1

ELEKTRK DI AYDINLATMA KANUN TASARISI

Birinci Blm

Ama, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanmlar

AMA

Madde - 1:
Bu kanunun amac, elektrik enerjisinin nihai tketiminde nemli pay olan d aydnlatmada,
enerjinin etkin ve doru kullanlmasyla gereksiz yere enerji sarfiyatn nleyerek enerji tasarrufu
salanmas ve astronomik gzlemleri ve doal hayat olumsuz ynde etkileyen k kirliliinin
nlenmesidir.

KAPSAM

Madde - 2:
Bu kanun, aydnlatmann kalitesinden ve gvenliinden dn vermeden enerji tasarrufu
salayacak ekilde, kentsel yerleik alanlardaki bina, tesis, yol, cadde ve sokaklar ile milli park,
vb. tabiat koruma alanlar, kentsel gelime alanlar ve turizm ve ticaret alanlarnn d
aydnlatmalarnda kullanlan aydnlatma armatrlerinin ve k kaynaklarnn (lambalarn)
tiplerinin, teknik ve fotometrik zelliklerinin, konumlarnn ve tesisatnn belirlenmesinde
uyulmas gereken kurallar kapsar.

Trk Silahl Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amal aydnlatmalar, askeri yasak blgeler
gvenlik blgelerindeki aydnlatmalar ile kendi ynetmeliine uygun olarak tesis edilen
havaalan ve benzeri tesisler bu ynetmelik kapsam dndadr.

HUKUK DAYANAK

Madde - 3:
Bu kanun, 3154 sayl Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl'nn Tekilat ve Grevleri Hakkndaki
Kanun'un 28'inci Maddesinin verdii yetkiye dayanarak ayn kanunun 2'inci Maddesinin (b)
bendi ile 12/8/1993 tarihli ve 505 sayl Kanun Hkmnde Kararname ile deiik 10'uncu
Maddesinin (d) bendi uyarnca hazrlanmtr.

TANIMLAR

Madde - 4:
Bu yasada yer alan ksaltmalar ve tanmlamalar aada verilmektedir.

a) Bakanlk : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl

b) Yetkili Kurulu : D aydnlatma tesisine elektrik enerjisi salayan elektrik datm

irketidir.

c) D Aydnlatma Tesisi : D aydnlatma yapmak zere kurulmu olup, Elektrik Kuvvetli

Akm Tesisleri Ynetmelii kapsamnda olan bir kuvvetli akm tesisidir.
 2

d) Yerleme Alan : mar plan snr iindeki yerleik ve gelime alanlarnn tmdr (3194
sayl mar Kanunu ve ilgili ynetmelikler).

e) Mcavir Alan : mar mevzuat bakmndan belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altna

verilmi olan alanlardr.

f) Yerleik (Meskun) Alan : a) Planl yerlerde; nazm imar plan ile belirlenmi ve iskan
edilmi alanlar, b) Plansz yerlerde, belediye ve mcavir alan snrlar iindeki imar plan
bulunmayan mevcut yerlemelerin (mahalle, ky ve mecralar) mstakbel gelime alanlarn
da iine alan ve snrlar belediye meclislerince karara balanan alanlardr.

g) Gelime (nkiaf) Alan : Nazm imar plannda kentin gelimesine ayrlm olan alanlardr.

h) Kentsel alma Alanlar : a) Ticaret Blgesi; imar planlarnda ticari amal yaplar iin
ayrlm blgedir (Bu blgede brolar, ihanlar, gazino, lokanta, ar, ok katl maazalar,
bankalar, oteller, sinema ve tiyatro gibi kltrel ve sosyal tesisler, ynetimle ilgili tesisler ve
benzeri yaplar yaplabilir). b) Sanayi Blgesi; imar planlarnda her trl sanayi tesisleri iin
ayrlm alanlardr ( Bu blge ierisinde amaca gre hizmet grecek dier yap ve tesisler de
yaplabilir).

i) Turizm Blgeleri : Snrlar Turizm Bakanlnn nerisi ve Bakanlar Kurulu karar ile
tespit ve ilan edilen blgelerdir ( 2634 sayl Turizmi Tevik Kanunu ve ilgili ynetmelik).

j) Turizm Alanlar : Turizm blgeleri iinde ncelikle gelitirilmesi ngrlen, mevkii ve

snrlar Turizm Bakanlnn nerisi ve Bakanlar Kurulu karar ile tespit ve ilan edilen,
doal veya sosyo-kltrel deerlerin younlat alanlardr.

k) Turizm Merkezleri : Turizm blgeleri iinde veya dnda, yeri, mevkii ve snrlar Turizm
Bakanlnn nerisi ve Bakanlar Kurulu karar ile tespit ve ilan edilen, turizm bakmndan
nem tayan yerler ve blmlerdir.

l) Koruma Alan : Tanmaz kltr ve tabiat varlklarnn muhafazalar veya tarihi evre
iinde korunmalarnda etkinlik tayan korunmas zorunlu olan alanlardr (2863 sayl Kltr
ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu, 2873 sayl Milli Parklar Kanunu).

m) CIE : Uluslararas Aydnlatma Komisyonu (Commission Internationale de Leclairage)

n) Ik Kirlilii : In, enerji savurganlna neden olacak, astronomi gzlemlerini

engelleyecek ve doal hayat bozucu tehlikeler oluturacak ekilde, yanl yerde, yanl
miktarda, yanl ynde ve yanl zamanda kullanlmasdr.

o) Ik aks () : Bir k kaynann k aks, bu k kaynandan kan ve normal gzn

gndz grmesine ait spektral duyarlk erisine gre deerlendirilen enerji aksdr. Birimi
lmen (lm) dir.

p) Uzay a () : inden ksmi k aks geen koni veya piramit eklindeki uzay parasna
denir. Birimi steradyan (sr) dr.
 3

r) Ik iddeti (I) : Noktasal k kaynann belli bir dorultusundaki k iddeti, bu

dorultuyu iine alan uzay asndan kan k aksnn uzay asna blm ile
ilgilidir. sfra yaklarken bu orann limiti k iddetini tanmlar. Birimi candela (cd) dr.

s) Ik Dalm (Polar Fotometri) Erisi : Noktasal bir k kaynandan geen dzlem

zerinde, kaynan eitli dorultulardaki k iddetlerinin u noktalarnn geometrik yeridir.

t) Armatr Verimi () : Bir aydnlatma armatrnden kan k aksnn armatr iindeki

lambann rettii k aksna orandr.

u) st Yar Uzay Ik Aks Oran (ULOR) : Armatrn st yar uzaya yayd k aksnn,
iindeki lambann rettii k aksna orandr.

v) Alt Yar Uzay Ik Aks Oran (DLOR) : Armatrn alt yar uzaya yayd k aksnn,
iindeki lambann rettii k aksna orandr.

y) Aydnlk iddeti (E) : Yzeye den k aksnn, o yzeyin alanna blmdr. Birimi lks
(lx) tr.

z) Kamama : Salam bir gzn d etkilerle geici olarak etrafndaki cisimleri gremez hale
gelmesine denir. Ayn nedenlerle olumalarna ramen, etkileri farkl olan psikolojik ve
fizyolojik kamama olmak zere iki tip kamama vardr. Psikolojik kamama, grme
yeteneinde herhangi bir azalma olmakszn, kullancda ho olmayan duygular yaratan ve
konforu bozan kamama tipidir. Fizyolojik kamama ise gzn grme yeteneini bozan
tiptir.

aa) Koruma Derecesi : Aydnlatma armatrlerinin toza, kat cisimlere ve suya, neme kar
dayanklklarnn gstergesidir. Uluslararas kabullere gre IPX1X2 kodlar ile gsterilir.
Koruma derecesindeki ilk rakam (X1) kat cisimlere, ikinci rakam (X2) ise suya kar koruma
derecesini gsterir ( TS 3033 ).

bb) Parlt (L) : Ik yayan bir yzeyin bir noktasnn, bu yzeyin normali ile as yapan
dorultudaki parlts, bu noktay iine alan yzey elemannn bu dorultuda dourduu k
iddetinin, bu dorultuya dik dzlemdeki yzeyin grnen alanna orannn limitidir. Birimi
cd/m2 'dir.

cc) Ekranl Armatr : Maksimum k iddeti deyle 65 lik ada snrlandrlm, st yar
uzaya hi k yaymayan (ULOR = 0 ) aydnlatma armatr.

dd) Yar-ekranl Armatr : Maksimum k iddeti deyle 75 lik ada snrlandrlm, st

yar uzaya gnderdii k aks % 10'dan fazla olmayan (ULOR %10) aydnlatma
armatr.

ee) Ekransz Armatr : Maksimum k iddeti belli bir a ile snrlandrlmam olan, ancak
deyle 90 lik ada k iddeti, iindeki lambann/lambalarn k aks ne olursa olsun,
1000 cdy amayan armatr.

ff) Ekonomik mr : Bir tesisteki lambalarn 100 saat kullanmdan sonraki toplam k
aklarnn, lambalarn kullanlmaz hale gelmeleri ve k aklarndaki azalmalarndan dolay
yaklak % 30 deer kaybettii ana kadar geen sredir.
 4

gg) Etkinlik Faktr (e) : Bir k kaynann etkinlik faktr, kaynaktan kan toplam k
aksnn kaynan gcne orandr. Birimi lmen/watt (lm/W) dr.

kinci Blm

D Aydnlatmada Temel Prensipler, Ik Kaynaklar (Lambalar) ve Armatrler

DI AYDINLATMADA TEMEL PRENSPLER

Madde 5:
Aydnlatmadan azami lde yararlanlabilmesi ve yaanlan ortamda gerekli gvenliin temini
n planda tutularak gereken enerji tasarrufunun salanabilmesi ve k kirliliinin nlenebilmesi
iin tasarmdan kullanma kadar tm safhalarda uyulmas gereken temel prensipler aada
sralanmtr;

a. lgili standartlar ve Uluslararas Aydnlatma Komisyonunun yaynlar da takip edilerek

aydnlatlacak yere ve amaca uygun optimum zmn elde edilebilecei aydnlatma
kriterlerinin belirlenmesi,

b. Fotometrik ve teknik zellikleri bilinen armatrler ile gerekli tasarm hesaplarnn yaplmas,
sadece aydnlatlacak alana k gnderen armatr tip ve saylarnn saptanmas,

c. Aydnlk iddeti alglaycl ve/veya zaman kontrollu tesisat ile aydnlatmann gerek duyulan
zamanlarda gerektii lde yaplmasnn salanmas.

IIK KAYNAKLARI (LAMBALAR)

Madde 6:
kanunun yaym tarihinde geerli olan teknolojik olanaklar esas alnarak, d aydnlatmada
kullanlabilecek k kaynaklarnn (lambalarn) teknik zellikleri ve kullanm alanlar aada
aklanmtr. Teknolojik gelimeler sonucunda oluacak stnlkler zaman iinde
deerlendirilip lambalarn kullanmna yanstlacaktr.

a. Akkor Telli (Enkandesen) Lambalar : Etkinlik faktrleri ok dk (~ 15 lm/W), mrleri

ksa, fakat renksel zellikleri mkemmel olan bu k kaynaklar (lambalar) d aydnlatma
amacna uygun deildir. Bu lambalar sadece ksa sreler iin gerekletirilen elence, reklam
amal aydnlatmalarda ok iyi ekranlanm armatrler iinde kullanlabilir. u an iin var
olan akkor telli lambal tesisat, mrleri sonunda Yasaya uygun farkl bir lamba grubu ile
deitirilecektir.

b. Kompakt Floresan Lambalar : Akkor telli lambalarn alternatifi olarak retilen bu k

kaynaklarnn (lambalarn) etkinlik faktrleri (~ 60 lm/W) akkor telli lambalardan daha
yksek ve mrleri daha uzundur. Sadece park, bahe, kap n aydnlatmas amal
kullanlacak olan bu lambalarn, alma karakteristikleri ortam scaklna bal olarak
deimektedir. Bu nedenle kompakt floresan lambal d aydnlatma tesislerinde kullanlan
 5

lambalar d ortam koullarna uygun tiplerden seilecek ve ok iyi korumal armatrler iine
yerletirilecektir. Balastn lambann iinde yer almad durumlarda, standartlara uygun
elektronik balastlar kullanlacaktr.

c. Tp Floresan Lambalar : Etkinlik faktrleri 80 lm/W civarnda olan uzun mrl bu k

kaynaklarnn (lambalarn) da alma karakteristikleri ortam scaklndan ok
etkilenmektedir. Verimli bir aydnlatma yaratlabilmesi iin bu lambalar da yine d ortam
koullarna uygun olan tiplerden seilecek ve iyi korumal armatrler iine yerletirilecektir.
Standartlara uygun elektronik balastlar kullanlacaktr. Lambalar kesinlikle armatrsz,
plak olarak kullanlmayacaktr. Uygun armatrler ile klar tamamen aydnlatlan yzeye
ynlendirilmi olacaktr. Parltlar olduka dk olan ve plak gzle baklabilen bu
lambalar sadece reklam ve seyir amal aydnlatmalarda uygun dzeneklerle grnr ekilde
kullanlabilir. Tp floresan lambalar kesinlikle yol, cadde, sokak, meydan aydnlatmas
amal kullanlmayacaktr.

d. Yksek Basnl Civa Buharl Lambalar : Etkinlik faktrleri 50 lm/W civarnda olan
beyaz kl bu lambalar sadece park, bahe aydnlatmas iin kullanlacaktr. Lambalar st
yar uzaya hi k gndermeyecek ekilde tasarlanm ekranl armatrler iine
yerletirilecektir.

e. Metal Halojen Lambalar : Etkinlik faktrleri 80 lm/W civarnda ve renk zellikleri iyi olan
bu lamba grubu zel aydnlatmalar iin uygundur. Ekonomik mrleri ksa olan bu lambalar
sadece renkli TV ekimlerinin yaplaca ak hava spor sahalarnda ve beyaz rengin
vurgulanmak istendii bina d cephe aydnlatmalarnda, ok iyi ekranlanm armatrler
iinde kullanlacaktr.

f. Yksek Basnl Sodyum Buharl Lambalar : Bu lambalar en uzun mrl k kaynaklar

(lambalar) olup, effaf cam tpl olanlarnn etkinlik faktrleri 130 lm/W civarndadr. ehir
ii yol, cadde, sokak, meydan aydnlatmalarnn tamamnda parlak beyaz-sar renkte k
yayan bu lambalarn en verimli tipi olan effaf cam tplleri kullanlacaktr. Daha nce
yksek basnl civa buharl lambal tesislerde enerji tasarrufu elde edebilmek amacyla
kullanlm olan yksek basnl sodyum buharl lambalarn ateleyicisiz tipi yeni tesislerde
kesinlikle kullanlmayacaktr.

g. Alak Basnl Sodyum Buharl Lambalar : Renk ayrmnn nemli olmad tm

tesislerde kullanlabilecek en yksek etkinlik faktrl k kaynadr. Ekspres yollar,
limanlar, ykleme boaltma alanlar ve gvenlik aydnlatmas iin uygun lambalardr. Ik
kirliliinin nlenmesinin birinci derecede nem tad doal hayatn korunmas gereken
alanlardaki ve astronomi gzlemevleri etrafndaki yol, sokak, meydan, alan
aydnlatmalarnda sadece alak basnl sodyum buharl lambalar kullanlacaktr.

ARMATRLER

Madde - 7:
D aydnlatmada kullanlacak armatrler, verimi yksek ve koruma derecesi en az IP 54 olan
tiplerden seilecektir. Armatrlerin her birinin iinde g katsaysn en az 0,95 olacak ekilde
ayarlayan tekil veya merkezi kompanzasyon niteleri bulunacaktr.

Armatrler ve donanmlar, Ek-1de listelenen ilgili standartlara uygun olmaldr.

 6

Armatrlerin st yar uzaya (gkyzne) gnderdikleri k miktar, Madde8de verilen

yzdeleri amayacak ve k dalm erileri de kamama problemine yol amayacak ekilde
ekranlanm olacaktr.

Fotometrik lmler Uluslararas Aydnlatma Komisyonunun Ek2de listelenen yaynlarna

gre yaplacaktr.

10 m'den alak direklerle yaplan uygulamalarda, kullanlan armatrlerin deyle 85 lik a

yapan dorultudaki k iddeti deerleri Tablo 1'deki deerleri amayacaktr.

Tablo 1. 10 metreden alak direk yksekliklerinde kamama snrlamas

Deyle 85 lik ada ve stnde parlt deeri 20 000 cd/m2

Direk ykseklii < 4,5 m 4,5m ~ 6,0m 6m ~ 10m
85 lik ada k iddeti 2 500 cd 5 000 cd 12 000 cd

10 m'den yksek direklerle yaplan aydnlatmalarda ise, Ek-4te verilen aydnlatma kriterleri
salanacaktr.

Ek-5'de cadde, sokak, gezinti yollar, park ve bahelerde kullanlan aydnlatma armatrlerinin
baz tiplerinin k dalm erileri, alt ve st yar uzaya gnderdikleri k aks yzdeleri
gsterilmektedir.

Park ve bahelerde byk lde st yar uzaya k gnderen glop (kre) tipi armatrler
kullanlmayacaktr. Glop tipi armatrler ancak uygun ekranlarla klar alt yar uzaya
ynlendirildiinde kullanlabilir. Ek-6'da ekransz ve ekranl glop tipi armatrlerin k aklar
yzdeleri verilmektedir.

Bina d cephe ve reklam panolar aydnlatlmas amal kullanlan projektr tipi armatrler
uygun alarla sadece aydnlatlmak istenen alan aydnlatacak tipte seilecek ve
ynlendirilecektir. Aydnlatmalar yukardan aaya doru yaplacaktr.

nc Blm

Aydnlatma Blgeleri

AYDINLATMA BLGELER

Madde - 8:
Gvenlik, ulam, ticari ve turizm gereksinimleri dikkate alnarak, gerek enerji tasarrufu
salanmas gerekse doal hayatn ve astronomik gzlemlerin etkilenmemesi amacyla d
aydnlatma uygulamalarnda aada belirtilen kurallar esas alnr.

I. Blge : Gzlemevleri evresindeki 30 km. yarapl alanlar, ky ve mezralar hari yerleme

alanlar dnda kalan alanlar ile doal hayatn, tarihi ve kltrel yapnn korunmas gereken
koruma alanlarn kapsar. Bu blgelerde st yar uzaya gnderdikleri k aks yzdeleri % 0
 7

(ULOR=% 0) olan yksek verimli armatrler iinde sadece alak basnl sodyum buharl
lambalar kullanlacaktr.

II. Blge : Belediye mcavir alanlar ile kentsel alma ve gelime alanlar, imar ve yol
istikamet plan bulunmayan beldeler ve ky snrlarn kapsar. Bu blgede kullanlacak
armatrlerin st yar uzaya gnderdikleri k aks yzdeleri % 5'den az ( ULOR %5 )
olacaktr.

III. Blge : 3030 Sayl Kanun kapsamndaki Bykehir Belediyeleri ve 1580 Sayl Kanun
kapsamndaki dier belediyelerin snrlar iindeki kentsel yerleik ve gelime alanlar ile
mcavir alanlar kapsar. Bu blgelerde gvenlik amal yol aydnlatmas armatrlerinin st yar
uzaya yaydklar k aks % 5'den az ( ULOR %5 ), elence ve reklam amal d aydnlatma
armatrlerinin st yar uzaya gnderdikleri k aks yzdeleri ise % 15den az ( ULOR %15 )
olacaktr.

IV. Blge : D aydnlatmann ve reklam aydnlatmalarnn youn olarak kullanlmas gerekli

olan kentsel alma alanlarndan ticaret blgelerini ve turizm blgelerini kapsar. Bu blgelerde,
gvenlik amal yol aydnlatmalar iin kullanlan armatrlerin st yar uzaya gnderdikleri k
aks yzdeleri % 5'den az (ULOR %5) olmaldr; turizm ve ticaret amal srekli
aydnlatmalarda kullanlan armatrlerin st yar uzaya gnderdikleri k aks yzdeleri en fazla
%15 (ULOR %15) olmaldr. Yine turizm ve ticaret amal olarak ve ksa sreler iin
yaplacak aydnlatmalarda ise, armatrlerin st yar uzaya gnderdikleri k aks yzdelerinin
en fazla %20 (ULOR %20) olmasna msaade edilebilir.

Drdnc Blm

Plan ve Projelerin Onaylanmas, Uygulama ve Denetim,

Geici Muafiyet ve Sresi,
Yaptrm, Yrtme ve Yrrlk

PLAN VE PROJELERN ONAYLANMASI

Madde - 9 :
D aydnlatma tesisini kurmak isteyen kii veya kurulular zel veya tzel kiilere hazrlattklar
uygulama projeleriyle birlikte, projenin kurulu gcne gre Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlna veya yetkili kurulua bavurmak zorundadr. Projeler mutlaka aadaki belgeleri
iermelidir;

(1) Ik kaynaklarnn (lambalarn), aydnlatma armatrlerinin ve tayclarn tiplerini ve

konumlarn gsteren paftalar,
(2) Ik kaynaklar (lambalar), aydnlatma armatrleri ve tayclarn teknik ve fotometrik ( k
dalm erileri, verimi, st ve alt yar uzay k aks yzdeleri, parlts, v.b.) zelliklerini
ieren bilgi ve aklamalar,
(3) Kullanlan armatrlerin fotometrik deerleri ile yaplm, armatr saysn, yerlerini,
ynlendirme alarn ve salanacak aydnlatma kriterlerini veren aydnlatma tasarm
hesaplar,
(4) Elektrik kuvvetli akm tesis projesi.
 8

Projelerin Bakanlk ya da yetkili kurulu tarafndan kontrol ve iki ay iinde cevaplandrlmas

zorunludur.

UYGULAMA VE DENETM
Madde 10:
Onaylanm projelerin uygulamadaki denetlenmesi yetkili kurulularn sorumluluundadr. Bu
yasaya uymayan lamba ve armatr eitleri kullanlamaz.

Bu yasanin yrrle girdii tarihten nce, yasa ve ynetmeliklere uygun olarak kurulmu ve
alr durumda olan btn d aydnlatma tesisleri ile onay alnarak uygulama aamasna gelmi
olan projeler, bu ynetmelik kapsam dndadr. Ancak, ynetmeliin yrrle girdii tarihten
itibaren, mevcut tesislerdeki k kaynaklar (lambalar) ekonomik mrleri sonunda, tesis
deiiklii gerektirmeyen daha verimli tipleriyle, bu ynetmelie uygun olarak deitirilecektir.

GEC MUAFYET VE SRES

Madde 11:
Tesis sahibi veya iletmecisi, yazl bir dileke ile bu yasa ilgili hususlarda geici muafiyet iin
bavurabilir. Geici muafiyet iin bavurular aadaki bilgileri ierecektir;
1) stenen zel muafiyet(ler),
2) stenen zel muafiyet(ler)in sresi,
3) Varsa nceki geici muafiyet(ler) ve ilgili yer adresleri,
4) Ik kaynaklarnn (lambalarn) tipi, gc ve k aks,
5) Ik kaynaklarnn (lambalarn) toplam gc (W),
6) Sz konusu d aydnlatma armatrnn (armatrlerinin) tipi ve teknik zellikleri (boyut,
ekran, v.b.),
7) D aydnlatma armatrnn (armatrlerinin) konaca yer ve ynlendirme as,
8) D aydnlatma armatrnn (armatrlerinin) fotometrik zellikleri,
9) Yetkili kuruluun gerekli grd benzeri dier bilgiler.

Yetkili kurulu tarafndan, geici muafiyet bavurusuna, verili tarihinden sonra otuz gn iinde
cevap verilecek ve geici muafiyet onay tarihinden itibaren en fazla alt ay iin geerli olacaktr.

YAPTIRIM
Madde 13:
Bu yasada belirtilen artlara uymadndan tesis izni alamayan veya izin iin bavuruda
bulunmayan tesislere enerji verilmeyecei gibi, ynetmelie uymad belirlenen tesislere
verilmi bulunan enerji, yetkili kurulu tarafndan kesilir.

YRTME
Madde 14:
Bu yasayi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl yrtr.

YRRLK
Madde 15:
Bu kanun Resmi Gazetede yaymland tarihten itibaren yrrle girer.
 9

EKLER

EK 1. Armatr ve Donanmlar in Uyulmas Gerekli Standartlar

TS 8697 / IEC 598-1 Aydnlatma Armatrleri

Blm 1 : Genel Kurallar ve Deneyler

TS 8700 / IEC 598-2, 3 Aydnlatma Armatrleri Sokak ve Cadde

TS 289 / IEC 61, IEC 238 Elektrik Lamba Balklar ve Duylar (Edison Vidal)

TS 2219 / IEC 400 Tp Biimli Floresan Lambalar ve Yolvericileri in

Duylar

TS 896 Yksek Basnl Civa Buharl Lamba Balastlar

IEC 922, IEC 923 Dearj Lambalar in Balastlar (Ballasts for Discharge
Lamps)

IEC 926, IEC 927 Ateleme Cihazlar ( Starting Devices)

IEC 928 A.C. ile Beslenen Tp Floresan Lambalar in

Elektronik Balastlar Genel Kurallar (A.C. Supplied
Ballasts for Tubular Fluorescent Lamps General and
Safety Requirements)

IEC 929 A.C. ile Beslenen Tp Floresan Lambalar in

Elektronik Balastlar Performans Kurallar (A.C.
Supplied Ballasts for Tubular Fluorescent Lamps
Performance Requirements)

IEC 1048, IEC 1049 Tp Floresan ve Dier Dearj Lambalar in

Kondansatrler (Capacitors for Use in Tubular
Fluorescent and Other Discharge Lamp Circuits)

TS 834 Aydnlatma Armatr Camlar

TS 3033 / IEC 529 Mahfazalarn Salad Koruma Dercelerinin

Snflandrlmas

EK 2. Fotometrik lmlerin Yaplmasnda Uyulacak Uluslararas Aydnlatma

Komisyonu (CIE) Yaynlar

CIE Pub. 27 Sokak Aydnlatma Armatrlerinin Fotometrik Deerleri

(Photometry of Luminaires for Street Lighting)

CIE Pub. 34 Yol Aydnlatmas Armatr ve Tesisatnn Fotometrik Deerleri,

Snflandrlmalar ve Performanslar (Road Lighting Lantern
 1
0
and Installation Dataphotometrics, Classification and
Performance)

CIE Pub. 43 Projektr Fotometrisi (Photometry of Floodlights)

CIE Pub. 67 Spor Tesisleri Aydnlatma Tesisatnn Fotometrik Tanmlar ve

lmleri (Guide for the Photometric Specification and
Measurement of Sports Lighting Installations)

CIE Pub. 70 Ik Dalm Erisi lm (The Measurement of Absolute

Luminous Intensity Distributions)

CIE Pub. 121 Armatrlerin Fotometri ve Ganiofotometrisi (The Photometry

and Ganiophotometry of Luminaires)

EK 3. Aydnlatma Kriterlerinin Belirlenmesinde Uyulacak Yaynlar

CIE Pub. 01 Astronomi Gzlemevleri Civarndaki Ik Kirliliini Azaltmak

in Klavuz Bilgiler

CIE Pub. 30.2 Yol Aydnlatmasnda Parlt ve Aydnlk Dzeyi Hesap ve

lmleri ( Calculation and Measurement of Luminance and
Illuminance in Road Lighting)

CIE Pub. 115 Motorlu Tat ve Yaya Yollarnn in Aydnlatma Esaslar

(Recommendations For The Lighting of Roads for Motor and
Pedestrian Traffic)

CIE Pub. 31 Yol Aydnlatmas Tesisatlarnda Kamama ve Dzgnlk

(Glare and Uniformity in Road Lighting Installations)

CIE Pub. 92 Kentsel Alanlarn Aydnlatlmas in Klavuz

CIE Pub. 94 Projektrler in Klavuz

CIE Pub. 140 Yol Aydnlatmas Hesaplar (Road Lighting Calculations)

CIE Pub. 112 D Alan ve Spor Aydnlatmalarnda Kullanlacak Kamama

Belirleme Sistemi (Glore Evaluation System for Use Within
Outdoor Sports and Area Lighting)

Environment Ik Kirlilii in Kurallar (Guidelines for Light Pollution)

Agency of Japan
EK 4. DEK YOL TPLER N NERLEN AYDINLATMA KRTERLER

Deiik yol tipleri iin gvenlik ve konfor asndan salanmas gereken aydnlatma kriterleri
aadaki tablolarda verilmektedir.

Tablo E1. Farkl yol tipleri iin aydnlatma snflar

Yolun Tanm Aydnlatma

 1
1
Snf
Blnm yollar, ekspres yollar, otoyollar (otoyola giri
ve klar, balant yollar, kavaklar, cret toplama
alanlar)
Trafik younluu ve yolun karmaklk dzeyi (Not 1);
Yksek M1
Orta. M2
Dk.. M3
Devlet yolu ve il yollar (tek ynl veye iki ynl;
kavaklar ve balant noktalar ile ehir geileri ve
evre yollar dahil)
Trafik kontrolu (Not 2) ve yol kullanclarnn (Not3)
tiplerine gre ayrm (Not 4);
Zayf M1
yi. M2
ehir ii ana gzergahlar (bulvarlar ve caddeler), ring
yollar, datc yollar
Trafik kontrolu (Not 2) ve yol kullanclarnn (Not 3)
tiplerine gre ayrm (Not 4);
Zayf M2
yi. M3
ehir ii yollar (yerleim alanlarna giri kn
yapld ana yollar ve balant yollar)
Trafik kontrolu (Not 2) ve yol kullanclarnn (Not 3)
tiplerine gre ayrm (Not 4);
Zayf M4
yi. M5

Not 1. Karmaklk; Yolun geometrik yapsn, trafik hareketlerini ve grsel evreyi ierir.
Gznnde bulundurulmas gereken faktrler; erit says, yolun eimi, trafik k ve iaretleri.

Not 2. Trafik kontrolu; Yatay ve dey iaretlemeler ve sinyalizasyon ile trafik mevzuatnn
varl anlamnda kullanlmtr. Bunlarn olmad yerlerde trafik kontrolu zayf olarak
adlandrlr.

Not 3. Kullanclar; Motorlu aralar (kamyon, otobs, otomobil vb.), bisiklet, yava aralar ve
yayalar.

Not 4. Ayrm; Tahsisli yol (Herbir trafik cinsinin kullanaca eridin kesin olarak ayrld
yerler, rnein otobs yolu, bisiklet yolu vb.).

Tablo E1de tanmlanan aydnlatma snflar iin parlt, enine ve boyuna dzgnlk oranlar ve
kamama snrlamas ile ilgili deerler Tablo E2de gsterilmektedir.
Tablo E2. Deiik aydnlatma snflar iin uygulanacak yol aydnlatmas kriterleri

Aydnlatma snf L Uo Ul TI (%)

(cd/m)
M1 2.0 0.4 0.7 10
M2 1.5 0.4 0.7 10
M3 1.0 0.4 0.5 10
 1
2
M4 0.75 0.4 - 15
M5 0.5 0.4 - 15

Burada;
Uo : Ortalama Dzgnlk : Yolun sa kenarndan yol geniliinin mesafesinde bulunan
bir gzlemciye gre ksmi alanlarn minimum parltsnn yolun ortalama parltsna
orandr (Uo = Lmin / Lort ).
Ul : Boyuna Dzgnlk : Her yol eridinin orta izgisi zerinde bulunan gzlemci
noktasna gre, bu orta izgi boyunca uzanan ksmi alanlardaki minimum parltnn
maksimum parltya orandr (Ul= Lmin / Lmax ).
TI : Bal Eik Art : Fizyolojik kamamann neden olduu grlebilirlik azalmasnn
lsdr. Kamama koullarndaki parlt eii LK ile kamama olmadndaki Le
eik farknn Leye oran olarak ifade edilir ( TI = {LK - Le} / Le ) .
Yaya trafii olan alanlardaki deiik yol tipleri iin tanmlanan aydnlatma snflar Tablo E3de
ve bu aydnlatma snflar iin uygulanacak ortalama aydnlk iddeti deerleri ise Tablo E4de
verilmektedir.

Tablo E3. Yaya alanlarndaki deiik yol tipleri iin aydnlatma snflar

Yolun Tanm Aydnlatma Snf

Sosyo-ekonomik ve kltrel nemi yksek olan kalabalk
yaya yollar P1
Trafii yksek yaya veya bisiklet yollar P2
Trafii orta yaya veya bisiklet yollar P3
Trafii az yaya veya bisiklet yollar P4
Doal evrenin, tarihi ve kltrel yapnn korunmas
gereken alanlardaki trafii az yaya veya bisiklet yollar P5
Doal evrenin, tarihi ve kltrel yapnn korunmas
gereken alanlardaki trafii ok az yaya veya bisiklet yollar P6

Tablo E4. Yaya yollar iin nerilen aydnlk dzeyi deerleri

Aydnlatma Snf Ortalama Aydnlk Dzeyi (lux)

P1 20
P2 10
P3 7.5
P4 5
P5 3
P6 1.5
Tanmlar:

Blnm Yol (Tek Ynl Yol); Tat yolunun yalnz bir yndeki tat trafii iin kullanld
karayoludur.

Ekspres Yol; Snrl erime kontrollu ve nemli kesime noktalarnn kprl kavak olarak
tekil edildii blnm karayoludur.
 1
3
Otoyollar; zellikle transit trafie tahsis edilen, belirli yerler ve artlar dnda gei ve kn
yasakland, yaya, hayvan ve motorsuz aralarn giremedii, ancak izin verilen motorlu
aralarn yararland ve trafiin zel kontrole tabi tutulduu erime kontrollu karayoludur.

ki Ynl Yol; Tat trafiinin her iki ynde kullanld karayoludur.

Geometrik Yap; Yolun snfna gre tasarm eklidir (yolun genilii, erit says, yatay ve
dey eim, yolun proje hz vb.).

Trafik Younluu; Yayalarn, hayvanlarn ve aralarn karayollar zerindeki hareketleridir.

Trafik Gvenlii; Karayollar trafik kanunu ve buna dayanlarak kartlan ilgili mevzuat.

Kullanclar; Motorlu tatlar, motorsuz tatlar, yayalar ve hayvanlardr.

Kavak; ki veya daha fazla yolun kesimesi veya birlemesi ile oluan ortak alandr.

Balant Yolu; Bir kavak yaknnda, karayolu tat yollarnn birbirine balanmasn salayan,
kavak alan dnda kalan ve bir ynl trafie ayrlm olan karayolu ksmdr.

EK 5. Baz D Aydnlatma Armatrlerinin Fotometrik Deerleri

 1
4

EK 6. Glop Armatrlerin Ik Aks Yzdelerine rnekler

Ekransz b) stten Ekranl c) ten Ekranl

ULOR % 50 ULOR % 20 ULOR % 10
DLOR % 40 DLOR % 50 DLOR % 30
= % 90 = % 70 = % 40