Professional Documents
Culture Documents
BI BO CO TIU LUN MN
X L NC THI
TI: Tim nng s dng cng ngh thm
thc vt trong x l nc thi Vit Nam
I. T VN .
II. GII THIU KHI QUT V THM THC VT S DNG
CHO MC CH X L NC THI.
II.1 Cnh ng ti.
II.2 Bi lc sinh hc.
II.3 H sinh vt.
III. MT S THC VT IN HNH.
III.1 c im v hiu qu ca mt s thc vt.
1) C Vetiver
2) Lau, sy
3) Lc bnh
4) Ng
5) To
III.2 So snh kh nng lm sch ca c Vetiver, to v lc bnh.
IV. TIM NNG.
1) Phn tch kh nng ng dng da trn cc yu t c bn.
2) Mt s v d cho thy ng dng ca thm thc vt trong x l
NT.
3) a ra mt s trung tm nhn ging hin c Vit Nam.
V. KT LUN, KI
X L NC THI Trang 3
DANH SCH NHM 10
1. L Hong V
2. Nguyn Cng Qun
3. Nguyn Th Kim Phng
4. Phan Th Phng Lm ( Trng nhm)
5. Nguyn Th Tm
6. Nguyn Quang Tn
7. V Th Tho
8. Trn Vn Thin
9. Trn c Thip
10. Nguyn Th Thu Ngn
4
GV: NGUYN TH NGC THANH NHM 10
I. T VN .
Cng ngh x l (XL) nc thi ngy cng i su vo p dng cng
ngh sinh hc, v cc bin php sinh hc cng chng minh hiu qu x l
khng km g nhng bin php x l khc.
X l nc thi bng cng ngh sinh hc (CNSH) p ng mc ch a
dng thi vo vng tun hon t nhin ca vt cht, cht thi c x l
v phn hy theo chu trnh sinh hc t nhin.
Kt qu: cc cht thi c chuyn ha hon ton thnh dng thi sch
( tiu chun). Con ngi khng tc ng trc tip cc bin php l ha vo
quy trnh khp kn. Do lng nc thi sau khi x l c a vo t nhin
sch hn m khng b bin i thnh phn, tnh cht.
Vi cng ngh tin tin, hin i, i hi yu cu k thut cao nn vic ng
dng CNSH trong XL ang cn hn ch i vi c s sn xut c quy m nh.
Vi l do trn c mt s gii php x l khng ch em li hiu qu cao m
cn gp phn lm gim chi ph u t v ang c nhn rng, trong c
cng ngh s dng thm thc vt x l nc thi. Sau y nhm chng ti
xin c trnh by c th hn v phng php ny cng nh tim nng ca
phng php ny Vit Nam.
II. GII THIU KHI QUT V THM THC VT S DNG CHO
MC CH XLNT.
II.1 CNH NG TI. (L Anh Tun,H Cn Th)
II.1.1 Mc ch:
Ti bn cy, x l nc thi sinh hot, cng nghip cha nhiu cht hu c
khng cha cht c v vi sinh vt gy bnh.
II.1.2 Phn loi.
Cnh ng ti cng cng: l nhng mnh t c san phng hoc to
dc khng ng k v c ngn cch to thnh cc v cc b t. Nc thi
phn b vo cc bng mng li phn phi gm: mng chnh, mng phn
phi v h thng ti trong cc .
Cnh ng ti nng nghip: nc thi c s l s b qua song chn
rc, b lng ct, b lng c s dng nh ngun phn bn ti ln cc cnh
ng nng nghip.
II.1.3 Nguyn tc .
X l nc thi bng cnh ng ti l vic ti nc thi ln b mt ca
mt cnh ng vi lu lng tnh ton t c mt mc x l no
thng qua qu trnh l, ha v sinh hc t nhin ca h t - nc - thc vt
ca h thng.
X L NC THI Trang 5
Hnh 1: S cnh ng ti
1. Mng chnh v mng phn phi; 2. Mng, rnh phn phi trong cc ;
3. Mng tiu nc; 4. ng tiu nc; 5. ng i.
6
GV: NGUYN TH NGC THANH NHM 10
X L NC THI Trang 7
Hnh 2: M hnh x l nc thi bng lc chm qua t
8
GV: NGUYN TH NGC THANH NHM 10
X L NC THI Trang 9
II.2 Bi lc trng cy. (Constructed wetland):
C th phn loi bi lc trng cy thnh 2 nhm chnh:
Bi lc trng cy ngp nc (BLNN).
Bi lc trng cy dng chy ngm vi dng chy ngang hoc ng
(BLCN).
C th s dng cc vt liu lc khc nhau trong bi lc trng cy. Thc
vt trng trong bi lc thng l cc loi thc vt thy sinh vi cc c im
nh thn tho, thn xp, r chm, ni trn mt nc, ngp hn trong nc hay
trng trong nc nhng thn cy nh ln trn mt nc
10
GV: NGUYN TH NGC THANH NHM 10
X L NC THI Trang 11
C Vetiver sinh sn v tnh t r, n n hoa nhng khng c ht, do
khng c c tnh xm ln hoc mc lan trn.
Trng c vetiver cng c th to ra mi trng sng t nhin hoang d:
* Ti Australia, loi chim hoa mai thng lm t trn nhng l c vetiver
trng thnh bi nhng chic l dy v cao ny s bo v t ca chng trc
nhng trn gi v chim sn mi.
* Nhiu loi chim khc, c bit l thy iu, b hp dn bi s ch che t
nhng lung c vetiver, c bit khi chng c trng quanh ao h.
Nhng c tnh c bit gip c Vetiver c kh nng kim sot
nhim
- D dng hp thu nhng dng cht ha tan v kim loi nng trong ngun
nc nhim.
- Chu c mc nhim cao.
- Chu c ha cht dit cy c v cn trng.
- Khi c trng gn nhau, nhng l c vetiver s to thnh lung dy c,
nhng vng nc su v dng chy mnh, chng to sc cn, lm gim vn tc
chy, chng c hin tng xi mn, ra tri.
- Chng li cn trng, dch bnh v ha hon. C vetiver khng lm cho cn
trng v dch bnh, cng khng lm ni c tr cho nhng loi cn trng c th
tn cng h thc vt ln cn.
- Nhng nghin cu v cn lng ng v dng chy khu vc nhit i
Queensland ch ra rng, nhn chung, hn 95% lng ni-t v pht-pho dn mt
i trong cc dng chy qua tng giai on. Do , cha kha trong vic kim
sot nhim bi ha cht nng nghip l gi chng li u ngun. C
Vetiver c nh gi l gii php hiu qu vi chi ph thp trong vic gi li
v loi b nhng tp cht, c bit l thuc tr su (cha 90% Chlopyrifos).
Th d nh Trung Quc, nhng hng ro c Vetiver l cng c hu hiu
kim sot hin tng tp trung dng cht cho t nng nghip, c bit l v
ni-t v pht-pho, khi chng c cun i theo cc dng chy.
- C vetiver c p dng thnh cng trn hn 100 quc gia nhm mc ch
bo v mi trng, c bit l trong vn gii quyt tnh trng nhim ngun
nc.
- Theo gio s Paul Trng, Gim c v i din khu vc chu - Thi Bnh
Dng thuc Trung tm Nghin cu c vetiver quc t, nh c b r pht trin
su v dy c, h c vetiver c kh nng hp thu cc c t trong nc v t
nh kim loi nng, ha cht bo v thc vt... Do vy, c th s dng h c
vetiver x l cc vng t v nc b nhim.
12
GV: NGUYN TH NGC THANH NHM 10
b) Hiu qu x l.
Vi cng trnh nghin cu ca cc tc gi l Nguyn Minh Tr, Nguyn Duy
Chinh, Nguyn Vit Thng - Trng i hc Khoa hc Hu, kt qu thu c
nh sau:
Hm lng oxy ha tan (DO) sau x l bng c Vetiver tng t 2,95mg/l
n 4,93mg/l trong 12 ngy, hiu sut t ti 67,12%.
Nhu cu oxy ha hc (COD) li gim ng k, t 420 mg/l xung cn
120 mg/lit sau 12 ngy x l v gim 1,92 ln so vi trckhi x l.
Hm lng Ni t cng gim 1,94 ln, hm lng P cng gim 2,503 ln
so vi trc khi x l.
Ngun nc sau khi x l c gi tr cc thng s k thut hu ht t
TCVN 5945 - 2005 loi B.
2) Cy sy .
a) c im.
- Loi sy c chn x l nc thi c tn khoa hc l Phragmites
communis.
- Sy l loi cy c th sng trong nhng iu kin thi tit khc nghit nht.
H sinh vt xung quanh r ca chng v cng phong ph, c th phn hu cht
hu c v hp th kim loi nng trong nhiu loi nc thi khc nhau, nh cc
loi nc thi lng ngh. Cc cnh ng sy c th x l c nhiu loi nc
thi c cht c hi khc nhau v nng nhim ln. Cy sy c thn dy v
X L NC THI Trang 13
c th cao ti 4m sau 5 nm. R cy sy c kh nng lm tng lng xy trong
b ct v bo m kh nng chy qua ct.
- H thng x l nc thi bng cy sy da trn nguyn tc sinh hc. Nc
thi sinh hot v y t c dn cho chy vo mt b ct trng cy sy. Nc
bn s c thm qua r, ti y, h vi khun trong b r cy s hot ng v
tiu ho hoc phn hu cc tp cht trong nc thi. Sau , nc tip tc thm
qua cc lp vt liu lc ri chy xung nhng ng thot nm pha di y b
v thi ra t nhin.
- H thng x l nc thi bng cy sy bao gm b ct c y v mt bn
c ph mt lp nha chng thm chng nc thi r r xung h thng
nc ngm. Bn ngoi b ct c hng ro bao quanh chng s xm nhp ca
ngi v cc loi ng vt khc.
b) Hiu qu x l
Hiu qu x l nc thi sinh hot (vi cc thng s nh amoni, nitrat,
phospht, BOD5, COD, colifom) t t l phn hu 92-95%.
Cn i vi nc thi cng nghip c cha kim loi th hiu qu x l
COD, BOD5, crom, ng, nhm, st, ch, km t 90-100%.
Nc sau x l t tiu chun loi B. pH v cc ch s sinh ho n
nh cho php vi sinh vt hot ng bnh thng, ring cht rn l lng t loi
A (50mg/l).
Theo kt qu nghin cu c cng b trn Tp ch sinh hc s 2/201,
Sy pht trin kh tt ngay c khi c b sung lng nc thi cha kim loi
nng. V sau khong 7 thng, sy pht trin u th hn hn trong ton b h
thng t ngp nc.
3) Lc bnh.
a) c im.
- Bo ty (danh php khoa hc: Eichhornia crassipes Solms) cn c gi l
lc bnh, lc bnh, hay bo Nht Bn l mt loi thc vt thu sinh, thn tho,
sng ni theo dng nc, thuc v chi Eichhornia ca h H Bo ty
(Pontederiaceae).
- Cy lc bnh tng trng lin tc trong nm vi tim nng sinh sn ln. Lc
bnh tng trng nhanh nht trong nhit nc t 28 n 30 0 C v ngng tng
trng khi nhit nc ln ti 40 0C hoc di 100C (Lareo v Bressani,
1982). Loi cy thy sinh ny c th sinh sn bng c 2 hnh thc sinh sn v
tnh v hu tnh, nhng ch yu bng hnh thc v tnh. Qun th lc bnh c
th tng ln gp i trong vng 12 ngy (Nesic v Jovanovic, 2006).
b) Hiu qu x l.
Hiu sut x l nc thi ca lc bnh i vi c l 97,79%.
COD l 66,10%; Nit tng l 64,36%, phosphat tng l 42,54%.
4) Ng.
a) c im.
- Ng l cy thn tho, mc b, thn rng gin, di 20 - 30cm, c nhiu lng,
mi rt thm, l nhn, mc i, khng cung, hi m thn. Phn l gn thn
nh li, mp hi c rng ca tha. Hoa gn nh khng cung mc n c
14
GV: NGUYN TH NGC THANH NHM 10
X L NC THI Trang 15
u im ca x l nc thi cng nghip s dng To
Thch hp cho iu kin sinh trng khc nghit (pH, mui, vv .)
Loi b kim loi nng.
Hiu qu cao: c chng minh l phng php hiu qu loi b
BOD5, cc tc nhn gy bnh, pht pho v nit hn so vi qu trnh bn hot
tnh v cc qu trnh iu tr th cp khc (Green et al, 1996)
D x l.
Yu cu nng lng thp: qu trnh x l nc thi truyn thng
thng phi tn mt khon chi ph (chi ph nng lng) do hot ng ca h
thng sc c kh, sc kh cung cp oxy cho vi khun hiu kh tiu th cc
hp cht hu c trong nc thi, trong khi To x l nc thi th To li c
th cung cp oxy cho vi khun hiu kh. Sc kh l mt qu trnh tn km nng
lng, chim 45% - 75% ca tng chi ph nng lng ca nh my x l nc
thi. To c s dng tiu th cc cht dinh dng v cung cp Oxi cho
cc vi khun hiu kh thng qua qu trnh quang hp.
Gim s hnh thnh bn: Trong cc h thng x l nc thi thng
thng, mc ch l gim thiu hoc loi b bn. Nc thi cng nghip
thng thng c x l bng cch s dng mt lot cc ho cht c hi
iu chnh pH, loi b bn, loi b mu sc v loi b mi. Vic s dng to x
l nc thi th bn vi sinh khi to l nhng nng lng c th c tip tc
x l lm nhin liu sinh hc hoc cc sn phm khc c gi tr nh phn
bn. Cng ngh ny trnh s dng ho cht v ton b qu trnh x l nc
thi c n gin ha Lm gim ng k vic hnh thnh bn.
16
GV: NGUYN TH NGC THANH NHM 10
X L NC THI Trang 17
- Kh hu : c im kh hu ca Vit Nam l nhit i m rt thch hp cho
rt nhiu loi thc vt pht trin. To iu kin thun li cho vic ng dng
thc vt x l nc thi do hn ch c s lng thc vt cht do su bnh
hoc khng thch nghi c do qu lnh hoc qu nng.
- Chi ph : Chi ph u t cho h thng x l vi s c mt ca thm thc vt
thp hn nhiu so vi cc h thng khc.
V d :
Gi cho mt cy c Vetiver dao ng t 250 350 ng. Mt h thng
x l vi din tch khong 400 m2 th cn khong 11 triu VND tin ging cy (
cha tnh cc chi ph khc )
Cch thc trng cng nh a vo x l ca h thng tng i d
dng, khng i hi ngi nhn vin trnh qu cao. Ngi k thut vin ch
cn c o to qua kha hc v cch trng cng nh cch chm sc th s c
th ng dng n vo cng vic ngay.
Vic chm sc h thc vt quan trng trong thi gian u v khi cy
mi pht trin cn c chm sc tt trnh hin tng cy b cht do thiu
cht dinh dng. Sau khi pht trin t yu cu c th phc v cho vic x
l nc thi th ta s khng phi chm sc nhiu na. Mt u tt nht ca
phng php ny l ta t phi tn cng cho vic sc ra thit b nh bn x l
bng PPSH, v hiu sut x l lun c duy tr.
- Thu sinh khi : Bn cnh vic x l c nc thi chng ta cn thu c
sinh khi ca cc thc vt ny
C Vetiver sau khi pht trin cao, ta c th ct bt phn l, c th lm
m ngh hoc lm l lp mi, lm cht t.
L bo ty t chun phi l nhng l bnh t, chiu di thn l t
khong 40cm tr nn. Sau khi ct bo v s b ht phn l, ch gi li phn
thn. Sau thn bo s c phi cho n khi kh kit nc, c c 1kg
bo kh s cn khong 9 n 12kg bo ti. Gi bn mt kg bo kh dao ng
t 6.000 - 7.000 ng. Nhng sn phm th cng m ngh t bo ty kh nh:
Ti, gi xch, ln, gh ngi, bn n nhng sn phm cao cp hn nh t hay
ging. Cc nc nhp khu ch yu l Trung Quc, Hn Quc, Nga, c ....
L c vetiver dng lm thc n cho gia sc, l ngun gi tr dinh dng
cao. Lp mi nh, s dng nh nguyn liu lm giy, lm dy thng, chiu, nn,
gi xch ... Khi phn ngn c vetiver thun thc t 52%, c th dng lm thc
n cho b sa, nga, d v nhiu loi ng vt khc do tnh cht d tiu ha.
Ngoi ra, ngi ta cn dng c vetiver lt rm cho gia sc.
Thn v l c vetiver c th dng lm lp thm thc vt ri ln lp t
mt quanh tn cy gi m cho cy v dit c di cng nh lt ri bo v t
di chung nui gia sc ... Thn, l cn dng lm vt liu nui trng nm rm
v phn xanh. Ngi ta cn dng thn l c vetiver lm vt liu nhi nm, lm
chi qut, lm cy cnh trang tr trong vn, trong nh ...
Tuy nhin chng ta cn phi lu mt s im sau trong vic s dng
thm thc vt x l nc thi : sau khi tham gia vo qu trnh ht cc cht
nhim trong nc thi cc cht nhim c tch t trong cc b phn
ca cy (t r cho ti l) sau mt thi gian th kh nng ht ca cy s gim
18
GV: NGUYN TH NGC THANH NHM 10
X L NC THI Trang 19
T chc cc t tuyn truyn, ph bin cc cng ngh mi
Nh my, x nghip, c s sn xut nghin cu, tm ra gii php, ging
cy thch hp cho tng loi nc thi
20
GV: NGUYN TH NGC THANH NHM 10
X L NC THI Trang 21