C S NHIT NG

CA MY LNH
Lch s pht trin v ngha kinh t
1.nh ngha:
HT lnh cung cp cc kin thc v:
-Cc phng php lm lnh;
-C s nhit ng hc ca cc phng php ny;
-Cc h thng thit b k thut dng hin thc ha cc cc
phng php nu trn;
- ng dng ca HT lnh;
- C s phng php tnh ton, chn v thit k h thng lnh.
C s KT lnh cung cp cc kin thc v:
-Cc phng php lm lnh;
-C s nhit ng hc ca cc phng php ny;
-Cc h thng thit b k thut dng hin thc ha cc cc
phng php nu trn;
- ng dng ca HT lnh;
- C s phng php tnh ton, chn v thit k h thng lnh.
Lch s pht trin v ngha kinh t
2.Lch s pht trin:
Ngnh lnh xut hin t rt lu, cng vi lch s pht trin ca con
ngi hin i;
-5000 nm trc con ngi bit dng bng, tuyt v hang
ng c nhit thp d tr thc phm;
-2000 nm trc bit trn mui vo nc t nhit
< 0oC;
-Th k 18 ngnh lnh thc s pht trin khi con ngi bit
lm lnh bng cch cho cc cht lng bay hi p sut thp;
-1834 my lnh pitton u tin ca J Perkin ra i vi cu trc
tng t my lnh hin i, 1810 my lnh hp th u tin ra
i, 1845 my lnh nn kh ra i, 1910 my lnh eject u
tin ra i;
- TK 20 vi s xut hin ca cc mi cht lnh nh NH3, freon
v s hon thin v k thut dn ti s pht trin nh v bo
ca ngnh lnh.
Lch s pht trin v ngha kinh t
Xu hng pht trin hin nay:
Nng cao hiu sut nng lng;
Chi ph vt t ch to my lnh trn mt n v lnh;
Tng tui th v tin cy;
S dng cc mi cht t nhin (NH3, CO2, SO2) v
cc mi cht mi thn thin vi mi trng hn;
S dng cc h thng hn hp my lnh + bm nhit;
Nghin cu hon thin ng dng cc cng ngh lm
lnh mi;
S dng cng ngh nano trong KT lnh;
Lch s pht trin v ngha kinh t
3. ngha kinh t:
3.1. Ch bin v bo qun thc phm sau thu hoch & git m:

- nhit ngoi tri cc vi sinh vt v cc qu trnh phn r sinh ha pht

trin nhanh chng. nhit thp cc qu trnh ny c lm chm li. V
vy s dng cng ngh lnh ch bin v bo qun thc phm l bin
php rt hu hiu nng cao cht lng v thi gian bo qun m khng
dng ha cht
Thi gian bo qun mt s loi thc phm (ngy) ph thuc nhit

T ( oC ) bo qun -30 -20 -10 0 10 20

C 230 110 40 6 4 2

Tht b 2300 1000 100 15 6 3

Gia cm 800 230 70 7 5 2

Rau, to 30-90 10-40 4-8
Lch s pht trin v ngha kinh t

ng dng trong cng nghip :

CN Ha cht

- S dng lnh su ( cryo) ha lng kh: N ,O ,Ar,

2 2
- Dng chng ct, tch, sn xut cc loi kh;

CN nh: sn xut vi, si, may mc giy dp;

CN sn xut: cao su

CN in t v cng ngh cao

CN ha hc : iu khin tc phn ng

CN thc phm: sn xut ru, bia, nc gii kht

Lch s pht trin v ngha kinh t
ng dng trong i sng:
Cc h thng iu khng dng duy tr cc iu kin vi kh hu thch
hp vi yu cu cuc sng hoc sn xut.
Cc t lnh, t ng, my ht m gia dng.
ng dng trong y t
To iu kin vi kh hu thch hp v sch sinh hc trong cha v iu
tr bnh nhn
K thut lnh su (cryo) dng gy m cc b m v cha bnh;
K thut cryo cn dng lu gi cc t bo gc, gen.
ng dng trong cng ngh sinh hc:
Dng lu gi nghin cu cc ging, nghin cu cc qu trnh sinh
hc, lai to , to t bin v ging.
Lch s pht trin v ngha kinh t
ng dng trong nghin cu :
Vt l siu dn;
Vt l nhit thp v siu thp;
ng dng trong xy dng
ng dng trong qun s
ng dng trong cc thit b o kim chnh xc
ng dng trong nghin cu v tr
Cc khi nim c bn v my lnh & chu
trnh
1.Nguyn l chung: lm lnh, cn thit phi to ra ngun c nhit
thp hn nhit mi trng. Ngun ny s nhn nhit t i
tng cn lm lnh, sau lng nhit ny s c cc h thng
my mc chuyn ti i v thi ra mi trng.

2. Cc phng php lm lnh

Phng
php tit
Ha trn Phng lu Tan chy,
Bay hi mui vi php dn khng sinh Dn n kh Hiu ng thng hoa
Kh t Bay hi
khuych nc n ngoi trong ng nhit in vt
on nhit cht lng
tn hoc nc sinh ngoi cng, xoy Penlitier rn nhit
cng hiu ng thp
Joul-
Thomson
3. Cc loi my lnh thng dng

nh ngha: My lnh l h thng thit b dng ly nhit t ngun c

nhit thp hn nhit mi trng sau chuyn ln ngun c nhit
cao hn nhit mi trng thi nhit ra. Trong qu trnh ny my lnh
nhn cng t ngoi vo

T1 T1

L L

T mt Tmt Tmt T mt

T2

My nng My lnh Bm nhit

Cc loi my lnh c bn trong thc t:
1. My lnh nn hi
2. My lnh hp th
3. My lnh eject
4. My lnh nn kh
My lnh loi 1, 2, 3 s dng van tit lu (hiu ng Joule-Thomson)
to ra ngun nhit thp; mi cht c chuyn pha
My lnh loi 4 dng my gin n sinh ngoi cng; mi cht khng
chuyn pha

14
 Qc,t c
COP ()= Q0 / L Nhit thi ra mi
nh gi hiu sut tr-ng bn ngoi
Nhit ca my lnh
QT Ngng t
D C
QT tit lu

(2) Gin ngng

p sut

(3) van tit lu

A QT bay hi B (1) My nn
L
Qe L Qe, te
Nhit nhn t mi Cng cp
QC trng cn lm lnh Cho my nn
Entanpy (4) Gin bay hi (in nng)

Nguyn l hot ng:

QT bay hi (A-B): ti gin bay hi (4), mi cht lnh dng lng c nhit
v p sut thp Pe,Te nhn nhit t vt cn lm lnh, ha hi. Hi mi
cht qua my nn (1) c nn ln p sut v nhit cao hn mi trng
(B-C), sau hi mi cht i qua gin ngng (2) nh lng nhit Qc ra mi
trng v ngng t ti p sut Pc. Mi cht lng c p sut P i qua van
tit lu (3) h xung p sut Pe,Te v i vo gin bay hi. 15
 C S NHIT NG CA MY LNH
CHU TRNH NGC CARNOT (1796- 1832)
nh ngha: chu trnh ngc Carnot l chu
trnh ngc c thc hin bi 2 qu
trnh ng nhit v 2 qu trnh ng
entropy.
Chu trnh ngc Carnot l chu trnh
ngc l tng, mi qu trnh l thun
nghch, nhit lng qo c ly ngun
lnh c nhit to, nhit lng qk nh ra
cho ngun nng c nhit tk, thc
hin chu trnh ta tn 1 cng l
1-2: qu trnh nn ng entropy my nn;
2-3: qu trnh nh nhit ng nhit ngun nng;
3-4: qu trnh dn n ng entropy my dn n;
4-1: qu trnh nhn nhit ng nhit ngun
lnh.
My lnh 1 cp dng mi cht l khng kh
 CHU TRNH NGC CARNOT (1796- 1832)
Tnh ton chu trnh.
1) Cng cp cho my nn: lmn = h2 h1;
2) Cng cp cho my dn n: ldn = h3 h4;
3) Cng cp cho chu trnh: lct = lmn ldn = dt(12341) = (s1 - s4).(Tk - To);
dt din tch (Trn th T-s).
4) Nhit lng nhn c ngun lnh: qo = dt(s114s4s1) = (s1 - s4).To;
5) Nhit lng nh ra ngun nng: qk = dt(s123s4s1) = (s1 - s4).Tk;
6) H s lm lnh

ngha h s lm lnh :
khi l = 1 ta c = qo. Vy h s lm lnh cho bit lng lnh thu c l
bao nhiu khi tiu tn mt n v cng.
 PHN LOI CC PHNG PHP LM
LNH NHN TO.
Phn chia di nhit :
- Lnh ng: To > 120 K;
- Lnh cryo: To < 120 K;
Cc phng php lm lnh nhn to:
1) Lm lnh bng hiu ng tit lu (Lm lnh bng hiu ng dn n on nhit khng
sinh ngoi cng).
2) Lm lnh bng hiu ng dn n on nhit, sinh ngoi cng.
3) Lm lnh bng hiu ng hp th.
4) Lm lnh bng hiu ng dng lu ng qua ng (ejector, ng xoy).
5) Lm lnh bng hiu ng nhit in.
6) Lm lnh bng hiu ng t trng.
Trong 6 phng php lm lnh nhn to k trn th phng php 1 v 2 l thng dng
nht.
i vi lnh ng th ch dng phng php 1; vi lnh cryo s dng c 1 v 2.
 LM LNH NH HIU NG TIT LU.
nh ngha: qu trnh tit lu l qu trnh gim p sut do ma st m khng
sinh ngoi cng khi mi cht chuyn ng qua nhng ch c tr lc cc
b t ngt. V d: mi cht chuyn ng qua nghn van tit lu.
Thng thng mi cht i qua cc nghn vi vn tc rt ln (15 ~ 20 m/s);
chiu di ca nghn khng ln (chng 20mm). Do nhit lng do ma
st sinh ra coi nh khng kp truyn ra mi trng xung quanh. Thc t
nhit do ma st sinh ra khng ng k. Do qu trnh trao i nhit gia
mi cht v mi trng xung quanh c b qua.
Vy qu trnh tit lu c xem l qu trnh dn n on nhit khng
sinh ngoi cng.
LM LNH NH HIU NG TIT LU.
 Hiu ng Joule-Thompson
i vi cc cht lng v kh thc khi i qua tit lu nhit
mi cht sau tit lu c th gim, khng i hoc tng. nh
gi s bin i nhit nh hiu ng Joule-Thompson.
Hiu ng vi phn Joule-Thompson l t s gia bin thin
nhit vi bin thin p sut trong qu trnh tit lu. Ch
s h c ngha qu trnh c h = const

dT
h
dp
Hiu ng Joule-Thompson
 Hiu ng Joule-Thompson
Trng thi kh thc khi tit lu c
h = 0 c gi l trng thi
chuyn bin, nhit tng ng
c gi l nhit chuyn
bin. Cc im trng thi chuyn
bin to thnh ng chuyn
bin.

Thng thng cc kh thc c nhit chuyn bin Tcb p

sut mi trng kh cao Tcb > 800K,
Do i vi cc my lnh thc t gii nhit v p sut
cng tc -100 ~ 310oC; 0,1 ~ 20 kgf/cm2 th h > 0 nhit
sau tit lu lun lun gim.
 LM LNH NH HIU NG DN N
ON NHIT SINH NGOI CNG.
Qu trnh dn n on nhit sinh
ngoi cng l qu trnh dn n thun
nghch ng entropy ca cc cht t
p sut cao xung p sut thp.
Phng trnh: ds = 0.
Hiu ng dn n on nhit ng
entropy: hiu ng dn n on nhit
ng entropy vi phn l t s gia
bin thin nhit vi bin thin
p sut.
 LM LNH NH HIU NG DN N
ON NHIT SINH NGOI CNG.

Do khi dn n on nhit nhit lun lun gim.

So snh vi hiu ng vi phn tit lu:

khi c cng di p sut p = p1 - p2 v cng cc thng s
trng thi ban u th nhit ca mi cht sau khi dn n
ng entropy nh hn nhit cui ca tit lu: T2sT2h.
Du bng xy ra khi cp = vng 2 pha.
u nhc im ca tit lu v dn n
sinh ngoi cng.
* Tit lu:
u: thit b l van tit lu gn nh, d ch to, r
tin, d vn hnh, d sa cha, d thay th, tin
cy lm vic cao.
* Dn n sinh ngoi cng:
Nhc: thit b l my dn n nng n, cng knh,
kh ch to, t tin, vn hnh phc tp d hng,
kh sa cha, thay th tn km, vn hnh cn
thng
 u nhc im ca tit lu v dn n
sinh ngoi cng.
cc qu trnh dn n thc u khng thun nghch:
s = s2t - s1 > 0. nh gi hiu sut my dn n
bng t s:

Ngy nay cc my dn n khng kh t ti 82%.

lnh ng ch dng van tit lu,
lnh cryo dng my dn n khi ng h thng v b
tn tht nhit ra mi trng xung quanh hoc ly sn phm
dng lng, khi lm vic n nh th phn ln mi cht lu
chuyn trong h thng i qua van tit lu.
LM LNH NH HIU NG KHC
Lm lnh nh hiu ng xoy.
Lm lnh nh hiu ng nhit in.
Hiu ng Zeebec.
Hiu ng Peltier:
Lm lnh nh hiu ng hp th.
 PHN LOI MY LNH
Phn loi my lnh theo qu trnh bin i vt l
ca mi cht.
1) My lnh s dng mi cht c bin i pha trong chu trnh
lm vic: mi cht t pha hi chuyn sang pha lng v ngc
li nh my lnh nn hi, my lnh ejector, my lnh hp th.
2) My lnh s dng mi cht l khng kh, khng kh khi dn n
sinh ngoi cng c ch nh cc my lnh cryo.
3) My lnh s dng mi cht l khng kh, khng kh khi dn n
khng sinh ngoi cng c ch nh cc ng xoy.
4) My lnh s dng hiu ng Pentier: khng c mi cht.
 PHN LOI MY LNH
Phn loi my lnh theo dng nng lng cp cho
chu trnh.
1) My lnh s dng c nng nh cc my nn lnh
(my nn piston, my nn ly tm, my nn roto, my
nn trc vt)
2) My lnh s dng nhit nng nh my lnh ejector,
my lnh hp th, my lnh c my nn hot ng
nh turbine hi nc hoc ng c t trong.
3) My lnh s dng trc tip in nng nh my lnh
s dng hiu ng Pentier, my lnh dng t trng.
 PHN LOI MY LNH
Phn loi my lnh theo nng sut lnh.
1) My lnh cng sut nh: nng sut lnh Qo < 15kW.
2) My lnh cng sut va: nng sut lnh 15kW < Qo
< 120kW.
3) My lnh cng sut ln: nng sut lnh Qo >120kW.
Phn loi my lnh theo nhit lm lnh.
1) My lnh cryo: T < 120K.
2) My lnh thng thng: T >120K.
My lnh nhit thp: to < -30oC;
My lnh nhit trung bnh: to = -30 ~ -10oC;
My lnh nhit cao: to = -10 ~ +20oC;
 PHN LOI MY LNH
Phn loi my lnh theo chu trnh nhit ng.
1) My lnh 1 cp.
2) My lnh 2 cp.
3) My lnh nhiu cp.
4) My lnh ghp tng.
Phn loi my lnh theo tnh nng s dng.
1) My lnh chuyn dng.
2) My lnh a dng.
 PHN LOI MY LNH
Phn loi my lnh theo mi cht lnh s dng.
1) My lnh amnic.
2) My lnh freon.
3) My lnh propan.
4) My lnh etan.
5) My lnh khng kh.
6) My lnh hi nc.
7) My lnh hp th nc - amnic.
8) My lnh hp th nc - bromua liti.
 PHN LOI MY LNH
Phn loi theo my nn hi
Ngy nay a s cc my lnh s dng my nn hi,
da theo dng my nn ngi ta chia ra:
1) My nn pttng - Piston Compressor.
2) My nn rto - Rotor Compressor.
3) My nn trc vt - Screw Compressor.
4) My nn ly tm - Centrifugal Compressor.
5) My nn cnh xon - Scroll Compressor
MY LNH 1 CP DNG MI CHT L
KHNG KH.
My lnh khng kh l my lnh c s dng lu
i nht, ngy nay do c cc mi cht lnh hon
thin hn khng kh nn trong cc my lnh
thng thng ngi ta t dng my lnh khng
kh na.
1-2: qu trnh nn on nhit,
ng entropy.
2-3: qu trnh nh nhit ng p.
3-4: qu trnh dn n on nhit,
ng entropy.
4-1: qu trnh nhn nhit ng
MY LNH 1 CP DNG MI CHT L
KHNG KH.
MY LNH 1 CP DNG MI CHT L
KHNG KH.
1) Do nhit dung ring ca khng kh nh (cp = 1,007kJ/kg.K so vi nhit n
ha hi mi cht lnh nh R22, R717) nn th tch khng kh tun hon ln,
do kch thc cc thit b my lnh khng kh ln.
2) Do nhit ta ca khng kh nh (chng 23W/(m2.) so vi nhit ta ca
cc mi cht lnh khi ngng t hoc khi si nhiu ngn W/m2) nn kch
thc cc thit b trao i nhit ln: thit b lm mt, thit b lm lnh.
3) H s lm lnh nh hn nhiu cc mi cht lnh thng dng (Chu trnh l
thuyt: my lnh khng kh c 1.6; my lnh thng thng 4). Cc
my lnh thng thng ngy nay rt t dng khng kh. Ch cn my lnh
hiu ng ng xoy.
Trong lnh cryo th mi cht nht nh l khng kh do lnh cryo chnh
l lnh ha lng khng kh.
MY LNH 1 CP LM VIC VNG 2
PHA DNG MY DN N.
I - My nn; II - Thit b ngng
t; III - My dn n.; IV - Thit
b bay hi.

1-2: qu trnh nn on nhit,

ng entropy;
2-3: qu trnh ngng t ng
p;
3-4: qu trnh dn n ng
entropy;
4-1: qu trnh bay hi ng p;
 MY LNH 1 CP LM VIC VNG 2
PHA DNG MY DN N.
Tnh ton cc thng s ca chu trnh.
1) Cng nn: lmn = h2 - h1.
2) Nhit lng nh ra thit b ngng t:
qk = h2 - h3 = dt(s11234s4s1) trn th T-s.
3) Cng dn n: lmdn = h3 - h4.
4) Nhit lng nhn c thit b bay hi:
qo = h1 - h4 = dt(s114s4s1) trn th T-s.
5) Cng cp cho chu trnh: l = lmn - lmdn = qk - qo =
dt(12341) trn th T-s.
 MY LNH 1 CP LM VIC VNG 2
PHA DNG MY DN N.
So snh vi chu trnh Carnot: Chu trnh c thc hin bi
2 ng ng nhit v 2 ng ng entropy.
Thc t cc chu trnh nh nhit, nhn nhit u c chnh
nhit (nhit ngun nng nh hn Tk; nhit ngun
lnh ln hn To). Cc qu trnh l khng thun nghch:
s2>s1; s3> s4).
Do chu trnh thc vn c h s lm lnh nh hn h s lm
lnh ca chu trnh Carnot.
MY LNH 1 CP THC HIN HNH
TRNH KH DNG VAN TIT LU.
I-My nn; II-Thit b ngng t;
III-Van tit lu; IV-Thit b bay
hi.
1-2: qu trnh nn on nhit,
ng entropy my nn I;
2-3: qu trnh ngng t ng p
thit b ngng t II;
3-4: qu trnh tit lu ng
enthalpy van tit lu III;
4-1: qu trnh bay hi ng p
thit b bay hi IV;

My lnh 1 cp dng van tit lu.

MY LNH 1 CP THC HIN HNH
TRNH KH DNG VAN TIT LU.
1) Cng nn: l = h2 - h1.
2) Nhit lng nh ra thit b ngng t:
qk = h2 - h3 = dt(1125331) trn th T-s.
3) Nhit lng nhn c thit b bay hi:
qo = h1 - h4 = dt(11441) trn th T-s.
4) H s lm lnh:
 MY LNH 1 CP THC HIN HNH
TRNH KH DNG VAN TIT LU.
So snh vi chu trnh Carnot: H s lm lnh nh hn chu trnh Carnot song
my nn chy hnh trnh kh.
1) My lnh chy hnh trnh kh nn nng sut lnh ring qo t gi tr cc i
do im 1 nm trn ng c kh x=1.
2) Biu din cng trn th T-s:
l = qk - qo = dt(1233441) = dt(123541)
3) Cc my lnh thc t khi lm vic theo ch tnh ton thit k thng s
trng thi im bt u nn u l hi qu nhit do mi cht trao i nhit trn
ng ng t thit b bay hi v my nn vi mi trng xung quanh, do mi
cht tip xc vi cc chi tit c nhit cao trong bung nn ca xy lanh my
nn.
4) C 2 phng php chnh chy hnh trnh kh l dng bnh tch lng v
dng thit b hi nhit.
 MY LNH 1 CP THC HIN HNH
TRNH KH DNG VAN TIT LU.
DNG BNH TCH LNG.
I-My nn; II-Thit b ngng t; III-Van tit
lu; IV-Thit b bay hi; V-Bnh tch lng.
1-2: qu trnh nn on nhit, ng
entropy my nn I;
2-3: qu trnh ngng t ng p thit
b ngng t II;
3-4: qu trnh tit lu ng enthalpy van
tit lu III;
4-1: qu trnh bay hi ng p thit b
bay hi IV;
 MY LNH 1 CP THC HIN HNH
TRNH KH DNG VAN TIT LU.
DNG BNH TCH LNG.

1) Cng nn: l = h2 - h1.

2) Nhit lng nh ra thit b ngng t: qk = h2 - h3.
3) Nhit lng nhn c thit b bay hi: qo = h1 - h4.
4) H s lm lnh:
qO h1 h4

l h2 h1
 MY LNH 1 CP THC HIN HNH
TRNH KH DNG VAN TIT LU.
DNG THIT B HI NHIT.

My lnh 1 cp thc hin hnh trnh kh dng thit b hi nhit.

I-My nn; II-Thit b ngng t; III- Thit b hi nhit; IV-Van tit lu; V-Thit b bay hi.
1-2: qu trnh nn on nhit, ng entropy my nn I;
2-3: qu trnh ngng t ng p thit b ngng t II;
3-4: qu trnh qu lnh thit b hi nhit III;
4-5: qu trnh tit lu ng enthalpy van tit lu IV;
5-6: qu trnh bay hi ng p thit b bay hi V;
6-1; qu trnh qu nhit thit b hi nhit III.
 MY LNH 1 CP THC HIN HNH
TRNH KH DNG VAN TIT LU.
DNG THIT B HI NHIT.

1) Cng cp cho chu trnh: l = h2 - h1.

2) Nhit lng nh ra thit b ngng t: qk = h2 - h3.
3) Nhit lng trao i thit b hi nhit: qhn = h3 - h4 = h1 - h6
4) Nhit lng nhn c thit b bay hi: qo = h6 - h5.
5) H s lm lnh:
qO h6 h5

l h2 h1
MY LNH 1 CP THC HIN HNH
TRNH KH DNG VAN TIT LU.
 BM NHIT.
Van 1-8: van chuyn ch cp
nhit v iu ha khng kh (cp
nhit 1-4 ng, 5-8 m);
B1,B2: bm nc 1 v 2; MN:
my nn;
TBNT: thit b ngng t;
TBBH: thit b bay hi;
TBHN: thit b hi nhit;
TBTDN: thit b trao i nhit

Bm nhit cng sut ln.

BM NHIT.
 BM NHIT.
Bm nhit cng sut nh (my iu ha
khng kh o chiu).
My iu ha khng kh
o chiu.
MN: my nn;
BTL: bnh tch lng;
DTN: dn trong nh;
DNN: dn ngoi nh;
VDC: van o chiu 4
ng;
V1C: van 1 chiu;
OM1 v OM2: ng mao
1 v ng mao 2.
 TNH TON CHU TRNH MY LNH 1 CP.

Cc i lng cho trc.

Nhit ca mi trng gii nhit (nc hoc khng
kh): tw.
Nhit ca sn phm cn lm lnh, hoc mi
trng cn lm lnh (lng hoc kh): tf.
Nng sut lnh cn m bo Qo cho 1 gi; quy i
ra kJ/h.
 TNH TON CHU TRNH MY LNH 1 CP.
Trnh t tnh ton.
1) Tnh nhit ngng t tk:
Nu mi trng gii nhit l khng kh: tk = tw+(10 ~ 20)oC;
Nu mi trng gii nhit l nc: tk = tw+(5 ~ 8)oC;
2) Tnh nhit bay hi to:
Mi trng lm lnh l khng kh: to = tf - (7 ~ 10)oC;
Mi trng lm lnh l khng kh cho iu ha nhit : to = tf - (12 ~ 20)oC;
Mi trng lm lnh l cht lng: to = tf - (4 ~ 6)oC;
3) Chn qu nhit:
My lnh amnic: tqn = 3 ~ 5oC;
My lnh freon: tqn = 10 ~ 45oC ty theo mc hi nhit;
4) Chn qu lnh:
My lnh amnic: tql = 2 ~ 3oC ti thit b ngng t;
My lnh freon: tql xc nh theo phng trnh cn bng nhit ca thit b
hi nhit: h1-h6 = h3 - h4,
5) Xy dng th, xc nh gi tr t, p, v, h, s cc im nt ca chu trnh.
TNH TON CHU TRNH MY LNH 1 CP.
 Cc gii php TKNL cho my lnh
+ H s hiu qu h1 h4
COP
nng lng COP h2 h1
+ Ch s tiu th in 1
PIC
nng PIC COP
COP ca chu trnh Carnot
To
COP
Tk To

Trong cng iu kin vn hnh v ph ti lnh, COP cng

ln, PIC cng nh, tit kim nng lng cng ln
 Cc gii php TKNL cho my lnh
Cc nhn t nh hng n COP
- Nhit ngng t
- Nhit bay hi
- Nhit qu nhit hi ht
- Nhit qu lnh lng
- hon thin ca my nn
- tng thch gia cc thit b trong h thng
- iu kin lp t, vn hnh, bo dng, sa cha.
- Kh nng kt hp s dng lnh v nhit ( bm
nhit nng lnh kt hp).
Cc gii php TKNL cho my lnh
Cc gii php TKNL cho my lnh
 Cc gii php TKNL cho my lnh

H s chy non ti tch hp IPLV

Dng nh gi thc t hn hiu qu NL ca HT HKK
i vi cc loi cng trnh HKK M.
IPLV = 0,01A + 0,42B + 0,45C + 0,12D
A, B, C, D l COP 100%, 75%, 50% v 25% ti
i vi Vit nam.
Chay gi hnh chnh:
IPLV = 0,018A + 0,501B + 0,481C + 0D
Chy lin tc:
IPLV = 0,012A + 0,423B + 0C + 0,565D
Cc gii php TKNL cho my lnh
 Cc gii php TKNL cho my lnh
Gim ph ti lnh cho h thng :
+ Bo n h thng lnh
+ S dng bin tn, k thut s... iu chnh nng
sut lnh, nng sut nhit.
+S dng bn tr lnh, tr nhit.
S dng hi tha nhit tha, khi thi chy my
lnh hp th my lnh eject.
S dng my lnh v bm nhit a nhit...
 Cc gii php TKNL cho my lnh
S dng bin tn, k thut s... iu chnh nng
sut lnh, nng sut nhit.

Lp bin tn cho qut dn lnh

Lp bin tn cho bm nc lnh

Cc gii php TKNL cho my lnh

Lp bin tn cho qut dn ngng, thp, bm nc gii nhit

 Cc gii php TKNL cho my lnh
S dng h thng bn tr lnh
Mc ch ng dng:
Tn dng ch in 3 gi
San bng ph ti nh, gim cng sut thit k my

S dng bn tr lnh
 Cc gii php TKNL cho my lnh

Ch 1: Lm lnh bnh thng Ch 2: Tr lnh

Ch 3: S dng bn tr lnh Ch 4: Chy h tr

 MY LNH NHIU CP, NHIU TNG
V l do k thut: cc vt khi nng ln th th
tch tng ln, nn khi piston ln n im cao
nht (Hnh 4.1, im 3 - gi l im cht trn -
hoc t im thng) vn khng chm vo b
mt np quy lt (cm van y) my nn, do
trong xy lanh vn cn mt khong khng gian
cho mi cht; khong khng gian ny c gi
l khng gian cht Vc.
Khi pit tng thc hin hnh trnh ht th phn
th tch Vc dn n ra n V4. Sau khi pit tng i
qua im 4 th hi mi cht mi c np vo
xy lanh. Qu trnh np mi cht dng khi pit
tng i n im cht di (im 1).
Hnh 4.1: My nn 1 cp c khng gian cht.
Lng hi mi cht thc t ht c bng:
Vh=V1-V4. Th tch pit tng qut c l Vq.

Khi p2 tng th V4 tng, Vh gim, tc hi khng gian cht tng ln.

Ngoi ra khi p2 tng th nhit cui tm nn t2 tng, lm gim hoc thm ch ph hy kh
nng bi trn ca du bi trn my nn.
tng th tch ht v gim nhit cui tm nn ngi ta khng ch t s nn
=p2/p1 < 10 ~12
 MY LNH NHIU CP, NHIU TNG
Qu trnh nn kh my nn piston nhiu cp:
Qu trnh nn nhiu cp cn c u im l tit kim cng nn
hn do c th s dng lm mt trung gian gia cc cp nn.
Trong thc t k thut qu trnh nn khng vt qu 3 cp, ph
bin nht l 2 cp. Do lm mt trung gian nn tn cng
nn.
My nn nhiu cp.
MTG1: thit b lm mt trung
gian 1,
MTG2: thit b lm mt trung
gian 2;
MN1: my nn 1;
MN2: my nn 2;
MN3: my nn 3.
 MY LNH NHIU CP, NHIU TNG
Cng nn: l = l1 + l2 + l3 = dt (12345678910)
Cng nn cho my nn 1 cp l1cp = dt(1278910)
Do lm mt trung gian nn tn 1 cng nn:
l = l l1cp = dt(27865432).
T s nn cho cc cp v nhit u tm ht mi cp c
tnh trn c s cng nn l nh nht (l = min; l = max). Khi
tnh ton s b cho m cp chn t s nn b bng:
 1.
MY LNH HAI CP KHNG TRCH
HI TRUNG GIAN, LM MT TRUNG
GIAN KHNG HON TON.
S nguyn l, th, chu trnh l thuyt:

MNTA: my nn thp p;
MNCA: my nn cao p;
TBLM: thit b lm mt;
TBNT: thit b
ngng t; VTL1: van tit
lu 1; VTL2: van tit lu 2;
TBBH: thit b bay hi.

M y lnh 2 cp c trch hi trung gian, lm mt trung gian khng hon

ton, c 2 tit lu.
 Tnh ton chu trnh:
Chu trnh c tnh ton cho 1kg mi cht i qua thit b bay hi
1) Cng tiu th my nn thp p: lNAT = h2 h1.
2) Cng tiu th my nn cao p: lNAC = h4 h3.
3) Cng nn: l = lNAT - lNAC.
4) Nhit lng nh ra thit b lm mt trung gian: qMTG = h3 h2.
5) Nhit lng nh ra thit b ngng t: qk = h4 h5.
6) Nhit lng nhn c thit b bay hi: qo = h1 h6.
7) H s lm lnh: = qo/l.
8) Lng mi cht tun hon qua my nn thp p: GNAT = Qo/qo.
9) Lng mi cht tun hon qua my nn p cao: GNAC = GNAT.
10) Th tch ht my nn thp p: Vh
NAT = GNAT.v1.
11) Th tch ht my nn p cao: Vh
NAC = GNAC.v3.
 2.
MY LNH 2 CP C TRCH HI
TRUNG GIAN, LM MT TRUNG
GIAN HON TON, C 2 TIT LU.
S nguyn l, th, chu trnh l thuyt:

MNTA: my nn thp p;
MNCA: my nn cao p;
TBLM: thit b lm mt;
TBNT: thit b
ngng t; VTL1: van tit
lu 1; VTL2: van tit lu 2;
TBBH: thit b bay hi.

M y lnh 2 cp c trch hi trung gian, lm mt trung gian khng hon

ton, c 2 tit lu.
 Tnh ton chu trnh:
Chu trnh c tnh ton cho 1kg mi cht i qua thit b bay hi
1) Xc nh lng lng ha hi sau van tit lu TL1: .
Xc nh theo phng trnh cn bng nhit bnh trung gian:
(1 + ).h7 = h8 + .h10 -> =(h7-h8)/(h10-h7)
2) Cng my nn thp p: lNAT = h2 h1.
3) Cng my nn p cao: lNAC = (1 + ).(h5 h4).
4) Cng nn: l = lNAT + lNAC.
5) Nhit lng ta ra thit b lm mt trung gian: qMTG = h2 h3.
6) Nhit lng ta ra thit b ngng t: qk = (1 + ).(h5 h6).
7) Nhit lng nhn c thit b bay hi: qo = h1 h9.
8) H s lm lnh: = qo/l.
9) Lng mi cht tun hon qua my nn thp p: GNAT = Qo/qo.
10) Lng mi cht tun hon qua my nn p cao: GNAC = (1 + )GNAT.
11) Th tch ht my nn thp p: VhNAT = GNAT.v1.
12) Th tch ht my nn p cao: VhNAC = GNAC.v4
 3.
MY LNH 2 CP C TRCH HI
TRUNG GIAN, LM MT TRUNG GIAN
HON TON, C 2 TIT LU.
 S nguyn l, th, chu trnh l thuyt:
12: qu trnh nn on nhit, ng
entropy my nn thp p;
23: qu trnh lm mt hon ton
trong bnh trung gian;
34: qu trnh nn on nhit, ng
entropy my nn cao p;
45: qu trnh ngng t ng p
thit b ngng t;
56: qu trnh tit lu van tit lu
1;
78: qu trnh tit lu van tit lu
2;
81: qu trnh bay hi thit b bay
hi.

MNTA: my nn thp p; MNCA: my nn cao p;

TBNT: thit b ngng t;
VTL1: van tit lu 1; VTL2: van tit lu 2;
TBBH: thit b bay hi.
 Tnh ton chu trnh:
Chu trnh c tnh ton cho 1kg mi cht i
qua thit b bay hi
- : lng hi sau van tit lu TL1.
- : Lng lng bay hi bnh trung gian lm
mt hon ton 1 kg hi qua nhit trung p.
- Lng mi cht i qua my nn cao p l
1 + + .
Tnh ton chu trnh:
 Tnh ton chu trnh:
6) Nhit lng ta ra thit b ngng t:
qk = (1 + +)(h4 h5).
8) Nhit lng nhn c thit b bay hi:
qo = h1 h8.
9) H s lm lnh: = qo/l.
10) Lng mi cht tun hon qua my nn thp p:
GNAT = Qo/qo.
11) Lng mi cht tun hon qua my nn cao p:
GNAC = (1 + +)GNAT.
12) Th tch ht ca my nn thp p:
VhNAT = GNAT.v1.
13) Th tch ht my nn cao p:
VhNAC = GNAC.v3.
 4.
MY LNH 2 CP LM MT TRUNG
GIAN HON TON, C 2 CH BC
HI.
 S nguyn l, th, chu trnh l thuyt:
12: qu trnh nn on nhit, ng
entropy my nn thp p;
23: qu trnh lm mt hon ton
trong bnh trung gian;
34: qu trnh nn on nhit, ng
entropy my nn cao p;
45: qu trnh ngng t ng p
thit b ngng t;
56: qu trnh tit lu van tit lu
1;
78: qu trnh tit lu van tit lu
2;
81: qu trnh bay hi thit b bay
hi.

MNTA: my nn thp p; MNCA: my nn cao p;

TBNT: thit b ngng t;
VTL1: van tit lu 1; VTL2: van tit lu 2;
TBBH: thit b bay hi.
My lnh 2 cp lm mt trung gian hon ton, c 2 ch bc hi
 Tnh ton chu trnh:
Cc d kin cho trc tw, totg, Qotg , Qo.
T cc s liu trn ta xc nh cc thng s trng thi ca cc
im nt ca chu trnh 1, 2, 3,4, 5, 6, 7, 8.
Chu trnh c tnh ton cho 1 kg mi cht i qua my nn
thp p NTA:
: l lng lng mi cht bnh trung gian i qua thit b bay hi
trung gian TBBH1 khi c 1 kg mi cht i qua my nn thp
p.
: lng hi sau van tit lu TL1.
: lng lng bay hi bnh trung gian lm mt hon ton 1
kg hi qu nhit trung p.
Lng mi cht i qua my nn cao p l 1 + + + .
 Tnh ton chu trnh:
1) Tnh gi tr ca :
-Nng sut lnh ring khi lng trung p v thp p:
qotg=h3-h7
Qo = h1-h8
-Lu lng mi cht lnh i qua cc thit b bay hi
tng ng:
Qotg Qo Gtg
Gtg ; GNAT ;
qo qo GNAT

2) Xc nh tr s theo phng trnh cn bng nhit:

h2 + .h7 = (1 + ).h3
h2 h3

h3 h7
 Tnh ton chu trnh:
3) Xc nh tr s
(1 + + +).h6 = (1 + + ).h7 + .h3
h6 h7
(1 )
h3 h6
4) Cng cp cho my nn thp p:
lNAT = h2 h1.
5) Cng cp cho my nn p cao:
lNAC = (1+++). (h4 h3)
6) Cng cp cho chu trnh:
l = lNAT + lNAC
 Tnh ton chu trnh:
6) Nhit lng ta ra thit b ngng t:
qk = (1+++).(h4 h5).
8) Nhit lng nhn c thit b bay hi:
qo= qo + qotg .
9) H s lm lnh: = qo /l.
10) Lng mi cht tun hon qua my nn thp p:
GNAT = Qo/qo.
11) Lng mi cht tun hon qua my nn cao p:
GNAC = (1 + ++ )GNAT.
12) Th tch ht ca my nn thp p:
VhNAT = GNAT.v1.
13) Th tch ht my nn cao p:
VhNAC = GNAC.v3.
 5.
MY LNH 2 CP C TRCH HI
TRUNG GIAN, LM MT TRUNG GIAN
HON TON, BNH TRUNG GIAN LOI
NG TRAO I NHIT
(NG XON L XO)
 S nguyn l, th, chu trnh l thuyt:

ac iem chu trnh:

C thm bnh trung gian lm mt trung gian ng xoan;
C 2 van tit lu ni song song
Chu trnh ny dng cho cc my amoniac
 Bnh trung gian khng c
ng xon l xo:
+ u im:
- Cu trc n gin, d ch to.
- hon nhit bng khng:
thn =0.
+ Nhc im:
- Du d b cun t bnh trung gian
vo thit b bay hi .
- Kh cp mi cht cho cc thit b
bay hi c tr lc ln. Bnh
trung gian khng c ng xon l
xo dng khi cc thit b bay hi
gn phng my; nu khng phi
dng km bm cp dch.
Trong thc t loi bnh trung gian ng xon thng dng hn.
Bnh trung gian c ng xon
l xo:
+ u im:
- D dng cp lng cho thit b
bay hi.
- D t ng ha v iu khin.
+ Nhc im:
- Cu to phc tp hn.
- hon nhit thn > 0 nn
hiu qu km hn bnh trung
gian rng
 S nguyn l, th, chu trnh l thuyt:
12: qu trnh nn on nhit,
ng entropy my nn thp
p;
23: qu trnh lm mt hon
ton trong bnh trung gian;
34: qu trnh nn on nhit,
ng entropy my nn cao
p;
45: qu trnh ngng t ng p
thit b ngng t;
56: qu trnh tit lu van tit
lu 1;
78: qu trnh tit lu van tit
lu 2;
MNTA: my nn thp p; MNCA: my nn cao p; 81: qu trnh bay hi thit b
TBNT: thit b ngng t; bay.
VTL1: van tit lu 1; VTL2: van tit lu 2;
TBBH: thit b bay hi.

My lnh 2 cp c trch hi trung gian, lm mt trung gian hon ton, bnh trung gian
loi ng xon.
 Tnh ton chu trnh:
Chu trnh c tnh ton cho 1 kg mi cht i qua my nn thp
p NTA:
: l lng lng mi cht lnh trong bnh trung gian bay hi
lm qu lnh 1 kg lng cao p
tng ng khi c 1 kg mi cht i qua my nn thp p.
: lng hi sau van tit lu TL1.
: lng lng mi cht lnh bay hi bnh trung gian lm
mt hon ton 1 kg hi qu
nhit trung p.
Lng mi cht i qua my nn cao p l 1 + + + .
 Tnh ton chu trnh:
1) Tnh gi tr ca :
-Nng sut lnh ring khi lng trung p v thp p:
h5 h7 = (h3 h9) = (h5 h7)/( h3 h9)

2) Xc nh tr s theo phng trnh cn bng nhit:

h2 + .h99 = (1 + ).h3

h2 h3

h3 h9
 Tnh ton chu trnh:
3) Xc nh tr s
(1 + + +).h6 = ( + ).h9 + .h3
h6 h9
( )
h3 h6
4) Cng cp cho my nn thp p:
lNAT = h2 h1.
5) Cng cp cho my nn p cao:
lNAC = (1+++ ). (h4 h3)
6) Cng cp cho chu trnh:
l = lNAT + lNAC
 Tnh ton chu trnh:
7) Nhit lng ta ra thit b ngng t:
qk = (1+++ ).(h4 h5).
8) Nhit lng nhn c thit b bay hi:
q o= h 1 + h 8
9) H s lm lnh: = qo /l.
10) Lng mi cht tun hon qua my nn thp p:
GNAT = Qo/qo.
11) Lng mi cht tun hon qua my nn cao p:
GNAC = (1 + ++ )GNAT.
12) Th tch ht ca my nn thp p:
VhNAT = GNAT.v1.
13) Th tch ht my nn cao p:
VhNAC = GNAC.v3.
 7.
MY LNH 2 CP, LM MT TRUNG
GIAN KHNG HON TON, BNH
TRUNG GIAN NG XON.
 S nguyn l, th, chu trnh l thuyt:
12: qu trnh nn on nhit,
ng entropy my nn thp
p;
23: qu trnh lm mt hon
ton trong bnh trung gian;
34: qu trnh nn on nhit,
ng entropy my nn cao
p;
45: qu trnh ngng t ng p
thit b ngng t;
56: qu trnh tit lu van tit
lu 1;
78: qu trnh tit lu van tit
lu 2;
MNTA: my nn thp p; MNCA: my nn cao p; 81: qu trnh bay hi thit b
TBNT: thit b ngng t; bay.
VTL1: van tit lu 1; VTL2: van tit lu 2;
TBBH: thit b bay hi.

My lnh 2 cp c trch hi trung gian, lm mt trung gian hon ton, bnh trung gian
loi ng xon.
 Tnh ton chu trnh:
Chu trnh c tnh ton cho 1 kg mi cht i qua my nn thp
p NTA:
Chu trnh c tnh ton cho 1 kg mi cht i qua my nn thp
p NTA:
- : l lng lng mi cht lnh trong bnh trung gian bay hi
lm qu lnh 1 kg lng cao p
tng ng khi c 1 kg mi cht i qua my nn thp p.
- : lng hi sau van tit lu TL1.
- Lng mi cht i qua my nn cao p l 1 + + .
 Tnh ton chu trnh:
1) Tnh gi tr ca :
-Nng sut lnh ring khi lng trung p v thp p:
h5 h7 = (h9 h10) = (h5 h7)/( h9 h10)

2) Xc nh tr s theo phng trnh cn bng nhit:

( + )h6 = h10+ .h9

h6 h10

h9 h6
3) Enthalpy trng thi 3 c xc nh theo cng thc:
1.h2 + ( + ).h9 = (1 + + ).h3
 Tnh ton chu trnh:

4) Cng cp cho my nn thp p:

lNAT = h2 h1.
5) Cng cp cho my nn p cao:
lNAC = (1++ ). (h4 h3)
6) Cng cp cho chu trnh:
l = lNAT + lNAC
 Tnh ton chu trnh:
7) Nhit lng ta ra thit b ngng t:
qk = (1++ ).(h4 h3).
8) Nhit lng nhn c thit b bay hi:
q o= h 1 + h 8
9) H s lm lnh: = qo /l.
10) Lng mi cht tun hon qua my nn thp p:
GNAT = Qo/qo.
11) Lng mi cht tun hon qua my nn cao p:
GNAC = (1 + + )GNAT.
12) Th tch ht ca my nn thp p:
VhNAT = GNAT.v1.
13) Th tch ht my nn cao p:
VhNAC = GNAC.v3.
 8.
MY LNH 2 CP DNG CHO MY
NN TRC VT V TURBINE.
 chu trnh lnh 2 cp khc

c im chu trnh:
Chu trnh 1 bn cht chnh l chu trnh c bnh lm mt trung gian, 2 tit lu song
song,dng Freon. 2 cp my nn cng chung 1 my nn trc vt
Chu trnh 2 chnh l chu trnh c bnh trung gian 2 tit lu ni tip, lm mt khng hon
ton. 2 cp my nn cng chung 1 my nn trc vt
 9.
MY LNH GHP TNG .
 Chu trnh lnh ghp tng
Nguyn l: chu trnh ghp tng l chu trnh c
ghp t 2 hay nhiu chu trnh 1 cp m ton b
nhit lng ngng t ta ra tng di c
hp th bi gin bay hi ca tng trn.
Chu trnh ny dng thu c nhit rt
thp:-60 oC -210oC
Nhc im:
-Thit b phc tp kh vn hnh, bo dng;
-Nng sut lnh dao ng lin ng kh iu chnh;
- Khi dng my p sut cn bng khi dng my
tng di cao nn phi c bnh cn bng.
Chu trnh lnh ghp tng
Phng trnh cn bng
nng lng ca chu trnh:
n
Qk Qo li
i 1

Hs lnh :

QO
COP( ) n

l
i 1
i
 10.
MY LNH 3 CP SN XUT
NC KH CO2.
 Chu trnh lnh 3 cp sn xut CO2
Nguyn l:
Ngoi h thng lnh 3 cp lm vic theo chu trnh kn cn c h thng my
lnh 3 cp sn xut CO2 rn theo chu trnh h. CO2 dng bo qun
thc phm nhit thp rt tt.
iu kin p sut kh quyn CO2 rn bay hi nhit 79,8 oC. nhit
mi trng tmt = 25oC, CO2 ngng t p sut 56 bar.
S nguyn l: im khc bit vi s trn l thit b bay hi c thay
th bng bnh thu hi CO2 rn, phn CO2 thiu ht do to thnh kh
c b sung bng cc chai CO2 np t bn ngoi vo u ht my nn
h p.
th: Qu trnh tit lu 9 9 van tit lu 3 i qua ng chuyn pha:
Hi + lng kh + rn.
Lng kh 3 c xc nh theo cng thc:
Chu trnh lnh 3 cp sn xut CO2

im 12 trn ng po xc nh qu trnh
np ga b sung: Np t cc chai cha
CO2 lng hoc np kh CO2 c ly t
mt dy chuyn cng ngh khc.
im 1 c xc nh:
h1 = 3.h11 + (1 - 3 ).h12
Trong thc t 3 0,5.
MY LNH
HP TH
 My lnh hp th
My lnh hp th thuc nhm cc my lnh s dng
nhit nng. Mi cht ca my lnh hp th l dung dch
ca 2 n cht. Cc n cht ny si nhng nhit
khc nhau khi cng p sut. n cht c nhit si
thp hn l mi cht lm lnh, n cht cn li l cht
hp th.
Dung dch c s dng thng dng nht lm lnh l
hn hp H2O + NH3, H2O + LiBr. Hn hp H2O-NH3 c
mi cht lm lnh l NH3, cht hp th l H2O. Hn hp
LiBr-H2O c mi cht lm lnh l H2O, cht hp th l
LiBr.
My lnh hp th H2O-NH3 c s dng lm lnh
gii nhit 0 n -70oC.
My lnh hp th BrLi-H2O c s dng lm lnh
nc n +4oC.
 My lnh hp th
Qu trnh si ca hn hp p sut
khng i : nhit si ca hn hp
ph thuc vo thnh phn khi lng
ca cc n cht.
Nhit si ca hn hp s tng ln
nu tng thnh phn khi lng ca
n cht c nhit si cao.
Nhit si ca hn hp ph thuc vo
thnh phn khi lng cc n cht
c biu din trn th t - v l
thnh phn khi lng ca cht hp
th.

Nhit tA bng nhit si ca mi cht lm lnh p sut hn hp,

nhit tB bng nhit si ca cht hp th p sut hn hp.
S nguyn l, th, chu trnh l thuyt:
I B gia nhit;
II Thp chng ct;
III Thit b hi lu;
IV Thit b ngng t;
V - Thit b hi nhit;
VI Van tit lu;
VII - Thit b bay hi;
VIII - Thit b hp th;
IX Bm dung dch;
X Van mt chiu;
XI - Thit b trao i nhit.

S nguyn l my lnh hp th NH3-H2O mt cp.

 S nguyn l, th, chu trnh l thuyt:
Khi un si dung dch NH3-H2O thit b gia nhit I ta thu
c hn hp hi NH3-H2O.
Nng mi cht lm lnh NH3 hn hp hi c tng ln
nh c thp chng ct II v thit b hi lu III.
H s nhit ca chu trnh nh thit b hi nhit V lm qu lnh
mi cht lm lnh trc khi n van tit lu VI vo thit b bay
hi VII.
Dung dch c vi nng cao b t thit b hp th nh bm
IX y qua thit b trao i nhit XI v sau a vo thp
chng ct II. thit b gia nhit I dung dch c cp nhit Qh
v mt phn bin thnh hi i ln thp chng ct II.
Sau khi ra khi thp chng ct II, mi cht lm lnh NH3 c
nng rt cao c i vo thit b hi lu III.
thit b hi lu III, mt phn hi c lm ngng t v a
tr v thp chng ct lm dng hi lu, phn ln hi cn li i
vo thit b ngng t IV v c ngng t hon ton, nh ra
nhit lng Qk; lng c qu lnh thit b hi nhit V v i
qua van tit lu VI vo thit b bay hi VII.
thit b bay hi mi cht nhn nhit lng Qo v bin thnh
hi i vo thit b hp th VIII.
: nng khi lng ca mi cht lm lnh
trong hn hp.
thit b hp th hi mi cht c dung dch long nng
a hp th v nh ra nhit lng Qa. Dung dch long c
ly t thit b gia nhit I qua van tit lu mt chiu X ti thit b
hp th VIII.
CHU TRNH MY LNH HP
TH KHUYCH TN
Chu trnh l thuyt
Chu trnh l thuyt
My lnh hp th loi nh l khng c bm
dung dch trong h thng
Trong h thng c dung dch H2O-NH3 v
kh tr thng l H2. Hidr nm trong
thit b bay hi v thit b hp th, do
cn bng p sut trong ton b h thng.
- thit b gia nhit v thit b ngng
t p lc c to thnh do hi NH3
v ph thuc vo nhit mi trng
gii nhit.
- thit b bay hi v thit b hp th
p lc c to thnh do NH3 v H2,
do phn p sut ca NH3 thit b
bay hi v thit b hp th nh hn
thit b gia nhit v thit b ngng t.
Vic s dng kh tr cho php cn bng p
lc ti mi im ca h thng, do khng
s dng bm v cc loi van. thit b bay
hi NH3 khng phi si m l bay hi, NH3
khuch tn vo H2. Do cn c gi
l my lnh hp th khuch tn
My lnh hp th khuych tn.
1. Ngun nhit;
2. ng xi phng nhit;
3. Thit b gia nhit;
4. Thit b phn chia;
5. Thit b ngng t;
6. Bnh cha Hidr;
7. Thit b bay hi;
8. Ngn lnh;
9. Thit b trao i nhit hi kh;
10. Thit b hp th;
11. Bnh cha phn ly;
12. Thit b trao i nhit dng
lng-lng

My lnh hp th khuych tn.

 My lnh hp th khuych tn.

My lnh hp th khuch tn c 3 vng tun hon: vng tun

hon mi cht, dung dch,H2.
1) NH3 tun hon qua mi thit b ca h thng.
2) Dung dch tun hon qua thit b gia nhit v thit b hp th.
3) H2 tun hon qua thit b bay hi v thit b hp th.
Bnh cha 6 cha H2 dng cn bng p sut ca h thng khi
nhit khng kh mi trng xung quanh thay i. Khi nhit
khng kh tng th NH3 y H2 ra khi bnh cha 6 v do
lm tng p sut ton h thng.
 My lnh hp th khuych tn.
Chu trnh l thuyt:
Dung dch c c gia nhit thit b gia nhit 3.
Hi bay ln i vo b phn chia 4 c gii nhit
bng khng kh v 1 phn lng c a tr li
lm tng nng NH3 ca pha hi ra khi thit b
phn chia 4, lung hi i vo thit b ngng t
c coi nh hi NH3 sch.

NH3 ngng t thnh lng thit b ngng t v t chy n thit b bay hi. Do p sut
tng ca c h thng l nh nhau nn thit b ngng t c t cao hn thit b bay
hi lng NH3 t chy. Ti thit b bay hi lng NH3 bay hi do nhn nhit Qo v
hi khuch tn vo kh H2, to thnh hn hp NH3 H2. Hn hp kh i qua TB TN 9
ti thit b hp th 10 nm pha di. thit b hp th, hn hp kh NH3-H2 tip xc
vi dung dch NH3-H2O long t thit b gia nhit ti, dung dch long khng chim ton
b tit din ng.
Dung dch long hp th hi NH3 v nh ra nhit lng Qa ri nh ra mi trng xung
quanh. H2 c gii phng khi hn hp kh ti thit b hp th s bay ln, i qua thit
b trao i nhit quay tr li thit b bay hi. H2 tun hon c l nh s chnh lch
khi lng ring ca hn hp kh c lnh i xung qua TBBH vi hn hp kh long
nng i ln qua thit b trao i nhit.
MY LNH EJECTOR
 My lnh ejector
My lnh ejector thuc loi my lnh s dng nhit nng.
Cu to my lnh c th phn tch thnh 2 chu trnh: chu trnh thun
sinh cng, chu trnh ngc tiu th cng m chu trnh thun sinh ra.
- Cc h s s dung nng lng ca my lnh ejector thp hn so
vi my lnh piston do cc tn tht khng thun nghch rt ln
thit b ejector.
+ Ngoi tr bm nc cn tt c cc b phn khc ca h thng u
khng c b phn chuyn ng c hc, cu trc n gin d vn
hnh, vn u t ban u t, thi gian lm vic cc thit b ln, khi
lng b, kch thc ph b nh, c th ngoi tri khng cn
bao che, c th s dng cc ngun nhit lng c th nng nh
nn thc t k thut my lnh ejector vn c s dng.
Cc mi cht lm lnh my lnh ejector c th dng H2O, NH3,
Freon, song thc t ch s dng my lnh ejector hi nc.
 My lnh ejector

My lnh ejector hi nc.

LH l hi;
E1, E2, E3 ejector 1, 2, 3;
BN1,BN2, BN3 bnh ngng 1, 2, 3;
VTL1, 2, 3 van tit lu 1, 2, 3;
B1, B2 bm 1, 2;
PTL ph ti lnh;
TBBH thit b bay hi;
SV van chn (Stop Valve).
 My lnh ejector
A. ng tng tc Lavan;
B. Bung thu hi;
C. Bung hn hp;
D. ng tng p.

Thit b ejector.

Thay i vn tc ca cc dng mi cht dc theo ejector.

MY LNH NHIT THP
(MY LNH CRYO)
 K tht lnh cryo
Lnh cryo l lm lnh n nhit To < -120K.
Trong thc t k thut lnh cryo l ha lng khng kh v cc n cht ca
khng kh nh O2, N2, H2, CO2, Ar2, Xe2, krptng Kr2.
Nm 1877 CO2, O2, N2 c ha lng bng my lnh piston 4 tng.
Nm 1898 H2 c ha lng nh lm qu lnh trc van tit lu bng N2
lng bay hi.
Nm 1908 thu c He2 lng nh lm qu lnh trc van tit lu bng H2
lng bay hi.
Nhit si ca cc cht kh p sut kh quyn ly theo bng sau:
 K tht lnh cryo
ng dng lnh cryo trong thc t rt ln:
1. Luyn kim: khng kh y vo cc l luyn gang, luyn thp,c lm giu xy ti
35 40, lm gim khi lng than, tng nng sut v cht lng gang thp.
2. Cng ngh ha hc: s dng nit sch (nit k thut) sn xut amniac, lm
phn m, axt nitrc; xy dng lm cht xc tc trong mt s phn ng.
3. C kh: s dng xy trong vic hn, ct kim loi; cgng cho hn cao p.
4. in: kh tr dng np vo cc bng n thp sng. He2 lng dng trong k
thut siu dn.
5. K thut tn la, tu v tr: s dng xy v hir dng lng.
6. Y t: dng nit lng bay hi bo qun cc phi, mu kh, cc dc liu qu
him.
Thi gian u pht trin k tht lnh cryo ngi ta s dng my nn lnh piston nhiu
cp v nhiu tng rt phc tp, ch yu thc hin cc phng th nghim. Nm
1939 ch to thnh cng turbine dn n vi hiu sut cao, t 82%.
Cc my lnh cryo ngy nay s dng my nn l piston hoc turbine (cng sut
ln), my dn n piston hoc turbine kt hp vi van tit lu, s dng cc
thit b hi nhit hon thin, qu trnh phn chia n kh c thc hin cc thp
chng ct.
Chu trnh Picter

Tng 1: dng nc lm ngng t mi cht.

Thit b bay hi ca tng trn l thit b
ngng t ca tng di. Mi cht tng
di cng l cht kh cn ha lng (nit).
i vi kh N2 ta dng 4 tng vi cc mi
cht nh sau:
Tng 1: Amnic NH3
Tng 2: tylen C2H4
Tng 3: xy O2
Tng 4: Khng kh, Nit N2
B sung lng mi cht tng cui ly i bng cch a
vo u ht ca my nn tng cui.
Bng phng php ghp tng ngi ta thu c CO2,
O2, N2 lng. Do phc tp ghp tng, s kh khn t
ng ha, hiu sut thp nn phng php ny ngy nay
khng c s dng.
Chu trnh Linde

n gin hn phng php Picter,

y l chu trnh hi nhit.
My nn (1) nn mi cht tun hon
trong h thng.
u tin khi thit b hi nhit
cha c lng, lng mi cht b
sung bng 0, do nhit mi
cht trc van tit lu (3) h dn t
tmt xung to v thit b hi nhit (2)
xut hin lng lng.
Thng thng p sut u ht my
nn bng p sut kh quyn.
Bng phng php Linde ngi ta
thu c N2 v He2 lng.
Chu trnh Clode

L phng php
s dng thit b hi
nhit kt hp vi
my dn n;
l chu trnh nguyn
l ca chu trnh
my lnh cryo ngy
nay.
 Cc giai on nhit ng c bn

12 - Qu trnh nn v lm
mt thit b lm mt;
23 - Lm lnh thit b hi
nhit;
34 - Tit lu;
34 - Dn n;
45 & 45 Bay hi nhn
nhit lng qo;
61 - Hi nhit.

I: My nn; II: My nn cao p; III: Tit lu; IV: Ejector; V: My dn n lm lnh chnh;
VI:Thit b hi nhit; VII: Thit b bay hi mi cht lnh bn ngoi; VIII: My dn n
mc ni tip; IX: My dn n mc song song.
 Cc giai on nhit ng c bn
Giai on 1: mi cht c nn t po ti
pk v lm mt n t2 gn bng tmt. Qu
trnh nn c th 1 cp hoc nhiu cp c
lm mt trung gian.
Giai on 2: lm lnh s b mi
cht c lm lnh n t3 nh cc
thit b hi nhit v cc thit b trao
i nhit:
S a: Nh thit b hi nhit khng
dng mi cht lnh bn ngoi.
S b: S dng hi nhit kt hp
ngun lnh bn ngoi: mi cht pha
trn l fron vi nhit si t = -
90OC -50OC, mi cht lnh pha
di l N2 hoc H2 lng. y l s
khng c thit b hi nhit.
S c: Lm lnh bn trong nh cc
my dn n mc song song.
S d: Lm lnh bn trong nh cc
my dn n mc ni tip.
Cc giai on nhit ng c bn
Giai on 3: Lm lnh chnh. a
nhit mi cht n nhit cn
thit. C 3 phng n c lp:
S e: Dng van tit lu l s
n gin nht.
S f: Dng van tit lu kt hp
ejector c hiu qu hn.
S g: Dng my dn n - c hiu
sut cao nht, song l s phc
tp nht.
Thc t lnh cryo giai on 3 s
dng van tit lu kt hp vi my
dn n.
S HA LNG KHNG KH
LOI TRUNG P, CAO P
THU N2, O2.
 Thp chng ct
S ha lng khng kh trung p, cao p.

I - My nn; II - Thit b lc m lc CO2 trong khng kh; III - Thit b hi nhit; IV - My

dn n; V - Thp chng ct th nht; VI - Thp chng ct th hai; VII - Thit b ngng
t bay hi; VIII - Van tit lu khng kh; IX - Van tit lu nit; X - Van tit lu lng;
XI Bm xy lng.
 Nguyn l lm vic
Thit b chnh ca h thng l thp chng ct gm thp chng ct di v thp
chng ct trn, p sut lm vic thp chng ct di cao hn p sut lm vic
thp chng ct trn. Do lng t thp chng ct di t chy ln thp chng ct
trn qua cc van tit lu VTL2 v VTL3.
Thp chng ct di phn chia khng kh s b ra thnh phn d bay hi (N2) v
khi lng giu xy (36 - 38%).
thp chng ct trn qu trnh phn chia khng kh tip tc xy ra, N2 kh i ln
trn, O2 lng i xung di. Nhit O2 lng y thp chng ct trn thp hn
nhit ngng t ca N2 kh nh thp chng ct di.
N2 kh nh thp chng ct di ngng t, mt phn chy xung cc tng mm
chng ct ca thp chng ct di lm dng hi lu, phn cn li i ln nh thp
chng ct trn lm dng hi lu cho thp chng ct trn qua van tit lu VTL2.
Thng thng nhit ngng t N2 nh thp chng ct di ln hn nhit
O2 lng y thp chng ct trn 1,5 - 3K. O2 v N2 kh c a ln i v thit
b hi nhit ri a n h tiu th.
p sut lm vic thp chng ct di khong p = 4,8 - 5,2 bar.
p sut lm vic thp chng ct trn khong p = 1,4 - 1,6 bar.
Nhit lm vic cc thp khong 200oC.
S HA LNG KHNG
KH H P THU O2, N2
 Nguyn l lm vic
Chia thp chng ct p thnh 3 phn:
- thp chng ct cao p (4,8 - 5,2 bar),
- thp chng ct h p (1,4 -1,6 bar )
- Thit b trao i nhit gia 2 thp to cc dng hi lu.
Ngoi ra trong khng kh c mt lng nh H2O v CO2 s ng bng nhit
0oC v -80oC thit b hi nhit, do chu trnh nh 6.4 khng th lm vic lin
tc c m cn c thi gian ph bng H2O v CO2. h thng lm vic
c lin tc ta ch to 2 thit b hi nhit.
Ngoi ra trong khng kh c mt s kh c hi, gy chy n trong xy lng nn cn
phi lc sch. Cc vn trn c gii quyt s lnh cryo h p
 Nguyn l lm vic

I - Thit b hi nhit nit; II Thit b hi nhit xy; III - Bnh hp th CO2; IV My

dn n turbine; V - Thp chng ct th nht; VI - Thp chng ct th hai; VII - Thit b
ngng t bay hi; IX - Van tit lu nit; X - Van tit lu lng; XI - Thit b qu lnh
nit lng; XII - Thit b lm lnh cht lng; XIII - Thit b gia nhit nit;