NSAN HAKLARI

EVRENSEL BEYANNAMES

Her ocuk iin

Salk, Eitim, Eitlik, Koruma
NSANLIIN GELM
NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES NDEKLER 2

nsz 3

Madde 1 2 4

Madde 3 10 5

Madde 11 14 6

Madde 15 16 7

Madde 17 21 8

Madde 22 25 9

Madde 26 10

Madde 27 30 11

Bu tercme
nsan Haklar
Koordinasyonu st Kurulu
tarafndan hazrlanmtr.

Pdf versiyonu UNICEF Trkiye iin

tarafndan hazrlanmtr

Tasarm, uygulama ve fotoraflar

UNICEF Trkiye 2004

Fotoraflar

Kapak Mustafa Ertekin

indekiler sayfas rfan Msrl

Her ocuk iin

Salk, Eitim, Eitlik, Koruma
NSANLIIN GELM
NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES NSZ 3

Rana Mullan UNICEF Turkey 2004

nsz nsanlk ailesinin btn yelerinde bulunan haysiyetin ve bunlarn eit ve devir kabul etmez
haklarnn tannmas hususunun, hrriyetin, adaletin ve dnya barnn temeli olmasna,

nsan haklarnn tannmamas ve hor grlmesinin insanlk vicdann isyana sevkeden

vahiliklere sebep olmu bulunmasna, dehetten ve yoksulluktan kurtulmu insanlarn, iinde
sz ve inanma hrriyetlerine sahip olacaklar bir dnyann kurulmas en yksek amalar
oralak ilan edilmi bulunmasna,

nsanin zulm ve baskya kar son are olarak ayaklanmaya mecbur kalmamas iin insan
haklarnn bir hukuk rejimi ile korunmasnn esasl bir zaruret olmasna,

Uluslararasnda dosta ilikiler gelitirilmesini tevik etmenin esasl bir zaruret olmasna,

Birlemi Milletler halklarnn, Antlamada, insann ana haklarna, insan ahsnn haysiyet ve
deerine, erkek ve kadnlarn eitliine olan imanlarn bir kere daha ilan etmi olmalarna ve
sosyal ilerlemeyi kolaylatrmaya, daha geni bir hrriyet ierisinde daha iyi hayat artlar
kurmaya karar verdiklerini beyan etmi bulunmalarna,

ye devletlerin, Birlemi Milletler Tekilat ile ibirlii ederek insan haklarna ve ana
hrriyetlerine btn dnyada gerekten sayg gsterilmesinin teminini taahht etmi
olmalarna,

Bu haklar ve hrriyetlerin herkese ayn ekilde anlalmasnn yukardaki taahhdn yerine

getirilmesi iin son derece nemli bulunmasna gre,

Birlemi Milletler Genel Kurulu,

nsanlk topluluunun btn fertleriyle uzuvlarnn bu beyannameyi daima gznnde tutarak

retim ve eitim yoluyla bu haklar ve hrriyetlere saygy gelitirmeye, gittike artan milli ve
milletleraras tedbirlerle gerek bizzat ye devletler ahalisi gerekse bu devletlerin idaresi
altndaki lkeler ahalisi arasnda bu haklarn dnyaca fiilen tannmasn ve tatbik edilmesini
salamaya gayret etmeleri amacyla btn halklar ve milletler iin ulalacak ortak ideal olarak
ibu nsan Haklar Evrensel Beyannamesini ilan eder.
NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES MADDE 12 4

Mustafa Ertekin UNICEF Turkey 2004

Madde 1 Btn insanlar hr, haysiyet ve haklar bakmndan eit doarlar. Akl ve vicdana sahiptirler ve
birbirlerine kar kardelik zihniyeti ile hareket etmelidirler.

Madde 2 Herkes, rk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya dier herhangi bir akide, milli veya itimai
mene, servet, dou veya herhangi dier bir fark gzetilmeksizin ibu Beyannamede ilan
olunan tekmil haklardan ve btn hrriyetlerden istifade edebilir.

Bundan baka, bamsz memleket uyruu olsun, vesayet altnda bulunan, gayri muhtar veya
sair bir egemenlik kaytlamasna tabi lke uyruu olsun, bir ahs hakknda, uyruu
bulunduu memleket veya lkenin siyasi, hukuki veya milletleraras stats bakmndan hibir
ayrlk gzetilmeyecektir.
NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES MADDE 310 5

Rana Mullan UNICEF Turkey 2004

Madde 3 Yaamak, hrriyet ve kii emniyeti her ferdin hakkdr.

Madde 4 Hi kimse klelik veya kulluk altnda bulundurulamaz; klelik ve kle ticareti her trl ekliyle
yasaktr.

Madde 5 Hi kimse ikenceye, zalimane, gayriinsani, haysiyet krc cezalara veya muamelelere tabi
tutulamaz.

Madde 6 Herkes her nerede olursa olsun hukuk kiiliinin tannmas hakkn haizdir.

Madde 7 Kanun nnde herkes eittir ve farksz olarak kanunun eit korumasndan istifade hakkn
haizdir. Herkesin ibu Beyannameye aykr her trl ayrdedici mualeleye kar ve byle bir
ayrdedici muamele iin yaplacak her trl kkrtmaya kar eit korunma hakk vardr.

Madde 8 Her ahsn kendine anayasa veya kanun ile tannan ana haklara aykr muamelelere kar fiilli
netice verecek ekilde milli mahkemelere mracaat hakk vardr.

Madde 9 Hi kimse keyfi olarak tutuklanamaz, alkonulanamaz veya srlemez.

Madde 10 Herkes, haklarnn, vecibelerinin veya kendisine kar cezai mahiyette herhangi bir isnadn
tespitinde, tam bir eitlikle, davasnn bamsz ve tarafsz bir mahkeme tarafndan adil bir
ekilde ve ak olarak grlmesi hakkna sahiptir.
NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES MADDE 1114 6

Madde 11 1 Bir su ilemekten sank herkes, savunmas iin kendisine gerekli btn tertibatn
salanm bulunduu ak bir yarglama ile kanunen sulu olduu tespit edilmedike
masum saylr.

2 Hi kimse ilendikleri srada milli veya milletleraras hukuka gre su tekil etmeyen
fiillerden veya ihmallerden tr mahkum edilemez. Bunun gibi, suun ilendii srada
uygulanabilecek olan cezadan daha iddetli bir ceza verilemez.

Madde 12 Hi kimse zel hayat, ailesi, meskeni veya yazmas hususlarnda keyfi karmalara, eref ve
hretine kar tecavzlere maruz braklamaz. Herkesin bu karma ve tecavzlere kar kanun
ile korunmaya hakk vardr.

Rana Mullan UNICEF Turkey 2004

Madde 13 1 Herkes herhangi bir devletin snrlar dahilinde serbeste dolama ve yerleme hakkna
haizdir.

2 Herkes, kendi memleketi de dahil, herhangi bir memleketi terketmek ve memleketine

dnmek hakkna haizdir.

Madde 14 1 Herkes zulm karsnda baka memleketlerden mlteci olarak kabul talep etmek ve
memleketler tarafndan mlteci muamelesi grmek hakkn haizdir.

2 Bu hak, gerekten adi bir crme veya Birlemi Milletler prensip ve amalarna aykr
faaliyetlere mstenit kovuturmalar halinde ileri srlemez.
NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES MADDE 1516 7

Mustafa Ertekin UNICEF Turkey 2004

Madde 15 1 Her ferdin bir uyrukluk hakk vardr.

2 Hi kimse keyfi olarak uyrukluundan ve uyrukluunu deitirmek hakkndan mahrum

edilemez.

Madde 16 1 Evlilik ana varan her erkek ve kadn, rk, uyrukluk veya din bakmndan hibir kstlamaya
tabi olmakszn evlenmek ve aile kurmak hakkna haizdir. Her erkek ve kadn evlenme
konusunda, evlilik sresince ve evliliin sona ermesinde eit haklar haizdir.

2 Evlenme akdi ancak mstakbel elerin serbest ve tam rzasyla yaplr.

3 Aile, cemiyetin tabii ve temel unsurudur, cemiyet ve devlet tarafndan korunmak hakkn
haizdir.
NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES MADDE 1721 8

Madde 17 1 Her ahs tek bana veya bakalaryla birlikte mal ve mlk sahibi olmak hakkn haizdir.

2 Hi kimse keyfi olarak mal ve mlknden mahrum edilemez.

Madde 18 Her ahsn, fikir, vicdan ve din hrriyetine hakk vardr; bu hak, din veya kanaat deitirmek
hrriyeti, dinini veya kanaatini tek bana veya topluca, ak olarak veya zel surette, retim,
tatbikat, ibadet ve ayinlerle izhar etmek hrriyetini ierir.

Madde 19 Her ferdin fikir ve fikirlerini aklamak hrriyetine hakk vardr. Bu hak fikirlerinden tr
rahatsz edilmemek, memleket snrlar mevzubahis olmakszn malmat ve fikirleri her vasta
ile aramak, elde etmek veya yaymak hakkn ierir.

Madde 20 1 Her ahs saldrsz toplanma ve dernek kurma ve dernee katlma serbestisine maliktir.

2 Hi kimse bir dernee mensup olmaya zorlanamaz.

Madde 21 1 Her ahs, dorudan doruya veya serbeste seilmi temsilciler vastasyla, memleketin
kamu ileri ynetimine katlmak hakkn haizdir.

2 Her ahs memleketin kamu hizmetlerine eitlikle girme hakkn haizdir.

3 Halkn iradesi kamu otoritesinin esasdr; bu irade, gizli ekilde veya serbestlii salayacak
muadil bir usul ile cereyan edecek, genel ve eit oy verme yoluyla yaplacak olan devri ve
drst seimlerle ifade edilir.

Rana Mullan UNICEF Turkey 2004

NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES MADDE 2225 9

Mustafa Ertekin UNICEF Turkey 2004

Madde 22 Her ahsn, cemiyetin bir yesi olmak itibariyle, sosyal gvenlie hakk vardr; haysiyeti iin
ve ahsiyetinin serbeste gelimesi iin zaruri olan ekonomik, sosyal ve kltrel haklarn milli
gayret ve milletleraras ibirlii yoluyla ve her devletin tekilat ve kaynaklaryla mtenasip
olarak gerekletirilmesine hakk vardr.

Madde 23 1 Her ahsn almaya, iini serbeste semeye, adil ve elverili alma artlarna ve
isizlikten korunmaya hakk vardr.

2 Herkesin, hibir fark gzetilmeksizin, eit i karlnda eit crete hakk vardr.

3 alan her kimsenin kendisine ve ailesine insanlk haysiyetine uygun bir yaay salayan
ve gerekirse her trl sosyal koruma vastalaryla da tamamlanan adil ve elverili bir crete
hakk vardr.

4 Herkesin menfaatlerinin korunmasi iin sendikalar kurmaya ve bunlara katlmaya hakk

vardr.

Madde 24 Her ahsn dinlenmeye, elenmeye, bilhassa alma mddetinin makul surette
snrlandrlmasna ve muayyen devrelerde cretli tatillere hakk vardr.

Madde 25 1 Her ahsn, gerek kendisi gerekse ailesi iin, yiyecek, giyim, mesken, tbbi bakm, gerekli
sosyal hizmetler dahil olmak zere sal ve refahn temin edecek uygun bir hayat
seviyesine ve isizlik, hastalk, sakatlk, dulluk, ihtiyarlk veya geim imknlarndan iradesi
dnda mahrum brakacak dier hallerde gvenlie hakk vardr.

2 Ana ve ocuk zel ihtimam ve yardm grmek hakkn haizdir. Btn ocuklar, evlilik iinde
veya dnda dosunlar, ayn sosyal korunmadan faydalanrlar.
NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES ARTICLE 26 10

rfan Msrl UNICEF Turkey 2004

Madde 26 1 Her ahsn renim hakk vardr. renim hi olmazsa ilk ve temel safhalarnda paraszdr.
lk retim mecburidir. Teknik ve mesleki retimden herkes istifade edebilmelidir. Yksek
retim, liyakatlerine gre herkese tam eitlikle ak olmaldr.

2 retim insan ahsiyetinin tam gelimesini ve insan haklaryla ana hrriyetlerine saygnn
kuvvetlenmesini hedef almaldr. retim btn milletler, rk ve din gruplar arasnda
anlay, hogr ve dostluu tevik etmeli ve Birlemi Milletlerin barn idamesi
yolundaki almalarn gelitirmelidir.

3 Ana baba, ocuklarna verilecek eitim trn semek hakkn ncelikle haizdirler.
NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES MADDE 2730 11

Madde 27 1 Herkes, topluluun kltrel faaliyetine serbeste katlmak, gzel sanatlar tatmak, ilim
sahasndaki ilerleyie itirak etmek ve bundan faydalanmak hakkn haizdir.

2 Herkesin yaratt, her trl bilim, edebiyat veya sanat eserlerinden mtevellit manevi ve
maddi menfaatlerin korunmasna hakk vardr.

Madde 28 Herkesin, ibu Beyannamede derpi edilen hak ve hrriyetlerin tam tatbikini salayacak bir
sosyal ve milletleraras nizama hakk vardr.

Madde 29 1 Her ahsn, ahsiyetinin serbest ve tam gelimesi ancak bir topluluk iinde mmkndr ve
ahsn bu toplulua kar grevleri vardr.

2 Herkes, haklarnn ve hrriyetlerinin kullanlmasnda, sadece, bakalarnn haklarnn ve

hrriyetlerinin gereince tannmas ve bunlara sayg gsterilmesi amacyla ve ancak
demokratik bir cemiyette ahlkn, kamu dzeninin ve genel refahn hakl icaplarn yerine
getirmek maksadyla kanunla belirlenmi snrlamalara tabi tutulabilir.

3 Bu hak ve hrriyetler hibir vehile Birlemi Milletlerin ama ve prensiplerine aykr olarak
kullanlamaz.

Madde 30 bu Beyannamenin hibir hkm, herhangi bir devlete, zmreye ya da ferde, bu

Beyannamede ilan olunan hak ve hrriyetleri yoketmeye ynelik bir faaliyete girime ya da
eylemde bulunma hakkn verir ekilde yorumlanamaz.

Rana Mullan UNICEF Turkey 2004

NSAN HAKLARI
EVRENSEL BEYANNAMES

10 Aralk 1948de Birlemi Milletler

tarafndan nsan Haklar Evrensel
Beyannamesinin benimsenmesinden bu
yana 56 yl gemitir. Beyanname, Birlemi
Milletlerin ilk temel icraatlarndan biridir ve
56 yln ardndan tm dnya zerinde gl
bir e olarak insan yaamnda etkili olmaya
devam etmektedir. Evrensel Beyannamenin
benimsenmesi kinci Dnya Sava
sonrasnda bar emelleri zerinde
younlamtr. Dkman tm insanlk iin
Magna Carta olarak tanmlanm bundan
dolay evrensellie, blnmezlie ve tm
insan haklaryla ilikiye odaklanmtr. nsan
Haklar Evrensel Beyannamesi tarihte en ok
tercme edilmi bir dkmandr.

Trkede tam metnin pdf basks UNICEF

Trkiye tarafndan yaynlanmtr.

UNICEF Trkiye,
Birlik Mahallesi,
2. Cadde, No 11,
06610 ankaya,
Trkiye

Telefon: +90 (0)312 454 1000

Faks: +90 (0)312 496 1461

www.unicef.org/turkey