V.

ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS ________________________________________ 315 _______

KLMA SANTRAL KASETLERNN ISIL ZELLKLER

Erkut BEER
Moghtada MOBED
Dilek KUMLUTA

ZET

Bu makalede, klima santral kaseti termal adan incelenmitir. Santral kasetlerinin seiminde, dikkat
edilmesi gereken hususlar belirtilmi, yanl kaset seiminde karlalan problemler zerinde
durulmutur. Isl adan ideal kaset tanm yaplm ve bu dorultuda gelitirilen s kprsz klima
santral kasetleri ele alnmtr. Is kprsz klima santral kasetlerinin, gerek enerji tasarrufu asndan
gerek yzeydeki youmann nlenmesi asndan, yapsal olarak nasl olmas gerektii konusunda
detayl bilgi verilmitir. Kullanlan panellerde, izolasyon kalnlnn, panelin toplam s transferi
katsays zerine olan etkisi incelenmitir. rnek olarak s kprsz bir klima santral kasetinin
panelindeki scaklk dalm, sonlu elemanlar yntemi ile alan ANSYS programyla elde edilmitir.
Ayrca, Thermograph yntemiyle de kasetin st yzeyine ait scaklk dalm gsterilmitir. Santral
kaseti ile ilgili gelitirilen EN 1886 [1] standardnda belirtilen klima santral kasetlerinin snflar
hakknda bilgi verilmitir.

1. GR

1970 yllarna kadar klima santrallerinden belirli bir scakln veya nem orannn salanmas
istenmekteydi. Ancak, gnmzde klima santralleri ile ilgili anlay deimitir. Gelien teknoloji ile
birlikte konfor anlay da deimi olup, amzn gereksinimlerinden dolay klima santrallerinden
scaklk ve nem ayarndan baka zellikler de istenmektedir [2]. Bu dorultuda, son yllarda santralde
kullanlan elemanlar ile ilgili olduka detayl almalar yaplm ve bamsz kurulular tarafndan
standartlar gelitirilmitir.

Santral kaseti, klima santralinin balca elemanlarndan biri olup, zellikle son yllarda neminin
farkna varlmtr. Konu ile ilgili aratrmalar yaplm ve hazrlanan standartlarda klima santral
kasetlerinde istenilen zellikler belirtilmitir. Santral kasetlerinin kalite asndan birbirleri ile mukayese
edilebilmesi iin, belirtilen her kriter iin snflar gelitirilmi ve test yntemleri aklanmtr . Klima
santral kasetlerinde istenilen zellikler aada verilmitir:

Is iletkenlik katsaysnn dk olmas

Is kprsnn az olmas
Ses geirgenliinin dk olmas
Hava kaann az olmas
Hem santral elemanlarn tayabilecek, hem de santral iinde yaratlan pozitif veya negatif
basnlara dayanacak zellikte olmas
Kullanlan malzemelerin evre dostu, hijyenik ve istenilen yanmazlk snfna sahip olmas
D ortamda bulunan santrallerin iine yamur veya karn girmemesi
V. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS ________________________________________ 316 _______

Yukarda da belirtildii gibi, klima santrallerinin kasetleri ile ilgili eitli standart ve dokmanlar
yaynlanmtr. Ancak, bu makalede klima santrallerinin termal davranlar incelenmi ve istenilen
termal zellikleri zerinde detayl bir alma yaplmtr. Klima santral kasetlerinin yaps ile ilgili ksa
bilgi verildikten sonra, kasetlerdeki s iletkenlik ve sl kprlemenin kaset performans zerindeki
etkisi incelenmitir.

2. KLMA SANTRALLERNN KASET YAPILARI

Gnmzde, klima santral kasetleri panellerden yaplmakta olup, kaset yzeyinin %90unu paneller
oluturmaktadr. Kullanlan paneller, genellikle ift cidarl olup, i ve d sac ve bu saclar arasna
konulan izolasyon malzemesinden olumaktadr . Kasetin yapsal zellikleri ve panellerin birbirine
balanmalar asndan klima santral kasetlerini iki snfa ayrmak mmkndr:

1- skeletsiz klima santral kasetleri

2- skeletli klima santral kasetleri

skeletsiz klima santral kasetlerinde, paneller paralel olarak herhangi bir ara profil gerektirmeden
birbirine balanabilir. Panellerin birbirine dik balanmalar ise genellikle kebent vastas ile
yaplmaktadr. skeletsiz klima santrallerinde, santraldeki yk, direk paneller zerine gelmektedir.
(ekil 1)

ekil 1. skeletsiz klima santral kaseti

skeletli klima santral kasetlerinde ise durum biraz farkl olup, paneller orta ve kenar profil olarak
adlandrlan profiller ile birbirine balanmaktadr. Panellerin birbirine paralel balanmas, orta profiller
vastas ile yaplrken, panellerin birbirine dik balanmas ise kenar profiller sayesinde salanmaktadr.
Kenar profiller ise, ke paras olarak adlandrlan para ile santral kasetin kelerinde birbirine
balanmaktadr. skeletli klima santrallerinde yk, panellerden ziyade profiller tarafndan
tanmaktadr. (ekil-2)
V. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS ________________________________________ 317 _______

ekil 2. skeletli klima santral kaseti

3. SANTRAL KASETLERNDE ISIL LETKENLK

Kaset iindeki havann scaklk ve nemi d ortam havasndan farkl olup, enerji tasarrufu asndan
santral i ortam havas ile d ortam havas arasndaki s transferi azaltlmaldr. Baka bir deyile,
santral kasetindeki sl direncin arttrlmas gereklidir. Kasetin termal direncinin yksek olmas, sadece
s kayb asndan deil, ayn zamanda santral kasetinde oluabilecek youma asndan da
nemlidir. Kasetin sl direncinin dk olmas durumunda, kaset yzeyindeki scaklk i noktas
scaklnn altna debilir. Bu da, santral yzeyinde youmann olumasna neden olmaktadr.
zellikle nem oran yksek olan ortamlarda, i noktas ortam scaklna ok yakn olup, santral
yzeyindeki kk scaklk dmeleri sonucunda bile, yzeyde youma ortaya kmaktadr. Bu
duruma zellikle tropik iklimlerde ok sk rastlanmaktadr. Ancak, santral iindeki nem oranna bal
olarak kasetin i yzeyinde de youma meydana gelebilmektedir. Santral kasetlerinde oluan
youma, kasetteki s kaybnn artmasna ek olarak, korozyonun hzlanmasna ve hijyenik olmayan
artlarn olumasna neden olmaktadr.

Santral kaset yzeyinin %90ndan daha fazlasn paneller oluturduuna gre, panellerdeki s
iletkenlik katsaysnn dk olmas, santral kasetinin sl iletkenlik katsaysnn da dk olmas
anlamna gelmektedir. Daha nce de belirtildii gibi, santral kasetlerinde kullanlan paneller i sac, d
sac ve izolasyon malzemesinden olumaktadr. zolasyon malzemesi, i sac ile d sac arasna para
eklinde konulmakta veya enjeksiyon ile doldurulmaktadr. Genellikle, kullanlan i sac ve d sac
kalnlklar, izolasyon kalnlna gre ok az olduu iin, sac kalnlnn, panelin s iletkenlik katsays
zerinde fazla etkisi yoktur. Tablo 1de grld gibi, izolasyon malzemesi olarak poliretann
kullanld panelde s iletkenlik katsays, sac kalnl ile ok fazla deimemektedir.

Tablo 1. 25 mm kalnlndaki bir panelin sac kalnlna gre s iletkenlik katsaysnn deiimi
Panel Sac Kalnl Panel Is letkenlik Katsays
(mm) (W/m2.K)
0.5 0.96
1.0 1.00
1.5 1.04
V. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS ________________________________________ 318 _______

Genellikle, panellerde izolasyon malzemesi olarak poliretan, kaya yn veya cam yn

kullanlmaktadr. Aada bu malzemeler ile ilgili bilgiler verilmitir [3]:

Poliretan Kpk: Poliretan iki kimyasal maddenin poliol ve izosiyonat karmlar srasnda
havann yardmyla kprp sertlemesinden elde edilen plastik esasl bir kpktr. Genellikle
levha halinde veya boru eklinde bulunmakla beraber enjeksiyon metoduyla kullanlabilir.
Hcrelerin %95i kapal gzeneklidir. Yaltm amacyla kullanlan poliretanlarda younluk 30-40
kg/m3 aralndadr. Is iletkenlik katsays ok dk olup, hatta baz reticiler 0.012-0.013 W/mK
gibi deerler vermektedirler. Eskiden poliretan kpk yapmnda itici gaz olarak CFC ieren R-11
gaz kullanlmaktayd. Ancak, son zamanlarda bu gazn yasaklanmasyla beraber su bazl
poliretanlarn kullanlmas yaygnlamtr. Malzemenin su tutma zellii azdr. 110-120 C
scakla kadar devaml dayankldr. 200 Cye kadar souk ilerde de kullanlabilir. Petrol rn
olduundan yanabilir. Ancak, ek maddeler ile zor alev alabilen hale de getirilebilir. Prefabrik
yaplarda, boru izolasyonlarnda, souk hava depolarnda, metal kapl sandvi panellerde ve bina
tesisatlarnda yaygn olarak kullanlmaktadr.

Cam Yn: Ergimi camn eitli metotlarla lif haline getirilmi eklidir. eitli yntemlerle
retilmektedir. Ham maddesinin esasn silis kumu tekil eder. Bakalitli (sar) ve bakalitsiz (beyaz)
trleri vardr. Bakalit, lifleri birbirine yaptrarak malzemeye form (rulo, levha) vermeye yarar.
Bakalitli olanlar en ok 250 Cye kadar dayanr ve santral kasetlerinde yaygn olarak kullanlr.
Malzeme plak olabildii gibi, kat veya alminyum folyo gibi yardmc malzemelere yapm
olarak ta bulunabilir. naat sektrnde kullanlan cam ynnn s iletkenlik katsays 0.04 W/mK
kabul edilir. alma aral geni olduu iin, scaklkla olan deiimini de gz nnde
bulundurmak gereklidir. Higroskopiklik ve kapilarite zelliklerine sahip olmad iin tuz gibi
havann rutubetini ekmez. Ancak, lifler arasnda %99 orannda hava boluklar olduu iin direk
olarak yamur ve kar veya indirek olarak buhar difzyonu yolu ile su gelmesi halinde bu hava
boluklar su ile dolar. Bu da, yaltm grevini olumsuz ynde etkiler. Genellikle tm asitlere
dayankldr. Buhar difzyon katsays 1.2 olduundan buhar kolay geirir. Bu nedenle, pratikte
alminyum folyo, PVC, metal sac gibi malzemelerle birlikte kullanlarak srekli kuru kalmas
salanmaldr.

Kayayn: Basalt, kireta ve Dolomit gibi minerallerden elde edilir. Lifli yaltm malzemesidir.
Cam ynnde olduu gibi dk younluklarda rulo eklinde ve yksek younluklarda levha
eklindedir. Optimum s iletkenlik katsays, 100-120 kg/m3 arasndaki younluklarda elde edilir.
Is iletkenlik katsays 0.04 W/mK olup, cam yn ile ayndr. Ancak, sanayide alma
scaklklarna tekabl eden deerler alnmaldr. Ak gzenekli bir yapya sahiptir. Malzemenin
%99unu hava boluu kapsar. Bu nedenle, nlem alnmazsa kolay slanr. Asitlere kar dayankl
deildir. Eer bileiminde kkrt varsa, temas ettii metal yzeylerde korozyona neden olur.
Scakla dayanm cam ynnden fazla olup, 1000 Cye kadar ulaabilir. Ancak, bileiminde
bakalit varsa en fazla 200-250 C scakla kadar dayanr. Buhar geirgenlik katsays 1.1 ile 1.4
arasnda deitii iin cam ynnde olduu gibi, buhar geirmeyen bir malzeme ile kaplanmaldr.

Panellerdeki s iletkenlik katsays, kullanlan izolasyon malzemesinin s iletkenlik katsaysna ve

izolasyon kalnlna baldr. zolasyon malzemesinin s iletkenliinin az olmas veya kalnlnn fazla
olmas, panellerdeki s transferi katsaysn azaltmaktadr ve dolaysyla panelin sl direncini
arttrmaktadr. Ancak, s transferi katsaysndaki bu azalma oransal deildir. nce panellerde izolasyon
malzemesinin kalnlnn artmas, s iletkenlik katsaysn hzl bir ekilde drmekte, belirli bir
kalnlktan sonra ise, dme oran azalmaktadr. Bu nedenle, belirli bir deerden sonra izolasyon
kalnlnn artmas, paneldeki s iletkenlik katsaysn istenildii oranda drmemektedir. ekil 3te i
ve d sac kalnl 1 mm olan, i ve d ortam scakl srasyla 15 C ve 35 C olarak alnan, i ortam
hava hz 4 m/sn ve d ortamda doal tanm olduu kabul edilen ve izolasyon malzemesinin s
iletkenlik katsays 0.02 W/m2K olan bir santralin, toplam s transfer katsaysnn panel kalnlna
gre deiimi gsterilmitir.
V. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS ________________________________________ 319 _______

2,0

1,6

Toplam Is Transfer Katsays 1,2

(W/m2K)

0,8

0,4

0,0
0 100 200 300 400 500
Panel Kalnl (mm)

ekil 3. Panelin toplam s transferi katsaysnn kalnlna gre deiimi

Panel kalnln seerken, santral yzeyinden olan s kaybnn hesaplanmas gereklidir. Kalnln
artmas, santral yzeyinden d ortama olan s transferini azaltmaktadr. Ancak, bu deer santraldeki
toplam soutma veya stma kapasitesi gz nnde bulundurulduunda pek fazla nemli
olmamaktadr. rnek olarak, toplam yzey alan 35 m2 ,kaset kalnl 50 mm olarak alnan bir
santralde, i ve d ortam scaklk fark 20 C olduu durumda; santralden d ortama olan toplam s
kayb yaklak olarak 1800 kcal/htir. Genellikle, bu zelliklere sahip olan bir santralin toplam stma ve
soutma kapasitesinin yannda bu deer ok kktr.

Bu nedenle, panel kalnln belirlerken, s kaybndan daha ziyade, santralin i ve d ortam

scaklklarna ve nem oranna bal olarak kaset yzeyinde oluabilecek youmay hesaba katmak
gereklidir.

Santral kaset tasarmnda panel kalnl nemli bir husustur. Farkl iklim blgeleri iin, eitli
kalnlklarda panel retimi ekonomik olmadndan, optimum panel kalnln hesaplamak kaset
tasarmclar iin nemlidir. Genellikle, santral reticileri eitli kalnlklarda paneller piyasaya sunarlar.
Santral alcs , reticinin sunduu deiik kalnlklardaki paneller iinde, yukarda da belirtildii gibi,
panelin s iletkenliini ve yzeyde youma riskini gz nnde bulundurarak seim yapmaldr.

EN 1886 standardnda, klima santral kasetlerinde s iletkenlik kavram ve testi iin gerekli aklamalar
yaplmtr. Literatrde bilinen toplam s iletkenlik katsaysnn tanm, santral kaseti iin de geerlidir.
Ancak dikkat edilmesi gereken husus, tanmlanan s iletkenlik katsaysnn santral toplam d yzey
alanna gre hesaplanmasdr. Kaset s iletkenlik lm iin, santral iine elektrikli stc gibi bir s
kayna konulmakta ve i hava ile d ortam havas arasnda 20Clik bir scaklk fark yaratlmaktadr.
Santral toplam yzey alan ve scaklk fark bilindiine gre, elektrikli stcnn gcnn llmesi ile,
santral toplam s iletkenlik katsays rahatlkla hesaplanabilmektedir.

EN 1886 standardna gre, santral kasetinin toplam s iletkenlik katsays 5 snfta

deerlendirilmektedir. Bu snflar, tablo 2de gsterilmektedir.

Tablo 2. Klima santral kaseti s iletkenlik snflar

Snf Toplam Is letkenlik Katsays W/m2K
T1 U 0.5
T2 0.5<U1
T3 1<U1.4
T4 1.4<U2
T5 art yok.
V. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS ________________________________________ 320 _______

4. SANTRAL KASETLERNDE ISIL KPRLEME

Santral kaset yzeyinde youma olma olasl, kasetin s iletkenlik katsays ile tahmin
edilebilmektedir. Ancak, her ne kadar s iletkenlik katsays santral yzeyinde youma
olumayacan gsteriyor olsa bile, yzeydeki scaklk dalm homojen olmad iin sl adan zayf
olan blgelerde yzey scakl i noktas scaklnn altna debilir ve youma oluabilir. Bu da,
santral yzeyinde youma olup olmayacan tahmin edebilmek iin, sadece s iletkenlik katsaysn
baz almann yeterli olmayacan gstermektedir.

Panel iindeki scaklk dalmn belirlemek iin; sonlu elemanlar yntemiyle alan ANSYS
programnda drt taraf 0.5 mm sacla kapl ve s iletkenlik katsays k=0.05 W/mK bir izolasyon
malzemesinden yaplan, uzunluu 310 mm ve kalnl 60 mm s kprsz olmayan bir panel iin
termal analiz yaplmtr (ekil4a).

(a)

31
29
27
Scaklk (C)

25
23
21
19
17
15
0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35
Uzunluk (m)

(b)
ekil 4. Is kprsz olmayan bir paneldeki (a) Scaklk dalm (b) st yzey scaklk dalm.

Bu panelin st taraf s tanm katsays hd =2.8 W/m2K, scakl 35 C ve alt taraf s tanm
katsays hd =21.2 W/m2K, scakl 15 C olan ortamlara maruzdur. Bu analiz sonucunda panelin st
yzeyindeki scaklk dalm ekil 4bde gsterilmitir. Grld gibi, panelin st yzeyindeki scaklk
dalm, homojen deildir. Panelin kenarlarnda ve kelerindeki scaklklar, panelin orta blmne
V. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS ________________________________________ 321 _______

gre farkldr. Bunun nedeni ise; panelin kenarlarnda bulunan, s iletkenlik katsays yksek olan
saclar vastas ile snn d ortamdan i ortama transfer edilmesidir. Bu da, belirli artlarda, panelin
byk bir blm i noktas scaklnn stnde iken, kenar ve ke blgelerindeki scakln i
noktas scaklnn altna debilecei olaslnn mevcut olduunu gstermektedir.

Panel yzeyindeki homojen scaklk dalmn bozan ve youma riskini arttran dier durumlarda
olabilir. Bunlar konstrksyon gerei ortaya kmaktadr. rnek olarak, panelin iine yerletirilen s
iletkenlik katsays yksek olan paralarn kullanlmasdr. Bu da, o blgelerinin termal adan
zayflamasna ve youma riskinin artmasna neden olmaktadr. ekil 5te grlen rnekte olduu gibi;
panel i sac ile d sac arasnda temas olmad halde, panelin iinde bulunan metal paras nedeni
ile , parann bulunduu blgede scaklk dmekte ve dolaysyla youma riski artmaktadr (Termal
ve fiziksel zellikler ekil 4teki ile ayndr).

(a)

35

30
Scaklk (C)

25

20

15
0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35
Uzunluk (m)

(b)
ekil 5. Metal bir parann kullanld s kprsz panel kesiti (a) Scaklk dalm (b) st yzey
scaklk dalm.

Ayn durum iskeletli santrallerin kenar ve orta profillerinde de meydana gelmektedir. Genellikle,
iskeletli yaplarda, izolasyon maddesi iermeyen, metalden yaplm kenar ve orta profillerin
yzeylerinde youma olma olasl yksektir.
V. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS ________________________________________ 322 _______

Sonu olarak; termal adan ideal bir kaset, btn blgelerinde termal direncin eit olduu kaset
anlamna gelmektedir. deal kasetlerde, i yzeyde ve d yzeyde scaklk dalm mmkn olduu
kadar homojen olmaldr. Is kprsz klima santral kasetleri bu ideal durumu gerekletirmek iin
tasarlanmaktadr.

Is kprsz klima santrallerinde, santral i ortam havas ile temas eden btn metal paralarn d
ortam havas ile temas engellenmitir. Ayrca, i yzeye yerletirilen sac ile d yzeye yerletirilen
sacn direk temas nlenmitir. Bu sac paralarn birbirine tutturulmas gerekli olduunda, s iletkenlik
katsays dk plastik paralar kullanlmaktadr.

eitli firmalar tarafndan deiik konstrksyonlara sahip s kprsz klima santralleri zerine
tasarmlar yaplmtr. Bu tasarmlar, yukarda aklanan s kprsz klima santrallerinin temel
prensiplerini salyor grnse de kalite asndan birbirinden farkldr. Santral i yzeyinde ve d
yzeyindeki scaklk dalm ne kadar homojen ise santral ideal duruma o kadar yakn olup, kaliteli
olmaktadr. rnek olarak; ANSYS programnda, bir firma tarafndan retilen s kprsz bir panel iin
(izolasyon malzemesi:poliretan k=0.02 W/mK, sac:elik k=50 W/mK) termal analiz yaplm ve ekil
6da panel iindeki scaklk dalm ve panel d yzey scaklk dalmlar gsterilmitir (Termal ve
fiziksel zellikler ekil 4teki ile ayndr). Yzeylerdeki scaklk dalmlar homojene yakn olup, ideal
bir kaset iin gerekli olan temel prensibi gerekletirmektedir.

(a)

35

30
Scaklk (C)

25

20

15
0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35
Uzunluk (m)

(b)
ekil 6. Bir firma tarafndan retilen Is kprsz bir paneldeki (a) Scaklk dalm (b) st yzey
scaklk dalm.
V. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS ________________________________________ 323 _______

Ayrca, santral yzeyindeki scaklk dalmn Thermograph metoduyla belirlemek mmkndr. ekil
5te rnek olarak verilen panelin kullanld bir santral kasetinde yzey scakl Thermograph metodu
kullanlarak belirlenmi ve ekil 7de bu kasetin st yzeyinin scaklk dalm verilmitir. Yzeydeki
scaklk deiimi 1 C yi gememektedir. Byle bir kasetin ideale yakn olduu aikardr.

ekil 7. Is Kprsz Santral Kasetinin st Yzeyindeki Scaklk Dalmnn

Thermograph Yntemiyle Bulunuu

Standartlarda, klima santral kasetlerini s kprs asndan kalite olarak birbirleri ile
karlatrabilmek iin, sl kprleme katsays tanmlanmtr.

Kb= (Ti-Ts)/( Ti-Ta)

Ti : Santral ii ortalama hava scakl
Ta : Santral d ortalama hava scakl
Ts : Termal adan en zayf olan blgenin yzey scakl
deal kasetlerde; santral kasetinin d yzeyinin tamamnda scaklk d ortam scaklna yakn olup,
sl kprleme katsays 1e yakndr. deal olmayan kasetlerde ise; yzeydeki scaklk dalm d
ortam scaklndan olduka farkl olup, santralin i ortam scaklna yakn bir deerdedir ve bu
durumda sl kprleme katsays 1den daha kk bir deer almaktadr. Bu deer 0a yaklatka
kaset ideal durumdan uzaklamaktadr.

EN 1886 Standardnda, sl kprleme katsaynn belli deerleri iin sl kprleme snflar

gelitirilmitir. Tablo 3te verilen TB1..TB5 snflar sl kprleme katsaysnn deiimine gre ideal
kasetten ideal olmayan kasete doru sralanmtr.

Tablo 3. EN 1886 Standardna Gre Isl Kprleme Snflar

Santral Isl Kprleme Isl kprleme Katsays
Snf
TB1 0.75<Kb<1
TB2 0.6<Kb0.75
TB3 0.45<Kb0.6
TB4 0.3<Kb0.45
TB5 art yok.

Santral reticileri tarafndan hazrlanan kataloglarda, yukarda bahsi geen sl kprleme katsays
verilmelidir. Bu katsayy kullanarak, santralin alaca artlar ve bulunaca ortamda santral kaset
yzeyinde youma olup olmayacan tahmin etmek mmkn olacaktr. Is kprleme katsays,
santral i ortam scakl ve santralin bulunduu d ortam scakl bilindiine gre yukardaki
formlden, termal diren asndan en zayf olan blgenin yzey scakl hesaplanabilir. Santral
yzeyinde youmann olumamas iin, hesaplanan bu scaklk deerinin, santralin bulunduu d
ortamn i noktas scaklnn zerinde olmas gereklidir.
V. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS ________________________________________ 324 _______

EN 1886 [1] standardna gre; sl kprleme katsaysn belirlemek iin, santral i havasyla d
ortam arasnda 20 Clik bir scaklk fark yaratlmaktadr. Kasette termal adan en zayf olan blgenin
yzey scakl llerek yukarda verilen formle gre sl kprleme katsays belirlenmektedir.

SONU

Santral kasetlerini sl adan deerlendirirken iki nemli faktr gz nnde bulundurmak gereklidir.
Bunlardan birincisi, santralin kaset sl iletkenlik katsays, dieri ise sl kprleme katsaysdr. deal
bir kasette sl iletkenlik katsays mmkn olduu kadar dk ve sl kprleme katsays ise 1e
yakn olmaldr. Bu durum youma riskinin azaltlmas asndan da nemlidir. Pratikte, santral
kasetlerinin yzeyinde youma problemine ok sk rastland iin, santral seiminde dier zelliklerin
yannda kesinlikle s kprleme katsaysnn deerine dikkat edilmelidir.

deal bir kasetin i ve d yzey scaklklar homojen olmal, maruz kald ortam scaklklarna yakn
bir deer almaldr. Pratikte termal adan ideal bir kasete yaklamak iin, s kprsz klima santralleri
kullanlmaldr. Ancak, konstrksyon gerei s kprsz klima santrallerinin tasarm zordur ve
temelde prensip olarak ayn gibi grnen s kprsz klima santral kasetleri arasnda kalite fark
olduu unutulmamal, verilen deerler gz nne bulundurmaldr.

KAYNAKLAR:

[1] EN 1886, Ventilation for Buildings-Air Handling Units-Mechanical Performance, 1998

[2] Moghtada Mobedi, Klima Santral Kasetlerinin Deerlendirilmesi,Enerji Teknolojileri ve Mekanik
Tesisat Dergisi, ubat 2001
[3] ODE, Eitim Notlar

ZGEMLER

Erkut BEER

1950 ylnda Denizlide dodu.1973 ylnda stanbul Teknik niversitesini bitirdi. Ayn yl TEBA
irketler grubunda Makine Yksek Mhendisi olarak greve balad. Proje, AR-GE ve retim
birimlerinde grev yapt. 1979 ylnda Teba irketler grubu bnyesinde kurulan SSA soutma ve
klimlendirme Sanayi A.nin fabrika mdrlne atand. Halen Teba irketler Grubuna bal TEBA
ISK A..de Genel mdr olarak grevini srdrmektedir.

Moghtada MOBED

1985 ylnda Dokuz Eyll niversitesi Makina Mhendislii Blmnde , 1987 ylnda ayn niversite
ve blmde Master eitimi ve 1994 ylnda Orta Dou Teknik niversitesi Makina Mhendislii
Blmnde Doktora eitimini bitirdi. 1995-98 arasnda Irann Orumieh niversitesinde retim yesi
olarak alt. Halen Teba irketler Grubuna bal TEBA ISK A..de almaktadr.

Dilek KUMLUTA

1999 ylnda Dokuz Eyll niversitesi, Fen Bilimleri Enstits Enerji Anabilim dalnda Doktora Eitimini
tamamlad. Halen Makina Mhendislii Blmnde Yardmc Doent olarak almaktadr.