Professional Documents
Culture Documents
MaUF....
84
ma vgJ...
gf kL Na bjtJ V?
u kLnk eruf
DtJ V?
ma xU thd aa
(Physics) vgJ msL, af, x,
x, a kW dDa
nghwtiw g sFtjhF.
EQf, jhtuf, yF
fis g tF ma ca
(Biology) MF. jhtua, ya
vgJ ca U f. bro,
bfho, ku g fgJ jhtua
(Botany). yFfis g fgJ
ya (Zoology).
ma 85
jhtuf cyf 1
ekJ tuyhW ghl
gojJnghy, bjhlf fhy
ekJ Kndhf ntilaho
cz njo miyJ
jhf. wF, gy Mu
MLfSF czfhd
jhtufis tsf fW
bfhlhf.
cz jhtuf
eh czfhf be, f,
nftuF, nrhs, nfhJik, fU,
bjid kW fhff vd
gytif jhtufis
be ta gLnwh.
fUnjhl L fhfnjhl
fgbfhiy bjdnjh
86 ca
jhtuf cyf
e bgnwhUl fhffilF brYbghGJ vbdd fhff
thFnwh? mj fhff jhtu iyahfnth, jlhfnth,
fhahfnth Ufyh.
bra 1
rikaYF gagLJ cz bghUf jhtuf vj gF
vgij goalnghnwh.
czbghU njitgL bghUf gagL
jhtu gF
Jtu gU, KUiffh, sfh, ij, fh,
rhgh
fntiy, kr iy, jL
sF ur
fjfh
bgha
fhff kLkyhk kUJt jhtuf :
czF gagLjgL
czF kLyhk neh
jhaf, gU tiff,
F kUJfshf jhtuf
gHf, vbz tiff,
eWkz bghUf vd gagLwd.
midJ jhtufUnj k LKiw eh uhk
ilwd. czbghUf UF j gho oF tjh.
bjhlghd jhtuf ekF mF j jhjhl nrJ
gytiffY gagLwd. thfh Fjh. kWeh
tw, CWfh, bgho jahj, mtDF r bjhiy MujJ.
gHT jahj nghw bjhf jhjh jid kUJtl
midJ jhtufis ena
miHJ bry nghwh vW
csd.
idjh. Mdh, gho bjhlJ
nkY mJ bfhnth _W ehfSF _if frha
xiw Fof bfhLjh. r
jeho UZz
Uj l bjahk nghlJ.
khtl MLF 50,000
kF xnu Mra !
Kj 75,000 l khgHT (mango
pulp) btehLfSF VWk
bragLwJ. j bjh
trhfSF ey tUkhdij
bfhLwJ. nkY it eho
tUkhdij bgUFwd.
ma 87
myF - 1
kr fhkhiy nehia
F. Hhbe
U eh,
nt
F jU.
tW fis F.
88 ca
jhtuf cyf
th iz
FzgLJ, F
be
jU.
r, nfhiH mfW,
Js fhr F.
ait bgUF,
nfhiH mfW, fut
fhr F
tW bjhlghd
tr nehfis F.
U eh,
mHFgLj. kr
gia L,
uil brkhdikia
F.
brkhd
nfhshWfis F.
sF bjhil fufuig
F
ma 89
myF - 1
y eWkz bghUf
kUjhf gagLwd. RF,
eWkz bghUf
dh, btja nghwit kUJt
MAh! vd kz! vW gy Fz iwjit. rhjhuz r,
neuf eh rikF bghGJ fhr, tW t nghwtF
TWtJ cL. rikF bghGJ it kUjhf gagLwd.
eWkz r fhuz vd? kr, uh nghwit
rika nghJ nrfgL eWkz EQ vbghUshf,
bghUfns jF fhuzkhF. U ehahf bragLwd.
jhtuf gygFf
UJ bgwgL bghUf eWkz ah eWkz
bghUfshf gagLwd. bghUf njhl
cz bghUfSl eWkz vW miHfgLtJ
bghUfis nrgjh czF nfush.
90 ca
jhtuf cyf
RF / kr
fh gH kugil iy bkhL
Vyfh sF gil dh uh
jiujL
, kr nghw jhtuf jL gF jiuF csJ. J
czit nrF ntiyia brwJ.
ma 91
myF - 1
ehjhtuf iy ehf
Mil, rz fW, rhFig fwhiH, mdh nghw
Matiw jhtufns jhtuf iyfUJ ehf
tHFwd. vLfgLwd. it iy ehf
ekJ gU Mil gU bro vdgL.
jj gR. fW njfh ehUJ
bgwgLwJ. rhFig jahf
gagL eh rz (Jute) vw
jhtuUJ bgwgLwJ.
ij ju, jiyaiz, bkij,
gh, f nghwtY eh
jhtuf gagLwd.
nkY J bea, tiy d,
ifid bghUf jahf
ehf gagLwd. jhtu
vgFUJ ehf ilwd
vgj mogil ehf
tifgLjgLwd.
eh vgJ jhtufUJ
bgwgL l bka cWahd
nrhWfwhiH mdh
iHahF.
jL ehf nkw ehf
thiH eh, rz eh nghwit ij nkw UJ
jhtu jL gF UJ bgwgL ehf nkw ehf
bgwgLwd. vdgL. vLJfhL: gU,
njfh, yt gR.
bra 3
ehfsh bragl gJ
bghUf bgafis vG
tUf.
fLkhd ntiy jhtuf
L fl, e oYs fj,
rd, nkir, ehfh nghw ku
rhkhf jahf kufilf
rz gagLwd.
bjJ bfhnth :
rz jhtu iwa cy ehUfhf kL ntW y gaghLfSfhf
tsfgLwJ. jhtu 85% brYnyh csjh, J c be
(Bio- plastic) jah gagLjgLwJ. c be k kF
jikilaJ.
92 ca
jhtuf cyf
bra 4
cf o cs kubghUf bgafis vG, mit vbjj
kujh braglit ? vgij vG tu.
t.v bghU bga ku bga
1.
2.
3.
4.
5.
njF gyh fl
fLkhd, kurhkhf fLkhd kW gHf ijy, fhj
ma 93
myF - 1
kh yt bjid
fLkhd kW gHf bgo, F, W bghikf, Tiu ntj, fLkhd,
gR bkij, jiyaiz s, njfh
aif jj gR - jhtuf
irfS, fiuahfS bro, bfho, ku it midJnk
bkfilia mf ms ekJ thifF aikahjit.
ijwd. ekJ mogil njitfshd
ekJ Ciu R gntW kuf cz, cil, Ul Matiw
tswd. mt gaghLfis mg jhtuf Ka gF
mJ bfhtJ thifF twd. kiH bga fhLf
bgJ gagL. njit. kuf fhiw
ikgLJwd.
94 ca
jhtuf cyf
kg ig
bl, Ah kilf u gLiff,glFf
ma 95
myF - 1
bjhlJ brnth
1. cf o ku tsf lyhlhYTl
Kabrjh xU a njhl mikfyh. xU giHa th
kiz u iu, bfhjk, jfh kW ekF njitgL
y kUJt jhtuf ijfis ijJ tsfyh. kh
xU Lnjhl mikJ, mj mDgtij g tF
fyJiuahLf!
2. #gh, uZah, gh nghw ehLf Lkho wj
bt fhf njhl mikwhf. mJnghy, cf L,
gTl, eg L nghw lf kho wjbtia
njbjLJ r, lyfh, jfh, ghffh vd gL gy
bgwyh.
jft Jf
1. bjMfh ehoYs nghgh (Baobab Tree) vD
ku 47 l Rwss jLgF 1,20,000 l
jiu nrfJ itJ bfhS w cilaJ.
2. gHkufnyna l fhy isr jUtJ MuR ku.
J 400 MLfSF MuR gHfis jUwJ.
3. fbga F jhtu uh~nyah. j l
xU l.
4. brku vdgL bu kuf 115 l cau tiu tsU.
5. xU jrgH Ujh, mUJ 6,00,000
jrbrofis gbrJ, 180l vils
jrfis bgwyh.
uh~nyah brku
nghgh ku
96 ca
jhtuf cyf
kL
1. nfhol lfis uf :
gH iy
iy
nt
ij
cz
bghUf
fh jL
ma 97
myF - 1
( v.fh ) rk - kr
1. bt fh il - ____________________
2. be - ____________________
3. rh k - ____________________
4. u R H g M - ____________________
5. N fh a - ____________________
98 ca
jhtuf cyf
3. cz bjhlghd bjhiy njbjLf.
m) fW j M) njhl bjh
) gU tsj <) CWfh jahj
4. kr fhkhiy nehF kUjhF _if jhtu
m) be M) nt ) uil <) Hhbe
5. fhj jahf gagL ku
m) njF M) fl ) bjid <) rjd
5.bghUJf
kuf gaf
fl khL toF ca bghUf
yt u gLiff
bjid bl kW Ahkilf
kg Tiu ntj, fLkhd
ig bgo
fUnty ijy, fhj
ma 99
myF - 1
7. jhtujo bkikahd btgF _____________ vdgL.
( bk fil / tfil)
8. fLkhd gfSF _____________ gagLwJ.
(tfil / bk fil)
9. gU, njfh nghwt _____________ ehf fhzgLwd.
( nkw eh / iy eh)
10. thiz FzgLj _____________ ia czyh.
( be / Js)
8. fhQ dhfSF il vGJf.
1. thrid uaf kW Fa nrhfUJ kz tufhuz
vd?
2. fW, rhF ig nghwit bra gagL jhtu g, jhtu gF
g vGJf.
3. _iff vbfyh tswd?
4. rika vbz jU jhtufis FLf.
5. eWkz bghUfis cz nrgjh VgL eikfis TWf.
6. tfil, bkfil ntWgLJf.
9. J il vGJf.
1. e eho kUJt Fzf jhtuf
vitnaD Iid g X maehL
RWyh gaF sf ntL.
f vthW sFf?
2. kufis btLtJ TlhJ. Mdh, eh gntW
gaghLfhf ehnjhW kufis btLnwh. j KughL
FJ fyJiuaho fhf.
3. kurhkhf bra tfil kLnk gagLj ntL. J rah?
ilfhd fhuzij TWf.
nkY ma
izajs
http://en.wikipedia.org/wiki/food
http://www.moomilk.com/tour.htm
100 ca
cz Kiwf 2
ghgh(Popeye)vD nf Ugjhnyna mt Mnuhakhf
u fjhehafid e Uwh vW fUJt mj
gyU mJnsh myth? iy.
mfij fl khYahf tU
, wK bfhl Fj
ghgh bkjtdhf gy
lh (Bubblegum or chewing gum)
Fiwjtdhf Ugh. Mdh, RitF gHf gfSF cl
v %l(Brutus) f eyF eyjy.
gyrhahf Flhf Ugh.
ghgh, %ll kho bfhL
L (Noodles), rhiynahu
ewhf cij thFth.
F < bkhj vbz
glf, bjhrhiyf
jahfgL, ntbghU kW
braifahd Rit nrfgl
Maj Jj cz tiff, Ma
midJ cl eyF F
isgit. tiw jgnj
eyJ.
ekF eikjU cz vJ?
eikjuhj cz vJ? vgij
mJbfhnth.
eh jh ghgh.
jf, o..
fh^, onahnf,
sugf, kh
vid ghfyh
fil, xU zUj
griyiuia ghgh rhLth.
mJ cns nghdJ ghghF mf
ria bfhLF. mtsjh; clYF
v %l(Brutus) xjh. iu
rhLtJ vts eyJ vgij Clij jU
j nfu sFwJ. bghUfis
cikjh; eh rhL cz cz vnwh.
ClrJfjhf UfntL.
Mdh, xUt Flhf
ma 101
myF - 2
bra 1
f cQ cz bghUf bgafis nH
bfhLfgoUF nfhol l goaLf.
fhiy _______________________________________________
egf _____________________________________________
u ________________________________________________
cz Mjhuf
jhtu kW yFfUJ ilF czf :
jhtuf nt, jL, iy, ky, fh, f, ij ekF czthwd.
yFfUJ gh, Kil, khr nghw gyjkhd cz bghUf
ilwd.
bra 2
jhtufUJ bgwgL cz bghUf, yFfUJ
bgwgL cz bghUf Matiw fhQ mltiz
goal.
jhtufUJ bgwgL yFfUJ bgwgL
czf czf
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
102 ca
cz Kiwf
Cl rJf tiff
fhnghiAnuLf - Mw mwd
(Carbohydrates)
ujf (Proteins) - ts mwd
bfhGf (Fats) - Mw mwd
itlf (Vitamins) - cla brafis xGFgLJwd
jhJ cf (Minerals) - claf brafis xGFgLJwd
(Water) - czit flJwJ; cl btgij
xGFgLJwJ
bra 3
btsfh xiw vLJbfhnth; WW JLfshf
eWFnth. eWF nghJ fwnj! V?
mJ bfhnth:
(( hff, gHfis eWa fGdh, mtYs itl
f
rJ HfgLwJ.
(( gUghyhd fhff, gHf njhjh mf ms
b
itlfS, jhJ cfS fhzgLwd.
(( haf, gaW tiffis gyKiw fGtjh
j mYs
itlfis jhJ cfis HJ Lnwh.
ma 103
myF - 2
ClrJ : uj
cz bghUf :
, iw, Kil (btis fU),
gh, glh, jhaf
FiwghL neh ( 1 ) :
Fthnahf(Kwashiorkar)
( 1 - 5 taJ FHijf )
mFf :
ts jilgLj, ca tW. if
kW fhf f.
Fthnahf
ClrJ : uj
cz bghUf :
, iw, Kil (btis fU),
gh, glh, jhaf
FiwghL neh ( 2 ) :
kuhk (Marasmus)
mFf :
F nghw if, fhf. bkj
njhw, bga jiy, vil Fiw,
cl kW _is ts Fiwj.
kuhk
itlf
FiwghL
ClrJ cz bghUf mFf
neh
vbz, Kil,
gh, be, btbz, ghit FiwghL,
itl
nfu, kfhnrhs, khiyf neh ka btr
A
kr w gHf, ghf Koahik.
iuf
KG jhaf, gU
lglhj m, gh,
itl Mnuhakw eu,
, iw, glh, bg - bg
B jir nrh
gaW tiff, gir
fhff
104 ca
cz Kiwf
vbz,
gh, Kil kW
itl tikaw, tisj
Na x f
D vY
cjl njh
jahfgLwJ.
jhtu vbz,
FHijik,
itl gir fhff,
kyL jik neh v jik
E KG nfhJik, khgH,
Fiwj.
M, iu
jhJ cf
kaf tUj, cl
iw, M, iu,
U uj nrhif nrh
ngr gH.
f K fGJ fHiy
ma 105
myF - 2
rj cz (Balanced Diet)
midJ Cl rJfS rahd j fyJs cznt rj
czthF. mgoa tUkhW.
t. cz bjhF ClrJf
v.
1. jha tiff mf fhnghiAnu, js
m, nfhJik, nftuF, f, uj, bfhG, itl B,
nrhs, kfhnrhs, gh,
~ngh my, UrJ,
id.
ehrJ.
2. gU tiff mf uj, js bfhG,
JtugU, cSJ, ghgaW, itl B, ~ngh my,
bfhSgaW, fliygU, UrJ, ehrJ.
nrhah , bkhir.
3. gh, khr bghUf
gh, be, j, ghyhil fo, uj, bfhG, itl B,
bfhG fgl gh. fha.
nfh iw, <u, , uj, bfhG, itl B.
Kil, Moiw.
4. gHf, fhff
khgH, bfhah, jfh,
ggh, MuR, jr, fnuhodhL itl A,
rhJFo, uhir. itl C, UrJ,
fha.
befh, iuf,
KUif iu, bfhjk fnuhodhL itl A,
jiH, Ks iy, itl B, ~ngh
btfhajh. my, fha, UrJ,
ehrJ.
nfu, fjfh,
btilfh, Fil
sfh, mtiufh, fnuhodhL, ~ngh
btfha, KUiffh, my, fha, UrJ,
fh~st. ehrJ.
5. be, vbz tiff.
btbz, be, tdg,
rika vbzfshd fliy bfhG, mtakhd bfhG
vbz, njfh vbz, myf.
ebybz.
6. rfiu, bty fhnghiAnu, UrJ.
106 ca
cz Kiwf
bjJ bfhnth
btis rfiuial (), bty (Jaggery) clYF
gyklF eik jUwJ.
flh
ma bga: :
flh ~bsah
Cf tHfgL bga:
mikah Tj/rljh/
jfbfho onuhuh
fis oJ cbfhL,
xL tiff : mtUJ ieu#id
w xLf : ng, mil bgWwd. vdnt, mit
nghwit w cdf cQ jhtuf vdgLwd.
cl btgu xo czl Kiw mogil
bfhL, mtUJ czit yFf:
cRwd. vdnt, it htufis kL cgJ jhtu
j
w xLfMF. c (Herbivore). v.fh. ML, khL
mf xLf: cUisG yFfis kL cgJ khr
kj kW yFf Fl c (Carnivore) v.fh.
gF thJ mUnj jhtuffis yFfis
czit bgWwJ. vdnt J cgJ midJ c
X mf xL MF. (Omnivore) v.fh. fhf
108 ca
cz Kiwf
bra 5
cfSF bjj y yFf bgafis mt czlgo
vGJf.
ey cz vJ ?
bfhG mla vbz
eh mf ehf cl eynjhL tWj, bghj cz bghUfis
thH, cl cWf ey iy cbfhStij jf ntL.
guhkfgl ntL. mJ, eh khwhf uj kW ehrJf
cQ czit njbjLF fliy, glhtiff, nfh kW
Kiw csJ. iutif czfis e mwhl
Uja, Wuf kW cz nrJ bfhs ntL.
Eiupu nghwtiw id tWfhJ, ntfitJ
ghJfhgJ f njit. mjF cQj, mfh my ua
Xoaho isahlntL; ey fjfh nghwtiw cQj
clg njit. mnjhL, Uja neh tuhk jLF.
ma 109
myF - 2
eh cQ cz m, nfhJik, f, nrhs, nftuF nghw
khrJ bghUfSF izahf fhffis nrJ bfhs
ntL. mjDl, VjhtJ xU gHK rhlntL.
bjhl bra
f mwhl cQ cz cfSF Ugkhd, Ug
yhj czbghUf csdth? vgij cs goa
Ff.
eh U cQ cz :
cz bga ClrJ ga
eh cz Ughj cz :
cz bga ClrJ is
f y behof...
Ukz Hhf kW UJf f fyJ bfhS bghGJ,
gtif czf gkhwgLtij ghUf.
(( gkhwgL midJ tif czfis midtU KGikahf
rhLwhfsh?
(( cz bghUis zogJ rah?
(( cz zogjfhd fhuz vd?
(( c
z zofgLtij jf f TW tKiwf
vbdd?
110 ca
cz Kiwf
bra 7
flj ehF ehf xbthU ehS eh cl czid
goaLnt. jdh cz cs Clr tiffis bjJ
bfhnw.
rj cz mltiz ( Balanced Food Chart) bfhL, mYs
cz bghUfis v cz goaYl xLnw.
eh rj cz g mJ bfhL, v cz gHf
khwfis bfhL tUnt.
vLJfhlhf,
1. fhlgl ghdfis (Aerated Drinks) jng.
2. fhffis gHfis mfkhf cng.
3. jha tiffis cng.
bra 8
cl gUk FpL
vf Ma l msnfhyh tFgiw Rt msLf
FJ itJsh. ehf msLf mU xbthUtuhf W
cauid msJ l FJ bfhnwh. xbthUtU
mtutuJ cl vilia nyh uh g brnwh.
vdJ cl vilF(nyhuh), vdJ cl cauF ( 2)cs
bjhlig cl gUk Fplhf FLnw.
cl gUk FpL (Body Mass Index BMI) = vil(.) / cau ( 2)
xbthUtU mtutuJ BMI ia fLoJ g brnwh.
ij cl gUk FpL mltiz xL brnwh.
BMI F
20 F cl bkJ Uj
20 Kj 24.9 tiu rahd vil
25 Kj 29.9 tiu mf vil
30 F nk cl gUkdhf Uj
Ma jiyik fyJ ciuaho ehf xbthUtU rahd
vil tsu ca miufis bgW bfhnlh.
ma 111
myF - 2
kL
I. nfhol lij uf.
II. uf.
czl
w rh czl
xL czl
mf xLf
112 ca
cz Kiwf
III. J il vGJf.
1. fhQ glij cWnehf.
m. j Ut ah brtJ r? V?
M. fhQ braf eh vtiw brjh l ehf cl
eynjhL thHyh?
ff aifahd fhf, gHf nghwtiw cz nrJ bfhSj.
ff dK fhiy j.
ff u l neu bjhiyfh ghj.
ff Jj cz (Fast Food) tiffis Fahf rhLj.
ff bf, r, fhgJ nghw gy isahLf <LgLj.
2. khyh g <W uj fa bjhlaJ. gaJnghd
khyh mkh kUJtl miHJ brwh. kUJt mj nehfhd
fhuzkhf vij T Ugh? khyhF kUJt gJiuj czf
vdthf UF?
ma 113
myF - 2
gh
114 ca
cz Kiwf
1. ClrJ vwh vd ?
5. rj cz vwh vd?
bjJ bfhnth
(( braif tzf nrfgl nfr, gR lh nghw
tiff cgij eh jj ntL. Vbd, braif
tzf fyJs ntbghUf e clYF F
isF.
nkY ma
izajs
http://en.wikipedia.org/wiki/food
http://en.wikipedia.org/wiki/Deficiency_diseases
http://www.moomilk.com/tour.htm
http://www.diethealthclub.com
ma 115
eik R fG khwf 3
fgdh rhyh
fgdh rhyh bt tJnl. ugfY m
gwj Kj a trht ntfkhf khwkiltij m
bgkahth. t 1997M nahL ftnj.
ML mbkfh bfhyah y vid L y tsJ,
fy btFnjJ wF kiwJ L KG
brwh. btF brW yth f ntfkhf kh
Ua brjh xWF tis kiwJ Ltij
ngo mjh. m, flnghJ m, xnu
Ug : bt gwjnghJ rka VglJ. midJnk
vgo UjJ? cl vbdd fntfkhf elJ lJ.
khwfis czf? nkfl mtuJ brhfis
fgdh rhyh: Kj cl cWf goFnghJ aghf UwJ
vyhnk vil HJnghtJngh myth? thGnghJ ekF
njhaJ. mgo VglnghJ aghf f bkJthf njha xU
vdh vj cl gFia khw fy ia eh R
czunt Koaiy. fy tUnghJ, ntfkhf njhWtij
mntf RWtjh xUj cznwh. eik R vbdd
ganjhL Mt nkl njh khwfis fhz KowJ?
ah vgjF mij flJ gUtfhy khwf,
bfhoUnj. fif rkbt RHah u gf VgLj, gh
vLghf kdij bfhis juhj, fhfahj, cz
bfhlgo Wnfhlhf khaJ. rikj, U JUoj vd gy
Mfh xU ghiytd nghy, khwfis fhz KowJ.
m ie e xU bka iH eh ghlgF gntW
nghy bjjJ. xwiu k khwf tiffis g mJ
neu KG iank R bfhsyh.
116 nta
eik R fG khwf
bfhLfgLs glfis eF cWnehf. xbthU glY
VgLs khWjfis FG fyJiuaho Ffis gagL
iw bra.
ma 117
myF - 3
fhj vj, glhR btoj, rah sF xj nghw
ff iuthf fwd myth? thW,
y behof myJ y lf fG khwnk ntfkhd khw.
ntfkhd khw
bkJthd khw
bra 2
cfSF bjj ntfkhd, bkJthd khwfis vGJf.
cfSF bjkh?
Rkh 30 nfho MLfSF K
ijl kuf ggy khwfSF
cgL yfahf khWwJ.
khw, sh khw
bra 3
xU a fhjij vLJ gl
csJngh a uhbf brJ, isaho
Koj, mjid J l. bghGJ
KGfhj ilwjh?
UJ vd mf?
______________________________
118 nta
eik R fG khwf
bra 4
xU gid vLJbfhSf. m fhiw CJf. g
tilwJ. g cs fhiw Lf. bghGJ g
L giHa iyia milwjh?
vd mf? _____________________________________
nkny gagLa gid L C, mjid
xU fl. F^dh Fj.
bghGJ gid L bgw Kowjh?
(CjKowjh?)
vd mf? _____________________
________________________________________
bjJ bfhnth
jf, bt, U nghw cnyhffshyhd
mfyf kW fUf brtij ghUf
myth? Kj cnyhffis btggL, cUa
, njitahd totF mtiw khWwd.
mit Fj L fodkhwd. J xU
khwnk.
ma 119
myF - 3
khw, sh khw vd tifgLJf.
U
JUoj fh fahj fzho cilj
120 nta
eik R fG khwf
fhy xGF khwf, fhy xGfw khwf
cf tFgiw cs ehfhoia ghJ fhQ mltizia
uf:-
khj mkhthir (nj / eh) bgsz (nj / eh)
y gntW iyf
u gf tUj
ma 121
myF - 3
fhQ glfis cWnehf
gl cs ff vbghGJ fG vW cfsh FL
TwKokh? it Fl fhy ilbt L L fGkh?
kr gJ
mJ bfhnth
aifah
ilj
braif
ma 123
myF - 3
bra 2
ekJ khy
vbjj khjf nfhilfhy?
________________________________________________
vbjj khjf Ffhy?
________________________________________________
vbjj khjf kiH bghwJ?
________________________________________________
xbthU tUlK nkfl gUtf mnj khjf tUwdth?
________________________________________________
gUtiy khwfis vtif khwfshf tifgLJf?
________________________________________________
bra 3
cf g gY khztf tFF Utiu njbjLJ
mtf taJ, cau kW vilia g brf. taJ mfF bghGJ
cau kW vil VgL khwfis Ff. J vtif khw?
vd vGj.
bra 4
Nis L RLtjFK cs kghl, Rl ilj
kghl - t vUJ L fkiz bgwKo?
vtif khwf fwd? vd WFG fyJiuaho
vGJf.
124 nta
eik R fG khwf
kL
I. dhF, nfhol lfis uf:-
v.fh_________ v.fh_________
? ?
khw
ntf
mogil
? v.fh_________
v.fh_________ jik
fhy mogil
ilbt
mogil khwf ?
? v.fh_________
btg
v.fh_________ ga mogil
mogil
? ?
v.fh_________ v.fh_________
Ugjf ?
khw
v.fh_________ v.fh_________
2) cz bfLnghj vgJ
m) khw M) ntfkhd khw
) Ugjfhj khw <) fhy xGF khw
ma 125
myF - 3
5. tUtdtiw ntWgLJf:
m. btg c khw, btg bfh khw
M. fhy xGF khw, fhy xGfw khw
V. J ilaf.
1. cfSF oj bghikia cilJ Of. mij cfsh r bra
Kokh? vtif khwf fJsd?
nkY ma
izajs
www.simplescience.net
http://www.bbc.co.uk/schoolscienceclips/ages/10-11/rev-irrev-changes.htm
http://www.learnnext.com/class6/science/changes-around-us.htm
126 nta
msLfS afK 4
msLf
LKiw eh, v mt
mghl fil F brwh.
Kj UtU kif filF
brwd. fhQ bghUf
ntLbkd filfhul v
mgh nflh.
m - 10 nyhuh
JtugU - 500 uh
fliy vbz - 2 l
be - 200 l
btilfh - 1 nyhuh
gir sfh - 100 uh
btfha -2 nyhuh
filfhu juhid
gagL fhffis WJ
bfhLjh.
fhffis thbfhL
gHfilF brwd. mF xU
lr thiHgH ntL vd
filfhu m, gUig filfhul nff, mt 12 gHfis
juhid gagL, vbz, v vLJ bfhLjh. mtiw
beia msL Kfitid th bfhL oF tjd.
gagL msJ bfhLjh.
xbthU bghUis thF
mLJ, UtU filF nghJ xbthU jkhf nfL
brwd. mF 5 KH thFtJ V vd vF rnjf
thbfhL JfilF tjJ. j rnjfij mghl
brwd. mF vfhf ril nflh. mjF mt mgh, "eh
Jia njbjLJ 2 l vbdd bghUfis vbjj
msJ bfhLf brhdhf. ms nfL thndh? fil
fil ntiy brgt l vbjj fUfis gagL
msnfh bfhL 2 l Jia mj bghUfis msJ
msJ bfhLjh. bfhLjd? vW vG th, c
mLjjhf, UtU fhf rnjfij bjgLJnw"
filF brwd. filfhul vW Tdh. v FbgLf
fhQ fhff ntLbkd jahuhdh. ehK vF
nfld. cjtyhkh ?
ma 127
myF - 4
bra 1
msf gagLjgl
bghU bga ms
fU bga
bra 2
tUtdtiw vj fUfis gagL mslyh
vgij W FG fyJiuaho vGJf.
1. rilJ ______________
2. rfiu ______________
3. rika vbz ______________
4. jfh ______________
5. ma jf s ______________
6. cf oUJ gF bry MF neu ______________
7. kbzbz ______________
8. fj ghlntis fhyms ______________
nkfl braf_y ms njngh, cf jf ig
fis msf l msnfh, juhR, iwia juhir gagL
fofhu, msL Kfit nghw msfyhkh?mJ 3 nyhuh v,
msL fUf njit vgij 3 vgJ v k. J
bjJ bfhnlh. fLofglntoa ms.
nyhuh vgJ iw myF
msLf vwh vd?
MF. nyhuh vgJ bjj
eKila tFgiw cs khwhjms. mjhtJ, cf
mykh sij l ms jfig iw xU nyhuhik
nfhiy gagL mslyhkh? ngh 3 klF MF.
vjid l vd msfsh? mJ
mnj ngh, cf oUJ
2 l v F 2 vgJ
gF bry 20 lf MwJ
vk. l vgJ s
v, 20 vgJ v k. J
myfhF. l vgJ bjj khwhj
fLofgl ntoa ms.
ms. Mdh, 2 vgJ fLof
l vgJ myF. l vgJ
glntoa ms MF. F
bjj khwhj ms MF. F
mykh s liu ngh
gF bry MF neu
2 klF MF.
1 lij ngh 20 klF.
128 aa
msLfS afK
vdnt, bjj khwhj msnthL, bjahj msit xL ghgJ msL
vdgL. bjj khwhj ms myF vdgL. F l, nyh uh, l
nghwit myFf.
l myFf njit
bra 3
cf egfSl izJ cf tFgiw cs nkir
s vjid rh vd fLoJ tU mltizia
uf.
khzt bga khzt msj rhf vif
1. ___________________ ___________________
2. ___________________ ___________________
3. ___________________ ___________________
4. ___________________ ___________________
nkfl braUJ msF msf g bjJ bfhnthkh?
bghU xnu nkirahf UjhY
mogil msf
xbthU khztU jkJ iffsh
msF bghGJ, xbthUtUF s, iw, fhy nghw
btntW msLf tUtij msfis mogil msf
fhnwh. Vbd, kj vnwh. Vbd, tiw
cl cWf s mfyf ntW vj msfis bfhL
kjDF kj ntWgL. nj bgw ayhJ. mogil msfis
ngh, fil KH nghLnghJ msf gagLjgL myFf
ekF filfhuUF ms mogil myFf vdgL.
ntWghL tUtij ghnwh. SI myFf
(System International Units)
bghGJ, mnj nkir
sij msnfhiy gagL cy btntW gFf
xbthUtU jjahf msJ kf btntW myF Kiwia s,
ghfyhkh? midtUF xnu iw, fhy Kjatiw msf
msjhnd tUwJ. UJ eh gagL tjd. mtW y.
bjJ bfhtJ vd? 1. FPS Kiw
mo, gL, dho
midtUF xnu khahd
(FPS - Foot, Pound,Second)
msil jU msit l
msL vnwh. l mso 2.CGS Kiw
gagLjgL myFf l brol, uh, dho
myFf vdgL. UJ KH, (CGS- Centimetre,Gram,Second)
rh nghwit l myFf 3.MKS Kiw
MfhJ vd bjwJ. l, nyh l, nyhuh, dho
uh, dho nghwit l (MKS - Metre, Kilogram, Second)
myFfshF. bghGJ mogil
ma 129
myF - 4
gy myF Kiwf Ugjh
VgL FHgij f cy
cs vyh mPfshY
VWbfhs Toa, gdhL
myFKiw 1960 M ML
VgLjglJ. jid SI myF
Kiw vg. SI myF Kiw A B
mogil msfshd s, iw,
fhy myFf g bjJ sij msj
bfhnthkh? cf nehLjf xU
nfhL tiuJ bfhs. m
uL fis gl csJ
ms SI myF FpL ngh itf.
s l (m) uL fSF ilgl
(metre) bjhiyit msnfhiy gagL
iw nyhuh msfyhkh? bghGJ f
(kilogram) (kg) msjJjh s. vdnt s vgJ
fhy dho (s) uL fSF ilgl
(second) bjhiy. s SI myF l.
sij msf eh msnfh,
ms ehlh nghwtiw
gagLJnwh.
bra 4
tUdt sij msJ ca my vGJnth.
cf bg s ________________:
cf fil u s ________________:
cfmgh s ________________:
VjhtJ X iy s ________________:
cf ngdh Kid s ________________:
cf RLu ef s ________________:
bjJ bfhf.
ff cf rilia ijf njitahd J s ____________:
ff cf oF gF il cs bjhiy _____________:
ff cf oF mUYs bga efuF il cs bjhiy
___________:
bridF JblF il cs bjhiy __________ :
130 aa
msLfS afK
nkfl braUJ eh gagLa s myFfis vLJ
vGjyhkh?
s myFf
1 l = 1000 l
1 l = 100 brol
1 nyhl = 1000l
iwia msj
bra 5
f filF brUfsh? mF m, gU,
fhff nghwtiw vgo msJ bfhLwhf? vj
fUfis gagL msJ bfhLwhf? mtiw vj
myFf FLwhf? m, fhff nghwtiw thFnghJ
V brol, l nghw myFfis gagLJtiy?
egfSl fyJiuahLf.
ma 131
myF - 4
nkfl braUJ, vyh msLfSF xnu khahd myFfis
gagLJtiy, xbthU msoF xbthU tif myF csJ
vgij bjJbfhnlh.
bra 6
xU ifo ms m, xU ifo ms kz, xU ifo ms
gR t vJ fdkhdJ ?
bra 7
tU bghUf nkw milia cWneh, m Fl
gLs iwia fLoJ vGjyhkh?
Fa nrh iw ______________
O bghly iw ______________
f bghly iw ______________
bjJ bfhf
cf o xU khjF thF m ms ______________
cf o xU ehisF gagLJ fhff ms __________
132 aa
msLfS afK
1 uh = 1000uh
1 nyh uh = 1000uh
1 Flh = 100nyhuh
1 bk l = 1000nyhuh
fhyij msj:
e mwhl th gy brafis brnwh; gy ffS
eilbgWwd. Mdh, mit eilbgW fhy ms xWbfhW
ntWgLwJ.
bra 8
tU brafis/ffis ghUf. it eilbgw
njitgL fhy msnfg mtiw W FG fyJiuaho
mltiz vLJ vGjyhkh?
1. f Ff vLJ bfhS neu.
2. f F neu
3. cf g ntiy neu
4. fL neu
5. gH gGf njitahd neu
6. ku tsu njitahd fhy
7. gh, juhf njitgL neu
8. xU litia bea njitgL neu
9. mkhthirF bgszF ilgl fhy
10. be ijjYFmWtilF ilgl fhy
11. Kj gUt njF, ulh gUt njF ilgl
fhy
12. bjid kuUJ njfh nH H MF neu
dho l y k y ehf/ y/ gy
elF elF neu elF khjf MLf
braf/ braf/ braf/ elF elF
ff ff ff braf/ braf/
ff ff
ma 133
myF - 4
nkfl braf / ff mslhf. jfhy fhy
neuij msf btntW myF ij Jakhf msl dQ
fis gagLJnwh vgij fofhuf, mQ fofhufis
bjJbfhnlh. gagLJnwh.
vdnt, neu vgJ uL fhy gklFfS Jiz
ffSF ilgl fhy ms. gklFfS:
fhy (neu) SI myF dho. dhoF mfkhd fhy
fhyij msf Cr fofhu, msit msf l, k,
iffofhu, Rtfofhu, WJ eh, thu, khj, ML nghw
fofhu nghwtiw eh gagLJ gklF myFfis, dhoF
nwh. Kfhy Na Fiwthd fhy msit msf
dho, iknuhdho nghw
fofhu, kz fofhu, fofhu
JizgklF myFfis
nghwtiw gagL neuij
gagLJnwh.
1 l = 60 dho
1 k = 60 l
1 eh = 24 k
1ML = 365 1/4 eh
1 dho = 1000 dho
1 dho = 1000000 iknuhdho
134 aa
msLfS afK
kL
I. rahd ilia njbjLJ vGJf.
1. s SI myF __________
m) brol M) l ) l <) nyhl
2. iw SI myfhd FpL __________
m) M) ) <) br
3. xU bk l vgJ __________
m)1000 nyhuh M)100 nyhuh )1 nyhuh <)10 nyhuh
4. fhy SI myF __________
m) dho M) l ) thu <) eh
5. xU k = __________dho
m) 60 M) 3600 ) 24 <) 1000
II. uf.
1. xU l = __________ brol
2. xU nyhl = __________ l
3. xU Flh = __________ nyhuh
4. xU l = __________ dho
ma 135
myF - 4
VI. J il vGJf.
1) xU glij tiua u 90 l vLJ bfhlh. mnj glij
tiua Fkh 1 kneu vLJ bfhlh. tf mf
neu vLJ bfhlJ ah? vts neu mfkhf vLJ
bfhlh?
2) bfhLfgl tisnfho sij kW msnfhiy gagL
msJ vGjyhkh?
B
A
bjJ bfhnth
thG yFf fbgajhd yfy s
30 l tiu UF.
Na iw = 1.99 x 1030 nyhuh
iw = 5.98 x 1024 nyhuh
(mjhtJ iwiangh Na 3,20,000 klF mf iw
bfhlJ.)
136 aa
msLfS afK
af
ekJ mwhl th gyj bghUfis ghnwh. mt
bgUghyhdit Vnjh xU j X lijL knwh lF
efwd. y bghUf efuhk xnu l Uwd.
bra 1
oUJ gF brY tY, g NHY ghj
bghUf efU, efuh bghUfis vGJnth.
efU bghUf efuh bghUf
______________________ ______________________
______________________ ______________________
bra 2
, fhW nghwit efwdth? efwd v mt
efit ekh vgo bjJbfhs KowJ? W FG
thJ tHLf.
nkfl brafUJ neuij
bghUJ, y bghUf l khWtij
ekh neilahf ghf KowJ. ntW
y bghUf neuij bghUJ l
khWtij ekh ghf KoahlhY
mit VgLJ isfis
itJ, ekh mt afij
bjJ bfhs Kowjyth? vdnt,
neuij bghUJ xU bghU iy
khwhk Ujh, mJ X iy csJ
vnwh.
neuF neu xU bghU jdJ iyia
kh bfhnlUjh mbghU,
af csJ vnwh. mjhtJ,
"neuij bghUJ bghU iy
khWtnj af MF".
ma 137
myF - 4
X, af tiw vgo ntWgL mtJ?
138 aa
msLfS afK
ngU mUfUnf cfhJjh vj iyYs bghUSl
Unjh, ngUJ efjbghGJ xL ghnwhnkh, mij
cDila L, ndh bghUJjh mbghU X
nghtJ nghy, vfSF bjjJ" iy csjh? myJ
vW brhdhf. af csjh? vd Tw Ko
UJ eh bjJbfhtJ X afK xbfhW
vd ? bjhlilad.
bra 3
ma 139
myF - 4
neuhf brtJ
jirahf tlkhf
brtJ af brtJ
KD D myJ
tyJ lJkhf brtJ
ma 141
myF - 4
jirahd af xWF nkgl af
(Random motion) xU bghU xnu neu
btntW irf, btntW xWF nkgl affis
ntff brY bghU bgUFkh? to
af jirahd af brnwhkyth? m rfu
vdgL. af vj tif? to
Kndh brtJ vj tif
af vW TwKowjh?
to rfu af
RH af. to nenfhL
ghij brtjh, mJ nenfhL
af. vdnt, to rfu,
xnu neu xWF nkgl
afij bgUwJ myth?
njngh jiu cUS gJ,
(v.fh) bjho J
JisnghL au nghwit
af, fh gjhlfs cs
xWF nkgl afij
g af,
bgUwd.
nenfhL af
142 aa
msLfS afK
iwa ma
au kj (nuhngh)
nuhngh (Robot)it cUthat
Ir mnkh. tjh ig
bkh brhyhd nuhngh vD
brhiy tHat. nuhngh vgJ
xU kj au. j kj
au vj ntiybayh
brantL vd eh
idnwhnkh mtiw
KTona flisfshf gJ
(dD iriffshf) juntL.
nuhngh cl KGtJ j
flisfis bragLj au
aukj
mikf cUthfgLsd.
j totikfgl nuhngh
kjidnghw bttot
fis gagLJwhf. kj
bfhoUjhY j c
iu nuhnghfis L
cWf aufshMdit.
nuhnghfis r thj ntiyahshf itJ bfhlhY
fyf aFwd. agjiy.
dQY (electronic chip) ekJ Lghlij vGju
nuhngh _isahf bragL o xU nuhngh kL Ujh
wJ. dQ gagl vts ewhf UF ?
flisf mj affis
cf gfhf xU nuhngh
fLgLjgLwd.
vbdd ntiybrJ juyh
W f fyhd mWit vgij Xakhf totikJ
irfnghJ, mjFjf fhLf.
kL
I. rahd ilia njbjLJ vGJf
1. fh mirjhL kuis af __________
m. nenfhL af M. tl af
. uiy af <. RH af
2. jiu cUS gJ __________ afF vLJfhL
m. tl M. nenfhL
. RH <. xF nkgl
3. to af cs nghJ mj rfu fhiw ug gagL
thgF af __________
m. jirahd af M. uiy af
. tl af <. nkfl midJ
ma 143
myF - 4
II. bfhLfgLs glfis cWneh fhQ dhfSF il
vGJf.
5 dhoF
1. glUJ,
af csit 1. __________ 2. __________ 3. __________
X iy csit 1. __________ 2. __________ 3. __________
144 aa
msLfS afK
4. gl
cs fU bga vd? ij
vjF gagLJthf? j fU
gagho cs nghJ vtif affis
bgUF?
5. cfl xU Kid flgl
nfhstotFL (spherical bob) xW csJ.
jiditJ vbjj af tiffis
cfsh sf Ko?
V. fhQ dhfSF il vGJf
1. xU
bghU vnghJ af csJ
vnwh?
2. nenfhL af, tl af ntWgLJf .
3. RH af vwh vd? v.fh. jUf.
4. uiy af vwh vd?
bjhlJ brnth
xU bga btisjhis vLJ
bfhSf. mjid jiu gu
itf. m J rfiuia
J neu fJ ghUf.
rfiu jh vWf bkhJ
bfhoUgij ghf Kowjyth ?
m VjhtJ X vW braiy cW
ghUf. mj vW brY lfis
vyh xU bg bfhL fshf
FJbfhnl thUf. d
jh cs rfiuia vWfis
L jhis ghUf. f Fj
xbthU Fl fhy ilbt vW iyia
FwJ.
UJ bghUiy neuij bghUJ khbfhnl
Ujh, mJ aFwJ vgij Jbfhs Kowjyth?
nkY ma
izajs
http://www.tutorvista.com/content/science/science-i/motion/types-motion.php
http://en.wikipedia.org/wiki/measurement
www.arvindguptatoys.com
ma 145
fhja 5
fhjij f ghUf. bgo fjit wJ _L
mij itJbfhL isaho bghGJ jhdhfnt xobfhtJ
Uf. V?
Vbd, mtbyyh fhj
csJ.
U Cf, U JLf,
kz cs U Jff
nghwtiw fhj fttij eh
jiyik Ma nkir
cs F^ lgh F^f
xo UgJ vgo? Frhjd
Vbfdnt mJ itUnwh.
bga U rhkhfis
FtjF vnw gSf
(cranes) csd. t r thj
fhjf gagLjgLwd.
mntfkhf XL fhj
bjhltof, caukhd
lfSF eik miHJ
brY f ( lifts), tf
tshf, khd iyaf
UF jha gofLf
(escalators) nghwtiw r
thj fhjfns aF
wd. ts gaDs
fhjij fLojJ ah?
vd bjJbfhnth. fhjij
KjKj vgo fLojhf ?
146 aa
fhja
ma 147
myF - 5
mj khdil jh aif fhj. tiw fhj ff vW
miHnwh. jF Fl tot ilahJ. jid fo
bjhflh, J tlF bjF iriana fhLwJ vgjh, J
"tfhL fhj" vW miHfglJ.
U jfoid fhjkhf khW ma Kiwia kj mj
wF, gy tif fhjfis eh cUth gagL tUnwh. thW
kjdh cUthfgl fhjfSF braif fhjf vW bga.
e mwhl th gagLjgL y braif fhjf totf
nH bfhLfgLsd.
148 aa
fhja
Fiu yhl tot fhjfYTl fhj Cbgo
ij nghnw U KidfY
Uf mf xo UF.
fhj U KidfY
< ir mfkhf Ugjh
Uf F mfkhf
xoUF. j uL
Kidfis JUtf vd
miHnwh.
ma 149
myF - 5
Mdh, xU fhj tl
JUtij kbwhU fhj
bjJUtij mUfUnf bfhL
brwh mit xiwbahW
<wd.
vdnt, fhjf vbu
JUtf xiwbahW <wd.
mit fhjkhfgl M/ U xjJUtf xiwbahW
Jlh <fgLwdth? yFwd.
vgij ftf. iyba fhjf mt fhj jikia
nj Kiwia g kWgo HJ Lkh? vbghGJ?
brJ ghf. btggLJ bghGnjh, nH
uL fhjfis mUfUnf nghLbghGnjh, Rah jL
vLJ brwh vd elF? bghGnjh fhjf mt fhj
bjJ bfhsyhkh? ij J jikia HJ Lwd.
bfhtJ f vJ.
btggLJj
<Fkh? yFkh?
gl fhoaJngh Url
fhjff tlJUtfis
mUfUnf bfhL brYbghGJ
mit xiwbahW j
Lwd.
nH nghLj
mnjngh, uL fhjf
bj JUtfis mUfUnf
bfhL brY bghGJ mit
xiwbahW jLwd.
150 aa
fhja
Rah jLj rl fhj
rl fhj
kufil
njU
JL
fhjij ghJfhF Kiw :
fhjfis rahd Kiw Fiu yhl tot fhj
ghJfhfiy vwhY Tl mit
jkJ fhjjikia HJ Fiu yhl tot fhj
Lwd.
uL rl fhjf
vbu Kidf xiwbahW
ghgJ ngh izahf itJ,
mtF il xU kufilia
itJ, uL njU
JLfis fhjf
njU
KidfSF FWnf gl
JL
csJ ngh itJ ghJfhf
ntL.
Fiu yhl tot fhjF
xU njU Jil
KidfSF FWnf itJ
ghJfhf ntL.
bjJ bfhnth
x ehlh, ifng, bjhiyfh bgo, FWjfL, f nghwtF
mU fhjfis itjh, fhjf mj fhjjikia HJL.
mjbghUfS ghF cshfyh.
jft Jf
(( #a vdgL f bga uhodfis af
b
fhjf njit.
(( 1 600 a g vw My ma mP fbga
fhjkhf bragLwJ vgij mjh.
ma 151
myF - 5
iwa ma ...
fhj bjhltog bjJ bfhnthkh?
fhj bjhltoF jF bjhlto vw bgaU cL.
mij uh eho gwF bjhlto vW TWwhf. ij
af, Or, bgnuh nghw vbghUf njitiy. nkny eh
Fl fhj yF kW < irfis bjh EgF
gagLajh ekF mntf bjhlto iljJ.
mJr, J vgo ntiy brwJ ?
j bjhltoF rfuf ilahJ. bjhlto
mogFY jlthsY tik thj fhjfis bghU
Uwhf. j fhjf jh fhjf. mjhtJ, rhu
ghnghJ kLnk it fhj jik bgW. mJkLkyhk, mj
JUtfis njitnfg khw Ko. jlths fhj tlF
nkneh, bjhlto mogF fhjtlF neh
UFgoahd X mik csJ. jlths nknehs
tlJUt bjhl to nehs tlJUtij y
jSwJ.
yFir fhuzkhf j fhj bjhlto rhjhuz
bjhltoial mntfkhf brwJ. j jF bjhlto
brYnghJ rjnk nffhJ, tif bjhltof #gh,
uh, b#k, mbkfh, dh KjaehLf csd.
rhjhuz bjhltoF,
fhj mntf bjhl
toFkhd ntWghLf Iij
goaLf. (Kj ntWghL
jugLsJ)
1. r h j h u z b j h l t o i a
nghy fhj mntf
bjhltoF rfuf
ilahJ.
2. ________________________
3. ________________________
4. ________________________
fhj bjhlto
152 aa
fhja
kL:
I. rahd ilia njbjLJ vGJf.
1. J X aif fhj
m) rl fhj M) khdil
) tisa fhj <) Fiu yhl tot fhj
2. fhjjh ftugL bghU
m) kuJL M) F^
) mgh (eraser) <) fhjJL
3. khYfSF irfhL fUfis mjtf
m) af M) Inuhaf
) df <) vaf
4. jFjil bjhflgl fhj vbghGJnk
___________ irfjh F.
m) tlF HF M) bjF nkF
) HF nkF <) tlF bjF
5. fhjf fhjjikia Hf fhuz
m) gagLJtjh M) ghJfhghf itUgjh
) Rah jLtjh <) RjgLJtjh
6. fhj Cbgoia gagL ___________ mJ bfhs Ko.
m) ntfij M) flj bjhiyit
) iria <) afij
III. J il vGJf.
1. cfl JUtf Ffglhj xU rlfhjK js
U S bfhLfgLsJ. tiw gagL
m) JUtfis vthW f fLof?
M) fhj vj gF Uf mfkhf xoUF.
V?
2. cfl X U C bfhLfgLsJ. mjid fhjkhf khw
f vd brf?
ma 153
myF - 5
3. fhQ gl m kW M vw uL fhjf
bfhLfgLsd. it xiwbahW <gjhf bfhlh
M fhj vj Kid tlJUtkhf, vj Kid bj JUtkhf
UF? m M
V. uf
Rzfo
fhjjh
<fgL fhjjh
bghUf <fglhj
bghUf
F^
VI. bjhlJ brnth
Ma cjl, fhjCbgoia gagL cfSila g
cs bfho fg, jiyik Ma miw, MTl, isahL ikjhd
Mait mikJs iria fLof.
nkY ma
izajs
http://www.school-for-champions.com/science/magnetism.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/magnetite
154 aa
vdh Ko, eh brnj
( I can, I did )
khzt fw braghLf gntL
ghl :
ghl
t. v eh ghljiy braghLf Fiu
v
155