f
A ()
G E
f 0. ,
.

7.1. X , (
u- v-) k1
k2 .
Ev Gu
(k1 )v = (k2 k1 ) (k2 )u = (k1 k2 ). ()
2E 2G
. 7.1 F 0 f . Codazzi
ev = e112 g211 , gu = g212 e122 .
F = 0 (7.5), (7.6) (7.7)
1 Ev 1 Ev
211 = , 112 =
2 G 2 G

1 Gu 1 Gu
122 = , 212 = .
2 E 2 G
Codazzi Gauss 137

, Codazzi

Ev  e g Gu  e g
ev = + , gu = + (7.13)
2 E G 2 E G
() F = 0 = f ,
e g
k1 = k2 = .
E G
v u
(7.13), .

Codazzi, K 0.

7.2. M ( K 0) (
p k1 (p) = k2 (p) = 0). M ,
.

. M , k1 = 0
k2 6= 0 . , X M ,
( u- k1 v-
k2 ). ( , . Shifrin .
119120). X, F = f = 0.
k1 = 0, p M Sp (Xu ) = 0, Nu = 0 . , N
u-. , e = hSp (Xu ), Xu i = 0.
u- . k1 = 0 , (k1 )v = 0
k2 6= k1 , 7.1 Ev = 0. (7.5)
211 = 0,
Xuu = 111 Xu + 211 Xv + eN = 111 Xu ,

Xu . Xu
u-, u- . ,
, .

(developable surfaces).

.
R3 . ,
.

7.3. (Liebmann) M Gauss



K. K > 0 M 1/ K.

:
138 Codazzi Gauss

7.2. (Hilbert) p k1 (p) >


k2 (p). k1 p k2 p. K(p) 0.

. k1 (p) 6= k2 (p), p, u- -
k1 v-
k2 . k1 6= k2 (k1 )v = (k2 )u = 0, p, 2.1
Ev = Gu = 0 p. () (k1 )u = (k2 )v = 0,
p

Evv
(k1 )vv = (k2 k1 ) 0 ( k1 (p) )
2E
Guu
(k2 )uu = (k1 k2 ) 0 ( k2 (p) ),
2E
Evv 0 Guu 0 p. Gauss,
2

2KEG = Evv + Guu + (u, v)Ev + (u, v)Gu

(u, v), (u, v), K(p) 0.

. ( 2.3). M ,
Gauss M , K > 0,
. M , M .
, M ,
k1 p M . K = k1 k2 , k2 = K/k1
p. p ,
(;) 7.2 K(p) 0, .

3. M ()

K > 0 H , M 1/ K. (.
H 2 K = (k1 k2 )2 /4 p M . H 2 K(p) = 0
H 2 K(p) > 0 Liebmann Hilbert .)

7.1
7.4. u =, v =,
M ,

N N N N
(1) = 211 212 , (2) = 212 122 ,
u E G v E G

N = EG F 2 .

139

(1) u = v =

F
cos = . (7.14)
EG
u:




 Fu EG F ( EG)
sin = u
u EG
Eu G + EGu
  Fu EG F
p
2
2 EG
1 cos =
u EG

(7.14),
r
F2
 
2EGFu F (Eu G + EGu )
1 =
EG u 2EG EG


2EGFu F GEu EF Gu
= . (7.15)
u 2EGN

N 2 N N G211 + N E112
11 112 =
E G EG

(7.5), (7.6), (7.6),

F Eu + 2EFu EEv GEv F Gu


NG 2
+ NE
N 2 N 2(EG F ) 2(EG F 2 )
1 =
E 11 G 12 EG
2EGFu F GEu EF Gu
= . (7.16)
2EGN

(7.15) (7.16), ,
. (2) .

7.5. N = N (u, v) M
X : U R2 M ,


(1) ln N = 111 + 212 (2) ln N = 112 + 122 .
u v

(1)
p
N = kN (u, v)k = EG F 2 (7.17)
140 Codazzi Gauss

E, F G M .
(7.17)
p 1 p
ln N = ( EG F 2 ) = ( EG F 2 )
u u EG F 2 u
1 1
= (EG F 2 )
EG F 2 2 EG F 2 u
1
= (GEu + EGu 2F Fu )
2(EG F 2 )
1 
= (GE u 2F Fu + F Ev ) + (EGu F Ev )
2(EG F 2 )
GEu 2F Fu + F Ev EGu F Ev
= 2
+
2(EG F ) 2(EG F 2 )
= 111 + 212 .

(2) .

7.6. A = du2 + cos2 udv 2 .


R3 I = II = A.
.

I = A,
E = 1, F = 0, G = cos2 u. (7.18)
II = A

e = 1, f = 0, g = cos2 u. (7.19)


E > 0, G > 0, EG F 2 = cos2 u > 0. (7.20)
(8.1)
(8.2), Gauss Codazzi.
Egregium.
eg f 2
K= = 1. (7.21)
EG F 2

! !!
1 1 G 1 G
K = +
EG u E u v E v
 
1 1
= ( sin u) + ( 0) = 1. (7.22)
cos u u v cos u
Egregium. Codazzi.
F = f = 0,
Ev  e g Gu  e g
ev = + , gu = + . (7.23)
2 E G 2 E G
141

(8.1) (8.2) ev = Ev = 0
.
e g cos2 u
gu = 2 sin u cos u, Gu = 2 sin u cos u, + =1+ = 2,
E G cos2 u

Gu  e g 1
+ = (2 sin u cos u)2 = gu
2 E G 2
Codazzi. ,
7.2 Bonnet,
, .
, X : U R2 M

E = 1 = hXu , Xu i, F = 0 = hXu , Xv i, G = cos2 u = hXv , Xv i.

X(u, v) = (f (u) cos v, f (u) sin v, h(u)). (7.24)

E = 1

f 0 (u)2 + h0 (u)2 = 1 (7.25)

G = cos2 u f (u)2 = cos2 u,

f (u) = cos u. (7.26)

(7.24)
f (f 0 h00 f 00 h0 ) f 2 h0
e= p , f = 0, g=p (7.27)
f 2 ((f 0 )2 + (h0 )2 ) f 2 ((f 0 )2 + (h0 )2 )
(8.2)

f 0 h00 f 00 h0 = 1, hh0 = cos2 u. (7.28)

, (7.25) h0 (u)2 = cos2 u,

h(u) = sin u. (7.29)

(7.28), (7.26) (7.29)

f 0 h00 f 00 h0 = ( sin u)( sin u) ( cos u)( cos u) = sin2 + cos2 u = 1 (7.30)

f h0 = cos2 u. f (u) h(u)


(7.26) (7.29)

X(u, v) = (cos u sin v, cos u sin v, sin u).


142 Codazzi Gauss

7.2
1. X(u, v) = (f (v) cos u, f (v) sin u, g(v)), f (v) 6= 0

ff0
111 = 112 = 0, 211 =
(f 0 )2 + (g 0 )2
f0 f 0 f 00 + g 0 g 00
112 = , 222 = 0 2 .
f (f ) + (g 0 )2

2. M z = z(x, y). p = zx , q = zy , r = zxx , s = zxy , t = zyy



N = EG F 2 .
pr ps pt
(1) 111 = , (2) 112 = , (3) 122 =
N2 N2 N2
pr ps pt
(4) 211 = 2, (5) 212 = 2, (6) 222 = 2
N N N

3. A = du2 + sin2 udv 2 . R3 ,


I = II = A.

4.

E = 1 + 2u2 , F = 2uv, G = 1 + 2v 2
e = (1 + 2u2 + 2v 2 )1/2 , f = 0, g = (1 + 2u2 + 2v 2 )1/2 .

5. R3 E = G = 1, F = 0, e = 1,
f = g = 0.

6.

du2 + cos2 udv 2 cos2 udu2 + dv 2

7. Cristoffel
2  
1 X kl gil glj gij
kij = g + ,
2 xj xi xl
l=1

g11 = E, g12 = F, g22 = G (g ij ) (gij ).


[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] C. Bar, Elementary Differential Geometry, Cambridge Univ. Press 2010.

[3] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[4] K. F. Gauss, Disqusitiones generales circa suporhcies curves, Comm. Soc. Gottingen Bd 6, 1823-
1827.

[5] J. E. Marsden and M. J. Tromba, Vector Calculus, 6th ed., Macmillan Higher Edition, 2011.
3 . , , 1992.

[6] J. Oprea, Differential Geometry and Its Applications, The Mathematical Assocation of America,
2007.

[7] . . , , . . , , 2013.

[8] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

143
144
8


.
, .

Foucault. [1], [2], [3],
[4], [5], [6], [7], [8], [9], [10], [11].

, , .

.
,
, p L ,
p L.
V W R3 p, q R3
( V Tp R3 , W Tq R3 ) , W V
p q. :
S2
; (. 8.1).
( ) :
M X ( X) ~
, X ~
;
.

8.1. (vector field) M


~ : M R3 :
X

145
146

8.1: S2 .

~
1. X(p) Tp M p M .

~ X : U R3 .
2. X : U M X

8.2: .

~ M
X
V f f : R3 R, V R3 .
V f p R3 ( )

d
f ((t)) t=0 ,
dt
R3 , (0) = p 0 (0) = V .
:
147

(1) .

(2) V f V ,
.

(3) Leibniz:

V (f g) = (V f )g + f (V g).

f : R3 R ,
: I R R3 M (t) = (1 (t), 2 (t), 3 (t)).
f (0) = p 0 (0) = V

f f f
V f (p) = (p)v1 + (p)v2 + (p)v3 = hf (p), V i,
x y z

V = (v1 , v2 , v3 ).
~ M , V Tp M : I M
X
M (0) = p, 0 (0) = V . X~ V
R3
~ = d (X ~ ) .

DV X t=0
dt
~
X~ dX . M
dt
~
DV X
Tp M , :

8.2. 1) M R3 Gauss N : M S2 , X ~
M V Tp M . (covariant derivative) X~
V

~ = (DV X)
V X ~ tan = DV X
~ hDV X,
~ N iN,

DV X ~ Tp M .
2) X ~ (parallel along ),
~ = 0 t I. D 0 (t) X
0 (t) X ~ N ((t))
Tp M , (. 8.3).

0 (0) = V .

DX~ ~
X
dt dt
148

8.3: .

8.1. M = R2 {0} xy : I M (t) = (1 (t), 2 (t), 0)


. X ~ M ( X(t)
~ T(t) M
~
t I) X(t) = (x1 (t), x2 (t), 0).

~ tan = (x01 (t), x02 (t), 0),


~ = (D 0 (t) X)
0 (t) X

~
X.

8.2. M = S2 .
: R S2 (t) = (cos t, sin t, 0). S2 ,
S2 xy. (t) = ( cos t, sin t, 0) = (t), (t)
T(t) S2 . , 0 (t) 0 (t) = 0.

8.3. X : U M M .

Xu Xu = (Xuu )tan = 111 Xu + 211 Xv


Xv Xu = (Xuv )tan = 112 Xu + 212 Xv
Xv Xv = (Xvv )tan = 122 Xu + 222 Xv .

Christoffel.

8.1. : [0, 1] M (0) = p, X0 Tp M .


~ X(p)
X ~ = X0 .

. X : U R2 M M : I R M
~
(t) = X(u(t), v(t)). 0 (t) = u0 (t)Xu + v 0 (t)Xv . X
149

~
( ) X((t)) = (t)Xu (u(t), v(t)) + (t)Xv (u(t), v(t)).
- :
 tan
~

~ 0
tan d
0 (t) X = (X ) (t) = ((t)Xu (u(t), v(t)) + (t)Xv (u(t), v(t)))
dt
 tan
0 0 d
= (t)Xu + (t)Xv + (t) Xu (u(t), v(t))
dt
 tan
d
+(t) Xv (u(t), v(t))
dt
tan
= 0 (t)Xu + 0 (t)Xv + (t) u0 (t)Xuu + v 0 (t)Xuv
tan
+(t) u0 (t)Xvu + v 0 (t)Xvv
= 0 (t)Xu + 0 (t)Xv + (t)(u0 (t)(111 Xu + 211 Xv )
+v 0 (t)(112 Xu + 212 Xv ))
+(t) u0 (t)(121 Xu + 221 Xv ) + v 0 (t)(122 Xu + 222 Xv )


0 (t) + (t)(111 u0 (t) + 112 v 0 (t)) + (t)(121 u0 (t) + 122 v 0 (t)) Xu



=
+ 0 (t) + (t)(211 u0 (t) + 212 v 0 (t)) + (t)(221 u0 (t) + 222 v 0 (t)) Xv .


, X ~ (t) (t)
:

0 (t) + (t) 111 u0 (t) + 112 v 0 (t) + (t) 112 u0 (t) + 122 v 0 (t) = 0
 
(8.1)
0 (t) + (t) 211 u0 (t) + 212 v 0 (t) + (t) 212 u0 (t) + 222 v 0 (t) = 0.
 
(8.2)


~ X(p)
[0, 1], X ~ = X0 .


M , .
~ , .
X
~
p q, X(q) (parallel translation)
~
X(p) = X0 Tp M .

8.2. . -
~ Y
, X ~ p
~
q, kX(p)k ~
= kX(q)k ~
X(p) ~ (p) X(q)
Y ~
~ (q).
Y

~
. f (t) = hX((t)), ~ ((t))i.
Y

f 0 (t) = h(X
~ )0 (t), (Y
~ )(t)i + h(X ~ )0 (t)i
~ )(t), (Y
~ Y
= hD 0 (t) X, ~ i + hX,
~ D 0 (t) Y
~ i = h 0 (t) , Y
~ i + hX,
~ 0 (t) Y
~ i = 0.
150

, X~ Y
~ M ,
.
, X~ Y~ . ,
hX,~ Y
~ i . X ~ =Y ~
~ ( kY
kXk ~ k) . X ~ Y~
~ ~
hX, Y i
cos = .
~ kY
kXk ~k

8.4. S2 X(u, v) = (sin u cos v,


sin u sin v, cos u). X0 = Xv
u(t) = u0 , v(t) = t, p = X(u0 , 0).
E = 1, F = 0, G = sin2 u Christoffel 212 = cot u
122 = sin u cos u. (8.1)-(8.2)

0 (t) = sin u0 cos u0 (t), (0) = 0


0 (t) = cot u0 (t), (0) = 1.

00 (t) = cot u0 0 (t) = cos2 u0 (t), (0) = 1.

(t) = sin u0 sin ((cos u0 )t) , (t) = cos ((cos u0 )t) .

, X0

X((t)) = sin u0 sin ((cos u0 )t) Xu + cos ((cos u0 )t) Xv .

kX((t))k = E(t)2 + 2F (t)(t) + Gb(t)2 = sin2 u0 t,


X0 . , X((t))
, u0 = 0. X((t))
( u(t) = 0, v(t) = 0, (t) = 0, (t) = cos t). (2) = cos(2 cos u0 ),
X0 2 cos u0 . (holonomy)
.

,
. .

8.3. M (geodesic)
, 0 0 = 0.

, X ~ 0 -
, .
1
y 00 (t) + k2 y(t) = 0, y(t) = c1 cos(kt) + c2 sin(kt),
c1 , c2 R.
151

8.4: X0 u(t) = u0 , v(t) = t


.

8.5. Foucault. 1851 Jean Foucault ,


. ,
u = u0 ,
24
T = . Coriolis (. Arnold, Symon).
cos u0
8.4.2

u = u0 , 24 .
,
.
.
3 ,
. , u = u0 ,
2 cos u0 ,
2 24
= .
(2 cos u0 )/24 cos u0

8.1
1. (0, 0, 1) x2 + y 2 = 1,
z = 0 x2 + y 2 = 1.
2
.
3
R = 2960mi ,
2 2
R
R sin u0 cos u0 2
24
2
242 =
135, 7 mi/hr2
= 0, 0553 ft/sec
2
= 0, 17g, g .
152

2. V M .
W
V W .
3. X,~ Y~ M , M .
f, g M :

~ = f 0 X
(1) f 0 +g0 X ~ + g0 X.
~

~ +Y
(2) 0 (X ~ ) = 0 X ~.
~ + 0 Y

~ = d(f ) ~ ~
(3) 0 (f X) dt X + f 0 X.

4. M p, q M . Ppq : Tp M Tq M
p q. Ppq . (,
, 8.2).
5. z 2 = a2 (x2 + y 2 )
     
v v
X(u, v) = u sin cos , u sin sin , u cos ,
sin sin

sin = 1/ 1 + a2 , cos = a/ 1 + a2 .

     
v v
(v) = u0 sin cos , u0 sin sin , u0 cos , 0 v 2,
sin sin

2 sin .
6. p, q, r.
X0 p pq p q.
X0 pq, qr rp,

X0 2 A, A pqr.

[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] V. I. Arnold, Mathematical Methods of Classical Mechanics, Springer-Verlag, 1978.

[3] C. Bar, Elementary Differential Geometry, Cambridge Univ. Press 2010.

[4] W. E. Boyce and R. C. DiPrima, Elementary Differential Equations, Ninth Edition, John Wiley
and Sons, 2009.

[5] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[6] J. E. Marsden and M. J. Tromba, Vector Calculus, 6th ed., Macmillan Higher Edition, 2011.
3 . , , 1992.

[7] J. Oprea, Differential Geometry and Its Applications, The Mathematical Assocation of America,
2007.

[8] J. Oprea, Geometry and the Foucault pendulum, Amer. Math. Monthly 102 (6) (1995) 515522.

[9] . . , , . . , , 2013.

[10] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

[11] K. Symon: Mechanics, Addison-Wesley, 1971.

153
154
9

. -
,
.
. -
, . Clairaut
. , -
.
[1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [8].

, , .

() ( )
: ()
().
( ). ,
,
( ).
( - ) ,
. , ,
. ,
.
( - ) ,
,
.
(. 8)
M R3 : I M M
, (0) = p M . (0)

155
156

() p

(0) = (0)tan + (0)norm ,

(0)tan Tp M (0)norm (Tp M ) R3 .

9.1. M R3 . : M (
) M (geodesic),
(t) ,

(t)tan = 0 (9.1)

t I.

(9.1) t I, (t)
Tp M , , (t) = 0. ,
(t) ,

= 0.
d
, D = ( ) t=0 = T(t) M .
dt
.
1) (9.1) (t) ,
.
2) . (t) ,

( ), . ,
F (t) = k(t) F Tp M , (t)
Tp M (t) .

9.1. S2 , p S2 Z Tp S2
p. hp, Zi = 01 , {p, Z}
R3 ( ), .
: R S2

(s) = (cos s)p + (sin s)Z.

(s) = (s) s R, tan = 0 (;).


(0) = p.
. .

9.1. M : I M M .
kk : I R ,
.
1
p
157

. :

d d
(k(t)k2 ) = h(t), (t)i = 2 h(t), (t)i = 2 (t)tan , (t) = 0.


dt dt

( )
, , .
.
,
: I R M
.

9.1

. ,

.
: I R M . (s)
M . (s) N ((s)), (s), N ((s)) N ((s)) (s)
. N ((s)) (s)
ng . , (s) (s), (s)
N ((s)) ng :

(s) = n (Z)N + g (0)ng = (0)perp + (0)tan (9.2)

kn (Z) = h(0), N (p)i M . g (0)


,

9.2. M Gauss N : M S2
: I M M .
(geodesic curvature) kg : I R

kg (s) = hN ((s)) (s), (s)i = hng , (s)i.

9.1.
,
.
158

Xu Xv
. g (s) = hN , i N = .
EG F 2
  
X Xv 1
g (s) = u , = h(Xu Xv ) , i
EG F 2 EG F 2
1
= h(Xu )Xv (Xv )Xu , i
EG F 2
1
= (h(Xu )Xv , i h(Xv )Xu , i)
EG F 2
1
= (hXu , ihXv , i hXv , ihXu , i)
EG F 2
1 hX , i hX , i
u u
= .

(9.3)
EG F 2 hXv , i hXv , i

M X : U R2 M ,
(s) = X(u(s), v(s)).

= Xu u + Xv v (9.4)

= Xuu u2 + Xuv v u + Xu u + Xvu uv + Xvv v 2 + Xv v


= Xuu u2 + 2Xuv uv + Xvv v 2 + Xu u + Xv v. (9.5)

(9.4) (9.5)

hXu , i = hXu , Xu u + Xv vi = uhXu , Xu i + vhXu , Xv i


= uE + vF (9.6)

hXv , i = hXv , Xu u + Xv vi = uhXv , Xu i + vhXv , Xv i


= uF + vG (9.7)

hXu , i = hXu , Xuu u2 + 2Xuv uv + Xvv v 2 + Xu u + Xv vi


= u2 hXu , Xuu i + 2uvhXu , Xuv i + v 2 hXu , Xvv i + uE + vF

hXv , i = hXv , Xuu u2 + 2Xuv uv + Xvv v 2 + Xu u + Xv vi


= u2 hXv , Xuu i + 2uvhXv , Xuv i + v 2 hXv , Xvv i + uF + vG.

Christoffel
7, :

hXu , i = u2 111 + 2uv112 + v 2 122 + uE + vF (9.8)

hXv , i = u2 211 + 2uv212 + v 2 222 + uF + vG. (9.9)


159

(9.3) (9.6), (9.7), (9.8) (9.9)



1 uE + vF u2 + 2uv + v 2 + uE + vF
111 112 122
g (s) = .

2 2
(9.10)
EG F 2 uE + vG u 211 + 2uv212 + v 222 + uF + vG

(9.10) , Christoffel
. , , ,

= (uv uv)(EG F 2 ) + u3 (E211 F 111 ) + 2u2 v(E212 F 112 ) + uv 2 (E222 F 122 )


v 3 (G122 F 222 ) 2uv 2 (G112 F 212 ) u2 v(G111 F 211 ).

EG F 2 > 0
Christoffel (. 7),

= uv uv + u3 211 + 2u2 v212 + uv 2 222 v 3 122 2v 2 u112 v u2 111
EG F 2
= u(u2 211 + 2uv212 + v 2 222 + v) v(v 2 122 + 2uv112 + u2 111 + u).

(9.10),

p u u + u2 1 + 2uv1 + v 2 1
11 12 22
g (s) = EG F 2 .

(9.11)
v v + v 2 222 + 2uv212 + u2 211

, u, v, kij , i, j, k = 1, 2 ,
, u, v s .

(9.11) , , (g (s))u
(g (s))v v = , u = , :

2 EG F 2 1 EG F 2
(g (s))u = 11 , (g (s))v = 22 (9.12)
E E G G
.
1)
v = , u = , :
!
1 E
(g (s))u = + 112 sin (9.13)
E u G

!
1 G
(g (s))v = + 212 sin . (9.14)
G E

2) M , F = 0,
Gu Ev
sin = 1, = = 0, 122 = , 211 = .
u v 2E 2G
160

(9.13) (9.14) :
1 Ev
(g (s))u =
2E G
1 Gu
(g (s))v = .
2G E

3) : I R M t,
:

EG F 2 u0 u00 + (u0 )2 111 + 2u0 v 0 112 + (v 0 )2 122
g (t) = (9.15)
k 0 (t)k3 v 0 v 00 + (v 0 )2 222 + 2u0 v 0 212 + (u0 )2 211

(9.11) (9.15), -
:

u + 111 u2 + 2112 uv + 122 v 2 = 0


v + 211 u2 + 2212 uv + 222 v 2 = 0, (9.16)

u = u(s), v = v(s), s
. :

u00 + 111 (u0 )2 + 2112 u0 v 0 + 122 (v 0 )2 = 0


v 00 + 211 (u0 )2 + 2212 u0 v 0 + 222 (v 0 )2 = 0, (9.17)

u = u(t), v = v(t) t -
. , s t ,
v = v(u), -

v 00 (u) = 122 (v 0 (u))3 + (2112 222 )(v 0 (u))2 + (111 2212 )v 0 (u) 211 .

9.2.
.

. , (s)tan = 0, (s)
N ((s)) N ((s)) (s), kg (s) = 0. , kg (s) = 0
(s) N ((s)) (s). , (s), N ((s)) N ((s)) (s)
R3 (s), (s)
, (s) N ((s)), (s)tan = 0. ,
.

9.3. v = M
X : U R2 M, X = X(u, v) ,

E = E(u), F = 0, F Eu + EEv = 2EFu F 6= 0.


161

. v = M ,

dv du 1
= 0, = . (9.18)
ds ds E

(9.16) 211 = 0

F Eu + EEv = 2EFu . (9.19)

(9.16) (9.18)
 
d 1 1 Eu 1 1
+ 111 = 0 + 111 = 0,
ds E E 2E E E E


Eu
111 = . (9.20)
2E
GEu 2F Fu + F Ev
111 = , (9.20) :
2(EG F 2 )

F (F Eu + EEv 2EFu ) = 0. (9.21)

F = 0, (9.19) Ev = 0, E = E(u). F 6= 0,
(9.21) (9.19) .

9.4. M Gauss N : M S2
: I M M . k : I R
R3 kn , kg : I R .

k(s)2 = kg (s)2 + kn (s)2 .

. N ((s)) N ((s)) (s) ,


(9.2)

h, i = hn N + g (N ) , n N + g (N )i
= hn N + g (N ) , n N i + hn N + g (N ) , g (N )i
= 2n + 2g
2 = 2n + 2g ,

= kk .

9.2. () . ,
.

9.3. .

9.4. M .
162

9.1: .

(normal section) M C M ,
M C.
Meusnier (. 5).

9.5. .
,
.

9.6. = (r, 0, z) : I R3 xz, r(s) > 0


r(s)2 + z(s)2 = 1 s I. X : I R R3

cos v sin v 0 r(u) r(u) cos v
X(u, v) = sin v cos v 1 0 = r(u) sin v

0 0 1 z(u) z(u)

M . X(u, v)
M

r(u) cos v r(u) sin v
Xu = r(u) sin v , Xv = r(u) cos v .

z(u) 0

v R , 1 : I M

r(u) cos v
1 (u) = r(u) sin v

z(u)

(meridian) M .
h1 , Xu i = h1 , Xv i = 0, 1 span{Xu , Xv }, (1 )tan = 0, 1 : I M
163

M . , u R ( u = u0 ), 2 : I M


r(u) cos v
2 (v) = r(u) sin v

z(u)

(parallel) M .

h2 , Xu i = r(u0 )r(u0 ), h2 , Xv i = 0.

2 : I M M r(u0 ) = 0,
u0 r : I R. ,
M (. Clairaut).


.
,
.

9.2. M X : U R2 M M

!
E F
= [dX][dX]t .
F G

: I M M C 2

(s) = X(u(s), v(s)) : I X(U ) M

M :

d 1
Eu u2 + 2Fu uv + Gu v 2
 
E u + F v =
dt 2
d 1
Ev u2 + 2Fv uv + Gv v 2 ,
 
F u + Gv = (9.22)
dt 2

Edu2 + 2F dudv + Gdv 2 X.

(9.22) .

. {Xu , Xv } TX(u,v) M ,
Xu Xv . = uXu + vXv ,

d d
h (uXu + vXv ), Xu i = 0 h (uXu + vXv ), Xv i. (9.23)
ds ds
164

.
(9.23)
d dXu d
((uXu + vXv )Xu ) (uXu + vXv ) = (E u + F v) (uXu + vXv )(uXuu + vXuv )
ds ds ds
d
= (E u + F v) (u2 (Xu Xuu ) + uv(Xu Xuv
ds
+Xv Xuu ) + v 2 (Xv Xuv )). (9.24)
1
, Eu = hXu , Xu iu = hXuu , Xu i+ hXu , Xuu i = 2hXu , Xuu i, hXu , Xuu i = Eu
2
1
hXu , Xuv i = Gu . , hXu , Xuv i+ hXv , Xuu i = hXu , Xv iu = Fu .
2
(9.24),
 
d d 1
(uXu + vXv ) Xu = (E u + F v) (Eu u2 + 2Fu uv + Gu v 2 ).
ds ds 2
(9.23) (9.22).
.

9.7. 1
X : U R2 M R3 , X(u, v) = (cos u, sin u, v), U = [0, 2) R,
. E = 1, F = 0
G = 1. (9.22),
d
(u(s)) = 0 u(s) = 0 u(s) = u(s) = s +
ds
d
(v(s)) = 0 v(s) = 0 v(s) = c v(s) = cs + d,
ds
, , c, d R. : I R M

(s) = X(u(s), v(s)) = (cos(s + ), sin(s + ), cs + d)

M . = 0, z,
, 6= 0, .

-
.

9.3. M , p M Z Tp M .

: (, ) M
(0) = p (0) = Z.

Picard - Lindelof
.
. -
.
165

9.5. M1 , M2 : M1 M2 .
1 : I M1 M1 2 = 1 : I M2
M2 .

9.2: .

.
M = S1 I, I = [0, 1].
x2 + y 2 = 1 M .
X : R2 M X(u, v) = (cos u, sin u, v) xy .
(;)
.
X y = mx + c x.
(u) = (cos u, sin u, mu + c) ( x = u, y = v), 2|m|.
m = 0 . ,
X
y. .

9.8. S2 .

X(, ) = (cos cos , cos sin , sin )

( = , = ).
ds2 = d2 + cos2 d2 , E = 1, F = 0, G = cos2 .

(t) = X (t), (t) k(t)k = 1.
kX + X k = 1,

2 + 2 cos2 = 1. (9.25)

9.2

d
( cos2 ) = 0 cos2 =
dt
166

2
, 2 = . = 0, 2 = 0, ,
cos4
. 6= 0, 6= 0. (9.25) 2 =
2
1 2 cos2 = 1 .
cos2

2
2 1
= cos2 = cos2 (2 cos2 1)
2 2
cos4

d 2
dt = cos2 (2 cos2 1),
d 2
dt

 2
d
= cos2 (2 cos2 1).
d
,
 
d p 1
= cos 2 cos2 1 d = d
d cos 2 cos2 1
Z
d
( 0 ) = , 0 .
2
cos cos2 1

1
u = tan , du = d. ,
cos2
Z  
du 1 u
( 0 ) = = sin
2 1 u2 2 1

tan
sin( 0 ) =
2 1

tan = 2 1 sin( 0 ). x = cos cos , y =

cos sin , z = sin (t) z = ax + by, a = 2 1 sin 0

b = 2 1 cos 0 . S2
. , .

9.2 Clairaut
,
,
.
Clairaut 167

X(u, v) = (f (u) cos v, f (u) sin v, g(u)) ,


 2  2
df dg
f > 0 + = 1. (9.22)
du du

df 2 d 2
u = f (u) v , (f (u)v) = 0. (9.26)
du dt
().

9.6. X(u, v) = (f (u) cos v, f (u) sin v, g(u))


:

(1) .

(2) ,
u = u0 , u0
df
f , = 0.
du u=u0

. -

.

9.4. (Clairaut) M : I M -
. : M R+
(t) M : I M (t)
(t). (t) sin (t)
. , M .

. M X(u, v) = (f (u) cos v, f (u)


Xu Xv
sin v, g(u)), = f (u). 2 (u) + g 2 (u) = 1, = Xu Xv =
kXu k kXv k
1 Xv .
F = hXu , Xv i = 0, . (t) = X(u(t), v(t))
. (t) = Xu u + Xv v
{Xu , Xv } :

(t) = Xu u + Xv v = cos Xu + sin Xv


= cos Xu + 1 sin Xv .

(u cos )Xu + (v 1 sin )Xv = 0.

Xu Xv ,

u cos = 0 (9.27)

v 1 sin = 0. (9.28)
168

9.3: Clairaut.

(9.28) 2 v = sin , (9.26),


sin = , R.
, sin
M ,
(9.26). (9.26).
sin
v = sin v = 2
v = 2 . (9.29)

(t) = X(u(t), v(t))

2
k(t)k = 1 u2 + f 2 (u)v 2 = 1 u2 = 1 .
2
t :
 
2 2 d d 2
2uu = 3 = 3 u u u v = 0.
du du
, (t0 ) =
X(u(t0 ), v(t0 )),  > 0,
|t t0 | < . , u = 0 |t t0 | < . , u = u0
|t t0 | < , . ,
,
d
u = v 2 ,
du
(9.26) .
169


2
u2 = 1
2
sin
v = = 2

:

(1) = 0, v = .
2
(2) > 0, u2 = 1
2
M 0 .

9.3

.
.
, .

9.3. M : I M C 2 . [a, b]
I.

1. (length functional) L[a,b]


Z b
L[a,b] () = k(t)kdt.
a

2. (energy functional) E[a,b]

1 b
Z
E[a,b] () = k(t)k2 dt.
2 a

9.4. M , : I M C 2 .

1. (variation) C 2

: (, ) I M, = (t, s) = t (s),

0 (s) = (0, s) = (s) s I. I (I = [a, b]),


(proper), t (, )
t (a) = (a) t (b) = (b).

2. : I M C 2 ,
|[a,b]
d 
L[a,b] (t ) t=0 = 0.
dt
170


, , -
.

9.5. : I = [a, b] M C 2
.
M

. : (, ) I M (t, s) 7 (t, s) : I M .


Z b 
d  d
L[a,b] (t ) = kt (s)kds

dt t=0 dt a t=0
Z b r
d
= h , ids
a dt s s t=0
Z b r !
d 2

= h , i/ h , i ds

a dt ts s s s t=0
Z b
d 2
= h , ids
a dt st s t=0
Z b
2

d
= h , ih , 2 i ds

a ds t s t s t=0
Z b
2
= (h (0, s), (0, s)i)|ba h (0, s), 2 (0, s)ids.
t s a t s
,


(0, a) = (0, b) = 0.
t t
,
2
(0, s) = (s),
s2

Z b
d 
L[a,b] (t ) = h (0, s), (s)tan ids.
dt t=0 a t
,
.

. -
.

1. : I M (a), (b) M ,
L[a,b] t = 0,

d 
L[a,b] (t ) = 0,
dt t=0

M .
171

2. : I M (a), (b),
L[a,b] ,
(a), (b). S2 (a), (b) ,
, .
(a), (b) (a), (b) .

9.4: .

3. M
. M = R2 \ {(0, 0)} R3 .
, p = (1, 0) q = (1, 0). , :
p, q M M ,
. , R3
S2 , M = R2 \ {(0, 0)} R3 .

9.4
. M ,
p M
Tp1 M = {W Tp M : kW k = 1}

( ) Tp M .
Z Tp M
Z = rZ eZ ,
1
rZ = kZk eZ = Z Tp1 M . W Tp1 M W : (aW , bW ) M
kZk
, aW , bW R+ {}, W (0) = p, W
(0) = W (
172

).

p = inf{aW , bW : W Tp1 M }

, ( )

Bp (0) = {Z Tp M : kZk < p }

9.5. (exponetial map) expp : Bp (0) Tp M M p



p, Z = 0
expp (Z) =
(r ), Z 6= 0.
Z Z

.
1)
, .
, O(n). -
I O(n) ( )
, expI (A) = eA , A TI O(n).
2) W Tp1 M , W : (p , p ) Tp M , W (t) = tW
W , W = expp W . ,
.

expp . , :

9.7. d(expp )0 : Tp M Tp M -
IdTp M Tp M .

. v Tp M . 2) :

d d d d
d(expp )0 (v) = expp (tv) = tv (ktvk) = tv (1) = (tv) = v.
dt t=0 dt ktvk t=0 dt t=0 dt t=0

, rp R+ , Up = Brp (0)
Vp = expp (Up ), expp |Up : Up Vp ,
Vp M . ( M )
(normal neighborhood) p M .

9.9. S2 R3 p = (1, 0, 0) .
Tp S2

Tp1 S2 = {(0, cos , sin ) : R}.


173

expp : Tp S2 S2 S2 p

expp (s(0, cos , sin )) = (cos s)(1, 0, 0) + (sin s)(0, cos , sin ).

B (0) = {Z Tp S2 : |Z| < }

1 1 , (s) = expp (s(0, cos , sin ))


p (r), r < .
.
.
9.6. M .
.
. p M , U = Br (0) Tp M V = expp (U ),

= expp |U : U V

p . ds2 U

ds2 (Z, W ) = hd(Z), d(W )i

Z, W U . .
U
0 = 1 (p)

Z : t 7 tZ (Z Tp M ).

q Br (0) \ {0} q : [0, 1] Br (0) q (t) = tq. : [0, 1] U


U , (0) = 0, (1) = q. X Xrad
: X : t 7 (t)
ds2 ((t), X(t))
Xrad : t 7 (t).
ds2 (X(t), X(t))

kds2 ((t), X(t))k
kXrad (t)k =
kds2 (X(t), X(t))k

d dp 2 ds2 ((t), X(t))


kX(t)k = ds (X(t), X(t)) = ,
dt dt kX(t)k
d
kXrad (t)k kX(t)k.
dt
Z 1 Z 1 Z 1
d
L() = k(t)kdt kXrad (t)kdt kX(t)kdt
0 0 0 dt
= kX(1)k kX(0)k = kqk = L(q ).

q
p q.
174

9.5
9.10. u = t2 , v = t3 ,
R,

I = 2v 2 du2 2uvdudv + u2 dv 2 , u > 0, v > 0.

g = 0,

u0 v 00 u00 v 0 + 211 (u0 )3 + (2212 111 )(u0 )2 v 0 (2112 222 )u0 (v 0 )2 122 (v 0 )3 = 0. (9.30)

,
u0 = 2t, u00 = 2, v 0 = 3t2 , v 00 = 6t (9.31)

E = 2v 2 , F = uv, G = u2 , EG F 2 = u2 v 2 , (9.32)

Christoffel

6v 4 3 3 2 2u
211 = , 212 = , 111 = , 112 = , 222 = , 122 = 2 . (9.33)
u2 u u v v v
(9.30) (9.32) (9.33)

6t3 3 3 11 2 2 8 2t2
122 t2 62 t2 8 t + 4 t 3t2
18 3 5
t + 273 t6 =
2 t4 t2 t3 2 t6
122 t2 62 t2 482 t2 + 1322 t2 1442 t2 + 542 t2 = 0.

(9.30)
, I.

9.11. M X : U R2 M
E = E(u), F = 0, G = G(u). (s) = X(u(s), v(s)) ,

, G cos =,
v- u =.

Christoffel

Gu
211 = 222 = 0, 212 = . (9.34)
2G
(9.16) :

Gu
v(s) + u(s)v(s) = 0
G
Gv(s) + Gu u(s)v(s) = 0
 
d dv
G =0
ds ds
175


dv
G = Gv(s) = c, c R. (9.35)
ds
T (s) ,

T (s) = Xu u(s) + Xv v(s).

Xv F = hXu , Xv i = 0,

hT (s), Xv i = hXv , Xv iv(s) hT (s), Xv i = Gv(s).

(9.35) hT (s), Xv i = c,

kT (s)kkXv k cos = c.

kT (s)k = 1 kXv k = G,

G cos = c, c R

9.12. .

. M
X : I R M

cos v sin v 0 r(s) r(s) cos v
X(s, v) = sin v cos v 0 0 = r(s) sin v ,

0 0 1 z(s) z(s)

(r, 0, z) : I R3 xz, r(s) > 0 r(s)2 + z(s)2 = 1


s I. (. 5) Gauss K M

r(s) + K(s)r(s) = 0.

K 1 ( ) ,
r(s) = aes + bes . r, z : R+ R
Z sp
r(s) = es , z(s) = 1 e2t dt
0

X : R+ R R3 (pseudosphere),
! !
E F t 1 0
= [dX][dX] = .
F G 0 e2s
176

u > 0 s(u) = ln u
X : R+ R M , X(u, v) = X(s(u), v).

1
Xu = su Xs = Xs
u
X:
! !
E F t 1 1 0
= [dX][dX] = 2 .
F G u 0 1

()
1
ds2 = (dv 2 + du2 )
u2

H2 = {(v, u) R2 : u > 0}.
. ( )
(hyperbolic space) (H2 , ds2 )
.
. = (v, u) : I H2
. = (v, u)
1 2
kk2H2 = ds2 (, ) = (v + u2 ) = 1
u2
v 2 + u2 = u2 . Clairaut
1
r(s) sin (s) = r R
u2
( ) .
dv
v = = u2 R.
dt
a) R = 0, v = 0 v . v = v0
H2 .
du
b) R 6= 0 u4 R2 + u2 = u2 =
p dt
u = u 1 R2 u2 .
dv v Ru
= =
du u 1 R2 u2

Ru
dv = du.
1 R2 u2
1
R(v v0 ) = 1 R2 u2 (v v0 )2 + u2 = 2 ,
R
2 1
H (v0 , 0) .
R
177

9.5: .

9.13. M = {(x, y, z) R3 : z = x2 + y 2
X : R+ (0, 2) R3 , X(u, v) = (u cos v, u sin v, u2 ).
.

Xu = (cos v, sin v, 2u), Xv = (u sin v, u cos v, 0),


E = hXu , Xu i = 1 + 4u2 , F = hXu , Xv i = 0, G = hXv , Xv i = u2 ,
1
N= (2u cos v, 2u sin v, 1).
1 + 4u2
u = u0
Xv 1 1
= = ( sin v, cos v, 0), = Xvv = ( cos v, sin v, 0),
kXv k kXvv k u0
1
N ((t)) = p ( cos v, sin v, 2u0 ),
1 + 4u20
,
1
kg = h, N () i = p .
u0 1 + 4u20

9.6
1. (t) kk = .
= (t/) ,
.
2.

kg (s)2 = k(s)tan k2 .

3. T2 R3 (torus) (0, 2, 0)
1 yz, z.
178

() X : (/2, 3/2) (0, 2) R3

X(u, v) = ((2 + cos u) cos v, (2 + cos u) sin v, sin u)

T2 .

() Xu : (0, 2) T

Xu (t) = ((2 + cos u) cos t, (2 + cos u) sin t, sin u),

u (/2, 3/2).

4. ,

X(u, v) = (u sin cos v, u sin sin v, u cos ),

= , u > 0.

5. 9.5.

6. 9.6.
7. X = X(u, v) M , E = E(u), F = 0 G = G(u),

(1) u- (v =) .

(2) v- (u =) Gu (u0 ) = 0.

(3) (u) = X(u, v(u))


Z
c E
v= p du, c R.
G(G c2 )

8. X = X(u, v) Liouville E = G = U (u) + V (v)


F = 0. (s) = X(u(s), v(s)),

U sin2 V cos2 = c, c R,

u- .

9. M R3 X = X(u, v), F = 0 E = 1.
u- .
G G 2F
10. X : U R2 M M , = 0 = .
v u v
v- .

11. R3
x2 + 2y 2 = 2, x2 + y 2 z 2 = 1 x2 + y 2 = z
179

12. M 2 2
I = du + Gdv ,
d G
, = ,
dv u
v =.

13. (s) X(u, v) = (u cos v, u sin v, v).



u2 + (1 + u2 )v 2 = 1.

, ,

u = ,
1 + u2
. = 0 = 1.

14. M X : R2 R3

X(u, v) = (u, v, sin u sin v).

R : R M

(t) = X(t cos , t sin )

M .

15. (0, 0, 0),

M = {(x, y, z) R3 : xy(x2 y 2 ) = z}.

16.
Gauss.
180

[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] C. Bar, Elementary Differential Geometry, Cambridge Univ. Press 2010.

[3] W. E. Boyce and R. C. DiPrima, Elementary Differential Equation, Ninth Edition, John Wiley
and Sons, 2009.

[4] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[5] J. E. Marsden and M. J. Tromba, Vector Calculus, 6th ed., Macmillan Higher Edition, 2011.
3 . , , 1992.

[6] J. Oprea, Differential Geometry and Its Applications, The Mathematical Assocation of America,
2007.

[7] . . , , . . , , 2013.

[8] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

181
182
10

Gauss-Bonnet

Gauss - Bonnet ( ) -
. ,
, Gauss
( ). ,
,
. Gauss - Bonnet , .
(
) ( ).

, ,
Gauss - Bonnet.
, , Euler -
Poincare.

, . -
Gauss - Bonnet
. [1], [4], [5], [8], [9] [10].

, , .

Gauss - Bonnet,
,
(. [7]), .

M X : U R2 X(U ) M , X(u, v) =
(x(u, v), y(u, v), z(u, v)) f : M R . (
f = K : M R, Gauss M ).

183
184 Gauss-Bonnet

R
M f dA, dA U .

kXu Xv k2 = kXu k2 kXv k2 (1 cos2 )


= kXu k2 kXv k2 hXu , Xv i2 = EG F 2 ,

dA = kXu Xv kdudv = EG F 2 dudv. ,
s
(x, y) 2 (x, z) 2 (y, z) 2
    
dA = + + ,
(u, v) (u, v) (u, v)

(x, y)
3 2 [dX]t = (Xu , Xv ).
(u, v)
f = f X : U R2 R
Z Z Z
f dA = f(u, v)kXu Xv kdudv.
M U

X.
, Gauss,
Gauss - Bonnet. ,
.

10.1. (Gauss) T M
, , . K Gauss M ,
Z
KdA = ( + + ) .
T

10.1: .

. M = R2 R3 K = 0,
+ + = . ,
. Gauss - Bonnet
.
Gauss-Bonnet 185

. .
.
1) .
. M Gauss N : M S2 .
2) R3 . M R3
. , , M
. , M = S2 , (torus)
M = T2 .

10.2: .

3) . .

10.3: .

4) . : [a, b] M , (a) = (b).

10.4: .
186 Gauss-Bonnet

5) . -
X . (rotation index) ,
.
(.. Stokes ..). ,
M
N .

6) . .

10.2. (Gauss - Bonnet, )


M X : U M ,
X(U ) . : R M , ,
X(U ), . Int() X(U )
M kg : R R . K Gauss
M L R+ ,
Z L Z
kg (s)ds = 2 KdA.
0 Int()

. {Z, W } TX(u,v) M ,
{Xu , Xv }, Gram-Schmidt. : R X(U )
: R R, (s)

(s) = cos (s)Z(s) + sin (s)W (s).

N = N (cos Z + sin W )
= cos (N Z) + sin (N W )
= cos W sin Z.

= ( sin Z + cos W ) + cos Z + sin W ,

g = hN , i
= h sin Z + cos W , sin Z + cos W i
+h sin Z + cos W , cos Z + sin W i
= hZ, W i.
Gauss-Bonnet 187

g : R R ,
Z L Z L Z L
g (s)ds = (s)ds hZ(s), W (s)ids
0 0 0
Z L
= (L) (0) hZ(s), W (s)ids
0
Z L
= 2 hZ(s), W (s)ids.
0

= X 1 : R U U .
, . hZu , Wv i hZu , Wu i =

K EG F 2 (. 6.1) Green ([7]),
Z L Z
hZ(s), W (s)ids = hZ , uWu + vWv ids
0
Z
= hZ, Wu idu + hZ, Wv idv
Z
= (hZ, Wv iu hZ, Wu iv )dudv
Int()
Z

= hZu , Wv i + hZ, Wuv i hZv , Wu i hZ, Wvu i dudv
Int()
Z
= (hZu , Wv i hZv , Wu i)dudv
Int()
Z p
= K EG F 2 dudv
Int()
Z
= KdA.
Int()

10.1. : R R2 , , ()
. L R+ kg : R R
,
Z L
kg (s)ds = 2.
0

10.1. M . : R M
L R+ (
) M ,

0 = t0 < t1 < t2 < < tn1 < tn = L

[0, L], :

1. (t) = (t ), (t t ) = kL, k Z,
188 Gauss-Bonnet

2. (t0 , t1 ), (t1 , t2 ), . . . , (tn1 , tn ).

3.

(t) (ti ) (t) (ti )


(ti ) = lim , + (ti ) = lim
tt
i
t ti tt+
i
t ti

, ( ).


. , .

10.3. (Gauss - Bonnet, )


M X : U M ,
X(U ) M . : R M ,
, M , .
Int() kg : R R ,
() . L R+ , K Gauss M 1 , . . . , n
,
Z L n
X Z
kg (s)ds = i (n 2) KdA.
0 i=1 Int()

. {Z, W } , {Xu , Xv } -
Gram-Schmidt. D R,
(R). : R X(U ),
: R \ D R,

(s) = cos (s)Z(s) + sin (s)W (s).


g (s) = hZ, W i
Z L Z L Z L
g (s)ds = (s)ds hZ(s), W (s)ids.
0 0 0

Green
Z L Z
hZ(s), W (s)ids = KdA.
0 Int()

,
Z L n Z
X si
(s)ds = (s)ds.
0 i=1 si1

,
{Z, W }. , ( i ), i
Gauss-Bonnet 189

. ,
, 2. ,

Z L n
X
2 = (s)ds + ( i ).
0 i=1

, .

. ,
10.3
n
X Z
2 i KdA.
i=1 D

10.2. ( Gauss). : R M M
1 , 2 , 3 ,
Z
KdA = 1 + 2 + 3 ,
T

T K Gauss M .

. n = 3
kg = 0.

10.3. n- ,
1 , . . . , n .
n
X
i = (n 2).
i=1

. K = 0 kg = 0, 10.3.

10.4. D n- S2 ,
( n-).
n
X
i > (n 2)
i=1

. K = 1 S2 kg = 0, 10.3
n
X Z
i = (n 2) + 1dA = (n 2) + (D),
i=1 D

.
190 Gauss-Bonnet

10.5. E , , + +
.

. 10.2 n = 3 + + = + E, E =
+ + .


( ) . , , + + = E.

10.6. n- (K = 1),
n
X
i < (n 2).
i=1

, E n-

E = (n 2) 1 2 n .

n = 3 E = ( + + ),
.

Gauss - Bonnet. ,
.
.
1) M R3 , M
R3 .
.
2) f : M R (
X(U ) M , X : U M ),
R
M f dA. . , f : M R
f |M \X(U ) 0,
Z Z Z
f dA = f (X(u, v))kXu Xv kdudv.
M U

3) Euler .
(triangulation) M M ,
: , ,
.
:

10.4. , -
.
Gauss-Bonnet 191

10.5: , .

K , A E -
M . Euler ( Euler - Poincare) M

X (M ) = E A + K.

10.1. , .
K = 6, A = 12, E = 8, X (S2 ) = K A + E = 6 12 + 8 = 2.
K = 4, A = 6, E = 4, X (S2 ) = 4 6 + 4 = 2.

10.6: .

. , :

10.5. 1) Euler .
2) M, M 0 , X (M ) = X (M 0 ). ,
Euler .

, -
, ( ).
Euler K + E = A + 2,
.
192 Gauss-Bonnet

10.2. (torus) T2 X (T2 ) = 0.


.

10.6. (Gauss - Bonnet, )


M , , R3 , Gauss K
Euler X (M ).
Z
KdA = 2X (M ).
M

(total curvature) M .

. T = {T1 , . . . Tm } M , Tk
, Xk (Uk ) Xk : Uk M .
Gauss K M
Z m Z
X
KdA = KdA,
M k=1 Tk

Tk T . 10.3
Z nk
X
KdA = ki + (2 nk ),
Tk i=1

Tk .
Z m
X nk
X
KdA = ((2 nk ) + ki )
M k=1 i=1
m
XX nk
= 2E 2A + k1
k=1 i=1
= 2(E A + K).

10.3. S2 K = 1 X (S2 ) = 2. 10.6,


Z
(S2 ) = KdA = 4.
S2

, , S2
( M S2 ),
Z
KdA = 4.
M

, M ,
.
Gauss - Bonnet 193

-
.

10.2. (handle) M H M -
() M \H .
g N0 . g M , g
H1 , . . . , Hg , M \ (H1 Hg ),
, 2g .

. 1) (geodesic ball) Bp (p) = expp (Bp (0)) (.


9).
2) g M
(genus) M .

10.7. ( )
g 0
Euler 2 2g. :

1.
Euler.

2. Euler.

3. (torus) Euler
.

. R3 .
,
. , [2], [3], [6], [11].

10.1
.

10.4.

x2 y2 z2
+ + = 1.
2 2 2

R
S2 KdA 4. , -

. 10.6, M
Z
KdA = 2X (M ),
M
194

X (M ) Euler. ,
4.

10.5. M g 1.
M Gauss .

Gauss - Bonnet ( )
Z
KdA = 2X (M ) = 4(1 g) 0.
M

M , p M , K(p) > 0. ,
K : M R, U p, K|U > 0. ,
q M , K(q) < 0. , ,
Z Z
0 KdA KdA > 0,
M U

. , M , K
M .

10.6. (torus) T2 ,
(x )2 + z 2 = r2 z:

T2 = {(x, y, z) : (x2 + y 2 + z 2 + 2 r2 )2 42 (x2 + y 2 ) = 0}.

T2 , Gauss
R
T KdA = 0.

Gauss - Bonnet,
, g = 1. X (T2 ) = 2 2g = 0,
Z
KdA = 2X (T2 ) = 0.
T

Gauss - Bonnet.
T2

X(u, v) = ( + r cos u) cos v, ( + r cos u) sin v, r sin u , 0 < u, v < 2.

E = r2 , F = 0, G = ( + r cos u)2
e = r, f = 0, g = cos u( + r cos u).

, Gauss K : T2 R
eg f 2 cos u
K= 2
= .
EG F r( + r cos u)
Gauss - Bonnet 195


T2 dA = EG F 2 dudv = r( + r cos u)dudv,
Z Z 2 Z 2
KdA = cos ududv = 0.
T2 0 0
10.7. M , ,
.
M , ;

R3 p, q . r -
pq. \ {r} R3 .
-
(M, d), d : M M R+ M .
Hopf - Rinow :
1. p M expp : Tp M M
Tp M ,

2. M
.

3. M .
10.8. M , Gauss
. M .

R
K > 0 , M KdA > 0. Gauss - Bonnet
Z
KdA = 4(1 g) > 0,
M
g < 1. g g = 0, 1, 2, . . .,
g = 0, M . .
,
K = 0.
10.9. M Gauss K 0
1 , 2 p M . 1 , 2
q M , D M .

1 , 2
1 , 2 . Gauss - Bonnet
Z
KdA = 2 1 2 .
D
1 , 2 < , 1 + 2 < 2, 2 1 2 > 0. K 0 ,
R
D KdA 0, .
196

10.7: .

10.2
1. M R3 .
p M Gauss K(p) .
2. M R3

M = {(x, y, z) R3 : x2 + y 2 z 2 = 1 1 < z < 1}.

Z
KdA,
M
K Gauss M .
3. r R+ r
p
r = {(x, y, z) R3 : z = cos x2 + y 2 , x2 + y 2 < r2 , x, y > 0}.

Z
KdA,
r
K Gauss r .
4. n 1 Mn R3

Mn = {(x, y, z) R3 : x2 + y 2 = (1 + z 2n )2 , 0 < z < 1}.

Z
KdA,
Mn
K Gauss Mn .
5. M R3 ,
. M ,
Gauss .
6. M R3 Gauss K 0 . R M
, .
.
Gauss - Bonnet 197

7. Gauss K

M = {(x, y, z) R3 : x2 + y 2 = cosh2 z}

Z
KdA.
M
198

[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] P. Andrews, The classifications of surfaces, Amer. Math. Monthly 95 (1988) 861-867.

[3] M. A. Armstrong, Basic Topology, Mc Graw Hill, 1979

[4] C. Bar, Elementary Differential Geometry, Cambridge Univ. Press 2010.

[5] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[6] J. Gallier and D. Xu, A Guide to the Classification Theorem for Compact Surface, Springer, 2013

[7] J. E. Marsden and M. J. Tromba, Vector Calculus, 6th ed., Macmillan Higher Edition, 2011.
3 . , , 1992.

[8] J. Oprea, Differential Geometry and Its Applications, The Mathematical Assocation of America,
2007.

[9] . . , , . . , , 2013.

[10] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

[11] C. Thomassen, The Jordan - Schonffies theorem and the classification of surfaces, Amer. Math.
Monthly 99 (1992) 116-131.

199
200
11


Gauss

R3 Gauss,
, , . -
.


(global theory of surfaces). ,
, ,
. ,
Gauss.
D. Hilbert, J. Hadamard, J.J. Stoker, ..
Gauss-
Bonnet, 10.
R3 , Gauss.
, , , R3 . ,
Gauss, Gauss ( )
.
, , . -
,
Gauss. ,
. -
Gauss.
[1], [2] [8].

201
202 Gauss

11.1 Gauss
11.1.1 Gauss
M Gauss. M ,
7.3 (Liebmann) 7, M .
Liebmann ,
.

11.1. C > 1 M R3 ,
: ( arcsin(1/C), arcsin(1/C)) R3 ,
Z tp
(t) = (C cos t, 0, 1 C 2 sin2 sds),
0

z. M
p
C cos t 1 C 2 sin2 t
k1 = p , k2 = ,
1 C 2 sin2 t C cos t

K = k1 k2 = 1. , C > 1, M ,
M . , M R3 .

11.1: Gauss.

, Gauss
, . , :

11.1. M , ,

K > 0.

M .

, Liebmann :

11.2. R3 Gauss,
.
11.2. GAUSS 203

11.1.2 Gauss

Gauss ,
. , .
. , :

11.3. (Hartman-Nirenberg). M R3 Gauss


. M , () .

[1], [2] [3], [4]


[5].
Hartman-Nirenberg ,
.

11.2.

M = {(x, y, z) R3 : z 2 = x2 + y 2 , z > 0}.

,
: (0, +) R, (t) = (t, 0, t). K 0 H(x, y, z) = z1 .
M , M .
, M ,
M (. 3), . ,
M , ,
.

11.1.3 Gauss

Hilbert,
.

11.4. (Hilbert). R3 ,
Gauss .

Hilbert [4]
Holmgren [5]. [1], [2]
[8].

11.2 Gauss
.

11.5. (Minding). Gauss,


.
204

,
Gauss,
Gauss. . ,
z,

X(u, v) = (f (u) cos v, f (u) sin v, g(u)),

f > 0 f 02 + g 02 = 1. E =
1, F = 0 G = f (u)2 , (. 6) Gauss

1 2 G f
K = = .
G u2 f

f(u) + Kf (u) = 0,

K (. [8] [9])
:

11.6. Gauss ,
.

,
Gauss ,
Gauss ,
Gauss,
.
Gauss , (developable).
.

( ),
, R3
. J. Plateau ( 1800),

.
19o . -

, ,
R3 ([7]).

11.3
1. M X : I R R3 , X(t, s) = (t) + sv(t),
: I R3 v : I S2 . M
Gauss - Bonnet 205

(developable),
. M

det[ v v 0 ] 0.

2. M R3 Gauss K .
|H| . M .
3. M Gauss K 0 p M .
, p, () ,
M .
4.

X(u, v) = (u cos v, u sin v, ln u), u > 0


Y (u, v) = (u cos v, u sin v, v), u > 0,

Gauss
1
K= ,
(1 + u2 )2
. Minding
Gauss ( ).
5. X(u, v), Edu2 +
2F dudv + Gdv 2 Gauss N . :

(i) Ev = Gu = 0.

(ii) Xuv N .

(iii)
X, .

, -
X Chebyshev (Chebyshev net). , X
X(u, v),

du2 + 2 cos dudv + dv 2 ,

(u, v). ,
X.
206

[1] M. Abate and F. Torena, Curves and Surfaces, Springer 2012.

[2] M. P. do Carmo, Differential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall 1976.

[3] P. Hartman and L. Nirenberg, On spherical images whose Jacobians do not change signs, Amer.
J. Math., 81 (1959) 901920.

[4] D. Hilbert, Uber Flachen von konstanter Gausscher Krumung, Trans. Amer. Math. Soc., 2 (1901)
9799.

[5] E. Holmgren, Sur les surfaces a courbure constante negative, C.R. Acad. Sci. Paris, 134 (1902)
740743.

[6] W.S. Massey, Surfaces of Gaussian curvature zero in Euclidean space, Tohoku Math. J., 14 (1963)
7379.

[7] W. Meeks III and H. Rosenberg, The uniqueness of the helicoid, Ann. Math., 161 (2005) 727758.

[8] . . , , . . , , 2013.

[9] A. Pressley, Elementary Differential Geometry, Second Edition, Springer 2010. : -


, , 2012.

207

Reparametrization, 13 generalized, 28
diffeomorphism, 13, 55 plane
mapping oscullating, 24
Gauss, 89 normal, 24
Weingarten, 91 , 24
simply connected region, tangent, 65
185 () rigit motion, 30
surface
Line of curvature, 136 regular, 43, 48
coordinate lines, 136 of revolution, 52
geodesic
smooth, 52
curve, 150, 156
orientable, 89
normal, 157
oriented, 89
curvature, 157
flat, 99
ball, 193
minimal, 99
genus, 193
parallel, 100
Enneper, 113
Vector
catenoid, 113
tangent, 10, 15, 24
helicoidal, 114
normal, 15
ruled, 115
Darboux, 27
developable, 137, 205
binormal, 24
differential, 46, 67 compact, 190
net Chebyshev Chebyshev net, 205 ellipsoid, 49
two-sheet hyperboloid, 49 immersion, 50
() torus, 49, 51 tangent space, 63
second fundamental X(U ) area, 81
form, 93 tangential component,
vector field, 145 96
parallel, 147 equations
Weingarten, 103
Tangent line, 11 Codazzi, 133
helix Gauss, 134
cyclic, 23 compatibility, 135

208
209

exponential map, 172 posi-


tively oriented on a surface, 186
pair of
period, 186
curved coordinates, 50
slope, 46
Theorem critical point, 47
inverse function, 47, regular point, 47
68 regular value, 47
Meusnier, 97 critical value, 47
Bonnet, 101, 135 regular para-
Liebmann, 108 metrized surface, 49
Clairaut, 167 normal component, 96
Gauss, 184, 189 normal curvature, 96
Hartman-Nirenberg, 203 principal directions, 98
Hilbert, 203 principal curvatures, 98
Minding, 203 Gauss Gauss curvature, 99, 103,
, 77 122
, 94 normal section, 162
Theorema Egregium, 119 normal neighborhood, 172
Gauss, 134
smooth mapping, 53, 54
Gauss-Bonnet
Hilbert Hilberts lemma, 138
, 186
, 188 Arc length, 10
global version, 192 one-sheet hyperboloid,
49
Isoperimetric inequa-
metric space, 76
lity, 19
metric, 79
isometric surfaces, 78
mean curvature, 99, 103
Curve variation, 169
parametrized, 10
Norm, 9
regular, 10
interior, 19 Group
exterior, 19 orthogonal, 15
flat, 29 special orthogonal, 15
fundamental theorem, umbilic point, 98
30 total curvature, 192
parallel, 37
u- u-curve, 50 Frenet Frenet frame, 15
v- v-curve, 50 normal line, 24
simple, 185 parametrization
closed, 185 Monge, 45
210

, 50 Pseudosphere, 105
Mercator, 84
orthogonal, 125
isothermic, 125
first fundamental form,
75
parallel translation, 149

Frenet Frenet moving frame,


24
torsion, 24, 31
stereographic projection,
45
conformal mapping, 80
Christoffel Christoffel symbols
of first kind, 131
of second kind, 130
covariant derivative, 147
functional
length, 169
energy, 169

Local parametrization, 43
local isometry, 77, 78, 79
local chart, 43
local coordinate
system, 43
() torus, 49, 51
surface patch, 50
shape operator, 91
Euler Eulers formula, 98
Laplace Laplace operator, 126
triangulation, 190

Hyperbolic parabo-
loid, 59
hyperbolic space, 176
hyperbolic metric, 176

Euler Euler characteristic,


191
handle, 193

You might also like