Professional Documents
Culture Documents
EBT544 Yol
EBT544 Yol
2016
Yol Aydnlatmas
Gece kazalar azalr, aralarn gvenli bir ekilde seyahat etmeleri salanr,
Geceleri gvenlikle ilgili grevli kii says azalr,
Polis korumasna yardmc olur,
Ekonomik kayplar azalr,
Yayalarn tehlikeleri, aralar, dier yayalar grmeleri kolaylar ve bylece
kiilerde gvenlik hissi uyandrlr. Srcnn verimi artar,
Trafik ak kolaylar,
Geceleri evrenin grnm iyiletirilir,
Ekonomik ve ticari faaliyetlerin gece srdrlmesine olanak tannr,
Su oran azalr,
Yaayan kiilerin hayat daha zevkli bir hale gelir.
1
25.4.2016
2
25.4.2016
Hesap 5h
Gzlem alan
dorultusu
5h
5h 12h
3
25.4.2016
Hesap noktalar
D/2 D
* * * * * * * * * *
60m
* * * * * * * * * *
* * * * * * * * * *
* * * * * * * * * *
60m d
w
* * * * * * * * * *
w/2
* * * * * * * * * *
d/2
Gzlemci konumu: Hesap alanndaki ilk armatrden 60m geride ve her eridin ortasnda bulunmaktadr.
Hesap alanndaki toplam hesap noktas says (HNS) : N x erit says x 3
Emin
U oa
Eort
Boyuna aydnlk dzeyi dzgnl, (Ula)
Hesap alanndaki tm noktalar dikkate alndnda minimum yatay aydnlk
dzeyi deerinin, maksimum yatay aydnlk dzeyi deerine oran olarak
tanmlanr.
Emin
U la
Emax
4
25.4.2016
Eort1 Eort 4
SR
Eort 2 Eort 3
5
25.4.2016
Kamama
Salam bir gzn d etkilerle geici olarak etrafndaki cisimleri gremez hale
gelmesine kamama denir. Konforu engelleyen kamamaya psikolojik kamama,
grme olayn bozan kamamaya ise fizyolojik kamama denir.
6
25.4.2016
Fizyolojik kamama
Gzn grme yeteneini azaltr. Kamama kaynandan, srcnn gzne
gelen nlar retinada bir rt parltsna sebep olurlar. Bu da grmedeki
keskinliin azalmasna neden olur. Fizyolojik kamamaya, edeer rt parlts
neden olur ve edeer rt parlts da,
m
E Gi
L K
i 1 i2
denklemiyle hesaplanr.
Hesap alanndan itibaren 500m lik
Yol mesafesi ierisindeki armatrlerin
etkisi gz nne alnr.
Burada,
EGi : i. kamama kaynann srcnn gznde
meydana getirdii dey aydnlk dzeyi (1.5 60),
i : i. kamama kaynandan gze gelen n ile bak dorultusu arasndaki a,
m : Srcnn gr alanndaki armatr says
K : Srcnn yana bal katsay,
derece cinsinden olduunda K= 10,
radyan cinsinden olduunda K= 3.10-3
Bu rt parltsna dayanarak uluslararas nerilerde kamama bal eik art (TI) denilen bir parametre
ile snrlandrlmaktadr.
7
25.4.2016
8
25.4.2016
Yol yzeyindeki bir P noktasnn yatay aydnlk dzeyi aadaki forml ile
hesaplanr.
h
I(C;
)
a
L BF I (C , )
EP cos3
*
P
i 1 1000 h 2
C
C dzlemleri
Armatrden geen dey ekseni dnme ekseni olarak alan C
dzlemlerindeki k dalm erileri bu dzlemler iinde deyle alar
yapan k iddeti vektrleriyle verilir.
9
25.4.2016
2664 deer
62.5 227 184 141 98 85 71 86 100 99 98 85 73 60 48 48 48 48 49 48 48 48 48 60 73 85 98 99 100 86 71 85 98 141 184 227
65.0
67.5
70.0
226 177 137
269 201 153 104
313 225 169 112
96 81
85
89
66
66
66
83
75
68
99
84
69
99
84
69
98
83
68
85
73
61
72
63
54
59
53
46
46
43
39
46
43
40
46
43
41
46
44
41
46
44
42
46
44
41
46
43
41
46
43
40
46
43
39
59
53
46
72
63
54
85
73
61
98
83
68
99
84
69
99
84
69
83
75
68
66
66
66
81 96 137 177 226
85 104 153 201 269
89 112 169 225 313
x
72.5 284 195 149 103 76 50 51 53 52 52 47 43 39 35 35 36 36 37 36 36 35 35 39 43 47 52 52 53 51 50 76 103 149 195 284
10
25.4.2016
11
25.4.2016
Parlt dzeyi
Yol yzeyindeki bir P noktasnn parlt dzeyi aadaki formller ile hesaplanr.
r ( , tan ) 104 EP
LP
cos3
R Tablosu
12
25.4.2016
R Tablosu
Armatrlerin snflandrlmas
Kamama derecesine gre armatrlerin snflandrlmas
Armatrn k dalm erisinin yaygn ve youn iddetli olmas yol parltsn
artrrken, kamama tehlikesine neden olmaktadr. Kamamann kontrol altna
alnmas ve ayn zamanda etkin bir aydnlatma yaratlabilmesi armatrlerin k
dalm erilerine kumanda edilmesi ile mmkn olabilmektedir. Armatrler CIE
(Uluslar aras Aydnlatma Komisyonu) e gre kamama derecesi bakmndan,
armatrden geen ve yol eksenine paralel olan dey dzlemdeki (C=0) k
dalm erilerinin ekline gre Tablodaki gibi ekranl, yar ekranl ve ekransz
olmak zere snfa ayrlmaktadr. Tablodaki k iddeti deerleri 1000 lm e gre
verilmektedir.
Armatr Tipi I80 I90 Imaxn dorultusu
( as)
Ekranl 30 cd 10 cd 0-65
Yar Ekranl 100 cd 50 cd 0-75
Ekransz *1000cd
* Ik iddeti en fazla 1000cd olabilir.
I80 .: C=0 ve C=20 lik dzlemlerde deye gre =80 lik a altndaki en byk k iddeti deeri (cd/1000 lm),
I90 .: C=0 ve C=20 lik dzlemlerde deye gre =90 lik a altndaki en byk k iddeti deeri (cd/1000 lm)
maks. . .: Maksimum k iddetinin (Imaks) olutuu a deeridir.
13
25.4.2016
Armatrlerin snflandrlmas
14
25.4.2016
15
25.4.2016
Burada;
Lort : Yolun ortalama parlts (cd/m2)
Uo : Ortalama dzgnlk (Uo=Lmin/Lort)
Ul : Boyuna dzgnlk (Ul=Lmin/Lmaks)
TI : Bal eik art (TI={LK-Le}/Le).
SR : evreleme oran
16
25.4.2016
Yol aydnlatmas
cd/klm cd/klm
400
AR1 400
AR5
300 300
200 200
100 100
90 0 90 90 0 90
60 60 60 60
30 30 30 30
0 0
C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270
cd/klm
cd/klm
300 AR2
200
500
400
AR4
300
100
200
90 0 90 100
90 0 90
60 60
60 60
30 30 cd/klm
0 400 AR3 30 30
C0-C180 C90-C270 300 0
200
C0-C180 C90-C270
100
90 0 90
60 60
30 30
0
C0-C180 C90-C270
17
25.4.2016
3.5m 3.5m
2m 2m
w=23m w=23m
rnek yol her biri 3,5 metre geniliinde gidi ve geli alt erit ve ortada iki
metre geniliindeki bir refjden ibaret olup, toplam 23 metre geniliindedir.
Trafiin youn olduu saatlerde 50 km/h in altnda hzlarla gidildii kabul edilmi,
bu durumda da aydnlatma snf M3 dir.
18
25.4.2016
Tasarm hesaplar;
Karlkl ve refjden ift konsollu dzenek,
M3 aydnlatma snflar,
Be farkl armatr,
Tasarm hesaplarnda IP65 koruma snfl armatrlerin orta kirli bir ortamda iki yllk
srelerde periyodik bakmlarnn yaplabildii kabul ile bakm-iletme faktr 0.89
olarak alnmtr.
M3 aydnlatma snfl yol tasarmnda ise 150 W effaf tp yksek basnl sodyum
buharl lambalar yerletirilmitir.
19
25.4.2016
60 60 60 60 60 60
60 60 60 60
30 30 30 30 30 30
30 30 30 30
0 0 0
0 0
C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270
T (kWh/yl)
45000
40000
35000
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
AR1 AR2 AR3 AR4
Tablo. M3 aydnlatma snfl yolun refjden ift konsollu dzenek ile aydnlatlmas hali
AR1 AR2 AR3 AR4 AR5
s (m) 32 36 46 50 52
h (m) 15 12 15 15 14
k (m) 2.5 1.5 1,5 1,5 1.5
k () 15 5 5 10 5
a () 15 5 0 10 5
Lort (cd/m2) 1.00 1.00 1,01 1,02 1.01
Uo 0.40 0.49 0,48 0,42 0.41
Ul 0.61 0.70 0,80 0,73 0.72
TI (%) 2.4 4.7 9,0 9,8 14.9
SR 0.46 0.53 0,58 0,50 0.56
M (YTL/10yl) 338130 294642 252999 234468 221770
T (kWh/yl) 38018 34339 26981 24528 23302
20
25.4.2016
60 60 60 60 60 60
60 60 60 60
30 30 30 30 30 30
30 30 30 30
0 0 0
0 0
C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270
T (kWh/yl)
40000
35000
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
AR2 AR3 AR4
AR1 400
300
AR2 300
200
AR3 400
300
AR4 500
400
AR5 400
300
60 60 60 60 60 60
60 60 60 60
30 30 30 30 30 30
30 30 30 30
0 0 0
0 0
C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270 C0-C180 C90-C270
M3
karlkl
M3 refjden ift
konsollu
21
25.4.2016
SORU: Aada ekli verilen genilii 6m olan iki eritli (2x3m) R2 tipi bir yolun
aydnlatlmas sol tarafl aydnlatma dzenei ile yaplmtr. 1000 lm e gre k
iddeti deerleri Tablo 1 de verilen armatrlerin iinde 150W lk effaf tpl
yksek basnl sodyum buharl lamba bulunmaktadr. Direk montaj ykseklii
10m, direkler aras aklk 30m, eim (tilt) as 0, konsol boyu 0m dir. 150W lk
yksek basnl sodyum buharl lambann k aks 17500 lm, tesisatn bakm
iletme faktr 0.8 olduuna gre, 1, 2 ve 3 numaral armatrlerin ekilde verilen P
noktasnda oluturduklar yatay aydnlk dzeyi deerlerini ve 2 numaral
armatrden 60m geride bulunan G gzlemci noktasna gre oluturmu olduklar
parlt deerlerini hesaplaynz.
1 2 3 4 5
1,5m
C/ 0 15 30 45 60 75 90 105 120 135 150 165 180 195 210 225 240 255 270 285 300 315 330 345 360
0 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216 216
5 217 226 236 241 246 249 249 249 246 241 236 226 217 211 203 198 193 190 190 190 193 198 203 211 217
220 239 257 270 278 282 283 282 278 270 257 239 220 204 189 182 177 175 174 175 177 182 189 204 220
10
15 216 247 277 298 303 302 300 302 303 298 277 247 216 193 176 170 167 166 165 166 167 170 176 193 216
20 211 252 289 309 304 292 283 292 304 309 289 252 211 181 163 158 159 159 155 159 159 158 163 181 211
25 210 263 305 310 287 262 247 262 287 310 305 263 210 172 152 147 149 150 147 150 149 147 152 172 210
30 204 271 317 301 262 228 211 228 262 301 317 271 204 162 142 138 139 140 138 140 139 138 142 162 204
35 190 258 303 284 236 197 186 197 236 284 303 258 190 151 134 130 129 129 128 129 129 130 134 151 190
40 179 243 270 249 200 167 172 167 200 249 270 243 179 140 124 121 117 115 116 115 117 121 124 140 179
45 181 247 247 199 156 135 149 135 156 199 247 247 181 129 112 110 108 107 109 107 108 110 112 129 181
50 205 287 244 150 118 107 111 107 118 150 244 287 205 133 104 98 98 99 100 99 98 98 104 133 205
55 240 359 269 116 89 85 73 85 89 116 269 359 240 142 106 89 89 87 82 87 89 89 106 142 240
60 290 466 304 105 71 61 48 61 71 105 304 466 290 149 111 85 77 71 56 71 77 85 111 149 290
65 335 497 290 95 54 33 25 33 54 95 290 497 335 152 112 83 64 48 29 48 64 83 112 152 335
70 309 400 219 82 46 23 16 23 46 82 219 400 309 148 105 79 50 28 17 28 50 79 105 148 309
80 47 68 55 46 25 6 8 6 25 46 55 68 47 34 32 31 22 19 21 19 22 31 32 34 47
85 8 10 8 6 5 4 5 4 5 6 8 10 8 7 7 7 14 18 13 18 14 7 7 7 8
90 5 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 7 16 20 7 20 16 7 5 5 5
22
25.4.2016
23