ASENKRON MOTORLARIN

KISA TANITIMI
Bu blmde ksaca motorlar ve
kullanlan terimler tantlacaktr.
 MOTOR PARALARI

1. Motor Gvdesi 18. Klemens kutusu

2. Stator 19. Klemens kutusu balama civatas
3. Stator sargs 20. Klemens
4. Mil 21. Klemens balama civatas
5. Aluminyum kafesli rotor 22. Kablo pabucu
6. Rulmanlar 23. Klemens Kprs
7. Rulman bask yay 24. Bask pullar
8. n kapak
25. Bask somunlar
9. Arka kapak
26. Kablo k rakoru
10. Alt ke civata
11. Yayl rondela
27. Topraklama pabucu
12. Alt ke somun 28. Klemens kutusu kapak contas
13. Toz keesi (V ring) 29. Klemens kutusu kapa
14. Pervane 30. Klemens kutusu kapa balama
15. Pervane kapa civatas
16. Pervane kapa balama civatas 31. Kama
17. Klemens kutusu alt conta 32. Mil klf
33. Tantm etiket
Klemens Balant emalar
 Motor Tantm Etiketleri:

1. Marka
2. Faz Says
3. Gvde tipi
4. letme tr (servis snf)
1 5. Kurulu biimi
15 6. Mekanik koruma snf
2 7. Yaltm snf
3 8. Anma gerilimi
9. Anma frekans
4 5 6 7 10. Anma akm
11. Anma k gc
8 9 10 11 12 13 12. G katsays
13. Anma hz
17 14. Uluslararas elektrik motorlar
standard
15. CE uygunluk iareti
16. Motorun seri numaras
16 14
17. Kondansatr deeri ( bir fazl
motorlar iin)
 ASENKRON MOTOR TERMNOLOJS:
Akm (AMPS):
a) Tam yk akm:
Anma geriliminde anma gcnde mekanik g ile yklenmi motorun hattan ektii akmdr.
IL Hat akm olan gen balanm bir motorda, sarg akm,

I L 380
I1 = = = 220A olur.
3 3
Gerilim (Voltage):
Motorun tasarlanan performans deerlerinde alabilmesi iin uygulanmas gereken
gerilimdir. Etikette faz aras gerilim verilir, haliyle bir sarg zerine den gerilim, sarglarn
yldz yada gen balanm olmasna gre deiecektir.
olan gnmz alak gerilim ebekesi faz aras gerilimi, yldz bal bir motorun
faz arasna
V = 380V uygulanrsa, motorun bir sargs zerine:
L

VL 380 olur.
V1 = = = 220V
3 3

Anma gc (P):
Anma gerilim ve yknde milde oluacak mekanik gc ifade eder.
kW yada hp (beygir gc) olarak verilir. Elektrik tarafndan ekilen g ile kartrmaynz.
 Kilitli rotor akm:
Anma gerilimi altnda yol verme esnasnda ya da rotorun kilitli kalmas durumunda
hattan ekilen akmdr.
Kod Harfi (Code Letter):
Kilitli rotor durumunda ekilecek akm hakknda bilgi veren bir harftir. Kataloglarda
verilir.
Dizayn:
Asenkron motorun devir says-moment erisinin (d karakteristik) eklini gsteren
tasarm tipini gsterir harftir. Bu harf A, B, C ve D harflerinden biridir.

Dizayn A; devir says az deien ve en byk devrilme.momentine sahip motora

ilikin tasarm simgeler. Dier tasarmlardan en az %50 fazla yol verme akm eker,
kullanm azdr. zellikle enjeksiyon kalp uygulamalar iin uygundur.
Dizayn B; makul yol verme momenti, orta deerde yol verme akm ve bir ok
endstriyel uygulamada iyi performans sergileyen standart bir endstriyel motoru
simgeler.
Dizayn C; byk yol verme momentlerinin ihtiya hissedildii mekanik ykler ile
kullanlan, byk yol verme momentli motoru simgeler.
Dizayn D; zellikle daha byk yol verme momentlerine ihtiya hissedilen
uygulamalarda kullanlr. Bu tasarmdaki motorlar yol verme de yksek moment
salamakla beraber, yklenmeyle devir saylar fazla deien motorlardr. Dizayn D
motorlarn tam ykteki devir saylar dktr ve verimleri daha dktr. zellikle
dk devirli kesme presleri yada asansr gibi, yksek yol verme momentleri ihtiya
duyulabilecek uygulamalar iin uygundur. Bu snf, momentin verime gre daha fazla
nem arz ettii uygulamalarda tercih edilir.
 Asenkron motorun tasarm tipine gre devir says-moment
erisi (d karakteristik)
 Verim (Efficiency):
Giriteki elektrik gcnn, hangi oranda milden mekanik g olarak
ktn belirtir.
ereve Bykl (Frame Size):
Motorlar, aynen giysilerdeki beden standard gibi, kullanlan yere
uyacak ekilde standart byklklerde imal edilirler. Bu konuda
eitli standartlar vardr (NEMA, IEC, DIN). zellikle bir motorun
yerine baka bir motor taklacak ise uygunluk iin ereve
bykl gz nne alnmaldr. rnein ayn ereve
byklndeki motorlarn; montaj ayaklar, mil ykseklii gibi
nemli boyutlar uyuur.
Frekans:
Motorun almas tasarlanan ebeke frekansdr. Dnyada yaygn
kullanlan frekanslar 50 ve 60 Hzdir.
Tam yk hz:
Anma geriliminde beslenmi motorun anma yk momenti ile
yklenmesi durumunda mildeki devir/dakika cinsinden hz belirtir.
Devir/dakika birimi ou kez ngilizce ksaltmas ile verilir (rpm).
 Yaltm Snf Msaade edilen en
Yaltm Snf (Insulation byk yzey
scakl
Class): (Santigrad
Derece)

Yaltm snf, motorda A Class 105

kullanlm yaltm
maddelerinin scaklk ile E Class 120

yalanmas hakknda bir

lttr. ngrlen en B Class 130

byk yzey scakln

verir. Motorlarda kullanlan F Class 155

balca yaltm snflar:

H Class 180
 Kutup Says (Poles) ve senkron hz:
Statordaki sargnn tasarm ile ilgili olup her zaman ift bir saydr:
2, 4, 6, 8, 10 vb deerler alr.
Uygulanan frekans ve kutup saysnn fonksiyonu olarak dner alan
hz (senkron hz) oluur:
60 f 1
ns = [rpm ]
p
Burada p; ift kutup says olup, 4 kutuplu bir statorda 2 deerini alr.
Mildeki devir says senkron devir saysndan %2-6 daha kktr.
Kutup Says Senkron Hz
(2p)
50Hz 60 Hz
2 3000 3600
4 1500 1800
6 1000 1200
8 750 900
10 600 720
 G Faktr (PF: Power Factor):
ebekeden ekilen aktif gcn, grnr gce orandr (PF=P/S).
Servis Faktr (SF: Service Factor):
Servis faktr bir motorun ne kadar ar yklenebilecei hakknda
bilgi verir. Servis faktr 1.15 olan bir motor ksa sreli olarak etiket
k gcnn %15 fazlas ile yklenilebilir.
Kayma (s: Slip):
Mil hznn senkron hzdan ne kadar farkl olduunu bal olarak
belirtir. Senkron devir says 1500rpm olan bir motor s=0.05te
alyor ise mil devir says;
n=(1-0.05)x1500=1425rpm olacaktr.
Scaklk:
evre Scakl (Ambient Temperature): Motorun alt ortam
iin n grlen maksimum scaklktr. Standart motorlar iin
ngrlen evre scakl 40 santigrad derecedir. Gemi makine
daireleri ve kazan daireleri gibi scak ortamlarda bu parametreye
dikkat edilmelidir.
Scaklk art (Temperature Rise): Motor sarglarnn
altrlmam durumdaki scaklndan, tam ykl srekli alma
artlar arasnda msaade edilir sarg scakl deiim araldr.
 Grev Sresi Oran (Duty Time Ratio):
Grev sresi oranna gre asenkron motorlar farkl ereve
byklklerinde olabilirler. Standart grev sresi oran
tanmlar aada verilmitir:
S1: Srekli alma grevleri iin.
S2: Ksa srevli grevler iin.
S3: Makul yolverme sresi ve kesikli alma iin.
S4: Uzun yolverme sreleri ve kesikli alma iin.
S6: Periyodik ilerde srekli iletim iin. Birbirine e deer
aralkl uzun sreli grevler iin.
S7: S6 zelliklerine ilave olarak elektriksel frenleme ilerinin
olduu grevler iin.
S8: Yk momenti ve hzn deiiklik gsterdii srekli
periyodik iler iin.
S9: Yk momenti ve hzn deiiklik gsterdii periyodik
olmayan iler iin
 Ortam Koruma Snf (Protection Type):
IP54: Hava artlarndan etkilenmez
IP55: Su serpintisine korumal
IP56: Yksek basnl su serpintisine korumal
IP65: Su serpintisi ve toza kar tam korumal
IP66: Basnl su serpintisi ve toza kar tam korumal
IP67: Suya dalmaya kar korumal
Ayrca patlayc, yanc ortamlar iin de gelitirilmi
farkl standartta motorlar bulunmaktadr.