Bi ging mn hc

LP V PHN TCH
D N U T

Version 1.0
CHNG 1 ......................................................................................................................................................1
TNG QUAN V KINH T U T ............................................................................................................1
1.1 u t v hot ng u t vn ................................................................................................... 1
1.1.1 Khi nim u t................................................................................................................... 1
1.1.2 Cc loi u t ...................................................................................................................... 2
1.1.3 Cc giai on u t .............................................................................................................. 3
1.2 Khi nim d n v d n u t ................................................................................................. 4
1.2.1 D n v nhng quan nim v d n ...................................................................................... 4
1.2.2 D n u t ......................................................................................................................... 8
1.3 Qun tr d n u t .................................................................................................................. 9
Chng 2 ........................................................................................................................................................ 10
NHNG NI DUNG CH YU V MT D N U T...................................................................... 10
2.1 Khi qut cc bc nghin cu v hnh thnh mt d n u t ................................................. 10
2.1.1 Nghin cu pht hin c hi u t.......................................................................................10
2.1.2 Nghin cu tin kh thi ........................................................................................................11
2.1.3 Nghin cu kh thi ...............................................................................................................15
2.2 Trnh t nghin cu v lp d n u t kh thi ......................................................................... 19
2.2.1 Xc nh mc ch yu cu ...................................................................................................19
2.2.2 Lp nhm son tho .............................................................................................................19
2.2.3 Cc bc tin hnh nghin cu lp d n u t kh thi ........................................................20
2.3 Phng php trnh by mt d n u t kh thi ........................................................................ 22
2.3.1 B cc thng thng ca mt d n kh thi ..........................................................................22
2.3.2 Khi qut trnh by cc phn ca mt d n u t kh thi ....................................................22
CHNG 3 .................................................................................................................................................... 25
T CHC QUN TR THC HIN D N ............................................................................................... 25
3.1 Khi nim v mc tiu ca qun l d n u t ........................................................................ 25
3.1.1 Khi nim qun l d n u t ............................................................................................25
3.1.2 M hnh qun l thc hin d n u t ................................................................................25
3.1.3 Mc tiu ca qun l d n u t ........................................................................................31
3.1.4 Lnh vc qun l d n .........................................................................................................32
3.1.5 Cn b qun l d n u t .................................................................................................33
3.2 Nhim v v c ch qun l d n u t .................................................................................. 35
3.2.1 Nhim v ca cng tc qun l d n u t .........................................................................35
3.2.2 C ch qun l d n u t .................................................................................................37
3.3 Nguyn tc v phng php qun l d n u t ...................................................................... 37
3.3.1 Nguyn tc qun l d n u t...........................................................................................37
3.3.2 Cc phng php qun l d n u t .................................................................................37
3.3.3 Mt s cng c qun l d n u t.....................................................................................38
3.3.4 Phng tin qun l d n u t..........................................................................................39
CHNG 3A ................................................................................................................................................. 40
QUN L THI GIAN V TIN D N U T ............................................................................. 40
3A.1 Khi nim v mc ch ca qun l thi gian v tin d n u t......................................... 40
3A.2 Mng cng vic ........................................................................................................................ 40
3A.2.1 Khi nim v tc dng .............................................................................................................. 40
3A.2.2 S mng cng vic ............................................................................................................... 41
3A.2.3 Phng php biu din mng cng vic..................................................................................... 41
3A.3 K thut PERT v CPM ............................................................................................................ 44
3A.3.1 Xy dng s PERT/CPM ..................................................................................................... 44
3A.3.2 Phng php d tnh thi gian cho tng cng vic: ................................................................... 47
3A.4 Phng php biu GANTT................................................................................................... 48
Chng 3B ...................................................................................................................................................... 50
D TON NGN SCH V QUN L CHI PH D N U T .......................................................... 50
3B.1 Khi nim, tc dng v c im ca d ton ngn sch ............................................................ 50
3B.1.1 Khi nim, phn loi ........................................................................................................50
3B.1.2 Tc dng ca d ton ngn sch .......................................................................................50
3B.1.3 c im ca d ton ngn sch d n. ............................................................................51
3B.2 Phng php d ton ngn sch ................................................................................................ 51
3B.2.1 Phng php d ton ngn sch t cao xung thp ...........................................................51
3B.2.2 Phng php d ton ngn sch t thp n cao ...............................................................52
i
 3B.2.3 Phng php kt hp .......................................................................................................52
3B.2.4 D ton ngn sch theo d n ..........................................................................................53
3B.2.5 D ton ngn sch theo khon mc v cng vic ..............................................................53
3B.3 Qun l chi ph d n u t ..................................................................................................... 54
3B.3.1 Phn tch dng chi ph d n ............................................................................................54
3B.3.2 Kim sot chi ph d n ...................................................................................................54
CHNG 3C ................................................................................................................................................. 56
QUN L CHT LNG D N U T ............................................................................................... 56
3C.1 Khi nim cht lng, qun l cht lng v ngha ca qun l cht lng ............................. 56
3C.1.1 Khi nim cht lng.......................................................................................................56
3C.1.2 Qun l cht lng d n .................................................................................................56
3C.1.3 Tc dng ca qun l cht lng d n ............................................................................57
3C.2 Ni dung ch yu ca qun l cht lng d n u t .............................................................. 57
3C.2.1 Lp k hoch cht lng d n.........................................................................................57
3C.2.2 m bo cht lng d n ...............................................................................................58
3C.2.3 Kim tra, kim sot cht lng d n ...............................................................................58
3C.3 Chi ph lm cht lng.............................................................................................................. 59
3C.3.1 Tn tht ni b ................................................................................................................59
3C.3.2 Tn tht bn ngoi ...........................................................................................................59
3C.3.3 Chi ph ngn nga............................................................................................................59
3C.3.4 Chi ph thm nh, nh gi, kim tra cht lng..............................................................60
3C.4 Cc cng c qun l cht lng d n u t............................................................................. 61
3C.4.1 Lu hay biu qu trnh ...........................................................................................61
3C.4.2 Biu hnh xng c (biu nhn qu)........................................................................62
3C.4.3 Biu Parento ...............................................................................................................63
3C.4.4 Biu kim sot thc hin .............................................................................................64
3C.4.5 Biu phn b mt ...................................................................................................64
CHNG 3D ................................................................................................................................................. 66
QUN L RI RO D N U T............................................................................................................ 66
3D.1 Khi nim v phn loi qun l ri ro ........................................................................................ 66
3D.1.1 Khi nim qun l ri ro ..................................................................................................66
3D.1.2 Phn loi .........................................................................................................................66
3D.2 Chng trnh qun l ri ro ....................................................................................................... 67
3D.2.1 Xc nh ri ro.................................................................................................................67
3D.2.2 nh gi v o lng kh nng thit hi ...........................................................................68
3D.2.3 Phn tch v nh gi mc ri ro .................................................................................68
3D.2.4 Cc phng php qun l ri ro .......................................................................................69
3D.3 Phng php o lng ri ro..................................................................................................... 70
CHNG 4 .................................................................................................................................................... 71
PHN TCH TI CHNH D N U T ................................................................................................. 71
4.1 Mc ch v tc dng ca nghin cu ti chnh.......................................................................... 71
4.2 Xc nh t sut tnh ton v thi im tnh ton ....................................................................... 71
4.2.1 Xc nh t sut tnh ton ................................................................................................ 71
4.2.2 Chn thi im tnh ton ................................................................................................. 73
4.3 Ni dung nghin cu ti chnh d n u t............................................................................... 74
4.3.1 Xc nh tng mc vn u t v c cu ngun vn ca d n ......................................... 74
4.3.2 D kin doanh thu hng nm ca d n ........................................................................... 76
4.3.3 D tnh cc loi chi ph hng nm ca d n .................................................................... 76
4.3.4 Xc nh cc thng s khc ca d n.............................................................................. 77
4.4 Lp bng thng s c bn ca d n .......................................................................................... 77
4.5 Lp cc bo co ti chnh d kin cho tng nm hoc tng giai on ca i d n.................... 77
4.5.1 Cc cng c ti chnh dng phn tch ngn lu d n ....................................................... 77
4.5.2 Cc quan im khc nhau trong vic xy dng k hoch ngn lu .................................... 89
4.5.3 Tnh cc ch tiu phn nh mt ti chnh ca d n........................................................... 92
4.5.4 So snh la chn d n u t ....................................................................................... 101

ii
CHNG 5 .................................................................................................................................................. 131
PHN TCH KINH T - X HI VA MI TRNG D N U T ................................................ 131
5.1 Li ch kinh t x hi, mi trng v tc dng ca nghin cu kinh t x hi v mi
trng ca d n u t .......................................................................................................... 131
5.1.1 Li ch kinh t - x hi v mi trng ................................................................................. 131
5.1.2 Chi ph kinh t - x hi (gi tt l chi ph kinh t)................................................................ 131
5.1.3 Mc tiu v tc dng ca nghin cu kinh t x hi v mi trng ................................... 132
5.1.4 c im trong phn tch kinh t d n u t .................................................................... 132
5.2 S khc nhau gia nghin cu ti chnh v nghin cu kinh t - x hi .................................... 133
5.2.1 V mt quan im .............................................................................................................. 133
5.2.2 V mt tnh ton ................................................................................................................. 133
5.3 iu chnh gi trong phn tch kinh t d n u t ................................................................. 135
5.3.1 Gi ti chnh....................................................................................................................... 135
5.3.2 Gi kinh t ......................................................................................................................... 135
5.3.3 H s iu chnh gi ........................................................................................................... 136
5.4 Cc ch tiu xc nh nh hng ca d n i vi nn KTQD ................................................ 136
5.4.1 Ch tiu gi tr gia tng trong nc thun (NDVA Net Domistic Value Added)................. 136
5.4.2 Ch tiu gi tr gia tng quc dn thun (NNVA Net National Value Added) .................... 138
5.4.3 Vn to cng n vic lm ca d n ............................................................................... 140
5.4.4 Tc ng iu tit thu nhp................................................................................................. 141
5.5 Thm nh hiu qu kinh t ..................................................................................................... 141
5.5.1 Ch tiu hin gi gi tr gia tng quc dn thun ca d n P(NNVA) ............................... 141
5.5.2 Ch tiu hin gi thu nhp lao ng trong nc ca d n P(W)........................................ 142
5.5.3 Ch tiu hin gi gi tr thng d x hi ca d n P(SS) .................................................. 142
5.6 Nghin cu nh hng ca d n i vi mi trng sinh thi ................................................. 143
5.6.1 nh hng tch cc c th k n: ...................................................................................... 143
5.6.2 nh hng tiu cc: ........................................................................................................... 143

CHNG 6 ................................................................................................................................................. 145

THM NH D N U T ................................................................................................................... 145
6.1 Cc vn chung v thm nh d n u t ........................................................................... 145
6.1.1 Khi nim .......................................................................................................................... 145
6.1.2 S cn thit phi thm nh d n u t............................................................................. 145
6.1.3 ngha ca vic thm nh d n u t ............................................................................ 145
6.1.4 Yu cu ca vic thm nh d n u t ............................................................................ 146
6.1.5 Mc ch ca thm nh d n u t ................................................................................. 146
6.1.6 Nguyn tc thm nh d n u t..................................................................................... 147
6.2 Phng php thm nh d n u t ...................................................................................... 147
6.2.1 Phng php so snh cc ch tiu........................................................................................ 147
6.2.2 Phng php thm nh theo trnh t .................................................................................. 148
6.2.3 Thm nh da trn phn tch ri ro .................................................................................... 149
6.3 K thut thm nh ................................................................................................................. 149
6.3.1 Thm nh cc vn bn php l........................................................................................... 149
6.3.2 Thm nh mc tiu ca d n u t ................................................................................. 150
6.3.3 Thm nh v th trng ..................................................................................................... 150
6.3.4 Thm nh v k thut cng ngh ....................................................................................... 150
6.3.5 Thm nh v ti chnh ....................................................................................................... 150
6.3.6 Thm nh v kinh t - x hi ............................................................................................. 151
6.3.7 Thm nh v mi trng sinh thi ..................................................................................... 152
Chng 6A.................................................................................................................................................... 153
PHN TCH RI RO TRONG THM NH D N U T ............................................................... 153
6A.1 Gii thiu chung v phn tch ri ro ........................................................................................ 153
6A.1.1 Khi qut.......................................................................................................................... 153
6A.1.2 Ti sao phi phn tch ri ro? ............................................................................................ 154
6A.1.3 L lun cho phn tch ri ro .............................................................................................. 154
6A.1.4 Cc bc phn tch ri ro ti chnh.................................................................................... 156
6A.1.5 Li ch v hn ch ca phn tch ri ro .............................................................................. 156
6A.2 Cc phng php s dng trong phn tch ri ro d n ............................................................ 157
6A.2.1 Phn tch nhy ............................................................................................................. 157
6A.2.2 Phn tch tnh hung (Scenario Analysis) .......................................................................... 160
6A.2.3 Phn tch m phng tnh ton Monte Carlo..................................................................... 161
iii
 Danh mc cc bng biu
Bng 1. D tr vn lu ng............................................................................................................................75
Bng 2. C cu ngun vn ...............................................................................................................................75
Bng 3. Bng k hoch u t..........................................................................................................................78
Bng 4. Bng k hoch khu hao .....................................................................................................................80
Bng 5. Bng k hoch tr n gc v li vay ....................................................................................................80
Bng 6. Bng d tnh sn lng v doanh thu...................................................................................................82
Bng 7. Bng d kin chi ph ca d n ...........................................................................................................83
Bng 8. Bng k hoch li l ca d n ............................................................................................................84
Bng 9. Bng ngn lu tm tt theo cc quan im u t ................................................................................91
Bng 10. Ba ch tiu thm nh hiu qu kinh t ca d n ............................................................................. 143
Bng 11. K hoch li l ca d n thuc cng ty ng (VT: T VN) ................................................... 158
Bng 12. Bng ngn lu ca d n thuc cng ty ng (VT: t VN) ..................................................... 158
Bng 13. nh hng ca doanh thu ln NPV v IRR ..................................................................................... 159
Bng 14. nh hng ca chi ph bin i ln NPV v IRR ............................................................................. 159
Bng 15. nh hng ca doanh thu v chi ph ln NPV ca d n (VT: T VN) ....................................... 159
Bng 16. Kt qu phn tch tnh hung d n ca cng ty ng .................................................................. 161
Bng 17. Qu trnh d ton ngn sch t trn xung.........................................................................................51
Bng 18. Qu trnh lp ngn sch t di ln ...................................................................................................52

Danh mc cc hnh
Hnh 1. M hnh ch u t trc tip qun l d n 26
Hnh 2. M hnh ch nhim iu hnh d n 27
Hnh 3. M hnh cha kha trao tay 27
Hnh 4. M hnh qun l d n theo chc nng 28
Hnh 5. M hnh t chc chuyn trch qun l d n 29
Hnh 6. M hnh qun l d n theo ma trn 30
Hnh 7. Lu qu trnh chung thc hin d n 62
Hnh 8. S nhn qu phn tch ch tiu cht lng 63
Hnh 9. Biu Parento phn nh nguyn nhn km cht lng 64
Hnh 10. Chu trnh cc khu cng vic qun l ri ro 67

iv
 Danh mc cc v d

V d 1. Xc nh khu vc a im thc hin d n bng phng php ha vn. Error! Bookmark not defined.
V d 2. V d v bng khu hao 80
V d 3. V d v k hoch tr n gc v li vay theo phng php k khon c nh 81
V d 4. V d v k hoch tr n gc v li vay theo phng php k khon gim dn 82
V d 5. V d v ch s nhy cm Error! Bookmark not defined.
V d 6. V d v ch s an ton ca d n Error! Bookmark not defined.
V d 7. V d v so snh la chn d n da trn ch tiu NPV theo quy tc 1 101
V d 8. V d v so snh la chn d n da trn ch tiu NPV theo quy tc 2 101
V d 9. V d v so snh la chn d n da trn ch tiu NPV theo quy tc 3 103
V d 10. V d v lu khi so snh la chn d n theo ch s B/C 103
V d 11. V d la chn d n bng cch rt ngn thi gian hu dng 111
V d 12. V d ko di vng i d n bng ti u t 111
V d 13. Tnh hung dng ngn lu ni tip c kiu mu nh dng ngn lu c vi tui th ca d n
ny l bi s ca d n kia 113
V d 14. Tnh hung dng ngn lu ni tip c kiu mu nh dng ngn lu c vi tui th ca cc d
n l bt k 114
V d 15. Tnh hung dng ngn lu ni tip c kiu mu khc dng ngn lu c 116
V d 16. La chn d n theo tiu chun EA v ANW 119
V d 17. V d v tc ng ca thu i vi chi ph thun ca d n 122
V d 18. V d v c s ra quyt nh v thay th ti sn 123
V d 19. V d v vai tr ca ch tiu B/C trong vic chn la d n 125
V d 20. V d v la chn d n da trn mc tiu ti a ha li nhun v to iu kin pht trin
tng lai 128
V d 21. Tnh hung dng phn tch ri ro: Cng ty c phn ng 157
V d 22. Phn tch tnh hung d n ca cng ty ng 160
V d 23. Phn tch m phng d n cng ty Vitronic Bin Ha 162
V d 24. Xy dng mng cng vic theo phng php AOA 42
V d 25. Xy dng mng cng vic theo phng php AON 43
V d 27. V d nguyn nhn km cht lng ca mt sn phm v biu Parento 63

v
 CHNG 1
TNG QUAN V KINH T U T
1.1 u t v hot ng u t vn

1.1.1 Khi nim u t

Hot ng u t (gi tt l u t) l qu trnh s dng cc ngun lc v ti chnh, lao
ng, ti nguyn thin nhin v cc ti sn vt cht khc nhm trc tip hoc gin tip ti sn
xut gin n v ti sn xut m rng cc c s vt cht k thut ca nn kinh t. Xut pht
t phm vi pht huy tc dng ca cc kt qu u t, c th c nhng cch hiu khc nhau v
u t.
u t theo ngha rng l s hy sinh cc ngun lc hin ti tin hnh cc hot
ng no nhm thu v cho ngi u t cc kt qu nht nh trong tng lai ln hn cc
ngun lc b ra t c cc kt qu . Ngun lc c th l tin, l ti nguyn thin
nhin, l sc lao ng v tr tu. Cc kt qu t c c th l s tng thm cc ti sn ti
chnh, ti sn vt cht, ti sn tr tu v ngun lc.
u t theo ngha hp ch bao gm nhng hot ng s dng cc ngun lc hin ti
nhm em li cho nn kinh t - x hi nhng kt qu trong tng lai ln hn cc ngun lc
s dng t c cc kt qu .
T y c khi nim v u t nh sau: u t l hot ng s dng cc ngun lc ti
chnh, ngun lc vt cht, ngun lc lao ng v tr tu sn xut kinh doanh trong mt
thi gian tng i di nhm thu v li nhun v li ch kinh t x hi.
Hot ng u t c nhng c im chnh sau y:
- Trc ht phi c vn. Vn c th bng tin, bng cc loi ti sn khc nh my mc
thit b, nh xng, cng trnh xy dng khc, gi tr quyn s hu cng nghip, b quyt k
thut, quy trnh cng ngh, dch v k thut, gi tr quyn s dng t, mt nc, mt bin,
cc ngun ti nguyn khc. Vn c th l ngun vn Nh nc, vn t nhn, vn gp, vn c
phn, vn vay di hn, trung hn, ngn hn.
- Mt c im khc ca u t l thi gian tng i di, thng t 2 nm tr ln, c
th n 50 nm, nhng ti a cng khng qu 70 nm. Nhng hot ng ngn hn trong vng
mt nm ti chnh khng c gi l u t. Thi hn u t c ghi r trong quyt nh
u t hoc Giy php u t v cn c coi l i sng ca d n.
- Li ch do u t mang li c biu hin trn hai mt: li ch ti chnh (biu hin
qua li nhun) v li ch kinh t x hi (biu hin qua ch tiu kinh t x hi). Li ch kinh t
x hi thng c gi tt l li ch kinh t. Li ch ti chnh nh hng trc tip n quyn
li ca ch u t, cn gi li ch kinh t nh hng n quyn li ca x hi, ca cng
ng.

1
1.1.2 Cc loi u t
C nhiu cch phn loi u t. phc v cho vic lp v thm nh d n u t c
cc loi u t sau y:
1. Theo chc nng qun l vn u t
- u t trc tip: l phng thc u t trong ch u t trc tip tham gia qun l
vn b ra .Trong u t trc tip ngi b vn v ngi qun l s dng vn l mt ch
th. u t trc tip c th l u t trong nc, u t ca nc ngoi ti Vit Nam .
c im ca loi u t ny l ch th u t hon ton chu trch nhim v kt qu
u t. Ch th u t c th l Nh nc thng qua cc c quan doanh nghip nh nc; T
nhn thng qua cng ty t nhn, cng ty c phn, cng ty trch nhim hu hn.
- u t gin tip: l phng thc u t trong ch u t khng trc tip tham gia
qun l vn b ra. Trong u t gin tip ngi b vn v ngi qun l s dng vn
khng phi l mt ch th. Loi u t ny cn c gi l u t ti chnh nh c phiu,
chng khon, tri khon
c im ca loi u t ny l ngi b vn lun c li nhun trong mi tnh hung
v kt qu u t, ch c nh qun l s dng vn l php nhn chu trch nhim v kt qu
u t .
- Cho vay (tn dng): y l hnh thc di dng cho vay kim li qua li sut tin cho
vay.
2. Theo ngun vn
u t trong nc: u t trong nc l vic b vn vo sn xut kinh doanh ti Vit
Nam ca cc t chc, cng dn Vit Nam, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, ngi nc
ngoi c tr lu di Vit Nam. u t trong nc chu s iu chnh ca Lut khuyn khch
u t trong nc.
u t nc ngoi ti Vit Nam : u t trc tip ca nc ngoi ti Vit Nam, di
y gi tt l u t nc ngoi, l vic nh u t nc ngoi a vo Vit Nam vn bng
tin hoc bt k ti sn no khc tin hnh cc hot ng u t theo quy nh ca Lut
u t nc ngoi ti Vit Nam.
u t ra nc ngoi: y l loi u t ca cc t chc hoc c nhn ca nc ny
ti nc khc.
3. Theo tnh cht u t
u t chiu rng (u t mi): u t mi l u t xy dng mi cc cng trnh,
nh my, thnh lp mi cc Cng ty, m cc ca hng mi, dch v mi. c im ca u
t mi l khng phi trn c s nhng ci hin c pht trin ln. Loi u t ny i hi
nhiu vn u t , trnh cng ngh v qun l mi . Thi gian thc hin u t v thi
gian cn hot ng thu hi vn lu, mo him cao.
u t chiu su : y l loi u t nhm khi phc, ci to, nng cp, trang b li,
ng b ho, hin i ha, m rng cc i tng hin c. L phng thc u t trong

2
ch u t trc tip tham gia qun tr vn b ra, i hi t vn, thi gian thu hi vn
nhanh.
4. Theo thi gian s dng: c u t ngn hn, u t trung hn v u t di hn
5. Theo lnh vc hot ng: c u t cho sn xut kinh doanh, u t cho nghin cu
khoa hc, u t cho qun l..
6. Theo tnh cht s dng vn u t
u t pht trin: l phng thc u t trc tip, trong vic b vn nhm gia tng
gi tr ti sn. y l phng thc cn bn ti sn xut m rng.
u t chuyn dch: l phng thc u t trc tip, trong vic b vn
nhm chuyn dch quyn s hu gi tr ti sn (mua c phiu, tri phiu )
7. Theo ngnh u t
u t pht trin c s h tng: l hot ng u t pht trin nhm xy dng c s h
tng k thut (giao thng vn ti, BCVT, in nc) v h tng x hi (trng hc, bnh
vin, c s thng tin vn ho).
u t pht trin cng nghip: nhm xy dng cc cng trnh cng nghip.
u t pht trin dch v: nhm xy dng cc cng trnh dch v

1.1.3 Cc giai on u t
Qu trnh u t c phn thnh 3 giai on ln nh sau:
1. Giai on chun b u t: Giai on ny cn gii quyt cc cng vic:
- Nghin cu s cn thit phi u t v quy m u t.
- Tin hnh tip xc, thm d th trng trong nc, ngoi nc xc nh
ngun tiu th, kh nng cnh tranh ca sn phm, tm ngun cung ng vt t, thit b, vt t
cho sn xut.
- Xem xt kh nng v ngun vn u t v la chn hnh thc u t.
- Tin hnh iu tra, kho st v la chn a im.
- Lp d n u t.
- Thm nh d n u t.
Giai on ny kt thc khi nhn c vn bn Quyt nh u t nu y l u t ca
Nh nc hoc vn bn Giy php u t nu y l ca cc thnh phn kinh t khc.
2. Giai on thc hin u t: Giai on ny gm cc cng vic:
- Xin giao t hoc thu t (i vi d n c s dng t); Xin giy php xy
dng nu yu cu phi c giy php xy dng v giy php khai thc ti nguyn (nu c khai
thc ti nguyn);
- Chun b mt bng xy dng: Thc hin n b gii phng mt bng , thc hin
k hoch ti nh c v phc hi (i vi d n c yu cu ti nh c v phc hi), chun b
mt bng xy dng.
- Chn thu t vn kho st thit k.

3
 - Thm nh thit k.
- u thu mua sm thit b, cng ngh;
- Thm nh, ph duyt thit k v tng d ton, d ton cng trnh.
- K cc loi hp ng thc hin d n.
- Tin hnh thi cng cng trnh.
- Lp t thit b.
- Tng nghim thu cng trnh.
3. Giai on kt thc xy dng a d n vo khai thc s dng: Giai on ny
gm cc cng vic:
- Nghim thu, bn giao cng trnh;
- Thc hin vic kt thc xy dng cng trnh;
- Vn hnh cng trnh v hng dn s dng cng trnh;
- Bo hnh cng trnh;
- Quyt ton vn u t; Ph duyt quyt ton.
- a cng trnh vo sn xut kinh doanh

1.2 Khi nim d n v d n u t

1.2.1 D n v nhng quan nim v d n

1. Khi nim d n: D n l mt tng th cc hot ng ph thuc ln nhau nhm to
ra sn phm hoc dch v duy nht trong khon thi gian xc nh vi s rng buc v ngun
lc trong bi cnh khng chc chn.
- Tng th cc hot ng: D n bao gm nhiu cng vic m tt c u phi kt thc
bng mt sn phm giao np - sn phm, k hoch, bo co, h s ti liu m mun c u
i hi nhng quyt nh, iu ho cc mt yu cu, cc chi ph v s chp nhn ri ro.
- Cc cng vic l thuc vo nhau: V tt c u p ng mt mi quan tm s thnh
cng ca d n v do tt c ch cn l nhng ng gp cho mt h thng rng ln, hng
ch hn. S sp xp cng vic trong d n phi tn trng mt l gc v thi gian
- Cc cng vic v tng th cc cng vic cn c thc hin trong mt thi hn xc
nh. D n c im bt u v im kt thc.
- Cc ngun lc thc hin cc cng vic v tng th cng vic l gii hn. Mi d
n thng tiu ph cc ngun lc. Cc ngun lc ny cng b rng buc cht ch khi chi ph
cho d n l mt s thnh cng then cht.
- Cc hot ng ca d n din ra trong mi trng khng chc chn. Mi trng ca
d n khng phi l mi trng hin ti m l mi trng tng lai.
Nh vy, d n v cc hot ng ang tin hnh c nhng im chung. C hai u do
con ngi thc hin v b gii hn v ngun lc, c hai u c ln k hoch, thc hin v
kim tra. S khc bit ch cc hot ng ang c tin hnh c tnh cht lp li, cn d n
th c thi hn v l duy nht.

4
 D n phi tr li c cc cu hi sau:
a. Mc tiu ca d n l g?
b. Thi gian thc hin bao lu? a im no?
c. Ngun lc cn thit (lao ng, vn) l bao nhiu?
d. Hot ng ca d n c thc hin nh th no?
e. Sn phm, dch v hay gi tr u ra c to ra t d n l g?
2. D n mt phng thc hot ng c hiu qu: Hot ng theo d n l mt
hot ng c k hoch, c kim tra m bo cho mt tin trnh chung vi cc ngun lc
v mi trng c tnh ton nhm thc hin nhng mc tiu nht nh. D n l iu
kin, tin ca s i mi v pht trin. Nhng nm gn y, s lng cc d n tng ln.
D n sinh ra nhm gii quyt nhng vn trn con ng pht trin ca mt doanh
nghip, mt quc gia, mt khu vc thm ch trn phm vi ton cu. D n cho php hng
mi s n lc c thi hn to ra sn phm dch v mong mun. Nhu cu mun tr thnh
hin thc phi thng qua hot ng ca con ngi. Hot ng khn ngoan l hot ng theo
d n, nhng hot ng c ln k hoch v ngun lc m bo s thnh cng.
3. D n l mt h thng: Tnh h thng ca mt d n xut pht t nhng cn c sau
y:
- Nhng hot ng trong mt d n quan h v chi phi ln nhau theo nhng lgc nht
nh. Mt cng vic khng c thc hin hoc khng thc hin ng tin v cht lng
s nh hng khng tt n cc cng vic khc v ton b cc cng vic ca d n.
- Mi d n tn ti mt mc tiu quy nh hot ng ca ton b d n, to ra s hn
nh v cc phng din ca d n.
- Mi d n u c mi quan h qua li cht ch vi mi trng. Nh vy d n khng
ch l mt h thng k thut, m n l mt h thng x hi. Mt h thng c c trng bi
cc hot ng ca con ngi. D n l mt h thng m, c s trao i qua li vi mi
trng.
Quan nim d n nh mt h thng c ngha quan trng i vi cc nh qun l d
n. Mt h thng mun tn ti v pht trin cn phi ph hp vi mi trng, phi c mt c
cu hp l vi nhng chc nng nht nh, phi m bo u vo c c nhng u ra
mong mun, trn ht phi c mt c ch u khin thch ng cho h thng. Phng
php phn tch h thng tr thnh phng php nghin cu c th trong qun l cc d n.
c trng ca cc phng php ny trong qun l d n l:
+ Quan nim d n nh l mt h thng cc hot ng c mc ch v mc tiu mi
giai on khc nhau ca d n.
+ Cc hot ng trong mt d n cn c thc hin theo nhng lgc cht ch v thi
gian, khng gian v vt cht.
+ Tnh ton y n cc yu t m bo hiu qu hot ng ca d n trong th vn
ng v bin i.
4. Cc phng din chnh ca d n

5
 Phng din thi gian: Chu trnh ca mt d n bao gm nhiu giai on khc
nhau, thng bao gm ba giai on chnh:
Giai on xc nh, nghin cu v lp d n. y l giai on quyt nh hnh ng
hay khng hnh ng, trin khai hay khng trin khai d n. Giai on ny mang tnh cht
nghin cu. T tng xut hin do mt nhu cu no n vic lun chng v mi kha
cnh bin tng thnh thc t l c mt cng vic kh khn phc tp. i vi nhng d
n u t ln, giai on ny gi v tr then cht, i hi mt i ng chuyn gia gii, lm vic
c trch nhim. Trong giai on xc nh, nghin cu v lp d n, cc cng vic cn c
tin hnh mt cch thn trng, khng vi v vi cc l do
+ nh hng quyt nh n s thnh bi ca d n.
+ Tnh cht phc tp ca cng vic
+ Kinh ph cho giai on ny cha nhiu. Gia tng thi gian v kinh ph cho giai on
ny l cn thit, gp phn quan trng lm gim ri ro cho d n.
+ Kh nng tc ng ca cc ch th qun l ti cc c tnh cui cng sn phm d n
l cao nht.
i vi cc d n u t, giai on mt l giai on chun b u t gm nghin cu
nh gi c hi u t; Nghin cu v lp d n tin kh thi v kh thi v thm nh v ph
duyt d n cc cp qun l. Sn phm ca giai on ny l mt bn d n c cp c
thm quyn ph duyt. Trong u t, l lun chng kinh t k thut hay d n kh thi.
Giai on trin khai thc hin d n. Trong giai on ny cc ngun lc c s
dng, cc chi ph pht sinh, i tng d n c tng bc hnh thnh. Yu cu t ra trong
giai on ny l tin hnh cng vic nhanh, m bo cht lng cng vic v chi ph trong
khun kh c xc nh bi v cc chi ph ch yu din ra giai on ny, cht lng d
n ph thuc vo kt qu hot ng trong giai on ny v y l giai on quyt nh vic
a d n vo khai thc s dng thc hin mc tiu d n.
i vi cc d n u t, giai on ny c gi l giai on thc hin u t. Ni
dung giai on ny bao gm:
Xin giao hoc thu t theo quy nh ca Nh nc (nu c xy dng)
Chun b mt bng xy dng (nu c xy dng)
T chc tuyn chn t vn, kho st, thit k, gim nh k thut v cht lng cng
trnh (u thu tuyn chn t vn).
Thm nh thit k cng trnh
T chc u thu, mua sm thit b, thi cng xy lp
Xin giy php xy dng v giy php khai thc ti nguyn (nu c xy dng)
K kt hp ng vi nh thu thc hin d n
Thi cng xy lp cng trnh
Nghim thu cng trnh v thanh quyt ton
Trin khai thc hin d n l kt qu mt qu trnh chun b v phn tch k lng,
song thc t rt t khi d n c tin hnh ng nh k hoch. Nhiu d n khng m
6
bo tin thi gian v chi ph d kin, thm ch mt s d n phi thay i thit k ban
u do gii php k thut khng thch hp, do thiu vn, do nhng bin ng v mi trng
d n, c bit l do hn ch v mt qun l m ph bin l thiu cn b qun l d n, c
cu t chc, phn cng trch nhim khng r rng, s phi hp km hiu qu gia cc c
quan tham gia vo d n. Nhng yu km trong qun l thng gy ra tnh trng chm tr
thc hin v chi ph vt mc, gim st thiu cht ch v km linh hot, phn ng chm
trc nhng thay i trong mi trng kinh t x hi.
Giai on khai thc d n. y l giai on hot ng d n. Giai on ny c
bt u t khi kt thc thc hin d n n ht thi k hot ng ca d n. Trong giai on
hot ng, d n bt u sinh li. i vi cc d n u t theo nguyn tc hon tr trc tip,
y l thi k sn xut kinh doanh, thi k thu hi vn. i vi cc d n khc, y l thi
k khai thc d n. Thi k ny ng vai tr quyt nh cui cng ca ton b chu k d n.
Li ch ca d n ch c thc hin giai on ny.
V phng din thi gian, d n cn xem nh mt qu trnh gm ba giai on k tip
v chi phi ln nhau. Mi giai on u c v tr quan trng v u din ra trong mt thi
gian xc nh. Xut pht t yu cu v kt qu cui cng ca d n, giai on u cn tin
hnh mt cch thn trng v y l vic a ra mt quyt nh qun l quan trng. Giai on
hai cn c trin khai nhanh nhm rt ngn thi gian thc hin, a d n vo khai thc
em li hiu qu.
Phng din kinh ph ca d n: Kinh ph ca d n l biu hin bng tin ca
cc ngun lc cn thit cho hot ng ca d n. i vi cc d n u t, phng din kinh
ph ca d n l phng din ti chnh m trung tm l vn vn u t v hiu qu s
dng vn u t. Vn u t cn c tnh chnh xc v qun l cht ch. kinh ph d n
mi c thc hin v hot ng theo tin ra. Kinh ph ca d n lun lun l thnh
t quan trng to nn hiu qu kinh t cc d n, c bit l cc d n u t. i vi mi d
n, iu quan trng khng ch xc nh chnh xc lng kinh ph cn thit m cn cn xc
nh ngun kinh ph ca n. Mi d n c th c m bo bng mt, mt s hoc nhiu
ngun kinh ph khc nhau. C cu ngun kinh ph l mt nhn t phn nh kh nng an ton
ca d n.
Phng din kinh ph ca d n cn c xem xt c ba giai on. Giai on u xc
nh s lng v ngun kinh ph cn thit cho cc hot ng ca hai giai on cn li. Kinh
ph cn thit cho cc hot ng giai on mt ca d n chim t l thp so vi hai giai
on sau, nhng tnh cht hot ng trong giai on ny c nghi quyt nh, bi
vy, khng cn qu hn ch chi ph nh hng n cht lng hot ng. Giai on thc
hin d n l giai on ch yu kinh ph c a vo hon thnh cc hot ng thc hin
d n. Cn c bit quan tm n qun l kinh ph trong giai on ny. Giai oan ba, kinh ph
c biu hin di dng chi ph khai thc d n. Chi ph khai c t l nhiu t khc nhau tu
thuc vo tng ngnh. i vi cc d n sn xut kinh doanh, kinh ph cho giai on ny l
vn lu ng cn thit.
Phng din hon thin ca d n: Phng din ny ca d n i din cho
nhng u ra mong mun (kt qu cn t c theo hng mc tiu). Mt cch chung nht,

7
 l cht lng hot ng ca d n. Mt cch c th, c th l li nhun cao trong cc
hot ng kinh doanh. hon thin ca d n l kt qu tng hp ca c ba giai on:
chun b, thc hin v hot ng. Bt c mt hot ng yu km no trong ba giai on u
nh hng n kt qu cui cng ca d n. Cht lng hot ng trong giai on mt c
th hin cht lng tp h s v d n. giai on hai l vic m bo tiu chun cht
lng sn phm ca d n. Cn cht lng hot ng trong giai on ba l kt qu cui cng
ca d n mc tiu d n.
Quan h gia ba phng din chnh ca d n: Mi quan h gia ba
phng din chnh ca d n l mi quan h bin chng c mu thun. Vic gii quyt mi
quan h ny lun t ra cho cc nh qun l d n. Thi im, thi gian, cc ngun lc l
nhng iu kin quyt nh mc tiu ca d n. Ngc li, nhng u ra nh hng cho vic
la chn u vo. Mt d n vi yu cu cht lng, vi nhng cng vic phc tp khng th
thc hin bng i ng nhng ngi thiu k nng v khng c trch nhim.

1.2.2 D n u t
1. Khi nim: Theo lut u t th d n u t l tp hp cc xut b vn trung v
di hn tin hnh cc hot ng u t trn a bn c th, trong khong thi gian xc
nh.
Nh vy d n u t c th xem xt t nhiu gc khc nhau:
- V mt hnh thc n l mt tp hp h s ti liu trnh by mt cch chi tit v c h
thng cc hot ng v chi ph theo mt k hoch t c nhng kt qu v thc hin
c nhng mc tiu nht nh trong tng lai.
- Trn gc qun l, d n u t l mt cng c qun l s dng vn, vt t, lao
ng to ra cc kt qu ti chnh, kinh t - x hi trong mt thi gian di.
- Trn gc k hoch, d n u t l mt cng c th hin k hoch chi tit ca mt
cng cuc u t sn xut kinh doanh, pht trin kinh t - x hi, lm tin cho cho cc
quyt nh u t v ti tr.
- V mt ni dung, d n u t l mt tp hp cc hot ng c lin quan vi nhau
c k hoch ho nhm t cc mc tiu nh bng vic to ra cc kt qu c th trong
mt thi gian nht nh, thng qua vic s dng cc ngun lc xc nh.
2. Yu cu ca d n u t: m bo tnh kh thi, d n u t phi p ng cc
yu cu c bn sau:
- Tnh khoa hc: Th hin ngi son tho d n u t phi c mt qu trnh nghin
cu t m k cng, tnh ton thn trng, chnh xc tng ni dung ca d n c bit l ni
dung v ti chnh, ni dung v cng ngh k thut. Tnh khoa hc cn th hin trong qu
trnh son tho d n u t cn c s t vn ca cc c quan chuyn mn
- Tnh thc tin: cc ni dung ca d n u t phi c nghin cu, xc nh trn c
s xem xt, phn tch, nh gi ng mc cc iu kin v hon cnh c th lin quan trc
tip v gin tip n hot ng u t.

8
 - Tnh php l: D n u t cn c c s php l vng chc tc l ph hp vi chnh
sch v lut php ca Nh nc. Mun vy phi nghin cu k ch trng, chnh sch ca
Nh nc, cc vn bn php quy lin quan n hot ng u t.
- Tnh ng nht: Cc d n u t phi tun th cc quy nh chung ca cc c quan
chc nng v hot ng u t, k c cc quy nh v th tc u t. Vi cc d n u t
quc t cn phi tun th quy nh chung mang tnh quc t.
3. Phn loi d n u t
a. Theo thm quyn quyt nh hoc cp giy php u t
* i vi d n u t trong nc: tin hnh qun l v phn cp qun l, ty theo
tnh cht ca d n v quy m u t, cc d n u t trong nc c phn theo 3 nhm A,
B v C. C hai tiu thc c dng phn nhm l d n thuc ngnh kinh t no?; D n
c tng mc u t ln hay nh? Trong cc nhm th nhm A l quan trng nht, phc tp
nht, cn nhm C l t quan trng, t phc tp hn c. Tng mc vn nu trn bao gm c tin
chuyn quyn s dng t, mt nc, mt bin, thm lc a, vng tri (nu c).
* i vi cc d n u t nc ngoi: gm 3 loi d n u t nhm A, B v loi
c phn cp cho a phng.
b. Phn theo trnh t lp v trnh duyt d n: Theo trnh t (hoc theo bc) lp v
trnh duyt, cc d n u t c phn ra hai loi:
Nghin cu tin kh thi: H s trnh duyt ca bc ny gi l bo co nghin cu tin
kh thi.
Nghin cu kh thi: H s trnh duyt ca bc ny gi l bo co nghin cu kh thi.
c. Theo ngun vn: D n u t bng vn trong nc (vn cp pht, tn dng, cc
hnh thc huy ng khc) v d n u t bng ngun vn nc ngoi (ngun vin tr nc
ngoi ODA v ngun u t trc tip nc ngoi FDI).

1.3 Qun tr d n u t
Qun tr d n u t bao gm cc hot ng t chc, iu hnh, qun l cc qu trnh:
- Lp d n
- Thm nh, xt duyt d n
- Thc hin d n
- Sn xut kinh doanh theo d n
- nh gi kt qu, hiu qu thc t ca d n qua tng thi k v c thi hn u
t.
- Kt thc d n, thanh l, phn chia ti sn.

9
 Chng 2
NHNG NI DUNG CH YU V MT D N U T
2.1 Khi qut cc bc nghin cu v hnh thnh mt d n u t
Cc d n u t c th thuc cc ngnh, ngh, cc a phng khc nhau nn mi d
n c nhng c im ring. Khng c c mt m hnh chung, st ng vi mi ngnh,
mi ngh, mi ni. Do , khi tin hnh lp mt d n c th, ch nhim d n cn quan tm
y n nhng nt c th ca d n.

2.1.1 Nghin cu pht hin c hi u t

1. Mc ch nghin cu pht hin cc c hi u t.
Mc ch ca bc nghin cu ny l xc nh mt cch nhanh chng, nhng t tn
km v cc c hi u t.
Ni dung ca vic nghin cu l xem xt cc nhu cu v kh nng cho vic tin hnh
cc cng cuc u t, cc kt qu v hiu qu s t c nu thc hin u t.
Cn phn bit 2 loi c hi u t tu thuc vo phm vi pht huy tc dng ca cc kt
qu u t v phn cp qun l u t. l :
+ C hi u t chung cho t nc, cho a phng, cho ngnh kinh t - k thut hoc
cho mt loi ti nguyn thin nhin ca t nc. i vi loi c hi u t ny, thng c
nhiu d n.
+ C hi u t c th cho cc c s sn xut kinh doanh dch v. Trong trng hp
ny, mi c hi u t thng s c mt d n u t.
2. Cn c pht hin v nh gi cc c hi u t
Khi nghin cu pht hin cc c hi u t phi xut pht t nhng cn c sau y:
- Chin lc pht trin kinh t - x hi ca t nc hoc chin lc pht trin sn xut
kinh doanh dch v ca ngnh, ca c s. y l nhng nh hng lu di cho s pht trin
ca t nc v ca c s. Mi cng cuc u t khng xut pht t nhng cn c ny s
khng c tng lai v tt nhin s khng chp nhn.
- Nhu cu trong nc v trn th gii v nhng hot ng dch v c th. y l nhn
t quyt nh s hnh thnh v hot ng ca cc d n u t. Khng c nhu cu th s hot
ng ca cc d n khng lm g m ch dn n s lng ph tin ca v cng sc ca x
hi, nh hng khng tt n s hnh thnh v hot ng ca cc d n c nhu cu. Nhu cu
y trong iu kin nn kinh t m, bao gm c nhu cu trong nc v nhu cu trn th
gii, trong nhu cu trn phm vi th gii ln hn rt nhiu so vi nhu cu trong nc.
Trong hot ng u t lun ch tn dng c hi tham gia vo phn cng lao ng quc
t, c th trng nc ngoi.
- Tnh hnh cung cp nhng mt hng hoc hot ng dch v trn y trong nc v
trn th gii cn ch trng d n chim lnh trong mt thi gian di. Trong bi cnh ca
nn kinh t th trng, cnh tranh l iu tt nhin. Tuy nhin, nhng lnh vc hot ng
cung cha p ng cu th s cnh tranh trong tiu th sn phm v tin hnh cc hot ng
10
dch v khng l vn phi quan tm nhiu. Do , tm ch trng trn th trng tin
hnh cc hot ng u t s m bo kh nng tiu th sn phm khng gp phi s cnh
tranh gay gt vi cc c s khc. iu ny cho php gim chi ph tiu th sn phm, tng
nng sut lao ng, nhanh chng thu hi vn b ra.
Mt iu cn lu l do vn chi cho mt cng cuc u t pht trin rt ln, cc thnh
qu ca cc cng cuc u t pht trin thng rt ln, cc thnh qu ca cc cng cuc u
t cn phi hot ng trong mt thi gian di mi thu hi vn b ra. V vy, "ch
trng" trong th trng tiu th sn phm ca d n u t cng phi tn ti trong mt thi
gian di d n hot ng ht i v ch u t tiu th ht sn phm ca d n.
- Tim nng sn c cn v c th khai thc v vn, ti nguyn thin nhin, sc lao ng
thc hin d n ca t nc, ca a phng, ca ngnh hoc ca cc c s. Nhng li
th so snh nu thc hin u t so vi nc khc, a phng khc hoc c s khc.
Trong iu kin nn kinh t th trng, c li th so snh s m bo kh nng thng
i th cnh tranh rt nhiu. V vy, khi d kin tin hnh cc cng cuc u t sn xut kinh
doanh nhm thu li nhun, khng th khng ch n vn li th so snh. Nu t n
khng c li th so snh (ti nguyn thuc loi khan him, lao ng vo loi c gi r, v tr
rt thun li cho tiu th sn phm...) th phi d kin phng n to ra li th so snh nh
u t sang cc nc khc c nhiu li th so snh hn trong nc hoc hn nc d kin
ban u s u t (khng b nh thu xut khu hng ho ca d n, nhp khu thit b
thc hin d n - ch khng phi bn li kim li - khai thc ti nguyn khan him,...),
hoc ra cc bin php to li th so snh nh s dng vt liu mi, vt liu khai thc
ti ch gim chi ph u vo, tn dng lao ng d tha gi r ca a phng (mt phn
hoc b phn thi gian lao ng ca h) khai thc nguyn vt liu ti ch va lm gim
gi chi ph cng nhn va gim gi chi ph vn chuyn c cc u vo thng xuyn.
- Nhng kt qu v hiu qu s t c nu thc hin u t. y l tiu chun tng
hp nh gi tnh kh thi ca ton b d n u t. Nhng kt qu v hiu qu ny phi
ln hn hoc ch t cng phi bng nu u t vo d n khc hoc bng nh mc th c hi
u t mi c chp nhn chuyn tip sang giai on nghin cu tin kh thi hoc kh
thi.

2.1.2 Nghin cu tin kh thi

y l bc nghin cu tip theo ca cc c hi u t c nhiu trin vng c la
chn c quy m u t ln, phc tp v mt k thut, thi gian thu hi vn lu, c nhiu yu
t bt nh tc ng. Bc ny nghin cu su hn cc kha cnh m khi xem xt c hi u
t cn thy phn vn cha chc chn, nhm tip tc la chn, sng lc cc c hi u t (
c xc nh cp ngnh, vng hoc c nc) hoc khng nh li c hi u t
c la chn c m bo tnh kh thi hay khng.

2.1.2.1 Mc ch ca nghin cu tin kh thi

Mc ch nghin cu tin kh thi nhm loi b cc d n bp bnh (v th trng, v
k thut), nhng d n m kinh ph u t qu ln, mc sinh li nh, hoc khng thuc loi
u tin trong chin lc pht trin kinh t - x hi hoc chin lc pht trin sn

11
xut kinh doanh. Nh cc ch u t c th hoc loi b hn d n khi tn thi gian
v kinh ph, hoc tm xp d n li ch c hi thun li hn.
i vi cc c hi u t quy m nh, khng phc tp v mt k thut v trin vng
em li hiu qu r rng th c th b qua giai on nghin cu tin kh thi.

2.1.2.2 Ni dung ca nghin cu tin kh thi

Ni dung nghin cu tin kh thi bao gm cc vn sau y:
+ Nghin cu v s cn thit phi u t, cc iu kin thun li v kh khn .
+ D kin quy m u t, hnh thc u t .
+ Chn khu vc a im xy dng v d kin din tch s dng trn c s gim ti
mc ti a vic s dng t v nhng nh hng v mi trng , x hi v ti nh c .
+ Phn tch, la chn s b v cng ngh, k thut v cc iu kin cung cp vt t
thit b, nguyn liu, nng lng, dch v, h tng.
+ Phn tch , la chn s b cc phng n xy dng .
+ Xc nh s b tng mc u t , phng n huy ng cc ngun vn , kh nng
hon vn v tr n , thu li .
+ Tnh ton s b hiu qu u t v mt kinh t x hi ca d n
+ Xc nh tnh c lp khi vn hnh , khai thc ca cc d n thnh phn hoc tiu d
n .
c im nghin cu cc vn trn giai on ny l cha chi tit, xem xt trng
thi tnh, mc trung bnh mi u vo, u ra, mi kha cnh k thut, ti chnh kinh t ca
c hi u t v ton b qu trnh thc hin u t vn hnh kt qu u t. Do chnh
xc cha cao.
i vi cc khon chi ph u t nh c th tnh nhanh chng. Chng hn d tnh vn
lu ng cho mt chu k hot ng ca doanh nghip bng cch chia tng doanh thu bnh
qun nm cho s chu k hot ng ca doanh nghip trong nm. i vi chi ph bo him,
thu: c tnh theo t l phn trm so vi doanh thu, chi ph lp t thit b c tnh theo t l
phn trm so vi gi tr cng trnh hoc thit b (cc t l ny s khc nhau i vi cc d n
khc nhau). i vi cc chi ph u t ln nh gi tr cng trnh xy dng, gi tr thit b v
cng ngh... phi tnh ton chi tit hn.

2.1.2.3 Ni dung ca bo co nghin cu tin kh thi

Sn phm cui cng ca nghin cu tin kh thi l Bo co nghin cu tin kh thi.
Ni dung ca bo co tin kh thi bao gm cc vn sau:
1. Ch u t
- Nu d n thuc s hu Nh nc th ch u t l t chc c cp ra quyt nh
u t ch nh.
- Nu d n thuc cc s hu khc th ghi r cc bn tham gia u t.
Ngoi ra cn ghi r:

12
 - Ngi i din
- Chc v ngi i din
- a ch lin lc
- in thoi
- Fax
2. Cc cn c, c s xc nh s cn thit nghin cu d n u t
Cc cn c gm:
- Cn c php l.
- Ti nguyn, iu kin thin nhin, cc quy hoch, k hoch di hn, cc chnh sch
kinh t x hi v cc ch trng ca cc cp chnh quyn.
- Cc iu kin kinh t x hi.
- Phn tch, nh gi, d bo v th trng, kh nng xm nhp th trng, nhu cu tng
thm sn phm v dch v.
3. D kin hnh thc u t, quy m v phng n sn xut, dch v
- Mc tiu ca d n.
- S b phn tch cc phng n sn phm v dch v.
- xut cc phng n v hnh thc u t (lm mi, ci to, m rng, i mi k
thut cng ngh) v loi hnh doanh nghip (doanh nghip nh nc, t nhn, cng ty trch
nhim hu hn, cng ty c phn).
- Tnh ton xut quy m, cng sut tng thm hoc xy dng mi.
4. Xc nh nhu cu cc yu t u vo, kh nng, gii php m bo
- Xc nh nhu cu nguyn vt liu, nhin liu, nng lng, nc, kh
- Phn tch kh nng v ngun, iu kin, m bo cc nhu cu trn.
- xut hng v cc gii php m bo cc yu t u vo.
5. Khu vc, a im
Phn tch, ngh khu vc a im xy dng v d kin a im c th. Cn c t 2
phng n tr ln so snh, la chn. Mi phng n cn phn tch trn cc mt sau:
- Cc yu cu v mt bng cn tha mn.
- nh gi tng qut v cc yu t nh hng n gi thnh sn phm, kinh ph xy
dng, chi ph trong qu trnh sn xut, vn chuyn, tiu th sn phm.
- Mi quan h trong quy hoch tng th ca ngnh v vng lnh th.
- Cc mt x hi ca a im: Nhng chnh sch lin quan n u t pht trin khu
vc. Hin trng a im. Nhng thun li kh khn trong vic s dng mt bng. Nhng
phong tc tp qun lin quan n vic quyt nh a im (cc ti liu nghin cu mc
khi qut).
6. Phn tch k thut cng ngh.

13
 - Gii thiu khi qut cc loi hnh cng ngh, u nhc im, nhng nh hng n
mi trng sinh thi. Hng gii quyt v ngun v iu kin cung cp my mc thit b.
Kh nng tip nhn. T cc so snh ni trn ngh cng ngh la chn.
- Cc yu cu gii php xy dng: cc iu kin a hnh, a cht, thy vn. Cc yu
cu v c im xy lp. S b d kin cc gii php, k thut xy dng v t chc thi cng.
7. S b phn tch v tc ng mi trng v yu cu x l.
8. S b c tnh nhu cu lao ng, gii php v t chc sn xut.
9. Ngun vn v phn tch ti chnh
- Ngun vn v cc iu kin to ngun. c tnh tng mc u t. Phn ra vn c
nh, vn lu ng. Kh nng, iu kin huy ng cc ngun vn.
- c tnh chi ph gi thnh sn phm, d tr doanh thu, tnh ton li l, kh nng hon
vn, kh nng tr n (cc ch tiu ti chnh ch yu) theo cc phng php gin n.
10. Phn tch li ch kinh t x hi
- c tnh cc gi tr gia tng, cc ng gp (tng vic lm, thu nhp ca ngi lao
ng, thu ngn sch, tng thu ngoi t)
- Cc li ch v mt x hi, mi trng k c nhng g m x hi phi gnh chu.
11. Cc iu kin v t chc thc hin
12. Kt lun, kin ngh.

2.1.2.4 Nhng lu trong ni dung bo co tin kh thi

Cn phi nu nhng kha cnh gy kh khn cho vic thc hin u t v vn hnh cc
kt qu ca ca u t sau ny i hi phi t chc cc nghin cu chc nng hoc nghin
cu h tr.
Ni dung nghin cu h tr i vi cc d n khc nhau, thng khc nhau tu thuc
vo nhng c im v mt k thut ca d n, v nhu cu th trng i vi sn phm do d
n cung cp, v tnh hnh pht trin kinh t v khoa hc k thut trong nc v trn th gii.
Chng hn i vi cc d n c quy m sn xut ln thi hn thu hi vn lu, sn phm do
d n cung cp s phi cnh tranh trn th trng th vic nghin cu h tr v th trng tiu
th sn phm l rt cn thit t khng nh li quy m ca d n v thi gian hot ng
ca d n bao nhiu l ti u, hoc phi thc hin cc bin php tip th ra sao tiu th ht
sn phm ca d n v c li.
Nghin cu th trng u vo ca cc nguyn liu c bn c bit quan trng i vi
cc d n phi s dng nguyn vt liu vi khi lng ln m vic cung cp c nhiu tr
ngi nh ph thuc vo nhp khu, hoc i hi phi c nhiu thi gian v b hn ch bi
iu kin t nhin. Nghin cu quy m kinh t ca d n cng l mt ni dung trong nghin
cu h tr.
C ngha l nghin cu cc kha cnh ca d n v mt kinh t, ti chnh, k thut,
qun l, t la chn cc quy m thch hp nht m bo cui cng em li hiu qu kinh
t ti chnh cao nht cho ch u t v cho t nc.

14
 Nghin cu h tr v tr thc hin d n c bit quan trng i vi cc d n c chi
ph vn chuyn u vo v u ra ln (k c hao ht tn tht trong qu trnh vn chuyn).
Nhim v ca nghin cu h tr y l nhm xc nh v tr thch hp nht v mt a l
va m bo cc yu cu k thut trong hot ng, va m bo chi ph vn chuyn l thp
nht.
Nghin cu h tr la chn cng ngh, trang thit b tin hnh i vi cc d n u
t c chi ph u t cho cng ngh v trang thit b l ln, m cng ngh v trang thit b ny
li c nhiu ngun cung cp vi gi c khc nhau, cc thng s k thut (cng
sut, tui th...), thng s kinh t (chi ph sn xut, cht lng sn phm, gi c sn phm,
gi c sn phm c th bn c) khc nhau.
Cc nghin cu h tr c th c tin hnh song song vi nghin cu kh thi, v cng
c th tin hnh sau nghin cu kh thi tu thuc thi im pht hin cc kha cnh cn phi
t chc nghin cu su hn. Chi ph cho nghin cu h tr nm trong chi ph nghin cu kh
thi.

2.1.3 Nghin cu kh thi

y l bc sng lc ln cui cng la chn c d n ti u. giai on ny phi
khng nh c hi u t c kh thi hay khng? C vng chc, hiu qu hay khng? bc
nghin cu ny, ni dung nghin cu cng tng t nh giai on nghin cu tin kh thi,
nhng khc nhau mc chi tit hn, chnh xc hn. Mi kha cnh nghin cu u c
xem xt trng thi ng, tc l c tnh n cc yu t bt nh c th xy ra theo tng ni
dung nghin cu. Xem xt s vng chc hay khng ca d n trong iu kin c s tc ng
ca cc yu t bt nh, hoc cn c cc bin php tc ng g m bo cho d n c hiu
qu.
Tt c ba giai on nghin cu ni trn phi c tin hnh i vi cc d kin u t
ln nhm m bo tng bc phn tch su hn, y v chi tit hn, pht hin v khc
phc dn nhng sai st cc giai on nghin cu trc thng qua vic tnh ton li,
i chiu cc d kin, cc thng s, thng tin thu thp c qua mi giai on. iu ny s
m bo cho cc kt qu nghin cu kh thi t c chnh xc cao. i vi cc d n
u t nh, qu trnh nghin cu c th gom li lm mt bc.

2.1.3.1 Bn cht v mc ch ca nghin cu kh thi.

a. Bn cht ca nghin cu kh thi:
Xt v mt hnh thc, ti liu nghin cu kh thi l mt tp hp h s trnh by mt
cch chi tit v c h thng tnh vng chc, hin thc ca mt hot ng sn xut kinh doanh,
pht trin kinh t - x hi theo cc kha cnh th trng, k thut, ti chnh, t chc qun l v
kinh t x hi.
nc ta, nghin cu kh thi thng c gi l lp lun chng kinh t k
thut. Nghin cu kh thi c tin hnh da vo kt qu ca cc nghin cu c
hi u t v nghin cu tin kh thi c cc cp c thm quyn chp nhn. giai
on nghin cu kh thi, d n c son tho k lng hn, m bo cho mi d on, mi

15
tnh ton t c mc chnh xc cao trc khi a ra cc c quan k hoch, ti
chnh, ngn hng, cc nh ch ti chnh quc t thm nh.
b. Mc ch ca nghin cu kh thi:
Qu trnh nghin cu kh thi c tin hnh qua 3 giai on. Giai on nghin cu c
hi u t nhm loi b ngay nhng d kin r rng khng kh thi mc d khng cn i su
vo chi tit. Tnh khng kh thi ny c chng minh bng cc s liu thng k, cc ti liu
thng tin kinh t d tm. iu gip cho tit kim c th gi, chi ph ca cc nghin cu
k tip.
Mc ch nghin cu kh thi l xem xt ln cui cng nhm i n nhng kt lun xc
ng v mi vn c bn ca d n bng cc s liu c tnh ton cn thn, chi tit, cc
n kinh t - k thut, cc lch biu v tin thc hin d n trc khi quyt nh u t
chnh thc.
Nh vy, nghin c kh thi l mt trong nhng cng c thc hin k hoch kinh t ca
ngnh, ca a phng v ca c nc, bin k hoch thnh hnh ng c th v em li
li ch kinh t x hi cho t nc, li ch ti chnh cho nh u t.

2.1.3.2 Ni dung ch yu ca nghin cu kh thi:

Nghin cu kh thi cn c gi l lp d n u t. Ni dung ch yu ca d n u
t bao gm cc kha cnh kinh t vi m v v m, qun l v k thut. Cc kha cnh ny
cc d n thuc cc ngnh khc nhau u c nt c th ring. Do vic chn lnh vc
m t k thut son tho v phn tch d n s ra mt m hnh tng i hon chnh. M hnh
ny c th c s dng tham kho khi son tho cc d n thuc cc ngnh khc.
Ni dung ch yu c th ca mt d n u t bao gm cc vn sau y:
a. Xem xt tnh hnh kinh t tng qut lin quan n d n u t:
C th coi tnh hnh kinh t tng qut l nn tng ca d n u t. N th hin khung
cnh u t c nh hng trc tip n qu trnh pht trin v hiu qu kinh t ti chnh ca
d n u t. Tnh hnh kinh t tng qut c cp trong d n bao gm cc vn sau:
+ iu kin v a l t nhin (a hnh, kh hu, a cht...) c lin quan n vic la
chn, thc hin v pht huy hiu qu ca d n sau ny.
+ iu kin v dn s v lao ng c lin quan n nhu cu v khuynh hng tiu th
sn phm, n ngun lao ng cung cp cho d n.
+ Tnh hnh chnh tr, cc chnh sch v lut l c nh hng n s quan tm ca nh
u t.
+ Tnh hnh pht trin kinh t x hi ca t nc, ca a phng, tnh hnh pht trin
sn xut kinh doanh ca ngnh, ca c s (tc gia tng GDP, t l u t so vi GDP,
quan h gia tch lu v tiu dng, GDP/u ngi, t sut li nhun sn xut kinh doanh...)
c nh hng n qu trnh thc hin v s pht huy hiu qu ca s d n.
+ Tnh hnh ngoi hi (n cn thanh ton ngoi hi, d tr ngoi t, n nn v tnh hnh
thanh ton n...) c bit i vi cc d n phi nhp khu nguyn vt liu, thit b.
+ H thng kinh t v cc chnh sch bao gm:

16
 - C cu t chc h thng kinh t theo ngnh, theo quan h s hu, theo vng lnh th
nh gi trnh v li th so snh ca d n u t.
- Cc chnh sch pht trin, ci cch kinh t, chuyn dch c cu nhm nh gi trnh
nhn thc, i mi t duy v mi trng thun cho u t n u.
+ Thc trng k hoch ho nn kinh t quc dn theo thi hn, theo mc chi tit,
theo cc mc tiu, cc u tin, cc cng c tc ng t thy c kh khn, thun li,
mc u tin m d n s c hng ng, nhng hn ch m d n phi tun theo.
+ Tnh hnh ngoi thng v cc nh ch c lin quan nh tnh hnh xut nhp khu,
thu xut nhp khu, chnh sch t gi hi oi, cc lut l u t cho ngi nc ngoi, cn
cn thng mi, cn cn thanh ton quc t... Nhng vn ny c bit quan trng i vi
cc d n sn xut hng xut khu, nhp khu nguyn vt liu, my mc. Chng hn chnh
sch t gi hi oi khng thch hp (t gi ng ni a so vi ngoi t thp) s gy ra tnh
trng cng xut khu cng l, thu xut khu qu cao s gy kh khn trong cnh tranh vi
hng ho ca cc nc khc trn th trng ngoi nc, cc lut l u t c tc dng khuyn
khch v thu ht u t nc ngoi...
Cc d kin v s liu nghin cu tnh hnh kinh t tng qut ca d n trn y c
th thu thp d dng trong cc nin gim, bo co thng k, tp ch, sch bo v ti liu kinh
t quc t.
Tuy nhin, nhng d n nh khng cn nhiu d kin kinh t v m nh vy. Cn cc
d n ln th tu thuc vo mc tiu, c im v phm vi tc dng ca d n m la chn
trong cc vn kinh t tng qut trn y nhng vn no c lin quan n d n xem
xt.
i vi cc cp thm nh d n, cc vn kinh t v m c xem xt khng ch
gc tc ng ca n i vi d n, m c tc ng ca d n i vi nn kinh t gic
v m nh li ch kinh t x hi do d n em li, tc ng ca d n i vi s pht trin ca
nn kinh t, ca ngnh i vi ci cch c cu kinh t, pht trin kinh t i ngoi...
b. Nghin cu v th trng:
Th trng l nhn t quyt nh vic la chn mc tiu v quy m ca d n. Ngay c
trong trng hp d n k c cc hp ng bao tiu cng phi nghin cu th trng
ni ngi bao tiu s bn sn phm v uy tn ca ngi bao tiu trn th trng.
Mc ch nghin cu th trng y nhm xc nh:
+ Th trng cung cu sn phm hoc dch v ca d n hin ti, tim nng pht trin
ca th trng ny trong tng lai, cc yu t kinh t v phi kinh t tc ng n nhu cu ca
sn phm hoc dch v.
+ Cc bin php khuyn th v tip th cn thit c th gip cho vic tiu th sn
phm ca d n (bao gm c chnh sch gi c, t chc, h thng phn phi, bao b, trang tr,
qung co...)
+ Kh nng cnh tranh ca sn phm so vi sn phm cng loi c sn v cc sn
phm c th ra i sau ny.

17
 nghin cu th trng cn:
Cc thng tin cn thit cho nghin cu nhu cu tm v m v vi m. Trng hp
thiu thng tin, hoc thng tin khng tin cy, tu thuc vo mc thiu thng tin c th s
dng cc phng php khc nhau on nh ngoi suy t cc trng hp tng t , t tnh
hnh ca qu kh, s dng cc thng tin gin tip c lin quan, t chc iu tra bng phng
vn, hoc kho st ly mu phn tch b sung.
C cc chuyn gia c kin thc v sn phm ca d n, v nhng sn phm c th thay
th, v quy lut v c ch hot ng ca th trng, php lut, thng mi, chnh tr, x hi
c th la chn, phn tch v rt ra c nhng kt lun c th v xc ng.
Ni dung ca nghin cu th trng:
+ i vi th trng ni a:
- Nhu cu hin ti v tng lai v sn phm ca d n. Ai l khch hng chnh? Ai l
khch hng mi?
- Nhu cu hin ti c p ng ra sao? (bao nhiu do a phng sn xut, bao nhiu
do cc a phng khc trong nc p ng, bao nhiu do nhp khu, nhp khu t khu vc
no trn th gii);
- c lng mc gia tng nhu cu ngoi nc hng nm v sn phm ca d n;
- c lng mc gia tng nhu cu ngoi nc hng nm v sn phm ca d n.
- c lng gi bn v cht lng sn phm ca d n, d kin kiu dng, bao b...
c th cnh tranh vi cc c s sn xut khc trong v ngoi nc, hin ti v tng lai.
Trng hp phi cnh tranh vi hng nhp, cn s h tr g ca Nh nc. Chi ph cn thit
cho s cnh tranh ny.
+ i vi th trng xut khu:
- Kh nng cnh tranh trn th trng xut khu v mt gi c, kiu dng, cht lng v
s ph thuc v cung ng vt t, kh nng ti chnh, qun l v k thut.
- Kh nng m rng th trng xut khu ( khu vc no, khi lng bao nhiu hng
nm). Cn phi lm g m rng th trng xut khu ?
- Quy nh ca th trng xut khu v bao b, phm cht, v sinh.
- Kh c tiu th sn phm: Thi hn bao lu? S lng tiu th, gi c;
- D kin th trng thay th khi cn thit.
- c th xut khu c, cn s h tr g ca Nh nc.
- Vn tiu th sn phm:
- Cc c s tip th v phn phi sn phm.
- Chi ph cho cng tc tip th v phn phi sn phm.
- Sn phm d kin bn cho ai (qua h thng thng nghip, bn trc tip, qua cc i
l ...).
- Phng thc thanh ton: chuyn khon, tin mt;
- V vn cnh tranh:

18
 + Xem xt cc c s cnh tranh chnh trong nc hin c v trong tng lai, tnh hnh
v trin vng hot ng ca cc c s ny, li ch so snh ca sn phm do d n sn xut
(chi ph sn xut, kiu dng, cht lng ...)
+ Xem xt kh nng thng trong cnh tranh vi hng nhp, cn iu kin g;

2.1.3.3 Ni dung ca bo co nghin cu kh thi

Sn phm cui cng ca nghin cu kh thi l bo co nghin cu kh thi. Ni dung
ch yu ca bo co ny bao gm:
- Nhng cn c xc nh s cn thit phi u t.
- La chn hnh thc u t.
- Chng trnh sn xut v cc yu t phi p ng.
- Cc phng n a im c th ph hp vi quy hoch xy dng.
- Phng n gii phng mt bng, k hoch ti nh c.
- Phn tch la chn phng n k thut , cng ngh .
- Cc phng n kin trc, gii php xy dng, thit k s b ca cc phng n
ngh la chn, gii php qun l v bo v mi trng.
- Xc nh r ngun vn, kh nng ti chnh, tng mc u t v nhu cu vn theo tin
. Phng n hon tr vn u t.
- Phng n qun l khai thc d n v s dng lao ng .
- Phn tch hiu qu u t.
- Cc mc thi gian chnh thc hin u t.
- Kin ngh hnh thc qun l thc hin d n.
- Xc nh ch u t.
- Mi quan h v trch nhim ca cc c quan lin quan n d n.

2.2 Trnh t nghin cu v lp d n u t kh thi

2.2.1 Xc nh mc ch yu cu
Mc ch chung ca vic lp d n l xy dng c d n nhng ni dung c c s
khoa hc, c s thc tin v c tnh kh thi cao cc c quan qun l nh nc chc nng
xem xt v ph duyt, cc nh ch ti chnh chp thun ti tr vn.
Yu cu chung ca vic lp d n l phi xem xt, nghin cu mt cch ton din vi
cc phng n nghin cu, tnh ton c c s v ph hp nhm m bo nhng yu cu t
ra i vi mt d n u t, tc bo m tnh khoa hc, tnh thc tin, tnh php l, tnh
thng nht v tnh phng nh c cn c.

2.2.2 Lp nhm son tho

Nhm son tho d n thng gm ch nhim d n v cc thnh vin. S lng cc
thnh vin ca nhm ph thuc vo ni dung v quy m ca d n. Ch nhim d n l
ngi t chc v iu hnh cng tc lp d n. Nhim v chnh ca ch nhim d n l:

19
 - Lp k hoch, lch trnh son tho d n (bao gm c xc nh v phn b kinh ph
son tho)
- Phn cng cng vic cho cc thnh vin trong nhm.
- Gim st v iu phi hot ng ca cc thnh vin trong nhm.
- Tp hp cc chuyn gia thuc cc lnh vc khc nhau gii quyt ni dung c th
ca d n.
- Tng hp kt qu nghin cu ca nhm son tho.
hon thnh nhng nhim v trn, ch nhim d n phi l ngi c trnh chuyn
mn v c nng lc t chc nht nh. Ch nhim d n cn c n nh trong qu trnh
son tho v c th c trong qu trnh thc hin d n. Cc thnh vin ca nhm son tho d
n cn phi l nhng ngi c trnh chuyn mn cn thit ph hp vi ni dung v yu
cu c th ca cng vic son tho d n m h c phn cng.

2.2.3 Cc bc tin hnh nghin cu lp d n u t kh thi

Bc 1. Nhn dng d n u t:
Vic nhn dng d n c thc hin vi cc ni dung c th l:
- Xc nh d n thuc loi no; D n pht trin ngnh, vng hay d n sn xut kinh
doanh ca doanh nghip ; d n u t mi hay ci to, m rng...
- Xc nh mc ch ca d n
- Xc nh s cn thit phi c d n
- V tr u tin ca d n
Bc 2. Lp k hoch son tho d n u t:
Ch nhim d n ch tr vic lp k hoch son tho d n. K hoch son tho d n
thng bao gm cc ni dung sau:
- Xc nh cc bc cng vic ca qu trnh son tho d n
- D tnh phn cng cng vic cho cc thnh vin ca nhm son tho.
- D tnh cc chuyn gia (ngoi nhm son tho) cn huy ng tham gia gii
quyt nhng vn thuc ni dung d n.
- Xc nh cc iu kin vt cht v phng tin thc hin cc cng vic son tho
d n.
- D tr kinh ph thc hin qu trnh son tho d n. Kinh ph cho cng tc son
tho d n thng thng bao gm cc khon chi ph ch yu sau:
+ Chi ph cho vic thu thp hay mua cc thng tin, t liu cn thit.
+ Chi ph cho kho st, iu tra thc a
+ Chi ph hnh chnh, vn phng.
+ Chi ph th lao cho nhng ngi son tho d n

20
 Mc kinh ph cho mi d n c th ty thuc quy m d n. Loi d n v c im
ca vic son tho d n, nht l iu kin v thng tin, t liu v yu cu kho st, iu tra
thc a xy dng d n.
- Lp lch trnh son tho d n
Bc 3. Lp cng s b ca d n u t:
cng s b ca d n thng bao gm: gii thiu s lc v d n v nhng ni
dung c bn ca d n kh thi theo cc phn: s cn thit phi u t; nghin cu th trng
sn phm, dch v ca d n; nghin cu cng ngh v k thut; nghin cu ti chnh; nghin
cu kinh t - x hi; nghin cu v t chc, qun l d n.
Bc 4. Lp cng chi tit ca d n u t:
c tin hnh sau khi cng s b c thng qua. cng chi tit, cc ni
dung ca cng s b cng c chi tit ha v c th ha cng tt. Cn t chc tho lun
xy dng cng chi tit nhm son tho mi thnh vin ng gp xy dng
cng, nm vng cc cng vic v s lin h gia cc cng vic, c bit l nm vng phn
vic c giao, to iu kin h hon thnh tt cng vic ca mnh trong cng tc son
tho d n...
Bc 5. Phn cng cng vic cho cc thnh vin ca nhm son tho:
Trn c s cng chi tit c chp nhn, ch nhim d n phn cng cc cng vic
cho cc thnh vin ca nhm son tho ph hp vi chuyn mn ca h.
Bc 6. Tin hnh son tho d n u t:
Cc bc tin hnh son tho d n bao gm:
- Thu nhp cc thng tin, t liu cn thit cho d n. Vic thu thp thng tin, t liu cc
thnh vin nhm son tho thc hin theo phn vic c phn cng. Cc ngun thu
thp chnh t cc c quan qun l nh nc, cc c quan nghin cu, cc t chc kinh t c
lin quan, t sch bo, tp ch... Trong cc thng tin, t liu cn thit c th c mt s thng
tin, t liu phi mua qua cc ngun lin quan.
- iu tra, kho st thc t thu thp cc d liu thc t cn thit phc v vic nghin
cu, gii quyt vn thuc cc phn ni dung ca d n.
- Phn tch, x l cc thng tin, t liu thu thp theo cc phn cng vic phn
cng trong nhm son tho tng ng vi cc ni dung ca d n.
- Tng hp cc kt qu nghin cu.
Cc kt qu nghin cu tng phn vic s c tng thnh vin nhm nh tng hp,
sau s c tng hp chung thnh ni dung ca d n. Thng thng ni dung ca d n,
trc khi c m t bng vn bn v trnh by vi ch u t hoc c quan ch qun, c
trnh by v phn bin trong ni b nhm son tho di s ch tr ca ch nhim d n.
Bc 7. M t d n v trnh by vi ch u t hoc c quan ch qun:
Ni dung ca d n, sau khi t chc phn bin v tho lun trong nhm son tho s
c m t dng vn bn h s v c trnh by vi ch u t hoc c quan ch qun
ch u t hoc c quan ch qun cho kin b sung v hon chnh ni dung d n.

21
 Bc 8. Hon tt vn bn d n u t:
Sau khi c kin ca ch u t hoc c quan ch qun, nhm son tho tip tc b
sung v hon chnh ni dung ca d n cng nh hnh thc trnh by. Sau bn d n s
c in n.

2.3 Phng php trnh by mt d n u t kh thi

2.3.1 B cc thng thng ca mt d n kh thi

Li m u
S cn thit phi u t
Phn tm tt d n u t
Phn thuyt minh chnh ca d n
Phn ph lc

2.3.2 Khi qut trnh by cc phn ca mt d n u t kh thi

2.3.2.1 Li m u
Li m u cn a ra c mt cch khi qut nhng l do dn ti vic hnh thnh d
n. Li m u phi thu ht s quan tm ca ngi c v hng u t ca d n, ng thi
cung cp mt s thng tin c bn v a v php l ca ch u t v u t cho ngi
c. Li m u nn vit ngn gn, r rng. Thng thng li m u ca mt bn d n ch
1 - 2 trang.

2.3.2.2 S cn thit phi u t

Trnh by nhng cn c c th khng nh v s cn thit phi u t. Cn ch
m bo tnh xc thc ca cc lun c v tnh thuyt phc trong lun chng. Cc ni dung
phn ny cn vit ngn gn, khng nh v thng c trnh by trong 1 - 2 trang. Trong cc
trng hp quy m d n nh hoc s cn thit ca u t l hin nhin th phn lun gii s
cn thit phi u t thng c kt hp trnh by trong li m u ca bn d n.

2.3.2.3 Phn tm tt d n u t
y l phn quan trng ca d n, l phn c lu v c n nhiu nht. Mc ch
ca phn ny l cung cp cho ngi c ton b ni dung ca d n nhng khng i su vo
chi tit ca bt c mt khon mc ni dung no. y mi khon mc ni dung ca d n
c trnh by bng kt lun mang tnh thng tin nh lng ngn gn, chnh xc.
Ch d n; Tn ch u t hoc n v c u quyn, a ch, s in thoi, s FAX;
n v lp d n; c im u t; Mc tiu, nhim v ch yu ca u t i vi cc d
n quy m trung bnh thng thng phn tm tt d n c trnh by khng qu 2 trang.
Nhng d n quy m ln phn tm tt cng khng qu 3 trang.

2.3.2.4 Phn thuyt minh chnh ca d n u t

Phn ny trnh by chi tit ni dung v kt qu nghin cu bc nghin cu kh thi
d n trn cc mt: nghin cu th trng sn phm (hay dch v) ca d n ; nghin cu

22
cng ngh ca d n ; phn tch ti chnh ca d n ; phn tch kinh t - x hi ca d n ; t
chc qun l qu trnh u t. Trnh by phn ny cn ch m bo tnh lgc, cht ch v
r rng, nht l khi tm tt, kt lun v th trng. Ngi thm nh d n c cng nhn kt
qu nghin cu th trng hay khng l ty thuc vo s nh gi ca h i vi cc chng
c c a ra v phng php lp lun, trnh by phn ny.
- Khi trnh by v phng din th trng cn lu
+ Nhn thc c hi kinh doanh: bng cch phn tch cc im mnh, im yu, cc c
hi v thch thc ca mi trng i vi n v.
+ Xc nh nhu cu ca khch hng: Xc nh c nhu cu ca khch hng l c s
n v thc hin chin lc nng cao cht lng cc dch v, cc bin php h tr. Ch sau
khi xc nh c nhu cu (khch hng cn g? cn bao nhiu? mc nh th no?) th mi
xc nh c cc phng n tho mn nhu cu ca khch hng
- Khi trnh by v phng din cng ngh cn lu
+ Ngoi vic trnh by cc ni dung v kt qu nghin cu cng ngh v k thut,
trong nhiu trng hp cn nu danh sch nhng chuyn vin k thut thc hin phn vic
ny v c nhng lnh vc u t ngi thm nh d n rt ch trng ti trnh , kh nng
chuyn mn ca cc chuyn vin k thut thc hin.
+ Trong trnh by nhng tnh ton k thut, cn din t chi tit v d hiu sao cho
ngi c d khng phi l chuyn vin k thut cng c th hiu c.
+ Ni dung chi tit k thut nn phn ph lc hoc phc trnh ring.
- Khi trnh by v phng din ti chnh cn lu
+ Cc ch tiu ti chnh a ra phi r rng v c gii thch hp l.
+ Cn c tnh ton cc ch tiu ti chnh phi tho mn yu cu l c th kim tra
c;
+ Khng nn tnh ton qu nhiu ch tiu, song cn phi phn nh v nh gi
ng mt ti chnh ca d n.
- Khi trnh by v phng din kinh t - x hi cn lu
ng thi vi cc ch tiu ti chnh, nhng ngi thm nh d n rt quan tm ti cc
ch tiu kinh t - x hi ca d n. i vi c quan thm quyn Nh nc hay cc nh ch
ti chnh, mt d n ch c th c chp thun khi mang li hiu qu kinh t v li ch x
hi. Khi trnh by phng din kinh t - x hi ch m bo nhng yu cu t ra nh i
vi vic trnh by v phng din ti chnh nu trn. Ngoi ra cn lu v phng din
kinh t - x hi, nhiu vn khng th lng ha c mt cch y , cn kt hp tt
vic trnh by nh tnh vi nh lng.
- Khi trnh by v phng din t chc qun l cn lu
Ngi thm nh d n c bit quan tm ti phn t chc qun tr d n v y l mt
yu t ch yu quyt nh s thnh cng hay tht bi trong trin khai thc hin mt d n u
t. Cn phi:

23
 + Chng minh c vic t chc v qun tr d n s hu hiu, m bo cho d n
thnh cng.
+ Gii thiu c trnh , nng lc v kinh nghim qun tr kinh doanh ca ban qun
tr d n (nhn s v trnh , nng lc, kinh nghim qun tr d n ca tng ngi c th
a vo phn ph lc) ;
+ Nu r c ch iu hnh hot ng ca d n cng nh c ch kim tra, kim sot
ca mt k thut v ti chnh ca d n.
- Trnh by kt lun kin ngh:
+ Nu r nhng thun li v tr ngi cho vic thc hin d n ;
+ Khng nh u im v tnh kh thi ca d n ;
+ Cc kin ngh v chp nhn u t, v xin vay vn cn ngn gn, r rng.

2.3.2.5 Phn ph lc ca d n:
Trnh by cc chng minh chi tit cn thit v cc phng din nghin cu kh thi m
vic a chng vo phn thuyt minh chnh ca d n s lm cho phn thuyt minh chnh tr
nn phc tp, cng knh, do cn tch ra thnh phn ph nh

24
 CHNG 3
T CHC QUN TR THC HIN D N
3.1 Khi nim v mc tiu ca qun l d n u t

3.1.1 Khi nim qun l d n u t

Qun l ni chung l s tc ng c mc ch ca ch th qun l vo cc i tng
qun l iu khin i tng nhm t c cc mc tiu ra.
Qun l u t chnh l s tc ng lin tc, c t chc, c nh hng qu trnh u t
(bao gm cng tc chun b u t, thc hin u t v vn hnh kt qu u t cho n khi
thanh l ti sn do u t to ra) bng mt h thng ng b cc bin php nhm t c
hiu qu kinh t x hi cao trong nhng iu kin c th xc nh v trn c s vn dng
sng to nhng quy lut kinh t khch quan ni chung v quy lut vn ng c th ca u
t ni ring.
Qun l d n l vic p dng nhng hiu bit, k nng, cng c, k thut vo hot
ng d n nhm t c nhng yu cu v mong mun t d n. Qun l d n cn l qu
trnh lp k hoch tng th, iu phi thi gian, ngun lc v gim st qu trnh pht trin ca
d n t khi bt u n khi kt thc nhm m bo cho d n hon thnh ng thi hn,
trong phm vi ngn sch c duyt v t c cc yu cu nh v k thut v cht
lng sn phm dch v, bng nhng phng php v iu kin tt nht cho php.
Qun l d n bao gm 3 giai on ch yu:
- Lp k hoch: y l giai on xy dng mc tiu, xc nh nhng cng vic cn
c hon thnh, ngun lc cn thit thc hin d n v l qu trnh pht trin mt k
hoch hnh ng theo trnh t lgic m c th biu din c di dng s h thng.
- iu phi thc hin d n: y l qu trnh phn phi ngun lc bao gm tin vn,
lao ng, thit b v c bit quan trng l iu phi v qun l tin thi gian.
- Gim st: L qu trnh theo di kim tra tin trnh d n, phn tch tnh hnh hon
thnh, gii quyt nhng vn lin quan v thc hin bo co hin trng. Cng vi hot ng
gim st, cng tc nh gi d n gia k v cui k cng c thc hin nhm tng kt rt
kinh nghim, kin ngh cc giai on sau ca d n.
Cc giai on ca qu trnh qun l d n hnh thnh mt chu trnh nng ng t vic
lp k hoch n iu phi thc hin v gim st, sau phn hi cho vic ti lp k hoch
d n.

3.1.2 M hnh qun l thc hin d n u t

C nhiu m hnh t chc qun l d n. Ty thuc mc ch nghin cu m phn loi
cc m hnh t chc d n cho ph hp. Cn c vo iu kin nng lc ca c nhn, t chc
v cn c vo yu cu ca d n, c th chia hnh thc t chc qun l d n thnh 2 nhm
chnh l hnh thc thu t vn qun l d n (gm m hnh t chc theo hnh thc ch nhim
iu hnh d n v m hnh cha kha trao tay) v hnh thc ch u t trc tip thc hin

25
qun l d n. i vi hot ng u t trong doanh nghip, cn c vo c im hnh thnh,
vai tr v trch nhim ca ban qun l d n, cc m hnh t chc qun l d n c chia c
th hn thnh: m thnh t chc qun l d n theo chc nng, t chc chuyn trch d n v
t chc qun l d n dng ma trn.
Cc m hnh qun l d n u t
a. M hnh ch u t trc tip qun l thc hin d n: y l m hnh qun l d n
m ch u t hoc t thc hin d n (t sn xut, t xy dng, t t chc gim st v t
chu trch nhim trc php lut) hoc ch u t lp ra ban qun l d n qun l vic
thc hin cc cng vic d n theo s y quyn.
M hnh ny thng c p dng cho cc d n quy m nh, k thut n gin v gn
vi chuyn mn ca ch u t, ng thi ch u t c nng lc chuyn mn k nng v
kinh nghim qun l d n. qun l ch u t c lp v s dng b my c nng lc
chuyn mn ca mnh m khng cn lp ban qun l d n.

Hnh 1. M hnh ch u t trc tip qun l d n

b. M hnh ch nhim iu hnh d n: l m hnh t chc qun l trong ch u t
giao cho ban qun l d n chuyn ngnh hoc thu mt t chc t vn qun l c iu
kin, nng lc chuyn mn ph hp vi quy m, tnh cht ca d n lm ch nhim iu
hnh, qun l vic thc hin d n. Ch nhim iu hnh d n l mt php nhn c lp, c
nng lc, s l ngi qun l, iu hnh v chu trch nhim trc php lut v ton b qu
trnh thc hin ton b d n.

26
 Hnh 2. M hnh ch nhim iu hnh d n
c. M hnh cha kho trao tay: M hnh ny l hnh thc t chc trong nh qun l
khng ch l i din ton quyn ca ch u t - ch d n m cn l "ch" ca d n. Hnh
thc cha kho trao tay c p dng khi ch u t c php t chc u thu chn nh
thu thc hin tng thu ton b d n t kho st thit k, mua sm vt t, thit b, xy lp
cho n khi bn giao cng trnh a vo khai thc, s dng. Tng thu thc hin d n c th
giao thu li vic kho st, thit k hoc mt phn khi lng cng tc xy lp cho cc nh
thu ph.

Hnh 3. M hnh cha kha trao tay

27
 d. M hnh t thc hin d n: Ch u t c kh nng hot ng sn xut xy dng
ph hp vi yu cu ca d n th c p dng hnh thc t thc hin d n. Hnh thc t
thc hin d n ch p dng i vi cc d n s dng vn hp php ca chnh ch u t
(vn t c, vn vay, vn huy ng t cc ngun khc). Khi thc hin hnh thc t thc hin
d n (t sn xut, t xy dng), ch u t phi t chc gim st cht ch vic sn xut, xy
dng v chu trch nhim trc php lut v cht lng sn phm, cht lng cng trnh xy
dng.
e. M hnh qun l d n u t theo chc nng:
M hnh qun l ny c c im
- D n u t c t vo mt phng chc nng no trong c cu t chc ca
doanh nghip (tu thuc vo tnh cht ca d n)
- Cc thnh vin qun l d n c iu ng tm thi t cc phng chc nng khc
nhau n v h vn thuc quyn qun l ca phng chc nng nhng li m nhn phn vic
chuyn mn ca mnh trong qu trnh qun l iu hnh d n
M hnh qun l ny c u im sau:
- Linh hot trong vic s dng cn b. Phng chc nng c d n t vo ch qun l
hnh chnh v tm thi mt s mt i vi cc chuyn vin tham gia qun l d n u t. H
s tr v v tr c ca mnh ti cc phng chuyn mn khi kt thc d n.
- Mt ngi c th tham gia vo nhiu d n s dng ti a, hiu qu vn, kin thc
chuyn mn v kinh nghim ca cc chuyn vin.
M hnh ny c nhc im:
- V d n c t di s qun l ca mt phng chc nng nn phng ny thng
c xu hng quan tm nhiu hn n vic hon thnh nhim v chnh ca n m khng tp
trung nhiu n lc vo vic gii quyt tho ng cc vn ca d n. Tnh trng tng t
cng din ra i vi cc phng chc nng khc cng thc hin d n. Do d n khng
nhn c s u tin cn thit, khng ngun lc hot ng hoc b coi nh.

Hnh 4. M hnh qun l d n theo chc nng

28
 g. M hnh t chc chuyn trch qun l d n: y l m hnh qun l m cc thnh
vin ban qun l d n tch hon ton khi phng chc nng chuyn mn, chuyn thc hin
qun l iu hnh d n theo yu cu c giao
M hnh qun l ny c u im:
- y l hnh thc qun l d n ph hp vi yu cu ca khch hng nn c th phn
ng nhanh trc yu cu ca th trng.
- Nh qun l d n c y quyn lc hn i vi d n
- Cc thnh vin trong ban qun l d n chu s iu hnh trc tip ca ch nhim d
n, ch khng phi nhng ngi ng u cc b phn chc nng iu hnh.
- Do s tch khi cc phng chc nng nn ng thng tin c rt ngn, hiu qu
thng tin s cao hn.
Tuy nhin m hnh ny cng c nhng nhc im sau:
- Khi thc hin ng thi nhiu d n nhng a bn khc nhau v phi m bo
s lng cn b cn thit cho tng d n th c th dn n tnh trng lng ph nhn lc.
- Do yu cu phi hon thnh tt mc tiu v thi gian, chi ph ca d n nn cc ban
qun l d n c xu hng tuyn hoc thu cc chuyn gia gii trong tng lnh vc v nhu
cu d phng hn l do nhu cu thc cho hot ng qun l d n.

Hnh 5. M hnh t chc chuyn trch qun l d n

h. M hnh qun l d n theo ma trn: M hnh ny kt hp gia m hnh qun l d
n theo chc nng v m hnh qun l chuyn trch d n. T s kt hp ny hnh thnh hai
loi ma trn: ma trn mnh v ma trn yu
M hnh ny c u im:

29
 - M hnh ny giao quyn cho Ch nhim d n qun l, thc hin d n ng tin ,
trong phm vi kinh ph c duyt.
- Cc ti nng chuyn mn c phn phi hp l cho cc d n khc nhau.
- Khc phc c hn ch ca m hnh qun l theo chc nng. Khi kt thc d n cc
thnh vin ban qun l d n c th tr v tip tc cng vic c ti phng chc nng ca
mnh.
- To iu kin phn ng nhanh hn, linh hot hn trc yu cu ca khch hng v
nhng thay i ca th trng.
Nhc im ca m hnh ny l:
- Nu vic phn quyn quyt nh trong qun l d n khng r rng hoc tri ngc,
trng cho s nh hng n tin trnh thc hin d n.
- V l thuyt cc Ch nhim d n qun l cc quyt nh hnh chnh, nhng ngi
ng u b phn chc nng ra quyt nh k thut. Nhng trn thc t quyn hn v trch
nhim kh phc tp. Do , k nng thng lng l mt yu t rt quan trng m bo
thnh cng ca d n.
- M hnh ny vi phm nguyn tc tp trung dn ch trong qun l. V mt nhn vin
c hai th trng nn s gp kh khn khi phi quyt nh thc hin lnh no trong trng
hp hai lnh t hai nh qun l cp trn mu thun nhau.

Hnh 6. M hnh qun l d n theo ma trn

Nhng cn c la chn m hnh qun l d n u t

30
 la chn m hnh qun l d n cn da vo nhng nhn t c bn nh quy m d
n, thi gian thc hin, cng ngh s dng, bt nh v ri ro ca d n, a im thc
hin d n, ngun lc v chi ph cho d n, s lng d n thc hin trong cng thi k v
tm quan trng ca n. Ngoi ra cng cn phn tch cc tham s quan trng khc l phng
thc thng nht cc n lc, c cu quyn lc, mc nh hng v h thng thng tin.

3.1.3 Mc tiu ca qun l d n u t

a. Mc tiu chung ca qun l d n u t l p ng tt nht vic thc hin cc mc
tiu ca chin lc pht trin kinh t x hi trong tng thi k ca quc gia. Huy ng i a
s dng vi hiu qu cao nht cc ngun vn u t trong v ngoi nc, tn dng v khai
thc tt cc tim nng v ti nguyn thin nhin, t ai, lao ng v cc tim nng khc, bo
v mi trng sinh thi, chng mi hnh vi tham , lng ph trong s dng vn u t v khai
thc cc kt qu ca u t. m bo qu trnh thc hin u t, xy dng cng trnh theo
quy hoch kin trc v thit k k thut c duyt, m bo s bn vng v m quan, p
dng cng ngh xy dng tin tin, m bo cht lng v thi hn xy dng vi chi ph hp
l.
b. Trn gic tng c s, doanh nghip c vn u t, mc tiu ca qun l u t
suy cho cng l nhm t c hiu qu kinh t ti chnh cao nht vi chi ph vn u t thp
nht trong mt thi gian nht nh trn c s t c cc mc tiu qun l ca tng giai
on ca tng d n u t. Vi giai on chun b u t, mc tiu ch yu ca qun l l
m bo cht lng v mc chnh xc ca cc kt qu nghin cu, d ton, tnh ton. Vi
giai on thc hin u t, mc tiu ch yu ca qun l l m bo tin , cht lng vi
chi ph thp nht. Cn vi giai on vn hnh cc kt qu u t l nhanh chng thu hi
vn b ra v c li i vi cc cng cuc u t sn xut kinh doanh, hoc t c hiu
qu kinh t x hi cao nht vi chi ph thp nht i vi cc hot ng u t khc
Mc tiu c bn ca qun l d n ni chung l hon thnh cc cng vic d n theo
ng yu cu k thut v cht lng trong phm vi ngn sch v theo tin thi gian cho
php. V mt ton hc, ba mc tiu ny lin quan cht ch vi nhau v c th biu din theo
cng thc:
C = f(P,T,S)
Trong :
C: Chi ph
P: Mc hon thnh cng vic (kt qu)
T: Yu t thi gian
S: Phm vi d n
Phng trnh trn cho thy chi ph l mt hm ca cc yu t: mc hon thnh cng
vic, thi gian thc hin v phm vi d n. Ni chung, chi ph ca d n tng ln khi cht
lng hon thin cng vic tt hn, thi gian ko di thm v phm vi ca d n c m
rng.

31
 Ba yu t: thi gian, chi ph, v mc hon thin cng vic c quan h cht ch vi
nhau. Tm quan trng ca tng mc tiu c th khc nhau gia cc d n, gia cc thi k i
vi tng d n. Mun t c kt qu tt i vi mc tiu ny th thn phi hy sinh mt
hay hai mc tiu kia. Trong qu trnh qun l d n thng din ra hot ng nh i mc
tiu. nh i mc tiu d n l vic hy sinh mt mc tiu no thc hin tt hn mc
tiu kia trong iu kin thi gian v khng gian cho php, nhm thc hin tt nht tt c cc
mc tiu di hn ca qu trnh qun l d n. Nu cng vic d n din ra theo ng k
hoch th khng phi nh i mc tiu. Tuy nhin k hoch thc thi cng vic d n thng
c nhng thay i do nhiu nguyn nhn khch quan v ch quan khc nhau nn vic nh
i mc tiu l mt k nng quan trng ca nh qun l d n.

3.1.4 Lnh vc qun l d n

Theo i tng qun l, qun l d n bao gm 9 lnh vc chnh cn c xem xt,
nghin cu (theo vin nghin cu Qun tr D n Quc t - PMI) l:
Cc ni dung ca 9 lnh vc qun l d n.
Lp k hoch tng quan Qun l phm vi Qun l thi gian
- Lp k hoch - Xc nh phm vi d n - Xc nh cng vic
- Thc hin k hoch - Lp k hoch phm vi - D tnh thi gian
- Qun l nhng thay i - Qun l thay i phm vi - Qun l tin

Qun l chi ph Qun l cht lng Qun l nhn lc

- Lp k hoch ngun lc - Lp k hoch cht lng - Lp k hoch nhn lc,
- Tnh ton chi ph - m bo cht lng tin lng.
- Lp d ton - Qun l cht lng - Tuyn dng, o to
- Qun l chi ph - Pht trin nhm

Qun l thng tin Qun l hot ng cung Qun l ri ro d n

- Lp k hoch qun l ng, mua bn - Xc nh ri ro
thng tin - K hoch cung ng - nh gi mc ri ro
- Xy dng knh v phn - La chn nh cung cp, - Xy dng chng trnh
phi thng tin t chc u thu qun l ri ro u t
- Bo co tin - Qun l hp ng, tin
cung ng

1. Lp k hoch tng quan: l qu trnh t chc d n theo mt trnh t logic, l vic

chi tit ha cc mc tiu ca d n thnh cc cng vic c th v hoch nh mt chng
trnh thc hin nhng cng vic nhm m bo cc lnh vc qun l khc nhau ca d n
c kt hp mt cch chnh xc v y .

32
 2. Qun l phm vi d n: l vic xc nh, gim st vic thc hin mc ch, mc tiu
ca d n, xc nh cng vic no thuc v d n cn c thc hin, cng vic no nm
ngoi phm vi ca d n.
3. Qun l thi gian l vic lp k hoch, phn phi v gim st tin thi gian nhm
m bo thi hn hon thnh d n. N ch r mi cng vic phi ko di bao lu, khi no bt
u, khi no kt thc v ton b d n bao gi s hon thnh.
4. Qun l chi ph d n l qu trnh d ton kinh ph, gim st thc hin chi ph theo
tin cho tng cng vic v ton b d n, l vic t chc, phn tch s liu v bo co
nhng thng tin v chi ph.
5. Qun l cht lng d n l qu trnh trin khai gim st nhng tiu chun cht
lng cho vic thc hin d n, m bo cht lng sn phm d n phi p ng mong
mun ca ch u t.
6. Qun l nhn lc l vic hng dn, phi hp nhng n lc ca mi thnh vin tham
gia d n vo vic hon thnh mc tiu ca d n. N cho thy vic s dng lc lng lao
ng ca d n hiu qu n mc no.
7. Qun l thng tin l qu trnh m bo cc dng thng tin thng sut mt cch
nhanh nht v chnh xc gia cc thnh vin d n v vi cc cp qun l khc nhau.
8. Qun l ri ro l vic nhn din cc nhn t ri ro ca d n, lng ha mc ri
ro v c k hoch i ph cng nh qun l tng loi ri ro.
9. Qun l hp ng v hot ng mua bn ca d n l qu trnh la chn nh cung
cp hng ha v dch v, thng lng, qun l cc hp ng v iu hnh vic mua bn
nguyn vt liu, trang thit b, dch v cn thit cho d n.

3.1.5 Cn b qun l d n u t
Chc nng ca cn b qun l d n u t
Cn b qun l d n gi mt vai tr rt quan trng trong c cu t chc d n. Nhng
chc nng c bn cn c ca cn b qun l d n l:
- Lp k hoch d n: Mc ch ca lp k hoch l m bo thc hin mc tiu ca d
n v ch ra phng php t cc mc tiu mt cch nhanh nht. Cn b qun l d n
phi quyt nh ci g cn lm, mc tiu v cng c thc hin trong phm vi gii
hn v ngun lc.
- T chc thc hin d n: Cn b qun l d n c nhim v quyt nh cng vic
c thc hin nh th no. H c trch nhim la chn, o to cc thnh vin ca nhm d
n, bo co kt qu v tin trnh thc hin d n ca nhm cho cp trn, thng tin cho c
nhm cng bit v c k hoch cho giai on sau nhm huy ng v sp xp hp l cc
ngun lc, vt t, thit b v tin vn. T chc thc hin d n nhm phi hp hiu qu gia
cc bn tham gia, phn nh r vai tr v trch nhim cho nhng ngi tham gia d n.
- Ch o hng dn: Sau khi nhn nhim v qun l, cn b qun l d n ch o v
hng dn, u quyn, khuyn khch ng vin, phi hp mi thnh vin trong nhm thc
hin tt d n, phi hp cc lc lng nhm m bo thc hin thnh cng d n.

33
 - Kim tra gim st: Cn b qun l d n c chc nng kim tra gim st sn phm d
n, cht lng, k thut, ngn sch v tin thi gian. Kim tra gim st l mt qu trnh 3
bc bao gm: o lng, nh gi v sa cha. Cn xy dng cc tiu chun thc hin, cc
mc thi gian v da vo so snh nh gi tnh hnh thc hin d n, ng thi phi
xy dng mt h thng thng tin hu hiu thu thp v s l s liu .
- Chc nng thch ng: Trong hot ng, cn b qun l d n thng xuyn phi i
u vi nhng thay i, t dn n nhng k hoch, cc hnh ng, chun mc thc hin
cng thay i theo v do vy cn linh hot thch ng vi mi trng.
K nng ca cn b qun l d n u t
- K nng lnh o: y l k nng c bn ca cn b qun l d n ch o, nh
hng, khuyn khch v phi hp cc thnh vin cng thc hin d n. K nng ny i hi
cc cn b qun l d n c nhng phm cht cn thit, c quyn lc nht nh t mc
tiu d n.
- Giao tip v thng tin trong qun l d n: Cn b qun l d n c trch nhim phi
hp, thng nht cc hnh ng gia cc b phn chc nng v nhng c quan lin quan
thc hin cng vic d n nn rt cn thit phi thng tho k nng giao tip. Cn b qun l
d n cn gii k nng thng tin, k nng trao i tin tc gia cc thnh vin d n v nhng
ngi lin quan trong qu trnh trin khai d n.
- K nng thng lng v gii quyt kh khn vng mc: phi hp mi c gng
nhm thc hin thnh cng d n buc cc cn b qun l d n phi c k nng
thng lng gii vi cp trn v cc phng chc nng ginh c s quan tm ca cp
trn v ginh ngun lc cn thit cho hot ng d n.
- K nng tip th v quan h vi khch hng: Mt trong nhng nhim v quan trng
ca cn b qun l d n l tr gip trong hot ng Marketing. Lm tt cng tc tip th s
gip cho vic duy tr c khch hng hin ti, tng thm khch hng tim nng.
- K nng ra quyt nh: La chn phng n v cch thc thc hin cc cng vic d
n l nhng quyt nh rt quan trng, c bit trong nhng iu kin thiu thng tin v c
nhiu thay i. ra c quyt nh ng n v kp thi cn n nhiu k nng tng hp
ca cn b qun l d n.
Cn b qun l d n l tng phi l ngi c cc t cht cn thit lin quan n
k nng qun tr, trnh chuyn mn k thut v tnh cch c nhn. Cn b qun l d n c
nhng c im khc nhau c bn so vi cn b qun l chc nng.
Nhng im khc nhau c bn gia nh qun l d n v nh qun l chc nng:
Nh qun l chc nng Nh qun l d n
L mt chuyn gia gii trong lnh vc L ngi c kin thc tng hp, hiu bit
chuyn mn h qun l nhiu lnh vc chuyn mn, c kinh nghim
phong ph
To k nng phn tch (cch tip cn phn Mnh v k nng tng hp (s dng cch tip
tch) cn h thng)

34
Nh mt c cng, mt ngi gim st k L mt nh t chc, phi hp mi ngi, mi
thut v lnh vc chuyn su b phn cng thc hin d n
Chu trch nhim la chn cng ngh Chu trch nhim i vi cng tc t chc,
tuyn dng cn b, lp k hoch, hng dn v
qun l d n.

3.2 Nhim v v c ch qun l d n u t

3.2.1 Nhim v ca cng tc qun l d n u t

Nhim v qun l v pha Nh nc:
- Xy dng cc chin lc pht trin, k hoch nh hng; cung cp thng tin, d bo
hng dn u t. Xy dng k hoch nh hng cho cc a phng v vng lnh th
lm c s hng dn u t cho cc nh u t.
- Xy dng lut php: quy ch v cc chnh sch qun l u t nh lut xy dng, lut
thu, lut u t, lut bo v mi trng, lut t ai, lut u thu...
- To mi trng kinh t thun li v quy nh khun kh php l cho hot ng u t
thng qua cc k hoch nh hng, d bo thng tin, lut php v chnh sch u t.
- iu ho thu nhp gia ch u t, ch thu xy dng, ngi lao ng v cc
lc lng dch v, t vn, thit k... phc v u t. C chnh sch i ng tho ng i vi
ngi lao ng trong lnh vc thc hin u t. T chc cc doanh nghip Nh nc tham
gia iu tit th trng v thc hin u t vo lnh vc ch c Nh nc mi m nhim.
Xy dng chnh sch cn b lnh vc u t, quy nh chc danh v tiu chun cn b; quy
hoch o to bi dng cn b v x l vn cn b thuc thm quyn Nh nc.
- Thc hin s kim sot ca Nh nc i vi ton b hot ng u t, chng cc
hin tng tiu cc trong u t.
- m bo p ng i hi pht trin ca t nc theo ng li m cc i hi ng
vch ra, chuyn bin nn kinh t Vit Nam sang nn kinh t th trng theo nh hng x
hi ch ngha mt cch hp l.
- Vn dng kinh nghim ca cc nc vo hon cnh Vit Nam xy dng lut l, th
ch v phng thc qun l u t ph hp vi yu cu ca qun l nn kinh t ni chung v
m rng quan h vi cc nc khc trong lnh vc u t.
- ra cc gii php qun l s dng vn cp pht cho u t t ngn sch, t khu
xc nh ch trng u t, phn phi vn, quy hoch, thit k v thi cng xy lp cng trnh.
Qun l vic s dng cc ngun vn khc c cc bin php thch hp nhm m bo s
cn i tng th ton b nn kinh t.
- ra cc bin php nhm m bo cht lng cc cng trnh xy dng,
m bo quyn li ca ngi tiu dng v an ton cho x hi.
- Qun l ng b hot ng u t t khi b vn n khi thanh l cc ti sn do u t
to ra.

35
 - C ch trng ng n trong hp tc u t vi nc ngoi, chun b ngun lc v
ti chnh, vt cht, lao ng cho hp tc u t vi nc ngoi.
Nhim v qun l ca cc n v c s
- T chc thc hin tng cng cuc u t c th ca dn v theo d n c duyt
thng qua cc hp ng k kt vi cc n v c lin quan theo php lut hin hnh.
- Qun l s dng ngun vn u t t khi lp d n, thc hin u t v vn hnh cc
kt qu u t theo yu cu ra trong d n c duyt.
- Qun l cht lng, tin v chi ph ca hot ng u t tng giai on khc
nhau, tng hot ng khc nhau ca d n v ton b d n.
Qun l u t v pha Nh nc v v pha cc c s sn xut kinh doanh dch v cn
c phn bit cho r nhm trnh tnh trng Nh nc va l trng ti va l va l ngi
thc hin
S khc nhau cn bn gia qun l u t v pha Nh nc v v pha cc c
s sn xut kinh doanh dch v
- V th ch qun l: Nh nc l ch th qun l chung nht hot ng u t ca t
nc, cn cc c s sn xut kinh doanh l ch th qun l hot ng u t n v mnh.
- V phm vi v quy m: qun l Nh nc tm v m bao qut chung, qun l ca
doanh nghip ch b hp phm vi tng doanh nghip ring l.
- V mc tiu: qun l ca Nh nc cc hot ng u t nhm mc tiu ch yu l
bo v quyn li ca quc gia, bo v nhng li ch chung nht cho mi thnh vin trong
cng ng, c bit l cc li ch di hn. Cc c s sn xut kinh doanh dch v xut pht
ch yu t li ch trc tip ca mnh trong khun kh php lut do Nh nc quy nh.
- V phng hng v ni dung pht trin u t: Nh nc ch ra cc chin lc v
k hoch nh hng, a ra cc d bo v thng tin v tnh hnh th trng, nhu cu u t,
iu tit li ch cho ton x hi.
Trn gic qun l ca doanh nghip, c s: cc doanh nghip, c s phi nghin cu
pht hin cc c hi u t ca mnh, lp cc d n cho cc cng cuc u t c th, t chu
trch nhim v hiu qu kinh t ti chnh ca cng cuc u t, c hng cc li ch xng
ng v chu s iu tit li ch ca Nh nc.
i vi cc cng cuc u t t vn ngn sch th vai tr qun l ca Nh nc c th
v trc tip hn, tuy nhin cng khng c qu chi tit v khng th qun l chi tit c v
vi phm quyn t ch c s.
Qun l Nh nc to ra mi trng u t thun li cho cc nh u t thng qua cc
chin lc, k hoch nh hng, lut php, quy ch thng tin v iu ho li ch x hi. Cn
cc ch u t l c s c hot ng trong mi trng v cc khun kh php lut do Nh
nc to ra.
- V phng php qun l: qun l Nh nc ng vai tr hng dn, h tr, gim st
kim tra, cc c s l ngi b qun l v b kim tra. Nh nc qun l va bng quyn lc
thng qua php lut v quy nh hnh chnh c tnh bt buc, va bng cc bin php kinh t

36
thng qua cc chnh sch u t. Doanh nghip qun l bng phng php kinh t v ngh
thut tin hnh u t l nhng n v t ch, c t cch php nhn, bnh ng trc php
lut, chu s kim tra ca c quan Nh nc.
- V ti chnh c quan qun l Nh nc v u t hot ng bng ngun vn cp pht
t ngn sch, cn doanh nghip hot ng theo nguyn tc t ch ti chnh bng vn t c,
tn dng hoc vn cp pht i vi cc cng cuc u t do ngn sch cp pht.

3.2.2 C ch qun l d n u t
C ch qun l u t l sn phm ch quan ca ch th qun l u t trn c s nhn
thc vn dng cc quy lut khch quan, ch yu l cc quy lut kinh t, ph hp vi cc c
im v iu kin c th qun l (ch u t) iu khin hot ng u t. C ch qun l
u th th hin cc hnh thc t chc qun l v phng php qun l. Cc b phn cu
thnh ch yu ca c ch qun l u t l h thng t chc b my qun l v qu trnh iu
hnh qun l, h thng k hoch u t, h thng qun l ti sn ca u t, h thng cc
chnh sch v n by kinh t trong u t, h thng php lut c lin quan n u t; cc
quy ch, th l qun l kinh t khc trong u t.

3.3 Nguyn tc v phng php qun l d n u t

3.3.1 Nguyn tc qun l d n u t

- Nh nc thng nht qun l u t xy dng i vi tt c cc thnh phn kinh t v
mc tiu, chin lc pht trin kinh t x hi, quy hoch v k hoch pht trin ngnh, lnh
th, quy hoch v k hoch xy dng th v nng thn; quy chun v tiu chun xy dng,
la chn cng ngh, s dng t ai ti nguyn, bo v mi trng sinh thi, thit k k
thut, kin trc, xy lp, bo him, bo hnh cng trnh v cc kha cnh x hi khc ca d
n. Ring cc d n s dng vn ngn sch th Nh nc cn qun l v cc mt thng mi,
ti chnh v hiu qu kinh t ca d n.
- m bo thc hin ng trnh t u t xy dng theo 3 giai on l chun b u t,
thc hin u t v kt thc xy dng a d n vo khai thc s dng.
- Phn nh r chc nng qun l Nh nc tm v m vi chc nng qun l tm
vi m ca c s, chc nng qun l Nh nc v chc nng qun l sn xut kinh doanh.
Quy nh r trch nhim ca cc c quan qun l Nh nc, ch u t, cc t chc t vn,
cc doanh nghip c lin quan trong qu trnh thc hin u t.

3.3.2 Cc phng php qun l d n u t

1. Phng php gio dc: Ni dung ca cc bin php gio dc bao gm gio dc v
thi lao ng, thc k lut, tinh thn trch nhim, khuyn khch pht huy sng kin, thc
hin cc bin php kch thch s say m hng hi lao ng, gio dc v tm l tnh cm lao
ng, v gi gn uy tn i vi ngi tiu dng. Cc vn ny c bit quan trng trong lnh
vc u t do nhng c im ca hot ng u t (lao ng vt v, di ng lun i hi
tnh t gic trong lao ng cao m bo cht lng cng trnh trnh tnh trng ph i lm
li gy tht thot, lng ph,...)

37
 2. Phng php hnh chnh: L phng php c s dng trong qun l c lnh vc
x hi v kinh t ca mi nc. y l cch thc tc ng trc tip ca ch th qun l n
i tng qun l bng nhng vn bn, ch th, nhng quy nh v t chc. u im ca
phng php ny l gp phn gii quyt trc tip v nhanh chng nhng vn c th,
nhng cng d dn n tnh trng quan liu my mc, b my hnh chnh cng knh v c
on. Phng php hnh chnh trong qun l c th hin hai mt: Mt tnh th hin
nhng tc ng c tnh n nh v mt t chc thng qua vic th ch ho t chc (gm c
cu t chc v chc nng qun l) v tiu chun ho t chc (nh mc v tiu chun t
chc). Mt ng ca phng php l s tc ng thng qua qu trnh iu khin tc thi khi
xut hin v cc vn cn gii quyt trong qu trnh qun l.
3. Phng php kinh t: L s tc ng ca ch th qun l vo i tng qun l
bng cc chnh sch v n by kinh t nh tin lng, tin thng, tin pht, gi
c, li nhun, tn dng, thu,... Khc vi phng php hnh chnh da vo mnh lnh,
phng php kinh t thng qua cc chnh sch v n by kinh t hng dn, kch thch,
ng vin v iu chnh cc hnh vi ca nhng i tng tham gia qu trnh thc hin u t
theo mc tiu nht nh ca nn kinh t x hi. Nh vy, phng php kinh t trong qun l
u t ch yu da vo li ch kinh t ca i tng tham gia vo qu trnh u t vi s kt
hp hi ho li ch ca Nh nc, x hi vi li ch ca tp th v c nhn ngi lao ng
trong lnh vc u t.
4. Vn dng tng hp cc phng php qun l trn y trong qun l hot ng u
t. p dng phng php ny cho php nng cao hiu qu ca qun l trong hot ng u t
5. p dng phng php ton hc: qun l hot ng u t c hiu qu, bn
cnh cc bin php nh tnh cn p dng cc bin php nh lng, c bit l phng php
ton kinh t. Phng php ton kinh t c p dng trong hot ng qun l u t bao gm
phng php ton thng k; M hnh ton kinh t.

3.3.3 Mt s cng c qun l d n u t

- H thng lut c lin quan n hot ng u t nh lut u t, lut cng ty, lut
xy dng, lut t ai, lut bo v mi trng, lut lao ng, lut bo him, lut thu, lut
ph sn v mt lot cc vn bn di lut km theo v qun l hot ng u t nh cc quy
ch qun l ti chnh, vt t, thit b, lao ng, tin lng, s dng t ai v ti nguyn
thin nhin khc,...
- Cc chnh sch v n by kinh t nh chnh sch, gi c, tin lng, xut khu,
thu, ti chnh tn dng, t gi hi oi, thng pht kinh t, chnh sch khuyn khch
u t, nhng quy nh v ch hch ton k ton, phn phi thu nhp...
- Cc nh mc v tiu chun quan trng c lin quan n li ch ca ton x hi.
- Quy hoch tng th v chi tit ca ngnh v a phng v u t v xy dng.
- Cc k hoch nh hng v k hoch trc tip v u t.
- Danh mc cc d n u t.

38
 - Cc hp ng k kt vi cc c nhn v n v hon thnh cc cng vic ca qu
trnh thc hin d n.
- Ti liu phn tch nh gi kt qu v hiu qu ca hot ng u t.
- Cc thng tin v tnh hnh cung cu, kinh nghim qun l, gi c, lut php ca
Nh nc v cc vn c lin quan n u t.

3.3.4 Phng tin qun l d n u t

qun l hot ng u t, ngoi vic phi s dng cc cng c trn y phi c
cc phng tin qun l. Trong iu kin tin b khoa hc k thut hin nay, cc nh qun
l u t s dng rng ri h thng lu tr v x l thng tin hin i (c phn cng v
phn mm), h thng bu chnh vin thng, thng tin lin lc, cc phng tin i li trong
qu trnh iu hnh v kim tra hot ng ca tng d n u t.

39
 CHNG 3A
QUN L THI GIAN V TIN D N U T
3A.1 Khi nim v mc ch ca qun l thi gian v tin d n u t
Qun l thi gian v tin d n l qu trnh qun l bao gm vic thit lp mng
cng vic, xc nh thi gian thc hin tng cng vic cng nh ton b d n v qun l tin
trnh thc hin cc cng vic d n trn c s cc ngun lc cho php v nhng yu cu v
cht lng nh.
Mc ch ca qun l thi gian l lm sao d n hon thnh ng thi hn trong
phm vi ngn sch v ngun lc cho php, p ng nhng yu cu nh v cht lng
Qun l thi gian l c s gim st chi ph cng nh cc ngun lc khc cn cho
cng vic d n. Trong mi trng d n, chc nng qun l thi gian v tin quan trng
hn trong mi trng hot ng kinh doanh thng thng v nhu cu kt hp phc tp v
thng xuyn lin tc gia cc cng vic, c bit trong trng hp d n phi p ng mt
thi hn c th ca khch hng.

3A.2 Mng cng vic

3A.2.1 Khi nim v tc dng

Mng cng vic l k thut by k hoch tin , m t di dng s mi quan h
lin tc gia cc cng vic c xc nh c v thi gian v th t trc sau. Mng cng
vic l s ni kt cc cng vic v cc s kin.
Tc dng:
- Phn nh mi quan h tng tc gia cc nhim v, cc cng vic ca d n.
- Xc nh ngy bt u, ngy kt thc, thi hn hon thnh d n.
- L c s tnh ton thi gian d tr ca cc s kin, cc cng vic.
- N cho php xc nh nhng cng vic no phi c thc hin kt hp nhm tit
kim thi gian v ngun lc, cng vic no c th thc hin ng thi nhm t c mc
tiu v ngy hon thnh d n.
- L c s lp k hoch kim sot, theo di k hoch tin v iu hnh d n.
xy dng mng cng vic cn xc nh mi quan h ph thuc ln nhau gia cc
cng vic d n. C mt s loi quan h ph thuc ch yu gia cc cng vic d n nh sau:
+ Ph thuc bt buc l mi quan h ph thuc bn cht, tt yu (ch yu l tt yu k
thut) gia cc cng vic d n, y c bao hm c gii hn v ngun lc vt cht.
+ Ph thuc ty l mi quan h ph thuc c xc nh bi nhm qun l d n.
Mi quan h ny c xc nh da trn c s hiu bit thc tin v cc lnh vc kinh t - x
hi - k thut lin quan n d n v trn c s nh gi ng nhng yu t ri ro v c gii
php iu chnh mi quan h cho ph hp.

40
 + Ph thuc hng ngoi l mi quan h ph thuc gia cc cng vic d n vi cc
cng vic khng thuc d n, l s ph thuc ca cc cng vic d n vi cc yu t bn
ngoi.

3A.2.2 S mng cng vic

Vic qun l d n thng c xem l yu t mu cht trong s thnh cng ca mt
d n. Ngha l thnh cng sau ny ca mt d n c xc nh ngay t khi lp k hoch,
khi nhm qun l d n c hnh thnh. Nhm ny phi theo di tt c cc chi tit ca d
n, c bit cc kha cnh thit k, lp tin v kim tra.
H phi tm kim v phn tch cc thng tin :
- Xc nh c tt c cc cng vic trong d n, s ph thuc ln nhau v cui
cng xc nh c trnh t thc hin cc cng vic.
- c lng thi gian thc hin ca mi cng vic, tng thi gian thc hin d n
v thi im mi cng vic phi kt thc m bo ng thi gian kt thc d n.
- Xc nh cc cng vic cng nht v mt thi gian hon thnh d n ng
hn, thi gian thc hin ti a ca mi cng vic m khng lm tr d n.
- c lng chi ph v ln k hoch thc hin sao cho ti thiu ho chi ph tng
cng.
- Hoch nh v phn phi ti nguyn sao cho mc tiu d n t c mt cch
hiu qu nht.
- Ch o qu trnh thc hin, phn ng nhanh vi nhng lch lc so vi kt qu v
hiu chnh k hoch khi cn thit.
- D bo cc s c v tm bin php trnh n.
- Lp cc bo co v tin trnh, th hin cc thng tin lin quan n d n mt cch d
hiu nht.
Phng php phn tch s mng c th s dng cho hu ht cc loi d n, nhng
hiu qu hn c l cho cc d n ln (lin quan n vn u t ln ng tp hp v x l
d liu) v phc tp (d sai lm trong qu trnh tin hnh). Cc d n nh vy thng
mang tnh c nht nn khng c nhng kinh nghim trong qu kh c th p dng trc
tip c. Nhng d n tiu biu bao gm d n xy dng, t chc cc s kin ln, tung ra
sn phm mi...

3A.2.3 Phng php biu din mng cng vic

C hai phng php chnh biu din mng cng vic. l phng php "t cng
vic trn mi tn" (AOA - Activities on Arrow) v phng php "t cng vic trong cc nt
(AON - Activities on Note). C hai phng php ny u chung nguyn tc l: Trc khi mt
cng vic c th bt u th tt c cc cng vic trc n phi c hon thnh v cc mi
tn c v theo chiu t tri sang phi, phn nh quan h lgic trc sau gia cc cng vic
nhng di mi tn li khng c ngha.
Phng php AOA (t cng vic trn mi tn): da trn mt s khi nim sau:

41
 - Cng vic (hnh ng - activities) l mt nhim v hoc nhm nhim v c th cn
thc hin ca d n. N i hi thi gian, ngun lc v chi ph hon thnh.
- S kin l im chuyn tip nh du mt hay mt nhm cng vic hon thnh v
khi u ca mt hay mt nhm cng vic k tip.
- ng l s kt ni lin tc cc cng vic tnh t s kin u n s kin cui.
V nguyn tc, xy dng mng cng vic theo phng php AOA, mi cng vic
c biu din bng mt mi tn c hng ni hai s kin. m bo tnh lgic ca AOA,
cn phi xc nh c trnh t thc hin v mi quan h gia cc cng vic. Nh vy, theo
phng php AOA, mng cng vic l s kt ni lin tc ca cc s kin v cng vic.
V d 1. Xy dng mng cng vic theo phng php AOA
C nhng cng vic nh sau
Cng vic K hiu Thi gian thc hin (ngy) Cng vic trc
La chn a im nh xng A 1 -
K hp ng xy dng B 1 -
Xy dng nh xng C 60 B
Nghim thu nh xng D 2 A, C
Gim st vic thc hin hp ng E 60 B
Xy dng mng cng vic theo AOA

A
D

B E

Phng php AON (t cng vic trong cc nt): cn m bo nguyn tc:

- Cc cng vic c trnh by trn mt nt (hnh ch nht). Nhng thng tin trong
hnh ch nht gm tn cng vic, ngy bt u, ngy kt thc v di thi gian thc hin
cng vic.
- Cc mi tn ch thun ty xc nh th t trc sau ca cc cng vic.
- Tt c cc im tr im cui u c t nht mt im ng sau. Tt c cc im tr
im u u c t nht mt im ng trc.
- Trong mng ch c mt im u tin v mt im cui cng.
Nh vy, theo phng php AON, mng cng vic l s kt ni lin tc ca cc cng
vic. Trong qu trnh xy dng mng cng vic theo phng php AOA cn ch mt s

42
quan h c bn nh quan h "bt u vi bt u", quan h "hon thnh vi hon thnh",
quan h "bt u vi hon thnh" v quan h "kt thc vi bt u"
V d 2. Xy dng mng cng vic theo phng php AON

Thi gian bt
K hiu Thi gian thc hin (thng)
Hot ng u
San lp mt bng A 1 Ngay t u
Hp ng cung ng my mc thit b B 1 Ngay t u
Xy dng nh xng C 6 Sau A
Ch my mc thit b v D 6 Sau B
Lp t my mc thit b E 4 Sau C, D
in, nc F 2 Sau C
Chy th v nghim thu G 1 Sau E, F
Xy dng mng cng vic theo AON

F:
Start: .
A: C: Finish:
Start: . Start: . . G:
Finish:. Finish:. Start: .
Finish:.
Bt E
u Start: .
B: D: Finish:.
Start: . Start: .
Finish:. Finish:.

Tuy nhin, khi biu din cng vic theo phng php AOA v AON cn quan tm n
nhng mi quan h cng vic sau:
Quan h bt u vi bt u

A Cng vic B ch c th bt u
khi cng vic A bt u
B c t nht l 5 ngy
5 ngy

Quan h hon thnh vi hon thnh

43
 A 6 ngy Chm nht l 6 ngy sau khi
cng vic A hon thnh th
cng vic B cng phi hon
B thnh

Quan h bt u vi hon thnh

A
Cng vic B ch c th bt u
3 ngy
khi cng vic A hon thnh
c t nht l 3 ngy
B

Quan h kt thc vi bt u

A Thi gian phi hon thnh 2

cng vic A v B l 10 ngy,
B tnh t khi cng vic A bt u
cho n khi cng vic B hon
10 ngy
thnh

3A.3 K thut PERT v CPM

Mt trong nhng k thut c bn qun l tin d n l K thut Tng quan nh
gi D n (PERT Program Evaluation and Review Technique) v Phng php ng
gng (CPM Critical Path Method).
C 6 bc ph bin trong k thut PERT v CPM
(1) Xc nh d n v cc cng vic quan trng ca d n
(2) Thit lp mi quan h gia cc cng vic. Xc nh cng vic no thc hin
trc, cng vic no phi theo sau.
(3) V s lin kt cc hot ng ny vi nhau.
(4) Phn b thi gian v chi ph cho mi hot ng.
(5) Tnh thi gian di nht qua s ; y c gi l ng gng.
(6) S dng s lp k hoch, ln lch thc hin, gim st v kim sot d n.

3A.3.1 Xy dng s PERT/CPM

PERT l mt mng cng vic, bao gm cc s kin v cng vic. Theo phng
php AOA, mi cng vic c biu din bng mt on thng ni 2 nh (s kin) v c
mi tn ch hng. Cc s kin c biu din bng cc vng trn (nt) v c nh s
lin tc theo chiu t tri sang phi v trn xung di, do , u mi tn c s ln hn

44
ui mi tn. Mt s PERT ch c mt im u (s kin u) v mt im cui (s kin
cui).
Hai cng vic ni tip nhau: Cng vic b ch a (5 ngy) b (3 ngy)
c th bt u khi a hon thnh. 1 2

Hai cng vic hi t: Hai cng vic a v b c a (5 ngy)

th bt u khng cng thi im nhng cng 1
hon thnh ti mt thi im (s kin 3). b (3 ngy) 3

Hai cng vic thc hin ng thi: cng vic a a (5 ngy)

v b u bt u thc hin cng 1 thi im (t
s kin 2). 2

b (3 ngy)

Cng vic (bin) gi: Bin gi l mt bin th

a (5 ngy) 2
hin mt cng vic khng c thc, khng i c (2 ngy)
hi thi gian v chi ph thc hin nhng n X
1 4
c tc dng ch r mi quan h gia cc cng
vic v s kin trong s PERT. V d, bin b (3 ngy) d (6 ngy)
X trong m hnh bn cho bit cng vic d ch 3
c thc hin khi c hai cng vic a v b
hon thnh.
D tnh thi gian cho cc cng vic: C hai phng php chnh d tnh thi
gian thc hin cc cng vic: phng php tt nh v phng php ngu nhin. Phng
php tt nh b qua yu t bt nh trong khi phng php ngu nhin tnh n s tc
ng ca cc nhn t ngu nhin khi d tnh thi hn thc hin cc cng vic.
Phng php ngu nhin
D n hon thnh vo mt ngy no l mt yu t bt nh v n chu tc ng ca
nhiu yu t ngu nhin. Mc d khng th bit chc chn ngy c th no l ngy hon
thnh d n nhng cc nh qun l d n c th d tnh c ngy sm nht v ngy
mun nht tng cng vic d n phi hon thnh. Trn c s ny, s dng cc phng php
ton hc c th xc nh tng i chnh xc ngy d n s hon thnh.
Gi s thi gian hon thnh tng cng vic nh sau:
- Thi gian d tnh lc quan (a) l thi gian hon tt cng vic trong iu kin thun
li.
- Thi gian d tnh bi quan (b) l thi gian hon tt cng vic trong iu kin khng
thun li.
- Thi gian ph bin (m) l thi gian c lng gn vi thi gian thc t cn hon
tt cng vic.

45
 Gi nh thi gian hon thnh tng cng vic d n tun theo quy lut phn phi th
gi tr trung bnh (thi gian trung bnh thc hin cng vic) c tnh nh sau:
a 4m b
Te
6
Gi s thi gian hon thnh cc cng vic ca d n bin ng tun theo quy lut
chun v gi tr trung bnh trong phn phi chun (tng ng vi thi gian trung bnh
y) l thi gian hot ng k vng theo ng gng th i lng Z trong phn phi
chun c tnh nh sau:
SD
Z

Trong :
S: thi gian d kin hon thnh ton b d n
D: di thi gian hon thnh cc cng vic gng
: lch chun ca thi gian hon thnh cc cng vic gng (bng cn bc
hai ca phng sai T T2 )
n
Khi D Tei
i

Trong : i l cng vic gng

Nh vy khi phng sai cng ln th tnh khng chc chn v thi gian hon thnh
cng vic tng.
Gi s cc cng vic c lp nhau th thi gian hon thnh d n l tng thi gian k
vng ca cc cng vic trn tuyn gng v phng sai hon thnh d n cng l tng
phng sai ca cc cng vic trn tuyn gng .
n
2 (T ) i2
i

Trong ;
2(T): Phng sai hon thnh d n
i: cc cng vic gng
2
ba
i2 : phng sai ca cc cng vic gng v c tnh: i2
6
Phng php tt nh:
Trong trng hp s liu v thi gian thc hin cc cng vic lp li tng t nhau
nhiu d n, ngi ta b qua vic tnh ton chnh lch. Khi thi gian c tnh hon
thnh tng cng vic l gi tr trung bnh ca tp hp s liu. Phng php c tnh thi
gian nh vy gi l phng php tt nh.

46
 Trong thc t c phng php tt nh v ngu nhin u khng c sn s liu v
thi gian hon thnh v cc cng vic. Trong trng hp c th s dng mt trong cc k
thut sau:
(1) Phng php m un. Theo phng php ny cc hot ng c chia nh
thnh cc thao tc. Tng thi gian thc hin cc thao tc phn nh gi tr gn ng ca thi
gian cn thit thc hin cng vic. Thi gian thc hin thao tc c xy dng da vo
kinh nghim thc hin n trc .
( 2) K thut nh du cng vic. Khi thc hin mt hay nhiu d n s c rt
nhiu cng vic chun c lp li. Trn c s thng k nhng s liu c th tnh c
thi gian trung bnh thc hin cng vic chun, v do , tnh c thi gian hon thnh cc
cng vic d n.
(3) K thut tham s. Trn c s xc nh bin c lp, tm mi quan h gia bin
c lp v bin ph thuc. Mt k thut quan trng dng xc nh mi quan h ny l
phng php hi quy. Da vo phng php hi quy ta xc nh c cc tham s thi
gian hon thnh cng vic.

3A.3.2 Phng php d tnh thi gian cho tng cng vic:
d tnh thi gian thc hin cc cng vic mt cch c cn c khoa hc, c th thc
hin cc bc sau:
- Xy dng cc gi thit lin quan n ngun lc, n hon cnh tc ng bnh thng.
- D tnh thi gian cho tng cng vic da vo ngun lc c th huy ng trong
k hoch.
- Xc nh tuyn gng v co dn thi gian ca tng cng vic
- So snh thi gian hon thnh theo d tnh vi mc thi gian cho php.
- iu chnh cc yu cu ngun lc khi cn thit
Tnh ton thi gian trong mt s kin (im nt)
xc nh c ng gng cn xc nh cc yu t thi gian trong mt s kin.
Theo quy c, mt s kin s c chia thnh 4 ; trong , tng s c cc k hiu ring
bit th hin yu t thi gian ca s kin .

i j
A
Ei Li Ej Lj
Si tij Sj

K hiu:
i, j: cc s kin
tij: di cung ij hay thi gian thc hin cng vic m ko di t s kin i ti j
(i l s kin trc, j l s kin sau).
E: Thi gian sm nht hon thnh s kin
L: Thi gian chm nht hon thnh s kin

47
 S: D tr thi gian ca s kin i, j
- Thi gian sm nht hon thnh mt s kin Ej
Cng thc tnh:
Ej = Maxi(Ei + tij) v E1 = 0
Khi tnh thi gian sm nht, phi thc hin t tri sang phi ca s . Mt cch n
gin hn th thi gian sm nht c tnh:
tri sau = Max ( tri trc + thi gian thc hin)
- Thi gian chm nht hon thnh mt s kin Lj
Cng thc tnh:
Li = Minj(Lj tj) v Lcui cng = di thi gian thc hin d n
Khi tnh thi gian chm nht, phi thc hin t phi sang tri ca s . Mt cch n
gin hn th thi gian chm nht c tnh:
phi trc = Min ( phi sau thi gian thc hin)
- Thi gian d tr ca s kin Si , Sj
Cng thc tnh:
Si = Li Ei
Khi mt cng vic c thi gian d tr l S, cng vic c th hon li ti a mt thi
lng bng S m khng nh hng n thi gian hon thnh ca ton b d n. Nu thi gian
d tr ca cng vic bng 0 (S=0), cng vic khng th tr hon c v n s lm nh
hng trc tip n thi gian hon thnh ca ton b d n. V vy, nhng cng vic c thi
gian d tr bng 0 c gi l nhng cng vic gng.
Xc nh ng gng
ng gng l ng c thi gian di nht ni s kin xut pht v s kin kt thc
ca s . ng gng l ng i qua cng vic gng v s kin gng v c tng thi gian
ng bng thi gian sm nht v mun nht ti s kin kt thc.

3A.4 Phng php biu GANTT

Biu GANTT l phng php trnh by tin trnh thc t cng nh k hoch
thc hin cc cng vic ca d n theo trnh t thi gian. Mc ch ca GANTT l xc
nh mt tin hp l nht thc hin cc cng vic khc nhau ca d n. Tin ny
ty thuc vo di cng vic, nhng iu kin rng buc v k hn phi tun th.
Cu trc ca biu : Ct dc trnh by cng vic, thi gian tng ng thc
hin tng cng vic c trnh by trn trc honh. Mi on thng biu hin mt cng
vic. di on thng l di cng vic. V tr ca on thng th hin quan h th t
trc sau gia cc cng vic.
1. Tc dng v hn ch ca GANTT
Biu GANTT c mt s tc dng sau:

48
 Phng php biu GANTT d c, d nhn bit hin trng thc t ca tng
nhim v cng nh tnh hnh chung ca ton b d n
D xy dng, do , n c s dng kh ph bin.
Thng qua biu c th thy c tnh hnh nhanh chm ca cc cng vic, v
tnh lin tc ca chng. Trn c s c bin php y nhanh tin trnh, ti sp xp li cng
vic m bo tnh lin tc v ti phn phi li ngun lc cho tng cng vic nhm m
bo tnh hp l.
Biu thng c mt s k hiu ring nhn mnh nhng vn lin quan c
bit n cng vic.
i khi ngi ta xy dng 2 s GANTT: mt cho thi gian trin khai sm nht
v mt cho thi gian trin khai mun nht. xy dng s GANTT trin khai mun
ngi ta xut pht t s GANTT trin khai sm. Cc cng vic c th trin khai mun
nhng thi gian bt u v kt thc d n khng c thay i.
Hn ch GANTT
i vi nhng d n phc tp gm hng trm cng vic cn phi thc hin th biu
GANTT khng th ch ra s tng tc v mi quan h gia cc loi cng vic. Trong
nhiu trng hp nu phi iu chnh li biu th vic thc hin rt kh khn phc tp.
Kh nhn bit cng vic no tip theo cng vic no khi biu phn nh qu nhiu
cng vic lin tip nhau.
2. Cc bc to s GANTT nh sau :
- Phn tch cc hot ng (cng vic) ca d n mt cch chi tit
- Sp xp trnh t thc hin cc hot ng mt cch hp l
- Xc nh di thi gian thc hin cc cng vic
- Lp bng phn tch cc hot ng, l kt qu ca cc bc trn
V s GANTT :
+ Trc tung biu din cng vic, trc honh biu din thi gian
+ S dng cc thanh ngang biu din cc cng vic trn s
- Nu c yu cu c th v cc biu s dng ngun lc theo thi gian qun l
ngun lc.
- Trong qu trnh theo di d n c th s dng cc k hiu so snh tin cng
vic trn thc t v tin cng vic theo hoch nh.

49
 Chng 3B
D TON NGN SCH V QUN L CHI PH D N
U T
3B.1 Khi nim, tc dng v c im ca d ton ngn sch

3B.1.1 Khi nim, phn loi

Theo ngha rng, d ton ngn sch d n bao gm c vic xy dng c cu phn
tch cng vic v vic xc nh xem cn dng nhng ngun lc vt cht no (nhn lc,
thit b, nguyn liu) v mi ngun cn bao nhiu thc hin tng cng vic ca d n.
Theo ngha hp, d ton ngn sch d n l k hoch phn phi ngun qu cho
cc hot ng d n nhm m bo thc hin tt cc mc tiu chi ph, cht lng v tin
ca d n.
Cn c vo tnh cht hot ng, ngn sch ca mt n v chia thnh ngn sch d
n v ngn sch cho cc hot ng khng theo d n.
- Ngn sch d n trnh by k hoch chi v thu ca mt hoc nhiu d n. N c
chi tit theo cc khon mc v tng cng vic ca d n.
- Ngn sch cho cc hot ng khng theo d n phn nh cc khon chi v thu
khc ca t chc. Ngn sch ny lin quan n hot ng ca cc phng chc nng, cc
hot ng bnh thng ca t chc.
Cn c vo thi gian, ngn sch c chia thnh ngn sch di hn v ngn sch
ngn hn.
- Ngn sch di hn l ton b ngn sch d tnh cho cc hot ng ca t chc
trong thi hn di (thng l vi nm). i vi d n th ngn sch di hn xc nh tng
ngn sch cho ton b vng i d n.
- Ngn sch ngn hn l s c th ha ngn sch di hn trong khong thi gian
ngn hn. Thng thng ngn sch ny c cp nht theo qu, thng. Ngn sch ngn
hn c xy dng gn vi cc nhim v, cc cng vic phi hon thnh trong tng thi k.
Ngn sch ngn hn m t chi tit cc khon chi ph v nhn cng, vt liu v chi ph
khc cho tng nhim v, cng vic.

3B.1.2 Tc dng ca d ton ngn sch

- D ton ngn sch l s c th ha k hoch, mc tiu ca t chc. K hoch
ngn sch phn nh nhim v v cc chnh sch phn phi ngun lc ca n v.
- nh gi chi ph d tnh ca mt d n trc khi hiu lc ha vic thc hin.
- Xc nh c chi ph cho tng cng vic v tng chi ph d ton ca d n.
- L c s ch o v qun l tin chi tiu cho cc tin trnh d n.
- Thit lp mt ng c s cho vic ch o v bo co tin trnh d n.

50
3B.1.3 c im ca d ton ngn sch d n.
- D ton ngn sch d n phc tp hn vic d ton ngn sch cho cc cng vic
thc hin thng xuyn ca t chc v c nhiu nhn t mi tc ng, cc cng vic t lp
li...
- Ngn sch ch l d tnh, da trn mt lot cc gi thuyt v d liu thu thp c.
- D ton ngn sch d n ch c da vo phm vi v tiu chun hin hnh ca d
n c duyt. Cn phi xc nh r cc yu t v khon mc chi ph cho cc cng vic d
n.
- Ngn sch c tnh linh hot, c th iu chnh. Khi phm vi d n thay i hoc
c nhng yu t chi ph gia tng th ngn sch d n cng thay i.
- Ngn sch phi c thay i khi lch trnh thay i.
- Khi lp d ton ngn sch cn xc lp tiu chun hon thnh cho tng cng vic,
ng thi phi vn bn ha tt c cc gi thit khi lp d ton.

3B.2 Phng php d ton ngn sch

3B.2.1 Phng php d ton ngn sch t cao xung thp

Trn c s chin lc di hn, ng thi da vo kinh nghim, yu cu nhim v
v ngun s liu qu kh lin quan n d n tng t, cc nh qun l cp cao ca t
chc hoch nh vic s dng ngn sch chung cho n v. H c tnh ton b chi ph
cng nh chi ph cho cc nhm cng vic ln ca tng d n. Sau cc thng s ny
c chuyn xung cho cc nh qun l cp thp hn. Cc nh qun l cp thp tip tc
tnh ton chi ph cho tng cng vic c th lin quan. Qu trnh d tnh chi ph c tip tc
cho n cp qun l thp nht.
u im: Tng ngn sch c d ton ph hp vi tnh hnh chung ca n v v vi
yu cu ca d n. Ngn sch c xem xt trong mi quan h vi cc d n khc,
gia ch tiu cho d n vi kh nng ti chnh ca n v.
Nhc im: T ngn sch di hn chuyn thnh nhiu ngn sch ngn hn cho cc d
n, cc b phn chc nng, i hi phi c s kt hp cc loi ngn sch ny t c
mt k hoch ngn sch chung hiu qu l mt cng vic khng d dng. C s cnh tranh
gia cc nh qun l d n vi cc nh qun l chc nng v lng ngn sch c cp v
thi im c nhn. Phng php d ton ngn sch ny cn tr s phi hp nhp nhng
gia cc nh qun l d n vi qun l chc nng trong n v. D ton ngn sch ca cp
thp ch b hp trong phm vi chi ph k hoch ca cp trn nn nhiu khi khng ph hp
vi yu cu nhim v ca d n.
Qu trnh lp ngn sch t trn xung c tm tt trong bng sau
Bng 1. Qu trnh d ton ngn sch t trn xung
Th t Cp bc Ni dung chun b ngn sch tng cp
thc hin qun l
Cc nh qun l Chun b ngn sch di hn da trn mc tiu ca t chc,
1
cp cao cc chnh sch v nhng iu kin rng buc v ngun lc

51
 Cc nh qun l Lp ngn sch trung hn v ngn hn cho b phn chc nng
2
chc nng ph trch
Cc nh qun l Lp ngn sch hot ng cho ton b d n v tng cng
3
d n vic c th

3B.2.2 Phng php d ton ngn sch t thp n cao

Ngn sch c d ton t thp n cao, t cc b phn (chc nng, qun l d
n) theo cc nhim v v k hoch tin . S dng d liu chi tit sn c tng cp
qun l, trc tin tnh ton ngn sch cho tng nhim v, tng cng vic trn c s nh
mc s dng cc khon mc v n gi c duyt. Nu c s khc bit kin th tho lun
bn bc thng nht trong nhm d ton, gia cc nh qun l d n vi qun l chc nng.
Tng hp kinh ph d tnh cho tng nhim v v cng vic to thnh ngn sch chung ton
b d n.
u im: Nhng ngi lp ngn sch l ngi thng xuyn tip xc trc tip vi
cc cng vic nn h d tnh kh chnh xc v ngun lc v chi ph cn thit. Phng
php d ton ny l bin php o to cc nh qun l cp thp trong vic d ton ngn
sch.
Nhc im: Ngn sch pht trin theo tng nhim v nn cn phi c danh mc y
cc cng vic ca d n. Trong thc t iu ny kh c th t c. Cc nh qun l cp
cao khng c nhiu c hi kim sot qu trnh lp ngn sch ca cp di.
Qu trnh lp ngn sch t di ln c trnh by trong bng sau
Bng 2. Qu trnh lp ngn sch t di ln
Th t Cp bc Ni dung chunb ngn sch tng cp
thc hin qun l
Cc nh qun l Xy dng khung ngn sch, xc nh mc tiu v la chn
1
cp cao d n
Cc nh qun l Xy dng ngn sch trung hn v ngn hn cho tng b
2a
chc nng phn chc nng ph trch
Cc nh qun l Xy dng ngn sch cho tng b phn, tng cng vic d
2b
d n n gm c chi ph nhn cng, nguyn vt liu
Cc nh qun l Tng hp, iu chnh v ph duyt ngn sch di hn
3
cp cao

3B.2.3 Phng php kt hp

d ton ngn sch theo phng php kt hp, u tin cn xy dng khung k
hoch ngn sch cho mi nm ti chnh. Trn c s ny cc nh qun l cp trn yu cu
cp di trnh yu cu ngn sch ca n v mnh. Ngi ng u tng b phn qun
l li chuyn yu cu d ton ngn sch xung cc cp thp hn (t, nhm...). Vic xy
dng ngn sch c thc hin cc cp. Sau , qu trnh tng hp ngn sch c bt
u t n v thp nht n cp cao hn. Ngn sch chi tit ca d n c tng hp theo c
cu t chc d n, sau tng hp thnh ngn sch tng th ca doanh nghip, n v.

52
ng thi, vi vic chuyn yu cu lp d ton ngn sch, cp trn chuyn xung cp di
nhng thng tin lin quan nh: kh nng tng thm vic lm, tin lng, nhu cu v vn,
nhng cng vic c u tin cao, cng vic khng c u tin... lm c s cho cc cp
lp d ton ngn sch chnh xc. Cui cng, cc nh lnh o cp cao xem xt v hiu
chnh nu thy cn thit. Sau khi c duyt s b, cc trng phng chc nng v gim
c d n tip tc iu chnh ngn sch ca cc b phn mnh cho n khi t yu cu.
u im: Ngn sch c hnh thnh vi s tham gia ca nhiu cp qun l, do ,
to c hi tt cho cc b phn pht huy tnh sng to ch ng ca n v.
Nhc im: Qu trnh lp d ton ko di v tn nhiu thi gian. Mc d c thm
thng tin cho cp di lp k hoch ngn sch ca n v mnh nhng h vn c xu hng
d ton cao hn.

3B.2.4 D ton ngn sch theo d n

Lp ngn sch theo d n l phng php d ton ngn sch trn c s cc khon
thu v chi pht sinh theo tng cng vic v c tng hp theo d n.
Cc bc thc hin:
- D tnh chi ph cho tng cng vic d n
- Xc nh v phn b chi ph gin tip.
- D tnh chi ph cho tng nm v c vng i d n.

3B.2.5 D ton ngn sch theo khon mc v cng vic

1. Lp ngn sch theo khon mc:
Lp ngn sch theo khon mc thng c p dng cho cc b phn chc nng v l
b phn gin tip trong ban qun l d n. Theo phng php ny, vic d ton c tin
hnh trn c s thc hin nm trc v cho tng khon mc chi tiu, sau tng hp li
theo tng n v hoc cc b phn khc nhau ca t chc.
2. D ton ngn sch theo cng vic:
Ngn sch theo cng vic c th xem l loi ngn sch tc nghip. Vic d ton chi
ph cho cc cng vic chnh xc, hp l c ngha quan trng trong qun l chi ph, xc
nh nhu cu chi tiu trong tng thi k, gp phn thc hin ng tin thi gian. Ngn
sch cng vic c lp trn c s phng php phn tch cng vic v c thc hin qua
cc bc sau:
- Bc 1. Chn mt hot ng (cng vic) trong c cu phn tch cng vic lp
d ton chi ph.
- Bc 2. Xc nh cc tiu chun hon thin cho cng vic (tiu chun k thut, kinh
t)
Nu b hn ch v ngun lc th chuyn cc bc sau:
- Bc 3. Xc nh cc ngun lc cn thit thc hin cng vic.
- Bc 4. Xc nh nh mc tng ngun lc ph hp.
- Bc 5. Xem xt nhng tc ng c th xy ra nu ko di thm thi gian.

53
 - Bc 6. Tnh ton chi ph thc hin cng vic .
Nu b gii hn thi gian th chuyn cc bc sau:
- Bc 3. Xc nh khong thi gian cn thit thc hin tng cng vic.
- Bc 4. Trn c s thi hn cho php, xc nh mc ngun lc v nhng i hi
k thut cn thit p ng tiu chun hon thin cng vic.
- Bc 5. Tnh ton chi ph thc hin cng vic
Nu khng b hn ch v ngun lc v thi gian th chuyn cc bc sau:
- Bc 3. Xc nh nh mc tng ngun lc ph hp cho cng vic.
- Bc 4. Tnh ton chi ph thc hin cng vic.
3. Xc nh tng d ton:
Trn c s k thut phn tch cng vic v s mng, tng mc d ton ca d n
c xc nh theo cc bc sau:
- Xc nh tng chi ph trc tip cho mi cng vic v hng mc cng vic.
- D ton quy m cc khon mc chi ph gin tip (chi ph qun l, chi ph vn
phng, chi ph o to, dch v hp ng, tin cng ngoi gi v cc khon chi ph khc).
Phn b cc loi chi ph ny cho tng cng vic theo cc phng php hp l.
- Tng hp d ton kinh ph cho d n

3B.3 Qun l chi ph d n u t

3B.3.1 Phn tch dng chi ph d n

Phn tch dng chi ph d n gip cc nh qun l, ch u t, nh thu c k
hoch ch ng tm kim vn v cung cp theo ng tin u t nhm nng cao hiu
qu ng vn.
Phng php phn tch dng chi ph d n da trn c s chi ph thc hin theo
tng cng vic v s ngy hon thnh cng vic . Gi nh chi ph c s dng ng u
trong cc ngy thc hin cng vic, do , cho php tnh c chi ph bnh qun mt ngy
thc hin tng cng vic d n. Da vo k hoch trin khai sm v mc chi ph trn mt
ngy, xy dng ng cong chi ph tch ly. ng cong ny v ng cong chi ph tch
ly theo k hoch trin khai mun l nhng c s qun l chi ph d n. Trn c s hai
dng chi ph, cc nh qun l quyt nh la chn k hoch trin khai sm hoc mun nhm
tit kim ti a chi ph. Nu dng tin chi ph pht sinh theo k hoch trin khai sm ch yu
vo thi k u tin hnh d n th vic vay mn u t sm hn, ng ngha vi vic chi
tr li vay nhiu hn. Nh vy, chi ph ti chnh ca d n theo k hoch trin khai sm s
ln hn k hoch trin khai mun.

3B.3.2 Kim sot chi ph d n

Kim sot chi ph l vic kim tra theo di tin chi ph, xc nh nhng thay i
so vi k hoch, trn c s xut cc gii php qun l hiu qu chi ph d n. Kim
sot chi ph bao gm nhng ni dung c bn nh sau:

54
 * Kim sot vic thc hin chi ph xc nh mc chnh lch so vi k hoch.
* Ngn cn nhng thay i khng c php, khng ng so vi ng chi ph c s.
* Thng tin cho cp thm quyn v nhng thay i c php.
kim sot, theo di tin chi ph cn xc nh ng chi ph c s. ng chi
ph c s l ngn sch theo thi on c dng o lng v theo di tin trnh d n.
Trn c s ng chi ph c s, cn b d n kim sot nhng bin ng thc t, xc
nh nguyn nhn to nn s thay i so vi ng chi ph c s v c k hoch, bin php
iu chnh kp thi qun l hiu qu chi ph d n.

55
 CHNG 3C
QUN L CHT LNG D N U T
3C.1 Khi nim cht lng, qun l cht lng v ngha ca qun l cht lng

3C.1.1 Khi nim cht lng

Cht lng c th c nh ngha theo nhiu cch khc nhau. T gc nh sn
xut c th xem: cht lng l mc hon thin ca sn phm (d n) so vi cc tiu
chun thit k c duyt. Nh vy, trong khu vc sn xut, mt dung sai ca cc ch tiu
c nh r nh gi mc hon thnh cht lng. Trong khu vc dch v, cht lng
c xc nh ch yu thng qua mt s ch tiu gin tip. Theo quan im ca ngi tiu
dng, cht lng l tng th cc c tnh ca mt thc th, ph hp vi vic s dng, p
ng nhu cu tiu dng hay cht lng l gi tr m khch hng nhn c, l s tha mn
nhu cu ca khch hng.
Cht lng c th c xc nh trn cc kha cnh nh thuc tnh vt cht ca
sn phm; nh hng thi gian ca sn phm dch v (ph hp vi vic s dng lu di,
m bo lin tc bn lu); cc dch v sau bn hng ; n tng tm l i vi sn phm ;
yu t o c kinh doanh trong kinh doanh. T nhng khi nim trn c th rt ra mt s
vn sau:
* Cht lng l phm tr c th p dng i vi mi thc th.
* Cht lng phi th hin trn mt tp hp nhiu c tnh ca thc th, th hin
kh nng tha mn nhu cu.
* Cht lng l s ph hp vi nhu cu. Mt thc th d p ng cc tiu chun v
sn phm nhng li khng ph hp vi nhu cu, khng c th trng chp nhn th b
coi l khng c cht lng. Cht lng c o bi mc tha mn nhu cu. S tha
mn c th hin trn nhiu phng din nh tnh nng ca sn phm, gi c, thi im
cung, mc dch v, tnh an ton...
* Cht lng phi gn vi iu kin c th ca nhu cu, ca th trng v cc mt
kinh t k thut, x hi phong tc tp qun.

3C.1.2 Qun l cht lng d n

Qun l cht lng d n l tp hp cc hot ng ca chc nng qun l, l mt
qu trnh nhm m bo cho d n tha mn tt nht cc yu cu v mc tiu ra. Qun l
cht lng d n bao gm vic xc nh cc chnh sch cht lng, mc tiu, trch nhim
v vic thc hin chng khng qua cc hot ng: lp k hoch cht lng, kim sot v
bo m cht lng trong h thng.
Ba ni dung lp k hoch, m bo cht lng v kim sot cht lng c mi quan
h cht ch, tng tc nhau. Mi ni dung xut hin t nht mt ln trong mi pha ca chu
k d n, mi ni dung u l kt qu do hai ni dung kia em li, ng thi cng l
nguyn nhn nh hng n kt qu thc hin hai ni dung kia.

56
 Mt s im cn ch trong qu trnh qun l cht lng d n l:
* Qun l cht lng d n c thc hin thng qua mt h thng cc bin php
kinh t, cng ngh, t chc hnh chnh v gio dc, thng qua mt c ch nht nh v h
thng cc tiu chun nh mc, h thng kim sot, cc chnh sch khuyn khch...
* Qun l cht lng d n phi c thc hin trong sut chu k d n t giai
on hnh thnh cho n khi kt thc chuyn sang giai on vn hnh, thc hin trong
mi qu trnh, mi khu cng vic.
* Qun l cht lng d n l qu trnh lin tc, gn b gia yu t bn trong v
bn ngoi. thc hin d n cn c my mc thit b, con ngi, yu t t chc... S hot
ng, vn hnh ca cc yu t ny khng th thot ly mi trng lut php, cnh tranh,
khch hng... S tc ng qua li gia cc yu t hnh thnh mi trng, ni dung, yu
cu v cc bin php qun l cht lng d n.
* Qun l cht lng d n l trch nhim chung ca tt c cc thnh vin, mi
cp trong n v, ng thi cng l trch nhim chung ca cc c quan c lin quan n d
n bao gm ch u t, nh thu, cc nh t vn, nhng ngi hng li.

3C.1.3 Tc dng ca qun l cht lng d n

Qun l cht lng d n hp l c nhng tc dng ch yu sau y:
* p ng nhng yu cu ca ch u t, ca nhng ngi hng li t d n.
* t c nhng mc tiu ca qun l d n.
* Cht lng v qun l cht lng d n tt l nhng nhn t quan trng m
bo thng li trong cnh tranh, tng th phn cho doanh nghip.
* Nng cao cht lng gp phn gim chi ph sn xut, tng nng sut lao ng,
tng thu nhp cho ngi lao ng.

3C.2 Ni dung ch yu ca qun l cht lng d n u t

Qun l cht lng d n bao gm nhiu ni dung bao gm 3 ni dung chnh l hot
ng lp k hoch cht lng, cng tc m bo cht lng v cng tc kim tra, kim sot
cht lng d n.

3C.2.1 Lp k hoch cht lng d n

Lp k hoch cht lng d n l vic xc nh cc tiu chun cht lng cho d n
v xc nh phng thc t cc tiu chun . Lp k hoch cht lng d n l mt b
phn quan trng ca qu trnh lp k hoch, s c thc hin thng xuyn v song
hnh vi nhiu loi k hoch khc. Lp k hoch cht lng cho php nh hng pht trin
cht lng chung trong doanh nghip, khai thc s dng hiu qu cc ngun lc, gim chi ph
lin quan... Tuy nhin, trong mt s trng hp, qun l cht lng cht ch c th pht sinh
tng chi ph hoc iu chnh li k hoch tin thi gian.
lp k hoch cht lng d n cn nhng yu t u vo sau y:
* Chnh sch cht lng ca doanh nghip (Ban qun l d n c trch nhim thc
hin chnh sch cht lng ca ch u t).

57
 * Phm vi d n
* Cc tiu chun v quy nh trong lnh vc chuyn mn c nh hng n cht
lng d n (cc yu cu v cht lng, cc phng php m bo cht lng trong qu
trnh thit k, thi cng).
K hoch cht lng cho bit nhm qun l d n s thc hin chnh sch cht
lng nh th no. N cng l c s lp cc loi k hoch khc v ch r phng thc
kim sot, m bo v ci tin cht lng d n.
Ni dung c bn ca cng tc lp k hoch cht lng d n gm:
* Xy dng chng trnh, chin lc, chnh sch v k hoch ha cht lng.
* Xc nh nhng yu cu cht lng phi t ti trong tng thi k, tng giai on
ca qu trnh thc hin d n.
* Phn tch tc ng ca cc nhn t nh hng n cht lng d n, ch ra
phng hng k hoch c th, xy dng cc bin php thc hin thnh cng k hoch
cht lng.

3C.2.2 m bo cht lng d n

m bo cht lng d n l tt c cc hot ng c k hoch v h thng c
thc hin trong phm vi h thng cht lng nhm m bo d n s tha mn cc tiu
chun cht lng tng ng. m bo cht lng l vic nh gi thng xuyn tnh hnh
hon thin m bo d n s tha mn cc tiu chun cht lng nh. m bo cht
lng d n i hi d n phi c xy dng theo nhng hng dn quy nh, tin hnh
theo cc quy trnh c duyt, trn c s nhng tnh ton khoa hc, theo lch trnh, tin k
hoch...

3C.2.3 Kim tra, kim sot cht lng d n

Kim sot cht lng l vic gim st cc kt qu c th ca d n xc nh
xem chng tun th cc tiu chun cht lng hay cha v tm cc bin php loi b
nhng nguyn nhn khng hon thin. Xy dng h thng kim sot cht lng rt cn
thit v n to ra mt h thng chnh thc trong c cu d n m bo p ng lin tc
nhu cu ca khch hng. i vi nh thu, xy dng h thng kim sot cht lng s
gip trnh c nhng ri ro kin tng, khiu ni v s sut chuyn mn, trn c s
c th khng nh mnh m bo ng tin , thc hin cc bin php qun l cht
lng theo yu cu. i vi mt s d n i hi k thut phc tp nh v tr, quc phng,
mua sm cng, h thng kim sot cht lng l mt yu cu tin quyt c th hot ng
trong nhng lnh vc ny.
Kim sot cht lng c thc hin trong sut qu trnh thc hin d n. Mt
trong nhng nt c bit ca cng tc kim sot cht lng l s dng rt nhiu kin thc
thng k. Do vy, nhm kim sot cht lng phi c kin thc v qun l cht lng
bng phng php thng k, c bit phng php ly mu v l thuyt xc sut gip
h d dng nh gi kt qu gim st cht lng.

58
3C.3 Chi ph lm cht lng
t c cht lng th cn c chi ph. Chi ph y chnh l nhng khon u t
sn phm v dch v ph hp c vi yu cu ca khch hng hay l gi phi tr sn
phm hoc dch v t yu cu cht lng ca ngi tiu dng. Do vy, chi ph lm cht
lng l mt tt yu khch quan. Tuy nhin, trong qu trnh qun l phi nhn din r cc
khon mc chi ph, xc nh cc khon chi ph hp l v khng hp l. Trn c s tit
kim c nhng khon chi khng cn thit, khng lm tng cht lng sn phm v dch v.
Chi ph lm cht lng c nhiu ni dung v c chia thnh 4 nhm chnh.

3C.3.1 Tn tht ni b
Tn tht ni b l nhng chi ph (thit hi) pht sinh trong qu trnh sn xut sn
phm v dch v (c khch hng chp nhn) trc khi sn phm ri khi tm kim sot
ca n v. Tn tht ni b bao gm:
* Thit hi sn lng do ph phm
* Chi ph sa cha khc phc sn phm
* Chi ph nh gi sai st v ph phm
* Chi ph cho hot ng hiu chnh nhng tht bi .

3C.3.2 Tn tht bn ngoi

Tn tht bn ngoi l ton b nhng chi ph pht sinh do cht lng khng t yu
cu khi sn phm bn ra ngoi n v. V ni dung, tn tht ny bao gm:
* Thit hi th phn v li nhun tim nng (do uy tn b gim).
* Chi ph bi thng, chi ph kin tng
* Chi ph nh gi s khiu ni ca khch hng.
* Chi ph kim tra cht lng ti ni khch hng yu cu.
* Chi ph bo hnh (chi ph theo ngha v php l ca hp ng) gm chi ph sa
cha, thay th hoc hon thin sn phm. Nu li c pht hin sm, khi cn trong qu trnh
sn xut sn phm th chi ph tng i nh. Nu sn phm n tay khch hng th chi ph
thng rt ln v n bao gm nhiu khon chi khc nh: tin i li n ch khch hng, chi ph
cho nhn vin i sa cha, chi ph thay th

3C.3.3 Chi ph ngn nga

Chi ph ngn nga l ton b chi ph ngn chn vic to ra cc sn phm km
hoc khng c cht lng, l nhng chi ph trc tip hng ti vic p ng nhu cu ca
khch hng. Ni dung chi ph ngn nga bao gm:
- Chi ph r sot li thit k;
- Chi ph nh gi li ngun cung cp, s lng nguyn vt liu ca mi hp ng
ln;
- Chi ph kho hng bo qun nguyn liu;
- Chi ph o to lao ng, tp hun cng tc cht lng;

59
 - Chi ph lp k hoch cht lng;
- Chi ph bo dng h thng qun l cht lng...

3C.3.4 Chi ph thm nh, nh gi, kim tra cht lng

Chi ph thm nh kim tra l cc khon chi ph nh chi ph nh gi sn phm hay
qu trnh cng ngh, thm nh kim tra sn phm nhm xc nh mc ph hp ca cht
lng vi nhu cu ca khch hng.
Ni dung ca khon mc chi ph ny bao gm:
- Chi ph xy dng cc quy trnh nh gi kim tra cht lng;
- Chi ph cho hot ng kim tra;
- Chi ph kim tra cc nh cung ng;
- Chi ph phn tch cc bo co cht lng;
- Chi ph kim tra dch v bo hnh, sa cha...
Bn khon mc chi ph: tn tht bn trong, tn tht bn ngoi, chi ph ngn nga v
chi ph thm nh, nh gi, kim tra cht lng to thnh tng chi ph cht lng ca mi
n v. Tuy nhin, theo s thay i ca thi gian, chi ph ngn nga c th tng ln, t l
nghch vi chi ph tn tht bn trong v bn ngoi, do , khon mc tit kim c s
ngy cng gia tng.
C th chia chi ph cht lng thnh 2 nhm khon mc. Nhm th nht gm chi ph
bn trong v chi ph bn ngoi. Nhm th hai l chi ph ngn nga v chi ph thm nh, kim
tra. Hai nhm chi ph ny nu nghin cu trong mi quan h vi 2 loi sn phm tt v hng,
thy rng khi sn phm tt, chi ph bn trong v bn ngoi ca cht lng thng rt nh (c
khi bng 0), nhng sn phm cng km cht lng th khon chi ph ny rt ln. sn phm
cng tt, chi ph ny s cng gim. Chi ph ngn nga v thm nh s tng ln t l thun vi
cht lng sn phm. Ngha l sn phm cng tt, chi ph ngn nga v thm nh s cng
cao.
Gi nh chi ph ngn nga bng 0 nu sn phm c cht lng rt km. T phn tch
trn c th biu din trn th mi quan h gia 2 nhm chi ph vi tnh hnh cht lng sn
phm nh hnh sau. T c th tm c mc chi ph cht lng cc tiu cho d n.

60
 Chi ph
n v
Tng chi ph
sn
phm

Chi ph Chi ph
bn trong v Ngn nga v
bn ngoi kim tra
100%

Chi ph cht lng Sn phm tt Sn phm

Sn phm hng cc tiu

3C.4 Cc cng c qun l cht lng d n u t

Qun l cht lng l phng php ng dng rt nhiu k thut thng k thu nhp,
x l, phn tch s liu, phc v vic lp k hoch, phn tch nh gi qu trnh thc hin v
kim tra gim st qu trnh qun l cht lng.

3C.4.1 Lu hay biu qu trnh:

L phng php th hin qu trnh thc hin cc cng vic v ton b d n, l c s
phn tch nh gi qu trnh v cc nhn t tc ng n cht lng cng vic v d n.
Lu qu trnh cho php nhn bit cng vic hay hot ng no tha c th loi b, hot
ng no cn sa i, ci tin hon thin, l c s xc nh v tr, vai tr ca mi
thnh vin tham gia trong qu trnh qun l cht lng bao gm c nh cung cp, khch hng
nh thu...
Xy dng lu qu trnh cn m bo nguyn tc sau y:
* Huy ng mi ngi c lin quan vo vic thit lp lu nh cc thnh vin
trong ban qun l d n, cc nh cung ng, khch hng, ngi gim st...
* Mi d liu thng tin hin c phi thng bo cho mi ngi.
* Phi b tr thi gian xy dng lu .
Mt lu qu trnh chung c dng sau:

61
 Phng php Thit b

QU TRNH
Nh cung ng u vo u ra Ngi tiu dng

Nhn lc o lng
Mi trng

(1) (2) (3) (4) (5)

Hnh 7. Lu qu trnh chung thc hin d n

Trong mi giai on c yu cu qun l cht lng khc nhau. i vi d n vic xy
dng lu theo cc giai on ca chu trnh d n l rt cn thit kim sot, qun l cht
lng. Cht lng d n c hnh thnh v c qun l t khu thit k, lp d n (nghin
cu kh thi, thm nh d n, quyt nh u t) n khu thc hin d n (t chc u
thu, thi cng, mua sm) v cui cng l giai on kt thc d n (gii quyt nhng vn
hu d n, thanh quyt ton ti chnh, phn b li ngun lc).
Qun l cht lng trong qu trnh thit k, lp d n l nhm tha mn nhu cu ca
khch hng v cc mc tiu ca d n. Cht lng trong giai on ny t c nh thc
hin tt hng lot cc bin php nh la chn c cc nh t vn lp d n c kinh nghim
v trnh , kim tra cht ch cc giai on ca qu trnh lp d n, s dng hp l cc tiu
chun nh mc kinh t k thut
Qun l cht lng trong giai on thc hin d n bao gm cc cng vic nh qun l
tin thi cng, gim st vic cung cp my mc thit b, cc nguyn liu u vo theo ng
nhng tiu chun thit k c duyt, qun l theo di vic tun th cc nh mc kinh t k
thut

3C.4.2 Biu hnh xng c (biu nhn qu):

L loi biu ch ra cc nguyn nhn nh hng n mt kt qu no . Trong
cng tc qun l cht lng, biu nhn qu c tc dng lit k nhng nguyn nhn nh
hng n cht lng, xc nh nguyn nhn no cn c x l trc... V phng php
xy dng, cn thc hin mt s bc sau:
Bc 1: la chn mt tiu chun cht lng cn phn tch (nhn t kt qu) v trnh
by bng mt mi tn.
Bc 2: lit k ton b nhng nguyn nhn ch yu nh hng n chi tiu phn
tch. Trong qun l cht lng, c nhiu nguyn nhn nh hng n s bin ng cht
lng, nhng ch yu c th chia thnh 6 nhm gm: yu t con ngi, my mc, nguyn
vt liu, phng php tin hnh, bin php o lng, nhn t mi trng.
Bc 3: tm nhng nguyn nhn nh hng n tng nhn t trong 4 nhn t trn, sau
xem nhn t mi li l kt qu v xc nh quan h nhn qu cho nhn t mi, c th
tip tc cho cc quan h cp thp hn.

62
 Mt s nhn qu in hnh th hin nh hnh sau
o lng Con ngi Nguyn
vt liu

Nhn t
kt qu

Mi trng Phng php My mc

Hnh 8. S nhn qu phn tch ch tiu cht lng

3C.4.3 Biu Parento:

L biu hnh ct th hin bng hnh nh nhng nguyn nhn km cht lng,
phn nh nhng yu t lm cho cht lng d n khng t yu cu trong mt thi k
nht nh.
V cu trc, trc ngang ca biu phn nh nguyn nhn, trc dc trnh by t l
phn trm ca nguyn nhn km cht lng. Chiu cao cc ct gim dn ph hp trt t
gim dn tm quan trng ca cc nguyn nhn.
V d 3. V d nguyn nhn km cht lng ca mt sn phm v biu Parento
Nguyn nhn S sn phm iu tra T l % % tch ly
Yu t con ngi 14 35.00 35.00
Nguyn liu km 10 25.00 60.00
Li ca my mc thit b 8 20.00 80.00
Phng php 5 12.50 92.50
Yu t khc 3 7.50 100.00
Tng s 40

63
 S n v
nghin cu
100%
40

% tch ly

14 35%

% tch ly

Yu t Nguyn My Phng Yu t
con liu mc php khc
ngi km thit b

Hnh 9. Biu Parento phn nh nguyn nhn km cht lng

3C.4.4 Biu kim sot thc hin:

L phng php ha theo thi gian v kt qu ca mt qu trnh thc hin cng
vic, l s kt hp gia th v cc ng gii hn kim sot xc nh xem mt qu
trnh c nm trong tm kim sot hay khng, trn c s , xy dng cc bin php iu
chnh. Biu thng dng gim st cc hot ng c tnh cht lp, gim st cc bin
ng v chi ph v tin thi gian. C hai loi biu kim sot l biu kim sot
nh tnh v biu kim sot nh lng. Biu kim sot nh tnh th hin cc c
tnh cht lng c gi tr ri rc, v d, t l % ph phm, khuyt tt... Biu kim sot
nh lng biu hin cc gi tr lin tc, s liu c th o lng c.

3C.4.5 Biu phn b mt :

L mt cng c quan trng tng hp, phn tch v th hin s liu thng k. S
liu thng k thu thp c thng rt nhiu, cha cho thy tnh quy lut ca hin tng
nghin cu. Do vy cn phi tin hnh phn loi chng. Biu phn b mt l mt
phng php phn loi, biu din s liu theo cc nhm. Nhn vo biu d nhn thy
hnh dng ca tp hp s liu, cho php nh gi s liu theo nhng tiu chun xc nh.
Biu phn b mt c ba c im quan trng lin quan n tm im, dc v
rng. Thng thng bin ng ca tp hp s liu theo mt hnh dng nht nh no .
Nhng khc bit nhiu vi hnh mu chung l s khng bnh thng. Cng tc qun l
cht lng cn tm ra nguyn nhn v c gii php iu chnh kp thi.
xy dng biu phn b mt cn i theo mt s bc sau:
* Thu thp cc s liu thng k lin quan n ch tiu cht lng cn nghin cu.

64
 * Xc nh bin s liu (gi tr ln nht v gi tr nh nht), phn b tng th
thng k thnh mt s t hp nht nh, khong cch t hp ty thuc vo mc ch nghin
cu, c th nhiu hoc t t hp nhng khng nn qu nhiu v qu t t hp.
* Xc nh tn s xut hin cc gi tr ca cc t hp.

65
 CHNG 3D
QUN L RI RO D N U T
3D.1 Khi nim v phn loi qun l ri ro

3D.1.1 Khi nim qun l ri ro

Qun l ri ro d n l qu trnh nhn dng, phn tch nhn t ri ro, o lng mc
ri ro, trn c s la chn, trin khai cc bin php v qun l cc hot ng nhm hn
ch v loi tr ri ro, trong sut vng i d n.
Qun l ri ro l vic ch ng kim sot cc s kin trong tng lai da trn c s
kt qu d bo trc cc s kin xy ra m khng phi l s phn ng th ng. Nh vy,
mt chng trnh qun l ri ro hiu qu khng nhng lm gim bt sai st m cn lm gim
mc nh hng ca nhng sai st n vic thc hin cc mc tiu d n.
Qun l ri ro l qu trnh lin tc, c thc hin trong tt c cc giai on ca chu
k d n, k t khi mi hnh thnh cho n khi kt thc d n. D n thng c ri ro cao
trong giai on u hnh thnh. Trong sut vng i d n, nhiu khu cng vic cng c
mc ri ro rt cao nn cn thit phi phn chia thnh nhiu giai on xem xt, phn
tch ri ro, trn c s la chn cc gii php ph hp nhm gim bt v loi tr ri ro.

3D.1.2 Phn loi

Ri ro thun ty v ri ro theo suy tnh.
- Ri ro thun ty l loi ri ro m nu c xy ra s dn n kt qu tn tht v kinh
t. Loi ri ro ny c c im sau: Th nht, ri ro thun ty nu xy ra thng a n kt
qu mt mt hoc tn tht. Th hai, ri ro thun ty l loi ri ro lin quan n vic ph
hy ti sn (nu ha hon th ta nh b ph hy). Th ba, bin php i ph vi ri ro
ny l bo him.
- Ri ro suy tnh l loi ri ro do nh hng ca nhng nguyn nhn kh d on,
phm vi nh hng rt rng ln. Ri ro suy tnh l loi ri ro thng xy ra trong thc t. V
d, ri ro thay i gi c, mc thu khng n nh, tnh hnh chnh tr khng n nh. Tng
gi c th mang li nhiu li cho ngi c tn kho nhiu v gim gi lm h b thua thit
ln. c im c bn ca loi ri ro ny l thng khng c bo him nhng c th i
ph bng bin php ro chn (hedging).
Ri ro c th tnh c v khng tnh c.
- Ri ro c th tnh c l loi ri ro m tn s xut hin ca n c th tin on
c mt mc tin cy nht nh.
- Ri ro khng th tnh c l ri ro m tn s xut hin ca n qu bt thng v
rt kh d on c.
Thc t khng c loi ri ro no nm hn v mt cc. Khi nim ch v hnh thc.
Hu ht cc ri ro nm gia hai cc ranh gii. Do , gia hai cc ny c v s mc

66
chnh xc v tin cy khc nhau khi d on. Kh nng o lng mang tnh cht tng
i. Mt s c th o lng c nhiu, mt s o c t hn.
Ri ro ni sinh v ri ro ngoi sinh.
- Ri ro ni sinh l ri ro do nhng nguyn nhn ni ti ca d n. Quy m,
phc tp, tnh mi l ca d n cng vi cc nhn t nh tc thit k v xy dng, h
thng t chc qun l d n l nhng nguyn nhn ni sinh.
- Ri ro ngoi sinh l ri ro do nhng nguyn nhn bn ngoi gy nn. Nhng nhn
t ri ro ngoi sinh thng gp nh lm pht, th trng, tnh sn c ca lao ng v
nguyn liu, bt nh v chnh tr, do nh hng ca thi tit.

3D.2 Chng trnh qun l ri ro

Qun l ri ro l mt qu trnh bao gm nhiu ni dung, nhiu khu cng vic. Mi
khu cng vic c mt ni dung ring. Thc hin tt khu ny s l tin thc hin tt
cc khu sau. Cc khu cng vic to nn mt chu trnh lin tip. Qun l ri ro l mt h
thng cc bc cng vic t hot ng xc nh, nhn din ri ro n phn tch nh gi mc
ri ro, ra nhng gii php, chng trnh phng chng ri ro v qun l cc hot ng
qun l ri ro.

Chng trnh qun

l ri ro

Hot ng qun l Nhn din, phn

ri ro loi ri ro

Pht trin chng nh gi mc

trnh phng chng ri ro
ri ro

Hnh 10. Chu trnh cc khu cng vic qun l ri ro

3D.2.1 Xc nh ri ro
Xc nh ri ro l qu trnh phn tch nh gi, nhn dng lnh vc ri ro, cc loi ri
ro tim tng nh hng n d n. Nhn din ri ro khng phi cng vic ch din ra mt ln
m y l mt qu trnh thc hin thng xuyn trong sut vng i d n. Nhng cn c
chnh xc nh ri ro l:

67
 - Xut pht t bn cht sn phm d n. Sn phm cng ngh chun ha t b ri ro
hn sn phm cn s ci tin i mi. Nhng ri ro nh hng n sn phm thng c
lng ha qua cc thng tin lin quan n tin v chi ph.
- Phn tch chu k d n.
- Cn c vo s phn tch cng vic, lch trnh thc hin d n.
- Phn tch chi ph u t, ngun vn u t.
- Cn c vo thit b, nguyn vt liu cho d n.
- Thng tin lch s cc d n tng t v tnh hnh bn hng, nhm qun l d n.

3D.2.2 nh gi v o lng kh nng thit hi

Thit hi c nhiu loi.
Thit hi ti sn trc tip: l nhng thit hi vt cht do nguyn nhn trc tip
no gy nn. V d: do ha hon, va chm, vt t km cht lng.
Thit hi ti sn gin tip: l nhng thit hi do hot ng ca bn th ba gy nn.
V d: do chy chic my quan trng nht m doanh nghip b gim thu nhp
Ch :
- Thit hi trc tip ca hot ng u t kinh doanh theo ma v thng khc
nhau gia ma lm n v thi k nhn ri.
- Nhiu trng hp thit hi gin tip li ln hn thit hi trc tip.
Thit hi trch nhim: l nhng thit hi do b pht lin quan n trch nhim ca
cng ty m ngi b hi kin thnh cng. C 3 loi thit hi trch nhim chnh:
- Thit hi do bi thng tai nn lao ng. Trng hp ny chi ph rt ln cho c ch
v ngi lm cng, do , cn ngn nga.
- Trch nhim i vi sn phm sn xut. V d, sn phm km cht lng do thit
k sai st hoc sai st trong qu trnh thc hin d n m bn d n phi chu trch nhim
php l.
- Trch nhim bo v mi trng

3D.2.3 Phn tch v nh gi mc ri ro

C th phn tch v nh gi mc ri ro bng phng php phn tch nh tnh
v phn tch nh lng. Phn tch nh tnh l vic m t tc ng ca mi loi ri ro v sp
xp chng vo tng nhm mc : ri ro cao, trung bnh, thp. Mc ch ca phn tch
nh tnh l nhm nh gi tng th xem ri ro tc ng n nhng b phn no v mc
nh hng ca n n tng b phn v ton b d n. i vi nhng d n n gin c th
ch p dng phng php nh tnh xc nh ri ro. Ngoi ra, cng c mt s d n
khng th p dng phng php phn tch nh lng th vic phn tch nh tnh xc
nh ri ro l rt cn thit.
Phn tch nh lng l vic s dng cc phng php ton, thng k v tin hc
c lng ri ro v chi ph, thi gian, ngun lc v mc bt nh. Mt s cng c

68
thng s dng lng ha ri ro nh phn tch mng, phn tch xc sut, phng php
th, phn tch quan h.

3D.2.4 Cc phng php qun l ri ro

1. N trnh ri ro.
N trnh ri ro l loi b kh nng b thit hi, l vic khng chp nhn d n c
ri ro qu ln. Bin php ny c p dng trong trng hp kh nng b thit hi cao v
mc thit hi ln. N trnh ri ro c th c thc hin ngay t giai on u ca chu
k d n. Nu ri ro d n cao th loi b ngay t u.
2. Chp nhn ri ro
Chp nhn ri ro l trng hp ch u t hoc cn b d n hon ton bit trc
v ri ro v nhng hu qu ca n nhng sn sng chp nhn nhng ri ro thit hi nu n
xut hin. Chp nhn ri ro p dng trong trng hp mc thit hi thp v kh nng
b thit hi khng ln. Ngoi ra, cng c nhng ri ro m n v phi chp nhn.
3. T bo him
T bo him l phng php qun l ri ro m n v chp nhn ri ro v t
nguyn kt hp thnh mt nhm gm nhiu n v c ri ro tng t khc, d on
chnh xc mc thit hi v do , chun b trc ngun qu b p nu n xy ra.
Gii php t bo him c c im:
- L hnh thc chp nhn ri ro.
- Thng l s kt hp gia cc n v u t trong cng cng ty b m hoc mt ngnh.
- C chuyn ri ro v ti phn phi chi ph thit hi.
- C hot ng d on mc thit hi (ging hot ng bo him).
- H thng t bo him cng phi p ng mi chi tiu ca h thng bo him.
T bo him c li th l nng cao kh nng ngn nga thit hi, th tc chi tr
bo him nhanh gn, ng thi, nng cao kh nng sinh li v to iu kin quay vng vn.
Tuy nhin, bin php t bo him cng c nhc im l n v phi chi ph vn hnh
chng trnh t bo him; n v phi mua v cung cp ni b nhng dch v c gi tr
nh nhng thit b ngn nga thit hi ; khi kh nng b thit hi xut hin n v phi
thu ngi iu hnh theo di chng trnh t bo him. Phng php t bo him cng
cha ng yu t ri ro c bc v y thc t n v chp nhn ri ro vi hy vng thit
hi c th khng xy ra trong mt s nm.
4. Ngn nga thit hi
Ngn nga thit hi l hot ng nhm lm gim tnh thng xuyn ca thit hi khi
n xut hin. ngn nga thit hi cn xc nh ngun gc thit hi. C hai nhm nhn
t chnh l nhm nhn t mi trng u t v nhn t v ni ti d n. Mt s bin
php ngn nga nh pht trin h thng an ton, o to li lao ng, thu ngi bo v.
5. Gim bt thit hi.

69
 Chng trnh gim bt thit hi l vic ch u t, b qun l d n s dng cc
bin php o lng, phn tch, nh gi li ri ro mt cch lin tc v xy dng cc k
hoch i ph, lm gim mc thit hi khi n xy ra v khi khng th chuyn dch thit
hi th vic p dng bin php ny khng ph hp.
6. Chuyn dch ri ro.
Chuyn dch ri ro l bin php, trong mt bn lin kt vi nhiu bn khc
cng chu ri ro. Bin php chuyn dch ri ro ging phng php bo him ch: bt
nh v thit hi c chuyn t c nhn sang nhm nhng khc ch bo him khng ch
n thun bao gm chuyn dch ri ro m cn gim c ri ro thng qua d on thit hi
bng lut s ln trc khi n xut hin.
7. Bo him
Theo quan im ca nh qun l bo him th bo him l s chuyn dch ri ro
theo hp ng. T bn quan im x hi, bo him khng ch n thun l vic chuyn dch
ri ro m cn lm gim ri ro v nhm ngi c ri ro tng t nhau t nguyn tham gia
bo him cho php d on mc thit hi trc khi n xut hin. Bo him l cng c
qun l ri ro ph hp khi kh nng thit hi thp nhng mc thit hi c th rt nghim
trng.
Chng trnh qun l ri ro cn c xem xt nh gi li thng xuyn. V mi trng
kinh doanh v u t lun thay i. Mi s thay i trong kinh doanh c th ny sinh kh
nng thit hi mi. Cn xc nh li thit hi, s lng, nguyn nhn... v chun b cc
chng trnh qun l ri ro thch hp. C nhiu chng trnh qun l ri ro nhng mt nguyn
tc chung l khi li ch do chng trnh no to ra nh hn chi ph ca n th nn thay
th bng mt chng trnh khc hp l hn.

3D.3 Phng php o lng ri ro

C nhiu phng php nh lng c s dng phn tch ri ro. l cc phng
php: phn tch phng sai hoc lch chun, phn tch h s bin thin (xt phm vi 1 d
n); phng php tnh li h s chit khu; phn tch nhy; phn tch nhn t nh hng;
phn tch kch bn; phn tch cy quyt nh; phn tch xc sut Ty theo mc ch s
dng m nh phn tch la chn phng php o lng ri ro ph hp.

70
 CHNG 4
PHN TCH TI CHNH D N U T
4.1 Mc ch v tc dng ca nghin cu ti chnh
Mc ch
- Nhm khng nh tim lc ti chnh cho vic thc hin d n
- Phn tch nhng kt qu hch ton kinh t ca d n.
t c mc ch trn, trong qu trnh phn tch ti chnh cn p dng
nhng phng php phn tch ph hp v s dng h thng cc ch tiu kinh t ti chnh cn
thit.
Tc dng
- Xc nh c quy m u t, c cu cc loi vn, ngun ti tr cho d n, tnh ton
thu chi l li, nhng li ch thit thc mang li cho nh u t v cho c cng ng.
- nh gi c hiu qu v mt ti chnh ca vic u t nhm quyt nh c nn u
t hay khng? Nh nc cng cn c vo y xem xt li ch ti chnh c hp
l hay khng? D n c t c cc li ch ti chnh hay khng v d n c an ton v mt
ti chnh hay khng?
- Nghin cu ti chnh l c s tin hnh nghin cu kinh t - x hi.
- Phn tch ti chnh lin quan trc tip n ngn qu ca nh u t nn c nh u
t c bit quan tm.

4.2 Xc nh t sut tnh ton v thi im tnh ton

4.2.1 Xc nh t sut tnh ton

Sut chit khu trong d n l sut sinh li k vng ca nh u t i vi s vn cn
u t cho d n.
Sut chit khu c dng quy i dng thu nhp tng lai ca cc d n v hin
gi rt a dng. Sut chit khu nh hng trc tip n gi tr hin ti ca cc d n v n
cc quyt nh chp nhn hay loi b d n. Sut chit khu c chn thng cn c vo:
- Chi ph c hi ca vn
- Chi ph vn
- T l ri ro ca d n
- T l lm pht
1. Trng hp u t hon ton bng ngun vn t c
Trong trng hp ny, mc ch u t l nhm thu li ln hn vic gi vn trn th
trng vn. Do vy t sut tnh ton ca d n theo ngun vn t c (rvtc) phi c xc nh
cao hn mc li sut tin gi (rgi) th trng vn. Tc l rvtc rgi

71
 T sut tnh ton ca ngun vn t c c th c ly bng li sut tin vay ca ngn
hng thng mi.
2. Trng hp u t hon ton bng ngun vn i vay
m bo tin cy ca tnh ton v an ton v vn, ch u t cn chn t sut tnh
ton ca d n theo vn i vay (rvv) khng nh hn mc li sut tin vay (rvay) , tc l rvv
rvay.
3. Trng hp u t va bng ngun vn t c va bng ngun vn i vay
Trong trng hp ny t sut tnh ton ly theo mc trung bnh chung li sut ca c 2
ngun vn v c xc nh theo cng thc:
Kvtc * rvtc + Kvv * rvv
Rc =
Kvtc + Kvv
Trong :
Kvtc : Vn t c
rvtc : Mc li sut xc nh cho vn t c
Kvv : Vn i vay
rvv : Mc li sut xc nh cho vn i vay

4. Trng hp u t bng nhiu ngun vn khc nhau

Trong trng hp ny t sut tnh ton ca d n c xc nh theo trung bnh chung

li sut ca tt c cc ngun vn.
Ki * ri
Rc =
Ki
Trong :
Ki : Gi tr ngun vn i
ri : Mc li sut xc nh cho ngun vn i
Ch : Khi xc nh t sut tnh ton ca d n u t thng gp phi cc trng hp
sau:
a. Cc ngun vn vay c cc k hn khc nhau:
Trong trng hp ny, trc khi p dng cng thc tnh t sut tnh ton chung phi
tnh chuyn cc mc li sut i vay v cng k hn l nm
rn = (1 + rt)m 1
Trong :
rn : Mc li sut nm
rt : Mc li sut theo k hn t (thng, qu, 6 thng)
m : S k hn t trong nm
b. Li sut danh ngha v li sut thc
Li sut danh ngha l li sut m thi on pht biu mc li sut khng trng vi thi
on ghp li k hn

72
 Li sut thc l li sut m thi on pht biu mc li sut trng vi thi on li
ghp. Trong thc t nu li sut khng ghi thi hn ghp li km theo th li sut c
hiu l li sut thc v thi on ghp li trng vi thi on pht biu mc li.
Khi xc nh t sut tnh ton ca d n, nu li sut ca mt ngun vn no l li
sut danh ngha th phi chuyn v li sut thc theo cng thc:
rdn
rthc = 1 + ( )m2 1
m1
Trong :
rthc: Li sut thc
rdn: Li sut danh ngha
m1: S thi on ghp li trong thi on pht biu mc li sut danh ngha
m2 : S thi on ghp li trong thi on xc nh li sut thc
5. T sut chit khu iu chnh theo s ri ro
Cng thc tnh nh sau
r
R
1
=
p
Trong :
R T sut chit khu c iu chnh theo s ri ro
r T sut chit khu trc khi iu chnh theo s ri ro
p Xc sut ri ro
6. T l chit khu iu chnh theo lm pht
Lm pht cng c coi l mt yu t ri ro khi u t. V vy khi lp d n u t cn
tnh n yu t lm pht, trn c s xc nh li hiu qu ca d n u t. C th s dng
t l chit khu iu chnh theo lm pht lm c s cho vic xc nh li hiu qu d n.
Cng thc xc nh t l chit khu c iu chnh theo lm pht nh sau:
RL = (1 + r) (1 + L) 1
Trong :
RL - T l chit khu c iu chnh theo lm pht
r - T l chit khu c chn tnh ton
L T l lm pht

4.2.2 Chn thi im tnh ton

Thi im tnh ton c nh hng ti kt qu tnh ton ti chnh kinh t trong lp d
n u t. Do vy cn phi xc nh thi im tnh ton hp l. Thi im tnh ton xc nh
theo nm v thng c gi l nm gc.
i vi cc d n u t c quy m khng ln, thi gian chun b a cng trnh
u t vo sn xut kinh doanh khng di th thi im tnh ton khng di th thi im tnh

73
ton thng c xc nh l thi im hin ti hay thi im bt u thc hin d n. Trong
trng hp ny, mi chi ph v thu nhp ca d n u c a v nm gc theo cch tnh
gi tr hin ti v c so snh ti nm gc.
i vi cc d n c quy m ln, thi gian chun b a cng trnh vo s dng di
th tu theo tng trng hp c th c th chn thi im nh sau:
- Nu chu k d n, t l lm pht v mc li sut ca cc ngun vn theo d on
bin ng khng ng k v t sut tnh ton c xc nh ng vi phng php khoa hc,
c tnh n cc yu t ri ro i vi sn xut th thi im tnh ton c th ly l thi im
hin ti (thi im lp d n) hoc thi im bt u thc hin d n nh i vi d n c
quy m u t khng ln v thi gian chun b a cng trnh u t vo khai thc khng
di.
- Thi im tnh ton l nm kt thc giai on thi cng xy dng cng trnh v a
cng trnh u t vo hot ng sn xut kinh doanh. Trong trng hp ny, cc chi ph trong
giai on thi cng xy dng cng trnh c tnh chuyn v nm gc thng qua vic tnh gi
tr tng lai. Cc thu nhp v chi ph khai thc trong gia on khai thc cng trnh c tnh
chuyn v nm gc thng qua vic tnh gi tr hin ti. Cc thu nhp v chi ph ca d n
c so snh ti thi im tnh ton. Cch chn thi im tnh ton ny l c cn c v m
bo tin cy cao v tng khong cch tnh hin gi ca cc dng chi ph v thu nhp ca d
n l nh nht.
Tuy nhin trong thc t, thun tin cho tnh ton, nhiu d n thi im tnh ton
thng c chn l thi im hin ti (thi im lp d n) hay thi im bt u thc hin
d n.

4.3 Ni dung nghin cu ti chnh d n u t

4.3.1 Xc nh tng mc vn u t v c cu ngun vn ca d n

Xc nh vn u t cn thc hin tng nm v ton b d n trn c s k hoch
tin thc hin u t d kin. Trong tng s vn u t trn cn tch ring cc nhm:
- Theo ngun vn: vn gp, vn vay (ngn hn, trung hn, di hn vi li xut theo
tng ngun).
- Theo hnh thc vn: bng tin (Vit Nam, ngoi t), bng hin vt, bng ti sn khc
Tng mc vn u t d tnh ca d n cn c xem xt theo tng giai on ca qu
trnh thc hin u t v c xc nh bng tin Vit Nam, ngoi t, bng hin vt hoc
bng ti sn khc. Tng mc vn u t ca d n bao gm ton b s vn cn thit thit
lp v a d n vo hot ng. Tng mc vn ny c chia ra thnh hai loi: Vn c nh
v vn lu ng.
- Vn c nh l nhng khon chi ph chun b v v chi ph ban u u t vo ti sn
c nh. Cc khon chi ph ny c phn b vo gi thnh sn phm hng nm thng qua
hnh thc khu hao.
+ Chi ph chun b l nhng khon chi ph pht sinh trc khi d n thc hin u t.
Chi ph chun b bao gm: chi ph thnh lp, nghin cu d n, lp h s, trnh duyt, chi ph
74
qun l ban u (hi hp, th tc), quan h dn xp cung ng, tip th Chi ph chun b
l mt khon kh c th tnh chnh xc c. Ch yu ta khng b st cc hng mc chi tit
v d tr kinh ph cho cc hng mc . Nhng chi ph ny cn c s nht tr thng qua tha
thun ca cc bn tham gia u t.
+ Chi ph ban u u t vo ti sn c nh gm cc khon chi ph ban u v t,
chi ph v my mc thit b, phng tin vn ti, chi ph chuyn giao cng ngh cn phi
c xc nhn ca c quan c thm quyn v ph hp vi cc quy nh ca B Ti chnh.
- Vn lu ng l s vn cn thit c chi cho nhng khon u t nht nh vo mt
s hng mc to s thun li cho cng vic kinh doanh ca d n. Nhu cu vn lu ng
c xc nh cho tng nm v theo tng thnh phn c th.
Vn lu ng ca d n thng c xc nh theo cng thc:
Vn lu ng = CB + AR AP + AI
Trong :
CB : Tn qu tin mt AP : Khon phi tr
AR : Khon phi thu AI : Tn kho
Bng 3. D tr vn lu ng
Nm
Khon mc
I II III
1. Tn qu tin mt (CB)
2. Khon phi thu (AR)
3. Khon phi tr (AP)
4. Tn kho (AI)
Tng vn lu ng (1 + 2 3 + 4)
Xc nh cc ngun ti tr cho d n, kh nng m bo vn t mi ngun v mt
s lng v tin :
- Xem xt cc ngun ti tr cho d n, kh nng m bo vn t mi ngun v mt s
lng v tin . Cc ngun ti tr cho d n c th l ngn sch cp pht, ngn hng cho
vay, vn gp c phn, vn lin doanh do cc bn lin doanh gp, vn t c hoc vn huy
ng t cc ngun khc.
- V vn u t phi c thc hin theo tin ghi trong d n, m bo tin
thc hin cc cng vic chung ca d n v trnh ng vn, nn cc ngun ti tr c
xem xt khng ch v mt s lng m c thi im nhn c ti tr. S m bo ny phi
c c s php l v c s thc t. Tip phi so snh nhu cu vi kh nng m bo vn
cho d n t cc vn v s lng v tin . Nu kh nng ln hn hoc bng nhu cu th d
n c chp nhn. Nu kh nng nh hn nhu cu th phi gim quy m ca d n, xem xt
li kha cnh k thut lao ng m bo tnh ng b trong vic gim quy m ca d n.
Bng 4. C cu ngun vn
Chi ph Giai on xy dng Giai on sn xut Tng
Khon mc
vn Nm 1 Nm 2 --- Nm 1 Nm 2 --- vn

75
 (sut (tnh
sinh li hin
ca gi)
vn)
1. Tng vn u t
2. Ngun vn
+ Ngn sch
+ Vn t c
+ Vn vay,

4.3.2 D kin doanh thu hng nm ca d n

D kin doanh thu hng nm ca d n gip c tnh c mt phn kt qu hot ng
ca d n, l tin quan trng d on li ch v xc nh quy m dng tin vo ca d
n trong tng lai. Doanh thu ca d n ch yu l doanh thu t khi lng sn phm hoc
dch v m d n to ra v d kin cung ng cho th trng tng ng vi tng thi k trong
sut vng i d n.
c tnh doanh thu hng nm ca d n cn phi d tnh cc thng s c bn v
cng sut thit k, cng sut huy ng hng nm, sn lng tn kho hng nm, gi bn n v
sn phm cng nh s thay i ca mc gi ny trong tng lai.
Doanh thu = Sn lng tiu th * Gi bn n v sn phm
Trong , sn lng tiu th trong tng nm c xc nh theo cng thc:
Sn lng tiu Sn lng sn Tn kho thnh Tn kho thnh
th trong k
=
xut trong k
- phm cui k
+
phm u k
Hoc tnh theo cng thc:
Sn lng Sn lng Chnh lch
tiu th = sn xut - tn kho
trong k trong k thnh phm

4.3.3 D tnh cc loi chi ph hng nm ca d n

p ng cho nhu cu hot ng kinh doanh ca d n v to ra doanh thu tng
ng, d n phi tiu hao nhng khn chi ph nht nh. Cc khon chi ph c lin quan n
qu trnh hot ng sn xut kinh doanh ca d n bao gm cc chi ph trc tip, chi ph
qun l v chi ph bn hng.
Chi ph trc tip l c s tnh gi thnh sn xut sn phm v gi vn hng bn, v l
cn c xc nh kt qu l li trong cc nm hot ng ca d n. Chi ph sn xut trc tip
bao gm: chi ph nguyn vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip v chi ph sn xut
chung.
Chi ph qun l bao gm cc chi ph qun l kinh doanh, qun l hnh chnh v cc
chi ph chung khc c lin quan ti ton b hot ng ca d n nh tin lng v cc khon
ph cp cho ban gim c v nhn vin qun l d n, khu hao ti sn thit b vn phng d

76
n, tip khch, v mt phn chi ph qun l doanh nghip phn b cho d n theo t l thch
hp
Chi ph bn hng bao gm cc khon chi ph d kin pht sinh trong qu trnh tiu th
sn phm hng ha hoc dch v ca d n bo gm tin lng, cc khon ph cp tr cho
nhn vin bn hng, chi ph tip th, qung co, bao b ng gi Thng khon chi ph ny
c d tnh mt t l thch hp theo doanh thu hoc chi ph ca d n.

4.3.4 Xc nh cc thng s khc ca d n

Cc thng s ny c nh hng ti vic c tnh hiu qu ti chnh hca d n nh
thu, lm pht, t gi hi oi

4.4 Lp bng thng s c bn ca d n

Vic trnh by c h thng cc thng s ti chnh c bn ca d n gip cho nh u t
v cc bn lin quan c th hnh dung c bi cnh d n, nhn dng nhng thng tin quan
trng no cn thu thp, cn xem xt trong qu trnh lp v thm nh d n, lm c s cho
vic a ra nhng quyt nh u t ph hp.
Bng thng s thng c sp xp thnh 5 nhm chnh: nhm vn u t, nhm ti
tr, nhm doanh thu, nhm chi ph v nhm thng s khc ngi phn tch d n c th
d dng tm kim thng tin.
Da vo thng s ti chnh c bn, k hoch u t v k hoch hot ng ca d n,
vic xy dng cc bng k hoch ti chnh c tin hnh nhm phc v cho vi xc nh gi
tr ngn lu tng lai ca d n.
Vic phn tch ti chnh nn thc hin bng phn mm Microsoft Excel, v phn mm
ny cho php chng ta thc hin cc php tnh t n gin n phc tp. Trong , cc cng
c nh Goalseek, Table, Scenarios, Crystal ball s gip chng ta thc hin rt nhiu ci
hay trong vic phn tch nhy v phn tch m phng. Bn cnh , Excel c trang b thm
cc hm ti chnh nh IRR(), PV(), NPV(), PMT() cho php chng ta tit kim c thi
gian tnh ton, mc chnh xc cao.

4.5 Lp cc bo co ti chnh d kin cho tng nm hoc tng giai on ca i d

n
Cn lp bng chi ph sn xut hoc dch v, doanh thu, bng d tnh mc l li, bng
d tr cn i k ton, bng d tnh cn i thu chi. Cc bo co ti chnh gip cho ch u
t thy c tnh hnh hot ng ti chnh ca d n v n l ngun s liu gip cho vic tnh
ton phn tch cc ch tiu phn nh mt ti chnh ca d n.

4.5.1 Cc cng c ti chnh dng phn tch ngn lu d n

Vic nghin cu cc thng s c bn ca d n c s dng trong lc nghin cu
nhn dng d n, tc l trong lc hnh thnh hay son tho d n, khi m cn c th mong
mun s cha nhng c im chnh v kinh t - k thut d n. y ch mi l tin hnh
phn tch ti chnh tng qut. Bc k tip l thc hin phn tch ti chnh chi tit. Cng vic

77
ny thng c thc hin vo cui giai on nghin cu kh thi hay trong khi nghin cu
nh gi hiu qu d n. Nh vy, trong mi trng hpk, thc hin phn tch ti chnh tng
qut cho php tit kim thi gian ng k khi chun b phn tch ti chnh chi tit.
chuyn t phn tch ti chnh tng qut sang phn tch ti chnh chi tit, cn s dng
cc cng c ti chnh. l cc bng k hoch ti chnh cho d n.

4.5.1.1 Bng k hoch u t

Bng k hoch u t th hin tng vn u t v c cu ngun vn. Tng vn u t
bao gm vn c nh, vn lu ng v li vay trong thi k xy dng (nu c). Da vo bng
ny s thy c tin phn b vn u t, danh mc cc loi ti sn l bao nhiu. T
lm c s tnh khu hao hng nm cho d n. tnh ton chng ta c th lp bng theo
mu sau:
Bng 5. Bng k hoch u t
Giai on xy dng Giai on sn xut Tng vn
Khon mc
Nm 1 Nm 2 --- Nm 1 Nm 2 --- (tnh hin gi)
1. Vn c nh
2. Vn lu ng
3. Li vay trong giai on xy dng
4. Tng vn u t

Nhng lu khi tnh ton vn c nh

Rt nhiu d n u t ch mang tnh b sung thm cho nhng hot ng kinh t ang
c, do vy phn li ch v chi ph c lin quan ti cc d n mi ch l phn tng thm ngoi
nhng phn s lun pht sinh, ngay c khi d n mi khng c thc hin thm. Nhng
khon chi trc y, hin tr thnh trch nhim ti chnh trong tng lai ca cng ty s
khng c tnh n trong khi lp v thm nh d n mi.
Trng hp cn cn nhc ti cc ti sn pht sinh t cc khon chi trc y trong khi
thm nh d n mi l khi cc ti sn l ra c th c em bn thu tin nu nh d n
mi khng c thc hin, nhng trn thc t b ghp vo vi d n mi. Trong nhng
trng hp nh vy, gi tr thanh l ca cc loi ti sn ny mi l thng s lin quan n d
n mi ch khng phi l gi tr gc ca cc khon chi ny. Chng ta cn nhn thc rng gi
tr thanh l ca cc ti sn thng mang mt phn ng k gi tr chi ph gc ban u, do
khng th b b st. V vy, nu trong trng hp ti sn c gi li, th gi tr thanh l ca
ti sn phi c tn n trong tng chi ph u t ca d n mi. Tuy nhin, nu cc ti sn
hin c c th c em bn vi t cch l nhng n v hot ng ch khng phi thuc
din thanh l, th phn chi ph vn cho cc ti sn c tnh lm chi ph vn ca d n
mi, s l phn gi tr ang c s dng ca ti sn .
Mt vn tng t cng pht sinh vo thi im cui chu k d n, khi mt s ti sn
ca d n cha b mt gi tr hon ton. Do vy, d n s c thm mt khon thu cui cng
pht sinh t vic bn thanh l cc ti sn ny. Hoc theo cch khc, nu vic tip tc duy tr
78
d n nh l mt b phn ca mt n v ang hot ng khc l c nhiu thun li hn, th
nhng ti sn s c mt gi tr ang s dng, cao hn so vi gi tr thanh l. Trong nhng
trng hp nh vy, phn gi tr cao hn trong hai loi gi tr thanh l v s dng s c s
dng tnh phn li ch cui cng ca d n.
Phng thc tnh gi tr thanh l ca ti sn chnh xc nht l em ti sn cho cc
chuyn gia c nhiu kinh nghim trn cc th trng thit b c, nh xng, t ai, nh gi.
Theo cch tng t, chng ta cng c th xc nh c tng i chnh xc gi tr ang s
dng ca cc ti sn ny.
Mt phng thc km chnh xc hn, song thun tin hn, i vi vic xc nh gi tr
thanh l ca cc ti sn hin c l ly gi tr trn s sch ca ti sn tr i gi tr trn s sch
ca cc chi ph lp t. Khi tnh gi tr trn s sch, chng ta phi tr i phn chi ph vn c
lin quan ti vic lp t thit b do nhng chi ph khng c gi tr thanh l g na khi nh
my b tho d. Ngc li, khi s dng gi tr trn s sch tnh gi tr ang s dng ca ti
sn, chng ta phi tnh ti chi ph lp t thit b. Trong c hai trng hp, gi tr trn s sch
ca ti sn phi c iu chnh theo tc ng ca lm pht v nu c theo gi c thay th
ca ti sn k t khi mua nhng ti sn .
Trong qu trnh vn hnh d n, chng ta phi tnh c ht mi chi ph v li ch ca
d n, cng nh s chnh lch ca cc bin s ny trong trng hp d n khng c thc
hin so vi trng hp d n c thc hin. Mt sai lm thng hay mc phi trong vn
ny l chng ta cho rng i vi d n mi mi chi ph hoc li ch u l chi ph hoc li ch
tng thm, trong khi trn thc t khng phi nh vy. Do , chng ta phi ht sc lu
trong khi xc nh phng n gc trong c tnh n mt cch thc t mi chi ph v li
ch nu nh d n mi khng c thc hin.
Tnh ton cc chi ph u t c th gp nhiu kh khn khi hng mc ca n khng c
n gi c th. V vy, khi tnh ton ta c gng khng b st khi d tr kinh ph. Nhng chi
ph cn c s nht tr qua tho thun ca cc bn tham gia u t. Cc chi ph c bn c
tnh ton theo n gi, khi lng d ton. Cc tnh ton chi ph v quyn s dng t, mt
nc cn c vn bn xc nhn ca cc c quan c thm quyn.

4.5.1.2 K hoch khu hao

Bng k hoch khu hao c cn c vo nguyn gi v thi gian hu dng ca ti sn
c nh. Nguyn gi ti sn c nh c xc nh da vo gi tr m chng ta xc nh
trong bng k hoch u t. Thi gian hu dng ca ti sn thng c n nh bi cc iu
kin v thu. i vi nhng d n u t Vit Nam, xc nh thi gian hu dng tnh
khu hao ti sn c nh da theo khung thi gian kht hao php nh theo quy nh hin
hnh ca B ti chnh.
C nhiu phng php xc nh gi tr khu hao nhng khi phn tch gi tr khu hao
hng nm i vi nhng ti sn c nh c u t vo d n, ngi ta thng p dng
phng php khu hao ng thng. Gi tr cn li hng nm trong bng k hoch khu hao
s c tnh bng cch ly nguyn gi tr i khu hao ly k v cng gi tr u t mi (nu
c).

79
 Bng 6. Bng k hoch khu hao
Nm
Khon mc
0 1 2 n
Nguyn gi
Khu hao trong k
Khu hao ly k
u t mi
Gi tr cn li cui k

V d 4. V d v bng khu hao

Mt d n u t c ti sn c nh l my mc thit b c nguyn gi l 3 t VN,
tui th ca ti sn c nh ny l 4 nm. Ta c bng k hoch khu hao sau
Nm
Khon mc
0 1 2 3 4
Nguyn gi 3000 3000 3000 3000 3000
Khu hao trong k 750 750 750 750
Khu hao ly k 750 1500 2250 3000
u t mi 3000 - - - -
Gi tr cn li cui k 3000 2250 1500 750 0

i vi nhng d n u t c nhiu loi ti sn vi cc thi gian hu dng khc nhau,

mi loi ti sn c nh nn lp bng k hoch khu hoa ring, sau tng hp vo 1 bng k
hoch khu hao chung cho cc loi ti sn. Da vo bng k hoch khu hao ny, chng ta s
bit c gi tr khu hao hng nm l bao nhiu v khi kt thc d n, gi tr cn li cha
khu hao ht ca ti sn l bao nhiu.

4.5.1.3 K hoch tr n
i vi d n u t, ngn lu ti chnh ch cp n cc khon vay v tr n v l
qua cc khon huy ng vn c phn v tr li tc c ng. Do , vic phn tch ngn lu
ti chnh d n l mt cch hp l gip cc nh u t xc nh c ngy thng cn huy
ng cc khon vay, tnh ton chi ph ti chnh theo li sut v phn hon tr n gc. T c
nhng iu ny c phn nh thng qua bng k hoch tr n ca d n.
Bng 7. Bng k hoch tr n gc v li vay
Nm
Khon mc
0 1 2 N
D n u k
Li pht sinh trong k
S tin tr n
- N gc n hn

80
 - Li n hn
D n cui k
N vay tng thm
Cc khon mc trong bng k hoch tr n gc v li vay c tnh nh sau:
(1) Khon n vay tng thm phn nh thi im ca cc khon n c cung cp
gi tr tin li s tin n vay
D n
(2) = d n + pht sinh - tr n + tng
cui k
u k trong k trong k thm
(3) Li pht sinh trong k c xc nh cn c vo d n u k tng ng vi tng
thi on
(4) D n u k ny bng d n cui k trc
(5) S tin tr n trong k ph thuc vo phng n tr n d kin m nh u t tha
thun vi cc t chc tn dng.
Trn thc t, c rt nhiu phng thc vay v thanh ton n vay c p dng tu vo
c th ca tng d n. C th vay ngn hn, trung hn hay di hn. C th tr li v vn gc
u hng k, hoc c th ch tr li hng k v n thi k o hn s tr ton b n gc. D
n c th c n hn cho vay hay khng c n hn cho vay. . . Cc phng php thng
c s dng l phng php k khon c nh, phng php k khon gim dn.
Phng php k khon c nh: tc l s tin tr n u hng k (tr li v n gc
u hng k). Trong Excel ta c th dng hm ti chnh PMT tnh ton. Hm PMT dng
xc nh s tin tr gp mi k bao gm tr vn gc v li. Cu trc ca hm ti chnh ny
l:
= - PMT(rate, nper, pv, fv, type)
Trong :
+ rate: li sut cho vay (li sut phi tng ng vi k tr n)
+ nper: s k tr n v li
+ pv: gi tr hin ti (vn vay by gi)
+ fv: gi tr trong tng lai (gi tr vn vay cn li sau khi tr n)
+ type: 1 l gi tr u k; 0 l gi tr cui k
V d 5. V d v k hoch tr n gc v li vay theo phng php k khon c
nh
Gi s, nm 0 vay ngn hng 2000 $, li sut l 8%/nm. Tr li v vn gc u hng
k trong thi gian 4 nm. K hoch tr n nh sau:
Nm
0 1 2 3 4
D n u k 2,000.00 1,556.16 1,076.81 559.11
Li pht sinh trong k 160.00 124.49 86.14 44.73
S tin tr n 603.84 603.84 603.84 603.84

81
 - N gc n hn 443.84 479.35 517.70 559.11
- Li n hn 160.00 124.49 86.14 44.73
D n cui k 2,000.00 1,556.16 1,076.81 559.11 0.00
N vay tng thm 2,000.00
Cch tnh bng trn nh sau:
- S tin tr n hng nm c tnh bng cng thc PMT(8%,4,2000)
- Li pht sinh trong k = li n hn = 8% * d n u k ca nm tnh ton
- N gc n hn = S tin tr n - Li n hn
tin li s tin n vay
D n cui gi tr d
= + pht sinh - tr n + tng
k n u k
trong k trong k thm

Phng php k khon gim dn: tc l tr n goc eu hang ky.

V d 6. V d v k hoch tr n gc v li vay theo phng php k khon gim
dn
Gi s, nm 0 vay ngn hng 2000 $, li sut l 8%/nm. Tr n gc u hng k trong
thi gian 4 nm. K hoch tr n nh sau:
Nm
0 1 2 3 4
D n u k 2000 1500 1000 500
Li pht sinh trong k 160 120 80 40
S tin tr n 660 620 580 540
- N gc n hn 500 500 500 500
- Li n hn 160 120 80 40
D n cui k 2000 1500 1000 500 0
N vay tng thm 2000
Cch tnh bng trn nh sau:
+ Tr n gc: = s tin vay ban u/ s k tr n. Trong trng hp ny, s tin tr n
gc u nhau v bng 2000/4 = 500$. (Gi tr tr n gc nm 1 = nm 2 = nm 3 = nm 4)
+ Cc hng mc khc tnh tng t nh phng php k khon c nh.

4.5.1.4 Bng d tnh doanh thu

Bng d tnh doanh thu phn nh thu nhp d kin t kh nng tiu th sn phm cc
nm hot ng trong tng lai ca d n.
Bng 8. Bng d tnh sn lng v doanh thu
Giai on sn xut
Khon mc
Nm 1 Nm 2 ---- Nm n
1. Sn lng
+ Sn phm chnh

82
 + Sn phm ph
2. Gi bn n v sn phm
+ Sn phm chnh
+ Sn phm ph
3. Doanh thu ni a
+ Sn phm chnh
+ Sn phm ph
4. Doanh thu xut khu
5. Tng doanh thu

4.5.1.5 Bng d kin chi ph

Bng d kin chi ph phn nh ton b cc khan chi ph pht sinh trong sut thi gian
hot ng ca d n. Cc khon mc chi ph c xc nh cn c vo mc tiu dng cc yu
t u vo sn xut mc sn lng tng ng vi cng sut huy ng hng nm ca d n
v gi c d tnh ca cc nhp lng ny trn th trng.
Bng 9. Bng d kin chi ph ca d n
Nm
Khon mc
0 1 2 n
Chi ph trc tip
- Chi ph nguyn vt liu
- Chi ph nhn cng trc tip
- Chi ph nhin liu
- Chi ph sa cha bo dng
-
Chi ph qun l
Chi ph bn hng
Tng chi ph
C hai phng php thng c s dng c tnh chi ph ca d n: phng php
t l phn trm doanh thu v phng php chi tiu theo nh mc k hoch.
Phng php t l phn trm doanh thu
L phng php kh n gin. V c bn, n da trn gi thit cho rng tt c chi ph
thnh phn s chim mt t l n nh trong doanh s bn tng lai, khng thay i so vi t
l ca chng trong qu kh. Cc s liu qu kh c s dng l t l trung bnh ca nhng
nm gn nht. Phng php t l phn trm doanh thu tuy kh n gin nhng km linh hot.
Phng php chi tiu theo nh mc k hoch
Phng php chi tiu theo nh mc k hoch c xy dng da trn nhng thng tin
lin quan n thi k tng lai m d n s hot ng. Tnh hp l ca nhng khon mc
khng ph thuc vo doanh thu ny c k vng s thay i ty theo tng d n c th:
nh mc tiu hao nguyn vt liu trn mt n v sn phm, mc sn lng sn xut v cng
ngh s dng trong d n c th Do , iu hin nhin l nh phn tch phi quyt nh

83
cn dnh bao nhiu ngun lc to ra cc mc sn lng nht nh trong sut giai on
hot ng ca d n.
Phng php kt hp
Hai phng php c tnh trn u c nhng mt li v bt li. Do , mt phng
php d kin chi ph da trn s kt hp c hai phng php c th t c mt kt qu tt
hn. Bi v khi c tnh chi ph d n c nhng khn mc c khuynh hng t l thun vi
doanh thu v khng tn nhiu cng sc d an gi tr tng lai ca chng. Trong khi
c nhng khon mc khc c nhng bin ng rt ln so vi t l doanh thu ca chng trong
qu kh. Nhng khon chi ph thuc loi t bin ng l nhng chi ph nh khu hao, tr ten
thu ti sn v tr lng qun l

4.5.1.6 Bng k hoch li l ca d n

Bng k hoch li l c xy dng phn nh mt cch tng hp nhng thnh qu
hot ng d kin hng k (nm, qu, thng) trong sut vng i tng lai ca d n. Trong
hnh thc n gin nht, bng k hoch li l ca d n lin quan 2 loi thut ng tng qu:
doanh thu v chi ph. Doanh thu phn nh mc hon thnh t c t hot ng ca d
n (doanh thu bn hng v doanh thu dch v). Trong khi , chi ph cho thy mc n lc
c tiu hao (s tiu dng ti sn, chi ph cc yu t u vo v chi ph ti chnh) to ra
mc doanh thu tng ng. cui cng, hai kt qu quan trng phi c xc nh trong bng
k hoch li l d n l li nhun (EBIT v li nhun rng) v ngha v np thu thu nhp
doanh nghip hng nm. Trong mc thu thu nhp doanh nghip d kin l mt trong
nhng khon mc cn phi xc nh khi tin hnh xy dng k hoch ngn lu d n.
Bng 10. Bng k hoch li l ca d n
Nm
Khon mc
0 1 2 N
Doanh thu thun
Gi vn hng bn (tr)
Li gp
Chi ph hot ng (tr)
Thu nhp trc thu v li vay phi tr (EBIT)
Li vay phi tr (tr)
Thu nhp trc thu (EBT)
Thu thu nhp doanh nghip (tr)
Li nhn sau thu
Cc khon chi ph hp l c tr ra tnh thu nhp chu thu:
- Chi ph khu hao ca ti sn c nh.
- Chi ph nguyn liu, vt liu, nhin liu, nng lng, hng ha.
- Tin lng, tin cng, ph cp.
- Chi ph nghin cu khoa hc, cng ngh, sng kin, ci tin, y t, o to lao ng.
- Chi ph dch v mua ngoi.

84
 - Chi tr li tin vay vn sn xut kinh doanh.
- Trch cc khon d phng.
- Chi ph v tiu th hng ha, dch v.
- Chi ph qung co, tip th, khuyn mi.
- Cc khon thu, ph, l ph, tin thu t.
Cc khon l ph c tr ra khi tnh thu nhp chu thu thu nhp doanh nghip:
- Thu xut khu.
- Thu gi tr gia tng u vo ca hng ha dch v xut khu.
- Thu tiu th c bit i vi hng ha dch v trong nc thuc din chu thu tiu
th c bit.
- Thu mn bi.
- Thu ti nguyn.
- Thu s dng t nng nghip, thu nh, thu t.
- Tin thu t.
- Cc khon ph v l ph m c s kinh doanh thc np vo ngn sch nh nc theo
quy nh ca php lut v ph, l ph.
Gi vn hng bn : Nu tn kho bng 0 th gi vn hng bn bng chi ph trc tip
hng nm. Nu tn kho khc 0 th gi vn hng bn s c xc nh da vo chi ph trc
tip v phng php hch ton hng tn kho c la chn. Phng php hch ton hng tn
kho tnh gi bn hng bn c th l phng php nhp trc tnh trc (FIFO); nhp sau
tnh trc (LIFO); phng php bnh qun gia quyn; hoc l ch danh.
Kt chuyn l: khi tnh thu nhp chu thu trong k hoch li l, nu nhng nm u d
n b l th nhng khon l ny c kt chuyn l v khu tr vo thu nhp chu thu nm
sau. Theo quy nh ca b ti chnh Vit Nam th thi gian chuyn l khng c qu 5 nm.

4.5.1.7 Bng k hoch ngn lu

Bng k hoch ngn lu l bng trnh by chi tit tt c cc khon thc thu, thc chi
bng tin mt t hot ng kinh doanh, u t v huy ng vn ca d n ng vi tng thi
im m n pht sinh. C 2 phng php xy dng k hoch ngn lu:
- Phng php trc tip: ngn lu rng t cc hot ng kinh doanh, u t v hot
ng ti chnh ca d n s c xc nh bng cch ly ngn lu vo tr ngn lu ra.
- Phng php gin tip: ngn lu rng t hot ng kinh doanh s c iu chnh t
li nhun sang, cn ngn lu rng t hot ng u t v hot ng ti chnh c xc nh
ging phng php trc tip.
Quy c:
- Thu nhp v chi ph ca d n trong nm c gi nh l u pht sinh cui nm
tc l ngy 31/12 hng nm. Do , nm bt u d n (th hin thi im hin ti) l nm 0.

85
 - Xc nh tui th d n c lng gi tr ca dng ngn lu tng lai. Ngi ta
thng cn c vo tui th cng ngh, tui th thit b chnh c chn u t, hoc cn c
vo vng i ca sn phm xc nh tui th d n. Tuy nhin, c mt s d n nh d n
xy dng cu ng, hay cc cng trnh ken trc, thy li c tui th rt di trh vic c
lng cc khon li ch v chi ph gn lin vi hot ng tng lai ca d n ny s khng
cn chnh xc na. Do , nh gi hiu qu ca nhng d n nh vy, ta ch tnh tui th
ca d n gii hn trong mt s nm c th gn lin vi kh nng d bo ca chng ta trong
tng lai. V vy, nm thanh l ca d n cha hn l nm kt thc hot ng ca n v gi
tr ti sn u t cha khu hao ht s c tnh vo d n nh mt khon ngn lu vo
nm thanh l d n.
- Nm thanh l d n: sau khi kt thc d n, cn c thi gian bn ti sn v ghi nhn
gi tr thanh l. Do , nu d n gi nh kt thc vo nm th n th gi tr thanh l ca d
n s c ghi nhn vo nm th n+1.
Ti sao cn phi xy dng bng k hoch ngn lu cho d n?
- D kin nhng thnh qu t c trong tng lai ca d n
- Xem xt cc ri ro v lm sao cho d n tt hn.

4.5.1.8 Mt s bin c c bn trong bng k hoch ngn lu

Khu hao
Khu hao khng phi l chi ph bng tin mt m n ch l mt hnh thc bt ton ca
k ton m thi, v vy n khng nh hng trc tip n ngn lu d n. V vy, khu hao
khng phi l mt hng mc ngn lu. Khu hao ch nh hng n ngn lu d n mt cch
gin tip thng qua thu v gi tr thanh l i vi ti sn c nh.
- i vi thu: Do khu hao l mt yu t chi ph nn n nh hng n li nhun
trc thu v lm thay i s thu thu nhp m d n phi np. Khi mc khu hao
cao, li nhun trc thu gim, s tin chi np thu gim, t lm ngn lu d n
tng ln v ngc li. Tc ng gian tip ca khu hao n ngn lu d n cn
c gi l l chn thu ca khu hao (Tax shield of depreciation).
- i vi gi tr thanh l ti sn: thng da vo phn gi tr my mc thit b cha
khu hao ht hoc da vo gi th trng (gi tr thc t ca ti sn thi im
thanh l. Vn t ra y l lm th no nh ng gi tr thc t ca ti sn
nm thanh l? Thng th da vo gi tr cn li cha khu hao ht ca ti sn c
nh.
Khon thu so snh vi doanh thu bn hng
Trong hot ng ca doanh nghip, doanh thu l s tin m khch hng chp nhn tr.
Tuy nhin, khng phi doanh thu bn hng no cng c tr ht tin, thng th khch hng
ch tr mt phn tin v phn cn li th h n. V vy bt c doanh thu bn hng no trong
k ca doanh nghip cng u bao gm doanh thu tr tin v doanh thu cha tr tin.
Doanh thu cha tr tin c th hin qua s d cui k ca khon phi thu. Do c im ph
bin ny trong hot ng tiu thu gia ngi bn (nh sn xut) v ngi mua (khch hng),

86
nn khi phn tch khon thc thu bng tin t doanh thu bn hng trong k ca d n phi
xem xt n tc ng ca khon phi thu bng cch c tnh t l s d khon phi thu thch
hp trong doanh thu ca d n. Khon thu bng tin t doanh thu s c xc nh nh sau:
Khon thc thu Doanh thu bn hng Khon phi thu Khon phi thu
= - +
trong k trong k cui k u k
Chnh lch ca khon phi thu cui k v
= Doanh thu bn hng -
u k (AR)
- AR tng: khon n ca khch hng tng ln, do s thc thu bng tin s t hn
doanh thu trong k. iu ny tc ng lm gim ngn lu rng.
- AR gim: thu hi bt n ca khch hng, do s thc thu bng tin s nhiu hn
doanh thu trong k. iu ny tc ng lm tng ngn lu rng.
- Gi nh cui d n: AR = 0 ngha l cc khon phi thu phi c thu ht, iu
ny tc ng lm tng ngn lu rng cui d n.
Khon chi so snh vi khon mua (chi ph mua hng)
Khi xc nh chi ph mua hng (chi ph nguyn vt liu, nhin liu) cho d n, cn
c vo nhu cu hot ng ca d n. Tuy nhin, khng phi khon chi ph mua hng no
cng phi tr ht tin. Mt khc, khi xc nh ngn lu trong k, ta ch ghi nhn s tin thc
tr, cn khon cha tr tin trong k c th hin trong s d khon phi tr (AP) cui k.
Tnh n cui k, khon chi mua hng trong k s c xc nh nh sau:
Khon thc chi Khon mua Khon phi tr cui Khon phi tr u
= - +
trong k trong k k k
Khon mua Chnh lch ca khon phi tr cui k v u
= -
trong k k (AP)
Do , c lng ng khon chi tin hng nm ca d n th ngoi vic xc nh
chi ph mua hng, cng nn c lng t l khon phi tr cn thit c th c.
- AP tng: Tng n nh cung cp, do s tin thc chi mua hng s thp hn gi tr
khon mua vo trong k. iu ny tc ng lm tng dng ngn lu rng ca d
n.
- AP gim: Tr bt n cho nh cung cp, do s tin thc ch mua hng s nhiu
hn gi tr khon mua vo trong k. iu ny tc ng lm gim ngn lu rng d
n.
- n cui d n AP = 0 ngha l tr ht cc khon phi tr, tc ng lm gim
ngn lu rng ca d n.
Tin mt gi thc hin cc giao dch
Tin mt gi thc hin cc giao dch cn c gi l s d tin mt ca d n. y
l lng tn qu tin mt cn thit thc hin cc giao dch cho cc hot ng hng ngy.
D n cn phi c mt mc tn qu tin mt nht nh nh l mt yu t ti sn lu ng, v
vy khi d n c thc hin, ta phi chi ra mt khon tin ti tr cho nhu cu tn qu tin
mt. Khi nhu cu tn qu tin mt tng s lm tng ngn lu ca d n; ngc li, khi nhu

87
cu tn qu tin mt gim s lm tng ngn lu vo ca d n. Khi kt thc d n, tn qu
tin mt khng cn na (CB = 0), lc ny d n s c mt khon thu t s tin tn qu ny.
Nh vy s d tin mt khng phi l mt hng mc ngn lu. Ch khon tng hoc gim ca
s d tin mt mi phn nh vo trong bng ngn lu.
Trong doanh nghip, qu tin mt c xem l cng c hoch nh quan trng nht
trong h thng qun l ngn lu. Cng c ny c li 2 mt quan trng sau:
- N lm gim tnh bp bnh v v th dn n s gim st v nhu cu cc khon tin
mt d phng.
- N bo trc v mc thm ht ngn lu sp ti nhm gip cho Ban gim c c
thi gian phn hi li vi cc gii php c lp ra mt cch k lng.
Mc ch ca h thng qun l tin l gim thiu ti a vic s dng khng hiu qu
cc s d tin mt. iu ny khng n gin. N i hi nhiu hn vic gi cc s d tin
mt nhn ri mc thp nht v tr hon cc khon chi tin mt.
Gi tr thanh l ti sn
Gi tr thanh l ti sn l mt khon ngn lu vo ca d n, n c th c xc nh
da vo gi tr th trng (gi tr thc t) ca ti sn thi im thanh l hoc da vo phn
gi tr ti sn c nh cha khu hao ht, tc gi tr cn li trn s sch ca ti sn . Vn
t ra l lm th no xc nh ng gi tr thc t ca ti sn nm thanh l, c bit l
nhng nm cui ca vng i d n. V vy, n gin, ngi ta thng quy c vi nhau
l gi tr thanh l ti sn s c xc nh da trn gi tr s sch ca n.
Chi ph chm ca d n
Chi ph chm l nhng chi ph chi ra trc khi c quyt nh thc hin d n. Do ,
chi ph ny s khng c tnh vo ngn lu d n, bi v d d n c c thc hin hay
khng th chi ph ny cng chi ra ri. V d nh cc chi ph iu tra thm d thc t lm
c s a ra d n (nhn din c hi u t), chi ph qun l doanh nghip phn b cho d
n
X l cc chi ph lch s
Chi ph lch s chnh l gi gc hay gi mua ban u ca ti sn c nh. Chi ph lch
s thng c cp nhiu trong cc loi d n khi phc hoc cc d n c b sung cho
cng trnh hin ti. Khi , nhng ti sn m u t trc y, by gi c tip tc s
dng v c nh hng n d n mi ny thta phi tnh chi ph c hi ca ti sn . Chi ph
c hi ca ti sn c th c xc nh da vo gi tr th trng hoc gi tr cn li cha
khu hao ht ca ti sn. Cc chi ph ny c a vo ngn lu d n nh mt thnh phn
ca vn u t ban u. Nu ta bit chnh xc gi tr th trng ca ti sn th nn da vo gi
tr th trng, nu khng bit chnh xc gi tr th trng ca ti sn th gi tr thanh l ti sn
c nh s c xc nh da vo gi tr cn li cha khu hao ht ca ti sn . Cn trong
trng hp gi tr ti sn c u t trc y c xem l chi ph chm th s khng c
th hin vo ngn lu ca d n u t hin hu (ti sn khng c chi ph c hi).
Chi ph t ai

88
 Khi xc nh chi ph t ai tnh ton cho d n, cn lu mt s kha cnh quan trng
nh hng ti vic la chn cc phng php khc nhau trong vic tnh gp chi ph v t
vo thu chi ca mt d n. Cc kha cnh l:
- Cn c s tch bch gia u t vo t ai so vi u t vo d n.
- Cn x l t nh mt khon u t ring bit. Khng bao gi gp li hoc l v
t nh khon thu hoc chi ph i vi khon u t vo t nu nh khng c s
ci thin hoc tn ph trc tip i vi t ai bi d n.
- Chi ph v t ai ca d n c th l chi ph c hi, hoc gi tr thu t hng nm
hoc chi ph vn cho d n sui thi gian s dng t.
Xc nh gi tr cn li nm cui cng khi kt thc d n
Thng thng, kt thc d n khng c ngha l kt thc hot ng kinh doanh, v i
sng ca d n ko di vt mqu kh nng d bo tng lai. V vy, gii quyt c hai
vn trn, nn d tnh gi tr cho ti sn vo nm cui ca phn tch thu chi. Gi tr cn
li ny bao gm: ti sn cha khu hao ht, t ai thu hi v gi tr thanh l vn lu ng.
Trong trng hp gi tr ti sn cha khu hao ht, nn ghi nhn n nh mt gi tr ca
ngn lu vo. S dng trnh t tnh ton ging nh c p dng cho vic tnh ton cc
gi tr ban u ca ti sn lch s.
Ring i vi t, do khng c hao mn nen khng tnh khu hao, do khi kt thc
d n, s ghi nhn gi tr ca t nh mt ngn lu vo nm thanh l d n, s dng gi tr
giai on u t ban u.
Gi tr thanh l vn lu ng bao gm cc khon AR, AP, CB v hng tn kho AI.
Trong gi tr thanh l hng tn kho c xc nh theo gi vn.
Ngn lu ti tr
Ngn lu tri tr bao gm dng ngn lu vo do i vay v dng ngn lu ra do tr n
(bao gm n gc v li n hn phi tr). Vic xc nh khon tr n s da vo lch tr n
c xy dng theo nhng thon thun d kin trong hp ng vay vn u t vo d n
gia ch u t v ngn hng hay cc t chc ti chnh.
Li vay
Li vay l mt khon chi ph ti chnh v n c khu tr vo thu nhp chu thu ca
d n. Li vay c xc nh trong lch tr n cn c vo gi tr n vay, li sut vay v cc
iu kin tr n s tha thun trong hp ng vay vn.
Li vay c a vo ngn lu hay khng s ty thuc vo quan im xy dng ngn lu.
Ni chung, li vay va c tc ng trc tip va c tc ng gin tip n ngn lu thng qua
thu thu nhp. Nu d n tr li vay nhiu, li nhun trc thu gim, ngn lu d n tng
ln v ngc li. Tc ng gin tip ca li vay thng qua thu gi l l chn thu ca li vay.

4.5.2 Cc quan im khc nhau trong vic xy dng k hoch ngn lu

4.5.2.1 Quan im ti chnh

89
 Theo quan im ti chnh, vic xc nh bng ngn lu thng da vo gi ti chnh
ca d n.
Quan im ton b vn ch s hu (All-Equity point of view AEPV)
Vic xy dng ngn lu theo quan im ny nhm nh gi xem s vn u t vo d
n trong trng hp khng c ti tr l c hiu qu hay khng t a ra quyt nh u
t ph hp. Khi xy dng k hoch ngn lu d n theo quan im ny, cc dng ngn lu
vo v ngn lu ra c tnh nh sau:
- dng ngn lu vo: ghi nhn cc khon thc thu bng tin (k c cc khon tr cp
v tr gi m d n c hng)
- dng ngn lu ra: ghi nhn cc khon thc chi bng tin (k c chi ph c hi ca
ti sn v ca lao ng).
Lu thu thu nhp doanh nghip hng nm ca d n khng c l chn thu do li
vay. Chnh v vy m ngn lu theo quan im ton b vn ch s hu cn c gi l ngn
lu ca d n khng c l chn thu. Do , khi chit khu dng ngn lu ny chng ta s s
dng sut chit khu c l chn thu.
Quan im tng u t (Total investment point of view TIP)
Bng k hoch ngn lu theo quan im tng u t nhm nh gi hiu qu tng hp
ca d n cn c vo dng ngn lu do d n to ra trong trng hp c ti tr. Vic xc
nh dng ngn lu vo v ra ging nh trng hp ton b vn ch s hu (AEPV), ch
khc l gi tr thu thu nhp hng nm ca d n trong trng hp ny c l chn thu do li
vay.
Quan im TIP cn gi l quan im ca ngn hng v n gip cho ngn hng nh gi
hiu qu v kh nng tr n vn vay ca d n c quyt nh cho vay ph hp. Ngn lu
theo quan im tng u t cn gi l ngn lu c l chn thu. V vy sut chit khu khng
c l chn thu c s dng chit khu dng ngn lu ny.
Quan im ch u t (Equity owner point of view EPV)
So vi k hoch ngn lu theo quan im tng u t (TIP), k hoch ngn lu theo
quan im ch s hu (EPV) c cp thm ngn lu ti tr ca d n (ngn lu thm vo
khan vn vay v ngn lu ra thm cc khon tr n vay). Vic xy dng ngn lu theo quan
im EPV nhm nh gi hiu qu v ri ro ca vn ch s hu trong trng hp c s dng
vn vay l cn c quan trng nh u t c quyt nh ti tr ti u i vi d n.
Nu d n khng c s dng vn vay th ngn lu ti chnh ch c mt gi tr duy nht
l ngn lu theo quan im ton b vn (AEPV). Nu d n c s dng vn vay th ngn
lu ti chnh s c 2 gi tr l gi tr ngn lu tng u t (TIP) v gi tr ngn lu ch s
hu (EPV).
n gin, ta lp k hoch ngn lu theo quan im tng u t (TIP), sau ly gi
tr ngn lu rng ny (CF-TIP) cng ngn lu ti tr s xc nh c ngn lu rng theo
quan im ch s hu (CF-EPV). Ngn lu ti tr phn nh ngn lu vay v tr n vay ca
d n. Khi d n tip nhn vn vay, cho thy mt ngn lu vo, n tc ng lm tng ngn

90
lu rng ca d n. Khi d n tr n, cho thy mt ngn lu ra, tc ng lm gim ngn lu
rng (CF-EPV) ca d n.

4.5.2.2 Quan im kinh t

Vic xc nh gi tr ngn lu theo quan im kinh t thng da vo gi kinh t ca
d n.
Da vo gi ti chnh xc nh gi kinh t bng cch loi bt thu, tr cp, n v tr
n. ni cch khc iu chnh t gi ti chnh sang gi kinh t phi tm ra h s chuyn i
CF (Conversion Factor).
Gi kinh t
CF =
Gi ti chnh
Khi s dng phn tch kinh t tnh ton mc sinh li ca d n theo quan im ca
ton b quc gia, cc nh phn tch s dng gi kinh t xc nh gi tr thc ca cc yu
t nhp lng v xut lng ca d n. Nhng gi c kinh t ny s loi tr cc bp mo ca
th trng nh thu v tr cp. Ngoi ra cn phi tnh n cc ngoi tc tch cc v tiu cc
m d n gy ra. Mt s d n thuc lnh vc cng nh: bnh vin, trng hc, c s h tng,
gia thng..., thm nh d n v mt ti chnh s khng c ngha m ch yu l thm nh
v mt kinh t.
Quan im kinh t cn c gi l quan im ton x hi.

4.5.2.3 Quan im ngn sch chnh ph

i vi ngn sch quc gia, cc d n c th gy ra ngun chi ngn sch di dng tr
cp hoc cho vay u i nhng ng thi d n cng s to ra ngun thu cho ngn sch nh
nc t thu l ph hay cc sc thu trc tip, gin tip. Quan im ca ngn sch ch quan
tm n nhng khon s pht sinh lin quan n thu chi ngn sch m thi.

4.5.2.4 Bng ngn lu tm tt theo cc quan im

ng trn nhng quan im nh gi d n khc nhau th cch x l nhng khon mc
ngn lu s khc nhau v do gi tr ngn lu cng khc nhau. Ty theo mc tiu nh gi
v ra quyt nh lin quan n nhu cu u t v hot ng ca d n m chng ta la chn
quan im xy dng ngn lu ph hp. Vic xy dng ngn lu d n theo nhiu quan im
khc nhau cn nhm xem xt kh nng tha mn cng lc cc k vng ca cc bn c lin
quan i vi d n v tm kim s ng h ca h nhm thc y cho s thnh cng ca d n
trong tng lai.
Bng 11. Bng ngn lu tm tt theo cc quan im u t
Tng u t Ch s hu Kinh t Ngn sch
Khon mc
(TIP) (EPV) (Economic) (Budget)
1. Thc thu bng
+ + + Khng c
tin
2. Thc chi bng
- - - Khng c
tin

91
3. Chi ph c hi - - - Khng c
4. Ngoi tc Khng c Khng c +/- Khng c
5. Tr cp + + Khng c -
6. Thu - - Khng c +
7. Vay v tr n Khng c +/- Khng c -/+

4.5.3 Tnh cc ch tiu phn nh mt ti chnh ca d n

4.5.3.1 Ch tiu nh gi tim lc ti chnh ca doanh nghip

1. H s vn t c so vi vn vay: H s ny phi ln hn hoc bng 1. i vi d n
c trin vng, hiu qu thu c l r rng th h s ny c th nh hn 1, vo khong 2/3 th
d n thun li.
2. T trng vn t c trong vn u t phi ln hn hoc bng 50%. i vi cc d n
c trin vng, hiu qu r rng th t trng ny c th l 40%, th d n thun li.
3. T l gia ti sn lu ng c so vi ti sn lu ng n
4. T l gia vn lu ng v n ngn hn
5. T l gia tng thu t li nhun thun v khu hao so vi n n hn phi tr
Trong nm ch tiu trn th ch tiu th 3 ch p dng cho cc d n ca cc doanh
nghip ang hot ng, bn ch tiu cn li p dng cho mi d n. Hai ch tiu u ni nn
tim lc ti chnh m bo cho mi d n thc hin c thun li, 3 ch tiu sau ni ln kh
nng m bo thanh ton cc ngha v ti chnh.

4.5.3.2 Ch tiu nh gi hiu qu ti chnh ca d n

1. Ch tiu gi tr hin ti thun (Net Present Value NPV)
Khi nim: Gi tr hin ti thun l tng li rng ca c i d n c chit khu
v nm hin ti theo t l chit khu nht nh.
Cng thc tnh:

Hay

Trong :
Bi (Benefit) - Li ch ca d n, tc l bao gm tt c nhng g m d n thu
c (nh doanh th bn hng, l ph thu hi, gi tr thanh l thu hi..)

92
 Ci (Cost) - Chi ph ca d n, tc l bao gm tt c nhng g m d n b ra
(nh chi u t, chi bo dng, sa cha, chi tr thu v tr li vay)
r T l chit khu.
n S nm hot ng kinh t ca d n (tui th kinh t ca d n)
i Thi gian (i = 0,1n)
(1 r ) n 1
Trng hp Pi = (Bi Ci) u hng nm th NPV P
r (1 r ) n
Trng hp Pi+1 = Pi + G hay P tng u 1 khon l G th
G (1 r ) n1 1
NPV n
(n 1)
r (1 r ) r
Trng hp Pi+1 = Pi G hay P gim u 1 khon l G th:
G (1 r ) n 1
NPV n
r r (1 r ) n
Cng thc tnh trong Excel
Hm NPV: NPV(rate,value1,value2,)
NPV ca d n: Vn u t (nm 0) + hm NPV
Trong :
rate: chi ph s dng tin hay t sut chit khu (thng thng l li sut NH)
value1, value2: l cc khon tin thu c theo tng k ca vng i d n.
nh gi ch tiu NPV:
- Nu d n c NPV ln hn 0 th d n ng gi v mt ti chnh
- Nu d n c nhiu phng n loi b nhau th phng n c NPV ln nht l
phng n ng gi nht v mt ti chnh.
- Nu cc phng n ca d n c li ch nh nhau th phng n c gi tr hin ti ca
chi ph nh nht th phng n ng gi nht v ti chnh.
u v nhc im ca ch tiu NPV
- u im: Cho bit quy m tin li thu c ca c i d n.
- Nhc im:
o NPV ph thuc nhiu vo t sut chit khu dng tnh ton. Vic xc
nh t l chit khu l rt kh khn trong th trng vn y bin ng.
o S dng ch tiu ny i hi xc nh r rng dng thu v dng chi ca c
i d n. y l mt cng vic kh khn, khng phi lc no cng d kin
c.
o Ch tiu ny cha ni ln hiu qu s dng mt ng vn.
o Ch tiu ny ch s dng la chn cc d n loi b nhau trong trng
hp tui th nh nhau. Nu tui th khc nhau, vic la chn cn c vo ch

93
 tiu ny s khng c ngha.
2. Ch tiu gi tr hin ti hng nm (Annual Value AV)
Khi nim: Gi tr hin ti hng nm l gi tr hin ti thun c phn phi u
trong thi k phn tch t 1 n n nm.
Cng thc tnh:
r(1+r)n
AV = NPV *
(1+r)n 1
nh gi ch tiu AV:
- D n no c AV ln hn l d n ng gi v mt ti chnh.
- Trong trng hp c cc d n loi b nhau, th d n no c AV ln nht l d
n tt nht v mt ti chnh.
- Nu cc d n c thu nhp nh nhau th d n no c chi ph hin ti hng nm
(AVC) nh nht l d n ng gi nht v ti chnh.

u nhc im ca ch tiu AV:

- u im: C th so snh gia cc d n c tui th khc nhau, c nhiu ln u t
b sung khng ging nhau.
- Nhc im: Kt qu tnh ton ph thuc nhiu vo t sut chit khu c la
chn tnh ton v cng khng cho bit hiu qu s dng mt ng vn.
3. T s li ch / chi ph (Benefit/Cost B/C)
Khi nim: L t s gia gi tr hin ti ca li ch thu c vi gi tr hin ti ca
chi ph b ra
Cng thc tnh
n
Bi

B /C
i 0 1r i

n
Ci

i 0 1r i

nh gi ch tiu B/C
Nu d n c B/C ln hn hoc bng 1 th d n c hiu qu v mt ti chnh.
Trong trng hp c nhiu d n loi b nhau th B/C l mt tiu chun xp hng theo
nguyn tc xp v tr cao hn cho d n c B/C ln hn.
u nhc im ca ch tiu B/C
- u im: ni bt l cho bit hiu qu ca mt ng vn b ra.
- Nhc im:
o Ph thuc vo t l chit khu la chn tnh ton.
o y l ch tiu nh gi tng i nn d dn n sai lm khi la chn cc

94
 d n loi b nhau, c th b qua d n c NPV ln (v thng thng
phng n c NPV ln th c B/C nh). Chnh v vy khi s dng ch tiu
B/C phi kt hp vi ch tiu NPV v cc ch tiu khc na.
o B/C ln hay nh cn tu thuc vo quan nim v li ch v chi ph ca
ngi nh gi. Cho nn khi s dng ch tiu B/C la chn d n phi
bit r quan nim ca ngi nh gi v li ch v chi ph ti chnh.
4. T sut hon vn ni b (Internal Rate of Returns IRR)
Khi nim: T l ny c biu hin bng mc li sut m nu dng n quy i
dng tin t ca d n th gi tr hin ti thc thu nhp bng gi tr hin ti thc chi ph.
Cng thc tnh

Hay

Trong :
Bi - Gi tr thu nhp (Benefits) nm i
Ci - Gi tr chi ph (Cost) nm i n- thi gian hot ng ca d n
C 2 phng php chnh tnh ton ch tiu IRR ca d n
Phng php ni suy: ch cn la chn hai sut chit khu cao v thp, cho hai gi
tr NPV tng ng: mt c gi tr m v mt c gi tr dng. Ri sau p dng cng thc:
NPV1
IRR r1 (r2 r1 )
NPV1 NPV2
Trong : r1 l sut chit khu cho gi tr NPV1 > 0
r2 l sut chit khu cho gi tr NPV2 < 0
Phng php hnh hc: Tng t tng ca phng php trn, ta biu din chng
trn th, dng h qu tam gic ng dng (hoc phng php i s ) xc nh IRR = r
tng ng ti NPV bng khng.

95
 A
NPV1

r1 r2
O B I C r (%)

NPV2
D

Gii thch: on OI = IRR (sut chit khu r NPV = 0)

Xt hai tam gic ng dng: ABI v DCI ta c ng thc:
AB BI AB BI
BI ; OI OB BI
CD CI CD AB CI BI
Cng thc tnh trong Excel
Vi cch tch nu trn, vic tnh ton ch s IRR l rt phc tp. Chng trnh
Microsoft Excel c mt hm ti chnh dng tnh ton ch s IRR. C php ca hm nh
sau:
IRR(values)
Values l dy cha gi tr thu c qua cc k, tng ng vi dy value1, value2
trong hm NPV.
IRR cho bit t l li vay ti a m d n c th chu ng c. Nu phi vay vi li
sut ln hn IRR th d n c NPV nh hn khng, tc thua l.
nh gi:
- D n c IRR ln hn t l li gii hn nh mc quy nh s kh thi v ti
chnh.
- Trong trng hp nhiu d n loi b nhau, d n no c IRR cao nht s c
chn v c kh nng sinh li ln hn.
u nhc im ca ch tiu IRR:
- u im: N cho bit li sut ti a m d n c th chp nhn c, nh vy c
th xc nh v la chn li sut tnh ton cho d n.
- Nhc im:
o Tnh IRR tn nhiu thi gian
o Trng hp c cc d n loi b nhau, vic s dng IRR chn s d
dng a n b qua d n c quy m li rng ln (thng thng d n c
NPV ln th IRR nh)
o D n c u t b sung ln lm cho NPV thay i du nhiu ln, khi
kh xc nh c IRR
5. Thi gian thu hi vn u t (Payback method PP)

96
 C hai trng hp tnh thi gian hon vn. l tnh thi gian hon vn khng theo
gi tr tin t v thi gian hon vn tnh theo gi tr tin t. Xu hng s dng phng php
tnh thi gian hon vn tnh theo gi tr tin t cao hn v n phn nh ng gi tr thc ca
ng tin. Cch tnh c th nh sau:
Trng hp 1. Thi gian hon vn khng theo thi gi tin t
Nm 0 1 2 3 4
NCF -1000 300 500 700 600
NCF tch ly -1000 -700 -200 500 1100
Ghi ch: NCF (net cash flow) l dng thu nhp thun hng nm.
Thi gian hon vn (Pay back Period): PP = 2 + 200/700 = 2,28 (nm)
Trng hp 2. Thi gian hon vn tnh theo thi gi tin t
nm 0 1 2 3 4
NCF -1000 300 500 700 600
H s chit khu 1.00 0.91 0.83 0.75 0.68
PV @10% -1000 273 413 526 410
PV tch ly -1000 -727 -314 212 622
Ghi ch: PV (present value) l gi tr hin ti, c tnh bng cch ly NCFi nhn
cho h s chit khu tng nm. H s chit khu c tnh vi sut chit khu l 10%/nm.
Cng thc tnh h s chit khu: = 1/(1+r%)n, vi n l s th t ca nm d n.
Thi gian hon vn (Pay back Period): PP = 2 + 314/526 = 2,59 (nm)
V l thuyt ta c cch tnh thi gian hon vn bng cng thc di y. Tuy nhin
cng thc ny khng khuyn khch s dng v n khng phn nh ng thi gian hon vn
tht s. Thu nhp rng c ly t bo co thu nhp c tnh theo s bnh qun nn khng
phn nh ng kt qu sn xut kinh doanh tng nm ca d n (thu nhp rng u nhau
hng nm l khng thc t). Hn na, dng cch ny rt d sai lm khi b qua nhng d n
m nhng nm u thu t, v sau thu nhiu hn (mc d NPV ca d n l cao).
Cng thc:

Co Tong von au t
PP = =
NI + Khau hao Thu nhap rong + Khau hao

u nhc im:
- u im: Ch tiu thi gian thu hi vn cho bit lc no th vn c thu hi, t
c gii php rt ngn thi gian .
- Nhc im:
o Khng cp n s din bin ca chi ph v li ch ca d n sau khi hon
vn. Mt d n tuy c thi gian hon vn di hn song li ch tng nhanh
hn th vn l mt d n tt.
o D ng nhn phi chn d n c T nh nht, do c th b qua cc d n
c NPV ln.

97
 o Ph thuc nhiu vo li sut tnh ton r
Trng hp u t hot ng trong iu kin khng an ton
Trong thc t, cc kt qu d tnh thu c trong tng lai l khng chc chn v c
th xy ra nhiu iu bt thng, khng lng ht c. Trong iu kin , phi s dng
cc ch tiu nh gi ph hp hn
6. Ch tiu im ha vn
Khi nim: im ho vn l im c mc sn lng hoc mc doanh thu m bo
cho d n u t khng b thua l trong nm hot ng bnh thng.
im ho vn c th c th hin bng mc sn lng hoc mc doanh thu.
Cng thc tnh
im ho vn tnh bng mc sn lng Qn c xc nh nh sau:
Nu gi:
F l tng chi ph c nh (nh ph) ca d n
v l chi ph bin i (bin ph) tnh cho mt n v sn phm dch v
p l gi n v sn phm dch v
Q0 l sn lng ho vn
Ta c: p . Q0 = v . Q0 + F
p . Q0 - v . Q0 = F
Q0 (p v) = F
F
Q0 =
pv
im ho vn tnh bng mc doanh thu D0 c xc nh nh sau
p F F
D0 Q0 p0
pv v
1
p
Cng thc trn tnh cho trng hp sn xut cung cp mt loi sn phm dch v. Nu
sn xut cung cp nhiu loi sn phm dch v cn tnh thm trng s ca tng loi sn phm
dch v.
nh gi
- D n c im ho vn cng nh cng tt, kh nng thua l cng nh
- Nu d n c nhiu phng n th phng n no c im ho vn nh hn c
nh gi cao hn
Trong thc t, d n thuc cc ngnh khc nhau c c cu u t vn khc nhau nn
im ho vn rt khc nhau. Do , im ho vn ch xt ring cho tng d n c th.
u nhc im ca ch tiu
- u im: Cho bit sn lng ho vn, t c cc bin php rt ngn thi gian
t c sn lng ho vn. iu ny rt c ngha khi th trng c nhiu

98
 bin ng.
- Nhc im: Ch tiu ny khng ni ln c quy m li nhun cng nh hiu
qu ca mt ng vn b ra.
7. Phn tch nhy ca d n
Phn tch nhy: Mt d n u t thng c tui th lu di. Nhng cc tnh
ton li da trn gi nh. Thc t din ra khng ng nh gi nh, do d n c th khng
ng vng. V vy, cn phi phn tch bit d n c chc chn khng khi c nhng thay
i bt li so vi cc gi nh ban u. l phn tch nhy ca d n.
Vy, phn tch nhy l phn tch mi quan h gia cc i lng u vo khng an
ton v i lng u ra.
Cc i lng u vo khng an ton thng l:
- Mc li sut tnh ton trong d n
- Sn lng sn phm dch v tiu th
- Gi c n v sn phm dch v
- Chi ph kh bin
- Thi k hot ng ca d n..
Cc i lng u ra b nh hng l:
- Gi tr hin ti thun (NPV)
- T l thu hi ni ti (IRR)
- Thi gian thu hi vn c xt yu t thi gian ca tin t
- im ho vn
Nu kt qu phn tch cho thy: S thay i bt li ca cc i lng u vo m d n
vn c hiu qu th l mt d n chc chn, c th trin khai c. Cn trong trng hp
ngc li, phi c bin php phng hoc khc t d n.
Cc bc phn tch nhy:
- Xc nh cc i lng u vo khng an ton ch yu ca d n
- c tnh nhng thay i d xy ra nht trong gi tr ca cc i lng ny
- Xc nh s nh hng ca mi s thay i n chi ph v li ch v tnh ton ch
tiu hiu qu tng ng vi s thay i .
- Gii thch kt qu thu c v ngha ca chng.
8. Phn tch ri ro ca d n
Phn tch ri ro ca d n u t nn phn bit hai trng hp sau:
Trng hp d n u t vi li ch nh lng c
Khi phn tch d n u t nu khng cp n nhng ri ro trong qu trnh thc hin
d n th s khng hon chnh. Nhng ri ro ny s c pht hin qua phn tch nhy v
sp xp theo th t tc ng n ch tiu hiu qu du ra.

99
 ri ro ca d n u t trc tip lin quan n ln ca ch s nhy cc bin s
ch cht. Khi cc bin s c kim nh c ch s nhy ln hn 1 th chng cn c
phn nh ra na tm nguyn nhn chnh gy ra nhy cao nh vy. Tc dng ca phn
tch nhy ch yu l ch n tch bit c cc thng s vi nhau, ch ra c ngun
ri ro chnh ca d n v nu nhng ri ro l do nhng nguyn nhn c th gim st hoc
iu chnh c th cho ta c s xut cc gii php cn thit. Ngay c khi nhng ri ro
nm ngoi tm kim sot ca d n u t, th t nht n cng bo trc v bn cht v mc
ri ro tim n ca d n d c th ra nhng quyt nh c thc v vic thc hin d n
u t.
Trong cc loi ri ro cn ht sc ch n nhng loi ri ro lm gim mnh IRR ca
d n, hoc y d n n ngng khng kh thi do IRR nh hn chi ph c hi ca vn. Ri
ro cha ng trong trng hp th 2 ny cn phi c c bit lu , v nu IRR ca d n
rt nhy cm vi ri ro th ch cn mt thay i nh trong bin s y cng c th bin d
n tr thnh khng kh thi. Ngay c khi IRR ca d n khng nhy cm vi ri ro ny, nhng
nu nhng thay i bt li din ra cng mt lc th cng c th d dng lm phng hi n
kh nng ng vng ca d n. Trong trng hp ny, cc gii php c xut v p dng
m bo tnh kh thi ca d n phi c gii thch tht c th.
Phn tch ri ro d n u t nu trn ch mi da vo cc gi tr n l ca bin s m
nhy cm vi chng c kim nh da trn gi nh v mc thay i theo nhiu bin
s khc nhau v mi phng n u c xc sut xut hin no . c th nh gi c
mt chui cc tnh hung c th xy ra ng vi tng kh nng bin ng ca bin s, c th
p dng mt phng php phn tch ri ro tinh vi hn, l phng php phn tch xc sut.
Phn tch xc sut c th c tin hnh tch bit hoc kt hp vi phn tch nhy v n
c bit cn thit vi nhng d n no m mc bt nh ca cc kt cc xy ra rt cao.
Trng hp d n u t vi li ch khng nh lng c
Mt s d n u t trong cc lnh vc x hi c rt nhiu li ch khng nh lng
c. V vy ri ro ca d n khng th hin qua phn tch nhy. Trong trng hp ,
mi quan h gia ri ro ca d n v mc tiu ca d n phi c gii thch r. Nhng tnh
hung c th cn tr vic thc hin mc tiu ca d n phi c trnh by trong mi quan h
vi li ch v chi ph d n, cng nh vi cc mc tiu x hi m d n mun gp phn thc
hin.
Trong cc d n x hi, chi ph u t ch yu pht sinh trong khu xy dng cc cng
trnh kt cu v cung cp trang thit b. V th, ri ro v pha chi ph thng lin quan n cc
yu t c th lm chm ch vic thc hin d n u t nh vic rt vn ng thi hn, kh
nng thc hin ca cc b phn chc nng ca d n. Trong nhng d n ny ri ro v pha
li ch thng ln hn.
Mc d khng th loi b ht ri ro, nhng vn c th c gng gim thiu c. V th
nhng ri ro cn c lm r, cc gii php khc phc phi c xut v gii thch c th.

100
4.5.4 So snh la chn d n u t

4.5.4.1 Ch tiu gi tr hin ti thun NPV

Bc 1: Xc nh li ch rng ca d n = Thu nhp - Chi ph (tnh cho ca mi k d
n)
Bc 2: Chn 1 sut chit khu th hin chi ph c hi ca vn dng cho d n. Chi
ph c hi ca vn dng cho d n c o lng bng l ch phi t b i khi dng vn
thc hin d n. Khi hin gi rng ca d n xt gc kinh t t gi tr dng, c ngha
l d n s lm cho nn kinh t tt hn v ngc li.
Bc 3: Tnh ch tiu gi tr hin ti thun NPV la chn d n da trn 3 quy tc
sau:
1. Quy tc 1: Chp thun hay bc b d n
NPV 0: D n c chp nhn (c ngun ngn qu ti tr)
NPV< 0: D n b bc b.

V d 7. V d v so snh la chn d n da trn ch tiu NPV theo quy tc 1

C quan chnh quyn tnh c 4 c hi u t, ngun ngn qi ca n v ti tr cho
cc d n, sut chit khu l chi ph c hi vn cng qi, vn u t v NPV ca cc d n
nh sau:
Vn u t ban u v NPV ca cc d n vt: 1000 $
D n Vn u t ban u NPV
A 1000 + 70
B 5000 -50
C 2000 +1000
D 3000 -25
Theo qui tc 1, ch c d n A v C c chn.
2. Quy tc 2: Quyt nh chn la d n trong tnh trng ngun ngn qu c gii
hn
Trong gii hn ca 1 ngn sch, cn chn trong s cc d n hin c v lp thnh nhm
(tp hp) d n ti a ho hin gi li ch rng
Thng thng ch u t khng c vn thc hin mi c hi u t (cc c hi
u t c NPV >0). Trong tnh hung ny, ngi ra quyt nh c gng tm c 1 tp hp
cc d n tho 2 iu kin:
+ t c hin gi li ch rng cao nht
+ Vi tng vn u t bng hay cng gn vi tng ngn qi c th huy ng c

V d 8. V d v so snh la chn d n da trn ch tiu NPV theo quy tc 2

Gi nh tng ngn sch ca 1 chnh quyn c c l 4 tr $; Chnh quyn nhn c 4
c hi u t (cc c hi u t thuc dng c lp vi nhau) nh sau:

101
 Vn u t ban u v NPV ca cc d n vt: 1000 $
D n Vn u t ban u NPV
E 1000 +60
F 3000 +400
G 2000 +150
H 2000 +225
Cn c vo nhu cu vn u t ban u ca 4 d n, cho thy khng th lp tp hp c
3 hay 4 d n c, v theo v d, vi 3 d n c vn thp nht l E, G, H, th tng vn
=1+2+2 = 5tr$ > kh nng vn m chnh quyn c c. Do vy ta xt tp hp d n c 2 d
n, ta c 6 nhm
iu kin 1: Xt tp hp d n c hin gi rng cao nht. T 4 d n trn, vi tp
hp 2 d n vo 1 nhm, ta c 6 tp hp sau

Vn u t ban u v NPV ca cc nhm d n vt: 1000 $

D n Vn u t ban u NPV
E+F 1000 + 3000 = 4000 60 + 400 = 460
E+G 1000 + 2000 = 3000 60 +150 = 210
E+H 1000 + 2000 =3000 60 + 225 = 285
F+G 3000 + 2000 = 5000 400 +150 = 550
F+H 3000 + 2000 = 5000 400 + 225 = 625
G+H 2000 + 2000 = 4000 150 + 225 =375
iu kin 2: Tng vn u t bng hay cng gn vi tng ngn qu huy ng.
Nhm (F+G) v (F+H) b loi v c nhu cu vn = 5tr$ > kh nng huy ng ngn qu.
Nhm (E+F),(E+G),(E+H),(G+H) c xt v c nhu cu vn kh nng huy ng
ngn qu.
Nhm (E+F) c tng hin gi li ch rng t cao nht (460.000$) ng thi tng vn
u t (1 tr$ +3 tr$) bng ng ngn qu hin c, nn tp hp d n ny c chn.
Lu :
* Gi s trng hp d n E c NPV= 60.000$, th tp hp d n c chn ch l
d n F, v khng c kt hp no c th tho iu kin v ngn qu gii hn. Trong trng
hp ny, ngn qu cn d 1 tr$, c th s dng u t vo th trng vn.
* Trng hp c nhiu d n, s c rt nhiu cc t hp d n tho iu kin v ngn
qu, vic chn la s phc tp, h tr cho vic chn tp hp d n c hin gi li ch rng
t cao nht, c th s dng ch tiu li ch v chi ph PI (B/C).
3. Quy tc 3: Chn la cc d n loi tr nhau
Trong thc t, nh qun tr phi ra quyt nh chn la 1 trong nhiu d n m cc
chng thuc dng loi tr/thay th nhau, vic ra quyt nh ng ng, ta c qui tc 3.
- Cc d n loi tr nhau do nhiu l do:
- Do qui m: d n thc hin vi qui m nh, trung bnh hay ln.

102
 - Do yu t k thut: d n thc hin vi cng ngh M1; M2, hay Mn .
- Hai d n c gi l loi tr nhau khi: S hin din ca d n ny s trit tiu
dng ngn lu ca d n kia (nu thc hin d n ny, phi b cc d n khc).

Trong iu kin khng b gii hn ngn sch, nh qun tr phi chn 1 d n trong s cc d
n loi tr nhau, d n c hin gi li ch rng NPV t cao nht s c chn
V d 9. V d v so snh la chn d n da trn ch tiu NPV theo quy tc 3
Chnh quyn phi chn la 1 trong 3 d n thuc dng loi tr nhau nh sau:
Vn u t ban u v NPV ca cc d n vt: 1000 $
D n Vn u t ban u NPV
I 1000 + 300
J 4000 + 700
K 1500 + 600
Vi kh nng ngn sch khng gii hn, theo qui tc 3, chnh quyn nn chn d n J,
v d n ny mang li hin gi li ch rng t cao nht.
Tuy nhin c lp lun cho rng: Xt v mc sinh li /1$ vn u t th D n K t cao
nht (600/1500 = 40%); d n J: 700/4000 = 17,5%; d n I: 300/1000 = 33,3%.
Nhng iu ny khng quan trng, v sut chit khu phn nh chi ph c hi ca
vn. Phn gi tr hin gi li ch rng dng ca d n th hin gi tr tng thm ca vn u
t ban u sau khi p ng y li ch theo yu cu ca vn ch s hu (c tc) v
vn vay (li vay). Mt khc, d n I v K xt v k thut, lng vn yu cu nh nh,
khng th tng thm vn k vng c s gia tng ca li ch (hay s tng ca NPV).

4.5.4.2 Ch tiu t s B/C

T s (B/C) c k hiu R (hay PI), dng nh gi mc t c gia hin gi
li ch vi hin gi ca chi ph. Sut chit khu dng hin gi l chi ph c hi ca vn.
B/C cng l ch tiu thng c dng nh gi cng nh xp hng d n.
- Cc d n c B/C 1 s c chn nu ngn sch khng b gii hn.
- Khi chn la cc d n loi tr nhau, d n no c B/Cmax s c chn.
Khi so snh la chn d n u t da trn ch s B/C cn lu nhng hn ch ca ch
tiu ny: Nu dng ch tiu B/C xp hng cc d n, i khi phm phi sai lm (hay lm
thay i v th ca cc d n) nu vn u t ban u ca cc d n khc nhau.
Nguyn nhn: Vi vn u t ban u ln, thng to cng sut ln, thu nhp d n
cao v hin gi thun NPV c gi tr cao, tuy nhin do vn u t ban u cao, lm cho B/C
t khng cao (do vn u t nhiu v mu s ca t l B/C).
Th t xp hng d n theo B/C c th o ln so vi cch xp hng d n theo NPV.
V d 10. V d v lu khi so snh la chn d n theo ch s B/C
Xt 3 DA u c thi hn hot ng l 5 nm, chi ph c hi ca vn l 8%/nm.
Thng tin v vn u t ban u, li ch , chi ph hot ng hng nm cho bng sau.
Bng Vn u t ban u, li ch v chi ph hot ng ca cc DA (VT: 1000$)
103
 Hng mc 0 1 2 3 4
DA1
Li ch 1300 1500 1700 1400
Chi phi 800 950 1050 1320 1150
Li ch rng -800 350 450 380 250
DA2
Li ch 2600 2900 3350 2750
Chi phi 1620 1800 2250 2600 2330
Li ch rng -1620 800 650 750 420
DA3
Li ch 700 800 950 650
Chi phi 450 460 590 700 610
Li ch rng -450 240 210 250 40
T cc thng tin ca DA, kt qu NPV; Hin gi li ch; Hin gi chi ph u t v B/C
nh sau:
Bng: NPV, Hin gi li ch, Hin gi chi ph u t v B/C ca cc DA.

Khon mc DA1 DA2 DA3

NPV 395.3 582.1 180.1
Hin gi li ch 1,195.3 2,202.1 630.1
Hin gi chi ph 800 1620 450
B/C 1.49 1.36 1.40
Nhn xt:
- Chi ph u t ban u ch xut hin nm 0, nn hin gi chi ph u t chnh l
gi tr u t ban u.
- Hin gi li ch rng ca DA c tnh bng 2 cch:
o Cch 1: Hin gi li ch rng = NPV + Chi ph u t ban u P0 (p dng
trong tnh hung chi ph u t ban u ch xut hin nm 0).
o Cch 2: Hin gi dng li ch rng t nm hot ng. Vi thng tin v d,
nm hot ng ca DA l nm 1, nn ta hin gi li ch rng t nm 1, 2,
, n v nm 0. Nu hot ng ca DA t nm 3, ta hin gi dng li ch
rng ca DA t nm 3 v nm 0.
- Nu cc d n c lp v ngn qu khng b gii hn: Cc DA u c chn v
NPV > 0 v B/C > 1.
- Nu xp hng d n theo NPV: Th t cc d n nh sau: DA2; DA1; DA3.
- Nu xt hng theo R: Th t cc DA nh sau: DA1; DA3 ; DA2. Nh vy, c s
xp hng DA khc nhau gia 2 ch tiu NPV v B/C.
- Nu cc DA thuc dng loi tr nhau, vic chn la DA s gp kh khn. Nguyn

104
 nhn l c s khng thng nht gia 2 ch tiu do: Qui m u t DA khc nhau,
thng thng DA c qui m ln s to iu kin c NPV ln, nhng do ch tiu
o lng B/C l t s, nn d chi ph u t tng gp i v lm cho NPV tng gp
i, nhng B/C vn khng i.
thy r trn, xt 2 d n A v B, c 2 DA u c chi ph u t ban u P nm
0.
Gi nh PA = 2*PB; NPVA=2*NPVB
Hin gi li ch ca d n A = NPVA + PA = 2*(NPVB +PB );
Hin gi chi ph DA A l PA
Hin gi li ch ca d n B = NPVB +PB;
Hin gi chi ph DA B l PB
B/CB =(NPVB +PB)/PB = m
B/CA =(NPVA +PA)/PA =2*(NPVB +PB)/ 2*PB =(NPVB +PB)/PB = m
Qua y cho thy: Tuy NPV ca A = 2NPV ca B, nhng t s B/C ca 2 DA l nh
nhau.
iu ny cng cho thy: Tiu chun NPV c u im l th hin ln ca ch tiu
di dng tin t, v gi tr ca n th hin gi tr tng thm t vn u t ban u. Do vy,
nu c s mu thun gia NPV v B/C khi xp hng cc DA, th kt qa xp hng ca NPV
lun c xem trng .

4.5.4.3 Ch tiu t sut hon vn ni b IRR

Tiu chun IRR c s dng ra quyt nh v DA.
- Khi xt cc DA c lp v ngn sch khng b hn ch:
- DA c IRR > chi ph s dng vn (hay sut chit khu) s c chn.
- DA c IRR < Sut chit khu s b loi b.
- Khi chn la cc DA loi tr nhau(gi nh ngn sch khng b hn ch): DA c
IRRMax v IRR > chi ph s dng vn s c chn.
Theo cch tnh bng cch s dng c php hm IRR trong chng trnh Microsoft
Excel, vic xc nh IRR kh d dng nu c c dng ngn lu ca DA, trong khi
tnh NPV i hi phi xc nh c sut chit khu ph hp biu hin chi ph s dng
vn (ri ro ca vn u t phi ph hp vi kh nng sinh li ca vn).
Tuy nhin tiu chun IRR c 1 s yu im nn khi s dng n ra quyt nh v
DA, cn ht sc thn trng.
Ch tiu IRR th hin dng l t l %, nn khng nh gi c mc tng ln ca
vn u t nh NPV, nn c th dn n kt qu nh gi khng hp l.
Xt 2 d n A v B, chi ph c hi ca vn l 15%, IRR v NPV c tnh nh sau.
Bng : Hin gi li ch rng v sut sinh li ni hon ca DA
Hng mc 0 1 2 3 4 IRR NPV($)

105
 Li ch rng DA A -800 350 450 380 250 29,7% 237,4
Li ch rng DA B -1600 700 900 760 500 29,7% 474,8
C 2 DA u c IRR bng nhau nn nu xp hng, chng c th t nh nhau. Tuy
nhin, nu xt theo NPV, th DA B tt hn DA A nn c th hng cao hn khi xp hng.
i vi DA u t c bin dng ngn lu nh sau:
Giai on u t ban u ch c ngn lu ra, nn gi tr (Bt- Ct)<0, khi chuyn sang giai
on hot ng, li ch rng (Bt- Ct) lun >0, th khi tnh IRR ta ch c 1 kt qu.
Nguyn nhn: Ta c mi quan h gia NPV (Trc tung) v chi ph c hi ca vn (trc
honh), khi chi ph c hi ca vn tng, th NPV gim cho n khi NPV =0, lc ny: Chi ph
c hi ca vn = IRR, khi sut chit khu> IRR th NPV lun < 0.
i vi DA c bin dng ngn lu giai on hot ng ct trc honh nhiu ln,
ni khc i li ch rng (Bt- Ct) c lc m, lc dng, s cho nhiu kt qu IRR, lc ny vic
ra quyt nh v DA gp kh khn v khng bit nn chn gi tr IRR no?
Bin dng ngn lu ct trc honh nhiu ln thng thuc v cc DA m trong qu
trnh hot ng c ny sinh vic ti u t c bn nh: Sa cha ln (DA ng x cu
cng,) hay trang b li hay trang b thm ti sn, hoc cc DA m vo cui vng i hot
ng ca n c ny sinh chi ph nh: Chi ph ci to li t hay trng cy i vi DA khai
thc 1 vng m (nhm p ng nhu cu v mi trng).
V d: Xt 1 DA c thng tin nh sau: Chi ph u t ban u nm 0 l 100$; li ch
rng nm 1 l 300$; li ch rng nm 2 l - 200$ (do phi u t ci to t tr v hin
trng ban u).
Theo bin dng ngn lu ny, DA c 2 IRR c xc nh nh sau:
300 200
Khi IRR = 0, th : NPV = 100 100 300 200 0
(1 0) (1 0) 2
300 200
Khi IRR = 100%, th : NPV = 100 100 150 50 0
(1 100%) (1 100%) 2
Vi chi ph c hi ca vn l 15%, nu chn IRR l 0%, th DA c chn , nu chn
IRR = 100%, th DA bc b. Vic ra quyt nh DA theo IRR s khng r rng.
Khi cc DA ang xem xt thuc dng loi tr nhau. Gi nh chng khc nhau v:
- Qui m vn u t (c DA cn vn u t ban u nhiu v ngc li)
- i sng hu dng (DA 3 nm v DA 4 nm; )
- Hay thi im thc hin DA (c DA thc hin nm 0; c DA khc thc hin
nm 2,... )
Vic s dng ch tiu IRR nhm nh gi DA trong cc tnh hung nu trn c th dn
n cc nhn nh khng ph hp. Ta s kho st tng tnh hung trn.
Khi cc DA thuc dng loi tr nhau v c qui m vn u t ban u khc nhau.
V d: Xt 2 DA C v D; Chi ph c hi ca vn l 10%; Thng tin v vn u t ban
u, li ch rng, IRR v NPV cho bng sau:

106
 Bng : Hin gi li ch rng v sut sinh li ni hon ca DA
Hng mc 0 1 2 3 4 IRR NPV($)
Li ch rng DA C -1000 400 400 400 400 21.9% 267.9
Li ch rng DA D -5000 1900 1900 1900 1900 19.1% 424.55
V l DA loi tr nhau, nn nu da vo IRR chn la DA, th d n C c chn v
c IRR ln nht; Tuy nhin nu da vo ch tiu NPV, th d n D c gi tr cao nht.
Nguyn nhn c s khng thng nht gia 2 ch tiu l do qui m vn u t ca DA
khc nhau.
C nhiu lp lun cho thy tnh u vit ca ch tiu NPV, mt trong cc lp lun
l: DA s dng n cc ngun lc khan him ca nn kinh t, do vy: Li ch tng thm l
vn cn dc quan tm v xem trng, ch tiu NPV p ng c vic nh gi vn
ny. Lp lun khc: Nu thc hin DA C, iu ny c ngha l: Chnh lch v vn u t
gia DA D v C l 5000 - 1000 = 4000$ s c u t vo 1 DA khc hay u t vo th
trng vn c hin gi li ch rng NPV =0, gi thit ny hon ton nht qun vi nguyn tc
cn bn ca tiu chun hin gi rng.
Lp lun ng h vic thc hin DA D: Gi nh c 1 DA E no vi chi ph u t l
4000$, ngn lu rng hng nm ca DA l chnh lch gia ngn lu ca DA D v C, v NPV
c tnh tng hay: NPV (D) = NPV(C) +NPV(E), nh vy NPV (E) s dng. Vic thc hin
2 DA C v E c NPV dng v IRR> chi ph c hi ca vn vn tt hn vic ch thc hin 1
DA C, v khi thc hin c 2 DA ny chnh l: Thc hin DA D.
Trong khi IRR th hin sut sinh li bnh qun ca DA hng nm, nhng do vic o
lng ca ch tiu da trn t l %, nn ch tiu ny khng th hin c ln ca s gia
tng li ch. Mt iu d nhn thy l:
- Vi 40% tnh trn 1000$ th gi tr l : 1000 * 40% = 400$.
- Vi 10% tnh trn 10.000$ th gi tr l : 10.000*10% = 1000$.
Khi c s mu thun gia ch tiu IRR v NPV, th ch tiu NPV lun c xem trng
v l c s ra quyt nh v DA.
Trong tnh hung nu trn, DA D c chn.
Khi cc DA thuc dng loi tr nhau v c thi gian hu dng khc nhau .
Tuy vng i ca DA khc nhau khng th so snh vi nhau c, nhng trong tnh
hung ny, ta xt trng hp: Vic to ra s ln c c li ch rng ca cc DA l nh nhau,
nhng thi im c c li ch rng li khc nhau.
V d: Xt DA trng rng trn 1 l t, sn phm ca DA l g thu hoch vo cui i
ca n, chi ph s dng vn l 8%; do s dng ging cy trng khc nhau, c 2 phng n
thc hin:
- Phng n 1: Chi ph u t ban u l 1000$, sn phm thu hoch vo cui nm
th 5 vi gi tr d on l 3200$. Gi nh sau khi thu hoch, l t khng th
tip tc gieo trng c.
- Phng n 2: Chi ph u t ban u l 1000$, sn phm thu hoch vo cui nm

107
 th 10 vi gi tr d on l 5200$.
Gi nh trong sut vng i ca DA khng ny sinh thm chi ph no.
Bng : Hin gi li ch rng v sut sinh li ni hon ca DA
Hng mc 0 1 . 5 10 IRR NPV($)
Ngn lu rng PA1 -1000 - - 3200 33,7% 1177,9
Ngn lu rng PA2 -1000 - - - - 5200 17,9% 1408,6
Nhn xt: Nu da vo ch tiu IRR, th phng n 1 c chn v c IRRmax, tuy
nhin khi xt theo ch tiu NPV, th phng n 2 c chn v c NPVmax.
Vi lp lun nu trn, trong tnh hung ny, PA 2 c chn v c NPV ln nht.
Khi cc DA thuc dng loi tr nhau v c thi im u t khc nhau .
Thi im thc hin DA c tc ng n hin gi tr hin gi li ch rng nhng khng
lm thay i IRR, do vy, vic da vo IRR ra quyt nh s khng hp l.
V d: Xt 2 DA G v H, c 2 DA u c dng li ch nh nhau l 1 nm, nhng thi
im thc hin DA li khc nhau, gi nh chi ph c hi ca vn l 9%. Thng tin v DA
nh sau.
Bng : Hin gi li ch rng v sut sinh li ni hon ca DA
Hng mc 0 1 5 6 IRR NPV($)
DA G nu thc hin nm 0 -1000 1500 - - - 50% 376,1
DA G nu thc hin nm th 5 - - - -1000 1500 50% 244,5
DA H nu thc hin nm 0 -1000 1600 - - - 60% 467,9
DA H nu thc hin nm th 5 - - - -1000 1600 60% 304,1
Qua tnh ton cho thy: Thi im u t khc nhau, s cho hin gi li ch rng l
khc nhau, nhng IRR khng thay i, do vy, nu da vo IRR ra quyt nh chn la
DA, i khi phm phi sai lm.
Nu xt DA G thi im nm 0 v DA H thi im nm th 5, nu da vo IRR,
th DA H c chn, nhng nu da vo NPV, DA G s c chn.
Khi so snh DA G v H cng thi im nm 0, th c 2 ch tiu IRR v NPV cng
cho 1 kt qu chn la nh nhau l : Cng chn DA H.
Tm li: Qua cc phn lp lun nu trn, cho thy: Ch tiu NPV c u im hn so
vi cc ch tiu IRR hay t s B/C, v n l th hin ln ca li ch v nh gi chnh xc
li ch ca ln s nhy cm vi thi gian, do vy, cn u tin v kt qu ca NPV trong
vic nh v chn la DA.

4.5.4.4 NPV v vic nh gi d n trong iu kin thc t

Lu
* Trong thc t, khi chn la cc d n loi tr nhau, thng gp phi cc DA c thi
hn khng bng nhau, ng thi tc ng ca thu c nh hng n quyt nh thay th ti
sn.

108
 * Trong trng hp c tc ng ca thu, gi tr hin gi ca DA t khc nhau v nh
hng n hin gi rng ca DA, nn nh hng n vic ra quyt nh chn la d n, nn
vic nh gi DA cn xt n tc ng ny.
* Trong tnh hung cc DA c thi hn hu dng (tui th) khc nhau, cn c phng
php nh gi ph hp nhm a ra quyt nh ng n.
1. nh gi cc d n c tui th khc nhau
Khi qut
V l thuyt, gi tr hin gi li ch rng NPV t cao hay thp s ph thuc vo cc
yu t:
Sut chit khu.
c im ca dng ngn lu: Dng ngn lu c cc dng sau
- Cc khon li ch rng c gi tr nh nhau qua cc nm.
- Cc khon li ch rng t cao nhng nm u v thp cc nm sau (hoc
ngc li).
- Dng ngn lu c cc gi tr m dng ln ln;
Thi hn ca DA: Thng thng DA c ngn lu di theo thi gian s c NPV t
cao hn DA ngn lu theo thi gian ngn.
V nguyn tc, cc DA c thi gian hu dng khc nhau, th khng th so snh trc
tip, m cn c 1 phng php nh gi ph hp.
Phng php nh gi cc DA c i sng hu dng khc nhau lun da trn c s
lun hay cc gi nh. Xt 2 phng php nh gi d n:
- To cho cc DA c thi gian hu dng nh nhau.
- S dng ch tiu EA v ANW.
Phng php to thi gian hu dng nh nhau
to iu kin cho cc DA c thi hn nh nhau, c cc cch sau:
Ti u t tr li nhiu ln cc DA ngn hn cho n khi thi hn hu dng ca n
bng vi d n ang so snh.
Dng DA sm hn thi hn hu dng ca n c thi hn bng vi d n ang so
snh.
Vn t ra l:
Khi ti u t, th dng tin ti u t s ra sao?
Nu dng d n sm hn thi gian hu dng, th cch nh gi hin gi nh th
no?
a. nh gi cc DA theo quan im thu nhp rng tng thch vi vn u t ban
u.
Xt d n A c thi gian hu dng l m nm; d n B c thi gian hu dng l n
nm, vi m > n.

109
 * Theo quan im ny, vn u t ban u khc nhau, nn khon thu nhp ca DA
cng khc nhau, t c s ny, nh gi cc d n, c 2 cch sau
Cch 1: Rt ngn thi gian hu dng ca DA .
Khi rt ngn thi gian hu dng ca DA, th mc u t ban u tng thch vi t l
gia hin gi li ch rng ca 1 s thi hn ang xt vi hin gi li ch ca c thi hn hu
dng DA.
* DA A c thi gian l m nm, chi ph u t ban u c thc hin nm hin ti
(nm 0). Chi ph u t ban u v li ch rng qua cc nm nh sau.
Nm 0 Nm 1 Nm 2 Nm Nm n Nm Nm m
(B0 -C0) (B1-C1) (B2 - C2) (Bn - Cn) (Bm - Cm)
* Gi A2 l DA A vi li ch rng xt n nm n .
Nm 0 Nm 1 Nm 2 Nm Nm n
(B0 -C0) (B1-C1) (B2 - C2) (Bn - Cn)
Theo l lun: Nu DA thc hin vi thi gian hu dng l m, vn u t ban u cn
l (B0 -C0). Nu DA thc hin vi thi gian hu dng ngn hn l n, th vn u t ban u
cn s t hn v c k hiu l (B0 -C0).
Mc vn u t ban u t hn ca DA A2 c xc nh bng 1 t l t so vi vn
u t ban u l ca DA A .
PV ( B1 C1 ), ( B2 C 2 )..., ( Bn C n )
T l t c xc nh nh sau: t
PV ( B1 C1 ), ( B2 C 2 )..., ( Bn C n ),...., ( Bm C m )
Theo cch tnh t, PV th hin gi tr hin gi ca cc khon li ch rng v hin ti.
T s th hin gi tr hin gi ca n khon li ch rng.
B1 C1 B2 C 2 B Cn
PV ( B1 C1 ), ( B2 C 2 ),..., ( Bn C n ) 2
... n = PV(A2)
1 r 1 r 1 r n
Mu s l hin gi ca m khon li ch rng.
B1 C1 B2 C2 B C B C
PV(B1 C1),(B2 C2 ),...(Bn Cn ),...,(Bn Cn ) 2
.. n nn ... m mm =PV(A
1 r 1 r 1 r 1 r
)
Hin gi NPV ca d n A2 c m t nh sau:
NPV(A2)= t*(chi ph u t c bn ca DA A)+ PV{(B0 -C0),(B1-C1),(B2 - C2), ..,(Bn - Cn)}
B1 C1 B2 C 2 B Cn
NPV ( A2 ) t * ( B0 C 0 ) 2
... n
1 r 1 r 1 r n
PV ( A2 ) PV ( A2 ) PV ( A)
NPV ( A2 ) ( B0 C 0 ) * PV ( A2 ) ( B0 C 0 ) * PV ( A2 ) *
PV ( A) PV ( A) PV ( A)
PV ( A2 )
( B0 C0 ) PV ( A) t * NPV ( A)
PV ( A)

110
 Vy: NPV(A2)= t* NPV (A)
Sut chit khu dng hin gi l chi ph c hi ca vn.
V d 11. V d la chn d n bng cch rt ngn thi gian hu dng
C thng tin v 2 d n loi tr nhau nh sau (vt: $)
Hng mc 0 1 2 3
1. D n A
a. Thu nhp 9500 13500 14400
b. Chi ph 15000 2700 5500 7100
2. D n B
a. Thu nhp 6600 7200
b. Chi ph 7000 1700 2500
Sut chit khu ph hp cho 2 d n r =18%.
Yu cu: Ra quyt nh v d n bng phng php h s vn u t ban u t .
Bng ngn lu rng ca 2 d n nh sau: VT: $
Khon mc Nm 0 Nm 1 Nm 2 Nm 3 NPV
D n A -15000 6800 8000 7300 951.19
D n B -7000 4900 4700 528.01
Hin gi thu nhp ca d n A xt n nm 2 l: 11,508 ($)
Hin gi thu nhp ca d n A xt n nm 3 l: 15,951 ($)
11,508
H s t khi rt ngn thi gian hu dng ca d n A l t 0.72
15,951
NPV ca d n A khi d rt ngn thi gian hu dng theo h s t l:
NPV ( A' ) t * NPV ( A) 0.72 * 951.2 686.25
Nh vy la chn d n A v NPV(A) > NPV(B)
Cch 2: Ko di vng i ca DA bng vic ti u t tr li.
* Do d n B c thi hn ngn, to thi hn hu dng nh DA A, khi DA B kt
thc, n s c ti u t thm 1 k, 2 k, , k k.
* Nu sau k ln ti u t, thi hn hu dng ca DA B bng dng ngn lu ca DA A,
ta c th so snh 2 DA, nu dng ngn lu ko di ca DA B > dng ngn lu ca DA A, ta
p dng cch 1: Ct bt thi on ca DA B.
* Khi ti u t, tu thuc vo nhn nh v tng lai m dng tin ti u t s nh
dng tin ca k u t trc hay s thay i.
V d 12. V d ko di vng i d n bng ti u t
Xt 2 DA thuc dng loi tr nhau. DA A c thi gian hu dng l 5 nm; DA B c
thi gian hu dng l 3 nm, chi ph c hi ca vn l 8%. Chi ph u t ban u, li ch
rng hng nm ca 2 DA c m t nh sau:
Bng Vn u t ban u, li ch rng ca cc DA (VT: 1000$)
Dng ngn lu rng 0 1 2 3 4 5 6
DA A -1000 600 600 600 600 600 0

111
 DA A2 -1000 600 600 600
DA B -800 450 450 450
Ti u t -800 450 450 450
DA B2 -800 450 450 -350 450 450 450
DA A v DA B l cc DA gc ban u;
DA A2: L DA A c xt trong 3 nm
DA B2 l DA B c ni kt 1 vng hot ng to cho dng ngn lu di 6 nm.
nm th 3 khi DA B kt thc, s c ti u t li vi gi nh: Chi ph u t ban
u, li ch rng khng i so vi ln u t th nht. Do vy, nm th 3, c khon li ch
rng 450$ ca ln u t th nht v 800 l chi ph u t ban u cho vic ti u t DA.
nh gi 2 DA theo cch 1: Xt DA A kt thc nm th 3 v so snh vi DA B c 3
nm
600 600 600

PV600,600,600 (1 8%) (1 8%) 2
(1 8%) 3
t 0,6455
PV600,600,600,600,600 600 600 600 600 600

(1 8%) (1 8%) 2 (1 8%)3 (1 8%) 4 (1 8%)5
NPV(A) = -1000+ PV(Dng ngn lu li ch rng ca DA)
600 600 600
1000 2
... 1.395,5
1,08 (1,08) (1,08) 5
NPV(A2) = t * NPV(A) = 0.6455*1395,63 = 900,81$.
NPV(B) = -800 + PV(Dng ngn lu li ch rng ca DA)
450 450 450
800 2
359,69
1,08 (1,08) (1,08) 3
Nhn xt: NPV(A2) >NPV(B) DA A c chn.
* nh gi cc DA theo cch 2 : To dng ngn lu ni tip cho DA B v gi l DA
B2.
NPV(B2) = -800 + PV(Dng ngn lu li ch rng ca DA)
450 450 350 450 450
= 800 2
3
4
... 645, 2
1,08 (1,08) (1,08) (1,08) (1,08) 6
dng ngn lu ni tip ca DA B2 c cng thi gian vi DA A l 5 nm, ta kt thc
DA B2 nm th 5, gi y l DA B3. Cn tnh t.
PV450,450,350,450,450
t
PV450,450,350,450,450,450
450 450 350 450 450
2
3
4

(1 8%) (1 8%) (1 8%) (1 8%) (1 8%)5
0,8038
450 450 350 450 450 450

(1 8%) (1 8%) 2 (1 8%) 3 (1 8%) 4 (1 8%) 5 (1 8%) 6
NPV(B3) = t * NPV(B2) = 0,8038* 645,23 = 518,63$

112
 V NPV(A) = 1.395,63$ > NPV(B3) = 518,63$ DA A c chn.
b. Phng php dng ngn lu lin kt.
* Khi nin v dng ngn lu lin kt: L dng ngn lu c to ra da trn c s ca
dng ngn lu c v ko di thi hn ca n trn c s nu ra 1 s gi nh.
* Theo phng php ny, ngn lu cc DA c vng i khc nhau c thay th bng
ngn lu mi c vng i di hn (lin kt thm 1,2,.., n vng i vo ngn lu c to
ngn lu mi di hn).
* c th lin kt thm 1 s thi hn vo ngn lu c, phng php da trn cc gi
nh v: Vic gi tr ti u t ti sn (thay i hay khng thay i); Cng sut ca ti sn
(tng hay khng i); Kh nng to ra ln ca ngn lu d n lin kt
Phng php dng ngn lu lin kt xt cc tnh hung sau:
- Dng ngn lu ni tip c kiu mu nh dng ngn lu c.
- Dng ngn lu ni tip c kiu mu khc dng ngn lu c
* Quyt nh chn la DA theo phng php dng ngn lu lin kt: DA c chn c
NPV ln nht
Tnh hung dng ngn lu ni tip c kiu mu nh dng ngn lu c
Trng hp 1: Tui th ca d n ny l bi s ca d n kia
Trong tnh hung ny, vng i ca d n ny s l bi s so vi vng i ca d n
khc. kho st cch nh gi d n trong tnh hung ny, xt v d sau.
V d 13. Tnh hung dng ngn lu ni tip c kiu mu nh dng ngn lu c
vi tui th ca d n ny l bi s ca d n kia
Doanh nghip ang xem xt vic i mi thit b my mc cho 1 phn xng. Trn th
trng c 2 loi my vi thi hn s dng khc nhau.
D n M1: My c tui th 2 nm.
D n M2: My c tui th 4 nm. Thng tin v d n M1 v M2 cho bng sau.
Vi h s chi ph s dng vn WACC =10%. Hy gip doanh nghip chn la d n.
Bit rng d n M1 v M2 thuc dng loi tr nhau.
Bng : Vn u t, thu nhp v gi tr NPV ca d n M1 v M2 (vt:Tr )
Nm NPV
D n
0 1 2 3 4 (r= 10%)
M1 -100 90 90 - - 56.2
M2 -150 68.5 68.5 68.5 68.5 67.1
90 90
NPVM1=- 100+ =56.2
1,1 1,12
68,5 68,5 68,5 68,5
v NPVM2= -150 + =67.1
1,1 1,12 1,13 1,14
(Lu : Theo thng tin, gi tr thanh l cui k ca 2 d n u =0)

113
 Nu khng xt n thi hn ca cc d n, cn c vo NPV, d n M2 c NPV MAX ,
nn s c chn. Tuy nhin, vic chn la d n nh trn khng hp l, v dng ngn lu
ca 2 d n khng bng nhau. Cn nh gi d n da trn c s s dng phng php thay
th.
Gi M1 l ngn lu ca d n c thc hin khi d n M1 kt thc vi gi nh: Gi
tr mua ti sn, cng sut, ln ca ngn lu, gi tr thanh l d n khng i so vi d n
M1.
Ta thit lp dng ngn lu mi M1+M1 vi ni dung gi nh l: cho d n M1 vi gi
nh: Phn xng s thc hin trang b my M1, sau 2 nm s tip tc u t li loi my ny.
Thng tin v vn u t , khon thu nhp hng k ca cc d n cho bng sau.
Bng : Dng ngn lu ca cc DA (vt:Tr )
Nm NPV
D n
0 1 2 3 4 (r= 10%)
M1 -100 90 90 - - 56.2
M2 -150 68.5 68.5 68.5 68.5 67.1
M1 - - -100 90 90 46.4
M1+M1 -100 90 -10 90 90 102.6
100 90 90
NPVM1= =46.4
1,12 1,13 1,14
90 10 90 90
v NPVM1+M1=-100+ =102.6
1,1 1,1 1,1 1,14
2 3

Do NPV M1+M1 t ln nht, nn s c chn. Ni khc i doanh nghip nn chn d

n M1.
Trng hp 2: Tui th ca cc d n l bt k
Vi cc d n c tui th bt k, to iu kin cho cc d n c tui th nh nhau,
ta ni kt nhiu ln cho cc d n. Vn ny c tho lun thng qua v d sau.
V d 14. Tnh hung dng ngn lu ni tip c kiu mu nh dng ngn lu c
vi tui th ca cc d n l bt k
Doanh nghip ang xem xt vic i mi thit b my mc cho 1 phn xng. Trn th
trng c 2 loi my, mi loi my c xem l 1 d n.
D n M: My c tui th 2 nm.
D n N: My c tui th 3 nm.
Gi tr thanh l vo cui vng i ca d n = 0; WACC=15%/nm.
Thng tin v vn u t, thu nhp ca cc d n cho bng sau. Hy gip doanh
nghip ra quyt nh v d n (2 d n thuc dng: Loi tr nhau);
Bng : Vn u t ban u-Thu nhp ca 2 d n M v N (vt: tr ).
Nm NPV
D n
0 1 2 3 4 5 6 (r =15%)
M -50 35 45 14.5
N -80 45 50 55 33.1

114
 35 45 45 50 55
NPVM= -50+ 2
=14,5 v NPVN= - 80+ =33,1
1,15 1,15 1,15 1,15 1,153
2

Nhn xt: Nu khng xt n vng i ca DA, th NPVN > NPVM, nn d n N s

c chn. Tuy nhin,vic chn la trn khng hp l, cn nh gi DA da trn dng ngn
lu ni tip. Gi:
* M1 l d n s c thc hin sau khi d n M kt thc. Gi nh dng ngn lu ca
d n M1 c kiu mu nh dng ngn lu ca d n M; gi tr thanh l ca d n M cui
k = 0.
* M2 l d n s c thc hin sau khi d n M1 kt thc. Gi nh dng ngn lu ca
d n M2 c kiu mu nh dng ngn lu ca d n M1; gi tr thanh l ca d n M1 cui
k = 0.
* M+M1+M2 l d n vi ni dung gi nh: Thc hin d n M 3 ln vi thi hn
thc hin ni tip nhau, iu ny c nghi: Sau 2 nm s dng my M,s tip tc ti u t
my M ln 2, tng t s ti u t ln 3.
* N1 l d n s c thc hin sau khi d n N kt thc. Gi nh dng ngn lu ca
d n N1 c kiu mu nh dng ngn lu ca d n N; Gi tr thanh ca d n N cui k =
0.
* N+N1 l d n vi ni dung gi nh: Thc hin d n N 2 ln vi thi hn thc hin
ni tip nhau, iu ny c ngha: Sau 3 nm s dng my N, s tip tc ti u t my N ln
2.
Vn u t, thu nhp hng k ca cc d n cho bng sau.
Bng : Dng ngn lu ca cc DA (vt: tr)
Nm NPV
D n
0 1 2 3 4 5 6 (r=15%)
M -50 35 45 - - - - 14.5
M1 - - -50 35 45 - - 10.9
M2 - - - - -50 35 45 8.3
M+M1+M2 -50 35 -5 35 -5 35 45 33.7
N -80 45 50 55 - - - 33.1
N1 - - - -80 45 50 55 21.8
N+N1 -80 45 50 -25 45 50 55 54.9
50 35 45
NPV(M1) = =10,9
1,15 1,15 1,154
2 3

50 35 45
v NPV(M2)= - = 8,3
1,15 1,15 1,156
4 5

35 5 35 5 35 45
NPV(M+M1+M2) = -50+ = 33,7
1,15 1,15 1,15 1,15 1,15 1,156
2 3 4 5

80 45 50 55
NPV(N1)= - =21,8
1,15 1,15 1,15 1,156
3 4 5

115
 45 50 25 45 50 55
NPV(N+N1) = - 80+ = 54,9
1,15 1,15 1,15 1,15 1,15 1,156
2 3 4 5

Qua kt qu trn cho thy: NPV(N+N1) > NPV(M+M1+M2), nn d n N+N1 c

chn. Ni khc i, doanh nghip nn chn d n N2.
Tnh hung dng ngn lu ni tip c kiu mu khc dng ngn lu c
* Trong nhiu trng hp, khi s dng phng php dng ngn lu ni tip nh
gi cc d n c vng i khc nhau 1 cch my mc, s to ra dng ngn lu ni tip di v
nhng d on v s n nh ca thu nhp; chi tiu u t ban u cho d n ni tip vi
chnh xc khng cao.
V d: Xt d n G1 v G2, thuc dng loi tr nhau, d n G1 c tui th l 4 nm v
d n G2 c tui th l 7 nm. nh gi v chn la d n theo nh phng php dng
ngn lu ni tip, ta c: D n G1 c tip ni 7 ln vi thi hn 4 nm /ln nhm to dng
ngn lu c thi hn 28 nm; D n G2 c tip ni 4 ln vi thi hn 7 nm /ln to
dng ngn lu c thi hn 28 nm. Trong trng hp ny,vic gi nh thu nhp k vng
hng k ca DA cng nh chi ph u t ban u khng thay i trong 1 khon thi gian di
s khng c ngha thc t.
* Trong qu trnh s dng ti sn, v nhiu mc tiu khc nhau (thay i thit b theo
tin b khoa hc k thut; gim tc ng ca hao mn v hnh; To iu kin thu hi vn
nhanh; ), nn thi hn s dng ti sn c th < thi hn s dng theo thit k k thut.
Nu thi hn s dng ti sn < thi hn theo k thut, c gi l thi hn s dng
theo quan im kinh t. Trong trng hp ny, khi DA kt thc, c thm khon thu nhp do
thanh l ti sn.
* T cc tho lun trn, so snh cc DA c tui th khng bng nhau, phng php
dng ngn lu lin kt vn c s dng, tuy nhin:
- Gi tr vn u t v ngn lu ni tip ca DA c th khc so vi dng ngn lu
ban u.
- Thi hn ca DA ni tip c th ngn, nn c khon thu thanh l ti sn cui vng
i DA.
* Sau khi d on cc khon thu nhp; chi ph u t v thit lp dng ngn lu ni
tip, d n c dng ngn lu hin gi vi NPVMAX s c chn .
V d 15. Tnh hung dng ngn lu ni tip c kiu mu khc dng ngn lu c
Doanh nghip ang xem xt 3 d n v i mi trang thit b vi WACC = 10%, thng
tin v cc d n cho bng sau
Bng : Thi hn; Gi tr dng ngn lu thu nhp; Gi tr NPV ca cc DA.
Thi hn Dng ngn lu (tr ng ) NPV
D n
(nm) 0 1 2 3 4 5 (r=10%)
G1 2 -60 50 45 - - - 22.7
G2 4 -80 45 40 30 30 - 36.9
G3 5 -125 50 45 45 40 40 43.6
Hy gip doanh nghip chn la phng n u t i mi thit b

116
 Theo thng tin: D n G1 c thi hn l 2 nm; D n G2 c thi hn l 4 nm; D n
G3 c thi hn l 5 nm. Nu s dng dng ngn lu ni tip c kiu mu nh dng ngn lu
c, th thi hn ni tip v dng ngn lu ca d n phi c thi hn l: 4*5 = 20 nm. Vi
thi hn ny, nu d bo v chi ph u t, thu nhp ngn lu ca d n tng t nh d n
c s khng thc t. Vic to thi hn bng nhau cho cc DA nh sau:
Vi d n G1: Gi nh c thng tin: Sau 2 nm, nu trang b li ti sn, th chi phi u
t ban u l 75 tr (do c nhng ci tin k thut v my mc) v thu nhp hng nm t l
60 tr/nm, nu d n ni tip dng li sau 1 nm, gi tr thanh l d kin l 25 tr.
Vi d n G2: Nu d n dng li cui nm 3, gi tr thanh l d kin l 20 tr.
Vi d n G3: Nu d n dng li cui 3, gi tr thanh l d kin l 50 tr.
Dng ngn lu v gi tr NPV ca cc d n theo thi hn 3 nm cho bng sau.
Bng : Thu nhp dng ngn lu lin kt v gi tr NPV ca cc DA VT: Tr
Thu nhp dng ngn lu NPV
D n
0 1 2 3 k=10%
G1 -60 50 45 - 22.7
G1 - - -75 60+25 13.5
G1+G1 -60 50 -30 60+25 24.52
G2 -80 45 40 30+20 31.53
G3 -125 50 45 45+50 29.02
Do NPVG2 t ln nht, nn d n G2 c chn.
Phng php nh gi d n da trn ch tiu EA v ANW
Thc cht ca phng php s dng ch tiu EA v ANW nh gi d n l do h
lun cu phng php s dng dng ngn lu ni tip. V gi tr ca ch tiu EA hay ANW
c tnh t dng ngn lu ni tip ca d n, nn thay v s dng dng ngn lu ni tip
nh gi cc d n tui th khng bng nhau, c th s dng EA hay ANW ra quyt nh,
d n c EA hay ANW ln nht s c chn.
nh gi cc d n c vng i khc nhau bng ch tiu EA (Equivalent Annuity).
EA l: Gi tr cc khon thu nhp nh k bng nhau t gi tr ca dng ngn lu thu
nhp DA.
a. Cch tnh gi tr EA.
(1 r ) n r r
EA NPV n
NPV
(1 r ) 1 1 (1 r ) n
Vi r : Chi ph s dng vn ca doanh nghip, n l tui th ca d n
b. Cc bc thc hin phng php EA nh gi d n.
* Bc 1 : Xc nh gi tr NPV ca tng d n(cn c vo dng ngn lu chnh).
* Bc 2 : Xc nh EA ca tng d n.
* Bc 3 : So snh EA ca cc d n. D n c chn s c EAMAX.
nh gi cc DA bng ch tiu ANW
a. Khi qut

117
 * Thc cht ca vic s dng ANW nh gi d n l t h lun ca phng php
s dng dng ngn lu ni tip. Thay v s dng dng ngn lu ni tip nh gi cc d
n c tui th khng bng nhau,c th s dng ch tiu ANW ca d n ra quyt nh. D
n c ANWMAX s c chn.
ANW l: Gi tr li nhun trung bnh hng k bng nhau ca dng ngn lu.
b. Cch tnh gi tr ANW.
b.1. Tng qut v ANW.
* V l thuyt: Li nhun c xc nh bng tng thu nhp tr i chi ph.
* ANW l li nhun bnh qun hng k ca d n; c xc nh l khon chnh
lch gia: Thu nhp bnh qun hng k v chi ph bnh qun hng k ca ca d n.
Thu nhp bnh qun hng k ca d n bao gm: Khon thu nhp bnh qun hng k v
khon thu nhp bnh qun hng k do thu hi thanh l d kin ca d n. Gi
- EA: Thu nhp bnh qun hng k ca d n, c to bi gi tr hin gi dng
ngn lu thu nhp ca d n (khng tnh khon thu hi thanh l d kin v gi tr
u t ban u ca d n).
- RV : Thu nhp bnh qun hng k ca d n, c to bi gi tr thanh l k vng
cui k RVn ca d n.
- AC : Chi ph bnh qun hng k ca d n = Chi ph u t ban u ca n.
Khi ANW EA RV AC
b.2. Cch tnh cc gi tr EA; RV v AC bnh qun.
* Cch tnh EA.
Gi NCB (Net Cash Benefits): Hin gi cc khon thu nhp thun k vng ca d n,
(khng xt khon thu RVn), t NCB, s xc nh c EA . Ta c:
CF1 CF2 CFn
NCB ...
1 r 1 r 2
1 r n
T NCB, EA c xc nh nh sau:

EA EA EA (1 r)n 1
NCB ... EA (I4)
1 r 1 r 2 1 rn (1 r)n r
(1 r ) n r
Vy: EA NCB
(1 r ) n 1
* Cch tnh RV.
Gi: RV l Khon thu nhp thanh l bnh qun hng k ca dng ngn lu, c to
bi gi tr thanh l d kin cui k RVn ca d n.
Ta c :
RV+RV(1+r) + RV(1+r)2 ++RV(1+r)n-1= RVn.
Chia c 2 v cho(1+r)n, ta c:

118
 RVn RV (1 r ) n1 RV (1 r ) n 2 RV
n
n
n
... .
(1 r ) (1 r ) (1 r ) 1 r n
RVn RV RV RV
Hay : n
1
2
... (I5)
(1 r ) (1 r ) (1 r ) 1 r n
RVn (1 r ) n 1 (1 r ) n 1
Suy ra: RV Hay: RVn RV
(1 r ) n (1 r ) n r r
r
Vy: RV RVn
(1 r ) n 1

* Cch tnh AC :
Chi ph ny c tnh t chi ph u t ban u P0, ni khc i, P0 c phn b u
cho cc nm ca d n.
AC AC AC (1 r ) n 1
Ta c:P0 = ... AC (I6)
(1 r )1 (1 r ) 2 1 r n (1 r ) n r

(1 r )n r
Vy: AC P0
(1 r )n 1
Tm li:
(1 r ) n r r (1 r ) n r
ANW EA RV AC NCB RVn P0
(1 r ) n 1 (1 r ) n 1 (1 r ) n 1

(1 r ) n r RVn
Vy : ANW n
NCB n
P0
(1 r ) 1 (1 r )
Nguyn tc chn la d n theo tiu chun ANW: D n c chn c ANW 0
v ANWMAX .
V d 16. La chn d n theo tiu chun EA v ANW
Xt d n H1 c: P0=100 tr, thi hn ca d n l 2 nm,thu nhp hng nm cho
bng sau; D n H2 c P0=150 tr, thi hn ca d n l 4 nm, thu nhp hng nm cho
bng sau; Gi tr thanh l d kin cui k hot ng ca d n H1 l RV2 =15 tr v ca d
n H2 l RV4 =30 tr .Hy chn la d n theo pp dng ngn lu ni tip; EA v ANW
* Chn la d n theo phng php dng ngn lu ni tip.
Bng :Kt qu nh gi d n theo pp dng ngn lu ni kt ca d n H1v H2 (vt:Tr )
Nm NPV
D n
0 1 2 3 4 (r=10%)
H1 -100 80 90+15 - - 59.5
H2 -150 70 75 80 90+30 117.7
H1 - - -100 90 90+15 49.2
H1+H1 -100 80 5 80 90+15 108.7
80 90 15
NPVH1=-100+ =59,5 ;
1,1 1,12

119
 70 75 80 90 30
NPVH2 =-150+ 2
3
= 117,7
1,1 1,1 1,1 1,14
100 80 90 15
NPVH1= =49,2 ;
1,1 1,1 1,14
2 3

80 5 90 90 15
NPVH1+H1= -100+ =108,7
1,1 1,1 1,13
2
1,14
D n H2 c chn v c NPV ln nht .
* Chn la d n theo gi tr EA.
Vi: NPVH1= 59,5 v NPVH2= 117,7.Gi tr EAH1 v EAH2 c xc nh nh sau:
(1 r ) n r (1 10%) 2 10%
EAH1=NPVH1 59,5 34,29 tr
(1 r ) n 1 (1 10%) 2 1

(1 r ) n r (1 10%) 4 10%
EAH1=NPVH1 117 ,7 37,13 tr
(1 r ) n 1 (1 10%) 24 1
V EAH2 EAH1, nn d n H2 c chn (kt qu chn la nh phng php dng
ngn lu ni kt).
* Chn la d n theo gi tr ANW.
Ta c: ANW = EA + RV - AC .
a. Xc nh gi tr EAH1 v EAH2.
2

Ta c: NCBH1=
80

90
=147,1. EAH1=147,1*
1,1 * 0,1
= 84,8
1,1 1,12 1,12 1
4

Ta c: NCBH2=
70

75

80

90
=247,2 . EAH2 =247,2*
1,1 * 0,1 =78
2 3 4
1,1 1,1 1,1 1,1 1,14 1
b. Xc nh gi tr RVH1 vRVH2.
r 0,1
RVH1= RV2 n
15 7,1
(1 r ) 1 (1 0,1) 2 1
r 0,1
RVH2= RV4 n
30 6,5
(1 r ) 1 (1 0,1) 4 1

c. Xc nh gi tr AC H1 v AC H2 .
(1 r ) n r (1 0,1) 2 0,1
AC H 1 PH 1 100 56,62
(1 r ) n 1 (1 0,1) 2 1

(1 r ) n r (1 0,1) 4 0,1
AC H 2 PH 2 150 47,3
(1 r ) n 1 (1 0,1) 4 1
d. Xc nh gi tr ANW ca 2 d n.
ANWH1 = 84,8 + 7,1 56,62 = 34,29 ; ANWH2 = 78 + 6,5 47,3 = 37,13

120
 V ANWH2 > ANWH1, nn d n H2 c chn.
C nhiu cch ra quyt nh v cc DA c thi hn khc nhau, tuy nhin cn lu
im sau:
Trng hp dng ngn lu ni tip c kiu mu nh dng ngn lu c, th kt qu tnh
EA v ANW t dng ngn lu gc hay dng ngn lu ni tip u nh nhau. trng hp
ny, c th s dng EA ra quyt nh, thc hin phng php ny, cn c gi nh:
Trong tng lai, khi ti u t sn, dng ngn lu s ging dng ngn lu gc ban u v ch
nn s dng gi nh ny khi nn kinh t kh n nh; Cc tin b v khoa hc k thut din
bin vi tc trung bnh.
Trng hp dng ngn lu ni tip c kiu mu khc dng ngn lu c (thu nhp hng
nm, vn u t ban u, khc vi dng ngn lu ban u), th kt qu tnh EA v ANW
t dng ngn lu gc s khc vi kt qu tnh c t dng ngn lu ni tip. trng hp
ny, nn s dng pp dng ngn lu ni tip ra quyt nh v d n.
2. nh hng ca thu i vi vic quyt nh thay th ti sn.
Trong thc t, do nhu cu thay i cng ngh, thay i cht lng sn phm sn xut
ph hp vi th hiu cng nh to kh nng cnh tranh trn th trng, doanh nghip
thng thay th cc trang thit b c bng cc thit b mi. Khi thc hin cc d n ny, cn
lu :
thc hin d n, cn chi ph u t ban u cho thit b, khon chi ph u t
c b p 1 phn do thu hi thanh l thit b c. Gi tr thanh l thit b c c th: Cao
hn; bng hoc thp hn gi tr cn phi thu hi theo s sch k ton. mi tnh hung, tc
ng ca thu s khc nhau, dng ngn lu ca d n cng c gi tr khc nhau. Nn trong
qu trnh nh gi d n, cn xc nh:Chi ph u t ti sn thun ca d n.
Khi u t thit b mi, chi ph u t ban u c th cao (gi tr khu hao hng k s
nhiu, nn phn min gim thu do khu hao s nhiu), nhng chi ph sn xut s thp (do
cng ngh mi) v k vng doanh s bn hng tng (do cht lng sn phm thay i), cc
vn ny c nh hng n dng ngn lu ca d n. Mt khc, khi c cng ngh mi, th
thit b c khng cn, nn khi nh gi d n mi, cn da trn dng ngn lu tng thm ca
d n.
Tc ng ca thu i vi chi ph thun ca d n
Chi ph u t ban u thun ca DA: L chi ph u t ban u thc s phi chi cho
d n.
Mt d n c th c thc hin trn c s:
(1) L 1 DA hon ton mi: iu ny c ngha l trc y cha c DA no ang hot
ng. Trong trng hp ny: Chi ph thun ca DA chnh l chi ph u t ban u theo yu
cu k thut.
(2) Thay th cho 1 DA c ang tn ti: Nh vy, khi thc hin DA mi, DA c s
khng tn ti hay dng ngn lu ca DA c b trit tiu. D n c s c thanh l, gi tr

121
thanh l tr thnh 1 khon thu b p cho chi ph u t ban u cho DA mi.C cc trng
hp v gi tr thanh l nh sau:
@ Trng hp: Gi tr thanh l DA c ln hn Gi tr cn phi thu hi ca DA theo s
sch k ton.
Chnh lch gia gi tr thanh l v gi tr cn li theo SSKT l khon thu nhp, nn
phi chu thu Thu phi np = Gi tr chnh lch * T
Trong trng hp ny:
Chi ph thun ca Chi ph u t ban u ca d n Gi tr thanh l d Thu phi
= +
d n theo k thut n c np
@ Trng hp: Gi tr thanh l DA c nh hn Gi tr cn phi thu hi ca DA theo s
sch k ton.
Phn gi tr chnh lch l 1 khon l vn u t, nn c min gim thu. Nh vy:
Gi tr thu c min gim = Gi tr chnh lch * T .
Trong trng hp ny:
Chi ph thun Chi ph u t ban u ca Gi tr thanh l Gi tr Thu c
= + +
ca d n d n theo k thut d n c min gim
@ Trng hp: Gi tr thanh l DA c bng Gi tr cn phi thu hi ca DA theo s
sch k ton.
Phn gi tr chnh lch = 0; Trong trng hp ny gi tr thanh l ti sn khng chu
thu v chi ph thun ca DA chnh l khon chi ph u t ban u theo thit k k thut.
V d 17. V d v tc ng ca thu i vi chi ph thun ca d n
Mt doanh nghip ang c d nh: Thay th 1 s trang thit c bng trang thit b
mi. C thng tin sau: Chi ph u t ban u ca trang thit b mi l 200 tr. Gi tr thit b
c cn phi thu hi theo s sch k ton 75 tr . Hy xc nh chi ph thun ca DA trong
trng hp: Gi tr thanh l trang thit b c l 100 tr v 35 tr . Bit rng thu sut li tc
ca doanh nghip l 40%/nm.
a. Xt trng hp gi tr thanh l thit b c l 100 tr .
Chnh lch gia gi tr thanh l v gi tri theo s sch k ton = 100 75 = 25 tr.
Thu phi np = 25 * T = 25 * 40% = 10 tr.
Chi ph thun ca d n = -200 + 100 10 = - 110 tr.
Lp lun: thc hin DA mi, cn vn u t ban u l 200 tr , thu thanh l DA c
l 100 tr, phi np thu l 10 tr, nn khon thu thanh l ti sn ch cn 100 10 = 90 . u
t vn 200 tr, c b gi tr thanh l l 90 tr, nn chi ph thun l 110 tr.
b. Xt trng hp gi tr thanh l d n c l 35 tr .
Chnh lch gia gi tr thanh l v gi tri theo s sch k ton = 35 75 = - 40 tr.
Thu phi np= - 40*T= - 40* 40% = - 16 tr: (Du tr biu hin khon min gim
thu)
Chi ph thun ca d n = - 200 + 35 - (-16) = - 149 tr.

122
 Lp lun: thc hin DA mi, cn vn u t ban u l 200 tr, thu thanh l DA c
l 35 tr, phn thu hi khng vn u t, biu hin khon l vn u t, nn c gim
thu, gi tr c gim thu l 16 tr, phn gi tr ny tr thnh khon thu ca DA mi, do
vy s khu tr vo chi ph u t ban u ca DA. u t vn 200 tr, c b gi tr thu
thanh l l 35 tr v phn thu do c min gim thu l 16 tr, nn chi ph thun ca d n
l : - 200 + 35 + 16 = - 149 tr.
Do ta ang xt trong doanh nghip, v c d n nn c min gim thu, phn min
gim ny phi c tnh cho d n.
C s ca vic ra quyt nh thay th ti sn.
Do chi ph u t ca DA mi c thay i di tc ng ca thu, ng thi s hin
din ca DA mi lm trit tiu dng ngn lu ca DA c, nn cn xc nh dng ngn lu
thun ca DA mi v nh gi n da trn dng ngn lu ny.
thy r c s ra quyt nh v thay th ti sn, xt v d sau.
V d 18. V d v c s ra quyt nh v thay th ti sn
C thng tin v doanh nghip nh sau: Hin ti n v ang s dng 1 thit b c
u t cch y 3 nm vi gi tr u t ban u l 120 tr. Thi gian cn s dng thit b l
5 nm. Trang thit b c khu hao theo ng thng, thu nhp sau thu hng nm t trang
thit b l 486 tr.
Doanh nghip ang xem xt d n: Thay th thit b c bng thit b mi, vi thng
tin: Chi ph u t ban u l 200 tr; thi hn ca d n l 8 nm; Ti sn c khu hao
theo ng thng; Thu nhp hng nm sau thu ca DA l 516 tr.
nh gi DA mi khi thay th d n c, cn to cho dng ngn lu ca 2 d n
nh nhau. Ta xt DA mi vi thi hn l 5 nm, gi tr thanh l d kin vo cui nm th 5
l 75 tr (tng ng vi gi tr cn phi thu hi theo s sch k ton c tnh nh sau:
(120/8)*5 =75 tr).
Hy gip doanh nghip quyt nh v DA i mi thit b ng vi cc trng hp: Gi
tr thanh l thit b c trn th trng l: 75 tr; 35 tr;100 tr. Bit rng T = 40%/nm.
WACC = 15%/nm.
a. Xt trng hp gi tr thanh l ti sn c l 75 tr .
Gi tr thanh l ti sn = Gi tr cn phi thu hi theo SSKT, nn phn gi tr thanh l
ti sn c khng chu thu thu nhp.Dng ngn lu tng thm ca DA nh sau:
Bng : Dng ngn lu DA vt: tr
Nm
Khon mc
0 1 2 3 4 5
Dng ngn lu my mi. -200 516 516 516 516 516+75
Dng ngn lu my c. 75 -486 -486 -486 -486 -486
Dng ngn lu tng thm. -125 30 30 30 30 105
30 30 30 30 105
NPV=-125+ 1
2
3
4
=12.85 (tr)
(1 0.15) (1 0.15) (1 0.15) (1 0.15) (1 0.15) 5
NPV >0, doanh nghip nn thc hin vic i mi trang thit b .

123
 b. Xt trng hp gi tr thanh l ti sn c l 35 tr .
Trong trng hp ny: Gi tr thanh l ti sn < Gi tr cn phi thu hi theo SSKT.
Phn chnh lch: 35 -75 = - 40, c min gim thu.
Gi tr thu c gim = - 40 * T = - 40 * 40% = -16 tr.
Chi ph thun ca d n = - 200 + 35 - (-16) = -200 + 35 + 16 = - 149 tr.
Dng ngn lu tng thm ca DA c m t bng sau.

Bng : Dng ngn lu d n vt: tr

Nm
Khon mc
0 1 2 3 4 5
Dng ngn lu my mi. -200 516 516 516 516 516+75
Dng ngn lu my c. 51 (=35+16) -486 -486 -486 -486 -486
Dng ngn lu tng thm. -149 30 30 30 30 105
30 30 30 30 105
NPV=-149+ 1
2
3
4
= -11.15 (tr)
(1 0.15) (1 0.15) (1 0.15) (1 0.15) (1 0.15) 5
NPV < 0, doanh nghip khng nn thc hin vic i mi trang thit b .
c. Xt trng hp gi tr thanh l ti sn c l 100 tr .
Trong trng hp ny: Gi tr thanh l ti sn > Gi tr cn phi thu hi theo SSKT.
Phn chnh lch 100 -75 = 25 tr phi chu thu. Gi tr thu phi np = 25 * T = 25 * 40% =
10 tr.
Chi ph thun ca d n = - 200 + 100 10 = - 110 tr.
Dng ngn lu tng thm ca DA c m t bng sau.
Bng : Dng ngn lu DA vt: tr
Nm
Khon mc
0 1 2 3 4 5
Dng ngn lu my mi. -200 516 516 516 516 516+75
Dng ngn lu my c. 90 (=100 -10) -486 -486 -486 -486 -486
Dng ngn lu tng thm. -110 30 30 30 30 105
30 30 30 30 105
NPV=-110+ 1
2
3
4
= 27.85 (tr)
(1 0.15) (1 0.15) (1 0.15) (1 0.15) (1 0.15) 5
NPV > 0, doanh nghip nn thc hin vic i mi trang thit b.
3. Phn b vn u t.
Trong hot ng SXKD ca doanh nghip, i khi c nhiu c hi u t n vi n
v, tuy nhin do ngun vn c gii hn cng nh vic chn la DA thc hin hin ti c
nh hng n vic thc hin cc DA trong tng lai. D da trn phng cch chn la
no tm tp hp cc DA ti u, nh qun tr phi bo m nguyn tc:
Tng mc sinh li ca cc DA c chn phi t cao nht (Tng NPV t cao nht)
.
Tng vn u t ban u ca cc DA c chn nm trong kh nng ngun vn huy
ng.

124
 Ty thuc tng tnh hung thc tin, nh qun tr s c cc phng php chn la
khc nhau nhm thc hin tt nguyn tc chn tp hp DA ti u. Xt 2 tnh hung c th
xy ra trong thc tin.
Mc tiu ti a ha li nhun trong phm vi ngn sch c hn.
* Vi mc tiu ti a ha li nhun, tp hp DA c chn phi t tng gi tr NPV
ln nht, tuy nhin do ngun ngn qu c gii hn, do vy cn quan tm n yu t: Hiu qu
s dng vn. Ch tiu biu hin hiu qu s dng vn ca d n u t c th hin thng
qua ch tiu B/C.
* Vy: Khi chn la tp hp cc d n ti u, ngoi vic da vo ch tiu NPV, th ch
tiu B/C cng l mt ch tiu gip doanh nghip chn la d n. Trong trng hp ch tiu
NPV khng to c s cho vic chn la d n, th ch tiu B/C tr thnh ch tiu quan trng .
thy r vai tr ca ch tiu B/C trong vic chn la d n , ta tham kho v d sau.
V d 19. V d v vai tr ca ch tiu B/C trong vic chn la d n
Doanh nghip ang xem xt cc DA c lp A,B,C,D,E,F,G,H,I. Hy gip doanh
nghip chn la tp hp cc DA ti u, bit rng ngun vn doanh nghip huy dng ti tr
cho cc d n l 500 triu ng, thng tin v vn u t, gi tr NPV v PI ca cc d n nh
sau:
Bng 1: Th t xp hng d n theo NPV.
STT Tn d n Vn u t ban u (triu ) NPV (triu ) B/C (/)
1 A 420 100 1,24
2 B 200 58 1,29
3 C 100 26 1,26
4 D 115 24 1,21
5 E 100 22 1,22
6 F 75 22 1,29
8 G 60 15 1,25
9 H 80 8 1,10
10 I 40 6 1,15
Qua bng c nhn xt:
* V mc tiu ti a ha li nhun, d n A u tin c chn v c NPV ln nht,
khi d n A c chn, vn u t ban u l 420 triu , vi vn c c l 500 triu ,
ngun vn cn li (sau khi chn d n A) dng ti tr cho cc DA khc l: 500 420 = 80
triu .
Vi 80 triu , th ch c d n F l c chn, NPV ca d n H l: 22 triu .
Vy : Nu cn c vo mc tiu ti a ha li nhun, th d n A v F c chn vi:
- Tng vn u t cho 2 d n l: 420 + 75 = 495 triu .
- Tng gi tr NPV l : 100 + 22 = 122 triu .
Tuy nhin, nu chn bt k cc d n nh: B,C,E,G,I s cho nhn nh sau:
- Tng vn u t = 200 + 100 + 100 + 60 + 40 = 500 triu .
- Tng gi tr NPV l : 58 + 26 + 24 + 15 = 123 triu .

125
 Nh vy: Tp hp d n B,C,D,G,tha mn vn u t trong phm vi huy ng ca
doanh nghip , ng thi li t tng gi tr NPV cao nht.
Trng hp ny, ch tiu NPV khng th hin tnh u vit trongvic gip chn la tp
hp DA ti u. chn tp hp DA ti u, s dng ch tiu B/C thit lp th t DA nh
sau:

Bng 2: Th t xp hng d n theo B/C

STT Tn d n Vn u t ban u (triu ) B/C (/) NPV (triu )
1 B 200 1,29 58
2 F 75 1,29 22
3 C 100 1,26 26
4 G 60 1,25 15
5 A 420 1,24 100
6 E 100 1,22 22
8 D 115 1,21 24
9 I 40 1,15 6
10 H 80 1,10 8
Qua bng, cc d n c chn theo th t xp hng ca ch tiu B/C l: D n
B,F,C,G,A,E,, nu chn 4 d n u l B,F,C,G, ta c:
+ Tng vn u t = 200 + 75 + 100 + 60 = 435 tr . (cn tha vn l 500 435 = 65)
+ Tng gi tr NPV l : 58 + 22 + 26 + 15 = 121 triu .
Vi s vn tha l 65 triu , tuy d n A,E,D c B/C t cao,nhng do ngun vn cn
li khng ti tr, nn ta chn d n I. Tp hp da c chn l:B,F,C,G,I.
+ Tng vn u t = 200 + 75 + 100 + 60 +40 = 475 tr .
+ Tng gi tr NPV l : 58 + 22 + 26 + 15 +6 = 127 triu .
Tuy c c mt tp hp cc d n c tng li nhun t cao, nhng y, ta c
nhn xt : D n G v I c tng vn u t l 60+40=100 triu v tng hin gi NPV l 15
+ 6 = 21 tr , ngun vn cn tha khi ti tr cho tp hp d n B,F,C,G,I l : 500 475 = 25
triu .
Xt d n D: Vn u t ban u l 115 tr v NPV = 24 tr .
Nu thay 2 d n G v I bng d n D, th tng vn ti tr vn y v NPV t cao
Tp hp d n c chn l B,F,C,D vi thng tin:
+ Tng vn u t = 200 + 75 + 100 + 115 = 490 tr .
+ Tng gi tr NPV l : 58 + 22 + 26 + 24 = 130 triu .
Cn c vo B/C ca cc d n, ta chn c tp hp d n ti u.
Vy: Doanh nghip nn chn cc d n: B,F,C,D.
CCH CHN LA KHC.
Vi thng tin cho bng 1, s dng ch tiu: T trng vn ca tng d n so vi tng
ngun vn c th huy ng v ch tiu: T l sinh li ca vn u t ca tng d n so vi
tng ngun vn huy ng , ta c bng sau:

126
 Bng 3: Th t xp hng d n theo NPV v 2 ch tiu: T trng; T l sinh li.
STT Tn d Vn u t T trng vn ca NPV T l sinh li ca tng B/C
n ban u tng d n/Tng vn (triu ) d n/Tng vn huy (/)
(triu ) huy ng ng
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)
1 A 420 420/500 = 0,84 100 100/500 = 0,20 1,24
2 B 200 200/500 = 0,40 58 58/500 = 0,116 1,29
3 C 100 100/500 = 0,20 26 26/500 = 0,052 1,26
4 D 115 115/500 = 0,23 24 24/500 = 0,048 1,21
5 E 100 100/500 = 0,20 22 22/500 = 0,044 1,22
6 F 75 75/500 = 0,15 22 22/500 = 0,044 1,29
8 G 60 60/500 = 0,12 15 15/500 = 0,03 1,25
9 H 80 80/500 = 0,16 8 8/500 = 0,016 1,10
10 I 40 40/500 = 0,08 6 6/500 = 0,012 1,15
* ct (4): cho ta cch chn d n tng vn khng vt qu 500 (hay tp hp d
n c chn c tng gi tr ct (4) khng vt qu 1).
* Ct (6): Th hin mc sinh li ca cc d n. Qua ct (6), th t sinh li ca cc d
n gim dn v theo th t xp hng ca cc d n theo ch tiu NPV. Cn c vo ct (6),
ngoi d n A c t l sinh li trn tng vn huy ng ln nht, cc d n B,C,D,E,F, c t l
sinh li kh cao, ta chn trc cc d n B, C, D,d n E v F u c t l sinh li trn tng
vn huy ng nh nhau (u bng 0,044), nhng nu chn d n E, th khng vn ti tr,
v nhu cu vn cho 3 d n chn trc (B,C,D) l: 0,4 + 0,2 + 0,23 = 0,83. Kh nng vn cn
li l: 1 - 0,83 = 0,17.
Vi t trng 0,17, ch c th ti tr cho d n F (t trng vn ca d n F l 0,15).
Tp hp DA c chn l: B,C,D,F.
Lp lun v vic s dng 2 ch tiu: T trng v t l sinh li
* V ch tiu t trng vn u t ban u ca tng d n so vi tng ngun vn huy
ng: Vic chn la d n l thuc vo ngun vn huy ng b hn ch, do vy cn xem xt
t trng vn u t ban u ca cc d n so vi tng vn huy ng. Cn c vo t trng vn
ca tng d n, s gip cho vic chn la d n khng vt qu ngun vn c th huy ng
c .
* V ch tiu t l sinh li ca tng DA so vi tng ngun vn huy ng: Vic chn
la tp hp DA phi bo m nguyn tc: Ti a ha li nhun, nu xt ch tiu B/C ca tng
DA s kh so snh vi nhau, v vn u t ban u ca tng DA khc nhau, nn kt qu o
lng khng thng nht, vic o lng mc sinh li ca tng DA so vi tng vn huy ng
s gip cho vic o lng mc sinh li ca tng DA c thng nht trn 1 tiu thc. Mt
khc, ta ang quan tm n mc sinh li ca tng ngun vn u t, nn vic so snh mc
sinh li ca tng DA vi tng vn l hp l.
Mc tiu ti a ha li nhun v to iu kin pht trin tng lai.
* Tng t nh phn nghin cu trn, doanh nghip phi chn la d n ti u trong
iu kin kh nng vn ca n v c gii hn, tuy nhin trong ni dung nghin cu ny, mc
tiu ca doanh nghip khng ch l cc d n c chn phi c tng li nhun t cao nht,

127
m tp hp d n c chn cn phi cung ng vn cho cc d n d kin s c thc
hin tng lai.
* thy r mc tiu ca doanh nghip trong trng hp ny trc vic chn la tp
hp d n ti u, ta tham kho v d sau
V d 20. V d v la chn d n da trn mc tiu ti a ha li nhun v to
iu kin pht trin tng lai
Gi nh c thng tin v doanh nghip nh sau:
* Xt thi im hin ti:
+ Kh nng huy ng vn thc hin cc d n l 100 triu .
+ C 3 c hi hot ng n vi n v thng qua 3 d n W,X,Y. C 3 d n u c
thi hn l 3 nm, vn u t ban u v thu nhp hng nm cu tng d n cho bng 1.
* Sau 1 nm (tnh t thi im hin ti), doanh nghip c c hi thc hin d n th t
l Z , nhu cu vn u t ban u ca DA ny l 200 tr , kh nng huy ng vn thi im
thc hin d n Z l 100 triu . Vn u t ban u v thu nhp hng nm ca d n Z cho
bng 1
Bng 1: Thu nhp dng lu kim ca d n vt: Triu .
Nm
D n
0 1 2 3
W -100 20 60 180
X -60 50 40 40
Y -40 50 20 10
Z -200 170 170
Hy gip doanh nghip chn la tp hp d n ti u (t li nhun ti a), bit rng
chi ph s dng vn ca doanh nghip r = 12%/nm.
Trc tin ta nh gi ch tiu NPV v PI ca cc d n
* V d n W:
20 60 180 NPVW PW 93,81 100
NPVW 100 93,81 ; B / CW 1,94
1,12 1,12 1,12
2 3
PW 100
* V d n X:
50 40 40 NPV X PX 45 60
NPVX 60 2
3
45 ; B / C X 1,75
1,12 1,12 1,12 PX 60
* V d n Y:
50 20 10 NPVY PY 27,7 40
NPVY 40 27,7 ; B / CY 1,69
1,12 1,12 1,12
2 3
PY 40
* V d n Z: Do d n Z thc hin sau 1 nm so vi 3 d n trn, nn trong qu trnh
tnh gi tr NPV v PI, ta a cc gi tr ca d n Z v thi im hin ti.

128
 PZ 200
NPVZ 77,95
200 170 170 1,12 1,12
NPVZ 77,95 ; B / CZ 1,44
1,12 1,12 1,12 3
2
PZ 200
1,12 1,12

Bng 2: Dng ngn lu thu nhp , ch tiu NPV v B/C ca cc d n. (vt: Triu ).
Nm B/C
D n NPV
0 1 2 3 (/)
W -100 20 60 180 93,81 1,94
X -60 50 40 40 45,00 1,75
Y -40 50 20 10 27,70 1,69
Z -200 170 170 77,95 1,44
Qua bng cho nhn xt:
* Nu chn d n W:
+ Nhu cu vn u t ban u ca d n l 100 triu , kh nng huy ng vn ca n
v l 100 triu , tha mn nhu cu vn cho d n.
+ Gi tr NPV v B/C t cao nht trong 4 d n.
+ Tuy nhin, nu chn d n W, th sau 1 nm, kh nng huy ng vn ca doanh
nghip l 100 triu , d n W to c mc thu nhp l 50 triu , tng vn huy ng l 100
+ 50 = 150 triu ng , vi s vn ny, khng ti tr cho d n Z hot ng .
* Nu chn 2 d n X v Y:
+ Tng nhu cu vn u t ban u ca 2 d n l: 60 + 40 = 100 triu , ngun vn
n v huy ng c l 100 triu , tha mn nh cu vn cho 2 d n
+ Sau 1 nm thc hin 2 d n, s to c khon thu k vng l: 50 + 50 =100 tr ,
ng thi thi im ny, doanh nghip huy ng c lng vn l 100 triu , tng vn
huy ng l 100 + 100 = 200 triu , tha mn nhu cu vn cho d n Z.
Nh vy: Nu thc hin 2 d n X v Y, doanh nghip c kh nng thc hin c d
n Z, tng hin gi thun NPV ca 3 d n ny l :
NPVX+ NPVY+ NPVZ = 45 + 27,7 + 77,95 = 150,65 tr > NPVW = 93,81 tr .
Hay: Sau nm th 3, tng gi tr doanh nghip nhn c :
* Nu chn d n W:
-100*(1,12)3 + 20*(1,12)2 +60*(1,12) + 180 = 131,8 triu .
(nu hin gi v hin ti: 131,8/(1,12)3= 93,81 triu )
* Nu chn d n X v Y(s c kh nng thc hin c d n Z).
Gi tr nhn c ca d n X cui nm th 3.
-60*(1,12)3 + 50*(1,12)2 +40*(1,12) + 40 = 63,2.
Gi tr nhn c ca d n Y cui nm th 3.
-40*(1,12)3 + 50*(1,12)2 +20*(1,12) + 10 = 38,9.

129
 Gi tr nhn c ca d n Z cui nm th 3.
- 200*(1,12)2 +170*(1,12) + 170 = 109,5.
Tng gi tr nhn c = 63,2 +38,9 +109,5 = 211,6 triu .
(nu hin gi v hin ti: 211,6/(1,12)3= 150,65 triu )
Nu chn vic thc hin d n X v Y, gi tr doanh nghip nhn c cui nm 3 s
ln nht.
Tm li: Doanh nghip nn chn tp hp d n X v Y.

130
 CHNG 5
PHN TCH KINH T - X HI VA MI TRNG
D N U T
5.1 Li ch kinh t x hi, mi trng v tc dng ca nghin cu kinh t x hi v
mi trng ca d n u t

5.1.1 Li ch kinh t - x hi v mi trng

Li ch kinh t x hi v mi trng l mt phm tr kinh t tng i. Mt mt n
phn nh li ch trn phm vi ton x hi, ton b nn kinh t quc dn, mt khc phn nh
li ch tng mt kinh t, x hi v mi trng, ng thi c mi quan h thng nht v mu
thun gia ba mt trong tng thi gian nht nh.
Ch u t b vn thc hin d n u t, mc tiu ch yu l thu c nhiu li
nhun. Kh nng sinh li ca mt d n l thc o ch yu thu ht cc nh u t, mc
sinh li cng cao th s hp dn cng ln. Tuy nhin, trong thc t khng phi bt c d n
u t no c kh nng sinh li ln v mc an ton ti chnh cao u c li ch kinh t, x hi
v mi trng cao. Phn tch kinh t x hi v mi trng ca d n u t l phi xem xt
nhng li ch x hi c th hng l g? chnh l s p ng ca d n i vi mc
tiu chung ca x hi v nn kinh t quc dn.
Theo ngha hp, li ch kinh t phn nh s ng gp ca d n u t v mt kinh t
xt trn phm vi nn kinh t quc dn.
Theo ngha rng l phn nh s ng gp ca d n u t c v mt kinh t, x hi v
mi trng. Theo ngha ny, li ch kinh t l tng th cc li ch m nn kinh t quc dn v
x hi thu c khi d n u t c thc hin.
Trong qu trnh thc hin d n u t, x hi cng phi ng gp hoc b ra nhng
chi ph. Nh vy li ch kinh t x hi v mi trng l phn chnh lch gia li ch c
d n u t to ra so vi ci gi m x hi phi tr . Phn chnh lch ny cng ln th hiu
qu kinh t x hi cng cao. Cc li ch kinh t x hi v mi trng c th l li ch nh
lng c nh mc gia tng sn phm, mc tng thu nhp quc dn, s dng lao ng, tng
thu ngn sch, cng c th khng nh lng c nh s ph hp ca d n u t vi
mc tiu pht trin kinh t x hi, nhng lnh vc u tin Chnh v vy vic tnh ton v o
lng cc ch tiu li ch kinh t x hi v mi trng phi c phng php lun ng n
vi nhng thng s c la chn hp l, m bo tin cy cao, trnh sai st c th xy ra.

5.1.2 Chi ph kinh t - x hi (gi tt l chi ph kinh t)

nh ngha
Chi ph kinh t l chi ph mt i ca x hi hay quc gia, c nh gi trn quan im
ca ton b nn kinh t quc dn.

131
 C s tnh ton
Trong phn tch kinh t gin n: Chi ph kinh t c tnh ton theo gi ti chnh.
Trong phn tch kinh t phc hp: Chi ph kinh t c tnh ton theo gi ti chnh.
Cc thnh phn chi ph kinh t
- u t c nh: t ai, nh xng, my mc thit b, chuyn giao cng ngh, qun
l, u t c nh khc
- u t lu ng: Nguyn vt liu, bn thnh phm nhp khu; nguyn vt liu, bn
thnh phm trong nc; s dng dch v h tng trong nc; in, nc, nhin liu;
- Cc khon b gi hay tr gi ca Nh nc cho sn phm hoc dch v.
- S cn kit ti nguyn quc gia.
- S nhim mi trng sinh thi

5.1.3 Mc tiu v tc dng ca nghin cu kinh t x hi v mi trng

Mc tiu
- Thng qua xc nh nhng li ch kinh t x hi v mi trng do d n u t
mang li m xc nh c th v tr ca d n u t trong k hoch kinh t quc dn, tnh ph
hp ca d n vi mc tiu.
- m bo tin cy ca d n u t thng qua vic s dng ng n c s l thuyt
v s ng gp thit thc ca d n vo li ch chung ca ton x hi.
- Gp phn m bo cng bng x hi, bo v mi trng khi thc hin d n u t.
Tc dng:
- i vi nh u t: phn phn tch kinh t - x hi l cn c ch yu nh u t
thuyt phc cc c quan c thm quyn chp thun d n v thuyt phc cc ngn hng cho
vay.
- i vi Nh nc: l cn c ch yu quyt nh c cp giy php u t
hay khng.
- i vi cc Ngn hng, cc c quan vin tr song phng, a phng: cng l cn
c ch yu h quyt nh c ti tr vn hay khng. Cc ngn hng quc t rt nghim ngt
trong vn ny. Nu khng chng minh c cc li ch kinh t - x hi th h s khng ti
tr.

5.1.4 c im trong phn tch kinh t d n u t

1. Quan im phn tch Li ch v chi ph ca ton x hi hay nn kinh t quc dn
2. Khng gian phn tch Trn quy m quc gia (a phng)
3. Tnh cht li ch Li ch kinh t
4. Tnh cht chi ph Chi ph kinh t
5. Bn cht gi c Gi kinh t tim cn vi gi tr x hi thc t
6. T sut chit khu trong T sut chit khu x hi

132
phn tch
7. T gi hi oi T gi hi oi iu chnh
8. Cc ch tiu hiu qu Hiu qu kinh t - x hi:
- Gi tr gia tng ca d n
- Hin gi gi tr gia tng trong nc thun P(NDVA)
- Hin gi gi tr gia tng quc dn thun P(NNVA)
- Hin gi thu nhp lao ng trong nc P(W)
- Hin gi gi tr thng d x hi P(SS)
- Hin gi cn i ngoi t thun P(EE)
- Hiu qu xut khu ca d n, EE
9. n v o lng hiu qu Gi tr kinh t (hu hnh v v hnh)
10. Bn cht hiu qu Hiu qu s dng ti sn v ti nguyn quc gia
11. Hiu qu c bn Pht trin kinh t - x hi
12. Mc ch phn tch Cng c thm nh kinh t d n

5.2 S khc nhau gia nghin cu ti chnh v nghin cu kinh t - x hi

5.2.1 V mt quan im
- Nghin cu ti chnh ch mi xt trn tng vi m, cn nghin cu kinh t - x hi s
phi xt trn tng v m.
- Nghin cu ti chnh mi xt trn gc ca nh u t, cn nghin cu kinh t - x
hi phi xut pht t quyn li ca ton x hi.
- Mc ch chnh ca nh u t l ti a li nhun, th hin trong nghin cu ti
chnh, cn mc tiu ch yu ca x hi l ti a phc li s phi c th hin trong nghin
cu kinh t - x hi.

5.2.2 V mt tnh ton

1. Thu: Cc loi thu m d n c ngha v phi np cho Nh nc l mt khon chi
ph i vi nh u t th n li l mt khon thu nhp i vi ngn sch quc gia, i vi
nn kinh t quc dn. Vic min gim thu u i, khuyn khch nh u t li l mt s
hy sinh ca x hi, mt khon chi ph m x hi phi gnh chu. Mt khc thu chim mt
phn trong gi. Ngi tiu th phi tr cc khon thu cha ng trong gi ca hng ho.
Chnh ph l ngi thu cc khon thu ny ti u t hoc chi dng vo cc vic
chung. V vy, xt trn phm vi ton th cng ng th hai khon ny trit tiu nhau, n
khng to ra hoc mt i mt gi tr no c.
Tuy nhin khi tnh ton thu nhp thun (li rng), trong nghin cu ti chnh tr i
cc khon thu, nh l cc khon chi th by gi trong nghin cu kinh t - x hi phi cng
li cc khon ny xc nh gi tr gia tng cho x hi do d n mang li.
2. Lng: Lng v tin cng tr cho ngi lao ng (l ra phi tht nghip) l mt
khon chi ca nh u t nhng li l mt li ch m d n mang li cho x hi. Ni mt

133
cch khc trong nghin cu ti chnh, coi lng v tin cng l chi ph th nay trong
nghin cu kinh t - x hi phi coi lng l thu nhp.
Trn thc t, tin lng, tin cng tr cho ngi lao ng cha phi l thc o chnh
xc gi tr sc lao ng m ngi lao ng phi b ra. Trong cc nc cn nhiu tht
nghip, bn tht nghip th tin lng, tin cng cng sai bit so vi gi tr thc ca sc lao
ng. Ni mt cch khc, tin lng, tin cng tnh trong nghin cu ti chnh l ng tin
chi thc, nhng trn bnh din x hi th n khng phn nh c gi tr lao ng ng gp
cho d n. V vy nhiu nc trong nghin cu kinh t - x hi, thng s dng khi nim
"lng m". Ti mt s nc tin tin, s dng l thuyt cn bin (Marginaltheory) xc
nh tin lng. Cng c nc dng phng php iu chnh n gin nh sau:
- i vi lao ng c chuyn mn: nguyn nh trong phn tch ti chnh.
- i vi lao ng khng c chuyn mn: ch tnh 50%.
nc ta hin nay cha c quy nh v vn ny, tm thi c th tham kho cch
tnh ca cc nc. Trong nghin cu ti chnh xem tin lng, tin cng l mt khon chi,
th nay trong nghin cu kinh t - x hi phi xem l mt khon thu.
3. Cc khon n: Vic tr n vay (n gc) l cc hot ng thuc nghip v tn dng,
ch l s chuyn giao quyn s dng vn t ngi ny sang ngi khc m khng lm tng
hoc gim thu nhp quc dn. Trong nghin cu ti chnh tr i cc khon tr n, th nay
trong nghin cu kinh t - x hi phi cng vo, khi tnh cc gi tr gia tng.
4. Tr gi, b gi: Tr gi hay b gi l hot ng bo tr ca Nh nc i vi mt s
loi sn phm trng yu ca nn kinh t quc dn. y l mt loi chi ph kinh t m c x
hi phi gnh chu i vi vic thc hin d n. Nh vy trong tnh ton kinh t x hi phi
tr i cc khon tr gi, b gi nu c.
5. Gi c: Trong nghin cu ti chnh gi c c ly theo gi th trng, nh hng
n cc khon thc thu, thc chi ca x nghip, ca nh u t. Nhng nh bit gi th
trng khng trng hp vi gi tr hng ho. Ti nhng nc c chnh sch bo h mu dch,
thu u i, li sut tr cp... th gi th trng cng b bp mo, khc bit vi gi tr ch
thc ca hng ho. V vy li nhun tnh trong nghin cu ti chnh khng phn nh ng
n mc li, l cho c t nc. Khi nghin cu kinh t x hi cn phi loi b nhng mo
m ni trn ca gi c, phi s dng gi phn nh c gi tr thc ca hng ho. Gi ny
khng tn ti trong th gii thc nn c gi l "gi m".
Vic nghin cu tin lng ni trn cng thuc phm vi "gi m", v tin lng chnh
l gi c ca ca sc lao ng. Vic xc nh "gi m" hin nay rt kh khn. Nh nc ta
cha c quy nh g v mt ny, cn phi c cng trnh nghin cu chuyn kt hp vi
kinh nghim thc tin mi gii quyt c. V vy hin nay v phng din gi c nht l gi
c cc ti nguyn c s dng trong d n trong tnh ton c th tham kho cch tnh ca
cc nc.

134
5.3 iu chnh gi trong phn tch kinh t d n u t

5.3.1 Gi ti chnh
nh ngha
Gi ti chnh l gi cc u vo v u ra thuc chi ph v li ch ti chnh, c s
dng trong phn tch ti chnh d n.
- u vo bao gm: Vn u t, chi ph vt cht thng xuyn, nguyn vt liu, bn
thnh phm, bao b, cc dch v h tng nh in, nc c s dng khi d n i vo hot
ng.
- u ra gm: Doanh s tiu th sn phm t xut khu, thay th nhp khu v tiu
dng trong nc; gi tr cn li v ti sn d n ti nm cui cng
Gi ti chnh = Gi th trng (chp nhn)
Tn ti ca gi ti chnh
Gi ti chnh trong phn tch d n khng phi lc no cng phn nh ng gi tr x
hi thc t ca chng.
Vic phn nh khng ng gi tr x hi thc t ca gi ti chnh c biu hin bng
vic b qua mt s yu t c bn ca nn kinh t nh:
- T l lm pht.
- Tnh khng ng, khng trong chi ph gi thnh.
- Gi bn (gi ti chnh) khng b p chi ph.
- T gi hi oi quy nh cng, khng linh hot.
- Vic b gi, tr gi trong nn kinh t
a gi ti chnh v gi tr x hi thc t ca chng, gi ti chnh cn c iu
chnh theo cc nguyn tc iu chnh gi. Khi ny, gi ti chnh c iu chnh thnh gi
kinh t.

5.3.2 Gi kinh t
nh ngha
Gi kinh t l gi cc u vo v u ra thuc chi ph v li ch kinh t, c s dng
trong phn tch kinh t d n.
GI KINH T = GI TI CHNH H S IU CHNH
Cng thc: EP = FP CF hoc EP = FP HA
Trong :
EP (Economic Price): Gi kinh t trong phn tch kinh t d n
FP (Financial Price): Gi ti chnh trong phn tch d n
CF (Conversion Factor) hoc HA (Adjusted Factor): H s iu chnh gi ti
chnh trong phn tch kinh t d n.

135
5.3.3 H s iu chnh gi
H s iu chnh gi l h s bin i gi ti chnh v gi tr x hi thc t ca
chng, c biu hin bng gi kinh t.
Cc thnh phn ca h s iu chnh gi:
Thnh phn 1: H s iu chnh gi trong nc HAD
H s iu chnh gi trong nc l h s bin i gi ti chnh cc u vo v u ra
ca d n, khng c lin quan n qu trnh xut khu, nhp khu.
H s iu chnh gi trong nc c xc nh trn c s ch s gi tiu dng CPI
(Customer Price Index) ca nn kinh t, c tnh hng nm.
i vi cc nc ang pht trin, c mc lm pht hng nm bnh thng, th ly:
HAD = 1 2
Thnh phn 2: H s iu chnh t gi HAE
H s iu chnh t gi l h sso bin i t gi chnh thc v gi tr x hi thc t
ca chng, c biu hin bng t gi iu chnh.
xc nh h s iu chnh t gi, phng php Thm ht ngoi t c s dng:

C
n
t

T
t 1 t
Cng thc: H AE

n
Trong :
Ct: Cc khon chi bng ngoi t trong mt quc gia hng nm (ly i din l
tng kim ngch nhp khu)
Tt: Cc khon chi bng ngoi t trong mt quc gia hng nm (ly i din l
tng kim ngch xut khu)
n: s nm ly s liu thng k, n 5 nm.
ngha ca h s iu chnh t gi:
- Trng hp HAE > 1: gi tr x hi thc t ca mt n v ngoi t c c t khon
thu ngoi t dod xut khu sn phm; hoc t khon tit kim ngoi t do sn xut sn phm
thay th nhp khu; cng nh, v cc khon chi bng ngoi t nhp khu my mc thit
b, nguyn vt liu c bn cho d n ln hn so vi gi tr quy nh theo t gi hi oi
chnh thc.
- Bt ng thc HAE > 1 ph hp khi cung < cu v ngoi t trong mt quc gia.
- Nn kinh t mt quc gia cng tng trng, thm ht cn cn thanh ton ngoi t cng
gim th gi tr ca h s iu chnh t gi HAE cng nh, tin ti gn bng 1.

5.4 Cc ch tiu xc nh nh hng ca d n i vi nn KTQD

5.4.1 Ch tiu gi tr gia tng trong nc thun (NDVA Net Domistic Value Added)
nh ngha

136
 Tng gi tr gia tng trong nc thun ca d n (NDVA) l gi tr tng thm m d n
ng gp v s tng trng ca tng sn phm trong nc (GDP Gross Domestic Products)
trong tui th kinh t ca d n.
ngha
Gi tr gia tng trong nc thun ca d n cng ln th s ng gp ca d n vo
tng trng tng sn phm trong nc GDP ca mt quc gia cng nhiu.
Gi tr gia tng trong nc thun ca d n ng gp vo tng trng kinh t ca quc
gia.
Cng thc
n n
NDVA NDVAt [Ot ( I MI ) t ]
t 1 t 1

Trong :
NDVA: Tng gi tr gia tng trong nc thun trong tui th kinh t d n
NDVAt: Gi tr gia tng trong nc thun hng nm ca d n
Ot: Tng gi tr cc u ra hng nm ca d n
It: Vn u t phn b hng nm ca d n
MIt: Tng gi tr cc u vo vt cht thng xuyn hng nm ca d n.
Tng gi tr cc u ra hng nm ca d n (Ot Outputs)
Cc thnh phn trong tng gi tr cc u ra hng nm ca d n gm c:
1. Doanh thu sn phm xut khu
2. Doanh thu sn phm thay th nhp khu
3. Doanh thu sn phm tiu dng trong nc
4. Doanh thu t cc hot ng dch v khc ca d n
5. Gi tr cn li vo nm cui cng
6. Cc khon thu khc
Tng gi tr u vo hng nm ca d n
Cc thnh phn trong vn u t phn b hng nm ca d n gm:
1. Vn gp ca Bn nc ngoi
2. Vn gp ca Bn Vit Nam dng nhp khu, k c ngun vn vay ca Bn Vit
Nam t nc ngoi
3. Vn ca Bn Vit Nam dng trong nc
Cc thnh phn trong tng gi tr tiu hao vt cht thng xuyn hng nm ca d n
gm:
1. Nguyn vt liu, bn thnh phm, bao b nhp khu.
2. Nguyn vt liu, bn thnh phm, bao b trong nc.
3. S dng cc dch v h tng (in, nc) trong nc

137
 4. Cc khon chi khc
Thc cht, gi tr gia tng trong nc thun ca d n c nh gi khng phn
bit tnh cht s hu ngun vn trong d n. Gi tr gia tng trong nc thun bao gm c
phn gi tr tng thm thuc s hu ca Bn nc ngoi u t vo Vit Nam.

5.4.2 Ch tiu gi tr gia tng quc dn thun (NNVA Net National Value Added)
nh ngha
Tng gi tr gia tng quc dn thun ca d n NNVA l gi tr tng thm m d n
ng gp vo s tng trng ca tng sn phm quc dn (GNP Gross National Products)
trong tui th kinh t ca d n
ngha
Gi tr gia tng quc dn thun ca d n cng ln th s ng gp ca d n vo tng
trng tng sn phm quc dn GNP ca mt quc gia cng nhiu.
Gi tr gia tng trong nc thun l ch tiu c bn v hiu qu kinh t ca mt d n
u t.
Cng thc
n n
NNVA NNVAt [Ot ( I MI RP ) t ]
t 1 t 1

Hoc
n n
NNVA NDVAt RPt [Ot ( I MI ) t RPt ]
t 1 t 1

Trong
NNVA: Tng gi tr gia tng quc dn thun trong tui th kinh t ca d n
RPt: Tng cc khon chuyn tr ra nc ngoi hng nm
Tng cc khon chuyn tr ra nc ngoi hng nm
Cc thnh phn trong tng cc khon chuyn tr ra nc ngoi hng nm gm:
1. Tin lng v cc khon thu nhp hp php khc (sau khi np thu thu nhp v
chi ph khc)
2. Li nhun thu c hoc c chia
3. Khon thu t cung ng dch v v chuyn giao cng ngh
4. N gc v li ca cc khon vay nc ngoi thuc Bn nc ngoi
5. Vn u t thuc bn nc ngoi
6. Cc khon tin v ti sn khc thuc quyn s hu hp php nh: Gi tr cn li
ca vn u t v ti u t chia cho Bn nc ngoi khi d n kt thc hot
ng
Cc khon chuyn tr cho nc ngoi ca Bn nc ngoi theo quy nh trong Lut
u t ti Vit Nam.

138
 Thc Cht, gi tr gia tng quc dn thun ca d n c nh gi trn c s c
phn bit tnh cht s hu ngun vn trong d n (s hu trong nc v ca Bn nc
ngoi). Gi tr gia tng quc dn thun ch tnh phn gi tr gia tng thuc s hu ca Bn
Vit Nam (k c d n ca Vit Nam thc hin nc ngoi).
Ni dung c bn ca gi tr gia tng quc dn thun gm hai thnh phn l thu nhp
ca lao ng trong nc (W Wage) v gi tr thng d x hi (SS Social Surplus).
NNVA = Wt + SSt
Trong :
NNVAt: Gi tr gia tng quc dn thun hng nm
Wt: Thu nhp hng nm ca lao ng trong nc
SSt: Gi tr thng d x hi hng nm ca d n.
Gi tr gia tng quc dn thun trong tui th kinh t ca d n
n n n
NNVA NNVAt W t SS t
t 1 t 1 t 1

Hay NNVA = NNVA1 + NNVA2 + + NNVAn

Hoc NNVA = (W1 + W2 + + Wn) + (SS1 + SS2 + + SSn)
Trong :
NNVA: Tng gi tr gia tng quc dn thun trong tui th kinh t d n
NNVA1 + NNVA2 + + NNVAn: Gi tr gia tng quc dn thun ti cc nm
W1 + W2 + + Wn: Thu nhp ca lao ng trong nc ti cc nm
SS1 + SS2 + + SSn: Gi tr thng d x hi ti cc nm
t = 1,2,,n

5.4.2.1 Thu nhp hng nm ca lao ng trong nc (W Wage)

Tng cc thnh phn trong thu nhp ca lao ng trong nc gm c:
1. Tin lng hng nm
2. Bo him x hi hng nm
3. Cc khon thu nhp khc
Ch tin lng v bo him x hi ca lao ng trong nc c quy nh trong
B Lut lao ng ca nc CHXHCN Vit Nam.
Thc cht, thnh phn thu nhp ca lao ng trong nc bao gm c thu nhp ca
ngi Vit Nam lm vic trong d n a im ngoi nc.
ngha:
Thu nhp ca lao ng trong nc cn mc ti sn sinh sc lao ng ca bn
thn, thc hin ngha v gia nh v x hi khc, nhm mc tiu khng ngng nng cao i
sng ngi lao ng.

139
 Nu NNVA W < 0 c ngha l d n hot ng khng trang tri phn lng cho
cn b, cng nhn vin. Nu NNVA W > 0 th hin d n khng nhng trang tri phn
lng m cn ng gp c cho x hi. Hiu s hoc t l ny cng ln th hin gi tr
thng d ca x hi do d n em li cng cao.
Thu nhp ngi lao ng trong nc cn phn nh tnh cng bng x hi; cn i vi
gi tr thng d x hi; gp phn tch ly trong nc.

5.4.2.2 Gi tr thng d x hi hng nm (SS Social Surpus)

Gi tr thng d x hi ca d n l hiu s gia tng gi tr gia tng quc dn thun
v tng thu nhp ca lao ng trong nc trong tui th kinh t ca d n.
Phn thng d x hi bao gm cc loi thu m doanh nghip phi tr khi thc hin d
n, li sut phi tr cho cc c quan ti chnh, li nhun ca d n em li cho doanh
nghip, qu phc li, qu d tr, qu pht trin ca doanh nghip.v.v...
Cng thc:
Gi tr thng d x hi hng nm ca d n: SSt = NNVAt Wt
n n n
Gi tr thng d x hi trong tui th kinh t ca d n: SS
t 1
t
NNVAt W t
t 1 t

ngha
Gi tr thng d x hi ca d n cng ln th s ng gp ca d n vo tng trng
gi tr thng d (tng thm) trong tng sn phm quc dn ca mt quc gia cng nhiu.
Gi tr thng d x hi ca d n l hiu qu c bn cn t c ca d n, vi yu
cu:
n

SS
t 1
t
0

C ngha l gi tr thng d x hi ca d n cng ln th hiu qu kinh t ca d n

cng cao. Trong tng nm ring bit, gi tr thng d x hi hng nm c th m (<0) hoc
dng (>0).

5.4.3 Vn to cng n vic lm ca d n

nh gi hiu qu v to cng n vic lm ca d n chng ta cn s dng hai nhm
ch tiu hiu qu sau y:
Nhm 1: Nhm hiu qu tuyt i bao gm cc ch tiu:
- Tng s lao ng lnh ngh cn thit cho d n;
- Tng s lao ng khng lnh ngh cn thit cho d n;
- Tng s lao ng (lnh ngh v khng lnh ngh) cn thit cho d n;
- Tng s lao ng lnh ngh cn thit ca d n lin quan tng ln (hoc gim i) do
d n mi ra i;
- Tng s lao ng khng lnh ngh cn thit ca d n lin quan tng ln (hoc gim
i) do d n mi ra i.

140
 - Tng s lao ng (lnh ngh v khng lnh ngh) cn thit cho cc d n lin quan
tng ln (hoc gim i) do d n mi ra i;
- Tng s lao ng lnh ngh tng ln ni chung;
- Tng s lao ng khng lnh ngh tng ln ni chung;
- Tng s lao ng (lnh ngh v khng lnh ngh) tng ln ni chung.
* Nhm 2: Nhm hiu qu tng i bao gm cc ch tiu phn nh s vic lm c
to ra trn mt n v vn u t bao gm:
- Sut vic lm trc tip cho lao ng lnh ngh trn mt n v vn u t
- Sut vic lm trc tip cho lao ng khng lnh ngh trn mt n v vn u t
- Sut vic lm trc tip cho lao ng lnh ngh v khng lnh ngh trn mt n v
vn u t
- Sut vic lm gin tip cho lao ng lnh ngh v khng lnh ngh trn mt dn v
vn u t
- Sut vic lm ton b cho lao ng lnh ngh v khng lnh ngh trn mt n v vn
u t.

5.4.4 Tc ng iu tit thu nhp

Mt d n u t ra i ng gp cho nn kinh t quc dn bng gi tr gia tng ca
mnh v gi tr gia tng ca cc d n c lin quan. Phn gi tr gia tng s c phn b
cho cc nhm i tng khc nhau nh nhng ngi lm cng n lng, nhng ngi hng
li nhun, Nh nc, cc qu d tr v pht trin ca doanh nghip hoc s c phn phi
theo cc vng khc nhau. Chnh vic phn phi ny s to nn nhng nh hng ca d n
i vi cc mi quan h v thu nhp trong x hi v t s c nhng tc ng n s pht
trin ca nn kinh t quc dn. Hai d n to ra hng nm cng mt lng gi tr gia tng nh
nhau nhng s to ra nhng nh hng khc nhau nu nh vic phn phi gi tr gia tng
c khc nhau. Nh vy, c cu phn phi gi tr gia tng ca d n l yu t quyt nh n
s tc ng iu tit thu nhp. C cu ny c th hin qua 2 loi ch tiu:
* Ch tiu tuyt i: c xc nh phn gi tr gia tng phn phi hng nm cho cc
nhm i tng khc nhau
* Ch tiu tng i: c xc nh bng t trng gi tr gia gia phn phi hng nm
cho tng nhm i tng trn tng gi tr gia tng thc hng nm.

5.5 Thm nh hiu qu kinh t

5.5.1 Ch tiu hin gi gi tr gia tng quc dn thun ca d n P(NNVA)

nh ngha
Hin gi gi tr gia tng quc dn thun (P(NNVA) Present Value of Net National
Value Added) l tng gi tr gia tng quc dn thun hng nm c chit khu trong tui th
kinh t ca d n.
Cng thc

141
 n
1
P ( NNVA) NNVAt ats vi ats
t 1 (1 SRD) t
Trong :
P(NNVA): Hin gi gi tr gia tng quc dn thun ca d n
NNVAt: Gi tr gia tng quc dn thun hng nm
ats: h s chit khu
SRD: t sut chit khu x hi, tnh bng %/nm
Tiu chun thm nh
iu kin thm nh: P(NNVA) > 0.
Trng hp P(NNVA) > 0: D n c hin gi gi tr gia tng quc dn thun cng ln
th hiu qu kinh t ca d n cng cao, d n cng hp dn.
Trng hp P(NNVA) 0: D n khng c hiu qu kinh t, cn c sa i, b
sung.

5.5.2 Ch tiu hin gi thu nhp lao ng trong nc ca d n P(W)

nh ngha
Hin gi thu nhp lao ng trong nc ca d n (P(W) Present Value of Wage) l
tng gi tr thu nhp hng nm ca lao ng trong nc c chit khu trong tui th kinh t
ca d n.
Cng thc
n
P (W ) Wt ats
t 1

Trong :
P(W): Hin gi thu nhp lao ng trong nc
Wt: Thu nhp hng nm ca lao ng trong nc
ats: h s chit khu
Tiu chun thm nh
iu kin thm nh: P(NNVA) > P(W)
Trng hp P(NNVA) > P(W): D n c hin gi gi tr gia tng quc dn thun ln
hn hin gi thu nhp ca lao ng trong nc cng nhiu th hiu qu kinh t ca d n cng
cao, d n cng hp dn.
Trng hp P(NNVA) P(W) D n khng c hiu qu kinh t, cn c sa i, b
sung.

5.5.3 Ch tiu hin gi gi tr thng d x hi ca d n P(SS)

nh ngha
Hin gi gi tr thng d x hi ca d n (P(SS) Present Value of Social Surplus) l
tng cc gi tr thn d x hi hng nm c chit khu trong tui th kinh t ca d n.

142
 Cng thc
n
P(SS) SS t ats
t 1

Trong :
P(SS): Hin gi gi tr thng d x hi ca d n
SSt: Gi tr thng d x hi hng nm (c th c gi tr dng hoc m)
ats: h s chit khu
Tiu chun thm nh
iu kin thm nh: P(SS) > 0
Trng hp P(SS) > 0: D n c hin gi gi tr thng d x hi cng ln th hiu qu
kinh t ca d n cng cao, d n cng hp dn.
Trng hp P(SS) 0: D n khng c hiu qu kinh t, cn c sa i, b sung.
Nh vy d n c hiu qu kinh t khi tha mn y 3 ch tiu trn. Ta c bng tm tt
sau:

Bng 12. Ba ch tiu thm nh hiu qu kinh t ca d n

Ch tiu Cng thc iu kin thon mn
Hin gi gi tr gia tng quc dn thun n P(NNVA) > 0
P ( NNVA) NNVAt ats
t 1

Hin gi thu nhp lao ng trong nc n P(NNVA) > P(W)

P (W ) Wt ats
t 1

Hin gi gi tr thng d x hi n P(SS) > 0

P(SS) SS t ats
t 1

5.6 Nghin cu nh hng ca d n i vi mi trng sinh thi

5.6.1 nh hng tch cc c th k n:

- To thm ngun nc sch cho ngi v sinh vt.
- To thm cy xanh lm trong sch khng kh v du mt.
- Ci thin iu kin v sinh, y t.
- Lm p thm cnh quan, tn to v p ca thin nhin.

5.6.2 nh hng tiu cc:

- Lm thay i iu kin sinh thi, mt cn bng sinh thi, lm kh cn cc ngun nc
tiu dit cc sinh vt...

143
 - Gy nhim mi trng. y l trng hp hay gp nht, c bit i vi cc cc d
n cng nghip: lm bn, nhim c khng kh, cc ngun nc, nht l nc mt, t ai,
gy n o cho cc khu vc dn c.
Mc nhim mi trng c nh gi bng cc thit b o ring cho tng loi.
Cc ch tiu quy nh cho php v nhim c Nh nc ban hnh. Nhng d n no
vi phm cc quy nh ny s b loi b. Trong khi lp d n cn phi xem xt n mc nh
h- ng xu n mi trng; nguyn nhn, xut cc gii php khc phc v chi ph cn
thit cho vic bo v mi trng.

144
 CHNG 6
THM NH D N U T
6.1 Cc vn chung v thm nh d n u t

6.1.1 Khi nim

Thm nh d n u t l vic t chc xem xt mt cch khch quan c khoa hc v
ton din cc ni dung c bn nh hng trc tip ti tnh kh thi ca d n. T c quyt
nh u t v cho php u t.
y l mt qu trnh kim tra nh gi ni dung d n mt cch c lp cch bit vi
qu trnh son tho d n. Thm nh d n to ra c s vng chc cho hot ng u t
c hiu qu. Cc kt lun rt ra t qu trnh thm nh l c s cc c quan c thm quyn
ca Nh nc ra quyt u t v cho php u t.

6.1.2 S cn thit phi thm nh d n u t

- S cn thit thm nh d n u t bt u t vai tr qun l v m ca Nh nc i
vi cc hot ng u t. Nh nc vi chc nng cng quyn ca mnh s can thip vo qu
trnh la chn d n u t. Tt c cc d n u t thuc mi ngun vn, mi thnh phn
kinh t u phi ng gp vo li ch chung ca t nc. Bi vy, trc khi ra quyt u t
hay cho php u t, cc c quan c thm quyn ca Nh nc cn bit xem d n c gp
phn t c mc tiu ca quc gia hay khng? Nu c th bng cch no v n mc
no? Vic xem xt ny c coi l thm nh d n.
- Mt d n u t d c tin hnh son tho k lng n u cng mang tnh ch
quan ca ngi son tho. V vy, m bo tnh khch quan ca d n, cn thit phi thm
nh. Ngi son tho thng ng trn gc hp nhn nhn cc vn ca d n. Cc
nh thm nh thng c cch nhn rng hn trong vic nh gi d n. H xut pht t li
ch chung ca ton x hi, ca c cng ng xem xt cc li ch kinh t x hi m d n
em li.
- Mt khc, khi son tho d n c th c nhng sai st, cc kin c th mu thun,
khng l gc, thm ch c th c nhng cu vn, nhng ch dng s h c th gy ra nhng
tranh chp gia cc i tc tham gia u t. Thm nh d n s pht hin v sa cha c
nhng sai st .

6.1.3 ngha ca vic thm nh d n u t

- Gip cho ch u t la chn c phng n u t tt nht.
- Gip cho c quan qun l v m ca Nh nc nh gi c tnh ph hp ca d n
vi quy hoch php trin chung ca ngnh, vng lnh th v ca c nc trn cc mt mc
tiu, quy m, quy hoch v hiu qu.
- Gip cho vic xc nh c ci li, ci hi ca d n trn cc mt khi i vo hot
ng, t c bin php khai thc cc kha cnh c li v hn ch cc mt c hi.

145
 - Gip cc nh ti chnh ra quyt nh chnh xc v cho vay hoc ti tr cho d n
u t.
- Qua thm nh gip cho vic xc nh r t cch php nhn ca cc bn tham gia u
t.

6.1.4 Yu cu ca vic thm nh d n u t

Thm nh d n c tin hnh i vi tt c cc d n thuc mi ngun vn, thuc
cc thnh phn kinh t (bao gm cc d n u t thuc ngun vn nh nc: vn ngn sch,
vn tn dng u i..v.v.. v cc d n u t khng s dng vn nh nc). Tuy nhin, yu
cu ca cng tc thm nh vi cc d n ny cng khc nhau. Theo quy nh tt c cc d n
u t xy dng thuc mi thnh kinh t u phi thm nh v quy hoch xy dng, cc
phng n kin trc, cng ngh, s dng t ai, ti nguyn, bo v mi trng sinh thi,
phng chng chy n v cc kha cnh ca d n. i vi d n u s dng vn nh nc
cn phi c thm nh v phng din ti chnh v hiu qu kinh t ca d n. i vi cc
d n u t s dng vn ODA phi ph hp vi quy nh ca Nh nc v thng l quc t.

6.1.5 Mc ch ca thm nh d n u t
- nh gi tnh hp l ca d n: Tnh hp l c biu hin mt cch tng hp (biu
hin trong tnh hiu qu v tnh kh thi) v c biu hin tng ni dung v cch thc tnh
ton ca d n.
- nh gi tnh hiu qu ca d n: hiu qu ca d n c xem xt trn hai phng
din, hiu qu ti chnh v hiu qu kinh t - x hi ca d n.
- nh gi tnh kh thi ca d n: y l mc ch ht sc quan trng trong thm nh
d n. Mt d n hp l v hiu qu cn phi c tnh kh thi. Tt nhin hp l v hiu qu l
hai iu kin quan trng d n c tnh kh thi. Nhng tnh kh thi cn phi xem xt vi
ni dung v phm vi rng hn ca d n (xem xt cc k hoch t chc thc hin, mi trng
php l ca d n...).
Ba mc ch trn ng thi cng l nhng yu cu chung i vi mi d n u t.
Mt d n mun c u t hoc c ti tr vn th d n phi m bo c cc yu
cu trn. Tuy nhin, mc ch cui cng ca vic thm nh d n cn tu thuc vo ch th
thm nh d n..
- Cc ch u t trong v ngoi nc thm nh d n kh thi a ra quyt nh u
t.
- Cc nh ch ti chnh (ngn hng, tng cc u t v pht trin v.v...) thm nh d
n kh thi ti tr hoc cho vay vn.
- Cc c quan qun l v m ca Nh nc (B k hoch v u t, b v cc c quan
ngang b, u ban nhn dn tnh, Thnh ph...) thm nh d n kh thi ra quyt nh cho
php u t hoc cp giy php u t.

146
6.1.6 Nguyn tc thm nh d n u t
Trn gc qun l Nh nc cc d n u t, vic thm nh cc tun th cc
nguyn tc sau y:
- Tt c cc d n u t thuc mi ngun vn v mi thnh phn kinh t c
ra quyt nh v cp giy php u t u phi qua khu thm nh v hiu qu kinh t
x hi, v quy hoch xy dng, cc phng n kin trc cng ngh m rng t ai, ti
nguyn. Nguyn tc ny m bo hiu qu kinh t - x hi cho cc d n u t. Trnh
thc hin nhng d n ch n thun c li ch v hiu qu chnh. Cc c quan nh nc
vi t cch l ch th qun l Nh nc cc d n u t trc ht phi bo m s hi
ho gia li ch kinh t x hi v li ch ca cc ch u t.
- i vi cc d n u t s dng vn Nh nc phi c thm nh v phng
din ti chnh ca d n ngoi phng din kinh t x hi nu nguyn tc trn. Nh
nc vi t cch va l ch u t va l c quan qun l chung cc d n thc hin c
hai chc nng qun l d n: qun l d n vi chc nng l ch u t v qun l d n
vi chc nng qun l v m (qun l Nh nc). Thc hin nguyn tc ny nhm m bo
s dng c hiu qu nht tin vn ca Nh nc. Trong mi d n u t khng th tch
ri gia li ch ca ch u t v li ch x hi.
Cn cc d n khng s dng vn nh nc, cc ch u t quan tm c bit n hiu
qu ti chnh m t quan tm n hiu qu kinh t x hi, Nh nc cn quan tm n
phng din kinh t x hi.
- i vi nhng d n s dng vn ODA v vn u t trc tip ca nc ngoi,
khi thm nh d n cn ch n nhng thng l quc t.
- Cp no c quyn ra quyt nh cho php v cp giy php u t th cp c
trch nhim thm nh d n. Thm nh d n c coi nh l chc nng quan trng trong
qun l Nh nc. Thm nh m bo cho cc c quan qun l Nh nc cc cp
khc nhau ra quyt nh cho php v cp giy php u t c chnh xc theo thm
quyn ca mnh.
- Nguyn tc thm nh c thi hn. Theo nguyn tc ny cc c quan qun l u t
ca Nh nc cn nhanh chng thm nh, trnh nhng th tc rm r, chm tr, gy
phin h trong vic ra quyt nh v cp giy php u t.

6.2 Phng php thm nh d n u t

6.2.1 Phng php so snh cc ch tiu

y l phng php ph bin v n gin, cc ch tiu kinh t - k thut ch yu ca
d n c so snh vi cc d n v ang xy dng hoc ang hot ng. S dng
phng php ny gip cho vic nh gi tnh hp l v chnh xc cc ch tiu ca d n. T
c th rt ra cc kt lun ng n v d n a ra quyt nh u t c chnh xc.
Phng php so snh c tin hnh theo mt s ch tiu sau:
- Tiu chun thit k, xy dng, tiu chun v cp cng trnh Nh nc quy nh hoc
iu kin ti chnh m d n c th chp nhn c.

147
 - Tiu chun v cng ngh, thit b trong quan h chin lc u t cng ngh quc
gia, quc t.
- Tiu chun i vi loi sn phm ca d n m th trng i hi.
- Cc ch tiu tng hp nh c cu vn u t, sut u t.
- Cc nh mc v sn xut, tiu hao nng lng, nguyn liu, nhn cng, tin lng,
chi ph qun l... ca ngnh theo cc nh mc kinh t - k thut chnh thc hoc cc ch tiu
k hoch v thc t.
- Cc ch tiu v hiu qu u t ( mc trung bnh tin tin).
- Cc t l ti chnh doanh nghip theo thng l ph hp vi hng dn, ch o ca
Nh nc, ca ngnh i vi doanh nghip cng loi.
- Cc ch tiu trong trng hp c d n v cha c d n.
Trong vic s dng phng php so snh cn lu , cc ch tiu dng tin hnh so
snh phi c vn dng ph hp vi iu kin v c im c th ca d n v
doanh nghip, trnh khuynh hng so snh my mc cng nhc.

6.2.2 Phng php thm nh theo trnh t

Vic thm nh d n c tin hnh theo mt trnh t bin chng t tng qut n chi
tit, t kt lun trc lm tin cho kt lun sau:
1. Thm nh tng qut: L vic xem xt tng qut cc ni dung cn thm nh ca
d n, qua pht hin cc vn hp l hay cha hp l cn phi i su xem xt. Thm
nh tng qut cho php hnh dung khi qut d n, hiu r quy m, tm quan trng ca d
n. V xem xt tng qut cc ni dung ca d n, do giai on ny kh pht hin c
cc vn cn phi bc b, hoc cc sai st ca d n cn b sung hoc sa i. Ch khi tin
hnh thm nh chi tit, nhng vn sai st ca d n mi c pht hin.
2. Thm nh chi tit: c tin hnh sau thm nh tng qut. Vic thm nh ny
c tin hnh vi tng ni dung ca d n t vic thm nh cc iu kin php l n phn
tch hiu qu ti chnh v kinh t - x hi ca d n. Mi ni dung xem xt u a ra nhng
kin nh gi ng hay cn phi sa i thm hoc khng th chp nhn c. Tuy nhin
mc tp trung cho nhng ni dung c bn c th khc nhau tu theo c im v tnh hnh
c th ca d n.
Trong bc thm nh chi tit, kt lun rt ra ni dung trc c th l iu kin tip
tc nghin cu. Nu mt s ni dung c bn ca d n b bc b th c th bc b d n m
khng cn i vo thm nh ton b cc ch tiu tip sau. Chng hn, thm nh mc tiu ca
d n khng hp l, ni dung phn tch k thut v ti chnh khng kh thi th d n s khng
th thc hin c.
Khi thc hin thm nh chi tit cn lu nhng ni dung cn thm nh sau:
1. Mc tiu ca d n
2. Cc cng c tnh ton (cc tiu chun k thut, quy trnh cng ngh, nh mc
kinh t - k thut...), cc phng php tnh ton. Ni dung ny c biu hin cc phn tnh
ton c cc con s, cc ch tiu.
148
 3. Khi lng cng vic, chi ph v sn phm ca d n.
4. Ngun vn v s lng vn.
5. Hiu qu d n (hiu qu v ti chnh v hiu qu kinh t x hi).
6. K hoch tin v t chc trin khai d n.
Thm nh chi tit cc ni dung trn theo trnh t sau;
Thm nh (1 + 2 + 5) nu hp l hoc sa cha nh, tip tc thm nh (3 + 4),
ngc lai c th bc b d n.
Khi thm nh (3 + 4) nu thy hp l hoc sai st nh tip tc thm nh (6),
ngc li c th bc b khng cn thm nh tip (6).

6.2.3 Thm nh da trn phn tch ri ro

C s ca phng php ny l d kin mt s tnh hung bt trc c th xy ra trong
tng lai i vi d n, nh vt chi ph u t, sn lng t thp, gi tr chi ph u vo
tng v gi tiu th sn phm gim, c thay i v chnh sch theo hng bt li... Kho st
tc ng ca nhng yu t n hiu qu u t v kh nng ho vn ca d n.
Mc sai lch so vi d kin ca cc bt trc thng c chn t 10% n 20% v
nn chn cc yu t tiu biu d xy ra gy tc ng xu n hiu qu ca d n xem xt.
Nu d n vn t ra c hiu qu k c trong trng hp c nhiu bt trc pht sinh ng thi
th l nhng d n vng chc c an ton cao. Trong trng hp ngc li , cn phi
xem li kh nng pht sinh bt trc xut kin ngh cc bin php hu hiu khc phc
hay hn ch. Ni chung bin php ny nn c p dng i vi cc d n c hiu qu cao
hn mc bnh thng nhng c nhiu yu t thay i do khch quan.

6.3 K thut thm nh

6.3.1 Thm nh cc vn bn php l

Trc ht cn xem h s trnh duyt hay cha, c hp l hay khng? Tip n
cn xem xt t cch php nhn v nng lc ca ch u t.
- Vi doanh nghip Nh nc: Quyt nh thnh lp hay thnh lp li; c quan ra quyt
nh thnh lp hoc thnh lp li; c quan cp trn trc thuc; ngi i din chnh thc,
chc v ngi i din chnh thc v a ch, in thoi.
- Vi cc thnh phn kinh t khc: Giy php hot ng; c quan cp giy php hot
ng; ngi i din chnh thc, chc v ngi i din chnh thc; vn php nh;
giy chng nhn v kh nng ti chnh do ngn hng m ti khon cp v a ch, in thoi.
- Vi cng ty nc ngoi: Giy php hot ng; c quan cp giy php hot
ng; ngi i din chnh thc, chc v ngi i din chnh thc; vn php nh;
giy chng nhn v kh nng ti chnh do ngn hng m ti khon cp; s trng kinh
doanh

149
 Ngoi ra cng cn thm nh cc vn bn php l khc nh cc vn bn lin quan n
a im; lin quan n phn gp vn ca cc bn v cc vn bn nu kin ca cc cp
chnh quyn, ngnh ch qun i vi d n u t.

6.3.2 Thm nh mc tiu ca d n u t

- Mc tiu ca d n c ph hp vi chng trnh, k hoch pht trin kinh t chung
hay tng vng khng ?
- C thuc nhng ngnh ngh Nh nc khng cho php hay khng ?
- C thuc din u tin hay khng ?
- i vi cc sn phm thng thng th t u tin: sn phm xut khu, sn phm
thay th nhp khu, sn phm tiu dng trong nc.
- i vi cc d n khc: u tin d n xy dng cng trnh h tng, cc d n pht
trin kinh t min ni, cc vng kinh t trng im.

6.3.3 Thm nh v th trng

- Kim tra cc tnh ton v nhu cu th trng hin ti, tng lai, kh nng chim lnh
th trng, cnh tranh. Ch gi c dng trong tnh ton.
- Xem xt vng th trng. Nu cn th quy nh vng th trng cho d n m bo
cn i vi cc doanh nghip khc.

6.3.4 Thm nh v k thut cng ngh

- Kim tra cc php tnh ton
- Xem xt k nhng phn lin quan n nhp khu nh cng ngh thit b vt t, k c
nhn lc. Nhng yu t nhp khu do lng thng tin khng y hoc thiu kinh nghim
cc nh son tho thng d b s h, nht l gi c, do cn kim tra k.
- T l vt liu trong nc cng cao cng tt. Khng c nhp 100%. Nu cn th t
chc sn xut, gia cng trong nc.
- Thm tra a im t cc vn bn php l n a im c th. c bit quan tm n
nh hng i vi mi trng v trc ht khng c mu thun vi quy hoch.
- Tnh ph hp ca cng ngh, thit b i vi d n, i vi iu kin nc ta, kh
nng pht trin trong tng lai, t l ph tng thay th, iu kin vn hnh, bo tr.
Vic thm nh k thut cng ngh phi c kin ca chuyn ngnh k thut trn
nhng vn phc tp t nhng vn v k thut nh quy trnh quy phm n cc vn
k thut c th, k c thm nh cc khon chi ph, d ton, i chiu vi cc cng trnh
tng t.
Nu c chuyn giao cng ngh th phi i chiu vi Php lnh chuyn giao cng ngh
v cc vn bn lin quan.

6.3.5 Thm nh v ti chnh

- Kim tra cc php tnh ton

150
 - Kim tra tng vn, c cu cc loi vn
- Kim tra an ton v ti chnh. D n u t c xem l an ton v mt ti chnh
nu tho mn cc iu kin:
+ T l vn ring/vn u t > 0,5, tc l t l vn ring/vn vay di hn >50/50. Mt
s nc, vi nhng ch u t c uy tn t l ny c th thp hn, bng 33/67 hoc thm
ch 25/75. i vi nc ta hin nay, thn trng v mt ti chnh, t l ny ly khng nh
thua 50/50.
+ Kh nng tr n vay di hn khng c thp hn 1,4 3. Thng thng, kh nng
tr n ngy cng tng v trong nhiu d n thu nhp ngy cng tng, trong khi hng nm
u c hon tr lm cho ngha v hon tr ngy cng gim. Kh nng tr n vay di hn =
(kh nng to vn bng tin) / (Ngha v phi hon tr hng nm
+ im ho vn tr n < 60-70%
- Kim tra cc ch tiu hiu qu:
+ Thi gian hon vn PP: i vi cc d n dch v, u t theo chiu su ly PP 5
nm ; vi cc cng trnh h tng PP 10 15 nm, c bit c th ln hn.
+ T sut li nhun khng c thp hn li sut vay. Thng thng khng nh thua
15% v tt nhin cng ln cng tt.
+ Vng quay vn lu ng khng c thp hn 2-3 ln trong mt nm, bnh thng
4-5 ln v c d n ln n 10 ln.
+ Mc hot ng ho vn vo khong 40-50% l hp l, khng nn ln hn co s .
+ Gi tr hin ti rng (NPV) cng ln cng tt, nhng nht thit phi ln hn 0. ch
tiu NPV thng c dng loi b vng mt.
+ Sut thu hi ni b (IRR) phi ln hn li sut vay v cng ln cng tt. Ch tiu ny
thng dng loi b vng hai. Thng IRR phi ln hn 15%
+ T l li ch trn chi ph (B/C) phi ln hn 1 v cng ln cng tt.

6.3.6 Thm nh v kinh t - x hi

Ngoi vic xc nh tnh ph hp ca mc tiu d n u t i vi phng hng
pht trin kinh t quc dn, th t u tin, tc dng ca d n i vi pht trin cc ngnh
khc, cn phi thm tra, i chiu cc ch tiu kinh t x hi. Nhng ch tiu ny gm:
- Gi tr gia tng thu nhp quc dn. Gi tr ny cng ln cng tt.
- T l gi tr gia tng/vn u t tnh bng % ni chung phi t hai con s
- S ch lm vic cng ln cng tt
- T l Mc ng gp cho ngn sch/vn u t bin ng kh ln tu theo d n c
thuc din u tin hay khng
- Cc ch tiu khc nh gp phn pht trin cc ngnh, tho mn nhu cu tiu dng ca
nhn dn, gp phn pht trin a phng ch cn nu cc con s c th nu tnh c.

151
6.3.7 Thm nh v mi trng sinh thi
y l mt ni dung quan trng cn thm nh k. Vic thm nh phi xem xt mt
cch ton din nhng nh hng i vi mi trng, nht l nhng nh hng xu. C th:
- Nhng nh hng lm thay i mi trng sinh thi
- Gy nhim mi trng, mc nhim
- Bin php x l
- Kt qu sau x l
Cc tiu chun v mi trng c Nh nc quy nh c th bng cc vn bn
php l, k c phng php, thit b, o c. vic thm nh tin hnh bng cch so snh cc
ch tiu thc t ca d n u t v ting n, rung, nhit , bn trong khng kh, trong
nc vi cc tiu chun ca Nh nc. Nu vi phm tiu chun th d n phi c bin php
khc phc. Trong trng hp cn thit c th tham kho thm tiu chun tng t ca cc
nc.

152
 Chng 6A
PHN TCH RI RO TRONG THM NH
D N U T
6A.1 Gii thiu chung v phn tch ri ro

6A.1.1 Khi qut

Khi nim
Ri ro l kh nng xy ra khc bit gia kt qu thc t v kt qu c d kin khi lp
k hoch. V l thuyt, ri ro c th mang tnh tch cc (khi kt qu thc t tt hn d kin)
hay tiu cc (khi kt qu thc t khng tt nh d kin). Thng thng, mt tiu cc ca ri
ro c cc ch u t quan tm nhiu hn v mun o lng cc ri ro ny. Tuy nhin, ri
ro l mt khi nim khch quan, ch c th o lng c mt cch tng i, c th o
thng qua mc tn tht bng tin.
Phn bit khi nim: ri ro v s khng chc chn (bt nh).
- Ri ro: cp n tnh trng, trong xc sut c th xy ra cc s kin lm nh
hng n ca mt qu trnh ra quyt nh. V d: tung ng xu c hai mt trong tr chi sp
nga s xy ra hai s kin: mt hnh hoc mt s, vi xc sut tng ng l 0,5 v 0,5.
- S khng chc chn (bt nh): cp ti cc tnh trng khng th gn xc sut vi
s xy ra cc s kin. S tht xy ra cc xc sut khng c ngi ra quyt nh m cng
chng c mt ngi no khc nhn bit.
Khi lp d n cn a ra cc kt qu d on trong tng lai, do vy bo co d n kh
thi s mang tnh thuyt phc hn khi c xem xt n cc yu t khng chc chn (bt nh).
tnh ton tc ng ca bt nh, c th gn mt vi thng s khch quan, v d nh gn
xc sut xy ra mt s kin no vo cc yu t bt nh ca d n. Lc ny, bi ton bt
nh s tr thnh bi ton ri ro v c th dng phng php ton hc gii
Phn loi ri ro: c 3 loi ri ro chnh trong kinh doanh l ri ro gi, ri ro tn dng
v ri ro thun ty. Chng ta c th tham kho cc loi ri ro kinh doanh theo s sau:

153
 Ri ro
kinh doanh

Ri ro gi Ri ro tn dng Ri ro thun ty

Ri ro gi u Ri ro gi u ra Thit hi ti sn
vo

Ri ro t gi Php l

Ri ro li sut Bo him, tr
cp

6A.1.2 Ti sao phi phn tch ri ro?

Vic phn tch ri ro i vi cc d n ang nghin cu l mt cng vic rt cn thit
v quan trng v:
- Li ch v chi ph ca cc d n tri di theo thi gian hot ng ca chng v ph
thuc rt nhiu vo cc yu t khc bn ngoi. Do , d on dng tin kh trnh khi sai
st v nhng thay i khng k vng.
- Cc bin s c nh hng n cc ch tiu nh gi hiu qu ca d n c mc
ri ro cao. V vy, chng ta c nhu cu o lng tin cy ca cc kt qu phn tch ngn
lu d n.
- Vic thu thp thng tin v s liu cn thit cho cc d bo chnh xc u rt tn km.
Do , phn tch ri ro ti chnh cng c th gip nhn dng nhng khu vc d b ri ro
tp trung s quan tm qun l, hoc ci tin vic c lng chnh xc.
- Gip chng ta loi b bt nhng d n khng tt v khng st d n tt.

6A.1.3 L lun cho phn tch ri ro

Nhc li xc sut thng k:
- Tp hp chnh, mu v bin?
Tp hp chnh: l tp hp tt c cc i tng m ta quan tm nghin cu trong mt
vn no . S phn t ca tp hp chnh c k hiu l N.
Tp hp chnh = {x , x , , x }
1 2 N

Mu: l tp con ca tp hp chnh. Mu gm mt s phn t hu hn n phn t c

chn ra t tng th.
Mu = {x , x ,,x }
1 2 n

Bin: l c im ca n v tng th. Bin c th nhn nhng gi tr khc nhau (v d

nhn hiu, thu nhp, mc chi tiu)

154
 - Cch chn mu?
Mu c chn ra t tng th vi nhiu phng php khc nhau. Cc phng php
thng thng l: Chn mu ngu nhin; Chn my mc; Chn phn lp; Chn hng lot;
Chon kt hp
- M t d liu?
Lit k: bng biu, th
S dng cc tham s thng k: trung bnh, trung v, yu v, lch chun, phng sai.
+ Trung bnh s hc (mean) c xc nh bng cch cng cc gi tr ca cc quan st
chia cho tng s quan st.
+ Trung v (median) l gi tr ng v tr gia trong mt dy s c sp xp c
th t. Trung v chia dy s ra thnh 2 phn bng nhau: trc v sau tr s trung v s c 50%
quan st.
+ Yu v (mode) l gi tr xut hin nhiu nht trong mt dy s. Cn c vo tn s
xc nh mod.
+ Phng sai (variance) l trung bnh ca cc lch bnh phng gia cc gi tr xi
vi trung bnh s hc.
+ lch tiu chun (standard deviation) l cn bc hai ca phng sai, th hin
lch trung bnh ca tt c cc quan st so vi gi tr trung bnh. c trng ny c th c s
dng so snh phn tn ca hai hay nhiu tng th, trong trng hp n v tnh l ging
nhau hoc gi tr trung bnh l bng nhau.
- Phn phi xc sut l g?
Phn phi xc sut ca bin X cho bit xc sut tng bng 1 c phn phi nh th
no cho cc gi tr khc nhau ca X. Nh vy, bit c phn phi xc sut ca bin ngu
nhin, ta phi xc nh c: (1) Cc gi tr c th ca ca bin X v (2) Xc sut n nhn
mi gi tr c th c.
+ Phn phi xc sut ri rc c hnh thc tng qut nh sau:
X x1 x2 xn Cng
P(X) P1 P2 Pn 1
Khi , trung bnh (hay gi tr k vng) ca bin ngu nhin ri rc c xc nh bng
tng tt c cc tch ca cc gi tr c th c vi xc sut ca chng.
tnh ton phng php xc sut ri rc trong phn mm Excel, ta dng hm xc
sut.
+ Phn phi xc sut lin tc ca bin ngu nhin lin tc X l mt hm f(X) sao cho
b
vi hai gi tr bt k a v b (a<b), th P(a X b) f ( x)dx . Ni cch khc, xc sut
a

bin X nhn gi tr trong khong (a,b) l din tch bn di ng cong ca hm mt xc

sut.

155
 tnh ton phng php xc sut lin tc trong phn mm Excel: ta dng hm mt
xc sut.
+ Phn phi chun l phn phi ca bin ngu nhin lin tc. y l mt phn phi
quan trng trong thng k, cc bin ngu nhin lin tc nh trng lng sn phm, bn,
tui th u c phn phi chun hoc xp x phn phi chun.
Phn phi chun c nhng tnh cht sau:
Phn phi chun i xng, c dng hnh chung
Cc c trng o lng khuynh hng tp trung nh trung bnh, trung v v
mode l bng nhau.

6A.1.4 Cc bc phn tch ri ro ti chnh

Phn tch ri ro c lin quan n vic thit lp cc m hnh ton t cc bin ri ro c
lin quan n kt qu ca cc d n ang thm nh. S bin ng ca cc bin ri ro (c
chn ngu nhin) s cho chng ta mt chui cc kt qu m phng. Da trn kt qu m
phng ny, chng ta c th d on c min ti u ca cc d n ang nghin cu. Quy
trnh phn tch ri ro cn c tin hnh qua cc bc sau:
- Nhn dng mt cch r rng nhng gi nh v nhng thng s nhp lng cn thit
trong vic d bo ngn lu.
- Nhn dng nhng gi nh v nhng thng s d b thay i v khng chnh xc lm
c s xc nh cc bin ri ro.
- c lng phm vi thay i v mc khng chnh xc (da theo min bin ng v
phn phi xc sut) ca cc bin ri ro.
- Phn tch v nh gi tc ng ca cc thay i v s khng chnh xc ny (bin ri
ro) n cc kt qu phn tch ngn lu.
- Tm tt v trnh by cc kt qu cng vi nhng ngh bao gm (1) D n c mc
ri ro v sc hp dn th no? (2) Chng ta c th lm g c c tin cy ca phn tch
hoc gim thiu ri ro ti chnh?

6A.1.5 Li ch v hn ch ca phn tch ri ro

Li ch
Trn c s ca phn tch ri ro, chng ta c th chp nhn mt s d n c NPV thp
nhng c ri ro nh v chng ta c th loi b mt s d n c NPV ln nhng mc ri ro li
qu ln.
Gip tit kim ngn qu dng c c cc thng tin v d n v nng cao chnh
xc ca cc gi tr d on. Nu chi ph ny ln hn li nhun thu uwojc t d n th d n
s b loi b.
Gim mc sai lch khi nh gi d n.
C th nhn dng v o lng cc ri ro ca d n.
Cho thy c s cn thit ca vic qun l ri ro trong mt d n.

156
 Hn ch
Cc bin ph thuc trong phn tch ri ro nu khng c xc nh r rng d lm cho
chng ta c kt lun sai lm.
S phn tch ri ro da trn mt m hnh ton vi cc d kin gi thit t ra (theo
chiu hng tt p), nu m hnh ton a ra khng ng th kt qu phn tch ri ro cng
c th b sai.

6A.2 Cc phng php s dng trong phn tch ri ro d n

C nhiu phng php khc nhau phn tch ri ro ty theo tnh cht ca mi loi d
n. Trong thc t, c 3 phng php phn tch ri ro thng dng nht. l:
Phng php phn tch nhy
Phng php phn tch tnh hung (Scenarino Analysis)
Phng php phn tch m phng (Monte Carlo)

6A.2.1 Phn tch nhy

Ni dung phn tch ri ro u tin v n gin nht l phn tch nhy. C th l tin
hnh la chn nhng ch tiu d bo thng cha ng nhiu bin ri ro, chng hn nh:
khi lng tiu th, gi bn, chi ph cu cc yu t nhp lng, tc lm pht, t gi hi
oi nhm xem xt s thay i cc ch tiu kt qu cu cc d n (NPV, IRR) nh th no
khi cc bin ri ro thay i.
Phn tch nhy c th s dng tng cp khc nhau: nhy mt chiu, hai
chiu. Phn tch nhy mt chiu l loi phn tch tt nh trng thi tnh. Mi ln th ch
xem xt s thay i ca mt bin v gi nh cc bin cn li khng i. Trong thc t, rt
kh xy ra trng hp l tng nh vy. Mt khc, phn tch nhy gip cho nh qun tr
xem v hnh dung ch khng h gip cho h da vo ra mt quyt nh c th no c.
Phng php thc hin phn tch nhy:
- Cho cc bin s ri ro thay i, kim sot hin gi rng theo tng bin s mt
- Phn tch ci g s xy ra nu nh
- Bin quan trng ph thuc vo t l ca n trong tng li ch hoc tng chi ph ca
d n v min bin ng ca n.
- Phn tch nhy thy c hng thay i ca cc kt qu nh gi d n.
ngha: Phn tch nhy gip nh phn tch xc nh c min hiu qu ca d
n, xc nh c mc chi ph v mc thu nhp no khi kt hp vi nhau th d n ng gi
(chng hn, c NPV>0). Phn tch nhy cn gip cho nh u t xc nh c ngng
chp nhn ca mt d n.
V d 21. Tnh hung dng phn tch ri ro: Cng ty c phn ng
Cng ty c phn ng l mt cng ty chuyn thit k cc phn mm ng dng.
c th m rng th trng v cnh tranh vi cc sn phm ca cc cng ty nc ngoi, cng
ty d nh sp ti s tung ra th trng mt sn phm mi. m bo s thnh cng ca sn

157
phm ny, cng ty d nh s u t mt thit b mi c gi tr l 10 t VN (k c chi ph
lp t). Cho rng tui th k vng ca sn phm mi l 4 nm. D kin doanh thu t bn sn
phm mi s vo khong 10.5 t VN trong nm th 1, tng ln 15% vo nm th 2, tng
25% vo nm th 3 v gi nguyn khng i cho n nm kt thc d n. Chi ph bin i
c tnh l 60% doanh thu. Chi ph c nh l 1t VN. Thu thu nhp cng ty phi chu l
28%. Thit b mi c khu hao theo ng thng. Nhu cu vn lu ng ca d n l 1.5
t VN. Bit sut chit khu d n l 10%.
Cng ty c nn u t mua thit b mi ny khng? S dng phng php nhy
nh gi ri ro d n theo hai bin s doanh thu v chi ph ca d n.
Gii quyt tnh hung:
1. Phn tch d n
Bng 13. K hoch li l ca d n thuc cng ty ng (VT: T VN)
STT Khon mc 0 1 2 3 4
1 Doanh thu 10.500 12.075 15.094 15.094
2 Bin ph 6.300 7.245 9.056 9.056
3 nh ph 1.000 1.000 1.000 1.000
4 Khu hao 2.500 2.500 2.500 2.500
5 Thu nhp trc thu 0.700 1.330 2.538 2.538
6 Thu 0.196 0.372 0.711 0.711
7 Li rng 0.504 0.958 1.827 1.827

Bng 14. Bng ngn lu ca d n thuc cng ty ng (VT: t VN)

STT Khon mc 0 1 2 3 4
1 Ngn lu vo t hot ng sn xut kinh doanh
Li rng 0.504 0.958 1.827 1.827
Khu hao 2.500 2.500 2.500 2.500
Thu hi vn lu ng 1.5
Tng NL t sn xut 0 3.004 3.4576 4.327 5.827
2 Ngn lu ra t u t
Mua thit b mi 10
Nhu cu vn lu ng 1.5
Tng NL t u t 11.5 0 0 0 0
3 Ngn lu rng -11.5 3.004 3.4576 4.327 5.827
Vi sut chit khu ca d n l r = 10% th cc ch tiu ti chnh ca d n nh sau:
NPV = 1.32 t VN
IRR = 14.63 %/nm
Nh vy, cng ty ng nn tin hnh thc hin d n ny.
2. Phn tch nhy ca d n
nhy 1 chiu: nh hng ca doanh thu ln hin gi rng v sut sinh li ca d
n.

158
 Thc hin bng chc nng Table trong Data ca Excel. Ta c bng kt qu nh sau:
Bng 15. nh hng ca doanh thu ln NPV v IRR

Doanh thu
Ch tiu 8.5 9.5 10.5 11.5 12.5
NPV 1.319 -0.939 0.190 1.319 2.449 3.578
IRR 14.63% 6.59% 10.68% 14.63% 18.46% 22.19%
Nh vy, nu doanh thu ca d n mc 8.5 t VN th hin gi rng ca d n s
c gi tr m, ngoi ra, sut sinh li ca d n cng mc nh hn sut chit khu ca d n
(l 10%). V vy m vi mc doanh thu ny th d n khng t hiu qu ti chnh. T mc
doanh thu 9.5 t VN th d n t c hiu qu v mt ti chnh.
nhy 1 chiu: nh hng ca chi ph ln hin gi rng v sut sinh li ca d n.
Thc hin bng chc nng Table trong Data ca Excel. Tng t nh trn, ta c bng
kt qu nh sau:
Bng 16. nh hng ca chi ph bin i ln NPV v IRR

Bin ph
Ch s 50% 55% 60% 65% 70%
NPV 1.319 4.284 2.802 1.319 -0.163 -1.645
IRR 14.63% 29.17% 19.64% 14.63% 9.42% 3.96%
Nh vy, nu bin ph ca d n mc 65% doanh thu th hin gi rng ca d n s
c gi tr m, ngoi ra, sut sinh li ca d n cng mc nh hn sut chit khu ca d n
(l 10%). V vy m vi mc bin ph ny th d n khng t hiu qu ti chnh. T mc
bin ph 60% doanh thu th d n t c hiu qu v mt ti chnh.
nhy 2 chiu: nh hng ca c doanh thu v bin ph ln NPV v IRR ca d n
Thc hin bng chc nng Table trong Data ca Excel. Ta c 2 bng kt qu nh sau:
Bng 17. nh hng ca doanh thu v chi ph ln NPV ca d n (VT: T VN)
Thay i doanh thu
NPV
8.5 9.5 10.5 11.5 12.5
50% 1.460 2.872 4.284 5.696 7.107
Thay i
bin ph

55% 0.261 1.531 2.802 4.072 5.343

60% -0.939 0.190 1.319 2.449 3.578
65% -2.139 -1.151 -0.163 0.825 1.813
70% -3.339 -2.492 -1.645 -0.798 0.049
Nh vy, hin gi rng ca d n s c gi tr m nu doanh thu ch t 8.5 t VN v
chi ph bin i 60% doanh thu. mc doanh thu 10.5 t VN th hin gi rng s m khi
chi ph bin i 65% doanh thu. Min hot ng c hiu qu ca d n l khi doanh thu b
gim xung cn 9.5 t nhng bin ph khng thay i v doanh thu tng ln 11.5 t v bin
ph ln n 65% doanh thu.
Mt s im cn lu khi phn tch nhy
Phm vi v phn phi xc sut ca cc bin s:

159
 - Phn tch nhy khng cho dy cc gi tr c kh nng
- Phn tch nhy khng th hin c xc sut ca cc bin c kh nng cho mi
phm vi bin ng.
Hng ca nhng tc ng:
- Doanh thu tng tc ng lm hin gi rng ca d n tng.
- Chi ph tng tc ng lm hin gi rng ca d n gim.
Kim tra theo tng bin s l khng thc t v cc bin c mi quan h qua li vi
nhau. Chng hn khi doanh thu tng th chi ph cng tng hoc chi ph tng th gi bn cng
phi tng b p chi ph. iu ny c ngha l khi tin hnh phn tch nhy (mt hoc
hai chiu) ca cc kt qu d n khi cho gi tr ca cc bin s c chn thay i b qua
mi quan h ca bin s ny vi cc bin s khng c chn. V d nh khi cho gi bn sn
phm thay i trong khi chi ph sn xut sn phm li khng thay i

6A.2.2 Phn tch tnh hung (Scenario Analysis)

Phn tch tnh hung da trn nhn thc c bn rng cc bin s c quan h qua li vi
nhau. Nh vy, mt vi bin s c th thay i theo mt kiu nht nh ti cng mt thi
im.
Phn tch tnh hung l dng phn tch tt nh, trong mt tp hp ca nhiu bin ri
ro c chn do c nh gi l mang li ri ro nhiu nht v c sp t theo cc tnh
hung: lc quan, trung bnh, bi quan. Mc ch xem xt kt qu ca d n ca trong cc tnh
hung tt nht, trung bnh, hay xu nht. Khi , vic la chn d n s tr nn n gin khi
c cc kt qu r rng: Chp nhn d n khi NPV 0 ngay c trong tnh hung xu nht.
Loi b d n khi NPV < 0 ngay c trong tnh hung tt nht.
Nh vy, mun c kt qu cho mi tnh hung ta phi tin hnh tnh ton li kt qu d
n da theo cc d liu ca tng kch bn. C bao nhiu kch bn th by nhiu ln phi lm
li t u. vic tnh ton c d dng v nhanh chng, s dng phn mm Excel thc
hin phn tch ny.
minh ha cho cch phn tch tnh hung, ta s dng v d sau da trn v d 20
tnh ton trn.
V d 22. Phn tch tnh hung d n ca cng ty ng
Cho rng doanh thu ca d n lc ny l 10.5 t VN/nm. Gi nh c 3 tnh hung
xy ra vi thu nhp ca d n:
- Tnh hung 1 (xu nht): Doanh thu gim hng nm 25%
- Tnh hung 2 (trung bnh): Doanh thu khng i v bng 10.5 t VN/nm
- Tnh hung 3 (tt nht): Doanh thu tng hng nm 20%
Gii quyt tnh hung
1. Phn tch d n
Lp bng d kin li l v bng ngn lu ca d n theo tng tnh hung. Sau tnh
ton cc ch tiu mi tnh hung khc nhau.

160
 2. Lp bng kt qu phn tch tnh hung
Bng 18. Kt qu phn tch tnh hung d n ca cng ty ng
Tnh hung phn tch
Kt qu Tnh hung 1 Tnh hung 2 Tnh hung 3
NPV (T VN) -1.594 -0.953 2.050
IRR (%/nm) 3.70% 6.35% 16.96%
Kt lun
Nh vy, nu doanh thu ca d n tng 20%/nm (tnh hung tt nht) th d n c gi
tr NPV > 0. Nhng nu ri vo tnh hung xu nht l doanh thu hng nm gim 5% hoc
doanh thu hng nm khng i l 10.5 t VN th d n khng c hiu qu v mt ti chnh.

6A.2.3 Phn tch m phng tnh ton Monte Carlo

Phn tch nhy hay phn tch tnh hung c nhc im l ch c th quan st mt
hoc hai bin s no tc ng ln cc ch tiu nh gi hiu qu ca d n. Nhng trong
bi ton, cc bin s quan trng u c s tng tcqua li ln nhau (d t hay nhiu) v cng
lc tc ng ln cc ch tiu nh gi hiu qu ca d n. Vy thy ht c tc ng ca
nhiu bin s ln cc ch tiu nh gi hiu qu ca d n chng ta phi s dng phng
php m phng tnh ton Monte Carlo. S dng phn mm Crystall Ball (Chy trn nn
Excel) tnh ton.
Phn tch m phng cn c gi l phng php th nghim thng k. L mt
phng php phn tch m t cc hin tng c cha yu t ngu nhin (nh ri ro trong d
n) nhm tm ra li gii gn ng. M phng c s dng trong phn tch ri ro khi vic
tnh ton bng cch gii tch qu phc tp, thm ch khng thc hin c chng hn: chui
ngn lu l mt t hp phc tp ca nhiu tham s c tnh cht ngu nhin phi c tnh qua
d bo nh: s lng bn, gi bn, tui th, chi ph vn hnh
Thc cht ca m phng l ly mt cch ngu nhin cc gi tr c th c ca cc bin
ngu nhin u vo v tnh ra mt kt qu thc nghim ca i lng cn phn tch.Qu
trnh lp li nhiu ln c mt tp hp ln cc kt qu th nghim. Tnh ton thng
k cc kt qu c cc c trng thng k cn thit ca kt qu cn phn tch.
Phng php m phng cho php:
- Cng lc tnh ton phn phi xc sut v phm vi khc nhau ca cc gi tr c th ca
cc bin s quan trng ca d n
- Phn tch s tng quan gia cc bin s.
- To ra c mt phm vi phn phi xc sut cc kt qu ca d n thay v ch tnh c
mt gi tr duy nht.
- Phn phi xc sut cc kt qu d n c th gip cho nhng ngi ra quyt nh thc
hin vic la chn hoc c th gii thch v s dng.
Cc bc thc hin tnh ton:
Bc 1: Lp m hnh tnh ton

161
 Bc 2: Tm cc bin ri ro (bin nhy cm v khng chc chn). Bin ri ro l cc
bin s c nhy cm cao.
Bc 3: nh ngha v tnh khng chc chn ca mi bin s
- Xc nh phm vi gi tr cho cc bin s c la chn bin ri ro
- Xc nh phn phi xc sut:
+ Phn phi chun (normal)
+ Phn phi u (uniform)
+ Phn phi tam gic (triangular)
+ Phn phi bc thang (step)
Bc 4: Pht hin v nh ngha cc bin s khc c tng quan vi bin ri ro:
- Tng quan dng v m
- Mc tng quan
Bc 5: a vo m hnh m phng tnh ton
Bc 6: Phn tch cc kt qu
V d minh ha
V d 23. Phn tch m phng d n cng ty Vitronic Bin Ha
Bi ton tnh: Cng ty Vitronic Bin Ha d nh m thm mt xng lp rp u
my chuyn i a h s dng k thut s. Lng bn d kin 5000 u my/nm vi gi 2.5
triu VN/u my. Bit rng tng chi ph c nh l 2.5 t VN, chi ph bin i c tnh
bng 60% tng doanh thu. Hy tnh k hoch li rng mang li t d n.
Bi ton ng: Tnh k hoch li rng khi lng bn, gi bn, v chi ph bin i thay
i. Bit rng lng bn c dnh phn phi tam gic vi mc bn thp nht l 3000 chic v
mc bn cao nht l 7000 chic. Gi bn c dng phn phi chun c gi tr trung bnh l 2.5
triu VN
Gii quyt vn
1. Gii bi ton tnh
Bng thng s
Sn lng 5000 Chic/nm
Gi bn 2.5 Triu VN/chic
Chi ph bin i 60% Doanh thu
Chi ph c nh 2.5 T VN
Bng k hoch li rng
Tng doanh thu 5000 2.5 = 12500 Triu VN
Chi ph bin i 60% 12,500 = 7500 Triu VN
Chi ph c nh 2500 Triu VN
Tng chi ph 7500 + 2500 = 10000 Triu VN
Li rng 12500 10000 = 2500 Triu VN
2. Gii bi ton ng

162
 Sau khi c cc s liu tnh ton dng tnh, ta tin hnh thc hin m phng. Qu
trnh bao gm:
(1) Khai bo cc bin gi thit v bin kt qu (bin d bo) trong chng trnh Crystal
Ball chy trn nn Excel. Cc bin gi thit bao gm:
- Sn lng: phn phi tam gic (trangular), min = 3000, max = 7000
- Gi bn: phn phi chun (normal), mean = 2.5, Std. Dev = 10%
- Chi ph bin i: phn phi chun (normal), mean = 60%, Std. Dev = 10%
(2) Chy m phng: n nh s ln chy m phng (v d l 10000 ln)
(3) Xem kt qu chy c
(4) Lp bo co v phn tch.
Sau khi chy m phng ta c bo co theo dng thng k nh sau:
Forecast: Li rng D bo: Li rng
Summary: Tm tt:
Certainty level is 96.69% tin cy ca d n: 96.69%
Certainty range is from 0.00 to Infinity Khong chp nhn chy t 0 n +
Entire range is from -2,158.04 to 10,197.59 Gi tr li rng ca d n chy t -2,158.04 n
10,197.59 (triu VN)
Base case is 2,500.00 Gi tr base case l 2,500 (triu VN)
After 10,000 trials, the std. error of the mean is 15.33 Sau 10,000 ln m phng th sai s chun ca trung
bnh l 15.33

Statistics: Forecast values Thng k: Gi tr

Trials 10,000 S ln chy m phng 10,000
Mean 2,535.16 Gi tr trung bnh 2,533.16
Median 2,452.85 Trung v 2,452.85
Mode --- Yu v ---
Standard Deviation 1,533.17 lch chun 1,533.17
Variance 2,350,625.31 Phng sai 2,350,625.31

163
 Skewness 0.3854 Skewness 0.3854
Kurtosis 3.21 Kurtosis 3.21
Coeff. of Variability 0.6048 H s bin thin 0.6048
Minimum -2,158.04 Mc ti thiu -2,158.04
Maximum 10,197.59 Mc ti a 10,197.59
Range Width 12,355.62 Khong max-min 12,355.62
Mean Std. Error 15.33 Trung bnh sai s 15.33
Forecast: Li rng (cont'd) Xem kt qu m phng dng phn trm
Percentiles: Forecast values T l % Gi tr
0% -2,158.04 0% -2,158.04
10% 651.20 10% 651.20
20% 1,210.56 20% 1,210.56
30% 1,658.71 30% 1,658.71
40% 2,053.79 40% 2,053.79
50% 2,452.84 50% 2,452.84
60% 2,842.76 60% 2,842.76
70% 3,259.98 70% 3,259.98
80% 3,778.48 80% 3,778.48
90% 4,538.88 90% 4,538.88
100% 10,197.59 100% 10,197.59

164
 Assumptions Bin gi thit
Assumption: Chi ph bin i Bin gi thit: Chi ph bin i
Normal distribution with parameters: Dng phn phi chun vi cc thng s
Mean 60% Gi tr trung bnh 60%
Std. Dev. 10% lch chun 10%

Assumption: Gi bn Bin gi thit: Gi bn

Normal distribution with parameters: Dng phn phi chun vi cc thng s
Mean 20.5 Gi tr trung bnh 20.5
Std. Dev. 0.10 lch chun 0.10

Assumption: Sn lng Bin gi thit: Sn lng

Triangular distribution with parameters: Dng phn phi tam gic vic cc thng s
Minimum 3,000.00 Gi tr nh nht 3,000.00
Likelinest 5,000.00 Thng xy ra nht 5,000.00
Maximum 7,000.00 Gi tr ln nht 7,000.00

165
 Sensitivity Charts Biu nhy

Scatter Charts Biu

Scatter Chart: Li rng Biu ca bin li rng

166