Hizmet kiralama gemite daha nemsizdi nk bu iler kleler tarafndan yaplyordu ve

yaplacak bir i olduunda bir kle kiralanrd. Filozofi retimi, yasal danmanlk ve aratrma gibi
szde liberal sanatlar ok asil birer anlama maddesi olarak kabul edilirdi.

Ortaklk, rza szlemesinin balangcndan ok nce uzun bir gemie sahiptir. Daha 12 levha
kurallar zamannda sui hevedes szlemenin sonucu olmadan miras ortaklaryla paylamad. Sonra
preator ( eski romada adaletle ilgilenen kii) byle bir ortaklk isteyen bakalar iin yasal dava
amtr. Rzal ortaklk balamasna ramen standart vaka tm mal varlnn ortakl--- bariz olarak
ticari dzenleme olmayan fakat birlikte alan bir akraba iindi. Sadece bir almsatm amalayan
modern hukukta bilinmeyen fakat bir sui toplum iin kullanl olan dorudan vastay kabul etmeyen
bir ikinci dereceden ortaklkta uygun. Her bir ortak bieylere katkda bulunmak zorundayd, almak
veya mal varl olsa bile ve her biri krnn bir ksmn paylama hakkna sahipti. Ancak aralnda
anlalmad taktirde aralarnda eite kr ve zarar paylalabilirdi. Ortaklar kendi aralarnda
dolandrclk asndan ykmlyd, eer kii ihmalkar bir ortak seerse bu bir kiinin kiisel
kabahitidir. Ortaklk durumyla alakal bir ortaklk anlamas bir nc hissedar ile yalnzca ortak ve
dava edemeyen ve edilemeyen nc hissedar arasnda olur.

Vekillik keyfi bir giriimdir, karlksz olarak bir arkada namna biey yapmak anlamndadr ve
bu anlama milattan nce ikinci yzylda olutu. Eer giriim nc hissedarla giri olsayd, sonuta
oluan anlama kii ve nc hisssedar arasnda vekalet etmek olurdu. Bundan dolay vekalet
dorudan bir vasta deildi. Icraat balayana kadar hissedarda anlamadan ekilebilirdi. Vekalet iade
edilen herhangi bir kayp gider ile anlandrlyordu ve kii sadece dolandrclk ile ykmlyd.

Sadece daha nceden Gaiusun ve Justiniann enstitlerinde belirtilenler, fakat Digest

szlemelerde adsz olarak kullanlan bir unvan tayordu. Bunlar ikiye ayrlr. lki, bariz bir ekilde
aklanm bir durum ve belli bal legal kurallar permutatio veya aestimatun gibi isimler alr. kincisi
milattan sonra ikinci yzylda hukuk adam Paul tarafndan aklanan karlkl dava ile bilateral bir
anlama ile birinin uzlama hamlesiyle olur. Cumhuriyet zamanlarnda preator ayrca hareket
olmayan savunma ierikli anlamalarda korumutur. Mteakip gelimeler vard.

Ayrca anlamaya benzer fakat su olmayan davalar arttran anlamalar vard. En nemli
hukuk davalar actio negotiorum gestrum gibi i iin yaplan ve condicto idi. Bir bakasnn adna
nceki teklif yaplr. Davac kiisel malnn deerini iyiletirebilir veya masraf artrabilirdi. Bu ayrca
birinin yetkilendirmeyle mahkemede maliye memuruna kar veya lehinde davac olmasyd. Condicto
bir teklif transferinin sonucu olan bir dava iin davalnn davacya kendine ait olan verebildii
rnein; eer davac davalya yanllkla demede bulunursa o bunu zimmetine alamaz eklinde
davalard. elikili bir durum bir hrszn aldn geri karlad condicto idi.