Professional Documents
Culture Documents
Cac Co Cau Chi Thi
Cac Co Cau Chi Thi
Chng 2 CC C CU CH TH
8/24/2009 Thnh DC 2
2.1.Phng trnh cn bng mmen phn ng c cu c in
8/24/2009 Thnh DC 4
8/24/2009 Thnh DC 5
2.1.Phng trnh cn bng mmen phn ng c cu c in
c. Kim ch th gc quay
Kim ch th gc quay c gn vi trc quay. di chuyn
ca kim trn thang chia t l vi gc quay . Ngoi ra c th
ch th gc quay bng nh sng.
d. Thang chia
Gng
Hnh 2.1b Thang chia
Thang chia l mt khc thang o, xc nh gi tr o
8/24/2009 Thnh DC 6
2.1.Phng trnh cn bng mmen phn ng c cu c in
e.B phn cn du
rt ngn qu trnh dao ng ca phn ng, xc lp v tr nhanh
chng trong c cu ch th. Thng thng s dng hai loi cn du
l cn du kiu khng kh va cn du kiu cm ng
8/24/2009 Thnh DC 7
2.1.Phng trnh cn bng mmen phn ng c cu c in
b. Mmen phn
Di tc dng ca m men quay, nu khng c g cn li th phn
ng ca c cu s quay i mt gc ln nht c th c c. V vy
ngi ta to ra cc m men cn t l vi gc quay nh cc b
phn phn khng l l xo xon, dy cng hoc dy treo.
Ta c: Mp = D ; D l h s ph thuc vo kch thc vt liu ch
to l xo, dy cng hoc dy treo.
Khi m men quay cn bng vi m men cn th phn ng ng yn
Mq = Mc = D
c. M men ma st
i vi cc dng c dng trc quay ta phi xt n nh hng ca lc
ma st gia trc v , m men ma st c tnh theo cng thc kinh
nghim
Mms = K. Gn ; K: h s t l, G: trng lng phn ng, n = (1.3 1.5)
8/24/2009 Thnh DC 9
2.1.Phng trnh cn bng mmen phn ng c cu c in
d. M men cn du
Khi trc quay dn n kim ch th quay theo cho ti v tr cn bng ri
mi dng li, do phn ng c qun tnh v l xo b ko nn kim s
dao ng ri mi ng yn cho nn phi c b phn n nh dao
ng kim hay b phn cn du.
M men cn du c ch to sao cho c tr s t l vi tc quay
ca phn ng:
d
M cd = p.
dt
p: h s t l ph thuc vo c im cu
to ca b phn cn du. T biu thc trn
cho ta thy khi phn ng v tr cn bng
th: d
=0 Hnh 2.3 S dao ng ca kim
dt
nh vy m men cn du khng lm nh hng n kt qu o.
8/24/2009 Thnh DC 10
2.1.Phng trnh cn bng mmen phn ng c cu c in
8/24/2009 Thnh DC 11
Thay vo phng trnh ta c:
d 2
J 2
= M q M p M ms M cd
dt
d 2 d
J p + M p + M ms = M q
dt 2 dt
Phng trnh ny chnh l phng trnh M
8/24/2009 Thnh DC 12
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
2.2.1 C cu o t in
2.2.1.1 Loi c mt khung dy ng
Nam
chm
vnh cu
Kim ch th
Khung dy
L xo phn Cc t
khng Li st non
8/24/2009 Thnh DC 13
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
a. Cu to
Phn tnh:
nam chm vnh cu 1;
mch t v cc t 3
li st 6 hnh thnh mch t kn.
Gia cc t 3 v li st 6 c c
khe h khng kh u gi l khe
h lm vic, gia t khung
quay chuyn ng.
Phn ng:
khung dy quay 5 c qun
bng dy ng. Khung dy c
gn vo trc quay (hoc dy
cng, dy treo). Trn trc quay
c hai l xo cn 7mc ngc
nhau, kim ch th 2 v thang o
8.
8/24/2009 Thnh DC 14
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
b. Nguyn l lm vic
- Khi ta cho dng in 1 chiu I chy vo khung dy, di tc dng
ca t trng nam chm vnh cu trong khe h khng kh, cc cnh
ca khung dy s chu tc dng 1 lc: F = BlWI
Trong : B: Tr s cm ng t trong khe h khng kh; l: chiu di
tc dng ca khung dy; W: l s vng dy; I: tr s dng in.
- Ta thy 2 cnh ca khung dy cng chu tc dng ca lc F nhng
ngc chiu nhau nn s to ra mmen quay:
d F
M q = 2 F = B.l.d .W .I = B.S .W .I
2
Trong : d: Kch thc ngang ca khung dy.
S = dl l thit din b mt khung dy.
8/24/2009 Thnh DC 15
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
8/24/2009 Thnh DC 16
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
c. c im v ng dng
- u im:
+ Dng c c nhy cao v khng i trong ton thang o
+ chnh xc cao, t chu nh hng ca t trng ngoi, tiu th
nng lng t.
+ V t l bc nht vi I nn thang chia ca c cu u
-Kh nng qu ti km v phn ng c dy tit din nh, ch to phc
tp.
- Nhc im:
+ Ch to kh khn, gi thnh t.
+ Do khung dy phn ng nn phi qun bng dy c kch thc
nh nn kh nng qu ti km
+ Ch o c dng 1 chiu.
8/24/2009 Thnh DC 17
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
Tht vy, khi ta cho dng xoay chiu i = Imsint vo khung dy, ta
c mmen quay tc thi theo thi gian: mq(t) = B.S.W.i
T T
1 1
M qTB = mq (t )dt = B.S .W .I m sin tdt = 0
T0 T0
8/24/2009 Thnh DC 18
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
a. Cu to
- Phn tnh ging nh c cu mt
khung dy nhng khe h khng
kh gia cc t v li st non l
khng u nhau.
- Phn ng ta t hai cun dy Khung dy 1
cho nhau 600, gn cng trn trc
quay v ln lt cho dng in I1
v I2 chy qua sao cho chng I1 Khung dy 2
I2
sinh ra hai m men quay ngc
Hnh 2.5 Lgmt t in
chiu nhau. Phn ng khng c
l xo phn
8/24/2009 Thnh DC 19
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
b. Nguyn l lm vic
Khi ta cho cc dng 1 chiu I1, I2 chy vo cc cun dy ng, di
tc dng ca t trng nam chm vnh cu s to ra cc mmen
quay M1, M2 vi:
M1 = B1.S1.W1.I1
M1 = B2.S2.W2.I2
V khe h khng kh l khng u nn cm ng t B ph thuc v tr
ca khung dy ng.
B1 = f1 () M1 = f1 ().S1.W1.I1 f1 ( ).S1 .W1 I 2
B2 = f2 () M2 = f2 ().S2.W2.I2 =
f 2 ( ).S 2 .W2 I1
Phn ng s cn bng khi M1 = M2
I2
Ta c : f1 ().S1.W1.I1 = f2 ().S2.W2.I2 = f
I1
8/24/2009 Thnh DC 20
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
c. c im - ng dng
Tng t nh c cu 1 khung dy trn nhng c chnh xc cao
hn, cng sut tn tht thp, nhy rt cao, t b nh hng ca t
trng ngoi. Gc lch t l vi t s hai dng in i qua cc
khung dy, iu ny thun li khi o cc i lng vt l th ng
phi cho thm ngun ngoi. Nu ngun cung cp thay i nhng t
s hai dng in vn c gi nguyn do vy m trnh c sai s.
c dng ch to cc m mt, m gm mt.
8/24/2009 Thnh DC 21
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
2.2.2 C cu o in t
L thp di ng
Khung dy
Kim ch
Trc quay
Kim ch th
C cu
cn du
L xo phn I
khng
a) C cu in t loi ht b) C cu in t loi y
Hnh 2.6 C cu ch th in t
8/24/2009 Thnh DC 22
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
a) Cu to chung:
Phn tnh: l cun
dy 1 bn trong c
khe h khng kh
(khe h lm vic).
-
a. Cu to
C cu gm hai loi chnh. Kiu cun dy dt (c cu ch th in t
loi ht) v kiu cun dy trn (c cu ch th in t loi y). C cu
cun dy dt c phn tnh l cun dy dt cho dng in cn o i
qua, cn phn ng l 1 l thp t lch tm c th quay trong khe h
cun dy tnh. Kiu cun dy trn c phn tnh l cun dy trn bn
trong gn mt l thp. Phn ng cng l 1 l thp gn trn trc.
Ngoi ra cn c b phn cn du, l xo phn, kim ch th.
8/24/2009 Thnh DC 24
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
b. Nguyn l lm vic
Khi c dng in chy vo cun dy tnh, trong lng cun dy s c
mt t trng, t trng ny ht l thp vo trong lng cun dy tnh
trong trng hp cun dy dt, cn i vi cun dy trn th t trng
s t ho hai l thp khi hai l thp c cng cc tnh nn y nhau.
C hai trng hp trn s lm cho phn ng quay i mt gc .
8/24/2009 Thnh DC 26
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
c. c im v ng dng
- u im:
+ C cun dy phn tnh nn c th qun bng dy kch thc ln
nn kh nng qu ti tt.
+ D ch to, gi thnh h.
+ C th o c c i lng 1 chiu v xoay chiu
- Nhc im:
+ Gc quay t l vi bnh phng ca dng in v thang o chia
khng u(hnh dng l thp c ch to sao cho dL/d gim theo
gc quay thang chia c th tng i u)
+ chnh xc thp do c tn hao trong li thp
- ng dng: thng c s dng ch to cc loi ampemt,
vnmt trong mch xoay chiu tn s cng nghip vi chnh
xc cp 12. t dng trong cc mch c tn s cao.
8/24/2009 Thnh DC 27
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
ng dng: o cc i lng nh
in tr, in cm, in dung
(trong mch xoay chiu), o tn s,
gc pha v cc i lng khng
in
Hnh 2.8. Cu to ca c
cu lgmt in t.
8/24/2009 Thnh DC 28
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
2.2.3 C cu o in ng
a. Cu to
C cu gm hai cun dy. Cun
dy tnh c tit din ln, t vng cun dy tnh
dy v thng chia lm hai phn
on. Phn ng l mt khung
dy c nhiu vng dy v tit
din nh. Ngoi ra cn c kim
cun dy ng
ch th, b phn cn du, l xo
Hnh 2.7 C cu ch th in ng
phn.
8/24/2009 Thnh DC 29
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
b. Nguyn l lm vic
-Xt khi cho cc dng in mt chiu I1 v I2 vo cc cun dy
phn tnh v ng, trong lng cun dy tnh s tn ti mt t
trng. T trng ny s tc ng ln dng in chy trong cun
dy ng v to ra m men quay:
dWe
Mq =
d
Nng lng t trng tch lu trong lng cun dy l:
1 1
We = L1 I12 + L 2 I 22 + M12 I1 I 2
2 2
Trong L1, L2 l in cm ca cc cun dy v chng khng ph
thuc vo gc quay . M12 l h cm ca hai cun dy, M12 thay i
khi phn ng quay.
8/24/2009 Thnh DC 30
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
dWe dM 12
M men quay M q = = I1 I 2
d d
- Xt khi hai dng in a vo cc cun dy l dng in xoay
chiu th:
dM 12
M q (t ) = i1i2
d
gi s i1 = I1msint v i2 =I2msin(t-)
Do phn ng c qun tnh m khng kp thay i theo gi tr tc thi
cho nn thc t ly theo gi tr trung bnh trong mt chu k:
T T
1 1 dM 12 dM 12
M q = M q (t )dt = I1m I 2 m sin t sin(t ) dt = I1 I 2 cos
T o T 0 d d
8/24/2009 Thnh DC 32
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
c. c im v ng dng
- u im:
+ chnh xc cao v khng c tn hao trong li thp
+ C th o c c i lng mt chiu v xoay chiu
- Nhc im:
+ D chu nh hng ca t trng ngoi.
+ Kh nng qu ti km v khung dy phn ng kch thc nh.
+ Cu to phc tp, t tin
+ Thang chia khng u (tr khi ch to wattmet)
- ng dng:
+ Ch to cc ng h o dng, p xoay chiu c tn s cao hoc
yu cu chnh xc cao
+ Ch yu ch to ng h o cng sut tc dng v phn khng
8/24/2009 Thnh DC 33
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
a. Cu to
Phn tnh gm mt cun dy c chia
lm hai na. Trong lng cun dy tnh
c hai cun dy ng gn trn trc
quay cng vi kim ch th, khng c l
Cun dy tnh
xo phn Khung dy ng
i
8/24/2009 Thnh DC 34
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
b. Nguyn l lm vic
Khi cho hai dng in xoay chiu i, i1, i2 ln lt chy vo cun dy tnh
v cc cun dy ng, trong lng cun dy tnh s c mt t trng. T
trng ny s tc ng ln dng in chy trong cc cun dy ng
sinh ra cc m men Mq1, Mq2.
dM 1
M q1 = I .I1 cos I , I1
d
dM 2
M q2 = I .I 2 cos I , I 2
d
dM 1 dM 2
I .I 1 cos I , I 1 = I .I 2 cos I , I 2
d d
dM 1
I 2 cos I , I 2
d =
dM 2
d I 1 cos I , I 1
I 2 cos 2
Gii phng trnh trn, ta c: = f
I1 cos 1
Vi I1, I2 l cc gi tr hiu dng ca cc dng in i1, i2; 1, 2 l gc
lch pha gia dng in i , i1 v i , i2
c. c im v ng dng
Ging nh c cu mt khung dy ng nhng ch yu ch to
ng h o cos 1 pha, 3 pha cho li in xoay chiu
8/24/2009 Thnh DC 36
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
2.2.3.3 C cu st in ng v lgmt st in ng
1. C cu st in ng
Gm cun dy tnh 1, mch t 3 nhm to ra t trng trong khe h
khng kh. Khung dy ng 2 c gn vi trc quay cng kim ch
th, l xo phn v b phn cn du.
Gc quay c tnh:
= K.I1I2cos(I1,I2)
8/24/2009 Thnh DC 37
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
2. Lgmt st in ng
Gm mch t c cu to sao cho to nn khe h khng kh khng u,
phn ng gm hai khung dy t cho nhau 600 v gn trn trc
quay cng vi kim ch th. Gc quay c tnh:
I 2 cos(I, I 2 )
= f i
I1 cos(I, I1 )
i1 i2
8/24/2009 Thnh DC 38
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
8/24/2009 Thnh DC 39
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
2.2.4 C cu o cm ng
Hnh 2.11 C cu ch th cm ng
8/24/2009 Thnh DC 40
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
8/24/2009 Thnh DC 41
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
8/24/2009 Thnh DC 42
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
8/24/2009 Thnh DC 43
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
8/24/2009 Thnh DC 45
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
c. c im v ng dng
- iu kin c mmen quay l t nht phi c hai t trng.
- Mmen quay t gi tr cc i nu gc lch pha gia i1, i2
bng /2.
- Mmen quay ph thuc tn s ca dng in to ra cc t
trng.
- Ch lm vic trong mch xoay chiu.
-Nhc im: mmen quay ph thuc tn s nn cn phi n
nh tn s.
ng dng:
Dng ch to cc dng c o cng sut v cc ng h o m in
nng.
C cu ph thuc tn s, chnh xc thp v khi lm vic dng in
xoy trong a nhm gy tn hao cng sut.
8/24/2009 Thnh DC 46
2.2. Phng trnh chuyn i ca cc c cu ch th c in
8/24/2009 Thnh DC 47
2.3 Ch th s
8/24/2009 Thnh DC 48
2.3 Ch th s
2.3.2 Cc loi ch th s.
C nhiu loi thit b hin s khc nhau nh: n si t, n in
tch, LED 7 thanh, mn hnh tinh th lng LCD, mn hnh cm ng
8/24/2009 Thnh DC 49
2.3 Ch th s
v d v vic ni b hin
th LED 7 thanh vi b
gii m 7vch - thng l
gi m t m BCD sang
m 7 vch, cc b gii
m c ch thnh cc vi
mch: h TTL l cc vi
mch 7446, 7447; h
CMOS l cc vi mch
4511;cc vi mch
4543SN74247, TIL308
8/24/2009 Thnh DC 50
2.3 Ch th s
8/24/2009 Thnh DC 52
2.3 Ch th s
8/24/2009 Thnh DC 53
2.3.4.2 Cc mch bin i m
L thit b dng bin i t m c s 2 hoc m 2 -10 thnh m
c s 10, ngha l th hin di dng s thp phn. Ngy nay cc b
gii m c ch to di dng vi mch. V d nh vi mch
SN74247 c cc u ra h cc gp dng iu khin LED c
chung ant 5V. Cc in tr R1, R2,,R7 hn ch dng.
23 a a
22 R1
b
21 f b
B gii R2
20 g
m 7 thanh
SN 74247
g e c
d
R7
8/24/2009 Thnh DC 54
a. Mch bin i t m thp phn sang m nh phn
Tng qut c m u vo tng ng vi m con s thp phn t 0, 1, 2
m-1 v n u ra tng ng vi n bt ca m s nh phn. Ngi ta
thng tng hp b bin i m vi s u vo m =10 tc l gm x0,
x1, x9 ng v cc s thp phn t 0, 1, 2,9. Nh vy b bin i
m s c 4 u ra tng ng y8, y4, y2, y1 ng vi 4 bt ca m nh
phn c trng s 8 4 2 1.
Lp bng trng thi bin i t thp phn sang nh phn t
xy dng mch gii m
8/24/2009 Thnh DC 55
M nh phn
S thp phn
Y8 Y4 Y2 Y1
X0 (0) 0 0 0 0
X1 (1) 0 0 0 1
X2 (2) 0 0 1 0
X3 (3) 0 0 1 1
X4 (4) 0 1 0 0
X5 (5) 0 1 0 1
X6 (6) 0 1 1 0
X7 (7) 0 1 1 1
X8 (8) 1 0 0 0
X9 (9) 1 0 0 1
T bng trng thi ta c:
Y1 = X1 + X3 +X5 + X7 + X9; Y2 = X2 + X3 +X6 + X7;
Y4 = X4 + X5 +X6 +X7 Y8 = X8 + X9
8/24/2009 Thnh DC 56
X0 X2 X4 X6 X8
X1 X3 X5 X7 X9
OR Y1
OR Y2
OR Y4
OR Y8
8/24/2009 Thnh DC 57
b. Mch bin i m t nh phn sang thp phn
Nhim v ca mch ny ngc vi mch trn. Vi bng trng thi
trn ta c X0 X9 l cc bin ph thuc cn Y1 Y8 l cc bin c
lp. V vy ta c cc phng trnh logic sau:
X 0 = Y 8 Y 4 Y 2 Y 1 ; X 1 = Y 8 Y 4 Y 2Y1 ; X 2 = Y 8 Y 4Y2 Y 1
X 3 = Y 8 Y 4Y2Y1 ; X 4 = Y 8Y4 Y 2 Y 1 ; X 5 = Y 8Y4 Y 2Y1
X 6 = Y 8Y4Y2 Y 1 ; X 7 = Y 8Y4Y2Y1 ; X 8 = Y8 Y 4 Y 2 Y 1 ; X 9 = Y8 Y 4 Y 2Y1
8/24/2009 Thnh DC 58
Y8 Y4 Y Y
Y8 Y4 2 Y2 1Y1
AND
X0
AND X1
AND X2
AND X3
Hnh 2.17 Mch bin i t
m nh phn sang thp phn AND
X4
AND X5
AND X6
AND X7
AND X8
AND X9
8/24/2009 Thnh DC 59
c. Mch bin i t s thp phn sang ch th by thanh
u vo l cc s t nhin t 0 9, u ra l ch th by thanh bng
it pht quang. Ta c bng trng thi nh sau:
Trng thi cc phn t
S thp phn
Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 Y7
0 (X0) 1 1 1 1 1 1 0
1 (X1) 0 1 1 0 0 0 0
2 (X2) 1 1 0 1 1 0 1
3 (X3) 1 1 1 1 0 0 1
4 (X4) 0 1 1 0 0 1 1
5 (X5) 1 0 1 1 0 1 1
6 (X6) 1 0 1 1 1 1 1
7 (X8) 1 1 1 0 0 0 0
8 (X8) 1 1 1 1 1 1 1
9 (X9) 1 1 1 1 0 1 1
8/24/2009 Thnh DC 60
T bng trng thi ta c th vit c phng trnh nh sau (vi s
th t cc thanh nh phn trc)
Y1 = X0 + X2 + X3 + X5 + X6 + X7 + X8 + X9
Y2 = X0 + X1 + X2 + X3 + X4 + X7 + X8 + X9
Y3 = X0 + X1 + X3 + X4 + X5 + X6 + X7 + X8 + X9
Y4 = X0 + X2 + X3 + X5 + X6 + X8 + X9
Y5 = X0 + X2 + X6 + X8
Y6 = X0 + X4 + X5 + X6 + X8 + X9
Y7 = X2 + X3 + X4 + X5 + X6 + X8 + X9
8/24/2009 Thnh DC 61
X0 X2 X4 X6 X8
X1 X3 X5 X7 X9
OR Y1
OR Y2
OR Y3
OR Y4
Hnh 2.18 Mch bin i t m
thp phn sang ch th 7 thanh OR Y5
OR Y6
OR Y7
8/24/2009 Thnh DC 62
d. Mch bin i m t m nh phn sang ch th by thanh
u vo l m s nh phn (8 4 2 1) ta gn cc tn bin l X8 X4
X2 X1. u ra l trng thi cc thanh sng ca ch th 7 thanh.
Ta c bng trng thi sau
8/24/2009 Thnh DC 63
T bng trng thi ta vit c cc phng trnh logic quan h gia
u ra Y1...Y7 vi cc u vo X8 X4 X2 X1. Tuy nhin cc phng
trnh ny phc tp v i hi phi ti gin bng ba cc n (ti gin
hm)
V d:
Y 1 = X 8 X 4 X 2 X 1 + X 8 X 4 X 2 X 1 + X 8 X 4 X 2 X1 + X 8 X 4 X 2 X1 + X 8 X 4 X 2 X 1
+ X 8 X 4 X 2 X1 + X 8 X 4 X 2 X 1 + X 8 X 4 X 2 X1
8/24/2009 Thnh DC 64