Professional Documents
Culture Documents
Bài 1 Đối chiếu ngôn ngữ Anh-Việt
Bài 1 Đối chiếu ngôn ngữ Anh-Việt
OUTLINE CHUNG
Bi 1: I CHIU NGUYN M VIT ANH
Phn 1: Mc lc
1
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
Contents
1. Khi qut chung v nguyn m ............................................................................................... 4
1.1. Nguyn m l g? (Uyn) ................................................................................................. 4
1.1.1. Nguyn m trong ting Vit ...................................................................................... 4
1.1.2. Nguyn m trong ting Anh ...................................................................................... 4
1.2. c im chung ca nguyn m (Vn) ............................................................................ 4
1.2.1. Ting Vit ................................................................................................................. 4
1.2.1. Ting Anh ................................................................................................................. 4
1.2.2. i chiu ................................................................................................................... 4
1.3. Phn loi nguyn m (Cng) ............................................................................................ 4
1.3.1. Ting Vit: ................................................................................................................ 4
1.3.2. Ting Anh: ................................................................................................................ 5
1.3.3. i chiu ................................................................................................................... 5
2. C quan cu m....................................................................................................................... 6
2.1. C quan cu m ................................................................................................................ 6
2.2. Cc b phn chnh ............................................................................................................ 6
2.2.1. Ting Vit ................................................................................................................. 6
2.2.2. Ting Anh ................................................................................................................. 7
2.3. i chiu .......................................................................................................................... 8
3. C s xc nh nguyn m v mt ng m hc ...................................................................... 9
3.1. C s xc nh nguyn m trong ting Vit (Bnh) ......................................................... 9
3.1.1. V mt cu m hc .................................................................................................... 9
3.1.2. V mt m hc .......................................................................................................... 9
3.1.3. V mt trng .................................................................................................... 10
3.2. C s xc nh nguyn m trong ting Anh (Hin) ....................................................... 10
3.2.1. V mt cu m hc .................................................................................................. 10
3.2.2. V mt m hc ........................................................................................................ 11
3.2.3. V mt trng .................................................................................................... 11
3.3. i chiu c s xc nh nguyn m v mt ng m hc (Linh) .................................. 12
3.3.1. im ging.............................................................................................................. 12
3.3.2. im khc ............................................................................................................... 12
2
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
4. C s xc nh nguyn m v mt m v hc ....................................................................... 13
4.2. Ting Vit ....................................................................................................................... 13
4.2.1. Khu bit v m v hc ............................................................................................. 13
4.2.2. m v - m t ......................................................................................................... 13
4.2.3. Bin th m v ......................................................................................................... 14
4.3. Ting Anh ....................................................................................................................... 14
4.3.1. Khu bit v m v hc ............................................................................................. 14
4.3.2. m v - m t trong ting Anh ............................................................................... 14
4.3.3. Bin th m v ......................................................................................................... 15
4.4. i chiu ........................................................................................................................ 15
4.4.1. Ging....................................................................................................................... 15
4.4.2. Khc ........................................................................................................................ 15
5. Hnh thang nguyn m chun ............................................................................................... 17
5.1. Ting anh: ....................................................................................................................... 17
5.2. Ting Vit ....................................................................................................................... 17
5.3. i chiu: ....................................................................................................................... 18
3
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
PHN 2: I CHIU NG M M V HC
4
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
5
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
2. C quan cu m
2.1.C quan cu m
C quan cu m hay b my pht m l ton b nhng c cu sinh l c lin quan m thanh
ngnng nh: mi, rng, li, khoang ming, khoang mi ,...
2.2.Cc b phn chnh
2.2.1. Ting Vit
C quan cu m c chia thnh 2 b phn chnh:
- Tnh: Rng, li, ngc cng
Rng: gm rng trn, rng di, chng nm mt trc ming
Li: y l b phn gia nh rng v ngc cng
Ngc cng: ngc mm khc bit vi ngc cng. Ngc cng l b phn cao trong khoang ming.
y l b phn i din vi mt trn ca li
- ng: Mi, li, ngc mm, yt hu
Mi: gm mi trn v mi di. Da theo hnh dng ca mi, nguyn m c chia thnh 2
loi:
Nguyn m trn mi: [], [o], [u], [u]
Nguyn m khng trn mi: [a], [e], [], [i]
Li: l c quan c nhiu b phn tham gia pht m nh u li, mt li, li trc, li
sau, gc li, tiu thit, np ng thanh qun. C th chia nguyn m ra thnh 3 loi da vo v
tr ca li:
Nguyn m trc: [i], [e], []
Nguyn m gia: [], [], [a]
Nguyn m sau: [u], [o], []
Cng theo v tr ca li, nguyn m c chia thnh 2 loi:
Nguyn m cao: [i], [], [u]
Nguyn m thp: [a], [], []
Ngc mm: l v tr c th cho khng kh qua mi v qua ming. Bnh thng n v tr thng
thong, nhng khi ni n c th nng cao ln lm cho khng kh khng thot qua mi. N cng
l b phn tip xc vi li
6
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
Rng: bao gm rng trn v rng di, chng nm trc ming. m c pht ra t rng gi
l m rng.
Ngc cng: nm i din pha bn trn ca li. y l b phn cao nht trong khoang ming.
Li: l c quan c nhiu b phn tham gia pht m nh u li, mt li, li trc, li
sau, gc li, tiu thit v np ng thanh qun.
Ngc mm: l v tr c th cho khng kh qua mi v qua ming. Bnh thng n v tr thng
thong, nhng khi ni n c th nng cao ln lm cho khng kh khng thot qua mi. N cng
l b phn tip xc vi li
7
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
2.3.i chiu
- Ging:
nh ngha: C quan cu m hay b my pht m l ton b nhng c cu sinh l c lin quan
m thanh ngnng nh: mi, rng, li, khoang ming, khoang mi,....
C quan cu m u chia thnh cc b phn : tnh v ng.
Li, mi l hai b phn chnh nh hng nhiu n pht m ca cc nguyn m.
- Khc:
B phn ng: - Mi trong ting Vit to ra m trn mi v khng trn mi,
ting Anh c thm m b v dt.
- Li trong ting vit c th to ra nguyn m cao v nguyn m thp, ting
Anh c thm m trung bnh.
Yt hu ca ngi Anh (8cm) di hn yt hu ca ngi Vit (7cm)
8
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
3. C s xc nh nguyn m v mt ng m hc
3.1.C s xc nh nguyn m trong ting Vit (Bnh)
3.1.1. V mt cu m hc
Da vo cc tiu ch : m ca ming, v tr ca li v hnh dng ca mi miu
t nguyn m.
+ m ca ming ( nng ca li): - Cho bit th tch hp cng hng
- Cn c m khc nhau c nguyn m khc nhau
- Ting Vit: 4 loi N
Ting Vit
9
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
+ m di
+ m ngn
Ting Anh
nng ca li Nguyn m thp
( m ca ming) Nguyn m trung
Nguyn m cao
10
V tr ca li
[BI 1. I CHIUTing Anh:M VIT - ANH]
NGUYN Lp 97171
Nguyn m hng trc
3.2.2. V mt m hc
a. m sc
Ting Anh chia thnh ba loi N:
+ N. bng, hng trc, khng trn mi
+ N. trm va: hng gia
+ N. trm: hng sau, trn mi
V m sc, Ting Anh cn c cch chia khc:
+ N. cng c (c cng nhiu) hay c goi l N di
+ N. lng c ( c cng t) hay c gi l N ngn
b. m lng
- Xt v m ca hm, nng ca li, nguyn m khi pht m c chia thnh ba loi:
+ m lng to: m ca hm v nng ca li thp
+ m lng va: m ca hm v nng ca li mc bnh thng
+ m lng nh: m hm hp
3.2.3. V mt trng
Theo kha cnh Ting Anh, trng hay cn gi l di ca m thanh, c quyt nh bi
tc ng ca cc phn t khng kh pht ra nhanh hay chm. Do , n to nn s i lp di
ngn
11
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
+ m di
+ m ngn
Trng lm thay i ngha trong ting Anh
3.3.i chiu c s xc nh nguyn m v mt ng m hc (Linh)
3.3.1. im ging
Nhn chung, c hai ngn ng u c th xc nh nguyn m v mt ng m hc
- Mt cu m:
+ V tr ca li
+ m ca ming
+ Hnh dng ca mi
- Mt m hc: m sc v m lng
- Trng : m di v m ngn
3.3.2. im khc
- Mt cu m: Ting Anh c m b dt nhng ting Vit khng c.
- Mt m hc: V m sc: + ting anh c th c cch chia khc: nguyn m cng, lng
+ ting Vit c thanh iu nh hng n trm bng ca
nguyn m
- Trng : Trong ting Anh, trng lm nh hng n s thay i ngha ca t nhng
ting Vit th khng.
12
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
4. C s xc nh nguyn m v mt m v hc
4.2.Ting Vit
4.2.1. Khu bit v m v hc
- nh ngha:
+ Khu bit l kh nng phn bit t nht hai m v trong h thng ngn ng ang xt.
+ Khu bit v m v hc l nhng c trng c gi tr khu bit m thanh ca t.
-Xt s khu bit trn 2 tiu ch:
* Khu bit v mt cao
+ca
+c ngha khc nhau
+c
*Khu bit v mt m sc
+ Nguyn m bng (/i/, /e/, /a/)
+ Nguyn m trm (/u/, //, /o/)
+ Nguyn m trung ha (//)
4.2.2. m v - m t
a. m v
- nh ngha: l n v c chc nng khu bit nh nht ca ngn ng. N l n v tru tng,
c ghi bng ch vit; c th hin bng du gch xin / /
- Ting Vit c 53 m v:
+ 22 ph m u: /b, m, f, v, t, t, d, n, z, , s, , c, , , l, k, , , , h, /
+ 6 ph m cui: /m, n, , p, t, k/
+ 2 bn ph m cui: /-i, -u/
+ 13 nguyn m n 9 nguyn m di
4 nguyn m ngn
+ 1 m m: u, o
+ 3 nguyn m i : /ie/, /uo/, /w/
+ 6 thanh iu: ngang, sc, ng, huyn, hi, nng.
b. m t:
nh ngha: l nhng n v cu m thnh gic nh nht khng th phn chia c
ca m thanh li ni, c th hin bng phin m; c th hin bng du gch vung []
13
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
2. Ch gm nhng c trng khu bit 2. Gm c nhng c trng khu bit v khng khu bit
4.2.3. Bin th m v
nh ngha: nhng m t cng th hin 1 m v l nhng bin th ca m v.
V d: khi pht m t t th m [t] c pht m vi c im trn mi. Ta gi nhng m
khc nhau nhng th hin cng mt m v nh vy l nhng bin th m v.
4.3.Ting Anh
4.3.1. Khu bit v m v hc
- nh ngha : c trng c gi tr khu bit m thanh ca t c gi l s khu bit m v.
- Khu bit v trng
VD: ship [ip] sheep [i:p] khc ngha
- Khu bit v m sc
+ Cng (hnh thnh do c cng nhiu) nguyn m di
VD: /i/, /u/, //, //, // sheet [i:t], fur [f:]
14
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
4.3.3. Bin th m v
- nh ngha: l tt c nhng m t cng th hin mt m v
- VD: form [f:m] love [lv]
15
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
b. m v- m t
- S lng m v ting Anh t hn so vi s lng m v ting vit
Ting Anh:49, Ting Vit:53
- Ting Anh c nguyn m ba, Ting Vit th khng
/ei/: player, //: lower, /a/: hour, /ai/: higher, /i/: soya-bean
- Ting Vit c 2 bn nguyn m cui - ,-i v mt m m () trong khi Ting Anh khng
c
c. Bin th m v
Ting Anh c bin th m v a dng hn ting Vit.
V d: Ting Anh: car [ a:] again [ ]
Hat [ ] call [ : ]
Data [ ei ] surface [ i ]
V d: Cc bin th m v ca /a/
+ [a] - ba
+ [] - canh
+ [] au
cng 1 ch vit /a/ nhng ting Vit th hin 3 m t cn ting Anh th hin 6 m t nn bin
th m v ting Anh a dng hn
16
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
- Bn tri mi vch ng ghi k hiu cc nguyn m khng trn mi; bn phi mi vch ng ghi
k hiu cc nguyn m trn mi.
*Hnh thang nguyn m chun cho ta bit cc tiu ch phn bit cc nguyn m:
Theo tiu ch ny, ta phn bit cc nguyn m: hng trc hng gia hng sau. C th c s
phn bit c th hn nh gia-trc, gia-sau hay gn trc, gn sau.
Ngoi ra, cc nguyn m cn phn bit vi nhau theo trng : nguyn m di nguyn m
ngn, v tnh mi: nguyn m mi nguyn m khng mi.
5.2.Ting Vit
nh ngha: Tam gic nguyn m biu th hnh dng ca chic li nhm miu t, phn loi cc
nguyn m trong ting Vit.
Cc nguyn m ting Vit c biu din bng hnh tam gic ngc
17
[BI 1. I CHIU NGUYN M VIT - ANH] Lp 97171
- Chiu ngang: th hin v tr ca li t tri sang: hng trc, hng gia, hng sau
5.3.i chiu:
Ging nhau:
Khc nhau:
18