Analog Alak Geiren Filtre Karakteristikleri

Analog alak geiren bir filtrenin genlik yant |Ha(j)| aada gsterildii gibi
verilebilir.

p: Geirme band kenar frekans

s: Sndrme band kenar frekans
p: Geirme band maksimum dalgalanmas
s: Sndrme band m aksimum dalgalanmas

Dalgalanmalar dB cinsinden de verilebilir:

Maksimum geirme band dalgalanmas:

Minimum sndrme band zayflatmas:

 Analog Alak Geiren Filtre Karakteristikleri

0 p frekans aral GEIRME BANDI olarak tanmlanr.

Geirme bandnda |Ha(j)| 1den p kadar sapabilir. Yani

s frekans aral SNDRME BANDI olarak tanmlanr.

Sndrme bandnda |Ha(j)| 1den s kadar sapabilir. Yani

 Analog Alak Geiren Filtre Karakteristikleri

Genlik karakteristikleri aada gsterildii gibi genliin geirme bandndaki maksimum

deeri 1 olacak ekilde de verilebilir.

Maksimum geirme band

sapmas

Maksimum sdrme band

genlii

Genelde iki parametre daha tanmlanr:

Gei oran: Ayrtedicilik parametresi:

 Butterworth Yaklakl

N. dereceden analog Butterworth alak geiren filtresinin genlik yantnn karesi

aadaki eitlikle verilir:

= 0 da |Ha(j)|2 nn ilk 2N-1 trevi sfra eittir.

dB cinsinden KAZAN

olarak verilir.

c 3-db KESM FREKANSI olarak adlandrlr. Bu adlandrmann nedeni = c de

kazancn yaklak olarak -3dB olmasdr:
 Butterworth Yaklakl

c = 1 durumunda eitli N deerleri iin Butterworth yaklakl ile elde edilen genlik
yantlar aada verilmitir:
 Butterworth Yaklakl

Butterworth alak geiren filtresini tanmlayan iki parametre derece N ve 3-dB kesim
frekans c dir.

Bu parametreler, belirtilen kenar frekanslar p ve s ile geirme band minimum

genlii ve maksimum sdrme band dalgalanmasndan aadaki denklemler
kullanlarak hesaplanabilir:

ki denklem N iin zlrse

bulunur.
 Butterworth Yaklakl

Derece tamsay olduundan, hesaplanan N deeri en yakn tamsayya yuvarlanr.

N deeri herhangi bir denklemde yerine konularak 3-dB kesim frekans c belirlenir.

Analog Butterworth alak geiren filtresinin transfer fonksiyonu

eklinde verilir. Denklemde

olup payda polinomu DN(s)ye N. Dereceden Butterworth Polinomu denir.

 Butterworth Yaklakl

rnek: 1-dB kesim frekans 1 kHzde ve 5 kHzdeki zayflatmas 40 dB olan en dk

dereceli Butterworth alak geiren belirleyiniz.

Verilenlerden

yazarz. ki denklemi zerek

buluruz. Derece hesab iin gerekli olan 1/k ve 1/k1 parametreleri hesaplandnda

elde edilir. O halde, derece

olarak hesaplanp tamsay olmak zorunda olduundan N = 4 seeriz.

 Chebyshev Yaklakl

N. dereceden analog 1. tr Chebyshev alak geiren filtresinin genlik yantnn karesi

aadaki eitlikle verilir:

Paydadaki TN()ye N. dereceden Chebyshev Polinomu denir ve

eitliiyle tanmlanr.
 Chebyshev Yaklakl

eitli N deerleri iin 1. tr Chebyshev yaklakl ile elde edilen genlik yantlar
aada verilmitir:
 Chebyshev Yaklakl

= s de genlik 1/A olduundan

yazlabilir. Yukardaki denklem N iin zlrse

bulunur. Filtrenin derecesi tamsay olmak zorunda olduundan, hesaplanan say en yakn
tamsayya yuvarlanr.
 Chebyshev Yaklakl

N. dereceden analog 2. tr Chebyshev alak geiren filtresinin genlik yantnn karesi

aadaki eitlikle verilir:

Paydadaki TN() terimi N. dereceden Chebyshev polinomudur. 1. tr Chebyshev

yaklaklnda olduu gibi, 2. tr Chebyshev alak geiren filtresinin derecesi

eitlii kullanlarak hesaplanan say en yakn tamsayya yuvarlanarak belirlenir.

 Chebyshev Yaklakl

eitli N deerleri iin 2. tr Chebyshev yaklakl ile elde edilen genlik yantlar
aada verilmitir:
 Chebyshev Yaklakl

rnek: 1-dB kesim frekans 1 kHzde ve 5 kHzdeki zayflatmas 40 dB olan Chebyshev alak
geiren filtrenin en kk derecesini belirleyelim.

Verilen deerlerden derece

olarak hesaplanr. Sonu yuvarlanrsa N = 3 olur.

 Elliptik Yaklakl

N. dereceden analog Elliptik alak geiren filtresinin genlik yantnn karesi aadaki
eitlikle verilir:

Paydadaki RN() terimi, RN(1/) = 1/ RN() eitliini salayan N. dereceden rasyonel bir
fonksiyonudur. RN()nn sfrlar 0 < < 1 aralnda, kutuplar ise 1 < <
aralndadr. Filtrenin derecesi aadaki denklemler kullanlarak hesaplanr:
 Elliptik Yaklakl

rnek: 1-dB kesim frekans 1 kHzde ve 5 kHzdeki zayflatmas 40 dB olan elliptik alak
geiren filtrenin en kk derecesini belirleyelim.

k = 0.2 ve 1/k1 = 196.5134 olarak bulunmutu. Bu deerleri derece formlnde yerine

koyarsak

buluruz. Sonu olarak derece N= 2.23308 olarak hesaplanr N = 3 seilir.

 Elliptik Yaklaklk

p = 1 durumunda eitli N deerleri iin elliptik yaklak ile elde edilen genlik yantlar
aada verilmitir:
 MATLAB Kullanlarak Analog Alak Geiren Filtre Tasarm

rnek: 1-dB kesim frekans 1 kHzde ve 5 kHzdeki zayflatmas 40 dB olan elliptik alak
geiren filtreyi MATLAB kullanarak tasarlayalm.

Gerekli komutlar

eklindedir. Komutlar yazlrken Wp = 21000, Ws = 25000, Rp = 1, Rs = 40 girilirse

kazan grafii aada verilen filtre tasarlanm olur.
 Analog Yksek Geiren, Band Geiren ve Band Sndren Filtre Tasarm

Adm 1: Uygun bir frekans dnm kullanlarak gerekli filtre transfer fonksiyonu HD(s)
prototip bir alak geiren transfer fonksiyonu HLP(s)e dntrlr.

Adm 2: Prototip alak geiren filtre tasarlanr.

Adm 3: Gerekli filtre transfer fonksiyonu HD(s), HLP(s)ye frekans dnmnn tersi
uygulanarak elde edilir.

Prototip alak geiren transfer fonksiyonu HLP(s)nin Laplace dnm deikeni s,

gerekli filtre transfer fonksiyonu HD()ninki ise ile belirtilsin. s-uazyndan -uzayna
dnm tersi mevcut olan s = F( ) fonksiyonu ile verilir. O halde,
 Analog Yksek Geiren Filtre Tasarm

Gerekli spektral dnm: HLP(s)in geirme band kenar frekans p ve HHP()in

geirme band kenar frekans p^ omak zere

ile verilir. s = j", = j yazlarak frekanslar arasndaki iliki

olur. Frekans dnm aada grafiksel olarak gsterilmitir.

alak geiren

yksek geiren
 Analog Yksek Geiren Filtre Tasarm

rnek: Aadaki karakteristiklere sahip bir analog Butterworth yksek geiren filtre
tasarlayalm: p = 4 kHz, s = 1 kHz, p = 0.1 dB, s = 40 dB.

p = 1 seelim.

O halde, prototip alak geiren filtrenin karakteristikleri yledir: p = 1, s = 4, p = 0.1 dB,

s = 40 dB. Aada MATLAB komutlar ve prototip alak geiren filtre ile gerekli
yksek geiren filtrenin kazanlar izilmitir.
 Analog Band Geiren Filtre Tasarm

Gerekli spektral dnm: HLP(s)in geirme band kenar frekans p ve HBP()in geirme
band kenar frekanslar p1^ ve p2^ olmak zere

ile verilir. s = j", = j yazlarak frekanslar arasndaki iliki

olur. Bw bandgeiren filtrenin geirme band genilii, 0^ ise geirme band merkez
frekansdr. Frekans dnm aada grafiksel olarak gsterilmitir.

alak geiren alak geiren

band geiren
 Analog Band Geiren Filtre Tasarm

Aada verilen koul salanmaldr:

Bu koul salanmyorsa, koul salanacak ekilde frekanslardan birisi deitirilmelidir.

ki durumla karlamak mmkndr:

Durum 1:

Durum 2:

Her iki durumda eitliin nasl salanabilecei aada tartlmtr.

 Analog Band Geiren Filtre Tasarm

Durum 1:

Aada gsterildii gibi sndrme band kenar frekanslarndan birisi arttrlabilir, veya
geirme band kenar frekanslarndan birisi azaltlabilir.

rnein, p1^ , deerine drlebilir. Bu durumda, geirme band

genileyecek ve soldaki gei band daralacaktr. Benzer ekilde, s1^ ,
deerine ykseltilebilir. Bu kez, geirmeband genilii deimezken soldaki gei band
daralacaktr.

Not: Eitlik koulu p2^ azaltlarak veya s2^ arttrlarak da salanabilir. Birinci durumda,
gerekli geirme band genilii, ikinci durumda ise gerekli sndrme band genilii
daralacandan iki zm de geerli deildir.
 Analog Band Geiren Filtre Tasarm

Durum 2:

Aada gsterildii gibi sndrme band kenar frekanslarndan birisi azaltlabilir, veya
geirme band kenar frekanslarndan birisi arttrlabilir.

rnein, p2^ , deerine ykseltilebilir. Bu durumda, geirme band

genileyecek ve sadaki gei band daralacaktr. Benzer ekilde, s2^ ,
deerine azaltlabilir. Bu kez, geirmeband genilii deimezken sadaki gei band
daralacaktr.

Not: Eitlik koulu p1^ arttrlarak veya s1^ azaltlarak da salanabilir. Birinci durumda,
gerekli geirme band genilii, ikinci durumda ise gerekli sndrme band genilii
daralacandan iki zm de geerli deildir.
 Analog Band Geiren Filtre Tasarm

rnek: Karakteristikleri aada verilen analog bir elliptik band geiren filtre tasarlayalm.
p1 = 4 kHz, p2 = 7 kHz, s1 = 3 kHz, s2 = 8 kHz p = 1 dB, s = 22 dB.

p1 p2 = 28x106, s1 s2 = 24x106, p1 p2 > s1 s2 olduundan p1 frekans

p1 = s1 s2 / p2 =3.471528 kHz

deerine drlr. Prototip alak geiren filtre iin p = 1 seelim. Frekans dnm
formlnden sndrme band kenar frekans

olarak hesaplanr. O halde, prototip alak geiren filtrenin karakteristikleri yledir:

p = 1, s = 1.4, p = 1 dB, s = 22 dB.

 Analog Band Geiren Filtre Tasarm

Gerekli MATLAB kodlar ve elde edilen eriler aada verilmitir.

 Analog Band Sndren Filtre Tasarm

Gerekli spektral dnm: HLP(s)in sdrme band kenar frekans s ve HBP()in

sndrme band kenar frekanslar s1^ ve s2^ olmak zere

ile verilir. s = j", = j yazlarak frekanslar arasndaki iliki

Bw bandsndren filtrenin sndrme band genilii, 0^ ise sdrme band merkez

frekansdr. Frekans dnm aada grafiksel olarak gsterilmitir.

Alak geiren

Band sndren
 Analog Band Sndren Filtre Tasarm

Aada verilen koul salanmaldr:

Bu koul salanmyorsa, koul salanacak ekilde frekanslardan birisi deitirilmelidir.

ki durumla karlamak mmkndr:

Durum 1:

Durum 2:

Her iki durumda eitliin nasl salanabilecei aada tartlmtr.

 Analog Band Sndren Filtre Tasarm

Durum 1:

Aada gsterildii gibi sndrme band kenar frekanslarndan birisi arttrlabilir, veya
geirme band kenar frekanslarndan birisi azaltlabilir.

rnein, p2^ , deerine drlebilir. Bu durumda, geirme band

genileyecek ve sdaki gei band daralacaktr. Benzer ekilde, s2^ , deerine
ykseltilebilir. Bu kez, geirmeband genilii deimezken sadaki gei band daralacaktr.

Not: Eitlik koulu p1^ azaltlarak veya s1^ arttrlarak da salanabilir. Birinci durumda,
gerekli geirme band genilii, ikinci durumda ise gerekli sndrme band genilii
daralacandan iki zm de geerli deildir.
 Analog Band Sndren Filtre Tasarm

Durum 2:

Aada gsterildii gibi sndrme band kenar frekanslarndan birisi azaltlabilir, veya
geirme band kenar frekanslarndan birisi arttrlabilir.

rnein, p1^ , deerine ykseltilebilir. Bu durumda, geirme band

genileyecek ve soldaki gei band daralacaktr. Benzer ekilde, s1^ , deerine
azaltlabilir. Bu kez, geirmeband genilii deimezken soldaki gei band daralacaktr.

Not: Eitlik koulu p2^ arttrlarak veya s2^ azaltlarak da salanabilir. Birinci durumda,
gerekli geirme band genilii, ikinci durumda ise gerekli sndrme band genilii
daralacandan iki zm de geerli deildir.