Cs Educacion Control Ambiental

Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional e Innovacin Educativa
Currculos de FP
Decreto 158/2012
Tcnico superior en educacin e control am-
biental
Pxina 1 de 96
ndice
Decreto 158/2012, do 5 de xullo, polo que se establece o currculo do ciclo formativo

de grao superior correspondente ao ttulo de tcnico superior en educacin e
control ambiental. .....................................................................................................5
CAPTULO I. Disposicins xerais........................................................................................... 7
Artigo 1.- Obxecto................................................................................................................. 7
CAPTULO II. Identificacin do ttulo, perfil profesional, contorno profesional e prospectiva do
ttulo no sector ou nos sectores .................................................................................... 7
Artigo 2.- Identificacin. ........................................................................................................ 7
Artigo 3.- Perfil profesional do ttulo. ..................................................................................... 8
Artigo 4.- Competencia xeral. ............................................................................................... 8
Artigo 5.- Competencias profesionais, persoais e sociais. .................................................... 8
Artigo 6.- Relacin de cualificacins e unidades de competencia do Catlogo Nacional de
Cualificacins Profesionais includas no ttulo............................................................... 9
Artigo 7.- Contorno profesional. .......................................................................................... 10
Artigo 8.- Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores. ................................................. 10
CAPTULO III. Ensinanzas do ciclo formativo e parmetros bsicos de contexto ................ 11
Artigo 9.- Obxectivos xerais. ............................................................................................... 11
Artigo 10.- Mdulos profesionais. ....................................................................................... 13
Artigo 11.- Espazos e equipamentos. ................................................................................. 13
Artigo 12.- Profesorado....................................................................................................... 14
CAPTULO IV. Accesos e vinculacin a outros estudos, e correspondencia de mdulos
profesionais coas unidades de competencia............................................................... 15
Artigo 13.- Preferencias para o acceso a este ciclo formativo en relacin coas modalidades
e as materias de bacharelato cursadas. ..................................................................... 15
Artigo 14.- Acceso e vinculacin a outros estudos.............................................................. 15
Artigo 15.- Validacins e exencins. ................................................................................... 15
Artigo 16.- Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia para
a sa acreditacin, validacin ou exencin. ................................................................ 16
CAPTULO V. Organizacin da imparticin.......................................................................... 16
Artigo 17.- Distribucin horaria. .......................................................................................... 16
Artigo 18.- Unidades formativas.......................................................................................... 16
Artigo 19.- Mdulo de proxecto........................................................................................... 16
Disposicins adicionais........................................................................................................ 17
Primeira.- Oferta nas modalidades semipresencial e a distancia deste ttulo. ...................... 17
Segunda.- Titulacins equivalentes e vinculacin coas capacitacins profesionais. ............ 17
Terceira.- Regulacin do exercicio da profesin. ................................................................. 17
Cuarta.- Accesibilidade universal nas ensinanzas deste ttulo. ............................................ 17
Quinta.- Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas reguladas neste
decreto. ...................................................................................................................... 18
Sexta.- Desenvolvemento do currculo................................................................................. 18
Disposicin derrogatoria ...................................................................................................... 18
nica.- Derrogacin de normas. .......................................................................................... 18
Disposicins derradeiras...................................................................................................... 18
Primeira.- Implantacin das ensinanzas recollidas neste decreto. ....................................... 18
Pxina 2 de 96
Segunda.- Desenvolvemento normativo. ............................................................................. 18
Terceira.- Entrada en vigor. ................................................................................................. 19
1. Anexo I. Mdulos profesionais ..............................................................................20
1.1 Mdulo profesional: habilidades sociais...................................................................... 20
1.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .......................................................................................20
1.1.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................22
1.1.3 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................23
1.2 Mdulo profesional: estrutura e dinmica do ambiente ............................................... 25
1.2.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................27
1.3 Mdulo profesional: medio natural .............................................................................. 30
1.3.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................32
1.4 Mdulo profesional: actividades humanas e problemtica ambiental .......................... 37
1.4.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................38
1.5 Mdulo profesional: xestin ambiental ........................................................................ 42
1.5.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................44
1.6 Mdulo profesional: mtodos e produtos cartogrficos ............................................... 48
1.6.1 Unidade formativa 1: fontes de informacin e documentacin cartogrfica.....................................................48
1.6.2 Unidade formativa 2: percorridos, itinerarios e mtodos de orientacin ..........................................................49
1.7 Mdulo profesional: tcnicas de educacin ambiental ................................................ 53
1.7.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................54
1.8 Mdulo profesional: programas de educacin ambiental ............................................ 57
1.8.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................58
1.9 Mdulo profesional: actividades de uso pblico .......................................................... 62
1.9.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................64
1.10 Mdulo profesional: desenvolvemento no medio ........................................................ 68
1.10.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................69
1.11 Mdulo profesional: proxecto de educacin e control ambiental ................................. 72
1.12 Mdulo profesional: formacin e orientacin laboral ................................................... 75
1.12.1 Unidade formativa 1: prevencin de riscos laborais.........................................................................................75
Pxina 3 de 96
1.12.2 Unidade formativa 2: equipos de traballo, dereito do traballo e da seguridade social, e procura de emprego77
1.13 Mdulo profesional: empresa e iniciativa emprendedora ............................................ 82
1.13.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................84
1.14 Mdulo profesional: formacin en centros de traballo ................................................. 87
2. Anexo II ....................................................................................................................90
3. Anexo III ...................................................................................................................92
4. Anexo IV ...................................................................................................................94
5. Anexo V ....................................................................................................................95
6. Anexo VI ...................................................................................................................96
Pxina 4 de 96
Decreto 158/2012, do 5 de xullo, polo que se establece o currculo do ciclo formati-
vo de grao superior correspondente ao ttulo de tcnico superior en educacin e
control ambiental.
O Estatuto de Autonoma de Galicia, no seu artigo 31, determina que compe-

tencia plena da Comunidade Autnoma de Galicia a regulacin e a administracin
do ensino en toda a sa extensin, nos seus niveis e graos, nas sas modalidades
e especialidades, sen prexuzo do disposto no artigo 27 da Constitucin e nas leis
orgnicas que, conforme o punto primeiro do seu artigo 81, a desenvolvan.
A Lei orgnica 5/2002, do 19 de xuo, das cualificacins e da formacin profe-
sional, ten por obxecto a ordenacin dun sistema integral de formacin profesional,
cualificacins e acreditacin que responda con eficacia e transparencia s deman-
das sociais e econmicas a travs das modalidades formativas.
A devandita lei establece que a Administracin xeral do Estado, de conformidade
co que se dispn no artigo 149.1, 30 e 7 da Constitucin espaola, e logo da
consulta ao Consello Xeral de Formacin Profesional, determinar os ttulos de
formacin profesional e os certificados de profesionalidade que constituirn as
ofertas de formacin profesional referidas ao Catlogo Nacional de Cualificacins
Profesionais, creado polo Real decreto 1128/2003, do 5 de setembro, e modificado
polo Real decreto 1416/2005, do 25 de novembro, cuxos contidos podern ampliar
as administracins educativas no mbito das sas competencias.
Establece as mesmo que os ttulos de formacin profesional e os certificados de
profesionalidade tern carcter oficial e validez en todo o territorio do Estado e se-
rn expedidos polas administracins competentes, a educativa e a laboral respec-
tivamente.
A Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, establece no seu captulo III
do ttulo preliminar que se entende por currculo o conxunto de obxectivos, compe-
tencias bsicas, contidos, mtodos pedagxicos e criterios de avaliacin de cada
unha das ensinanzas reguladas pola citada lei.
No seu captulo V do ttulo I establece as directrices xerais da formacin profe-
sional inicial e dispn que o Goberno, logo da consulta s comunidades autno-
mas, establecer as titulacins correspondentes aos estudos de formacin profe-
sional, as como os aspectos bsicos do currculo de cada unha delas.
A Lei 2/2011, do 4 de marzo, de economa sustentable, e a Lei orgnica 4/2011,
do 11 de marzo, complementaria da lei de economa sustentable, introducen modi-
ficacins na Lei orgnica 5/2002, do 19 de xuo, e na Lei orgnica 2/2006, do 3 de
maio, no marco legal das ensinanzas de formacin profesional, que pretenden, en-
tre outros aspectos, adecuar a oferta formativa s demandas dos sectores produti-
vos.
O Real decreto 1147/2011, do 29 de xullo, polo que se establece a ordenacin
xeral da formacin profesional do sistema educativo, que substite o Real decreto
1538/2006, do 15 de decembro, estableceu no seu artigo 9 a estrutura dos ttulos
de formacin profesional, tomando como base o Catlogo Nacional de Cualifica-
cins Profesionais, as directrices fixadas pola Unin Europea e outros aspectos de
interese social.
Pxina 5 de 96
No seu artigo 8, dedicado definicin do currculo polas administracins educa-
tivas en desenvolvemento do artigo 6 da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de
educacin, establece que as administracins educativas, no mbito das sas com-
petencias, establecern os currculos correspondentes ampliando e contextuali-
zando os contidos dos ttulos realidade socioeconmica do territorio da sa com-
petencia, e respectando o seu perfil profesional.
O Decreto 114/2010, do 1 de xullo, polo que se establece a ordenacin xeral da
formacin profesional do sistema educativo de Galicia, determina nos seus captu-
los III e IV, dedicados ao currculo e a organizacin das ensinanzas, a estrutura
que deben seguir os currculos e os mdulos profesionais dos ciclos formativos na
comunidade autnoma de Galicia.
Publicado o Real decreto 384/2011, do 18 de marzo, polo que se establece o t-
tulo de tcnico superior en educacin e control ambiental, e se fixan as sas ensi-
nanzas mnimas, e de acordo co seu artigo 10.2, correspndelle Consellera de
Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria establecer o currculo correspon-
dente no mbito da comunidade autnoma de Galicia.
Consonte o anterior, este decreto desenvolve o currculo do ciclo formativo de
formacin profesional de tcnico superior en educacin e control ambiental. Este
currculo adapta a nova titulacin ao campo profesional e de traballo da realidade
socioeconmica galega e s necesidades de cualificacin do sector produtivo can-
to a especializacin e polivalencia, e posibilita unha insercin laboral inmediata e
unha proxeccin profesional futura.
Para estes efectos, e de acordo co establecido no citado Decreto 114/2010, do 1
de xullo de 2010, determnase a identificacin do ttulo, o seu perfil profesional, o
contorno profesional, a prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores, as ensinan-
zas do ciclo formativo, a correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades
de competencia para a sa acreditacin, validacin ou exencin, as como os pa-
rmetros do contexto formativo para cada mdulo profesional no que se refire a
espazos, equipamentos, titulacins e especialidades do profesorado, e as sas
equivalencias para efectos de docencia.
As mesmo, determnanse os accesos a outros estudos, as modalidades e as
materias de bacharelato que facilitan a conexin co ciclo formativo, as validacins,
exencins e equivalencias, e a informacin sobre os requisitos necesarios segundo
a lexislacin vixente para o exercicio profesional, cando proceda.
O currculo que se establece neste decreto desenvlvese tendo en conta o perfil
profesional do ttulo a travs dos obxectivos xerais que o alumnado debe alcanzar
ao finalizar o ciclo formativo e os obxectivos propios de cada mdulo profesional,
expresados a travs dunha serie de resultados de aprendizaxe, entendidos como
as competencias que deben adquirir os alumnos e as alumnas nun contexto de
aprendizaxe, que lles han permitir conseguir os logros profesionais necesarios para
desenvolver as sas funcins con xito no mundo laboral.
Asociada a cada resultado de aprendizaxe establcese unha serie de contidos
de tipo conceptual, procedemental e actitudinal redactados de xeito integrado, que
han proporcionar o soporte de informacin e destreza precisos para lograr as com-
petencias profesionais, persoais e sociais propias do perfil do ttulo.
Pxina 6 de 96
Neste sentido, a inclusin do mdulo de formacin en centros de traballo posibili-
ta que o alumnado complete a formacin adquirida no centro educativo mediante a
realizacin dun conxunto de actividades de producin e/ou de servizos en situa-
cins reais de traballo no contorno produtivo do centro, de acordo coas esixencias
derivadas do Sistema Nacional de Cualificacins e Formacin Profesional.
O mdulo de proxecto que se incle neste ciclo formativo permitir integrar de
forma global os aspectos mis salientables das competencias profesionais, perso-
ais e sociais caractersticas do ttulo que se abordaron no resto dos mdulos profe-
sionais, con aspectos relativos ao exercicio profesional e xestin empresarial.
A formacin relativa prevencin de riscos laborais dentro do mdulo de forma-
cin e orientacin laboral aumenta a empregabilidade do alumnado que supere es-
tas ensinanzas e facilita a sa incorporacin ao mundo do traballo, ao capacitalo
para levar a cabo responsabilidades profesionais equivalentes s que precisan as
actividades de nivel bsico en prevencin de riscos laborais, establecidas no Real
decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba o regulamento dos servizos
de prevencin.
De acordo co artigo 10 do citado Decreto 114/2010, do 1 de xullo, establcese a
divisin de determinados mdulos profesionais en unidades formativas de menor
duracin, coa finalidade de facilitar a formacin ao longo da vida, respectando, en
todo caso, a necesaria coherencia da formacin asociada a cada unha delas.
De conformidade co exposto, por proposta do conselleiro de Cultura, Educacin
e Ordenacin Universitaria, no exercicio da facultade outorgada polo artigo 34 da
Lei 1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xunta e da sa Presidencia, modifica-
da polas Leis 11/1988, do 20 de outubro, 2/2007, do 28 de marzo e 12/2007, do 27
de xullo, conforme os ditames do Consello Galego de Formacin Profesional e do
Consello Escolar de Galicia, e logo de deliberacin do Consello da Xunta de Gali-
cia, na sa reunin do da cinco de xullo de dous mil doce,
DISPOO
CAPTULO I. Disposicins xerais
Artigo 1.- Obxecto.
Este decreto establece o currculo que ser de aplicacin na Comunidade Aut-

noma de Galicia para as ensinanzas de formacin profesional relativas ao ttulo de
tcnico superior en educacin e control ambiental, determinado polo Real decreto
384/2011, do 18 de marzo.
CAPTULO II. Identificacin do ttulo, perfil profesional, contorno profesional

e prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores
Artigo 2.- Identificacin.
O ttulo de tcnico superior en educacin e control ambiental identifcase polos

seguintes elementos:
Pxina 7 de 96
Denominacin: educacin e control ambiental.
Nivel: formacin profesional de grao superior.
Duracin: 2.000 horas.
Familia profesional: seguridade e ambiente.
Referente europeo: CINE 5b (Clasificacin Internacional Normalizada da
Educacin).
Artigo 3.- Perfil profesional do ttulo.
O perfil profesional do ttulo de tcnico superior en educacin e control ambiental

determnase pola sa competencia xeral, polas sas competencias profesionais,
persoais e sociais, as como pola relacin de cualificacins e, de ser o caso, uni-
dades de competencia do Catlogo Nacional de Cualificacins Profesionais inclu-
das no ttulo.
Artigo 4.- Competencia xeral.
A competencia xeral deste ttulo consiste en sensibilizar e educar a poboacin,

promovendo actitudes que contriban conservacin e a mellora do medio, infor-
mando sobre os seus valores e os problemas ambientais, capacitando para unha
correcta toma de decisins, deseando actividades para o seu coecemento e un
uso baseado en principios de sustentabilidade, as como realizar accins de xes-
tin ambiental para controlar e protexer o medio, aplicando a normativa.
Artigo 5.- Competencias profesionais, persoais e sociais.
As competencias profesionais, persoais e sociais deste ttulo son as que se rela-

cionan:
a) Compilar e seleccionar documentacin para difundir informacin ambiental.
b) Informar sobre o ambiente, utilizando as tcnicas de comunicacin apropia-
das.
c) Desear actividades de educacin ambiental.
d) Desenvolver programas e proxectos de educacin ambiental.
e) Avaliar o desenvolvemento de programas de educacin ambiental.
f) Guiar visitantes polo contorno, realizando operacins de interpretacin.
g) Resolver continxencias no percorrido por itinerarios, aplicando os protocolos
establecidos.
h) Caracterizar problemas ambientais e propor solucins sustentables para eles.
i) Xestionar actividades de uso pblico, aplicando criterios de compatibilidade
coa conservacin do contorno.
j) Realizar operacins de vixilancia e control en espazos naturais.
k) Promover os valores do patrimonio no medio natural, desenvolvendo activida-
Pxina 8 de 96
des de interpretacin.
l) Elaborar produtos cartogrficos para o desenvolvemento de actividades no
medio natural.
m) Realizar operacins de control dos hbitats dun contorno, e informar das s-
as alteracins.
n) Adaptarse s novas situacins laborais, mantendo actualizados os coece-
mentos cientficos, tcnicos e tecnolxicos relativos ao seu mbito profesional, xes-
tionando a sa formacin e os recursos existentes na aprendizaxe ao longo da vida
e utilizando as tecnoloxas da informacin e da comunicacin.
) Resolver situacins, problemas ou continxencias con iniciativa e autonoma
no mbito da sa competencia, con creatividade, innovacin e esprito de mellora
no traballo persoal e no dos membros do equipo.
o) Organizar e coordinar equipos de traballo con responsabilidade, supervisar o
seu desenvolvemento, manter relacins fludas e asumir o liderado, as como
achegar solucins aos conflitos grupais que se presenten.
p) Comunicarse con iguais, superiores, clientela e persoas baixo a sa respon-
sabilidade, utilizando vas eficaces de comunicacin, transmitindo a informacin ou
os coecementos adecuados, e respectando a autonoma e a competencia das
persoas que interveen no mbito do seu traballo.
q) Xerar mbitos seguros no desenvolvemento do seu traballo e no do seu equi-
po, supervisando e aplicando os procedementos de prevencin de riscos laborais e
ambientais, de acordo co establecido pola normativa e cos obxectivos da empresa.
r) Supervisar e aplicar procedementos de xestin de calidade e de accesibilidade
e deseo universais, nas actividades profesionais includas nos procesos de pro-
ducin ou prestacin de servizos.
s) Realizar a xestin bsica para a creacin e o funcionamento dunha pequena
empresa e ter iniciativa na sa actividade profesional, con sentido da responsabili-
dade social.
t) Exercer os seus dereitos e cumprir as obrigas derivadas da sa actividade pro-
fesional, de acordo co establecido na lexislacin, participando activamente na vida
econmica, social e cultural.
Artigo 6.- Relacin de cualificacins e unidades de competencia do Catlogo

Nacional de Cualificacins Profesionais includas no ttulo.
1. Cualificacins profesionais completas includas no ttulo:

Interpretacin e educacin ambiental, SEA252_3 (Real decreto 814/2007, do 22
de xuo), que abrangue as seguintes unidades de competencia:
UC0803_3: guiar grupos de persoas polo contorno e as sas representacins
para contribur sa sensibilizacin e sa capacitacin ambiental.
UC0804_3: informar sobre o ambiente e os seus valores.
UC0805_3 interpretar a influencia recproca das actividades humanas e o me-
Pxina 9 de 96
dio socionatural.
UC0806_3: desenvolver programas de educacin ambiental e facilitar proce-
sos educativos.
2. Cualificacins profesionais incompletas:
Control e proteccin do medio natural, SEA030_3 (Real decreto 295/2004, do 20
de febreiro):
UC0083_3: controlar e vixiar os espazos naturais e o seu uso pblico.
UC0085_3: controlar o aproveitamento dos recursos cinexticos e pisccolas.
Artigo 7.- Contorno profesional.
1. As persoas que obtean este ttulo han exercer a sa actividade en calquera

organizacin de carcter pblico ou privado, que tea como obxecto o control am-
biental e os seus recursos, o desenvolvemento de programas de educacin am-
biental (informacin, comunicacin, formacin, interpretacin e participacin), a re-
alizacin de actividades de gua-intrprete e acompaamento polo contorno, ou a
xestin ambiental.
2. As ocupacins e os postos de traballo mis salientables son os seguintes:
Educador/ora ambiental.
Informador/ora ambiental.
Monitor/ora de educacin ambiental.
Documentalista ambiental.
Gua ambiental.
Programador/ora de actividades ambientais.
Monitor/ora de campaas ambientais.
Gua-intrprete do patrimonio natural.
Profesional do servizo de xestin ambiental.
Profesional do servizo de ambiente.
Tcnico/a en control de espazos naturais.
Monitor/ora da natureza.
Axente ambiental ou similar.
Monitor/ora de equipamentos ambientais.
Artigo 8.- Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores.
1. A transposicin das ltimas directivas europeas acerca da xestin de espazos

naturais vai potenciar a proteccin destes espazos, grazas a unha mellor delimita-
cin do solo forestal, a ordenacin do territorio e a planificacin das actuacins fo-
restais. Esta proteccin hase ver impulsada polo seu uso en funcins recreativas, o
que obriga a un maior control paisaxstico, potenciando non s a sa conservacin
Pxina 10 de 96
senn tamn a adaptacin das obras ao contorno natural.
2. Prevese un aumento de centros de educacin ambiental que ofrezan itinera-
rios preparados en que se desenvolvan actividades orientadas a facilitar o coe-
cemento dos ecosistemas, potenciar a observacin, a vivencia da natureza e o es-
tudo do medio natural, e fomentar actividades de convivencia, respecto mutuo e
conservacin do medio natural e social.
3. A aplicacin de novas tecnoloxas no sector da cartografa, como o uso de sis-
temas de informacin xeogrfica (SIX), fotos de satlite ou sistemas de localizacin
por sistemas de posicin global (GPS) nos espazos naturais, permiten facer inteli-
xible e manexable a informacin dispoible, e as crear itinerarios ou bancos de
datos sobre cartografa dixitalizada, con informacin sobre o estado do medio natu-
ral e do patrimonio.
4. Tamn se prev un aumento das empresas que implanten un sistema de xes-
tin ambiental, xa que ese sistema non s mellorar a relacin da empresa co am-
biente, senn que contribuir a mellorar a imaxe corporativa.
5. A aparicin de novas tcnicas de descontaminacin e novos sistemas de me-
dicin mis precisos fomentou a creacin dunha nova lexislacin mis esixente,
polo que haber un endurecemento das condicins nas declaracins de impacto
ambiental. Darase, xa que logo, un incremento das actividades de auditora, ins-
peccin e control ambiental, campo no que a Administracin tende a externalizar
os servizos a travs de empresas especializadas e acreditadas.
6. O incremento de centros educativos que se incorporan a redes para o desen-
volvemento sustentable, no mbito da Axenda 21 Local, precisa actividades educa-
tivas que reforcen a sa xestin ou, de ser o caso, faciliten a certificacin ambien-
tal.
CAPTULO III. Ensinanzas do ciclo formativo e parmetros bsicos de contex-

to
Artigo 9.- Obxectivos xerais.
Os obxectivos xerais deste ciclo formativo son os seguintes:

a) Identificar fontes documentais, seleccionando a informacin apropiada acti-
vidade que se vaia realizar, para compilar e difundir a informacin ambiental.
b) Identificar os principais factores que afectan o ambiente e as sas interac-
cins, e describir as alteracins que producen malas prcticas ambientais, para
informar sobre o ambiente.
c) Analizar os contextos de actuacin e as caractersticas do grupo e determinar
os obxectivos que se pretenda conseguir, para desear actividades de educacin
ambiental.
d) Interpretar programas e determinar a secuencia de actividades para planificar
a sa implantacin.
e) Organizar actividades, seleccionando os medios e o persoal adecuado para
executar o programa.
Pxina 11 de 96
f) Aplicar tcnicas e instrumentos de avaliacin, con interpretacin da informa-
cin recollida, para facer o seguimento e a avaliacin da aplicacin dos programas.
g) Valorar os rexistros de datos da avaliacin, identificando os logros e a sensibi-
lizacin conseguida na poboacin, para identificar as necesidades de mellora nos
programas de educacin ambiental.
h) Amosar as incidencias ambientais, identificando a problemtica presentada,
para informar sobre o estado do contorno.
i) Analizar os compoentes ambientais e patrimoniais, e identificar os de maior
interese desde o punto de vista cultural, paisaxstico e de conservacin, para inter-
pretar o patrimonio e os seus valores.
j) Analizar incidencias e seleccionar os protocolos de intervencin adecuados
para resolver continxencias.
k) Seleccionar accins alternativas, analizando o problema ambiental para pro-
por solucins sustentables.
l) Analizar actividades de uso pblico dun contorno, seleccionando os medios e
determinando as sas fases, para xestionar o seu desenvolvemento compatible
coa conservacin do contorno.
m) Seleccionar accins de vixilancia e control, aplicando estratexias e mecanis-
mos disuasorios do mal uso do medio natural, para realizar operacins de vixilan-
cia e control.
n) Analizar o patrimonio presente no medio natural, seleccionando tcnicas de
interpretacin, para promover a sa conservacin.
) Analizar fontes cartogrficas e medios informticos, e seleccionar os apropia-
dos para elaborar produtos cartogrficos relativos a unha actividade.
o) Analizar os parmetros de calidade dun hbitat e identificar as anomalas ob-
servadas na sa biodiversidade, para realizar operacins de control.
p) Analizar e utilizar os recursos e as oportunidades de aprendizaxe relaciona-
dos coa evolucin cientfica, tecnolxica e organizativa do sector, e as tecnoloxas
da informacin e a comunicacin, para manter o esprito de actualizacin e adap-
tarse a novas situacins laborais e persoais.
q) Desenvolver a creatividade e o esprito de innovacin, para responder aos re-
tos que se presenten nos procesos e na organizacin do traballo e da vida persoal.
r) Tomar decisins de xeito fundamentado, analizando as variables implicadas,
integrando saberes de distinto mbito e aceptando os riscos e a posibilidade de
equivocacin, para afrontar e resolver situacins, problemas ou continxencias.
s) Desenvolver tcnicas de liderado, motivacin, supervisin e comunicacin en
contextos de traballo en grupo, para facilitar a organizacin e a coordinacin de
equipos de traballo.
t) Aplicar estratexias e tcnicas de comunicacin, adaptndose aos contidos que
se vaian transmitir, finalidade e s caractersticas dos receptores, para asegurar
a eficacia nos procesos de comunicacin.
Pxina 12 de 96
u) Avaliar situacins de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental,
propondo e aplicando medidas de prevencin persoais e colectivas, de acordo coa
normativa aplicable nos procesos do traballo, para garantir contornos seguros.
v) Identificar e propor as accins profesionais necesarias para dar resposta
accesibilidade e ao deseo universais.
w) Identificar e aplicar parmetros de calidade nos traballos e nas actividades
realizadas no proceso de aprendizaxe, para valorar a cultura da avaliacin e da
calidade, e ser quen de supervisar e mellorar procedementos de xestin de calida-
de.
x) Utilizar procedementos relacionados coa cultura emprendedora, empresarial e
de iniciativa profesional, para realizar a xestin bsica dunha pequena empresa ou
emprender un traballo.
y) Recoecer os seus dereitos e deberes como axente activo na sociedade, ten-
do en conta o marco legal que regula as condicins sociais e laborais, para partici-
par na cidadana democrtica.
Artigo 10.- Mdulos profesionais.
Os mdulos profesionais deste ciclo formativo, que se desenvolven no anexo I

deste decreto, son os que se relacionan a continuacin:
MP0017. Habilidades sociais.
MP0785. Estrutura e dinmica do ambiente.
MP0786. Medio natural.
MP0787. Actividades humanas e problemtica ambiental.
MP0788. Xestin ambiental.
MP0789. Mtodos e produtos cartogrficos.
MP0790. Tcnicas de educacin ambiental.
MP0791. Programas de educacin ambiental.
MP0792. Actividades de uso pblico.
MP0793. Desenvolvemento no medio.
MP0794. Proxecto de educacin e control ambiental.
MP0795. Formacin e orientacin laboral.
MP0796. Empresa e iniciativa emprendedora.
MP0797. Formacin en centros de traballo.
Artigo 11.- Espazos e equipamentos.
1. Os espazos e os equipamentos mnimos necesarios para o desenvolvemento

das ensinanzas deste ciclo formativo son os establecidos no anexo II deste decre-
to.
Pxina 13 de 96
2. Os espazos formativos establecidos respectarn a normativa sobre preven-
cin de riscos laborais, a normativa sobre seguridade e sade no posto de traballo,
e cantas outras normas sexan de aplicacin.
3. Os espazos formativos establecidos poden ser ocupados por diferentes gru-
pos de alumnado que curse o mesmo ou outros ciclos formativos, ou etapas edu-
cativas.
4. Non cmpre que os espazos formativos identificados se diferencien mediante
pechamentos.
5. A cantidade e as caractersticas dos equipamentos que se inclen en cada
espazo deber estar en funcin do nmero de alumnos e alumnas, e han ser os
necesarios e suficientes para garantir a calidade do ensino e a adquisicin dos re-
sultados de aprendizaxe.
6. O equipamento dispor da instalacin necesaria para o seu correcto funcio-
namento, cumprir as normas de seguridade e prevencin de riscos, e cantas ou-
tras sexan de aplicacin, e respectaranse os espazos ou as superficies de seguri-
dade que esixan as mquinas en funcionamento.
Artigo 12.- Profesorado.
1. A docencia dos mdulos profesionais que constiten as ensinanzas deste ci-

clo formativo correspndelle ao profesorado do corpo de catedrticos e catedrti-
cas de ensino secundario, do corpo de profesorado de ensino secundario e do cor-
po de profesorado tcnico de formacin profesional, segundo proceda, das espe-
cialidades establecidas no anexo III A) deste decreto.
2. As titulacins requiridas para acceder aos corpos docentes citados son, con
carcter xeral, as establecidas no artigo 13 do Real decreto 276/2007, do 23 de
febreiro, polo que se aproba o regulamento de ingreso, accesos e adquisicin de
novas especialidades nos corpos docentes a que se refire a Lei orgnica 2/2006,
do 3 de maio, de educacin, e se regula o rxime transitorio de ingreso a que se
refire a disposicin transitoria decimo stima da devandita lei. As titulacins equiva-
lentes s anteriores para efectos de docencia, para as especialidades do profeso-
rado son as recollidas no anexo III B) deste decreto.
3. O profesorado especialista ter atribuda a competencia docente dos mdulos
profesionais especificados no anexo III ) deste decreto.
4. O profesorado especialista deber cumprir os requisitos xerais esixidos para o
ingreso na funcin pblica docente establecidos no artigo 12 do Real decreto
276/2007, do 23 de febreiro, polo que se aproba o regulamento de ingreso, acceso
e adquisicin de novas especialidades nos corpos docentes a que se refire a Lei
orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, e se regula o rxime transitorio de
ingreso a que se refire a disposicin transitoria dcimo stima da devandita lei.
5. Ademais, co fin de garantir que responda s necesidades dos procesos invo-
lucrados no mdulo profesional, cmpre acreditar no comezo de cada nomeamen-
to unha experiencia profesional recoecida no campo laboral correspondente, de-
bidamente actualizada, con polo menos dous anos de exercicio profesional nos
catro anos inmediatamente anteriores ao nomeamento.
Pxina 14 de 96
6. As titulacins requiridas para a imparticin dos mdulos profesionais que for-
men o ttulo, para o profesorado dos centros de titularidade privada ou de titulari-
dade pblica doutras administracins distintas das educativas, concrtanse no
anexo III C) deste decreto.
A Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria establecer un
procedemento de habilitacin para exercer a docencia, no que se esixir o cum-
primento dalgn dos seguintes requisitos:
Que as ensinanzas conducentes s titulacins citadas engloben os obxectivos
dos mdulos profesionais.
Que se acredite mediante certificacin unha experiencia laboral de, polo me-
nos, tres anos no sector vinculado familia profesional, realizando actividades
produtivas en empresas relacionadas implicitamente cos resultados de apren-
dizaxe.
CAPTULO IV. Accesos e vinculacin a outros estudos, e correspondencia de

mdulos profesionais coas unidades de competencia
Artigo 13.- Preferencias para o acceso a este ciclo formativo en relacin co-
as modalidades e as materias de bacharelato cursadas.
Ter preferencia para acceder a este ciclo formativo o alumnado que cursara a
modalidade de bacharelato de ciencias e tecnoloxa.
Artigo 14.- Acceso e vinculacin a outros estudos.
1. O ttulo de tcnico superior en educacin e control ambiental permite o acceso

directo para cursar calquera outro ciclo formativo de grao superior, nas condicins
de acceso que se establezan.
2. Este ttulo permite o acceso directo s ensinanzas conducentes aos ttulos
universitarios de grao nas condicins de admisin que se establezan.
3. Para os efectos de facilitar o rxime de validacins entre este ttulo e as ensi-
nanzas universitarias de grao, asgnanse 120 crditos ECTS distribudos entre os
mdulos profesionais deste ciclo formativo.
Artigo 15.- Validacins e exencins.
1. As persoas que tiveran superado o mdulo profesional de formacin e orien-

tacin laboral, ou o mdulo profesional de empresa e iniciativa emprendedora, en
calquera dos ciclos formativos correspondentes aos ttulos establecidos ao abeiro
da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, tern validados os devanditos
mdulos en calquera outro ciclo formativo establecido ao abeiro da mesma lei.
2. As persoas que obtiveran a acreditacin de todas as unidades de competen-
cia includas no ttulo, mediante o procedemento establecido no Real decreto
1224/2009, do 17 de xullo, de recoecemento das competencias profesionais ad-
quiridas por experiencia laboral, podern validar o mdulo de formacin e orienta-
Pxina 15 de 96
cin laboral sempre que:
Acrediten, polo menos, un ano de experiencia laboral.
Estean en posesin da acreditacin da formacin establecida para o desem-
peo das funcins de nivel bsico da actividade preventiva, expedida de acor-
do co disposto no Real decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba
o regulamento dos servizos de prevencin.
3. De acordo co establecido no artigo 39 do Real decreto 1147/2011, do 29 de
xullo, polo que se establece a ordenacin xeral da formacin profesional do siste-
ma educativo, poder determinarse a exencin total ou parcial do mdulo profesio-
nal de formacin en centros de traballo pola sa correspondencia coa experiencia
laboral, sempre que se acredite unha experiencia relacionada con este ciclo forma-
tivo nos termos previstos no devandito artigo.
Artigo 16.- Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de

competencia para a sa acreditacin, validacin ou exencin.
1. A correspondencia das unidades de competencia cos mdulos profesionais

que forman as ensinanzas deste ttulo para a sa validacin ou exencin queda
determinada no anexo IV A) deste decreto.
2. A correspondencia dos mdulos profesionais que forman as ensinanzas deste
ttulo coas unidades de competencia para a sa acreditacin queda determinada
no anexo IV B) deste decreto.
CAPTULO V. Organizacin da imparticin
Artigo 17.- Distribucin horaria.
Os mdulos profesionais deste ciclo formativo organizaranse polo rxime ordina-

rio segundo se establece no anexo V deste decreto.
Artigo 18.- Unidades formativas.
1. Consonte o artigo 10 do Decreto 114/2010, do 1 de xullo, polo que se estable-

ce a ordenacin xeral da formacin profesional no sistema educativo de Galicia, e
coa finalidade de facilitar a formacin ao longo da vida e servir de referente para a
sa imparticin, establcese no anexo VI a divisin de determinados mdulos pro-
fesionais en unidades formativas de menor duracin.
2. A Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria ha determinar
os efectos acadmicos da divisin dos mdulos profesionais en unidades formati-
vas.
Artigo 19.- Mdulo de proxecto.
1. O mdulo de proxecto includo no currculo deste ciclo formativo ten por finali-
dade a integracin efectiva dos aspectos mis salientables das competencias pro-
fesionais, persoais e sociais caractersticas do ttulo que se abordaron no resto dos
Pxina 16 de 96
mdulos profesionais, xunto con aspectos relativos ao exercicio profesional e
xestin empresarial. Organizarase sobre a base da titora individual e colectiva. A
atribucin docente ser a cargo do profesorado que imparta docencia no ciclo for-
mativo.
2. Desenvolverase logo da avaliacin positiva de todos os mdulos profesionais
de formacin no centro educativo, coincidindo coa realizacin dunha parte do m-
dulo profesional de formacin en centros de traballo e avaliarase unha vez cursado
este, co obxecto de posibilitar a incorporacin das competencias adquiridas nel.
Disposicins adicionais
Primeira.- Oferta nas modalidades semipresencial e a distancia deste ttulo.
A imparticin das ensinanzas dos mdulos profesionais deste ciclo formativo nas
modalidades semipresencial ou a distancia, que se ofrecern unicamente polo r-
xime para as persoas adultas, ha requirir a autorizacin previa da Consellera de
Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria, conforme o procedemento que se
estableza.
Segunda.- Titulacins equivalentes e vinculacin coas capacitacins profe-

sionais.
A formacin establecida neste decreto no mdulo profesional de formacin e

orientacin laboral capacita para levar a cabo responsabilidades profesionais equi-
valentes s que precisan as actividades de nivel bsico en prevencin de riscos
laborais, establecidas no Real decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se
aproba o regulamento dos servizos de prevencin.
Terceira.- Regulacin do exercicio da profesin.
Os elementos recollidos neste decreto non constiten regulacin do exercicio de

profesin titulada ningunha.
Cuarta.- Accesibilidade universal nas ensinanzas deste ttulo.
1. A Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria garantir que

o alumnado poida acceder e cursar este ciclo formativo nas condicins estableci-
das na disposicin derradeira dcima da Lei 51/2003, do 2 de decembro, de igual-
dade de oportunidades, non discriminacin e accesibilidade universal das persoas
con discapacidade.
2. As programacins didcticas que desenvolvan o currculo establecido neste
decreto debern ter en conta o principio de deseo universal. Para tal efecto, han
recoller as medidas necesarias co fin de que o alumnado poida conseguir a com-
petencia xeral do ttulo, expresada a travs das competencias profesionais, perso-
ais e sociais, as como os resultados de aprendizaxe de cada un dos mdulos pro-
fesionais.
Pxina 17 de 96
En calquera caso, estas medidas non podern afectar de forma significativa
consecucin dos resultados de aprendizaxe previstos para cada un dos mdulos
profesionais.
Quinta.- Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas

reguladas neste decreto.
A autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas deste ciclo

formativo esixir que desde o inicio do curso escolar se cumpran os requisitos de
profesorado, espazos e equipamentos regulados neste decreto.
Sexta.- Desenvolvemento do currculo.
1. O currculo establecido neste decreto require un posterior desenvolvemento a

travs das programacins didcticas elaboradas polo equipo docente do ciclo for-
mativo, consonte o establecido no artigo 34 do Decreto 114/2010, do 1 de xullo,
polo que se establece a ordenacin xeral da formacin profesional do sistema edu-
cativo de Galicia. Estas programacins concretarn e adaptarn o currculo ao con-
torno socioeconmico do centro, tomando como referencia o perfil profesional do
ciclo formativo a travs dos seus obxectivos xerais e dos resultados de aprendiza-
xe establecidos para cada mdulo profesional.
2. Os centros educativos desenvolvern este currculo de acordo co establecido
no artigo 9 do Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingismo no ensino
non universitario de Galicia.
Disposicin derrogatoria
nica.- Derrogacin de normas.
Queda derrogadas todas as disposicins de igual ou inferior rango que se opo-

an ao disposto neste decreto.
Disposicins derradeiras
Primeira.- Implantacin das ensinanzas recollidas neste decreto.
1. No curso 2012-2013 implantarase o primeiro curso polo rxime ordinario.

2. No curso 2013-2014 implantarase o segundo curso polo rxime ordinario.
3. No curso 2012-2013 implantaranse as ensinanzas reguladas neste decreto
polo rxime para as persoas adultas.
Segunda.- Desenvolvemento normativo.
1. Autorzase a persoa titular da Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin

Universitaria para ditar as disposicins que sexan necesarias para a execucin e o
desenvolvemento do establecido neste decreto.
Pxina 18 de 96
2. Autorzase a persoa titular da Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin
Universitaria a modificar o anexo II B), relativo a equipamentos, cando por razns
de obsolescencia ou actualizacin tecnolxica as se xustifique.
Terceira.- Entrada en vigor.
Este decreto entrar en vigor o da seguinte ao da sa publicacin no Diario Ofi-

cial de Galicia.
Santiago de Compostela, cinco de xullo de dous mil doce
Alberto Nez Feijo

Presidente
Jess Vzquez Abad

Conselleiro de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria
Pxina 19 de 96
1. Anexo I. Mdulos profesionais
1.1 Mdulo profesional: habilidades sociais
Equivalencia en crditos ECTS: 6.
Cdigo: MP0017.
Duracin: 123 horas.
1.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

RA1. Pon en prctica estratexias e tcnicas para favorecer a comunicacin e a relacin
social co seu contorno en relacin cos principios da intelixencia emocional e social.
CA1.1. Describronse os principios da intelixencia emocional e social.
CA1.2. Valorouse a importancia das habilidades sociais no desempeo do labor pro-
fesional.
CA1.3. Caracterizronse as etapas dun proceso comunicativo.
CA1.4. Identificronse os estilos de comunicacin, as sas vantaxes e as sas limita-
cins.
CA1.5. Valorouse a importancia do uso da comunicacin verbal e non verbal nas re-
lacins interpersoais.
CA1.6. Estableceuse unha eficaz comunicacin para asignar tarefas, recibir instru-
cins e intercambiar ideas ou informacin.
CA1.7. Utilizronse as habilidades sociais adecuadas situacin e atendendo di-
versidade cultural.
CA1.8. Demostrouse interese por non xulgar as persoas e respectar os seus elemen-
tos persoais diferenciadores: emocins, sentimentos e personalidade.
CA1.9. Demostrouse unha actitude positiva cara ao cambio e cara aprendizaxe a
partir de todo o que sucede.
CA1.10. Valorouse a importancia da autocrtica e da autoavaliacin no desenvolve-
mento de habilidades de relacin interpersoal e de comunicacin axeitadas.
RA2. Dinamiza o traballo do grupo aplicando as tcnicas adecuadas, e xustifica a sa
seleccin en funcin das caractersticas, a situacin e os obxectivos do grupo.
CA2.1. Describronse os elementos fundamentais dun grupo, a sa estrutura, a sa
dinmica e os factores que os poidan modificar.
CA2.2. Analizronse e seleccionronse as tcnicas de dinamizacin e funcionamen-
to de grupos.
CA2.3. Explicronse as vantaxes do traballo en equipo fronte ao individual.
CA2.4. Diferencironse os papeis que se poden dar nun grupo e as relacins entre
eles.
CA2.5. Identificronse as principais barreiras da comunicacin grupal.
CA2.6. Formulronse estratexias de actuacin para aproveitar a funcin de liderado
e os papeis na estrutura e no funcionamento do grupo.
CA2.7. Definiuse o reparto de tarefas como procedemento para o traballo en grupo.
CA2.8. Valorouse a importancia dunha actitude tolerante e de empata para conse-
guir a confianza do grupo.
Pxina 20 de 96
CA2.9. Logrouse un ambiente de traballo relaxado e cooperativo.
CA2.10. Respectronse as opinins diferentes da propia e os acordos de grupo.
RA3. Conduce reunins e analiza os xeitos ou estilos de intervencin e de organizacin
en funcin das caractersticas das persoas destinatarias e do contexto.
CA3.1. Describronse os tipos de reunin e as funcins.
CA3.2. Describronse as etapas do desenvolvemento dunha reunin.
CA3.3. Aplicronse as tcnicas de moderacin de reunins e xustificouse a sa apli-
cacin.
CA3.4. Demostrouse a importancia da capacidade de expor ideas de xeito claro e
conciso.
CA3.5. Describronse os factores de risco e a posibilidade de sabotaxe dunha reu-
nin, e xustificronse as estratexias de resolucin.
CA3.6. Valorouse a necesidade dunha informacin boa e diversa na convocatoria de
reunins.
CA3.7. Describiuse a importancia da motivacin e das estratexias empregadas, para
conseguir a participacin nas reunins.
CA3.8. Aplicronse tcnicas de recollida de informacin e de avaliacin dos resul-
tados dunha reunin.
CA3.9. Demostrronse actitudes de respecto e tolerancia na conducin de reunins.
RA4. Pon en prctica estratexias de xestin de conflitos e resolucin de problemas se-
leccionadas entre os modelos analizados en funcin das caractersticas do contexto.
CA4.1. Analizronse e identificronse as principais fontes de problemas e de confli-
tos grupais.
CA4.2. Describronse as principais tcnicas e estratexias para a xestin de conflitos.
CA4.3. Identificronse e describronse as estratexias mis axeitadas para a procura
de solucins e a resolucin de problemas.
CA4.4. Describronse as fases do proceso de toma de decisins.
CA4.5. Resolvronse problemas e conflitos aplicando os procedementos adecuados
a cada caso.
CA4.6. Respectronse as opinins das demais persoas respecto s vas de solucin
de problemas e conflitos.
CA4.7. Aplicronse correctamente tcnicas de mediacin e negociacin.
CA4.8. Tivronse en conta as persoas usuarias, independentemente da sa idade e da
sa condicin fsica e mental, no proceso de toma de decisins.
CA4.9. Planificouse a tarefa de toma de decisins e a avaliacin do proceso.
CA4.10. Valorouse a importancia do intercambio comunicativo na toma de deci-
sins.
RA5. Avala os procesos de grupo e a propia competencia social para o desenvolve-
mento das sas funcins profesionais, e identifica os aspectos susceptibles de mellora.
CA5.1. Seleccionronse os indicadores de avaliacin.
CA5.2. Aplicronse tcnicas sociomtricas e de investigacin social.
CA5.3. Autoavaliouse a situacin persoal e social de partida.
CA5.4. Deseronse instrumentos de recollida de informacin.
CA5.5. Rexistrronse os datos en soportes establecidos.
CA5.6. Interpretronse os datos recollidos.
CA5.7. Identificronse as situacins que cumpra mellorar.
Pxina 21 de 96
CA5.8. Marcronse as pautas de mellora.
CA5.9. Realizouse unha avaliacin derradeira do proceso traballado.
1.1.2 Contidos bsicos
BC1. Posta en prctica de estratexias e tcnicas que favorezan a relacin social e a co-
municacin
Relacins interpersoais e percepcin social.

Anlise dos factores que inflen na percepcin social e na formacin de impresins.
Estereotipos, prexuzos e discriminacin.
Habilidades sociais, competencia social e conceptos afns.
Anlise da relacin entre comunicacin e calidade de vida nos mbitos de intervencin.
Proceso de comunicacin. Comunicacin verbal e non verbal.
Valoracin comunicativa do contexto: facilitadores e obstculos na comunicacin.
Valoracin da importancia das actitudes na relacin de axuda.
Intelixencia emocional. Educacin emocional. Emocins e sentimentos.
Mecanismos de defensa.
Programas e tcnicas de comunicacin e habilidades sociais. Escoita activa, empata,
asertividade e autocontrol.
Intervencins en pblico: materiais de apoio.
BC2. Dinamizacin do traballo en grupo
Tipoloxa e caractersticas dos grupos. Desenvolvemento grupal.

Anlise da estrutura e dos procesos de grupos.
Tcnicas para a anlise de grupos.
Valoracin da importancia da comunicacin no desenvolvemento do grupo.
Comunicacin nos grupos. Estilos de comunicacin. Comunicacin verbal e xestual.
Outras linguaxes: icnica e audiovisual. Tecnoloxas da informacin e da comunica-
cin. Obstculos e barreiras. Cooperacin e competencia nos grupos.
Dinmicas de grupo. Fundamentos psicosociolxicos aplicados s dinmicas de grupo.
Equipo de traballo. Estratexias de traballo cooperativo. Organizacin e reparto de tare-
fas.
Deteccin e anlise de problemas no traballo en equipo.
Traballo individual e traballo en grupo.
A confianza no grupo.
Valoracin do papel da motivacin na dinmica grupal.
Toma de conciencia acerca da importancia de respectar as opinins non coincidentes
coa propia.
BC3. Conducin de reunins
A reunin como forma de traballo en grupo.

Pxina 22 de 96
Tipos de reunins e funcins.
Etapas no desenvolvemento dunha reunin: preparacin, inicio, desenvolvemento e fi-
nalizacin.
Tcnicas de moderacin de reunins.
Identificacin da tipoloxa das persoas participantes nunha reunin.
Anlise de factores que afectan ao comportamento dun grupo: boicot e colaboracin.
BC4. Posta en prctica de estratexias de xestin de conflitos e toma de decisins
Valoracin do conflito nas dinmicas grupais.

Anlise de tcnicas de resolucin de problemas.
Proceso de toma de decisins.
Xestin de conflitos grupais. Negociacin e mediacin.
Aplicacin das estratexias de resolucin de conflitos grupais.
Valoracin do papel do respecto e a tolerancia na resolucin de problemas e conflitos.
BC5. Avaliacin da competencia social e procesos de grupo
Recollida de datos: tcnicas.

Avaliacin da competencia social.
Avaliacin da estrutura e dos procesos grupais.
Aplicacin das tcnicas de investigacin social ao traballo con grupos.
Anlise de estratexias e instrumentos para o estudo de grupos.
Sociometra bsica.
Valoracin da autoavaliacin como estratexia para a mellora da competencia social.
1.1.3 Orientacins pedagxicas

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para que o alumnado adquirira as
habilidades sociais necesarias para desenvolver unha profesin de axuda e interactuar ade-
cuadamente nas sas relacins profesionais con outras persoas, adaptando o seu compor-
tamento s caractersticas destas e ao contexto.
Trtase dun mdulo nomeadamente procedemental e actitudinal, en que se d resposta
s funcins de intervencin ou execucin, e de avaliacin da competencia social do perso-
al profesional, tanto no relativo s relacins interpersoais como para a dinamizacin de
grupos ou a participacin neles desempeando diversos papeis. As mesmo, pretende dar
resposta funcin de xestin de conflitos.
A funcin de intervencin ou execucin abrangue a recollida de informacin acerca das
habilidades sociais que se posen e das que se carece, a organizacin da actuacin e a pre-
visin de continxencias, o establecemento, de ser o caso, de axudas tcnicas para a comu-
nicacin, e a posta en prctica das habilidades sociais adquiridas.
Pola sa banda, a funcin de avaliacin refrese ao control e o seguimento da propia
evolucin na adquisicin da competencia social necesaria para se relacionar axeitadamente
coas demais persoas no desempeo das sas funcins.
Finalmente, a funcin de xestin de conflitos fai referencia posta en marcha de todos
os mecanismos dispoibles para a sa solucin e supn mediacin e negociacin.
Pxina 23 de 96
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais b, c), h), i), j), l), n),
p), q), r) e s) do ciclo formativo, e as competencias b), c), f), g), i), k), n), ), o) e p).
As lias de actuacin no proceso de ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os ob-
xectivos do mdulo han versar sobre:
Seleccin e posta en prctica de estratexias que permitan o establecemento de rela-
cins de comunicacin e interpersoais adecuadas.
Dinamizacin e conducin de grupos, xestin eficaz dos conflitos e toma de deci-
sins.
Traballo en equipo, en pequeno e gran grupo.
Reflexin sobre as actitudes profesionais.
Avaliacin da competencia social profesional.
Pxina 24 de 96
1.2 Mdulo profesional: estrutura e dinmica do am-
biente
Cdigo: MP0785.
Duracin: 133 horas.

RA1. Clasifica os fundamentos da ecoloxa, para o que analiza as principais leis que os
sustentan.
CA1.1. Identificronse as partes principais da estrutura dun ecosistema.
CA1.2. Caracterizronse os principais tipos de ecosistemas.
CA1.3. Identificronse os principais factores ambientais.
CA1.4. Determinouse a produtividade primaria dun sistema ecolxico.
CA1.5. Identificronse as cadeas, as redes e os niveis trficos.
CA1.6. Determinouse a concentracin de substancias txicas nas cadeas trficas.
CA1.7. Identificronse os factores limitantes e o ambiente fsico.
CA1.8. Identificronse os pasos mis importantes no desenvolvemento e na evolu-
cin dun ecosistema.
RA2. Caracteriza as actividades humanas que inflen no ambiente, basendose en crite-
rios de sustentabilidade e equilibrio ambiental.
CA2.1. Clasificronse as principais actividades humanas que inflen no medio natu-
ral.
CA2.2. Identificronse as interaccins producidas entre os organismos e o medio.
CA2.3. Comparronse as caractersticas do hbitat estudado.
CA2.4. Identificouse o problema ambiental producido por actividades extractivas.
CA2.5. Identificouse o problema ambiental producido por actividades agrcolas e
gandeiras.
CA2.6. Identificronse os tipos de alteracins ambientais que se poidan producir.
RA3. Interpreta os factores que inflen no funcionamento dos ecosistemas terrestres,
areos e acuticos, en relacin co desenvolvemento dos procesos xeolxicos, meteoro-
lxicos e hidrolxicos.
CA3.1. Describronse os procesos de erosin producidos por fenmenos naturais.
CA3.2. Identificronse os axentes naturais e artificiais causantes da desertizacin.
CA3.3. Clasificronse os tipos de solo en funcin da sa composicin.
CA3.4. Identificronse os efectos dos meteoros nos medios natural e social.
CA3.5. Relacionronse os factores que inflen no cambio climtico co efecto inver-
nadoiro, coa chuvia cida e coas alteracins da capa de ozono.
CA3.6. Enuncironse os principais usos da auga como recurso esencial para a vida e
para o funcionamento dos ecosistemas.
CA3.7. Identificronse as normas de clasificacin da auga segundo o seu uso.
CA3.8. Caracterizronse as propiedades fisicoqumicas dunha mostra de solo.
CA3.9. Avaliouse a actividade biolxica dunha mostra de solo.
Pxina 25 de 96
RA4. Caracteriza os elementos abiticos que compoen o medio, en relacin coa sa
importancia no comportamento dos organismos.
CA4.1. Describronse os elementos abiticos que compoen o ambiente.
CA4.2. Identificronse as caractersticas fsicas ou qumicas que afectan os organis-
mos.
CA4.3. Clasificronse os mtodos principais de predicin meteorolxica.
CA4.4. Relacionouse a influencia da luz e a temperatura nos ecosistemas.
CA4.5. Relacionouse a influencia da humidade atmosfrica e as precipitacins na
distribucin dos seres vivos.
CA4.6. Relacionouse a influencia do vento na distribucin dos seres vivos.
CA4.7. Relacionouse a influencia da altitude e da latitude na adaptacin dos seres
vivos.
CA4.8. Identificronse as caractersticas fsicas da auga, o estado en que se atopa e a
composicin qumica.
CA4.9. Identificronse os factores do solo determinantes para a habitabilidade.
RA5. Caracteriza as relacins entre organismos dunha mesma especie e entre os de es-
pecies diferentes, e valora os efectos dos elementos biticos.
CA5.1. Describronse modelos de crecemento poboacional.
CA5.2. Identificronse tipos de interaccins entre individuos.
CA5.3. Definronse modelos de competencia.
CA5.4. Describronse os tipos de depredacin.
CA5.5. Relacionronse outras interaccins de herbivora cos efectos sobre as plan-
tas.
CA5.6. Identificronse os ndices de diversidade e biodiversidade.
CA5.7. Relacionronse tipos de asociacin coas necesidades da especie.
CA5.8. Caracterizronse tipos de sociedades en funcin da distribucin do traballo e
a sa xerarquizacin.
CA5.9. Identificronse os tipos de asociacin cuxos corpos se uniran entre si.
RA6. Comproba a influencia dos factores antrpicos no ambiente, para o que analiza o
seu valor no mantemento da biodiversidade.
CA6.1. Identificouse o valor dos factores antrpicos presentes no ambiente.
CA6.2. Determinronse os factores que caracterizan a desertizacin.
CA6.3. Describiuse a influencia das persoas na modelaxe da paisaxe.
CA6.4. Clasificronse os efectos que producen perturbacins nos ecosistemas natu-
rais, e as prcticas agrarias e gandeiras inadecuadas.
CA6.5. Relacionronse as obras de infraestruturas coas alteracins do medio, do so-
lo e das augas.
CA6.6. Identificronse episodios de contaminacin difusa que alteran grandes espa-
zos naturais.
CA6.7. Identificronse os danos causados polos incendios forestais e a erosin pro-
ducida.
CA6.8. Clasificronse as actividades extractivas a ceo aberto e as sas consecuen-
cias para o medio natural.
CA6.9. Describronse mtodos de desenvolvemento sustentable de producin agr-
cola e gandeira.
Pxina 26 de 96
CA6.10. Valorronse as diferenzas entre as modalidades de turismo tradicional e o
ecoturismo, para o mantemento da biodiversidade.
BC1. Clasificacin dos principios fundamentais da ecoloxa
Estrutura dun ecosistema.

Tipos de ecosistemas: terrestres e acuticos.
Principais factores ambientais.
Produtividade primaria.
Cadeas, redes e niveis trficos.
Determinacin da concentracin de substancias txicas nas cadeas trficas.
Factor limitante e ambiente fsico.
Desenvolvemento e evolucin dun ecosistema.
BC2. Caracterizacin das actividades humanas que inflen no ambiente
Influencia de actividades humanas no medio natural.

Interaccins entre organismo e ambiente. Nicho ecolxico.
Caractersticas do hbitat estudado.
Impacto ambiental: actividades suxeitas a estudo (extractivas, agrcolas, gandeiras,
etc.).
Establecemento de medidas correctoras para reducir o impacto ambiental.
BC3. Interpretacin dos factores que inflen nos ecosistemas
Procesos de erosin e desertizacin.

Perda de solo: ecuacins. Erosin actual e potencial.
Petroloxa e mineraloxa.
Formacins e estruturas xeolxicas bsicas.
Edafoloxa: orixe, tipos, caractersticas e compoentes.
O solo como recurso natural.
Mostraxe de solos: tcnicas e mtodos.
Propiedades fsicas e qumicas.
O solo: textura e estrutura. Anlise granulomtrica.
Anlise de solos: pH, capacidade de cambio, materia orgnica total, nitrxeno total,
elementos asimilables, problemtica do aluminio e carbonatos.
Actividade biolxica do solo.
Remediacin dun solo contaminado: biorremediacin e fitorremediacin.
Influencia dos meteoros sobre os medios natural e social.
Clima e solo: cambio climtico, efecto invernadoiro, chuvia cida e alteracins na capa
de ozono.
Pxina 27 de 96
Principais usos da auga.
Normas de clasificacin da auga.
BC4. Caracterizacin dos elementos abiticos que compoen o ambiente
Elementos abiticos.
Caractersticas fsicas ou qumicas que afectan os organismos.
Parmetros bioclimticos.
Interpretacin de mapas meteorolxicos.
Mtodos metrolxicos de predicin.
Luz, temperatura e a sa influencia nos ecosistemas.
Precipitacins, humidade e vento: influencia na distribucin das especies de seres vi-
vos.
Altitude e latitude: influencia na adaptacin dos seres vivos.
Caractersticas fsicas da auga.
Ciclo da auga. Caudal ecolxico. Cuncas hidrogrficas.
Calidade da auga.
BC5. Caracterizacin das relacins entre organismos dunha mesma especie e entre os
de especies diferentes
Modelos de crecemento poboacional.

Interaccins: tipos.
Modelos de competencia.
Depredacin.
ndices de diversidade e biodiversidade.
Anlise de dinmicas poboacionais.
Asociacins de especies.
Relacins interespecficas: ribeiras e zonas hmidas
BC6. Comprobacin da influencia dos factores antrpicos
Factores antrpicos.
Relacins entre os elementos clima-solo, vexetacin e persoas.
Desertizacin.
Paisaxe: influencia das persoas na sa modelaxe.
Mtodos de producin agraria e gandeira, e perturbacins que producen: uso de bioci-
das.
Alteracins producidas no medio por determinadas infraestruturas e actividades extrac-
tivas a ceo aberto.
Contaminacin difusa.
Incendios forestais: danos e impactos.
Pxina 28 de 96
Desenvolvemento sustentable de producin agrcola e gandeira.
Turismo tradicional e turismo sustentable ou ecoturismo.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear as funcins de
planificacin e deseo.
Estas funcins abranguen aspectos como:
Interpretacin da influencia recproca das actividades humanas e o medio socionatu-
ral.
Procura e recollida da informacin ambiental.
Elaboracin de materiais.
Coecemento das relacins entre especies.
Difusin de informacin sobre biodiversidade e cadeas trficas.
Estratexias de actuacin.
As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse en:
Elaboracin de materiais e produtos ambientais.
Informacin de actividades ambientais.
Imparticin de formacin ambiental.
Asesoramento ambiental.
Xestin ambiental.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais b), k), n) e p) do ciclo
formativo, e as competencias b), h), k) e n).
xectivos do mdulo versarn sobre:
Informacin sobre o ambiente e os seus valores.
Estudo da estrutura e a dinmica do ambiente.
Manexo de catlogos, documentacin e outras fontes de informacin en linguas es-
tranxeiras.
Compromiso tico cos valores de conservacin e defensa do patrimonio cultural.
Pxina 29 de 96
1.3 Mdulo profesional: medio natural
Cdigo: MP0786.
Duracin: 187 horas.

RA1. Caracteriza os principais hbitats de Espaa e valora a sa biodiversidade.
CA1.1. Clasificronse os principais hbitats de Espaa e asocironse sa rexin
bioxeogrfica.
CA1.2. Determinronse as estruturas e as caractersticas bsicas dos principais hbi-
tats de Espaa.
CA1.3. Describronse brevemente as caractersticas das comunidades faunsticas dos
hbitats mis importantes de Espaa.
CA1.4. Relacionronse as especies vexetais e animais presentes nos hbitats corres-
pondentes.
CA1.5. Recoecronse os principais bosques espaois e determinronse as especies
vexetais e animais mis caractersticas.
CA1.6. Determinronse as estruturas e as caractersticas bsicas dos principais bos-
ques espaois.
RA2. Clasifica as principais especies animais e vexetais dos medios natural e urbano,
interpretando a terminoloxa taxonmica.
CA2.1. Distinguronse as principais especies da flora espaola.
CA2.2. Distinguronse as principais especies de fauna espaola.
CA2.3. Distinguronse as principais especies fnxicas de interese comercial.
CA2.4. Determinronse os principais parmetros de conservacin das especies vexe-
tais espaolas mis caractersticas.
CA2.5. Determinronse os principais parmetros de conservacin das especies ani-
mais espaolas mis caractersticas.
CA2.6. Distinguronse as especies de animais e vexetais mis comns do medio ur-
bano.
CA2.7. Identificronse a fauna e flora exticas e invasoras dunha rea.
CA2.8. Determinronse as pautas de erradicacin da flora e fauna exticas presentes
nunha rea.
CA2.9. Caracterizronse especies vexetais e animais dun hbitat concreto, utilizando
rexistros fotogrficos.
RA3. Recoece as principais especies cinexticas e pisccolas de Espaa, e valora a sa
distribucin e o seu estado sanitario.
CA3.1. Identificronse especies cinexticas e de augas continentais.
CA3.2. Identificronse as caractersticas do hbitat de especies cinexticas e de au-
gas continentais.
CA3.3. Valorronse os trofeos de caza maior en campo.
CA3.4. Clasificronse trofeos de caza maior.
Pxina 30 de 96
CA3.5. Caracterizronse as tcnicas de caza e pesca compatibles cunha rea deter-
minada.
CA3.6. Caracterizouse un espazo cinextico e valorronse as melloras e as repoboa-
cins necesarias.
CA3.7. Caracterizouse un espazo pisccola e valorronse as melloras e as repoboa-
cins necesarias.
CA3.8. Avaliouse a problemtica ambiental ocasionada pola actividade cinextica e
pisccola nunha rea natural determinada.
RA4. Caracteriza os rastros, as pegadas e os sinais principais da fauna, interpretando as
sas pautas de comportamento.
CA4.1. Identificronse os principais rastros, pegadas e sinais da avifauna mis ca-
racterstica nos hbitats espaois.
CA4.2. Identificronse os principais rastros, pegadas e sinais dos mamferos mis
caractersticos nos hbitats espaois.
CA4.3. Analizronse excrementos e egagrpilas e determinouse a posible dieta do
animal.
CA4.4. Identificronse pautas de comportamento dunha especie.
CA4.5. Determinronse no campo e estimronse as posibles orixes dos danos produ-
cidos por herbvoros salvaxes e domsticos.
CA4.6. Describronse os danos producidos por animais salvaxes e domsticos.
CA4.7. Catalogronse os rastros atopados no campo.
CA4.8. Almacenronse correctamente as mostras de rastros atopadas no campo.
CA4.9. Aplicronse as normas de prevencin de riscos apropiadas actividade rea-
lizada.
RA5. Realiza operacins de control e seguimento da flora e da fauna, aplicando os me-
dios e os mtodos necesarios para asegurar a sa conservacin.
CA5.1. Recoeceuse a flora e a vexetacin dunha rea natural.
CA5.2. Realizronse inventarios e mostraxes de vexetacin dunha rea natural.
CA5.3. Realizouse un censo bsico de fauna, estimando a sa poboacin.
CA5.4. Definronse os criterios de eliminacin de depredadores e as tcnicas de
trampeamento homologadas para iso.
CA5.5. Describronse os principais mtodos de marcaxe de animais e de anelamento
de aves.
CA5.6. Describronse os principais mtodos de captura de animais que aseguren o
benestar animal.
CA5.7. Recoecronse os sntomas e as patoloxas animais principais.
CA5.8. Realizouse a toma de mostras de restos de animais.
CA5.9. Manipulouse un animal para o seu exame e preparouse para a recepcin en
centros especializados.
CA5.10. Aplicronse as normas de prevencin de riscos apropiadas actividade rea-
lizada.
CA5.11. Describronse os principais plans de recuperacin e conservacin de flora e
fauna.
RA6. Aplica a lexislacin bsica sobre biodiversidade e conservacin de espazos natu-
rais, con interpretacin da normativa.
CA6.1. Recoecronse as especies clasificadas como ameazadas.
Pxina 31 de 96
CA6.2. Manexouse a lexislacin bsica estatal e autonmica sobre biodiversidade e
conservacin.
CA6.3. Manexouse a lexislacin bsica estatal e autonmica de montes.
CA6.4. Manexouse a lexislacin bsica estatal e autonmica cinextica e pisccola.
CA6.5. Utilizouse a lexislacin da actividade profesional.
CA6.6. Realizronse procuras en bases de datos de biodiversidade, en fontes oficiais
e en organismos competentes.
CA6.7. Avalironse proxectos de conservacin de flora e de fauna.
BC1. Caracterizacin dos principais hbitats de Espaa
Hbitats e biodiversidade: rexins bioxeogrficas de Espaa; hbitats prioritarios. Di-

rectiva Hbitat Europea. Inventario Nacional de Biodiversidade. Catlogo Nacional de
Especies Ameazadas. Atlas e manual dos hbitats de Espaa. Bancos de datos de biodi-
versidade nacionais e autonmicos. Sistemas de informacin xeogrfica (SIX) pblicos
sobre biodiversidade. Realizacin de procuras.
Hbitats en Espaa: clasificacin; especies animais e vexetais representativas. Parme-
tros para avaliar o estado dun hbitat. Metodoloxas de avaliacin.
Bosques en Espaa: principais formacins boscosas; sucesin vexetal e vexetacin cl-
max; estrutura e caractersticas xerais dos bosques en Espaa. Bosques da Europa tem-
perada, mediterrneos caducifolios, esclerfilos mediterrneos, de conferas das monta-
as temperadas e das montaas mediterrneas, e macaronsicos.
Breixeiras e matogueiras de zona morna: breixeiras hmidas atlnticas, secas europeas,
secas atlnticas, macaronsicas endmicas, alpinas e boreais. Estrutura e caractersticas
xerais.
Matogueiras esclerfilas: matogueiras submediterrneas e de zonas temperadas, arbo-
rescentes mediterrneas, termomediterrneas e preestpicas, etc.
Formacins herbosas naturais e seminaturais: prados naturais, formacins herbosas se-
cas seminaturais, bosques esclerfilos de pastoreo (devesas), prados hmidos seminatu-
rais e prados mesfilos. Estrutura e caractersticas xerais.
Hbitats de auga doce: augas estancadas e correntes. Estrutura e caractersticas xerais.
Turbeiras e reas pantanosas: estrutura e caractersticas xerais.
Hbitats rochosos e covas: desprendementos rochosos, pendentes rochosas, etc. Estru-
tura e caractersticas xerais.
Hbitats costeiros e vexetacin halfila: augas marias e medios de mareas, acantilados
martimos e praias de seixos, marismas e pasteiros salinos. Estrutura e caractersticas
xerais.
Estepas continentais halfilas e xipsfilas.
Dunas martimas (de costas atlnticas e mediterrneas) e continentais: estrutura e carac-
tersticas xerais.
Pxina 32 de 96
BC2. Clasificacin das principais especies animais e vexetais dos medios natural e urba-
no
Taxonoma prctica: historia e orixes. Categoras taxonmicas. Nome cientfico. Identi-

ficacin de especies: clasificacin taxonmica. Normas e cdigos. Rexistro de nomes
cientficos.
Medio natural: equilibrio dun espazo natural.
Bioloxa, ecoloxa e conservacin das principais especies vexetais e fnxicas dos hbi-
tats espaois.
rbores e arbustos: principais especies e aproveitamentos forestais e agropecuarios.
Problemtica ambiental. Outra flora vascular de interese.
Especies fnxicas de interese: recoleccin e comercializacin. Problemtica ambien-
tal.
Flora non vascular de interese.
Principais liques de interese.
Bioloxa, ecoloxa e conservacin das principais especies de animais dos hbitats espa-
ois: mamferos, aves, anfibios, rptiles e fauna invertebrada de interese. Principais
grupos e especies.
Fauna e flora metropolitana:
Medio urbano: concepto e tipoloxas.
Ecosistema urbano: concepto e tcnicas de estudo.
Principais especies vexetais e animais presentes no medio urbano.
Bioloxa e distribucin das especies: dinmica de poboacins.
Fauna e flora extica: principais especies invasoras; problemtica ambiental; locali-
zacin e tcnicas de erradicacin.
Fauna e flora abandonada: problemtica e conflitos.
A fotografa como ferramenta no estudo do medio natural: principios e tcnicas bsicas.
BC3. Recoecemento das principais especies cinexticas e pisccolas de Espaa
Especies cinexticas espaolas.

Especie cinextica: definicin e concepto legal.
Actividade cinextica: problemtica social e ambiental.
Especies de caza maior e menor: descricin e ecoloxa.
Doenzas das especies cinexticas: problemtica e control.
Identificacin de sexo e idade en man.
Especies pisccolas espaolas.
Especies pescables e non pescables: definicins e concepto legal.
Actividade pisccola: problemtica social e ambiental.
Especies de augas continentais: descricin e ecoloxa.
Principais doenzas: problemtica e control.
Actividade cinextica e pisccola.
Patrimonio cinextico e pisccola espaol.
Xestin do patrimonio cinextico e pisccola.
Tipos de espazos cinexticos e pisccolas: regulamentacin e funcionamento.
Plans de aproveitamento cinextico e pisccola: aplicacin.
Pxina 33 de 96
Cotos industriais: problemtica.
Modalidades de caza e pesca: caractersticas.
Cans de caza: principais razas e usos.
Tcnicas de caza tradicionais.
Tipos de armas e de municins.
Artes de pesca artesanal, industrial e deportiva.
Licenzas e revisins.
Federacins e sociedades de cazadores e pescadores: caractersticas, regulamenta-
cin e funcionamento.
Valoracin de trofeos en man e en campo: tcnicas e procedementos.
Prcticas ilegais de caza e pesca. Furtivismo: deteccin e informe da infraccin.
Repoboacins e melloras de hbitats.
Procedementos de mellora do hbitat das especies cinexticas e de augas continen-
tais.
Mellora da vexetacin arbustiva e arbrea: tratamentos.
Plantacin e conservacin da vexetacin de ribeira e acutica.
Construcins e instalacins: materiais empregados, equipamentos e medios.
Sementeiras no espazo cinextico: especies.
Repoboacins de especies cinexticas e de augas continentais.
Sistemas, tcnicas e procedementos.
Cra en catividade: granxas cinexticas e piscifactoras.
Instalacins, maquinaria, equipamentos e medios.
Problemtica ambiental.
BC4. Caracterizacin de rastros, pegadas e sinais da fauna
Observacin indirecta de fauna. Lectura do contorno: toma de mostras en campo. Tc-

nicas e formas de proceder. Catalogacin e conservacin de rastros. Realizacin de in-
formes.
Rastros, pegadas e sinais de aves.
Egagrpilas e excrementos: tipos e morfoloxa.
Pegadas: tipos e morfoloxa. Sendeiros.
Sinais de alimentacin e de comportamento.
Nios e durmidoiros. Ovos.
Plumas: morfoloxa.
Cranios: morfoloxa.
Rastros, pegadas e sinais de mamferos.
Excrementos.
Pegadas e pisadas. Sendeiros e percorridos.
Cranios e cornamentas: morfoloxa.
Sinais de alimentacin e de comportamento.
Tobeiras e goridas.
Rastros e sinais tpicos de rptiles. Outros rastros e sinais.
Pxina 34 de 96
Danos de animais salvaxes e domsticos: recoecemento de danos e sntomas; medidas
preventivas.
Danos producidos por herbvoros e por carnvoros: principais tipos; informes e valora-
cin.
BC5. Realizacin de operacins de control e seguimento de fauna e flora
Estudos bsicos de flora e vexetacin.

Inventarios e mostraxes: tipos, protocolos e mtodos.
Estimacin de poboacins: metodoloxas.
Informes de diversidade vexetal.
Procedementos de vixilancia e control.
Equipamentos para o control e o seguimento.
Estimacin de poboacins e seguimentos de fauna.
Censos e mostraxes: tipos, protocolos e mtodos.
Estimacins de poboacins: metodoloxas.
Seguimentos: tipos. Procedementos de vixilancia e control.
Equipamentos para o control e seguimento de fauna.
Fototrampeamento.
Informes de diversidade e densidade.
Definicin de reas de distribucin e comportamento.
Marcaxes e anelamentos. Sinalamentos: tipos, fundamentos e principais mtodos.
Proteccin e captura de animais: mtodos, tcnicas e fundamentos. Protocolos de envo
e recepcin de especies. Centros de recuperacin de fauna. Centros de cra en cativida-
de.
Toma de mostras de restos de animais: xeitos de recollida, conservacin e transporte.
Protocolos e preparacin para envos a laboratorio.
Control sanitario da fauna: principais doenzas. Identificacin de sntomas e axentes pa-
txenos mis comns. Medidas e mtodos de control sanitario de fauna. Informes e avi-
sos. Formas de proceder.
Control da depredacin: definicin e conceptos.
Predadores: principais especies e pautas de comportamento.
Criterios de selectividade e de benestar animal.
Eliminacin de predadores: vantaxes e inconvenientes.
Tcnicas de trampeamento: medios tradicionais e homologados.
Trampas, lazos e gaiolas.
Cans de tobeira e armas de fogo empregadas.
Persoal cualificado para a realizacin do control: formacin
Tenza de fauna non autorizada. Naturalizacin: problemtica. Trfico, comercio e ex-
posicin pblica.
Plans de recuperacin de fauna e conservacin de especies protexidas: tipos e actua-
cins bsicas. Tcnicas bsicas de reintroducin e de recuperacin. Experiencias auto-
nmicas. Proxectos de organismos pblicos e de entidades privadas. Proxectos mixtos,
xestin delegada e xestin consorciada. A custodia do territorio en Espaa.
Pxina 35 de 96
BC6. Aplicacin da lexislacin bsica sobre biodiversidade e conservacin de espazos
naturais
Lexislacin bsica sobre a biodiversidade e a conservacin: comunitaria, estatal e auto-

nmica.
Lexislacin bsica de montes comunitaria, estatal e autonmica.
Lexislacin comunitaria, estatal e autonmica cinextica e pisccola. Regulamento de
armas.
Normativa de referencia estatal e autonmica sobre biodiversidade e conservacin. Le-
xislacin aplicable a reservas de fauna e microrreservas de flora.
Normativa de referencia comunitaria sobre biodiversidade e conservacin: tratados in-
ternacionais, convenios, acordos e declaracins.

xestin, execucin e proteccin ambiental.
A funcin de xestin abrangue aspectos como:
Caracterizacin dos principais hbitats de Espaa e a sa problemtica de conserva-
cin.
Xestin de inventarios e documentacin.
A funcin de execucin abrangue aspectos como:
Realizacin de inventarios de fauna e flora, con determinacin do seu estado de con-
servacin.
Seguimento bsico de fauna e a determinacin de comportamentos.
Elaboracin de informes.
A funcin de proteccin ambiental abrangue aspectos como:
Realizacin de operacins de proteccin e conservacin da biodiversidade nos hbi-
tats espaois.
Deteccin de impactos sobre a biodiversidade nunha rea.
Supervisin e seguimento da normativa ambiental.
Deteccin de impactos e establecemento de medidas correctoras.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais b), m), o), p), r), s), t),
u) e v) do ciclo formativo, e as competencias b), j), m), n), ), o), p), q) e r).
Caracterizacin dos hbitats e coecemento da bioloxa, a ecoloxa e a conservacin
das sas principais especies.
Coecemento das principais tcnicas de inventario e mostraxe de poboacins.
Coecemento da problemtica das actividades cinexticas e pisccolas nos espazos
naturais, para a promocin sustentable destas actividades.
tranxeiras.
Pxina 36 de 96
1.4 Mdulo profesional: actividades humanas e pro-
blemtica ambiental
Cdigo: MP0787.
Duracin: 133 horas.

RA1. Clasifica as actividades humanas en funcin da alteracin provocada no medio
natural, e valora o seu impacto.
CA1.1. Relacionronse determinadas prcticas agrcolas e gandeiras co grao de alte-
racin do medio natural.
CA1.2. Relacionronse procesos de producin industrial cos danos que lle causan ao
medio.
CA1.3. Relacionronse determinadas accins urbansticas coa perda de zonas de es-
parexemento e lecer naturais.
CA1.4. Identificronse grandes obras de infraestruturas que prexudican as migra-
cins de fauna salvaxe.
CA1.5. Relacionouse a desaparicin de determinadas especies vexetais e animais
coa construcin de grandes barreiras artificiais.
CA1.6. Identificronse as normas de aplicacin de praguicidas para evitar danos
ambientais.
CA1.7. Valorouse o impacto producido.
CA1.8. Relacionronse as posibles medidas preventivas, correctoras e compensato-
rias en relacin co impacto xerado.
CA1.9. Valorronse as actividades humanas en canto ao seu grao de sustentabilidade
e coherencia ambiental.
RA2. Caracteriza a normativa ambiental identificando os lmites marcados por ela.
CA2.1. Describiuse a normativa de mbito comunitario, estatal e autonmico.
CA2.2. Seleccionouse a normativa relacionada coa actividade.
CA2.3. Clasificronse as infraccins relacionadas co ambiente.
CA2.4. Aplicouse o regulamento de actividades molestas, insalubres, nocivas e peri-
gosas no desenvolvemento dunha actividade concreta.
CA2.5. Seleccionronse protocolos na medida da calidade do aire dunha zona.
CA2.6. Definronse plans de tratamento de residuos slidos urbanos e industriais,
aplicando a normativa.
CA2.7. Definronse as medidas de proteccin de espazos naturais de interese ecol-
xico e paisaxstico, segundo a normativa.
CA2.8. Seleccionronse as medidas de proteccin de incendios forestais e valorouse
a sa posible eficacia.
CA2.9. Identificronse as medidas de ordenacin do territorio.
RA3. Propn alternativas sustentables a problemas ambientais, para o que analiza os
parmetros bsicos destes.
Pxina 37 de 96
CA3.1. Valorronse as repercusins do problema ambiental xerado, desde o punto
de vista socioeconmico dunha zona.
CA3.2. Recoeceuse a incidencia dun problema ambiental a nivel global.
CA3.3. Identificronse os niveis mximos permitidos para determinados parmetros
ambientais, segundo a lexislacin estatal e internacional.
CA3.4. Identificronse os parmetros fra de norma.
CA3.5. Definronse actuacins para a correccin de parmetros.
CA3.6. Relacionronse as posibles medidas correctoras co dano producido.
CA3.7. Valorouse a incidencia das medidas propostas.
CA3.8. Determinouse a viabilidade de aplicacin das medidas propostas.
CA3.9. Propuxronse medidas correctoras de emisins que reduzan a contaminacin
producida.
RA4. Define propostas de xestin ambiental, para o que interpreta boas prcticas utili-
zadas no contorno.
CA4.1. Seleccionronse boas prcticas ambientais nos sectores relacionados coas
actividades da zona.
CA4.2. Describronse as actuacins respectuosas e sustentables acordes a cada tipo
de actividade.
CA4.3. Clasificronse os residuos urbanos dunha poboacin e propxose un plan de
xestin adecuado.
CA4.4. Estableceuse a secuencia do proceso de tratamento dunha auga residual ur-
bana.
CA4.5. Definiuse unha proposta de xestin dos residuos xerados por unha activida-
de.
CA4.6. Definronse os tratamentos dun residuo industrial xerado por unha industria.
CA4.7. Utilizronse as mellores tecnoloxas dispoibles.
CA4.8. Valorouse a influencia ambiental dunha actividade produtiva tradicional ou
moderna.
RA5. Colabora nun estudo de impacto ambiental, analizando a normativa.
CA5.1. Definronse as fases dun proxecto de estudo de impacto ambiental.
CA5.2. Realizouse un estudo pormenorizado de cada parte.
CA5.3. Relacionronse accins previas que cumpra realizar coa posible contamina-
cin do medio.
CA5.4. Propuxronse actuacins auxiliares que reduzan o impacto producido.
CA5.5. Describiuse a ficha tipo da realizacin do proxecto.
CA5.6. Realizronse estudos do medio relacionando clima, solo, vexetacin, fauna,
paisaxe e socioeconoma.
CA5.7. Verificronse os elementos afectados pola actividade.
CA5.8. Elaborouse unha matriz de avaliacin de impactos.
CA5.9. Aplicouse a lexislacin en materia de impactos.
BC1. Clasificacin das actividades humanas en funcin de alteracins ambientais
Clasificacin de actividades humanas que causan perturbacins no medio natural.
Pxina 38 de 96
Traballos agrcolas e gandeiros que alteran o medio. Niveis mximos permitidos de
contaminantes.
Contaminantes biodegradables e non biodegradables: accin e permanencia no medio.
Construcins urbanas: influencia no medio socionatural.
Alteracins en especies vexetais e animais pola construcin de grandes obras.
Impacto: tipos e magnitude.
Actividades extractivas que alteran o medio ou producen perda de calidade de vida.
Uso de praguicidas na agricultura.
Perda da biodiversidade. Especies invasoras.
Estratexias de correccin de alteracins: reducin.
BC2. Caracterizacin da normativa ambiental
Lexislacin de libre acceso informacin ambiental.

Lexislacin sobre xestin do rudo: medida e reducin. Regulamento de actividades
molestas, insalubres, nocivas e perigosas.
Lexislacin sobre proteccin do ambiente atmosfrico. Calidade do aire.
Lexislacin sobre calidade das augas de uso pblico.
Normativa sobre tratamento de residuos urbanos e industriais.
Niveis mximos permitidos de parmetros ambientais.
Lexislacin de proteccin de incendios forestais.
Lexislacin sobre ordenacin do territorio: directrices e plans.
BC3. Propostas de alternativas sustentables a problemas ambientais
Desenvolvemento sustentable.
Perda de calidade ambiental.
Repercusins naturais, sociais e socioeconmicas dos problemas ambientais.
Ecoauditoras.
Manual de boas prcticas ambientais.
Usos de novas tecnoloxas e procesos non prexudiciais para o ambiente.
Uso de enerxas alternativas para a realizacin de procesos de producin.
Actividades extractivas que alteran o medio natural.
Clasificacin das industrias que empregan novos mtodos de producin menos lesivos
para o medio.
Tipos de contaminantes producidos polo uso de combustibles fsiles.
BC4. Definicin de propostas de xestin ambiental
Identificacin de impactos xerados por unha determinada actividade.

Clasificacin de industrias que producen contaminacin.
Contaminacin directa e indirecta: capa de ozono, chuvia cida e efecto invernadoiro.
Pxina 39 de 96
Sistemas de xestin de residuos urbanos e industriais. Aproveitamento de residuos: fa-
bricacin de compost.
Aproveitamento e reutilizacin de augas residuais e urbanas.
Contaminacin de solos.
Tratamento de lixiviados.
Deforestacin e desertizacin. Perda de solos.
Comercio internacional de especies ameazadas de fauna e flora silvestres.
BC5. Impacto ambiental
Leis de avaliacin de impacto ambiental.

Definicin de proxecto de impacto. Accins previas que cmpre realizar.
Actuacins auxiliares e correctoras.
Ficha do proxecto de impacto.
Repercusins socioeconmicas.
Zonas e elementos afectados pola actividade causante do impacto.
Matrices de avaliacin de impacto.
Avaliacin de impactos ambientais en obra pblica e civil, planeamento urbanstico, ac-
tividades extractivas, obras de restauracin paisaxstica e forestal e correccins hidro-
lxicas.
Medidas correctoras propostas que reduzan os impactos.

planificacin e programacin.
As funcins de planificacin e deseo abranguen aspectos como:
Interpretacin da influencia recproca das actividades humanas e o medio socionatu-
ral.
Elaboracin de materiais.
Estudos de perdas de especies animais e vexetais.
Estudos sobre efectos nocivos para a economa e o benestar social da perda da bio-
diversidade.
Estratexias de actuacin.
Identificacin das necesidades e definicin dos traballos.
Determinacin dos recursos.
Establecemento de puntos crticos.
Elaboracin de presupostos.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais b), k), n), p) e t) do ci-
clo formativo, e as competencias b), h), k), n) e p).
Pxina 40 de 96
Actuacins no medio natural.
Problemtica ambiental.
tranxeiras.
Pxina 41 de 96
1.5 Mdulo profesional: xestin ambiental
Cdigo: MP0788.
Duracin: 213 horas.

RA1. Desea o proceso de verificacin do cumprimento dos lmites legais de emisin
de contaminantes atmosfricos establecidos, para o que analiza e valora mostras dos fo-
cos que os orixinan.
CA1.1. Diferencironse emisin e inmisin.
CA1.2. Clasificronse os principais contaminantes atmosfricos qumicos, fsicos e
biolxicos.
CA1.3. Relacionouse a contaminacin atmosfrica cos seus efectos sobre os seres
vivos e os materiais.
CA1.4. Inventarironse os focos de emisin de contaminantes.
CA1.5. Tomronse mostras para a sa anlise e valoracin.
CA1.6. Interpretronse os resultados analticos.
CA1.7. Interpretouse a eficiencia dos principais sistemas de depuracin de contami-
nantes atmosfricos.
CA1.8. Identificouse a lexislacin referente aos lmites de cada contaminante e
enumerronse posibles medidas correctoras.
RA2. Desea o proceso de verificacin do cumprimento dos lmites legais de emisin
de rudos e vibracins, para o que interpreta mapas de situacin.
CA2.1. Realizouse un inventario dos focos xeradores de rudos e vibracins.
CA2.2. Identificronse os elementos que interveen na propagacin de rudos e vi-
bracins.
CA2.3. Describronse os mtodos de determinacin de rudo ambiental e vibracins.
CA2.4. Enumerronse os mtodos utilizados para a elaboracin de mapas de rudos.
CA2.5. Interpretronse os resultados.
CA2.6. Identificouse a lexislacin referente aos lmites de emisin de rudos e vibra-
cins.
CA2.7. Propuxronse medidas correctoras.
RA3. Desea o proceso de verificacin do cumprimento do tratamento e a expedicin
de residuos segundo a normativa, seguindo o proceso de xestin.
CA3.1. Clasificronse os sistemas de xestin de residuos habitualmente aplicados.
CA3.2. Describronse as condicins de almacenamento e manipulacin de residuos.
CA3.3. Identificouse a lexislacin referente aos tipos de residuos.
CA3.4. Identificronse os aspectos legais bsicos ligados ao transporte de residuos e
substancias perigosas.
CA3.5. Realizouse o inventario dos residuos.
CA3.6. Realizouse a etiquetaxe dos residuos perigosos segundo as modalidades e os
requisitos establecidos na lexislacin.
Pxina 42 de 96
CA3.7. Definiuse a entrega de residuos perigosos e elaborouse toda a documenta-
cin requirida na lexislacin.
CA3.8. Realizouse unha proposta de medidas correctoras.
RA4. Desea o proceso de verificacin do cumprimento dos lmites legais de vertedura
de augas residuais, para o que examina os focos.
CA4.1. Realizouse o inventario de puntos de vertido.
CA4.4. Clasificronse os tipos de contaminantes das augas en funcin da sa orixe.
CA4.5. Identificronse os efectos da contaminacin das augas sobre o contorno.
CA4.6. Identificouse a lexislacin referente aos lmites e s condicins de vertedura
de augas.
CA4.7. Clasificronse os principais sistemas de depuracin de augas.
RA5. Desea o proceso de verificacin do cumprimento dos lmites legais de contami-
nantes en solos, para o que estuda os focos.
CA5.1. Clasificronse os principais axentes contaminantes dos solos.
CA5.2. Identificronse as vas de contaminacin do contorno dos solos contamina-
dos.
CA5.3. Enumerronse os efectos da contaminacin do solo sobre o contorno, inclu-
ndo a atmosfera e as augas superficiais e subterrneas.
CA5.5. Interpretronse os resultados obtidos nas analticas.
CA5.6. Identificouse a lexislacin referente aos lmites e s condicins de clasifica-
cin dun solo como solo contaminado.
CA5.7. Clasificronse as tcnicas de descontaminacin de solos.
CA5.8. Realizouse o inventario dos focos contaminantes dun solo.
RA6. Desea o proceso de verificacin da reducin de consumo nos procesos de pro-
ducin de bens ou prestacin de servizos, identificando as materias primas e os recur-
sos naturais utilizados.
CA6.1. Elaborouse un inventario de materias primas e recursos naturais.
CA6.2. Identificronse as restricins de uso ou requisitos legais aplicables ao con-
sumo de determinadas materias primas e recursos naturais.
CA6.3. Clasificronse as tcnicas para a determinacin dos consumos de materias
primas e recursos naturais.
CA6.4. Comparronse as opcins de reducin de consumo de materias primas e re-
cursos.
CA6.5. Valorronse as vantaxes e inconvenientes das principais medidas encamia-
das reducin de consumo de materias primas e recursos naturais.
CA6.6. Colaborouse na implantacin de medidas para a reducin de consumo de
materias primas e recursos naturais.
RA7. Cataloga os aspectos ambientais dunha actividade de producin de bens ou de
prestacin de servizos, valorando a sa importancia.
CA7.1. Clasificronse os aspectos ambientais xerados en actividades industriais.
Pxina 43 de 96
CA7.2. Clasificronse os aspectos ambientais xerados en actividades de prestacin
de servizos.
CA7.3. Identificronse os aspectos ambientais da actividade.
CA7.4. Avalironse os aspectos ambientais seguindo os criterios establecidos.
CA7.5. Xerarquizronse os aspectos ambientais, destacando os que resulten mis
significativos.
CA7.6. Elaborronse propostas de actualizacins debido a cambios no proceso pro-
dutivo.
CA7.7. Realizronse propostas na elaboracin de informes.
CA7.8. Comparronse os aspectos ambientais avaliados cos resultados obtidos en
perodos anteriores.
CA7.9. Valorouse a mellora ambiental da organizacin ao longo do tempo.
RA8. Elabora documentacin para o establecemento dun sistema de xestin ambiental
(SXA), para o que analiza os seus requisitos.
CA8.1. Identificronse as funcins e as responsabilidades na organizacin para per-
mitir a correcta implantacin do SXA.
CA8.2. Analizouse a sistemtica do funcionamento do SXA para colaborar na sa
difusin.
CA8.3. Elaborronse os materiais e os medios necesarios para realizar labores de in-
formacin e formacin.
CA8.4. Enumerronse os aspectos ambientais ligados actividade da organizacin
includos no SXA.
CA8.5. Elaborronse os documentos do SXA, como procedementos, rexistros e ou-
tros, seguindo as directrices establecidas na organizacin.
CA8.6. Enumerronse as operacins e actividades desenvolvidas pola organizacin
que contriben a controlar os aspectos ambientais significativos.
CA8.7. Elaborronse os informes ambientais e de revisin do SXA establecidos.
CA8.8. Documentronse as non-conformidades detectadas seguindo as metodolox-
as de estudo e correccin definidas.
CA8.9. Actuouse ante incidentes e accidentes con repercusin ambiental, segundo o
plan de emerxencia implantado.
BC1. Deseo do proceso de verificacin dos lmites legais da contaminacin atmosfrica
Natureza dos contaminantes atmosfricos: clasificacin segundo a sa orixe (naturais e

artificiais), a sa natureza (fsicos e outros) e a sa xeracin (primarios e secundarios).
Focos de emisin de contaminantes: medios de locomocin, focos de combustin e fo-
cos industriais.
Dispersin de contaminantes na atmosfera: modelos de difusin.
Efectos da contaminacin atmosfrica sobre a sade humana, os animais, as plantas e
os materiais; efectos globais.
Toma de mostras en emisin e en inmisin: conservacin e transporte de mostras.
Pxina 44 de 96
Tecnoloxas de reducin da contaminacin atmosfrica: procesos de absorcin-
desorcin, de absorcin e de eliminacin de partculas e po; catalizadores en autombi-
les.
Lexislacin e normas especficas. Avaliacin da contaminacin atmosfrica.
BC2. Deseo do proceso de verificacin dos lmites legais da contaminacin acstica
Caractersticas da contaminacin acstica. Ondas sonoras: medidas, ndices e parme-

tros de medicin.
Equipamentos de medida e clculos bsicos. Mapas de rudos. Factores que cmpre
considerar na realizacin de medicins.
Informes de medicin: contido dun informe.
Medidas correctoras da contaminacin acstica: illamento acstico, apantallamentos e
medidas antivibratorias.
Lexislacin e normas especficas.
BC3. Deseo do proceso de verificacin do cumprimento da normativa na xestin de re-

siduos
Residuos urbanos e asimilables a urbanos: tipos, xeracin e sistemas de xestin.

Residuos industriais (inertes, txicos e perigosos): tipos, xeracin e sistemas de xestin.
Residuos sanitarios: tipos, xeracin e sistemas de xestin.
Residuos agropecuarios, forestais e pesqueiros: tipos, xeracin e sistemas de xestin.
Medidas e actuacins preventivas.
Reducin de residuos.
Almacenamento, etiquetaxe e transporte de residuos e substancias perigosas.
Lexislacin e normas especficas.
BC4. Deseo do proceso de verificacin dos lmites legais da contaminacin das augas
Augas residuais: xeracin, tipos e caractersticas. Axentes contaminantes mis impor-

tantes.
Composicin e parmetros bsicos das augas residuais: caudal e caractersticas fsicas,
qumicas e biolxicas.
Tcnicas bsicas de mostraxe, conservacin e transporte de mostras para a caracteriza-
cin de verteduras.
Depuracin de augas residuais: tratamentos primario, secundario e terciario.
Plantas depuradoras de verteduras industriais.
Lexislacin e normas especficas. Avaliacin de vertidos.
BC5. Deseo do proceso de verificacin dos lmites legais da contaminacin do solo
Orixe e formacin dos solos: estrutura e propiedades fisicoqumicas.

Contaminacin dos solos: causas.
Mostraxe de solos.
Pxina 45 de 96
Tratamento e recuperacin dos solos: illamento, inmobilizacin, recuperacin in situ e
recuperacin ex situ.
Lexislacin e normas especficas. Avaliacin de solos.
BC6. Deseo do proceso de verificacin da reducin do consumo de materias primas e

recursos naturais
Lexislacin relativa a materiais restrinxidos para distintos usos: envases, automocin,

construcin, etc.
Medidas e actuacins preventivas. Estudo de proporcins de consumo de auga, com-
bustibles e enerxa elctrica, en funcin das caractersticas propias do proceso produti-
vo.
BC7. Aspectos ambientais: xestin en organizacins
Conceptos de aspecto e impacto ambiental da organizacin.

Metodoloxas de identificacin de aspectos ambientais.
Metodoloxas de valoracin de aspectos ambientais: incidencia, natureza, magnitude,
requisitos da lexislacin, riscos, etc.
Establecemento do nivel de significancia de aspectos ambientais.
BC8. Sistemas de xestin ambiental
Estrutura das normas e entidades normalizadoras.

Anlise das normas mis habituais que regulan os sistemas de xestin ambiental.
Procedemento para a certificacin de sistemas de xestin ambiental.
Manual de xestin ambiental.
Procedementos xerais do SXA: instrucins operativas, obxectivos e metas.
Programa de xestin ambiental.
Avaliacin peridica do cumprimento da lexislacin e da regulamentacin ambiental
aplicable.
Elaboracin de informes ambientais.
Auditoras ambientais: definicin e conceptos bsicos.
Obxectivos e alcance.
Non-conformidades: accins correctivas e preventivas.
Plans de emerxencia.
Lexislacin bsica de proteccin civil para o control e a planificacin ante o risco de
accidentes graves nos que interveen sustancias perigosas.

planificacin e programacin, xestin, execucin, calidade e proteccin ambiental.
A funcin de planificacin e programacin abrangue aspectos como:
Definicin de informes e protocolos.
Pxina 46 de 96
Establecemento de puntos crticos do proceso.
A funcin de xestin abrangue aspectos como:
Xestin de inventarios e documentacin.
Xestin de recursos.
Avaliacin de impacto ambiental.
Asesoramento ambiental.
Xestin de residuos.
Identificacin e catalogacin.
Toma de datos e mostraxe.
Interpretacin dos resultados das anlises.
Elaboracin de informes.
Deteccin e correccin de incidencias.
Elaboracin de partes de incidencias.
A funcin de calidade abrangue aspectos como:
Seguimento do plan de calidade.
Achega mellora continua.
A funcin de proteccin ambiental abrangue aspectos como:
Cumprimento das normas ambientais.
Deteccin de impactos e establecemento de medidas correctoras.
Control e documentacin dos aspectos ambientais da organizacin, para asegurar o
seu correcto funcionamento.
Colaboracin na proposta de medidas correctoras.
Colaboracin na implantacin, no desenvolvemento e no mantemento do sistema de
xestin ambiental da organizacin.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), k), o), p), r), t), u)
e y) do ciclo formativo, e as competencias a), b), h), m), n), ), p), q) e t).
Control de parmetros ambientais.
Proposta de medidas correctoras de problemas ambientais.
Establecemento dun sistema de xestin ambiental.
Pxina 47 de 96
1.6 Mdulo profesional: mtodos e produtos cartogr-
ficos
Cdigo: MP0789.
Duracin: 80 horas.
1.6.1 Unidade formativa 1: fontes de informacin e documentacin

cartogrfica
Cdigo: MP0789_12.
Duracin: 35 horas.
1.6.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

RA1. Selecciona fontes de informacin cartogrfica, para o que analiza as caractersti-
cas do traballo que cumpra realizar.
CA1.1. Seleccionouse a fonte de informacin cartogrfica mis adecuada para a rea-
lizacin dunha actividade proposta.
CA1.2. Seleccionouse a cartografa topogrfica e temtica dunha rea.
CA1.3. Analizouse a toponimia da rea de traballo.
CA1.4. Analizouse a simboloxa utilizada no produto cartogrfico presentado.
CA1.5. Identificronse todos os elementos do relevo dunha rea nun mapa cartogr-
fico.
CA1.6. Traballouse coas coordenadas xeodsicas e UTM.
CA1.7. Describronse os sistemas de referencia cartogrficos que se utilizan no tra-
ballo proposto.
CA1.8. Describronse as aplicacins informticas adecuadas para a realizacin do
traballo cartogrfico proposto.
RA2. Elabora a documentacin cartogrfica, utilizando os sistemas de informacin xe-
ogrfica.
CA2.1. Distinguronse os formatos estandarizados que constiten a informacin xe-
ogrfica.
CA2.2. Utilizronse ortofotos e imaxes de satlite como fonte cartogrfica.
CA2.3. Aplicronse as funcins bsicas dun sistema de informacin xeogrfica
(SIX).
CA2.4. Realizouse unha maquetaxe sinxela dun mapa, como resultado dunha aplica-
cin e SIX.
CA2.5. Realizouse unha consulta de informacin nun produto cartogrfico de SIX.
CA2.6. Realizronse estudos cartogrficos de localizacin de actividades humanas,
bens de carcter pblico e itinerarios en cartografa do medio natural.
CA2.7. Utilizronse ferramentas e aplicacins especficas para a captura e a edicin
de datos xeogrficos en traballos de campo.
CA2.8. Calibrouse un mapa ou unha ortofoto, para o seu uso en aplicacins inform-
ticas.
Pxina 48 de 96
1.6.1.2 Contidos bsicos
BC1. Seleccin de fontes de informacin cartogrfica
Cartografa: historia e evolucin. A ciencia cartogrfica e os cartgrafos.

Cartografa topogrfica e temtica: concepto, usos e aplicacins.
Conceptos de mapa e plano.
Toponimia. Topnimos: definicin. Normalizacin da toponimia.
Fontes de informacin cartogrfica. Instituto Cartogrfico Nacional e institutos auto-
nmicos. Series cartogrficas nacionais. Series histricas. Cartografas temticas. Edi-
toriais.
Aplicacins informticas bsicas para manexo de cartografa.
Representacin do terreo: escalas e curvas de nivel. Formas do terreo. Altimetra. Mo-
delos dixitais do terreo: aplicacins.
Simboloxa e lendas.
Coordenadas xeodsicas e UTM.
Sistemas de referencia e representacin.
Sistemas de referencia: ED50, WGS84 e ETRS89S.
BC2. Elaboracin de documentacin cartogrfica
Imaxes de satlite e teledeteccin: conceptos bsicos.

Informacin vectorial e raster.
Traballo con ortofotos e ortofotomapas.
Sistemas de informacin xeogrfica (SIX): concepto, elementos e funcins.
Tipos de SIX: operacins bsicas. Realizacin de consultas en SIX.
Capas cartogrficas. Metadatos. Tboas de datos.
Elaboracin de documentacin cartogrfica.
Programas informticos aplicados.
Servidores de cartografa. Servidores pblicos: manexo e aplicacins.
Visores cartogrficos: manexo e aplicacins.
Produtos cartogrficos bsicos: maquetaxes.
Producin de mapas e cartografas temticas aplicadas.
Infraestruturas de datos espaciais (IDE): comunitaria, estatal e autonmica.
Determinacin de necesidades cartogrficas.
Necesidades cartogrficas nos traballos no medio natural e nos de educacin ambiental.
1.6.2 Unidade formativa 2: percorridos, itinerarios e mtodos de orien-

tacin
Cdigo: MP0789_22.
Duracin: 45 horas.
Pxina 49 de 96
RA1. Representa percorridos e itinerarios, para o que analiza as actividades propostas e
a normativa aplicable.
CA1.1. Seleccionouse a informacin relativa cartografa previa e normativa, para
a elaboracin do percorrido.
CA1.2. Remarcronse os recursos da zona e os seus valores naturais e culturais.
CA1.3. Indicronse no itinerario os puntos de descanso e observacin necesarios.
CA1.4. Identificronse os puntos conflitivos do itinerario.
CA1.5. Sinalronse os puntos de referencia mis significativos do itinerario, para a
orientacin.
CA1.6. Establecronse rutas e actividades alternativas.
CA1.7. Realizronse os perfs topogrficos necesarios para caracterizar un percorri-
do.
CA1.8. Realizouse a representacin grfica, o programa ou o caderno de ruta cos da-
tos necesarios, aplicando a tcnica e o soporte mis adecuados situacin.
CA1.9. Aplicouse a normativa e a regulamentacin no deseo do itinerario.
RA2. Planifica adaptacins de percorridos e itinerarios da actividade proposta, para o
que analiza as condicins das persoas usuarias.
CA2.1. Seleccionronse as peculiaridades do itinerario (distancia, desnivel e dificul-
tade), en funcin das caractersticas e as capacidades dos usuarios.
CA2.2. Tivronse en conta as posibles limitacins dos usuarios para permitir a sa
realizacin no tempo previsto e co ritmo adecuado.
CA2.3. Planificouse o avituallamento correcto e a dosificacin do esforzo.
CA2.4. Valorouse o nivel de dificultade para previr posibles continxencias no de-
senvolvemento da actividade.
CA2.5. Identificronse os puntos de referencia significativos que facilitan a orienta-
cin no desenvolvemento da actividade.
CA2.6. Sinalronse rutas e actividades alternativas para prever posibles continxen-
cias.
CA2.7. Aplicronse as normas de prevencin de riscos e de proteccin ambiental re-
lacionadas.
RA3. Caracteriza os mtodos de orientacin tendo en conta a relacin entre a documen-
tacin cartogrfica e a zona de traballo.
CA3.1. Identificronse os puntos de referencia establecidos no itinerario polo medio
natural, utilizando o mapa e o comps.
CA3.2. Aplicronse as tcnicas de triangulacin para determinar a situacin correc-
ta, determinando as correccins que permitan manter o percorrido inicial estableci-
do.
CA3.3. Utilizronse no percorrido os instrumentos de orientacin (mapa, comps e
altmetro), mantendo o itinerario mesmo en condicins adversas.
CA3.4. Identificronse os puntos de referencia durante o percorrido, utilizando ma-
pas cartogrficos, comps e altmetro, dando valores de graos rumbo, acimut e altu-
ra.
CA3.5. Manexronse as funcins bsicas dun GPS.
CA3.6. Identificronse os puntos de referencia durante o percorrido, utilizando GPS.
CA3.7. Realizronse sinalamentos e medicins de parcelas, utilizando GPS.
Pxina 50 de 96
CA3.8. Realizronse sinalamentos de itinerarios e percorridos, utilizando GPS.
BC1. Representacin de percorridos e itinerarios
Itinerarios e sendas: tipos e funcins.

Simboloxa internacional de sinalizacin de sendas.
Deseo de itinerarios: tcnicas e metodoloxa.
Fases do itinerario: estimacin temporal.
Determinacin de accesos: plans alternativos.
Representacins grficas: perfs e esbozos.
BC2. Planificacin da adaptacin de percorridos e itinerarios
Valoracin tcnica do itinerario.

Limitacins das persoas usuarias.
Avituallamento.
Puntos de referencia nos percorridos.
Rutas e actividades alternativas.
Homologacin de percorridos.
Normativa e regulamentacin aplicable no deseo de itinerarios.
BC3. Caracterizacin dos mtodos de orientacin
Orientacin aplicada: mtodos.

Instrumentos de orientacin sobre o terreo: comps e altmetro.
Comps: caractersticas, funcionamento, tipos e limitacins.
Altmetros: caractersticas, funcionamento, tipos e limitacins.
Aparellos complementarios: podmetro, clinmetro e curvmetro.
Elementos xeogrficos.
Nortes: tipos.
Declinacin: magntica e UTM.
Converxencias.
Tcnicas de orientacin.
Rumbo e acimut.
Navegacin terrestre.
Aplicacins do comps.
Uso de mapas de campo.
GPS: caractersticas e funcionamento; tipos e limitacins.
Coordenadas para o GPS.
Manexo e funcins bsicas de GPS. Aplicacins informticas para GPS.
Pxina 51 de 96
Calibracin de mapas. Toma e introducin no GPS.
Percorridos e puntos singulares: toma de datos.
Mtodos expeditos de orientacin.

planificacin e programacin, execucin e educacin ambiental.
Deseo de percorridos no medio natural.
Elaboracin de cartografas bsicas para o desenvolvemento correcto dos traballos
no medio natural.
Elaboracin de materiais e produtos temticos.
A funcin de educacin ambiental abrangue aspectos como a elaboracin de proxectos de
educacin ambiental.
Elaboracin de material cartogrfico idneo para actividades de educacin ambien-
tal e de control do medio.
Orientacin polo medio en actividades de educacin ambiental e de control do me-
dio.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), c), h), i), ), o), p),
q), r), s), t), u), v) e w) do ciclo formativo, e as competencias a), c), f), l), m), n), ), o), p),
q) e r).
Manexo da documentacin cartogrfica aplicada aos traballos no medio natural e na
educacin ambiental.
Manexo de visores cartogrficos e a elaboracin cos SIX de produtos cartogrficos
bsicos.
Deseo de percorridos adecuados s necesidades formuladas.
Dominio das tcnicas de orientacin no campo con soltura e determinacin profe-
sional.
tranxeiras
Pxina 52 de 96
1.7 Mdulo profesional: tcnicas de educacin am-
biental
Cdigo: MP0790.
Duracin: 107 horas.

RA1. Caracteriza as tcnicas de educacin ambiental, tendo en conta a relacin entre a
sa aplicacin e a adquisicin de valores.
CA1.1. Definronse os compoentes bsicos que caracterizan a educacin ambiental.
CA1.2. Enuncironse os principios e os obxectivos da educacin ambiental.
CA1.3. Describronse os perfs bsicos dunha persoa educadora ambiental.
CA1.4. Describronse as estratexias da educacin ambiental en Espaa.
CA1.5. Desenvolvronse os instrumentos de intervencin en educacin ambiental.
CA1.6. Relacionronse os marcos de intervencin da educacin ambiental coas acti-
vidades formuladas.
RA2. Compila documentacin ambiental, para o que selecciona os recursos e os sopor-
tes da informacin.
CA2.1. Identificronse as fontes de informacin necesarias para elaborar un fondo
de documentacin ambiental que responda s necesidades formuladas.
CA2.2. Aplicronse as tcnicas de compilacin de informacin ambiental.
CA2.3. Utilizronse os soportes tcnicos e informticos mis axeitados para a xes-
tin e o tratamento da informacin.
CA2.4. Clasificronse en soporte impreso e informtico os tipo de documentos rela-
tivos informacin ambiental.
CA2.5. Seleccionouse a documentacin e os datos relativos informacin ambiental
buscada.
CA2.6. Realizouse a valoracin das existencias e os documentos.
RA3. Elabora recursos e materiais para a informacin e a difusin ambiental, para o
que analiza os fins perseguidos e as caractersticas do grupo ao que se dirixa.
CA3.1. Describronse os principais materiais e recursos necesarios para a informa-
cin ambiental.
CA3.2. Relacionronse os recursos e os materiais cos fins perseguidos.
CA3.3. Duselles prioridade aos elementos necesarios para realizar a difusin da in-
formacin ambiental.
CA3.4. Duselles prioridade aos medios de elaboracin e soportes de difusin da in-
formacin ambiental mis acados e mis actuais.
CA3.5. Clasificouse o material necesario para a elaboracin de recursos.
CA3.6. Elaborronse materiais de diversos tipos: folletos, carteis, paneis audiovi-
suais, etc.
CA3.7. Utilizronse ferramentas informticas na elaboracin de materiais.
Pxina 53 de 96
RA4. Informa sobre o ambiente e promove a utilizacin dos recursos naturais de xeito
sustentable, para o que selecciona as tcnicas e os materiais axeitados.
CA4.1. Caracterizronse os marcos de accin da informacin ambiental.
CA4.2. Describronse as tcnicas de difusin da informacin ambiental.
CA4.3. Seleccionronse os medios necesarios para realizar a difusin da informa-
cin.
CA4.4. Duselles prioridade aos contextos de actuacin para a difusin da informa-
cin ambiental seleccionada.
CA4.5. Compilouse e estruturouse a informacin que se vaia transmitir.
CA4.6. Utilizronse os medios de difusin adaptados s caractersticas do grupo ao
que se dirixa.
CA4.7. Utilizouse unha linguaxe de comunicacin clara e adaptada s caractersticas
do grupo.
RA5. Caracteriza os procedementos de interpretacin ambiental utilizando os recursos
e as infraestruturas do mbito do lugar visitado.
CA5.1. Definiuse a interpretacin ambiental como recurso de informacin.
CA5.2. Relacionronse os sistemas de interpretacin co tipo de recurso que cumpra
explicar ou sobre o que se vaia intervir.
CA5.3. Relacionronse os recursos e as infraestruturas do lugar visitado coas activi-
dades formuladas.
CA5.4. Desenvolvronse actividades para a interpretacin.
CA5.5. Describronse os espazos dun centro de interpretacin ambiental en relacin
aos seus contidos.
CA5.6. Estableceuse correctamente a secuencia das fases dunha planificacin inter-
pretativa.
CA5.7. Planificronse os recursos humanos para atender a organizacin deseada.
CA5.8. Describronse xeitos de levar a cabo unha interpretacin de recursos.
CA5.9. Aplicronse mtodos de control do desenvolvemento das actividades formu-
ladas.
CA5.10. Aplicronse parmetros para avaliar o grao de satisfaccin dos visitantes.
BC1. Caractersticas da educacin ambiental
Principios bsicos de educacin ambiental: conceptos e definicins. Fins e obxectivos

da educacin ambiental. Orixe e historia da educacin ambiental no mundo.
Perfil profesional da persoa educadora ambiental.
A educacin ambiental en Espaa: o libro branco e as estratexias autonmicas e locais.
Instrumentos de intervencin en educacin ambiental: informacin e comunicacin.
Formacin e capacitacin. Participacin. Investigacin e avaliacin.
Marcos de intervencin da educacin ambiental: comunidade xeral, asociacins e cida-
dana; Administracin; empresas; sistema educativo.
BC2. Compilacin de documentacin ambiental
Centros de recursos de informacin e documentacin ambiental.

Pxina 54 de 96
Bases de datos de recursos e fondos documentais: monografas, revistas e materiais au-
diovisuais. Redes espaolas e europeas de informacin ambiental: EIONET.
Formatos da informacin ambiental en internet: procura de informacin ambiental. In-
ternet e desenvolvemento sustentable. Directorios e portais virtuais con contido am-
biental.
Tcnicas de compilacin, sistematizacin, arquivo e actualizacin da informacin am-
biental.
Ferramentas informticas aplicadas ao manexo de documentacin.
Tcnicas de anlise da informacin: criterios e estratexias no tratamento da informa-
cin.
BC3. Elaboracin de recursos e materiais de difusin ambiental
Materiais didctico-divulgativos.
Medios impresos (folletos, esquemas, lminas, manuais, etc.), visuais fixos proxectados
e non proxectables (paneis informativos, carteis, fotografas, murais, etc.), auditivos e
audiovisuais.
Elaboracin de materiais de informacin ambiental: caractersticas; deseo conceptual
da mensaxe e deseo artstico.
BC4. Metodoloxas e instrumentos de difusin da informacin ambiental
Concepto de informacin e comunicacin.

Recursos didcticos para a difusin da informacin.
Recursos expresivos para a comunicacin: desenvolvemento expresivo e comunicativo.
Tcnicas de expresin oral, escrita e plstica. Obradoiros de expresin nos proxectos de
traballo. Organizacin dos recursos para a expresin e a comunicacin. Campaas de
sensibilizacin.
Participacin: modelos de participacin cidad. Proceso de toma de decisins en actua-
cins dos problemas ambientais.
Utilizacin e valoracin das tecnoloxas da informacin e da comunicacin como re-
curso para a difusin ambiental.
Difusin da informacin ambiental a travs da web. Futuro da comunicacin ambiental
en internet.
BC5. Caracterizacin dos procedementos de interpretacin ambiental
Concepto de interpretacin como ferramenta de educacin ambiental no medio visita-

do.
Caractersticas da interpretacin ambiental.
Tipos de interpretacin: autoguiada e persoal ou guiada.
Deseo de programas e de exhibicins interpretativas: anlise do contorno; obxectivos;
seleccin e preparacin de medios.
Actividades e materiais de interpretacin ambiental: obxectivos, planificacin, posta en
prctica do programa e avaliacin.
Medios interpretativos: publicacins, itinerarios, exposicins e simulacins. Dispositi-
vos audiovisuais, equipamentos especiais e observatorios.
Pxina 55 de 96
Itinerarios de interpretacin: urbana e rural.
Posibilidades do contorno: anlise, valor e puntos de interese relacionados co medio f-
sico, coa vexetacin e a fauna, e co interese histrico e cultural. Intervencin humana.
Equipos de interpretacin ambiental. Centros de interpretacin na natureza e no medio
urbano. Centros de visitantes. Aulas da natureza e xardns botnicos. Centros de recur-
sos ambientais, hortos escolares e granxas escola.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear a funcin de de-
seo de materiais para a difusin da informacin e a interpretacin sobre o ambiente, as
como de asesoramento e informacin ambiental nos servizos de gua.
A informacin e a interpretacin ambiental abranguen aspectos como:
Actualizacin da documentacin ambiental.
Elaboracin de documentos de informacin fiables, contrastados, accesibles e com-
prensibles.
Deseo de proxectos de interpretacin ambiental.
Difusin ambiental (dereito do pblico informacin en materia ambiental; Lei
38/95, de acceso informacin).
Oficinas pblicas de informacin ambiental.
Centros de interpretacin en parques e reas naturais.
Empresas de deseo e elaboracin de materiais e recursos informativos.
Centros de visitantes de centros de procesos tecnolxicos (vertedoiros, depuradoras,
etc.).
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), h), i), n), p), q), r)
e v) do ciclo formativo, e as competencias a), b), f), k), n), ) e r).
Anlise dos marcos ou contextos de accin e de intervencin da educacin ambien-
tal.
Elaboracin de materiais informativos.
Difusin da informacin ambiental.
Manexo de catlogos, documentacin e outras fontes de informacin en lingua es-
tranxeira.
Interpretacin do medio a travs de recursos e actividades deseadas dos lugares vi-
sitados de interese ambiental.
Compromiso tico cos valores de conservacin e defensa do patrimonio cultural da
sociedade.
Pxina 56 de 96
1.8 Mdulo profesional: programas de educacin am-
biental
Cdigo: MP0791.
Duracin: 210 horas.

RA1. Desea programas de educacin ambiental tendo en conta os obxectivos formu-
lados.
CA1.1. Identificronse os problemas socioambientais do contexto onde se vaia levar
a cabo o programa.
CA1.2. Describronse as fases caractersticas que cumpra seguir no deseo de pro-
gramas de educacin ambiental.
CA1.3. Formulronse os obxectivos do programa.
CA1.4. Describiuse e seleccionouse a metodoloxa para levar a cabo o programa.
CA1.5. Propuxronse actividades para levar a cabo o programa.
CA1.6. Temporalizronse as fases do programa.
CA1.7. Determinronse os recursos materiais e humanos.
CA1.8. Definronse criterios e procedementos de avaliacin do programa.
CA1.9. Valorouse o traballo en equipo para levar a cabo a planificacin.
RA2. Elabora actividades de intervencin en educacin ambiental, para o que analiza
as caractersticas dos grupos obxectivo e o contexto de actuacin.
CA2.1. Describronse as etapas para seguir no deseo de actividades.
CA2.2. Seleccionouse a tcnica adecuada para o deseo de actividades de educacin
ambiental.
CA2.3. Determinronse os recursos e os medios adecuados para os fins perseguidos.
CA2.4. Definronse os recursos das diferentes formas de expresin e comunicacin
dirixidos ao grupo obxecto de actuacin.
CA2.5. Establecronse as prioridades de recursos e tcnicas expresivas.
CA2.6. Propuxronse actividades favorecedoras da expresin e da comunicacin,
adecundose s caractersticas do grupo.
CA2.7. Valorouse a importancia de adecuar os recursos de expresin e comunica-
cin na elaboracin de actividades de intervencin en educacin ambiental.
CA2.8. Aplicronse tcnicas de comunicacin e expresin.
CA2.9. Tivronse en conta as normas de seguridade e prevencin de riscos aplica-
bles no desenvolvemento das actividades.
RA3. Organiza a secuencia do desenvolvemento das actuacins previstas no programa
de educacin ambiental, para o que analiza o tema abordado e as caractersticas do gru-
po.
CA3.1. Estableceuse a secuencia de obxectivos para cada grupo e tema abordado.
CA3.2. Propxose o xeito mis idneo de abordar os obxectivos en funcin do gru-
po e do contexto.
Pxina 57 de 96
CA3.3. Describronse as propostas metodolxicas para establecer a secuencia do
programa de educacin ambiental.
CA3.4. Argumentouse a seleccin das fases da secuencia.
CA3.5. Determinronse as fases da secuencia en que se centra a execucin de acti-
vidades seleccionadas.
CA3.6. Seleccionronse os recursos e os materiais para executar as actividades de
acordo coa secuencia.
RA4. Pon en prctica actividades para o desenvolvemento de programas de educacin
ambiental no mbito pblico e privado, tendo en conta a relacin entre as formas de ac-
tuacin sustentables e o contorno.
CA4.1. Definronse os marcos de intervencin do programa.
CA4.2. Determinronse as estratexias de actuacin do programa.
CA4.3. Estableceuse a secuencia de execucin do programa.
CA4.4. Organizronse os espazos en funcin das actividades e as caractersticas do
grupo.
CA4.5. Preparronse os recursos e os materiais para executar os programas.
CA4.6. Expuxronse argumentacins tericas relativas actividade.
CA4.7. Determinronse actividades que deban realizar os asistentes.
CA4.8. Enuncironse criterios adecuados para o desenvolvemento da actividade.
CA4.9. Programouse un seguimento do desenvolvemento das actividades.
CA4.10. Aplicronse as normas de seguridade e prevencin de riscos na execucin
do programa.
RA5. Avala procesos de intervencin realizados en distintos marcos de actuacin da
educacin ambiental, tendo en conta a relacin entre as variables salientables, os ins-
trumentos de avaliacin e os resultados obtidos.
CA5.1. Seleccionronse os aspectos para avaliar nun programa de educacin am-
biental.
CA5.2. Definronse os criterios de avaliacin do programa.
CA5.3. Seleccionronse os instrumentos de avaliacin apropiados.
CA5.4. Previuse a aplicacin dos instrumentos de avaliacin, seguindo procedemen-
tos.
CA5.5. Propuxronse instrumentos de observacin no seguimento do programa.
CA5.6. Rexistrronse os datos obtidos no soporte establecido.
CA5.7. Interpretouse a informacin recollida no proceso de avaliacin.
CA5.8. Valorouse a importancia da avaliacin en diferentes momentos do proceso.
CA5.9. Identificronse situacins en que cumpra a modificacin do programa.
BC1. Deseo de programas de educacin ambiental
Marco terico onde se encadra o deseo. Argumentacin dos principios tericos que ar-
ticulan o programa e lle dan sentido.
Caractersticas do contexto onde se leve a cabo o programa.
Redaccin de obxectivos. Puntos de interese da temtica seleccionada.
Pxina 58 de 96
Metodoloxa de traballo e tcnicas: principios metodolxicos. Lias estratxicas de ac-
tuacin: modelos de referencia. Tcticas: programas de intervencin.
Deseo de actividades: conceptos, procedementos e valores que cmpre adoptar como
referente no deseo.
Temporalizacin.
Planificacin de recursos humanos e materiais.
Posta en prctica do programa.
Avaliacin e seguimento investigador do programa: valoracin das intervencins reali-
zadas, de acordo cos obxectivos propostos.
BC2. Elaboracin de actividades de intervencin en educacin ambiental
Etapas no deseo de actividades: caractersticas de grupo, obxectivos e metas; estrate-

xias instrutivas; tcnicas e medios; avaliacin.
Mtodos e tcnicas para o deseo de actividades de educacin ambiental.
Mtodos de solucin de problemas: grupos de discusin, obradoiros de demostra-
cin experimental e proxectos de investigacin-accin.
Tcnicas baseadas na estratexia do modelo do proceso produtivo: tcnicas de recu-
peracin, reciclaxe e reutilizacin, e tcnicas de educacin para un consumo respon-
sable.
Tcnicas ldico-recreativas: valor do xogo na educacin ambiental.
Tipoloxa de xogos en educacin ambiental.
Tcnicas de simulacin: obradoiros de participacin e de emocins.
Tcnicas para a formacin de actitudes: de motivacin e sensibilizacin, e de esti-
mulacin da capacidade de percepcin.
Proxectos de accin operacional: participacin guiada na xestin global e organiza-
cin de comisins de traballo, para o desenvolvemento das accins proxectadas.
Comunicacin ambiental.
Proceso de comunicacin: informacin e comunicacin. Comunicacin social. Per-
suasin.
Caractersticas da comunicacin ambiental: sinceridade, pericia, agrado, similitude,
fontes mltiples e elementos non verbais.
Tipoloxas de comunicacin. Procedementos comunicativos: verbal e non verbal, in-
terpersoal e social.
Planificacin da comunicacin. O acto comunicativo: anlise de contidos, medios,
audiencia e efectos.
Efectos da comunicacin: niveis cognitivo (informacional), actitudinal e de conduta.
BC3. Organizacin da secuencia do desenvolvemento das actuacins previstas nun pro-

grama de educacin ambiental
Modelos de secuencia de actividades de educacin ambiental.

Principios metodolxicos da secuencia.
Fases de secuencia das actuacins en educacin ambiental:
Motivacin e sensibilizacin: descuberta do medio a travs dos sentidos. Activida-
des a redor de acontecementos e conflitos ambientais. Xogos de sensibilizacin e
motivacin.
Pxina 59 de 96
Investigacin e coecemento: caracterizacin do problema socioambiental. Aspectos
metodolxicos hora de investigar: observacin e experimentacin.
Reflexin crtica: recoecemento crtico da realidade. Anlise dos problemas am-
bientais.
Accin e comunicacin: toma de decisins responsables e resolucin de problemas
concretos. Propostas de accin e transformacin do medio.
Mtodos de aplicacin de actividades: colectivos (informacin), en grupo (participa-
cin), individualizados ou adaptados, e experimentais.
BC4. Posta en prctica de actividades para o desenvolvemento de programas de educa-

cin ambiental
Principios metodolxicos de aplicacin dun programa de educacin ambiental:

Delimitacin do problema e especificacin de finalidades.
Delimitacin do grupo obxectivo.
Definicins de mensaxe.
Verificacin do programa.
Anlise de estratexias e mbitos de actuacin da educacin ambiental:
Comunidade e cidadana: asociacins.
Administracins xeral, autonmica e local.
Sistema educativo: educacin formal, informal e non formal.
Equipamentos de educacin ambiental: aulas da natureza, centros de recursos e de
interpretacin, granxas escola, etc.
Empresas.
Medios de comunicacin.
Participacin cidad. Modelos de participacin e accin: programas de intervencin so-
cio-comunitaria de mellora de espazos comns, Axendas Locais 21, ecoauditoras,
plans de urbanismos, plans de xestin e voluntariado.
Dereito de acceso informacin ambiental.
BC5. Avaliacin do proceso de intervencin en diversos marcos de actuacin en educa-

cin ambiental
Concepto de avaliacin en educacin ambiental.

Procesos de valoracin e seguimento investigador do programa de educacin ambien-
tal: avaliacin inicial, en execucin e dos logros do programa.
Caractersticas da avaliacin: avaliacin crtica, sistmica e investigativa.
Criterios de avaliacin: indicadores.
Modelos, mtodos e procedementos de avaliacin e seguimento aplicados educacin
ambiental.
Tcnicas e instrumentos de avaliacin: deseo de actividades de avaliacin. Observa-
cin e recollida de datos.
Rexistro de datos de avaliacin.
Resultados de avaliacin: interpretacin.
Coordinacin do traballo en equipo na avaliacin. Avaliacin externa.
Pxina 60 de 96
elaboracin e execucin de programas e actividades de educacin ambiental.
As funcins de elaboracin e execucin abranguen aspectos como deseo, planifica-
cin, estratexias de actuacin, xestin e coordinacin, secuencia de actividades, elabora-
cin de materiais e avaliacin de programas.
Deseo e elaboracin de materiais e recursos de educacin ambiental.
Aplicacin dos produtos e os medios en asociacins de desenvolvemento local, cen-
tros de interpretacin en parques ou reas naturais, centros de visitantes de centros
de procesos tecnolxicos (vertedoiros, depuradoras, etc.), aulas da natureza e gran-
xas escola.
Elaboracin de informes ambientais.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais c), d), e), f), g), l), q), r),
s), t), u), v), w), x) e y) do ciclo formativo, e as competencias c), d), e), i), n), ), o), p), q),
r), s) e t).
Deseo de programas e actividades partindo do marco terico, o contexto e os ob-
xectivos en educacin ambiental.
Organizacin do espazo, o tempo e os recursos humanos e materiais que permitan,
de xeito idneo, dar resposta aos fins do programa.
Seleccin de estratexias de actuacin e actividades de posta en prctica.
Aplicacin de procedementos de avaliacin.
tranxeiras.
Pxina 61 de 96
1.9 Mdulo profesional: actividades de uso pblico
Cdigo: MP0792.
Duracin: 157 horas.

RA1. Desea actividades de uso pblico, para o que analiza as caractersticas propias
do marco natural e o uso ao que se destina.
CA1.1. Identificronse os elementos orogrficos do terreo que poden incidir na rea-
lizacin dunha actividade de uso pblico.
CA1.2. Relacionronse actividades de uso pblico a partir da flora, a fauna e a pai-
saxe dunha rea.
CA1.3. Relacionronse actividades de uso pblico a partir do patrimonio de cada
rea natural.
CA1.4. Elaborouse o material grfico sobre unha actividade de uso pblico.
CA1.5. Deseronse as fichas para a avaliacin dunha actividade de uso pblico.
CA1.6. Definronse os procedementos de avaliacin das actividades de uso pblico
dun espazo natural.
CA1.7. Definronse os procedementos de avaliacin do programa de actividades de
uso pblico dun espazo natural.
RA2. Determina os elementos e as tcnicas de construcin nas obras de preparacin e
acondicionamento nunha rea natural, seleccionando os mis acordes coa rea e de me-
nor impacto paisaxstico.
CA2.1. Seleccionronse os materiais de construcin.
CA2.2. Identificronse os principais mtodos de obras e de acondicionamento nun
espazo natural.
CA2.3. Determinronse as especies vexetais acordes coa rea natural e coa execu-
cin de obras de preparacin e acondicionamento.
CA2.4. Seleccionronse os elementos de equipamentos e dotacins mis adecuados
para as actividades de uso pblico.
CA2.5. Especificouse a sinalizacin e a simboloxa apropiadas a unha actividade de
uso pblico.
CA2.6. Confeccionouse un informe sobre o estado de conservacin dos equipamen-
tos e as dotacins dunha actividade de uso pblico.
CA2.7. Aplicouse a normativa ambiental e de prevencin de riscos laborais.
RA3. Interpreta os aspectos mis significativos dun espazo ou itinerario natural e os
mecanismos da sa deterioracin, e selecciona as tcnicas mis apropiadas.
CA3.1. Identificronse os aspectos mis significativos dun espazo ou itinerario natu-
ral e os mecanismos da sa deterioracin.
CA3.2. Interpretouse o patrimonio natural e histrico dun espazo natural.
CA3.3. Utilizronse as tcnicas de comunicacin apropiadas para informar sobre un
itinerario ou espazo natural.
Pxina 62 de 96
CA3.4. Elaborronse actividades para visitantes en funcin das caractersticas do es-
pazo.
CA3.5. Avaliouse o potencial interpretativo dunha rea.
CA3.6. Realizronse actividades de promocin dun espazo natural.
RA4. Realiza operacins de vixilancia nun espazo natural, e identifica as zonas mis
adecuadas para o control de visitantes e intrusos.
CA4.1. Identificronse as zonas mis adecuadas para o control de visitantes e intru-
sos.
CA4.2. Utilizronse correctamente prismticos e outros instrumentos de visin te-
rrestre nunha situacin de vixilancia intrusos.
CA4.3. Identificronse as funcins esenciais dun radiotransmisor.
CA4.4. Localizouse o punto idneo para comunicar e dar as mensaxes.
CA4.5. Emitronse mensaxes con linguaxe clara e intelixible, de forma concreta e
breve.
CA4.6. Realizronse as operacins bsicas de mantemento en aparellos de vixilancia
e comunicacin.
CA4.7. Identificronse correctamente as infraccins dunhas accins de acordo coa
normativa aplicable.
CA4.8. Formalizouse correctamente un informe de infraccin.
RA5. Define os impactos e as consecuencias contaminantes orixinadas ao medio natu-
ral, para o que analiza operacins de verteduras e refugallos.
CA5.1. Recoecronse os contaminantes no medio fsico de espazos naturais.
CA5.2. Identificronse os procesos dos contaminantes no medio fsico dos espazos
naturais.
CA5.3. Seleccionronse os protocolos adecuados para a toma de mostras de vertedu-
ras e residuos.
CA5.4. Realizronse tomas de mostras de verteduras e residuos no medio natural.
CA5.5. Preparronse as mostras de verteduras e residuos para o seu correcto envo a
laboratorio.
CA5.6. Interpretronse os resultados das anlises realizadas.
CA5.7. Interpretouse a lexislacin en materia de contaminacin no medio natural.
RA6. Informa sobre os lmites do dominio pblico e do estado do patrimonio do medio
natural, para o que analiza as sas caractersticas e o seu uso.
CA6.1. Establecronse os lmites de ben pblico na cartografa apropiada.
CA6.2. Caracterizouse a va pecuaria, delimitronse os seus lmites e analizouse o
seu estado de conservacin.
CA6.3. Caracterizouse o camio histrico para a sa proteccin, delimitronse os
seus lmites e analizouse o seu uso tradicional.
CA6.4. Caracterizronse os principais depsitos paleontolxicos de cada rea natu-
ral.
CA6.5. Caracterizronse os principais enclaves histricos de cada rea natural.
CA6.6. Caracterizouse o patrimonio etnolxico da rea natural.
CA6.7. Realizronse procuras en inventarios de patrimonio.
CA6.8. Inventarironse os elementos protexidos presentados, segundo o protocolo e
a normativa aplicable.
Pxina 63 de 96
BC1. Deseo de actividades de uso pblico nos espazos naturais
Espazos naturais e uso pblico.

Espazos de uso pblico: elementos orogrficos.
Recurso e vocacin para o uso pblico.
Figuras de proteccin dos espazos naturais nos mbitos comunitario, estatal, autonmi-
co, municipal e privado.
Instrumentos de xestin.
Plans de ordenacin dos recursos naturais.
Plans reitores de uso e xestin.
Xestin de uso pblico en espazos naturais.
Modelos de uso pblico.
Plan director de uso pblico.
Programas de uso pblico.
Seguimento e avaliacin: cuestionarios.
Programas de investigacin aplicable ao uso pblico.
Normativa aplicable xestin do uso pblico do medio natural.
Lexislacin internacional, comunitaria, estatal e autonmica.
Convenio Europeo da Paisaxe e outras normas de proteccin aplicables.
Tipos de actividades de uso pblico.
Tcnicas de deseo de actividades.
Normativa aplicable ao deseo de actividades.
Caractersticas dos usos. Zonificacin. Compatibilidade dos usos coa rea.
Impacto ambiental das actividades de uso pblico.
Avaliacin do potencial do contorno.
Capacidade de acollemento ou de carga: tipos.
Danos ecolxicos producidos polas actividades de uso pblico.
Impacto dos visitantes. Precaucins e medidas que cmpre adoptar para evitar ou redu-
cir os danos.
Avaliacin de actividades e programas. Control e seguimento das actividades desea-
das. Deseo e valoracin de enquisas.
Elaboracin de materiais grficos. Tipos e materiais: grafas e deseos, folletos infor-
mativos, folletos interpretativos, guas e paneis.
Materiais compatibles coa zona na elaboracin de carteis e sinalizacin.
BC2. Elementos e tcnicas de construcin nas obras de preparacin e acondicionamento

nunha rea natural
Construcins e obras no medio natural.
Pxina 64 de 96
Caractersticas xerais.
Impacto ambiental das construcins no medio natural.
Correccin de danos: tcnicas.
Interpretacin de proxectos e planos de construcins e obras.
Tcnicas de construcin e materiais compatibles co contorno.
Tcnicas de construcin e materiais tradicionais na zona.
Especies vexetais de aplicacin en obras no medio natural.
Accesibilidade.
Equipamentos e dotacins de uso pblico: de acollemento e informacin, de educa-
cin, recreativos e de apoio.
Impacto dos equipamentos. Correccin do dano.
Sinalizacins de uso pblico: tipos e materiais utilizados. Simboloxa e normativa. Im-
pacto das sinalizacins no medio natural.
Informes de avaliacin de equipamentos e dotacins: partes e metodoloxa.
Normativa aplicable s obras e s construcins no medio natural.
Normas de calidade de materiais e especies vexetais.
Normativa ambiental aplicable aos traballos no medio natural.
Prevencin de riscos laborais nos traballos no medio natural.
BC3. Aspectos significativos dun espazo ou itinerario natural
Atencin a visitantes.
Visita e frecuentacin.
Visitantes: turistas, residentes e poboacin local. Perfil das persoas visitantes.
Programas para visitantes: regulacin.
Comunicacin e atencin ao pblico.
Promocin dun espazo natural.
Tcnicas de informacin e promocin aplicadas.
Interpretacin do patrimonio natural, histrico e etnogrfico no medio natural: princi-
pios, obxectivos e fins. Avaliacin do potencial interpretativo: limitacins. Planifica-
cin interpretativa.
Impacto do recurso.
Execucin, xestin e seguimento.
Proteccin do recurso.
Mecanismos de deterioracin: prevencin e correccins.
BC4. Operacins de vixilancia nun espazo natural
Accesos a un espazo natural.

Controis de acceso de visitantes.
Accesos controlados, restrinxidos e libres. Tarifas.
Pxina 65 de 96
Control de infraccins.
Procedementos sancionadores. Redaccin de informes.
Tcnicas de vixilancia e control. Tcnicas bsicas e manexo de aparellos: prismticos e
anteollos terrestres.
Tcnicas de comunicacin en operacins de vixilancia.
Protocolos de comunicacin.
Aparellos de comunicacin: operacins bsicas de mantemento.
Manexo de radiotransmisores: frecuencias.
Redes de radiocomunicacin: caractersticas e mantemento.
Normativa de aplicacin s operacins de vixilancia e control dos espazos naturais.
BC5. Definicin de impactos e consecuencias contaminantes por verteduras e residuos
Residuos e verteduras no medio natural.

Contaminantes do medio fsico nos espazos naturais.
Tipificacin: causas e orixes.
Procesos contaminantes de residuos e verteduras.
Impactos e consecuencias ambientais.
Toma de mostras de residuos e verteduras en espazos naturais: metodoloxa e protoco-
los. Preparacins para envos.
Lexislacin aplicable en materia de contaminacin no medio natural: normativa comu-
nitaria, estatal, autonmica e municipal.
BC6. Informacin de lmites de dominio pblico e estado de patrimonio
Lmites de carcter pblico: conceptos bsicos.

Proteccin dos lmites pblicos: principais agresins.
Informacin cartogrfica. Uso da cartografa catastral. Aplicacins informticas bsicas
e outras fontes de informacin.
Vas pecuarias e camios histricos como elementos de integracin do mundo rural: ti-
poloxa, lmites e catalogacin.
Valoracin das vas pecuarias e camios histricos como patrimonio. Principais
agresins, ocupacins e deterioracins.
Inventarios e catalogacin. Norma e protocolo de catalogacin.
Normativa aplicable a vas pecuarias e a camios histricos.
Patrimonio sito no medio natural: caracterizacin.
Proteccin do patrimonio: agresins e deterioracin.
Planeamento urbanstico como elemento de proteccin do patrimonio.
Patrimonio paleontolxico: cronoloxa e tipificacin.
Depsitos paleontolxicos: principais caractersticas e identificacin.
Cronoloxa histrica bsica de Espaa.
Cultura material e modos de ocupacin do territorio.
Depsitos arqueolxicos: principais caractersticas e identificacin.
Pxina 66 de 96
Patrimonio etnogrfico: tipificacin.
Inventarios e catalogacin de elementos protexidos.
Procuras e consultas en catlogos e bases de datos.
Norma e protocolo.
Lexislacin aplicable: normativa comunitaria, estatal e autonmica.
Lei de Patrimonio Histrico Nacional.
Bens de interese cultural e inventarios de patrimonio.

planificacin e programacin, de execucin e de educacin ambiental.
Deseo e xestin de actividades de uso pblico.
Deseo de percorridos no medio natural.
Interpretacin do patrimonio sito no medio natural.
Elaboracin de materiais e produtos temticos.
Realizacin de operacins de promocin dos espazos naturais.
Realizacin de operacins de vixilancia e control en espazos naturais.
A funcin de educacin ambiental abrangue aspectos como:
Deseo de actividades de gua-intrprete nunha rea.
Informacin e difusin dos valores do ambiente e do patrimonio sito no medio natu-
ral.
Identificacin das necesidades e definicin dos traballos.
Determinacin dos recursos.
Establecemento de puntos crticos.
Elaboracin de orzamentos.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), c), h), i), j), l),
m), n), r), s), t), u), v) e w) do ciclo formativo, e as competencias a), b), c), f), g), i), j) k),
m), n), ), o), p), q) e r).
Interpretacin do patrimonio sito no medio natural.
Difusin dos valores do ambiente e do patrimonio sito no medio natural.
tranxeiras
Pxina 67 de 96
1.10 Mdulo profesional: desenvolvemento no medio
Cdigo: MP0793.
Duracin: 87 horas.

RA1. Prepara a gua de grupos de usuarios tendo en conta a relacin entre as sas ca-
ractersticas e as condicins do medio, o programa establecido e os recursos dispoi-
bles.
CA1.1. Identificronse os equipamentos, as infraestruturas e os recursos da rea ne-
cesarios para o desenvolvemento das actividades.
CA1.2. Relacionronse os recursos naturais, os equipamentos, as infraestruturas e
outros recursos dispoibles nun espazo natural e/ou urbano, co seu uso didctico-
divulgativo.
CA1.3. Comprobouse que o equipamento persoal propio e dos participantes sexa o
adecuado ao desenvolvemento da actividade.
CA1.4. Comunicronselle ao grupo as normas de comportamento para a conserva-
cin da rea e controlouse o seu cumprimento.
CA1.5. Seleccionouse a actividade buscando a satisfaccin dos usuarios, a amplia-
cin dos seus coecementos e a mellora das sas actitudes de respecto polo medio.
CA1.6. Aplicronse as normas de seguridade e de organizacin no desenvolvemento
das actividades.
CA1.7. Demostrouse interese por atender satisfactoriamente as necesidades dos par-
ticipantes.
RA2. Identifica tcnicas de intervencin ante continxencias aplicando normas de segu-
ridade.
CA2.1. Seleccionouse o material e os medios necesarios para a orientacin e a inter-
vencin ante posibles continxencias.
CA2.2. Interpretronse os mapas topogrficos e temticos para a adquisicin de in-
formacin relativa s condicins e os usos do medio en que se vaia realizar a activi-
dade, as como para orientarse.
CA2.3. Enumerronse as tcnicas de supervivencia ante continxencias.
CA2.4. Utilizronse as tcnicas, os materiais e os utensilios cartogrficos, de orien-
tacin e de comunicacin na realizacin da actividade.
CA2.5. Respectouse a sinalizacin para coidar a seguridade e a conservacin da
rea.
CA2.6. Revisouse o material e os medios utilizados ao finalizar a actividade.
CA2.7. Cumprronse as normas de prevencin de riscos no desenvolvemento da ac-
tividade.
RA3. Determina os protocolos de intervencin nunha emerxencia, para o que interpreta
a valoracin inicial da persoa accidentada.
CA3.1. Identificronse os sntomas significativos nunha persoa accidentada.
CA3.2. Enumerronse os pasos que cmpre seguir para atender unha persoa acci-
dentada.
Pxina 68 de 96
CA3.3. Seleccionronse as estratexias de comunicacin coa persoa accidentada e os
seus acompaantes.
CA3.4. Determinronse os procedementos para asegurar a zona do accidente.
CA3.5. Identificronse as tcnicas bsicas de seguridade e supervivencia aplicables
situacin.
CA3.6. Indicouse o contido mnimo dunha caixa de urxencias.
CA3.7. Describronse as prioridades de actuacin en caso de accidentes con mlti-
ples vtimas.
CA3.8. Describiuse como se debe informar dun accidente a un servizo sanitario.
CA3.9. Determinronse as operacins para unha evacuacin da persoa accidentada a
un posto mdico.
RA4. Aplica tcnicas bsicas de axuda persoa accidentada, seguindo os protocolos de
primeiros auxilios establecidos.
CA4.1. Recoecronse os principais signos de compromiso vital en relacin coa va
area, a ventilacin, a circulacin e o estado neurolxico.
CA4.2. Aplicronse tcnicas de inmobilizacin preventiva do paciente.
CA4.3. Aplicronse tcnicas de contencin de hemorraxias por medios fsicos.
CA4.4. Aplicronse tcnicas de masaxes cardiorrespiratorias.
CA4.5. Describronse os mtodos de actuacin ante queimaduras, conxelacins, pi-
caduras, mordeduras de animais, substancias urticantes ou outras lesins provocadas
por axentes fsicos.
CA4.6. Aplicronse tcnicas de recuperacin de lesins por axentes fsicos.
BC1. Preparacin da gua de grupos de usuarios polo medio
Espazos no medio urbano e rural. Espazos naturais protexidos: introducin e tipoloxa.

Normativa bsica de conservacin dos espazos.
Tipos de itinerarios no medio natural: caractersticas e formas de uso.
Tcnicas bsicas de aire libre. Equipamento bsico persoal: roupa, calzado, bebida,
alimentacin e material de acampada.
BC2. Tcnicas de intervencin ante continxencias no medio
Interpretacin de planos e orientacin no medio natural.

Aparellos de comunicacin. Redes de radiocomunicacin.
Tcnicas de supervivencia.
Normas de comportamento en espazos naturais. Prevencin de riscos.
BC3. Determinacin de protocolos de intervencin nunha emerxencia
Obxectivos e caractersticas. Problemas sanitarios comns e inmediatos segundo o tipo

de agresor.
Aproximacin ao lugar da persoa accidentada. Control do escenario e valoracin inicial
do incidente. Valoracin dos riscos. Medidas de autoproteccin persoal. Transmisin
da informacin aos servizos mdicos.
Pxina 69 de 96
Asistencia sanitaria inicial. Prioridades de actuacin ante mltiples vtimas. Caixa de
primeiros auxilios.
Signos e sntomas de urxencia. Valoracin inicial do nivel de consciencia. Toma de
constantes vitais.
BC4. Aplicacin de tcnicas bsicas de axuda persoa accidentada
Tcnicas de soporte vital.

Control da permeabilidade das vas areas.
Resucitacin cardiopulmonar bsica.
Atencin en lesins por axentes fsicos (traumatismos, calor ou fro, electricidade, etc.)
e por axentes qumicos e biolxicos.
Atencin en patoloxa orgnica de urxencia.
Procedementos de inmobilizacin e mobilizacin: confeccin de padiolas e materiais
de inmobilizacin.
Tcnicas de apoio psicolxico e de autocontrol.

planificacin e programacin, execucin, loxstica, calidade, prevencin e proteccin am-
biental.
A funcin de planificacin e programacin abrangue aspectos como a identificacin de
necesidades e a determinacin de recursos.
A funcin de execucin abrangue aspectos como a informacin de actividades ambien-
tais e a imparticin de formacin ambiental.
A funcin de loxstica abrangue aspectos como o control de aprovisionamento.
A funcin de calidade abrangue aspectos como a execucin do plan de calidade e as
achegas mellora continua.
A funcin de prevencin abrangue aspectos como:
Aplicacin da normativa de prevencin e seguridade.
Supervisin e seguimento da aplicacin da normativa.
Aplicacin de primeiros auxilios.
A funcin de proteccin ambiental abrangue aspectos como o cumprimento das normas
ambientais.
Acollemento e atencin s persoas participantes na actividade, procurando a sa se-
guridade e satisfaccin.
Sensibilizacin ambiental das persoas participantes.
Propostas de mellora dos percorridos.
Atencin s incidencias xurdidas na realizacin de actividades.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais h), i), j), q), r), s), t), u),
v) e w) do ciclo formativo, e as competencias f), g), ), o), p), q) e r).
Gua de visitantes pola rea, seguindo as normas de organizacin e seguridade.
Pxina 70 de 96
Aplicacin de tcnicas de intervencin para resolver continxencias.
tranxeiras.
Pxina 71 de 96
1.11 Mdulo profesional: proxecto de educacin e con-
trol ambiental
Cdigo: MP0794.
Duracin: 26 horas.

RA1. Identifica necesidades do sector produtivo en relacin con proxectos tipo que as
poidan satisfacer.
CA1.1. Clasificronse as empresas do sector polas sas caractersticas organizativas
e o tipo de produto ou servizo que ofrecen.
CA1.2. Caracterizronse as empresas tipo e indicouse a sa estrutura organizativa e
as funcins de cada departamento.
CA1.3. Identificronse as necesidades mis demandadas s empresas.
CA1.4. Valorronse as oportunidades de negocio previsibles no sector.
CA1.5. Identificouse o tipo de proxecto requirido para dar resposta s demandas
previstas.
CA1.6. Determinronse as caractersticas especficas requiridas ao proxecto.
CA1.7. Determinronse as obrigas fiscais, laborais e de prevencin de riscos, e as
sas condicins de aplicacin.
CA1.8. Identificronse as axudas e as subvencins para a incorporacin de novas
tecnoloxas de producin ou de servizo que se propoan.
CA1.9. Elaborouse o guin de traballo para seguir na elaboracin do proxecto.
RA2. Desea proxectos relacionados coas competencias expresadas no ttulo, onde in-
cle e desenvolve as fases que o compoen.
CA2.1. Compilouse informacin relativa aos aspectos que se vaian tratar no proxec-
to.
CA2.2. Realizouse o estudo da viabilidade tcnica do proxecto.
CA2.3. Identificronse as fases ou as partes do proxecto, as como o seu contido.
CA2.4. Establecronse os obxectivos procurados e identificouse o seu alcance.
CA2.5. Prevronse os recursos materiais e persoais necesarios para realizar o proxec-
to.
CA2.6. Realizouse o orzamento correspondente.
CA2.7. Identificronse as necesidades de financiamento para a posta en marcha do
proxecto.
CA2.8. Definiuse e elaborouse a documentacin necesaria para o seu deseo.
CA2.9. Identificronse os aspectos que se deben controlar para garantir a calidade
do proxecto.
RA3. Planifica a posta en prctica ou a execucin do proxecto, para o que determina o
plan de intervencin e a documentacin asociada.
CA3.1. Estableceuse a secuencia de actividades ordenadas en funcin das necesida-
des de posta en prctica.
CA3.2. Determinronse os recursos e a loxstica necesarios para cada actividade.
Pxina 72 de 96
CA3.3. Identificronse as necesidades de permisos e autorizacins para levar a cabo
as actividades.
CA3.4. Determinronse os procedementos de actuacin ou execucin das activida-
des.
CA3.5. Identificronse os riscos inherentes posta en prctica e definiuse o plan de
prevencin de riscos, as como os medios e os equipamentos necesarios.
CA3.6. Planificouse a asignacin de recursos materiais e humanos, e os tempos de
execucin.
CA3.7. Fxose a valoracin econmica que dea resposta s condicins da posta en
prctica.
CA3.8. Definiuse e elaborouse a documentacin necesaria para a posta en prctica
ou execucin.
RA4. Define os procedementos para o seguimento e o control na execucin do proxec-
to, e xustifica a seleccin das variables e dos instrumentos empregados.
CA4.1. Definiuse o procedemento de avaliacin das actividades ou intervencins.
CA4.2. Definronse os indicadores de calidade para realizar a avaliacin.
CA4.3. Definiuse o procedemento para a avaliacin das incidencias que se poidan
presentar durante a realizacin das actividades, as como a sa solucin e o seu re-
xistro.
CA4.4. Definiuse o procedemento para xestionar os cambios nos recursos e nas acti-
vidades, inclundo o sistema para o seu rexistro.
CA4.5. Definiuse e elaborouse a documentacin necesaria para a avaliacin das ac-
tividades e do proxecto.
CA4.6. Estableceuse o procedemento para a participacin na avaliacin das persoas
usuarias ou da clientela, e elaborronse os documentos especficos.
CA4.7. Estableceuse un sistema para garantir o cumprimento do prego de condi-
cins do proxecto, cando este exista.
RA5. Elabora e expn o informe do proxecto realizado, e xustifica o procedemento se-
guido.
CA5.1. Enuncironse os obxectivos do proxecto.
CA5.2. Describiuse o proceso seguido para a identificacin das necesidades das em-
presas do sector.
CA5.3. Describiuse a solucin adoptada a partir da documentacin xerada no proce-
so de deseo.
CA5.4. Describronse as actividades en que se divide a execucin do proxecto.
CA5.5. Xustificronse as decisins tomadas de planificacin da execucin do pro-
xecto.
CA5.6. Xustificronse as decisins tomadas de seguimento e control na execucin
do proxecto.
CA5.7. Formulronse as conclusins do traballo realizado en relacin coas necesi-
dades do sector produtivo.
CA5.8. Formulronse, de ser o caso, propostas de mellora.
CA5.9. Realizronse, de ser o caso, as aclaracins solicitadas na exposicin.
CA5.10. Empregronse ferramentas informticas para a presentacin dos resultados.
Pxina 73 de 96
Este mdulo complementa a formacin doutros mdulos profesionais nas funcins de an-
lise do contexto, deseo e organizacin da intervencin, e planificacin da sa avaliacin.
A funcin de anlise do contexto abrangue as subfuncins de compilacin de informa-
cin, identificacin e establecemento de prioridades de necesidades, e identificacin dos
aspectos que faciliten ou dificulten o desenvolvemento da intervencin.
A funcin de deseo da intervencin ten como obxectivo establecer as lias xerais des-
ta para dar resposta s necesidades detectadas, definndoo en todos os seus aspectos. In-
cle as subfuncins de definicin ou adaptacin da intervencin, establecemento da se-
cuencia e das prioridades das accins, planificacin da intervencin, determinacin de re-
cursos, planificacin da avaliacin, e deseo de documentacin e do plan de atencin
clientela.
A funcin de organizacin da intervencin abrangue as funcins de deteccin de de-
mandas e necesidades, programacin, xestin, coordinacin e supervisin da intervencin,
e elaboracin de informes.
As actividades profesionais asociadas a estas funcins desenvlvense no sector pblico
ou privado, en calquera organizacin que tea como obxecto:
Elaboracin de proxectos de educacin ambiental.
Gua-intrprete do patrimonio dunha rea.
Control do medio natural.
Seguimento dun sistema de xestin ambiental.
Fomentarase e valorarase a creatividade, o esprito crtico e a capacidade de innovacin
nos procesos realizados, as como a adaptacin da formacin recibida en supostos laborais
e en novas situacins.
O equipo docente exercer a titora das seguintes fases de realizacin do traballo, que
se realizarn fundamentalmente de xeito non presencial: estudo das necesidades do sector
produtivo, deseo, planificacin, e seguimento da execucin do proxecto.
A exposicin do informe, que realizar todo o alumnado, parte esencial do proceso de
avaliacin e defenderase diante do equipo docente.
Polas sas propias caractersticas, a formacin do mdulo relacinase con todos os ob-
xectivos xerais do ciclo e con todas as competencias profesionais, persoais e sociais se-
guintes, bardante no relativo posta en prctica de diversos aspectos da intervencin de-
seada.
xectivos do mdulo estn relacionadas con:
Execucin de traballos en equipo.
Autoavaliacin do traballo realizado.
Autonoma e iniciativa.
Uso das TIC.
Pxina 74 de 96
1.12 Mdulo profesional: formacin e orientacin
laboral
Cdigo: MP0795.
Duracin: 107 horas.
1.12.1 Unidade formativa 1: prevencin de riscos laborais

Cdigo: MP0795_12.
Duracin: 45 horas.

RA1. Recoece os dereitos e as obrigas das persoas traballadoras e empresarias rela-
cionados coa seguridade e a sade laboral.
CA1.1. Relacionronse as condicins laborais coa sade da persoa traballadora.
CA1.2. Distinguronse os principios da accin preventiva que garanten o dereito
seguridade e sade das persoas traballadoras.
CA1.3. Apreciouse a importancia da informacin e da formacin como medio para a
eliminacin ou a reducin dos riscos laborais.
CA1.4. Comprendronse as actuacins axeitadas ante situacins de emerxencia e
risco laboral grave e inminente.
CA1.5. Valorronse as medidas de proteccin especficas de persoas traballadoras
sensibles a determinados riscos, as como as de proteccin da maternidade e a lacta-
cin, e de menores.
CA1.6. Analizronse os dereitos vixilancia e proteccin da sade no sector de se-
guridade e ambiente.
CA1.7. Asumiuse a necesidade de cumprir as obrigas das persoas traballadoras en
materia de prevencin de riscos laborais.
RA2. Avala as situacins de risco derivadas da sa actividade profesional analizando
as condicins de traballo e os factores de risco mis habituais do sector de seguridade e
ambiente.
CA2.1. Determinronse as condicins de traballo con significacin para a preven-
cin nos contornos de traballo relacionados co perfil profesional de tcnico superior
en educacin e control ambiental.
CA2.2. Clasificronse os factores de risco na actividade e os danos derivados deles.
CA2.3. Clasificronse e describronse os tipos de danos profesionais, con especial
referencia a accidentes de traballo e doenzas profesionais, relacionados co perfil pro-
fesional de tcnico superior en educacin e control ambiental.
CA2.4. Identificronse as situacins de risco ms habituais nos contornos de traballo
das persoas coa titulacin de tcnico superior en educacin e control ambiental.
CA2.5. Levouse a cabo a avaliacin de riscos nun contorno de traballo, real ou si-
mulado, relacionado co sector de actividade.
RA3. Participa na elaboracin dun plan de prevencin de riscos e identifica as respon-
sabilidades de todos os axentes implicados.
Pxina 75 de 96
CA3.1. Valorouse a importancia dos hbitos preventivos en todos os mbitos e en
todas as actividades da empresa.
CA3.2. Clasificronse os xeitos de organizacin da prevencin na empresa en fun-
cin dos criterios establecidos na normativa sobre prevencin de riscos laborais.
CA3.3. Determinronse os xeitos de representacin das persoas traballadoras na em-
presa en materia de prevencin de riscos.
CA3.4. Identificronse os organismos pblicos relacionados coa prevencin de ris-
cos laborais.
CA3.5. Valorouse a importancia da existencia dun plan preventivo na empresa que
incla a secuencia de actuacins para realizar en caso de emerxencia.
CA3.6. Estableceuse o mbito dunha prevencin integrada nas actividades da em-
presa, e determinronse as responsabilidades e as funcins de cadaqun.
CA3.7. Definiuse o contido do plan de prevencin nun centro de traballo relaciona-
do co sector profesional da titulacin de tcnico superior en educacin e control am-
biental.
CA3.8. Proxectouse un plan de emerxencia e evacuacin para unha pequena ou me-
diana empresa do sector de actividade do ttulo.
RA4. Determina as medidas de prevencin e proteccin no contorno laboral da titula-
cin de tcnico superior en educacin e control ambiental.
CA4.1. Definronse as tcnicas e as medidas de prevencin e de proteccin que se
deben aplicar para evitar ou diminur os factores de risco, ou para reducir as sas
consecuencias no caso de materializarse.
CA4.2. Analizouse o significado e o alcance da sinalizacin de seguridade de diver-
sos tipos.
CA4.3. Seleccionronse os equipamentos de proteccin individual (EPI) axeitados
s situacins de risco atopadas.
CA4.4. Analizronse os protocolos de actuacin en caso de emerxencia.
CA4.5. Identificronse as tcnicas de clasificacin de persoas feridas en caso de
emerxencia, onde existan vtimas de diversa gravidade.
CA4.6. Identificronse as tcnicas bsicas de primeiros auxilios que se deben aplicar
no lugar do accidente ante danos de diversos tipos, as como a composicin e o uso
da caixa de urxencias.
BC1. Dereitos e obrigas en seguridade e sade laboral
Relacin entre traballo e sade. Influencia das condicins de traballo sobre a sade.
Conceptos bsicos de seguridade e sade laboral.
Anlise dos dereitos e das obrigas das persoas traballadoras e empresarias en preven-
cin de riscos laborais.
Actuacin responsable no desenvolvemento do traballo para evitar as situacins de ris-
co no seu contorno laboral.
Proteccin de persoas traballadoras especialmente sensibles a determinados riscos.
Pxina 76 de 96
BC2. Avaliacin de riscos profesionais
Anlise de factores de risco ligados a condicins de seguridade, ambientais, ergonmi-

cas e psicosociais.
Determinacin dos danos sade da persoa traballadora que se poden derivar das con-
dicins de traballo e dos factores de risco detectados.
Riscos especficos no sector de seguridade e ambiente en funcin das probables conse-
cuencias, do tempo de exposicin e dos factores de risco implicados.
Avaliacin dos riscos atopados en situacins potenciais de traballo no sector de seguri-
dade e ambiente.
BC3. Planificacin da prevencin de riscos na empresa
Xestin da prevencin na empresa: funcins e responsabilidades.

rganos de representacin e participacin das persoas traballadoras en prevencin de
riscos laborais.
Organismos estatais e autonmicos relacionados coa prevencin de riscos.
Planificacin da prevencin na empresa.
Plans de emerxencia e de evacuacin en contornos de traballo.
Elaboracin dun plan de emerxencia nunha empresa do sector.
Participacin na planificacin e na posta en prctica dos plans de prevencin.
BC4. Aplicacin de medidas de prevencin e proteccin na empresa
Medidas de prevencin e proteccin individual e colectiva.

Protocolo de actuacin ante unha situacin de emerxencia.
Aplicacin das tcnicas de primeiros auxilios.
Actuacin responsable en situacins de emerxencias e primeiros auxilios.
1.12.2 Unidade formativa 2: equipos de traballo, dereito do traballo e da

seguridade social, e procura de emprego
Cdigo:MP0795_22.
Duracin: 62 horas.

RA1. Participa responsablemente en equipos de traballo eficientes que contriban
consecucin dos obxectivos da organizacin.
CA1.1. Identificronse os equipos de traballo en situacins de traballo relacionadas
co perfil de tcnico superior en educacin e control ambiental e valorronse as sas
vantaxes sobre o traballo individual.
CA1.2. Determinronse as caractersticas do equipo de traballo eficaz fronte s dos
equipos ineficaces.
CA1.3. Adoptronse responsablemente os papeis asignados para a eficiencia e a efi-
cacia do equipo de traballo.
Pxina 77 de 96
CA1.4. Empregronse axeitadamente as tcnicas de comunicacin no equipo de tra-
ballo para recibir e transmitir instrucins e coordinar as tarefas.
CA1.5. Determinronse procedementos para a resolucin dos conflitos identificados
no seo do equipo de traballo.
CA1.6. Aceptronse de forma responsable as decisins adoptadas no seo do equipo
de traballo.
CA1.7. Analizronse os obxectivos alcanzados polo equipo de traballo en relacin
cos obxectivos establecidos, e coa participacin responsable e activa dos seus mem-
bros.
RA2. Identifica os dereitos e as obrigas que se derivan das relacins laborais, e reco-
ceos en diferentes situacins de traballo.
CA2.1. Identificronse o mbito de aplicacin, as fontes e os principios de aplica-
cin do dereito do traballo.
CA2.2. Distinguronse os principais organismos que interveen nas relacins labo-
rais.
CA2.3. Identificronse os elementos esenciais dun contrato de traballo.
CA2.4. Analizronse as principais modalidades de contratacin e identificronse as
medidas de fomento da contratacin para determinados colectivos.
CA2.5. Valorronse os dereitos e as obrigas que se recollen na normativa laboral.
CA2.6. Determinronse as condicins de traballo pactadas no convenio colectivo
aplicable ou, en ausencia deste, as condicins habituais no sector profesional rela-
cionado co ttulo de tcnico superior en educacin e control ambiental.
CA2.7. Valorronse as medidas establecidas pola lexislacin para a conciliacin da
vida laboral e familiar, e para a igualdade efectiva entre homes e mulleres.
CA2.8. Analizouse o recibo de salarios e identificronse os principais elementos que
o integran.
CA2.9. Identificronse as causas e os efectos da modificacin, a suspensin e a ex-
tincin da relacin laboral.
CA2.10. Identificronse os rganos de representacin das persoas traballadoras na
empresa.
CA2.11. Analizronse os conflitos colectivos na empresa e os procedementos de so-
lucin.
CA2.12. Identificronse as caractersticas definitorias dos novos contornos de orga-
nizacin do traballo.
RA3. Determina a accin protectora do sistema da seguridade social ante as continxen-
cias cubertas, e identifica as clases de prestacins.
CA3.1. Valorouse o papel da seguridade social como piar esencial do estado social e
para a mellora da calidade de vida da cidadana.
CA3.2. Delimitouse o funcionamento e a estrutura do sistema de seguridade social.
CA3.3. Identificronse, nun suposto sinxelo, as bases de cotizacin dunha persoa
traballadora e as cotas correspondentes a ela e empresa.
CA3.4. Determinronse as principais prestacins contributivas de seguridade social,
os seus requisitos e a sa duracin, e realizouse o clculo da sa conta nalgns su-
postos prcticos.
CA3.5. Determinronse as posibles situacins legais de desemprego en supostos
prcticos sinxelos, e realizouse o clculo da duracin e da conta dunha prestacin
por desemprego de nivel contributivo bsico.
Pxina 78 de 96
RA4. Planifica o seu itinerario profesional seleccionando alternativas de formacin e
oportunidades de emprego ao longo da vida.
CA4.1. Valorronse as propias aspiracins, motivacins, actitudes e capacidades que
permitan a toma de decisins profesionais.
CA4.2. Tomouse conciencia da importancia da formacin permanente como factor
clave para a empregabilidade e a adaptacin s esixencias do proceso produtivo.
CA4.3. Valorronse as oportunidades de formacin e emprego noutros estados da
Unin Europea.
CA4.4. Valorouse o principio de non-discriminacin e de igualdade de oportunida-
des no acceso ao emprego e nas condicins de traballo.
CA4.5. Deseronse os itinerarios formativos profesionais relacionados co perfil
profesional de tcnico superior en educacin e control ambiental.
CA4.6. Determinronse as competencias e as capacidades requiridas para a activida-
de profesional relacionada co perfil do ttulo, e seleccionouse a formacin precisa
para as mellorar e permitir unha axeitada insercin laboral.
CA4.7. Identificronse as principais fontes de emprego e de insercin laboral para as
persoas coa titulacin de tcnico superior en educacin e control ambiental.
CA4.8. Empregronse adecuadamente as tcnicas e os instrumentos de procura de
emprego.
CA4.9. Prevronse as alternativas de autoemprego nos sectores profesionais relacio-
nados co ttulo.
BC1. Xestin do conflito e equipos de traballo
Diferenciacin entre grupo e equipo de traballo.

Valoracin das vantaxes e os inconvenientes do traballo de equipo para a eficacia da
organizacin.
Equipos no sector de seguridade e ambiente segundo as funcins que desempeen.
Dinmicas de grupo.
Equipos de traballo eficaces e eficientes.
Participacin no equipo de traballo: desempeo de papeis, comunicacin e responsabi-
lidade.
Conflito: caractersticas, tipos, causas e etapas.
Tcnicas para a resolucin ou a superacin do conflito.
BC2. Contrato de traballo
Dereito do traballo.
Organismos pblicos (administrativos e xudiciais) que interveen nas relacins labo-
rais.
Anlise da relacin laboral individual.
Dereitos e deberes derivados da relacin laboral.
Anlise dun convenio colectivo aplicable ao mbito profesional da titulacin de tcnico
superior en educacin e control ambiental.
Pxina 79 de 96
Modalidades de contrato de traballo e medidas de fomento da contratacin.
Anlise das principais condicins de traballo: clasificacin e promocin profesional,
tempo de traballo, retribucin, etc.
Modificacin, suspensin e extincin do contrato de traballo.
Sindicatos de traballadores e asociacins empresariais.
Representacin das persoas traballadoras na empresa.
Conflitos colectivos.
Novos contornos de organizacin do traballo.
BC3. Seguridade social, emprego e desemprego
A seguridade social como piar do estado social.

Estrutura do sistema de seguridade social.
Determinacin das principais obrigas das persoas empresarias e das traballadoras en
materia de seguridade social.
Proteccin por desemprego.
Prestacins contributivas da seguridade social.
BC4. Procura activa de emprego
Coecemento dos propios intereses e das propias capacidades formativo-profesionais.

Importancia da formacin permanente para a traxectoria laboral e profesional das per-
soas coa titulacin de tcnico superior en educacin e control ambiental.
Oportunidades de aprendizaxe e emprego en Europa.
Itinerarios formativos relacionados coa titulacin de tcnico superior en educacin e
control ambiental.
Definicin e anlise do sector profesional do ttulo de tcnico superior en educacin e
control ambiental.
Proceso de toma de decisins.
Proceso de procura de emprego no sector de actividade.
Tcnicas e instrumentos de procura de emprego.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para que o alumnado se poida inse-
rir laboralmente e desenvolver a sa carreira profesional no sector de seguridade e am-
biente.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais j), p), r), s), v), w) e
y) do ciclo formativo, e as competencias g), n), ), q), r) e t).
Manexo das fontes de informacin para a elaboracin de itinerarios formativo-
profesionalizadores, en especial no referente ao sector de seguridade e ambiente.
Posta en prctica de tcnicas activas de procura de emprego:
Pxina 80 de 96
Realizacin de probas de orientacin e dinmicas sobre as propias aspiracins,
competencias e capacidades.
Manexo de fontes de informacin, includos os recursos da internet para a procu-
ra de emprego.
Preparacin e realizacin de cartas de presentacin e currculos (potenciarase o
emprego doutros idiomas oficiais na Unin Europea no manexo de informacin e
elaboracin do currculo Europass).
Familiarizacin coas probas de seleccin de persoal, en particular a entrevista de
traballo.
Identificacin de ofertas de emprego pblico s que se pode acceder en funcin da
titulacin, e resposta sa convocatoria.
Formacin de equipos na aula para a realizacin de actividades mediante o emprego
de tcnicas de traballo en equipo.
Estudo das condicins de traballo do sector de seguridade e ambiente a travs do
manexo da normativa laboral, dos contratos mis comunmente utilizados e do con-
venio colectivo de aplicacin no sector de seguridade e ambiente.
Superacin de calquera forma de discriminacin no acceso ao emprego e no desen-
volvemento profesional.
Anlise da normativa de prevencin de riscos laborais que lle permita a avaliacin
dos riscos derivados das actividades desenvolvidas no sector produtivo, as como a
colaboracin na definicin dun plan de prevencin para a empresa e das medidas
necesarias para a sa posta en prctica.
O correcto desenvolvemento deste mdulo esixe a disposicin de medios informticos con
conexin a internet e que polo menos das sesins de traballo semanais sexan consecuti-
vas.
Pxina 81 de 96
1.13 Mdulo profesional: empresa e iniciativa empren-
dedora
Cdigo: MP0796.
Duracin: 53 horas.

RA1. Desenvolve o seu esprito emprendedor identificando as capacidades asociadas a
el e definindo ideas emprendedoras caracterizadas pola innovacin e a creatividade.
CA1.1. Identificouse o concepto de innovacin e a sa relacin co progreso da so-
ciedade e o aumento no benestar dos individuos.
CA1.2. Analizouse o concepto de cultura emprendedora e a sa importancia como
dinamizador do mercado laboral e fonte de benestar social.
CA1.3. Valorouse a importancia da iniciativa individual, a creatividade, a forma-
cin, a responsabilidade e a colaboracin como requisitos indispensables para ter
xito na actividade emprendedora.
CA1.4. Analizronse as caractersticas das actividades emprendedoras no sector de
seguridade e ambiente.
CA1.5. Valorouse o concepto de risco como elemento inevitable de toda actividade
emprendedora.
CA1.6. Valorronse ideas emprendedoras caracterizadas pola innovacin, pola crea-
tividade e pola sa factibilidade.
CA1.7. Decidiuse a partir das ideas emprendedoras unha determinada idea de nego-
cio do mbito da educacin e control ambiental, que ha servir de punto de partida
para a elaboracin do proxecto empresarial.
CA1.8. Analizouse a estrutura dun proxecto empresarial e valorouse a sa importan-
cia como paso previo creacin dunha pequena empresa.
RA2. Decide a oportunidade de creacin dunha pequena empresa para o desenvolve-
mento da idea emprendedora, tras a anlise da relacin entre a empresa e o contorno, do
proceso produtivo, da organizacin dos recursos humanos e dos valores culturais e ti-
cos.
CA2.1. Valorouse a importancia das pequenas e medianas empresas no tecido em-
presarial galego.
CA2.2. Analizouse o impacto ambiental da actividade empresarial e a necesidade de
introducir criterios de sustentabilidade nos principios de actuacin das empresas.
CA2.3. Identificronse os principais compoentes do contorno xeral que rodea a
empresa e, en especial, nos aspectos tecnolxico, econmico, social, ambiental, de-
mogrfico e cultural.
CA2.4. Apreciouse a influencia na actividade empresarial das relacins coa cliente-
la, con provedores, coas administracins pblicas, coas entidades financeiras e coa
competencia como principais integrantes do contorno especfico.
CA2.5. Determinronse os elementos do contorno xeral e especfico dunha pequena
ou mediana empresa de educacin e control ambiental en funcin da sa posible lo-
calizacin.
Pxina 82 de 96
CA2.6. Analizouse o fenmeno da responsabilidade social das empresas e a sa im-
portancia como un elemento da estratexia empresarial.
CA2.7. Valorouse a importancia do balance social dunha empresa relacionada coa
educacin e o control ambiental e describronse os principais custos sociais en que
incorren estas empresas, as como os beneficios sociais que producen.
CA2.8. Identificronse, en empresas de educacin e control ambiental, prcticas que
incorporen valores ticos e sociais.
CA2.9. Definronse os obxectivos empresariais incorporando valores ticos e so-
ciais.
CA2.10. Analizronse os conceptos de cultura empresarial, e de comunicacin e
imaxe corporativas, as como a sa relacin cos obxectivos empresariais.
CA2.11. Describronse as actividades e os procesos bsicos que se realizan nunha
empresa de educacin e control ambiental, e delimitronse as relacins de coordina-
cin e dependencia dentro do sistema empresarial.
CA2.12. Elaborouse un plan de empresa que incla a idea de negocio, a localiza-
cin, a organizacin do proceso produtivo e dos recursos necesarios, a responsabili-
dade social e o plan de mrketing.
RA3. Selecciona a forma xurdica tendo en conta as implicacins legais asociadas e o
proceso para a sa constitucin e posta en marcha.
CA3.1. Analizouse o concepto de persoa empresaria, as como os requisitos que
cmpren para desenvolver a actividade empresarial.
CA3.2. Analizronse as formas xurdicas da empresa e determinndose as vantaxes
e as desvantaxes de cada unha en relacin coa sa idea de negocio.
CA3.3. Valorouse a importancia das empresas de economa social no sector de segu-
ridade e ambiente.
CA3.4. Especificouse o grao de responsabilidade legal das persoas propietarias da
empresa en funcin da forma xurdica elixida.
CA3.5. Diferenciouse o tratamento fiscal establecido para cada forma xurdica de
empresa.
CA3.6. Identificronse os trmites esixidos pola lexislacin para a constitucin du-
nha pequena ou mediana empresa en funcin da sa forma xurdica.
CA3.7. Identificronse as vas de asesoramento e xestin administrativa externas
hora de pr en marcha unha pequena ou mediana empresa.
CA3.8. Analizronse as axudas e subvencins para a creacin e posta en marcha de
empresas de educacin e control ambiental tendo en conta a sa localizacin.
CA3.9. Incluuse no plan de empresa informacin relativa eleccin da forma xur-
dica, os trmites administrativos, as axudas e as subvencins.
RA4. Realiza actividades de xestin administrativa e financeira bsica dunha pequena
ou mediana empresa, identifica as principais obrigas contables e fiscais, e formaliza a
documentacin.
CA4.1. Analizronse os conceptos bsicos de contabilidade, as como as tcnicas de
rexistro da informacin contable: activo, pasivo, patrimonio neto, ingresos, gastos e
contas anuais.
CA4.2. Describronse as tcnicas bsicas de anlise da informacin contable, en es-
pecial no referente ao equilibrio da estrutura financeira e solvencia, liquidez e
rendibilidade da empresa.
CA4.3. Definronse as obrigas fiscais (declaracin censual, IAE, liquidacins tri-
mestrais, resumes anuais, etc.) dunha pequena e dunha mediana empresa relacionada
Pxina 83 de 96
coa educacin e control ambiental, e diferencironse os tipos de impostos no calen-
dario fiscal (liquidacins trimestrais e liquidacins anuais).
CA4.4. Formalizouse con correccin, mediante procesos informticos, a documenta-
cin bsica de carcter comercial e contable (notas de pedido, albars, facturas, reci-
bos, cheques, obrigas de pagamento e letras de cambio) para unha pequena e unha
mediana empresa de educacin e control ambiental, e describronse os circutos que
recorre esa documentacin na empresa.
CA4.5. Elaborouse o plan financeiro e analizouse a viabilidade econmica e finan-
ceira do proxecto empresarial.
BC1. Iniciativa emprendedora
Innovacin e desenvolvemento econmico. Principais caractersticas da innovacin na

actividade de educacin e control ambiental (materiais, tecnoloxa, organizacin da
producin, etc.).
A cultura emprendedora na Unin Europea, en Espaa e en Galicia.
Factores clave das persoas emprendedoras: iniciativa, creatividade, formacin, respon-
sabilidade e colaboracin.
A actuacin das persoas emprendedoras no sector de seguridade e ambiente.
O risco como factor inherente actividade emprendedora.
Valoracin do traballo por conta propia como fonte de realizacin persoal e social.
Ideas emprendedoras: fontes de ideas, maduracin e avaliacin destas.
Proxecto empresarial: importancia e utilidade, estrutura e aplicacin no mbito de edu-
cacin e control ambiental.
BC2. A empresa e o seu contorno
A empresa como sistema: concepto, funcins e clasificacins.

Anlise do contorno xeral dunha pequena ou mediana empresa de educacin e control
ambiental: aspectos tecnolxico, econmico, social, ambiental, demogrfico e cultural.
Anlise do contorno especfico dunha pequena ou mediana empresa de educacin e
control ambiental: clientes, provedores, administracins pblicas, entidades financeiras
e competencia.
Localizacin da empresa.
A persoa empresaria. Requisitos para o exercicio da actividade empresarial.
Responsabilidade social da empresa e compromiso co desenvolvemento sustentable.
Cultura empresarial, e comunicacin e imaxe corporativas.
Actividades e procesos bsicos na empresa. Organizacin dos recursos dispoibles. Ex-
ternalizacin de actividades da empresa.
Descricin dos elementos e estratexias do plan de producin e do plan de mrketing.
BC3. Creacin e posta en marcha dunha empresa
Formas xurdicas das empresas.
Pxina 84 de 96
Responsabilidade legal do empresariado.
A fiscalidade da empresa como variable para a eleccin da forma xurdica.
Proceso administrativo de constitucin e posta en marcha dunha empresa.
Vas de asesoramento para a elaboracin dun proxecto empresarial e para a posta en
marcha da empresa.
Axudas e subvencins para a creacin dunha empresa de educacin e control ambien-
tal.
Plan de empresa: eleccin da forma xurdica, trmites administrativos, e xestin de
axudas e subvencins.
BC4. Funcin administrativa
Anlise das necesidades de investimento e das fontes de financiamento dunha pequena

e dunha mediana empresa no sector de seguridade e ambiente.
Concepto e nocins bsicas de contabilidade: activo, pasivo, patrimonio neto, ingresos,
gastos e contas anuais.
Anlise da informacin contable: equilibrio da estrutura financeira e razns financeiras
de solvencia, liquidez e rendibilidade da empresa.
Plan financeiro: estudo da viabilidade econmica e financeira.
Obrigas fiscais dunha pequena e dunha mediana empresa.
Ciclo de xestin administrativa nunha empresa de educacin e control ambiental: do-
cumentos administrativos e documentos de pagamento.
Coidado na elaboracin da documentacin administrativo-financeira.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desenvolver a propia iniciativa
no mbito empresarial, tanto cara ao autoemprego como cara asuncin de responsabili-
dades e funcins no emprego por conta allea.
A formacin do mdulo permite alcanzar os obxectivos xerais c), e) e l), q), r), x) e y)
do ciclo formativo, e as competencias c), d), i), ), p), s) e t).
Manexo das fontes de informacin sobre o sector das empresas de educacin e con-
trol ambiental, inclundo a anlise dos procesos de innovacin sectorial en marcha.
Realizacin de casos e dinmicas de grupo que permitan comprender e valorar as ac-
titudes das persoas emprendedoras e axustar a sa necesidade ao sector de segurida-
de e ambiente.
Utilizacin de programas de xestin administrativa e financeira para pequenas e me-
dianas empresas do sector.
A realizacin dun proxecto empresarial relacionado coa actividade de educacin e
control ambiental composto por un plan de empresa e un plan financeiro e que in-
cla todas as facetas de posta en marcha dun negocio.
O plan de empresa incluir os seguintes aspectos: maduracin da idea de negocio, locali-
zacin, organizacin da producin e dos recursos, xustificacin da sa responsabilidade
Pxina 85 de 96
social, plan de mrketing, eleccin da forma xurdica, trmites administrativos, e axudas e
subvencins.
O plan financeiro ha inclur o plan de tesourara, a conta de resultados provisional e o
balance previsional, as como a anlise da sa viabilidade econmica e financeira.
aconsellable que o proxecto empresarial se vaia realizando conforme se desenvolvan
os contidos relacionados nos resultados de aprendizaxe.
O correcto desenvolvemento deste mdulo esixe a disposicin de medios informticos
con conexin a internet e que polo menos das sesins de traballo sexan consecutivas.
Pxina 86 de 96
1.14 Mdulo profesional: formacin en centros de tra-
ballo
Cdigo: MP0797.
Duracin: 384 horas.

RA1. Identifica a estrutura e a organizacin da empresa en relacin co tipo de servizo
que preste.
CA1.1. Identificouse a estrutura organizativa da empresa e as funcins de cada rea.
CA1.2. Comparouse a estrutura da empresa coas organizacins empresariais tipo do
sector.
CA1.3. Relacionronse as caractersticas do servizo e o tipo de clientes co desenvol-
vemento da actividade empresarial.
CA1.4. Identificronse os procedementos de traballo no desenvolvemento da presta-
cin de servizo.
CA1.5. Valorronse as competencias necesarias dos recursos humanos para o desen-
volvemento ptimo da actividade.
CA1.6. Valorouse a idoneidade das canles de difusin mis frecuentes nesta activi-
dade.
RA2. Aplica hbitos ticos e laborais no desenvolvemento da actividade profesional, de
acordo coas caractersticas do posto de traballo e cos procedementos establecidos na
empresa.
CA2.1. Recoecronse e xustificronse:
Disposicin persoal e temporal que necesita o posto de traballo.
Actitudes persoais (puntualidade, empata, etc.) e profesionais (orde, seguridade e
hixiene no posto de traballo, responsabilidade, etc.).
Requisitos actitudinais ante a prevencin de riscos na actividade profesional e as
medidas de proteccin persoal.
Requisitos actitudinais referidos calidade na actividade profesional.
Dinmica relacional con respecto ao equipo de traballo e estrutura xerrquica
establecida na empresa.
Actitudes relacionadas coa documentacin das actividades realizadas no mbito
laboral.
Necesidades formativas especficas para a insercin e a reinsercin laboral no
mbito cientfico e tcnico do bo facer.
CA2.2. Identificronse as normas de prevencin de riscos laborais e os aspectos fun-
damentais da lei de prevencin de riscos laborais de aplicacin na actividade profe-
sional.
CA2.3. Puxronse en marcha os equipamentos de proteccin individual segundo os
riscos da actividade profesional e as normas da empresa.
CA2.4. Mantvose unha actitude de respecto polo ambiente nas actividades desen-
volvidas.
Pxina 87 de 96
CA2.5. Mantivronse organizados, limpos e libres de obstculos o posto de traballo
e a rea correspondente ao desenvolvemento da actividade.
CA2.6. Responsabilizouse do traballo asignado, e interpretou e cumpriu as instru-
cins recibidas.
CA2.7. Estableceuse unha comunicacin eficaz coa persoa responsable en cada si-
tuacin e cos membros do equipo.
CA2.8. Coordinouse co resto do equipo e comunicou as incidencias salientables.
CA2.9. Valorouse a importancia da actividade e a necesidade de adaptacin aos
cambios de tarefas.
CA2.10. Responsabilizouse da aplicacin das normas e dos procedementos no de-
senvolvemento do seu traballo.
RA3. Realiza actividades de informador ambiental, de acordo cos procedementos esta-
blecidos e colaborando co equipo responsable.
CA3.1. Interpretronse e asumronse os procedementos de traballo establecidos.
CA3.2. Identificronse os arquivos e os fondos documentais para acceder informa-
cin ambiental.
CA3.3. Arquivouse a documentacin ambiental en distintos medios e formatos.
CA3.4. Seleccionouse a documentacin apropiada para difundir a informacin am-
biental.
CA3.5. Colaborouse na elaboracin de actividades e soportes informativos.
CA3.6. Organizronse medios e soportes para realizar a informacin ambiental.
CA3.7. Transmituselles a informacin aos usuarios de xeito claro e preciso, seguin-
do as normas da empresa ou da organizacin.
CA3.8. Utilizronse diversos tipos de linguaxe para realizar unha boa comunicacin
de difusin ambiental.
RA4. Realiza actividades de educacin ambiental de acordo coas instrucins dos pro-
gramas establecidos.
CA4.1. Identificronse as caractersticas propias da empresa e dos programas que
desenvolven.
CA4.2. Obtvose informacin para a elaboracin de actividades.
CA4.3. Propuxronse actividades adaptadas ao contexto e ao grupo de persoas a que
se dirixen os programas establecidos na empresa.
CA4.4. Seleccionronse as estratexias de intervencin acordes cos obxectivos mar-
cados nos programas.
CA4.5. Fxose unha distribucin temporal das fases de actuacin previstas na execu-
cin dos programas.
CA4.6. Definronse os instrumentos de avaliacin.
CA4.7. Executronse actividades de avaliacin aplicando os instrumentos definidos.
CA4.8. Elaborronse informes das intervencins realizadas.
CA4.9. Reflexionouse sobre a propia intervencin, o carcter multidisciplinar e o
traballo en equipo en que se colaborara.
RA5. Desea itinerarios e percorridos de acordo coas normas e as instrucins estableci-
das.
CA5.1. Identificouse a informacin para a elaboracin de itinerarios e percorridos.
CA5.2. Seleccionronse os procedementos que cumpra aplicar no deseo, as como
as fontes cartogrficas que se vaian utilizar.
Pxina 88 de 96
CA5.3. Informouse das peculiaridades e das caractersticas do itinerario en funcin
das persoas usuarias.
CA5.4. Propxose, mediante representacins grficas, o deseo do itinerario.
CA5.5. Avaliouse in situ o itinerario proposto, para identificar posibles continxen-
cias no desenvolvemento do percorrido.
CA5.6. Elaborronse informes das intervencins realizadas.
CA5.7. Colaborouse na elaboracin de folletos divulgativos para difundir a informa-
cin dos itinerarios propostos.
RA6. Elabora e realiza actividades de uso pblico e de gua-intrprete en reas rurais e
espazos naturais, de acordo coas instrucins establecidas.
CA6.1. Caracterizronse as actividades de uso pblico a partir da flora, a fauna, a
paisaxe e o patrimonio dunha rea.
CA6.2. Identificouse o patrimonio natural e histrico dun espazo.
CA6.3. Seleccionronse os materiais de construcin e os mtodos de obras e acondi-
cionamento mis acordes coa rea natural.
CA6.4. Identificronse as zonas mis adecuadas para guiar visitantes nun espazo na-
tural.
CA6.5. Identificronse correctamente as infraccins que se poden producir nun es-
pazo natural, de acordo coa normativa.
CA6.6. Elaborouse correctamente un informe de infraccin.
CA6.7. Recoecronse os contaminantes no medio fsico de espazos naturais.
CA6.8. Aplicronse os protocolos adecuados para a toma de mostras de vertidos e
residuos nun espazo natural.
CA6.9. Interpretronse os resultados das anlises realizadas.
CA6.10. Caracterizouse unha va pecuaria ou un camio histrico no espazo natural,
delimitouse e analizouse o seu estado de conservacin.
RA7. Colabora na implantacin, o desenvolvemento e o mantemento do sistema de
xestin ambiental da empresa ou do organismo.
CA7.1. Identificronse os focos de contaminacin ambiental.
CA7.2. Tomronse mostras para a sa anlise e a sa valoracin.
CA7.3. Identificouse a lexislacin referente aos lmites de cada contaminante.
CA7.5. Avalironse os aspectos ambientais, seguindo os criterios establecidos.
CA7.6. Realizronse propostas de medidas correctoras.
CA7.7. Xerarquizronse os aspectos ambientais, destacando os que resulten mis
significativos.
CA7.8. Comparronse os aspectos ambientais avaliados cos resultados obtidos en
perodos anteriores.
CA7.9. Valorronse a mellora ambiental da organizacin ao longo do tempo.
Este mdulo profesional contribe a completar as competencias e os obxectivos xerais
propios deste ttulo que se alcanzaran no centro educativo, ou a desenvolver competencias
caractersticas de difcil consecucin nel.
Pxina 89 de 96
2. Anexo II
A) Espazos mnimos
Espazo formativo Superficie en m2 Superficie en m2 Grao de utilizacin

(30 alumnos/as) (20 alumnos/as)
Aula polivalente. 60 40 50 %
Laboratorio. 90 60 10 %
Obradoiro de educacin ambiental. 120 90 40 %
A Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria poder autorizar uni-

dades para menos de trinta postos escolares, polo que ser posible reducir os espazos
formativos proporcionalmente ao nmero de alumnos e alumnas, tomando como refe-
rencia para a determinacin das superficies necesarias as cifras indicadas nas columnas
segunda e terceira da tboa.
O grao de utilizacin expresa en tanto por cento a ocupacin en horas do espazo previs-
ta para a imparticin das ensinanzas no centro educativo, por un grupo de alumnado,
respecto da duracin total destas.
Na marxe permitida polo grao de utilizacin, os espazos formativos establecidos poden
ser ocupados por outros grupos de alumnos ou alumnas que cursen o mesmo ou outros
ciclos formativos, ou outras etapas educativas.
En todo caso, as actividades de aprendizaxe asociadas aos espazos formativos (coa
ocupacin expresada polo grao de utilizacin) podern realizarse en superficies utiliza-
das tamn para outras actividades formativas afns.
B) Equipamentos mnimos
Equipamento
Equipamentos audiovisuais.
Equipamentos informticos en rede e con conexin a internet.
Software de propsito xeral e de aplicacin na cartografa, SIX e xestin de espazos naturais.
Moblaxe axeitada para cada espazo.
Biblioteca de aula.
Material de marcaxe de especies.
Cmara e arcaz frigorficos.
Microscopios biolxicos e lupas binoculares. Equipamentos de fotografa.
Cartografa elaborada. Ortofotos. Imaxes de satlite.
Compases, podmetros, curvmetros, altmetros e GPS.
Equipamentos de comunicacin.
Prismticos e anteollos.
Material xeral de laboratorio.
Equipamentos e utensilios para as tomas de mostras de gases, de augas residuais e de solos.
Aparello para determinacin de carbono, xofre e nitrxeno.
Equipamento para anlise granulomtrica.
pHmetro de laboratorio.
Turbidmetro.
Condutivmetro.
Caudalmetro.
Espectrofotmetro ultravioleta-visible.
Balanza analtica.
Sonmetro.
Luxmetro.
Estufa de secado.
Aparello para determinacin de humidade e punto de orballo.
Pxina 90 de 96
Estacin meteorolxica dixital.
Dispositivos de urxencia para primeiros auxilios ou resposta a emerxencias.
Material bsico de taller de educacin ambiental.
Pxina 91 de 96
3. Anexo III
A) Especialidades do profesorado con atribucin docente nos mdulos profesio-
nais do ciclo formativo de grao superior de educacin e control ambiental
Mdulo profesional Especialidade do profesorado Corpo
Catedrticos/as de ensino secundario.

MP0017. Habilidades sociais. Intervencin sociocomunitaria.
Profesorado de ensino secundario.
Procesos de producin agraria. Catedrticos/as de ensino secundario.

Anlise e qumica industrial. Profesorado de ensino secundario.

MP0786. Medio natural. Procesos de producin agraria.
MP0787. Actividades humanas e problem- Procesos de producin agraria. Catedrticos/as de ensino secundario.
tica ambiental. Anlise e qumica industrial. Profesorado de ensino secundario.

MP0788. Xestin ambiental. Anlise e qumica industrial.

MP0789. Mtodos e produtos cartogrficos. Procesos de producin agraria.
Servizos comunidade.
MP0790. Tcnicas de educacin ambiental. Operacins e equipamentos de producin Profesorado tcnico de formacin profesional.
agraria.

MP0791. Programas de educacin ambien- Intervencin sociocomunitaria. Profesorado de ensino secundario.
tal.
Profesor especialista.
Operacins e equipamentos de producin Profesorado tcnico de formacin profesional.

agraria.
Operacins e equipamentos de producin Profesorado tcnico de formacin profesional.

MP0793. Desenvolvemento no medio.
agraria.
Intervencin sociocomunitaria.
Procesos de producin agraria.
MP0794. Proxecto de educacin e control Anlise e qumica industrial.
ambiental.
Profesorado tcnico de formacin profesional.
Operacins e equipamentos de producin
agraria.

MP0795. Formacin e orientacin laboral. Formacin e orientacin laboral.
MP0796. Empresa e iniciativa emprendedo- Catedrticos/as de ensino secundario.

Formacin e orientacin laboral.
ra. Profesorado de ensino secundario.
B) Titulacins equivalentes para os efectos de docencia
Corpos Especialidades Titulacins
Diplomado/a en ciencias empresariais.

Diplomado/a en relacins laborais.
Profesorado de ensino secundario. Formacin e orientacin laboral. Diplomado/a en traballo social.
Diplomado/a en educacin social.
Diplomado/a en xestin e administracin pblica.
Enxeeiro/a tcnico/a agrcola, en todas as sas especiali-

dades.
Enxeeiro/a tcnico/a forestal, en todas as sas especialida-
des.
Pxina 92 de 96
Enxeeiro/a tcnico/a industrial, especialidade en qumica
industrial.
Anlise e qumica industrial.
Enxeeiro/a tcnico/a forestal, en todas as sas especialida-
des.
Mestre, en todas as sas especialidades.

Intervencin sociocomunitaria. Diplomado/a en educacin social.
Diplomado/a en traballo social.
C) Titulacins requiridas para a imparticin dos mdulos profesionais que confor-

man o ttulo para os centros de titularidade privada e doutras administracins dis-
tintas da educativa, e orientacins para a Administracin educativa
Mdulos profesionais Titulacins
MP0017. Habilidades sociais.

MP0787. Actividades humanas e problemtica ambiental. Licenciado/a, enxeeiro/a, arquitecto/a ou o ttulo de grao corres-
MP0788. Xestin ambiental. pondente, ou outros ttulos equivalentes para os efectos de docen-
MP0789. Mtodos e produtos cartogrficos. cia.
MP0791. Programas de educacin ambiental.
MP0796. Empresa e iniciativa emprendedora.
MP0790. Tcnicas de educacin ambiental. Licenciado/a, enxeeiro/a, arquitecto/a ou o ttulo de grao corres-
MP0792. Actividades de uso pblico. pondente, ou outros ttulos equivalentes.
MP0793. Desenvolvemento no medio. Diplomado/a, enxeeiro/a tcnico/a ou arquitecto/a tcnico/a, ou o
MP0794. Proxecto de educacin e control ambiental. ttulo de grao correspondente, ou outros ttulos equivalentes.
Pxina 93 de 96
4. Anexo IV
A) Correspondencia das unidades de competencia acreditadas consonte o esta-
blecido no artigo 8 da Lei orgnica 5/2002, do 19 de xuo, cos mdulos profesio-
nais para a sa validacin
Unidades de competencia acreditadas Mdulos profesionais validables
UC0804_3: Informar sobre o ambiente e os seus valores. MP0785. Estrutura e dinmica do ambiente.
UC0083_3: Controlar e vixiar os espazos naturais e o seu uso

pblico.
UC0085_3: Controlar o aproveitamento dos recursos cinexticos e
pisccolas.
UC0805_3: Interpretar a influencia recproca das actividades huma-

MP0787. Actividades humanas e problemtica ambiental.
nas e o medio socionatural.
UC0805_3: Interpretar a influencia recproca das actividades huma-

nas e o medio socionatural. MP0790. Tcnicas de educacin ambiental.
UC0806_3: Desenvolver programas de educacin ambiental e MP0791. Programas de educacin ambiental.
facilitar procesos educativos.
UC0083_3: Controlar e vixiar os espazos naturais e o seu uso

pblico.
UC0803_3: Guiar grupos de persoas polo contorno e as sas

representacins para contribur sa sensibilizacin e capacitacin MP0793. Desenvolvemento no medio.
ambiental.
NOTA: As persoas matriculadas neste ciclo formativo que tean acreditadas as unidades
de competencia "UC0083_3: controlar e vixiar os espazos naturais e o seu uso pblico", e
"UC0085_3: controlar o aproveitamento dos recursos cinexticos e pisccolas", de acordo
co procedemento establecido no Real decreto 1224/2009, do 17 de xullo, de recoecemen-
to das competencias profesionais adquiridas por experiencia laboral, tern validado o m-
dulo profesional "MP0789. Mtodos e produtos cartogrficos".
B) Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia pa-

ra a sa acreditacin
Mdulos profesionais superados Unidades de competencia acreditables

UC0804_3: Informar sobre o ambiente e os seus valores.
MP0790. Tcnicas de educacin ambiental.
MP0786. Medio natural. UC0083_3: Controlar e vixiar os espazos naturais e o seu uso
MP0792. Actividades de uso pblico. pblico
MP0787. Actividades humanas e problemtica ambiental. UC0805_3: Controlar o aproveitamento dos recursos cinexticos e
MP0791. Programas de educacin ambiental. pisccolas.
MP0790. Tcnicas de educacin ambiental. UC0806_3: Desenvolver programas de educacin ambiental e

MP0791. Programas de educacin ambiental. facilitar procesos educativos.
UC0803_3: Guiar grupos de persoas polo contorno e as sas

MP0793. Desenvolvemento no medio. representacins para contribur sa sensibilizacin e capacitacin
ambiental.
Pxina 94 de 96
5. Anexo V
Organizacin dos mdulos profesionais do ciclo formativo de grao superior de
educacin e control ambiental para o rxime ordinario
Curso Mdulo Duracin Especialidade do profesorado

1 MP0785. Estrutura e dinmica do ambiente. 133
1 MP0786. Medio natural. 187 Procesos de producin agraria.

1 MP0787. Actividades humanas e problemtica ambiental. 133
1 MP0788. Xestin ambiental. 213 Anlise e qumica industrial.
1 MP0789. Mtodos e produtos cartogrficos. 80 Procesos de producin agraria.
1 MP0790. Tcnicas de educacin ambiental. 107
Operacins e equipamentos de producin agraria.
1 MP0795. Formacin e orientacin laboral. 107 Formacin e orientacin laboral.
Total 1
960
(FCE)
2 MP0017. Habilidades sociais. 123 Intervencin sociocomunitaria.
2 MP0791. Programas de educacin ambiental. 210
Profesorado especialista.
2 MP0792. Actividades de uso pblico. 157 Operacins e equipamentos de producin agraria.
2 MP0793. Desenvolvemento no medio. 87 Operacins e equipamentos de producin agraria.
2 MP0796. Empresa e iniciativa emprendedora. 53 Formacin e orientacin laboral.
Total 2
630
(FCE)
2 MP0794. Proxecto de educacin e control ambiental. 26 Anlise e qumica industrial.
Operacins e equipamentos de producin agraria.
2 MP0797. Formacin en centros de traballo. 384
Pxina 95 de 96
6. Anexo VI
Organizacin dos mdulos profesionais en unidades formativas de menor dura-
cin
Mdulo profesional Unidades formativas Duracin
MP0789_12. Fontes de informacin e documentacin cartogrfica. 35

MP0789. Mtodos e produtos cartogrficos.
MP0789_22. Percorridos, itinerarios e mtodos de orientacin. 45
MP0795_12. Prevencin de riscos laborais. 45

MP0795_22. Equipos de traballo, dereito do traballo e da seguridade
62
social, e procura de emprego.
Pxina 96 de 96

Cs Educacion Control Ambiental

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cs Educacion Control Ambiental

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional e Innovacin Educativa

Decreto 158/2012, do 5 de xullo, polo que se establece o currculo do ciclo formativo

O Estatuto de Autonoma de Galicia, no seu artigo 31, determina que compe-

CAPTULO I. Disposicins xerais

Artigo 1.- Obxecto.

Este decreto establece o currculo que ser de aplicacin na Comunidade Aut-

CAPTULO II. Identificacin do ttulo, perfil profesional, contorno profesional

Artigo 2.- Identificacin.

O ttulo de tcnico superior en educacin e control ambiental identifcase polos

Artigo 3.- Perfil profesional do ttulo.

O perfil profesional do ttulo de tcnico superior en educacin e control ambiental

Artigo 4.- Competencia xeral.

A competencia xeral deste ttulo consiste en sensibilizar e educar a poboacin,

Artigo 5.- Competencias profesionais, persoais e sociais.

As competencias profesionais, persoais e sociais deste ttulo son as que se rela-

Artigo 6.- Relacin de cualificacins e unidades de competencia do Catlogo

1. Cualificacins profesionais completas includas no ttulo:

Artigo 7.- Contorno profesional.

1. As persoas que obtean este ttulo han exercer a sa actividade en calquera

Artigo 8.- Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores.

1. A transposicin das ltimas directivas europeas acerca da xestin de espazos

CAPTULO III. Ensinanzas do ciclo formativo e parmetros bsicos de contex-

Artigo 9.- Obxectivos xerais.

Os obxectivos xerais deste ciclo formativo son os seguintes:

Artigo 10.- Mdulos profesionais.

Os mdulos profesionais deste ciclo formativo, que se desenvolven no anexo I

Artigo 11.- Espazos e equipamentos.

1. Os espazos e os equipamentos mnimos necesarios para o desenvolvemento

Artigo 12.- Profesorado.

1. A docencia dos mdulos profesionais que constiten as ensinanzas deste ci-

CAPTULO IV. Accesos e vinculacin a outros estudos, e correspondencia de

Artigo 14.- Acceso e vinculacin a outros estudos.

1. O ttulo de tcnico superior en educacin e control ambiental permite o acceso

Artigo 15.- Validacins e exencins.

1. As persoas que tiveran superado o mdulo profesional de formacin e orien-

Artigo 16.- Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de

1. A correspondencia das unidades de competencia cos mdulos profesionais

CAPTULO V. Organizacin da imparticin

Artigo 17.- Distribucin horaria.

Os mdulos profesionais deste ciclo formativo organizaranse polo rxime ordina-

Artigo 18.- Unidades formativas.

1. Consonte o artigo 10 do Decreto 114/2010, do 1 de xullo, polo que se estable-

Artigo 19.- Mdulo de proxecto.

Primeira.- Oferta nas modalidades semipresencial e a distancia deste ttulo.

Segunda.- Titulacins equivalentes e vinculacin coas capacitacins profe-

A formacin establecida neste decreto no mdulo profesional de formacin e

Terceira.- Regulacin do exercicio da profesin.

Os elementos recollidos neste decreto non constiten regulacin do exercicio de

Cuarta.- Accesibilidade universal nas ensinanzas deste ttulo.

1. A Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria garantir que

Quinta.- Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas

A autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas deste ciclo

Sexta.- Desenvolvemento do currculo.

1. O currculo establecido neste decreto require un posterior desenvolvemento a

nica.- Derrogacin de normas.

Queda derrogadas todas as disposicins de igual ou inferior rango que se opo-

Primeira.- Implantacin das ensinanzas recollidas neste decreto.

1. No curso 2012-2013 implantarase o primeiro curso polo rxime ordinario.

Segunda.- Desenvolvemento normativo.

1. Autorzase a persoa titular da Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin

Terceira.- Entrada en vigor.

Este decreto entrar en vigor o da seguinte ao da sa publicacin no Diario Ofi-

Santiago de Compostela, cinco de xullo de dous mil doce

Alberto Nez Feijo