Tez nerisinde rencinin ad ve soyadnn, tez balnn bulunduu bir kapak sayfas

gerekir. Tez nerisinin uzunluu eitli faktrlere baldr, ama ortalama olarak yaklak 25-
30 sayfadr. APA 6ya gre ortalama 3500 szcktr. Tez bal ise 12 szc
gememelidir. Baz renciler tezin ilk blmn neri olarak yazmay tercih ederler ki bu
neriyi olduka uzun bir hale getirir.
neri, almann uygunluuna gre, aadaki eleri kapsamaldr:
1.Giri
a. Konuya genel bak
b. Problem Cmlesi
c. Aratrmann Amac ve Hedefi
d. Aratrmann nemi ve Snrllklar
2. lgili Literatr
3. Teorik ereve ve Metodoloji
a. Tasarm(Deney Deseni)
b. Aratrmann Genel Yaklam ve Mant
c. Teori Matrisi, Aratrma Sorular, Veri/Yntem ve Analiz
d. Evren ve rneklem
e. Veri Toplama Yntemleri
4.Veri Analizi
a. Aratrmann Geerlilii ve Gvenilirlii
b. Etik Hususlar
5. Aratrmann Beklenen Sonular ya da Etkileri
6. Kaynaka
7. Ekler
a. (Varsa)mlakat protokol ve sorular
b. Etik inceleme formlar ve malzemelerin taslak kopyalar
imdi bu blmleri daha detayl inceleyelim:
BALIK SAYFASI
Balk Sayfas, tez nerinizin okuyucu kitlesi iin ilk izlenimi verir. Balk aratrmann
odak noktas olmaldr. Baln, nerilen aratrmann ierii ve anahtar dnceler hakknda
bir fikir veriyor olduundan emin olun.
1. Balnz, aratrmann mini bir zeti olarak hizmet etmeli ve en nemli szckleri
iermelidir.
rnein:
 "Solak renciler ve bunun renme tercihleriyle ilikisi" aratrmann odann
solaklkla ilgili olacan ima eder.
"rencilerde renme tercihleri ve bunun solaklkla balants" aratrmann
odann renme tercihleri ile ilgili olacan ima eder.
2. Szck seimi ve szdizimi ok hassas bir konudur ve baz aratrmaclar projeleri
iin bal, tez nerisi yazma srecinin sonuna brakrlar. Bunu yaparlar ki, aratrmalarn
temsil edecek ifadeler ve cmle yaplarnda mmkn olduunca hassas olabilsinler.
Aadaki listede eitli alanlardaki tez nerisi balklar iin rnekler bulunmaktadr.
Genellikle balk sayfalarnda kullanlan cmle rneklerini gzden geirin.
Eminem Albmlerindeki ark Szlerinde Kullanlan Argonun Dilbilimsel Bir Analizi
ada Grafik Tasarmda Kltrel Materyallerin Rolyle lgili Bir alma
ngiliz Futbolunda Seyircilerin Takm Desteklemesinde Deien Faktrler: Corafi
Belirleyiciler Maa Devamn Belirlenmesinde Nasl Bir Rol Oynamaktadr?
Dii Sanlarda nflamatuar Bir Uyarandan Sonra Grlen Tmrlerde strojen, Alkol
Ve Yan Etkisi
RNEK BALIK SAYFASI

Tez nerisi

Akdeniz Kylarnda Yaayan Balk Topluluklarn Yoksun Beslenme Durumu

Mustafa Ylmaz

Yksek Lisans Program

a niversitesi
(12 Ocak 2015)

GR:
Giri ok nemlidir, aslnda tez nerinizin en nemli parasdr. Eer giri okuyucularn
dikkatini ekerse, tez nerinizin tamamn okuyacaklardr. Etkili bir giri, almann anlam
ile birlikte ele alnan konunun sunumunu da anlatr. Ayrca seilen konuda sizin alma
yapmanzn gerekliliini savunan bir argman olarak hizmet verir ve eilim ve dnceleriniz
hakknda okuyucuya net bir bak as kazandrr. Bylece giri blm, aratrmanz iin bir
ierik ve arka plan aklamas sunar.
Tez nerinizin geri kalan, bu blm destekler. Ar uzun olmasna gerek yok, birka
paragraf yeterli olacaktr, ancak projenizin doas, ierii ve kapsamn ortaya koyduunuz
blm olduu iin en kritik blmdr. Giri blmnzn nemli ksmlar genellikle
aratrmann zeti haline geldii iin tamamladnz aratrma ve sonular bir kitleye
sunmakta kullanlabilecektir. Giri blmnn bu ksmlar ayr ayr tarif edilmi olmasna
ramen, baz paralar asl neri yazldnda birlikte kombine edilebilir.
A. Tm giri blmlerinde bu eler vardr.
Problem Cmlesi (Net Bir ekilde)
Aratrmann Hedef ve Amac
Aratrmann nemi ve Kstll (varsa)
Aratrma Sorular ya da Hipotez(ler)
Tanmlamalar
B. Giri blmnn hazrlan tez nerisini yazan kiiye zeldir. Aada giri
blmyle ilgili baz strateji rnekleri greceksiniz.
1.Giri blm
Okuyucunun ilgisini ekmek iin ilgin bir ey, rnein, bir alnt ya da bir hikaye ile
balayn.
Sizi meraklandran soruyu ortaya koyun. Bilmek ya da anlamak istediiniz ey nedir?
Bu konu nasl ilginizi ekti? Baladnz zamandan bu yana gelien sreci tanmlayn.
Neden byle bir almaya gerek olduunu anlatn. Bu alanda aratrma yaplmas iin
ihtiya olduu ya da konuya gsterilen dikkatin yetersizlii ile ilgili kaynaklara atf yapn. Bu
almann nasl faydal olabileceini kendi szcklerinizle anlatn.
Aratrmann hedef kitlesini tarif edin (rnein, halk, aile terapisti).
Aratrma sonunda elde edeceinizi dndnz rnnz tarif edin. Aratrma
raporunuz nasl bir ekil alacak? (rnein, bilimsel bir makale, bir dergi makalesi, bir bildiri,
bir belgesel iin video senaryosu, doktora tezi)
Giri blmn tez nerinize genel bir bak ile sonulandrn.
2.Giri blm (2 sayfa)
Aratrmanzn konusu nedir?
Aratrma sorularn mmkn olduunca ak formle edin. Aratrmann amac nedir,
rnein betimleyici, aratrmac, aklayc, deerlendirme mi?
Daha nceki ilgi ve meraknz sizi nasl bu sorulara tad? (aldnz dier dersler, i
deneyimi, tartmalar, vb. yznden bu aratrma iine girmi olabilirsiniz,).
Aratrma sorularnz olutururken kullandnz varsaymlar aklayn. Kullandnz
kavramlar aklayn; bunlar lmek iin hangi gstergeleri/deikenleri kullanacaksnz?
Hipoteziniz ve baml/bamsz deikenleriniz nelerdir? Ya da neyi aklamaya
alyorsunuz?
Geici tezinizi (argmannz) paylan (gncel almanza dayal aratrma
sorularnza verilecek en iyi cevap)
Aratrma sorunuzun nemi nedir? Bu aratrmann neden takip edilmeye deer
olduunu aklayn. Bu aratrma sorusunu cevaplamak neden ok nemli?
 3. Giri blm
Bu blmde, nerilen proje iin bir balam (context) oluturulur ve okuyucunun
ilgisini ekmek gerekir.
almanzn arka plann aklayn (geni bir adan balayarak aratrma sorusuna
daraltncaya kadar geen sreci)
Tezinizle ilgili olduu srece aratrma konusu hakknda bilinenleri gzden geirin.
lgili kaynaklara atf yapn.
Giri blmnde genel bir bilimsel arka plann okuyucular (rnein snf
arkadalar)tarafndan kolayca anlalr bir dzeyde olmas gerekir.
PROBLEM CMLES (FADES)
Bir aratrma nerisinin en nemli zellii aratrma sorusunun netliidir. Ksacas,
aratrma sorusunda kullandnz ifade kesinlikle ok fazla gce sahiptir. Problemin ifade
biimi, aratrmann odak noktasdr. Ne zerinde alacanz, deneysel ya da deneysel
olmayan bir inceleme mi yapacanz ve bulgularnzn amacnn ne olacan belirtmelidir.
Giri blmnn bir paras olarak, etkili problem ifadeleri u soruya cevap vermelidir: Bu
aratrmann neden yaplmas gerekiyor?
Sadece bir cmleden ibarettir (ama birka paragrafla ayrntlandrmak gerekir). Bu
ayrntlarda, yanl olduunu dndnz, daha fazla ilgi gsterilmesi gerektiini
dndnz ya da mevcut yntemlerin ie yaramadn dndnz eylerden
bahsedebilirsiniz.
Problem cmlesi(ifadesi) rnei:
" ten karlma skl, orta yneticiler zerinde korku, endie ve verimlilik kayb
yaratyor."
fadeniz, hedefe ynelik, ksa ve z olmaldr. Tanmladnz aratrma sorusunun ksa
bir zetini verin. Sorunu net bir ekilde tanmlamakta baarsz olursanz, aratrma neriniz
kabul edilebilir ya da gvenilir saylamaz. Sizin iin en byk zorluk, konuya hala (nispeten)
yabanc olduunuz iin, konunun snrlandrlmas (daraltlmas) olabilir. Literatr Taramas
bu konuda size yararl olacaktr.
Problem cmlesi sadece tek bir cmleyken, giri blmne her zaman daha geni,
zenle hazrlanm, aratrma bulgular ve dier eleri ieren yardmc birka paragraf elik
eder. zerinde almak iin sorunun yeterince nemli olduuna ilikin ikna edici argmanlar
sunabilir ya da bakalarnn dncelerini ekleyebilirsiniz (politikac, ftrist, dier
profesyoneller). Konunun i, sosyal ya da politik eilimler ile ilgisini, sorunun kapsamn ve
derinliini gsteren Literatrden gelen ufak deliller sunarak aklayn. Sorunun ciddi ve
somut gstergelerini vermeye aln. Giri blmn yazdktan sonra da kolayca tek bir
problem cmlesi tanmlayabilirsiniz.
ARATIRMANIN HEDEF VE AMACI:
Bu blm sizin tarafnzdan incelenen konu veya sorunun cevabn bulmak iin yaplan
almann istenilen sonularna ilikin hedef ve amalarn aklar. Ama, genellikle
almada neyi gerekletirmek niyetinde olduunuzu aklayan tek bir ifade ile balar. Baz
tipik ifadeler:
Bu almann amac...
 ... zorluun stesinden gelmek...
... ne olduunu kefetmek...
... nedenleri veya etkileri anlamak...
... ile ilgili mevcut anlaymz gelitirmek ...
... n yeni bir yorumunu yapmak...
... neyin -------i baarl ya da baarsz yaptn anlamak
Sonra bunu aratrmann amacn destekleyen hedefleri aklayan bir paragraf izler.
Hedef ve ama szckleri genellikle kartrlr. Her ikisi de kiinin elde etmek isteyebilecei
eyleri anlatr, fakat, her ikisinin kapsam farkldr. Amalar, daha geneldir, uzun zaman
dilimleri iinde daha byk poplasyonlar etkilerler. Byk ve genel bir vizyonu ifade
ederler. Hedefler daha belirgin (spesifik) tanmlanr. Belirli bir grevi gerekletirmek iin
zamana baldrlar ve amalara ulamak iin gerekletirilen faaliyetlerin llebilir
sonulardrlar; gerekletirildi ya da gerekletirilmedi diye tanmlanrlar. Hedefler, bir
almann amalar ile uyumlu hale getirilmelidir.
Aadaki tabloda bu farka ilikin detaylar greceksiniz.

AMA HEDEF

fadede ne anlatlyor? Aratrma yaplmasna Kiinin bir eyi gerekletirmek ya

ynelik maksat da elde etmek maksadyla
sergiledii aba ya da etkinlik
fadede geerli zaman Uzun vadeli Ksa vadeli
dilimi nedir?
fadede tanmlanan llemez llebilir
etkinlii nasl
leceksiniz?
fadede ne tr bir sonu Manevi/Soyut Maddi/Somut
tanmlanyor?
fadede nasl bir eylem Genel eylem Belirli (spesifik) bir eylem
tanmlanyor?
fadede nasl bir genel Geni plan Dar plan
plan tarif ediliyor?
fade (cmle) rnei Okul sonras program, Okul sonras uygulanan iyiletirici
ocuklara daha iyi eitim program, standart okuma
okumalarnda yardmc testlerinin de gsterdii gibi, alt ay
olacaktr. boyunca katldktan sonra birinci
snf dzeyindeki 50 ocuun
okuma puanlarn artrmalarnda
yardmc olacaktr.
 TANIMLAMALAR
Tez nerinizin aratrma alannz hakknda fazla bir bilgisi olmayan genel okuyucu iin
anlalr olduundan emin olun. Bu blm genellikle hedefler, hipotez ve aratrma
sorularnda belirtilen nemli terim ve kavramlarn tanmn verir. Konuya zel ve teknik
terimleri tanmlayn. Eer deney balamnda geleneksel olarak kabul gren anlamlardan
farkl anlamda kelimeler kullanyorsanz, bu terimleri tanmlayn. Tanmlamalarnzda yetkili
kaynaklara atf yaptnzdan emin olun.
Herhangi bir operasyonel tanmlama (sadece bu alma iin oluturduunuz) varsa
mutlaka tanmlayn. Operasyonel bir tanm rnei: "Bu aratrmada ilerleme, operasyonel
olarak, son test puanyla n test puan arasndaki fark olarak tanmlanmtr ".
Tanmlamalar sayfasn dzenlemenin en iyi yolu, terimleri alfabetik sraya gre ve tam
cmleler halinde tanmlamaktr.
Aada Yal Yetikinler Arasnda Kendi Kendine (z-Ynelimli) renmeye
Hazrlk Ve Yaam Doyumu balkl bir tez nerisinin tanmlamalar blmnden rnekler
greceksiniz:
Anahtar Terimlerin Tanm
Yaam Doyumu Kiinin kendini genel psikososyal adan iyi olarak
deerlendirmesidir. (a) ruhsal durum ve z-benlik gibi kiilik faktrleri, (b) kiinin sosyal
etkileimleri gibi sosyal faktrler, (c) alglanan salk durumu ve (d) finansal gvenlik gibi
faktrlerin birarada bulunmasdr.
Yetikin Yal nerilen almada, Yetikin Yal, en az 65 yanda olan kiiler iin
tanmlanmtr.
Kendi Kendine (z-Ynelimli) renmeBakalarnn yardm ile ya da yardm
almakszn, renme ihtiyalarn tehis etmede, renme amalarn dzenlemede, renme
iin gerekli insani ve maddi kaynaklar belirlemede, uygun renme stratejilerini seme ve
uygulamada ve renme ktlarn deerlendirmede bireylerin inisiyatif aldklar bir sretir.
Kendi Kendine (z-Ynelimli) renmeye Hazrlk Kiinin etkili, z-ynelimli bir
renen olmak iin gerekli tutum ve becerilere sahip olduunu alglad bir derecedir.
nerilen almada Guglielmino (1977) tarafndan gelitirilen Kendi Kendine (z Ynelimli)
renmeye Hazr Olma lei (SDLRS) ile lm yaplacaktr.
ARATIRMANIN NEM
Bir almann nemi ile ilgili aklama, bizzat aratrmann sizin iin anlamn,
faydalarn ve aratrmann ksmen ya da tamamen dier aratrmalara nasl etki edeceini
ierebilir. nsanlar ya da gruplarn sizin aratrmanz okumaktan ne gibi yararlar
salayabileceklerini tartn. Bu projenin literatre ne tr bir katk salayacan gsterin.
Eer aratrmanz daha geni bir aratrmaya katk salayacaksa, bu aratrmay da
aklaynz.
Bu blm, daha derinlemesine tetkik ederek devam edin.
ARATIRMA SORULARI YA DA HPOTEZ(LER)
Sorular ve hipotezler bir projenin metodolojisi gerekletirilmeden nce fakat
aratrmac bilgi birikimi gelitirmek iin bir frsat bulduktan sonra (daha ok bitirilmi
literatr taramas gibi) nerilen test edilebilir aklamalardr. Aratrma sorular ve
hipotezlerin cmle yaplar ve maksatlar farkl olsa da, her ikisi de ilikileri tahmin etmek
iin kullanlr. Hipotez mi yoksa soru mu kullanlacana dair verilecek karar, almann
amacna, metodolojide kullanlacak yntem ve tasarma ve aratrma nerisi iin belirlenen
hedef kitlesine baldr.
Bir aratrma sorusu iki veya daha fazla deiken arasnda bir iliki nerir. Balkta da
belirtildii gibi, bir soru eklinde yaplandrlmtr. tip aratrma sorusu vardr:
Aklayc bir aratrma sorusu, baz fenomenleri belirlemeli ve aklamaldr.
rnek: Acil olmayan durumlar iin acil servise gelen hastalarn etnik dalm nedir?
Eer olgu gruplar arasnda fark olduu dnlyorsa, bunun olup olmadn
aratrmak iin farkllklar ile ilgili bir soru sorulur.
rnek: Masaj deneyimi alan hastalar, scak bir banyo deneyimi alan hastalara gre
boaz ve kas ars iin daha fazla m rahatlama hissediyorlar?
ki veya daha fazla olayn sistematik bir ekilde ilgili olup olmadn aratrmak iin
ilikilerle ilgili bir soru sorulur.
rnek: Eer kii fiziksel egzersiz dzeyini artrrsa, kas kitlesi de artar m?
Bir hipotez, iki veya daha fazla deiken arasndaki neden-sonu ilikisini aklayan bir
ifadeyi, soru yerine bir cmle ile temsil eder. Baml ve bamsz deikenler arasnda ak
ve zenli bir ayrm yapn ve okuyucu iin yeterince ak olduundan emin olun. Terimleri
kullanrken ok tutarl olun. Eer uygunsa, tm hipotezlerde ayn ifade modeli ve szck
sralamasn kullann.
Hipotez ifadeleri drt ekilde oluturulabilir:
1.Yaznsal olarak geersiz teorik yaplar bakmndan bir tr fark yoktur
cmlesidir.
rnek: niversiteye devam eden yal kadnlarn akademik kararll ile renci
birliinden aldklar destek hizmetleri arasnda bir iliki yoktur. Ya da Yksek ya da dk
seviyede z-dzenlemeli (self-regulated) rencilerin okul baars arasnda fark yoktur.
2.Operasyonel olarak geersizhipotezi test etmek iin gerekli ilemler bakmndan
bir tr fark yoktur cmlesidir.
rnek: Yal niversiteli kadnlarn, ilk senenin ardndan Kolej renci Birliinde
geirdikleri sre (saat) ile kararllklar arasnda bir iliki yoktur. Ya da z Dzenleme
Envanter dalmnn st ve alt eyreindeki rencilerin not ortalamalar arasnda fark
yoktur.
Operasyonel geersizlik, hipotez yazmak iin en ok kullanlan biimdir.
3. Yaznsal olarak alternatif Teorik yaplar bakmndan ifade etmek gerekirse, eer
hipotez reddedilirse, sizin kabul edeceiniz bir hipotezi bildiren bir biimdir. Baka bir
deyile, bu genellikle sonular greceinizi umduunuz seenektir.
rnek: niversiteye devam eden yal kadnlar ne kadar ok destek hizmeti
kullanrlarsa, akademik olarak o kadar kararl olurlar. Ya da Yksek seviyede z-
dzenlemeli renciler, derslerde dk seviyede z-dzenlemeli rencilerden daha
baarldrlar.
 4. Operasyonel olarak alternatif Belirtilen ilemler dnda, yaznsal alternatif ile
benzerdir.
rnek: Yal kadnlar renci birliini ne kadar ok kullanrlarsa, niversitenin ilk
senesinden sonra daha kararl olurlar. Ya da z Dzenleme Envanter dalmnn st
eyreinde bulunan renciler, alt eyrekte bulunan rencilerden nemli lde daha yksek
not ortalamalar elde etmektedirler.
Problem cmlesi ya da hipotez, hangisi seilirse seilsin, hangi alanda alyor
olursanz olun, tez nerisinin bu blmnn mmkn olduunca spesifik olmas gerekir.
Gereki ve uygulanabilir olmas, zaman ve kaynak kstlamalar aklda tutularak formle
edilmesi gerekir.
LTERATR TARAMASI
Literatr taramas, bir alandaki geni fikirleri ve hala yantsz kalan sorular gelitirmeyi
hedefler. Bu ilem, aratrma iin sorunun daraltlmasn srdrmeye yardmc olur ve
gelimekte olan hipotezlere destek olabilecek herhangi bir teoriyi ne karr. Literatre
baktnz ve tez nerisinin hedef kitle iin inandrc olmas maksadyla alandaki en son
gncellemeleri bulduunuzu gstermek gerekir. Bu sre, aratrmanzn tekerlei yeniden
kefetmek olmad hususunda emin olmanza yardmc olur. Mevcut anlay ile ilgili bir
tartma ve/veya sorun ya da konuyla ilgili ifade edilen bilgiler, aratrmanz iin bir balam
olutururlar.
TEORK EREVE (METODOLOJ)
Tez nerinizin temel unsurunun teorik ereve (metodoloji blm) olacan biliyor
musunuz?
Varsayn ki: Kanserle ilgili yeni bir tedavide aratrma yapmak iin dier baz
kurulularla hibe para iin yaryorsunuz. Paralarn boa harcamayacanz ve de bu
aratrmay iyi bir ekilde yneteceiniz konusunda hibe verecek vakf ikna etmeniz
gerekiyor. Aratrma verilerini toplamak ve deerlendirmek amacyla hangi yntemleri
kullanmak niyetinde olduunuzu sylemezseniz, size nasl inanabilirler? Deneyler mi
yapacaksnz, ya da mevcut bireylerden oluan gruplarla m alacaksnz? Saysal veriler
veya anekdotlar m toplayacaksnz? Doru insan poplasyonunu test ettiinizi ya da bunun
mantnzn sesi olduunu nasl bileceksiniz? Tez nerisinin metodolojisine gre, vakf,
aratrmanz ya onaylayacak ya da onaylamayacak ve hibe miktarn belirleyecek.
imdi tez nerisinin metodolojisi iin inceleme ve alma zamandr. Bir tez
nerisinin teorik erevesi, aratrma sorusunu cevaplamak iin yaplacak almann
stratejisini zetler. Genel tez nerisinin bir paras olarak aratrmac, almada kullanlacak
prosedrleri planlamak ve paylamak zorundadr.
Bu blmde aratrma alannzdaki farkl yaklamlar, tasarmlar, prosedrleri ve
yntemleri gzden geireceiz. zel aralar belirlemeli ve deerlendirmelisiniz ki
aratrmann hedeflerine ulamanz salayacak olanlara karar verebilesiniz.
TASARIM (DENEY DESEN) YAKLAIMI
Bir aratrma projesinin genel tasarm, yntemleri ve prosedrleri ierir. Aratrma
tasarm NTEL ya da NCEL bir yaklam olarak tarif edilebilir. Ayrca hem genel tasarmda
hem de aratrmada kullanlan zel yntemlerde iki yaklamn karmnn kullanlmas da
mmkndr.
 Tm aratrmaclar, siz de dahil olmak zere, aratrmanza uygun en iyi genel tasarm
seebilmek iin nicel ve nitel yaklamlarn aratrma ve deerlendirme yntemlerini anlamak
zorundadr. Ayr ayr tarif edilseler de, aratrma yntemleri ve tasarm iin nitel ve nicel
yaklamlar tamamlayc ve sk sk rten durumda olabilirler.
Bir Aratrma in Ne Tr Temel Nicel Yaklamlar Vardr?
Eer aratrmacnn, aratrmadaki deikenleri kontrol etmek iin nasl tasarmlar
yaptna dikkat edersek, farkl nicel aratrma trlerini anlamak daha kolay olur.
Eer aratrmac nicel tasarm bir btn olarak gryorsa, dizinin bir ucu, deikenlerin
kontrol edilemedii ve sadece gzlenebildii bir tasarm temsil eder. Sadece deikenler
arasndaki balantlar tanmlanr. Ancak, yelpazenin dier ucunda, deikenlerin ok sk bir
denetimini ieren ve deikenlerin aralarndaki ilikilerin aka belirlendii tasarmlar vardr.
Ortada, bir trden dierine hareket eden deney tasarmyla, bu iki ucu harmanlayan bir dizi
vardr.
Drt temel nicel aratrma tr vardr: Betimleyici (Tanmlayc), Korrelasyonel
(likisel), Nedensel-Karlatrmal/Yar Deneysel ve Deneysel Aratrma.
Betimleyici Korrelasyonel Nedensel- Deneysel
Aratrma belirlenen (likisel) Aratrma Karlatrmal/Yar Aratrma, genellikle
bir deikenin mevcut istatistiksel verileri Deneysel Aratrma gerek deney denir, bir
durumunu kullanarak iki veya deikenler arasnda almay oluturan
tanmlamakta kullanlr. daha fazla deiken neden-sonu ilikileri deikenler grubu iinde
Bu aratrma projeleri, arasndaki iliki kurmaya alr. Bu neden-sonu ilikisi
bir olgu (fenomen) derecesini belirlemeye tr tasarmlar gerek kurmak iin bilimsel bir
hakknda sistematik alr. Bu tasarmda, deneylere ok benzer, yntemi kullanr. Gerek
bilgi salamak iin bir dizi olgu ancak baz nemli deney genellikle
tasarlanmtr. arasndaki iliki farkllklar vardr. laboratuvar almas
Aratrmac genellikle aratrlp yorumlanr. Bamsz bir deiken olarak dnlmektedir
bir hipotez Bu aratrma tr, veri
ile deneyci tarafndan fakat bu her zaman byle
balamaz, ama veri eilimleri ve tespit edilir ama deildir; bir laboratuvar
toplama srecinden desenlerini dikkate maniple edilmez ve dzenei ile ilgisi yoktur.
sonra gelitirilmesialr fakat gzlemlenen bamsz deikenin Gerek bir deney bir
muhtemeldir. Verilerin desenlerin nedenlerini baml deiken abann gsterildii ve
analiz ve sentezi,kantlamak iin derin zerindeki etkisi biri hari dier tm
hipotezin test
analize girmez. Bu tr llr. Aratrmac deikenler zerinde
edilmesini salar.gzlemsel gruplar rastgele kontroln saland bir
Bilgilerin sistematik aratrmalarn atamaz ve doal almadr. Bamsz bir
olarak toplanmas, temelinde sebep ve olarak oluturulan deiken, baml
allan birimlerin sonu yoktur. Sadece veya nceden mevcut deiken zerindeki
dikkatli seimini ve her deikenlerin verileri, olan gruplar etkilerini belirlemek iin
deikenin dikkatliilikileri ve kullanmas gerekir. maniple edilir. Deneysel
lmn gerektirir. dalmlar zerinde Aratrma deikenine aratrmalarda denekler,
allr. Deikenler maruz braklan doal olarak oluan
Betimleyici maniple edilmez; kontrol grubu gruplar yerine rastgele
Aratrma rnekleri: onlar sadece tespit zerinde allr ve atanr.
kinci snf edilir ve doal bir maruz kalmayan
rencilerinin yaz ortamda meydana gruplar ile Deneysel
tatilinde vakitlerini geldike incelenir. karlatrlr. Aratrma rnekleri:
nasl geirdiklerine Yeni bir tedavi
ilikin bir betimleme * Bazen ilikisel Analizler ve plannn meme kanserine
Genlerin ttn aratrmalar, sonular etkisi
kullanma aratrmada tamamlandnda Olumlu
alkanlklarnn deikenler maniple nedenler dikkatli bir pekitirmenin okula kar
betimsel bir aklamas edilmedii iin, ekilde tutum zerinde etkisi
Okul yann 20. kendine zg bir tr belirlenmelidir, nk birliki bir grup
aydan balatlmas olarak deil de bilinen ve bilinmeyen stratejisi ya da geleneksel
hakknda ebeveynlerin betimsel bir aratrma dier deikenler yine bir anlatm yaklam ile
ne hissettiklerinin gibi kabul edilir. de sonucu retimin renci
betimlenmesi etkileyebilir. baars zerindeki etkisi
Kresel snma Korrelasyonel Ameliyat olmas
ile ilgilenen bilim (likisel) Aratrma Nedensel- planlanan ocuklarn
adamlarnn tutumlar rnekleri: Karlatrmal/Yar psikolojik bozukluk
zerine bir aklama Zeka ve benlik Deneysel Aratrma seviyeleri ve ibirlikleri
Genellikle saygs arasndaki rnekleri: zerinde sistematik bir
bakm evlerinde ortaya iliki Okul ncesine hazrlk ve destek
kan fiziksel aktiviteler Diyet ve katlmn birinci snf sisteminin etkisi
ve ne sklkta anksiyete arasndaki sonrasnda sosyal Kiiselletirilmi
olutuklar zerine bir iliki geliim zerine etkisi retim ile geleneksel
aklama Cebir dersinde Multivitamin retimin hesaplama
lkretim yetenek snav ve kullanmnn becerisi zerindeki
retmenlerinin baar arasndaki iliki rencilerin okula etkilerinin
matematik becerilerini ACT puanlar devamszl zerine karlatrlmas
ne lde ve birinci snflar etkisi
kullandklarna ilikin arasndaki iliki Cinsiyetin
bir betimleme Matematik Cebir dersindeki
snflarnda kullanlan baar zerine etkisi
etkinlik trleri ve Yar-zamanl
renci baars bir ite almann lise
arasndaki iliki rencilerinin baars
Sigara zerine etkisi
kovaryans ve akcier Magnet Okul
hastal Katlm Programnn
renci tutumlar
zerinde etkisi
Akcier
kapasitesi zerinde
yan etkisi

Nicel aratrma tasarm (deseni) iin temel yntem nedir?

Nicel bir tasarmn genel yaps bilimsel bir ynteme dayanr. Aratrmacnn
hipotezleri oluturduu, aratrma sorusu iin veri toplad, sonra bu veriyi kullanp analiz
yaparak sonular paylat, hipotezlerin doru olup olmadn kantlad, tmdengelimli
bir muhakeme kullanr. Nicel tasarmn temel prosedr yledir:
1. Bilinmeyen, aklanmayan, ya da yeni bir ey hakknda gzlem yapn. Konuyu ya da
sorunu evreleyen mevcut teorileri aratrn.
2. Bu gzlemler iin bir aklama hipotezleyin.
 3. Hipotezlerinize gre sonular ngrn. ngrlerinizi test etmek iin bir plan
formle edin.
4. Verilerinizi toplayn ve ileyin. Eer ngrleriniz doruysa devam edin ve 5. adma
gein. Eer ngrleriniz doru deilse, hipoteziniz yanllanmtr. Yeni elde ettiiniz
bilgiyle yeni bir hipotez oluturmak iin 2. adma gidin.
5. Bulgularn dorulayn. Son sonular karn. Bulgularnz okuyucu (hedef)
kitlenize uygun bir biimde sunun.
Yntem Ve Sonularn Gvenilirlii Ve Geerlilii
Yntem ve sonularnzn gvenilir ve geerli olduuna okuyucu ikna etmeniz gerekir.
Zaman iersinde sonularnzn ne kadar tutarl olduu kantlanr ve almaya konu olan
toplam poplasyonun ne kadar doru temsil edildii yanstlrsa bilimsel olarak o kadar
gvenilir kabul edilirler. Eer bir almann sonular da benzer bir metodoloji altnda
yeniden elde edilirse, o zaman aratrma yntemlerinin gvenilir olduu kabul edilir.
Geerlilik, aratrmada llmek istenen eyin gerekten llp llmedii ya da
aratrma sonularnn ne kadar gereki olduu anlamna gelir. Baka bir deyile, aratrmada
kullanlan aralarla "turnay gznden vurup aratrma hedeflerine ulaabildiniz mi?
Aratrmaclar genellikle bir dizi soru sorarak geerlilii belirlemek ve cevap iin genellikle
bakalarnn aratrmalarna bakarlar. Her trl aratrma tasarmnn kendine zg
gvenilirlik ve geerlilik standartlar vardr. Biz burada sadece nicel tasarm standartlarndan
bahsedeceiz.
NCEL TASARIM STANDARTLARI (GVENRLLK VE GEERLLK
N):
Nicel metodolojide gvenilirlik ve geerlilik iin ve DI olmak zere iki terim
kullanlr.
1. geerlilik bir soruturmann selameti ile ilgilidir. zellikle sebep-sonu almalar,
DAHL (isel) olarak geerli olmaldr. Nedensel aratrmalar, klinik denemeler, deneyler ya
da yar-deneyler ierir. Nedensellii gstermek iin, artn yerine getirilmesi gerekir:
a. Neden, sonutan nce gelmelidir.
b. Etki boyutu nedensel faktr boyutuna gre deiir.
c. Dier nedenlerin etkisini ekarte edebilirsiniz.
rnek:
a. Eer ar ncesinde yemek yenmise, gda zehirlenmesi mide arsnn nedeni
olabilir. Eer ar, phelenilen besinin tketilmesinden nce mevcutsa, o zaman besin olas
bir neden olarak grlmez.
b. Nedensellik kurulmas iin ikinci koul ise, eer ar derecesi tketilen gda miktar
ile deiiyorsa, yerine gelir, yani daha fazla tketilen yiyecek miktar, daha ok ac deneyimi.
c. Son olarak, ikinlik ya da bakteriyel olmayan dier hastalklar gibi, dier alternatif
aklamalar dlanmaldr.
Bylece, eer gzlenen etkiler uygulanan ilalara veya bamsz deikene doru
ekilde balanabilirse, nedensel bir alma DAHL olarak geerlidir ya da i geerlilii
vardr denilebilir. Bu da deikenlerin ve deikenlerin kaldrlmas veya azaltlmasna bal
herhangi bir olas hata veya nyargnn kontrol edildii anlamna gelir.
2. D geerlilik, bir aratrma sonularnn dier rnekler ve durumlar iin ne lde
genelletirilebileceine iaret eder. ki tr d geerlilik vardr:

a. Poplasyon (Nfus) geerlilii

Nfus geerlilii, rneklemden yaplan genellemelerle ilgilenir (bir sonuca varmak iin
tanmlanan grubun bir paras, halk, hakknda bir sonuca varmak istediiniz bir grup gibi).
rnek alnan nfusla genelleme yaplan nfus ayn deilse o zaman nfus geerlilii iin
snrllklar ortaya kabilir.
rnek:
Hipertansiyon kontrol zerine bir alma, X adl bir genel uygulamaya katlan 50
erkek hasta iin rasgele bir rnek izer. Aratrmann bulgular, lkenin dier yerlerindeki
salk kurulularna yksek tansiyon ikayeti ile bavuran TM ERKEKLERe deil, sadece o
kurulua bavuran erkek nfusa genellenebilir.
b. Ekolojik geerlilik
Ekolojik geerlilik, bulgularn dier durumlara, ayarlara ve koullara genellenmesini
ifade eder.
rnekler:
A ilac laboratuvar yoluyla indklenen ar trn deil ama yaralanmaya bal akut
ary gideriyor olabilir.
Alkol bamlln krmak iin yaplan programlar eroin bamll gibi durumlarda
baarl olmayabilir.
D geerlilik, rnekleme ve rneklem bykl gibi temel kavramlarn uygun
kullanmna baldr. Olaslkl rnekleme yntemleri, aratrmacnn incelemek istedii
nfusu temsil eden bir rneklem setiinde daha iyi sonu verir. Olaslksz yntemler
genellikle temsili bir rnek salamazlar fakat aratrma hedeflerine bal olarak baz
almalar iin uygun olabilirler. Yeterli rneklem bykl, rnekleme hata olasln
azaltr.
ZAMAN ZELGES
Aratrmanz iin uygun bir zaman dilimi olduundan emin olmak istersiniz.
Deneyimsiz aratrmaclar, aratrmann eitli aamalarnda bu sreyi hafife alma
eilimindedir. Programnz yaparken aadaki sorular gz nnde bulundurun:
Aratrmanz ne zaman balayacak ve bitecek?
Aratrmann belli aamalar var m? rnein pilot alma, sonra da asl aratrma?
Rportajlar tarama, sonra esas alma? Eer aamalar varsa bunlar nelerdir?
Bu aratrma iin ne hedefler belirlediniz? Onlar zaman izelgesinde ele aldnz m?
Zaman izelgeniz gereki mi?
 (Zaman izelgeniz) D kstlamalar veya tarihlerden etkilenir mi?
Dzenli gncellemeleri ve ilerleme raporlarn kime, nasl vereceksiniz? Nasl bir
ilerleme gstereceksiniz?
ENSTRMAN VE MATERYALLER
almanzda kullanmay dndnz ekipman ve kaynaklar listeleyin. Aratrmay
tamamlamak iin gereken dier ekipman ve kaynaklar da listeleyin. Projenin her aamasnda
projeyi tamamlamak iin gereken kaynaklar net bir anlay ile belirlemek gerekir.
Aklamalarnzda insan, malzeme ve ekipman/aralar dikkate aldnzdan emin olun.
Planlamada ayrntl bilgiler istenmiyorsa, genel bir tez nerisi iin, potansiyel kaynak
gereksinimlerinin deerlendirilmesi gereklidir. Kaynak kullanmn ihmal eden veya hafife
alan bir neri kt bir proje gibi dnlr.
Aratrma iin gerekli olan malzeme ve ekipman, metodolojinize gre deiir.
Aadaki sorular, nerinizin bu blm ne iermeli konusunda size yardmc olacaktr.
Aparat olarak ne kullanacaksn?
*Materyal olarak ne kullanacaksn?
Herhangi bir test yapacak msn? Hangileri?
htiyacnz olan herhangi bir zel malzeme var m?
Davranlar gzlemlemek ya da kaydetmek iin kayt cihaz veya aparata
ihtiyacn var m?
Herhangi bir zel denetim, personel, ya da danmana eriim gerekli mi?
Herhangi bir zel eitim, bilgi veya sertifikaya ihtiyacn var m?
Herhangi bir literatr ya da klavuz gerekir mi?
ARATIRMANIN SINIRLILII
Snrlamalar aratrmacnn kontrol edemedii etkilerdir. Snrlamalar sizin
metodolojiniz ve sonularnzn zerine kstlamalar koyan ve aratrmac tarafndan kontrol
edilemeyen eksiklikler, koullar ya da etkilerdir. Sonular etkileyebilecek her bir
snrlamadan sz edilmesi gerekir
Dnmeniz gereken eyler:
Analiz
z- raporlama
Kullanlan aralar
rneklem
Zaman kstlamalar
VER ANALZ PROSEDRLER
Tez nerisinin bu blmnde, nerilen plann ayrntlar aklanmaldr. Konuyu
aratrmak iin hangi zel ara ve yntemleri kullanacanz ya da nasl ilerleyeceinizi
tartmak gerekir. Eer proje zerinde alan tek kii deilseniz, baka kimin olduunu da
aklamak gerekir.
SONULAR VE ETKLER
 Bu blmde, aratrmac almann olas sonularn, teori ve literatrle ilikisini ve
potansiyel etki veya uygulamalarn tartr. Son rnn olas formlar ile ilgili aklama,
rnein, yaynlanabilir makale, konferans metni, bulu, model, bilgisayar, yazlm, sergi,
performans, vb. zetlenmelidir. Projenizin sonularn bakalaryla paylamak istediiniz
hakknda ak olun. Bu fikirler tm aratrma srecinde ya da son bulgular nda deiebilir
olsa da, her zaman aklda son rn ile plan yapmak iyidir. Bu blm ayrca sorunuzla ilgili
olarak yorumlama ve aklama ierebilir:
altnz sorunun zmne yardmc olabilecek, daha fazla alma
ya da neri zerine bir tartma zmek iin;
bulgular ve rnn hedef kitle zerinde beklenen etksinin analizi;
yaratc almanza engel olabilecek herhangi bir sorun zerine bir
tartma.
Kendinize u sorular sorun:
Bulgularnz hangi formda sunacaksnz?
Bulgularnz nasl yayacaksnz?
Bulgularnz kime yayacaksnz?
Yaynlarda gizlilii nasl salayacaksnz?
Aratrmann geneli iin bir zet oluturmak gerekir mi?
KAYNAKA
Tez neriniz boyunca alrken tm atflar ve referanslar iin bir liste tutun. Bu liste,
intihali nlemek ve tm aratrma deneyimi boyunca baz bavurulara geri gitmek iin
gerekir. Bu liste, tm ders kitaplar, referans kitaplar, makaleler, nternet kaynaklar, vb
ierir. Alannz iin uygun bir atf yapma biimi kullanmak gerekir (APA 6.VERSYON).
LTFEN, metodoloji, veri toplama aralar, vb. iin kullanlan herhangi bir yeni
bavuruyu bu listeye eklemeyi unutmayn.
EKLER
Tez nerinizin sonuna birka ek koymak okuyucuya projenizi hazrlarken nasl
aratrma yaptnz tm detaylarla boulmadan gstermenizi salar. Eklerin amac, ana
metin ile ilgili belgeleri grntlemektir. Literatr aratrmas, pilot veriler, veri toplama
formlar, hasta bilgilendirme kartlar, onay formlar, belgeleri, pilot alma malzemeleri,
rportaj iin sorular, anket aralar, katlmclar iin aklayc metinler vb., hepsi ek olarak
eklenebilir.
Ekler yle bir biime sahiptir:
A. SAYFALAMA: Her Ek ayr bir sayfada balar.
B. BALIK: Yalnzca bir ek varsa "Ek" yazs sayfa bal altndaki ilk satrda
ortalanr. Eer birden fazla ek varsa, Ek A (ya da B ya da C, vb.) kullann. ift boluk(satr)
ve balk (Byk harf, kk harf, ortalanm).
C. FORMAT: (lk satr) 5-7 boluk girinti.

(Key Elements of the Research Proposal, Retrieved from

bcps.orgoFFICeSresearchcourse/key_elements.html)