Professional Documents
Culture Documents
Abstract
In this study, an anonymous lyrics magazine is analized which is registercd as number 404 at the
Yap Kredi Sernet ifter Research Library. In the magazine there are 2 2 lyrich which 20 of
the m are Farsi. The frst two lin es of the remaining 2 2 lyrics are translated and thcir meter are
determined. None of the lyrics are found in TRT repertoire with their form in magazine. The
ones registered with a different composer, maquam and usul are especially mentioned at the foot
no te.
Key Words: Lyrics, Composition, Lyrics Magazine, Turkish Traditional Music
Giri
Byk lde sze dayal olan geleneksel Trk mziinde, szn doru hatr
lanmas gerei her zaman n planda olmutur. Bundan dolay zaman iinde
birok gfte mecmuas yazlmtr. Bu mecmualar Trk mziinin nemli kay-
naklarndan olup, yazl eserlerin makam, usul, besteci ve sz yazarlarn birinci
elden doru tespit etme imkann salamaktadr. Bu imkanlarn yannda,
Gltekin Oransay eitli gfte mecmualanndaki bestelerin srasnn, usullerin
geleneksel sralan konusundaki en nemli ipular olduunu bildirmekte 1 ve
Hanende Mecmuas'ndan elde ettii verilere dayanarak bu sray yazmaktadr.
Bunlara ilaveten gfte mecmualarnn hibir slam lkesi veya Ortadou mzik
geleneinde bizdeki kadar nemli olmadn vurgulayan Cem Behar, gfte
mecmuas yazma gelenei sayesinde mziimizde "laedr!" (-bestekar- bilinme-
yen) eserlerin azln, metodisi unutulsa bile eserlerin best.ecisinin kuaktan
Mecmuda yer alan eserlerin 45'inin ark olduu bildirilmi, bir eserde Nak
Sema'! kaydna rastlanm, dier eserlerin formlar hakknda bilgi verilmemitir.
Eser balarnda "Sem'al"nin 76 defa getii tespit edilmitir. Bu kelimeden
kastedilen usuln, sadece zamanl Sema '1 usul deil, Aks ak Sema'!, Ar
Aksak Sema'!, Yrk Sema'!, Sengin Sema'! ve Ar Sengin Sema'! usullerinin
olduu da dnlebilir. nk mecmuann tertip edildii dnem, Geleneksel
Trk Mzii'nin aheserlerinin verildii bir dnem olup, bu dnemde zamanl
Sema'lden daha ziyade yukarda zikredilen usullerin tercih edildii bir gerektir.
Bunun yannda Ar Sema'!, Yrk Sema'\' ve bunlarn nakl hallerinin bir form
ad olduu dikkatten kamamaldr. Bu grmz destekler mahiyetteki bir
durum varak 12a, 53. eser balndaki "Nak Sema'!" ifadesidir. Bu sebeplerden
dolay almamzda Sema'! kelimesi form veya usul hanesine yazlmam, eser
balannda Sema'! olarak kaydedilmitir.
incelediimiz mecmuada Devr-i revan usulyle 47 eser bulunmas mecmua-
nn tertip edildii dnemin usul beenisini ortaya koymas asndan dikkat
ekicidir. (Kaynak olarak aldmz TRT Szl Eserler Repertuar kitabnda Devr-i
Cem Behar, "Musiki Geleneimizin Ayrt Edici zellikleri", Zaman Gazetesi, 14.07.2002.
Recep Uslu, "Trk Mzii Eitim Tarihinde Gfte Mecmualar ve nceleme Esaslar zerine
Tespit! er", Mzike 2000 SempoZYtmH, stanbul 2000, s. 7 5. .
Bu makalenin hazrlanmas srasnda karmza kan baz problemierin zmnde Prof. Dr.
Mehmet Arslan'n bilgisine bavurulmutur. Yardmlarndan dolay kendisine teekkr ederiz.
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi --} 139
Nsha Tavsifi
Ta'lik hatla, Trke, 190x125 mm. lsnde, 59 varakta, muhtelif satrl,
aharl krem kada yazlmtr. XVIII. yzylda telif edilmitir. Srt mein, st
ebru kapl cilt iindedir (Dal, li, Serbest, Tre 2001: 171).
vr. 2a
1) 4 kt'a 1Gfte: - 1Beste: - 1Makam: Mahur 1Form: ark 1Usul: -
(F.'il.tn F.'ilatn)
Bir h- nev-ho-edadr
Kaddi mevzCn dil-rbadr
Bi-bedeldir o dil-rba
Her etvara can fedadr
vr. 2b
2) 2 beyit 1Gfte: Yahya 1Beste: Kk mam 1Makam: - 1Form: - 1Usul:
Evfer
(F.'il.tn Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'iln)
Cuy- ekim serv-kaddin n ko aksun su-be-su
Bustann kuyun etrafn dolansun ku-be-ku
3) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hafz 1Makam:- 1Form: - 1Usul: enber
(Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'iln)
La'l-i mey-gunun eha keyfiyyeti canmdadr
Hem hayalin bir nefes hali degil yanmdadr
Mecmuada bugn Leng Fahte dediimiz usuln Aksak Fahte adyla kullanldn gryoruz.
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi~ 141
Ayn gfte Saha makamnda Darb- Fetih usulyle Zekai Dede tarafndan bestelenmi.
Ayn gfte Suznak makamnda Zincir usulyle Zekai Dede tarafndan bestelenmi.
Ayn gfte Mahur makamnda Trk Aksa usulyle Selanikli Ahmet Efendi tarafndan
bestelenmi.
142 {>-Erol Baara, Mehtap Erdoan, Zeynep Yldz
vr. 3b
ll) 2 beyit 1Gfte: Gavsi 1Beste: Hafz Kmr 1Makam: Zirke 1Form: - 1
Usul: Evfer
(Mefll'fln Mefll'fln Mefll'iln Mefa'fliin)
Der-i dilher 'ibadet-hanedir meyhaneden sonra
Ser-a-pa secd'ider ak iki peymaneden sonra
vr. 4a
12) 4 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hace Abdlkadir9 1Makam:- /Form: - 1 Sema'i
(Meful Mefll'iln Mefil'fl Fe'ul)
Der daire-i gamet ftadem e konem
Yek lahza nemi-revem ziyadem e konem
13) 3 kt'a 1Gfte: - 1Beste: Molla Efendi 1Makam: - 1 Sema'i
(Meful Mefil'fl Mefil'fl Fe'uln)
Var m haberin syle meded ey dil-i eyda
Kimdir U levendane-revi taze kimindir
vr. 4b
14) 2 beyit 1Gfte: Ruhi 1Beste: Hasan Aga 1Makam: Gerdaniye 1Form:- 1
Usul: Remel
(Meful Mefa'fl Mefil'fl Fe'uln)
Ey i'r-i terimfeyz-i Huda'dan m gelrsin
Ey nazm" gher genc-i atadan m gelrsin
15) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: - 1Makam: - 1Form: - 1Usul: -
(Fa'ilatiin Fa'ilatn Fa'illltn Fa'iliin)
RGyun zre saye sald saye-bandr peremin
Hsnne revnak virir bir baka andr peremin
vr. Sa
16) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Nazim elebi 1Makam:- 1Form: - 1Usul:
enber
(Fa'ililtn Fa'ilatn Fll'ilatn Fa'iln)
DGd- dildir bag- ak snbl-i mgin demi
Ek-i terdir gleni mihr-i mahabbet ebnemi
17) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hasan Aa 1Makam: - 1Form: - 1Usul: enber
(Fe'illltiin Fe'illltiin Fe'ilatiin Fe'iliin)
Desr-i saklden o kim sagar- sohbet koparr
Bu gftede, "Hace Abdlkadir" olarak kaydedilen, Abdlkadir Meragi, daha sonraki gftelerin-
de yalnzca "Hace" olarak kaydedilmitir.
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi -9- 143
vr. 7a
24) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: - 1Makam: -/Form: - 1Usul: -
(MefUl Fa'ilat Mefa'fl Fa'iln)
Reftar- kebge cnbi-i reftar gredir
Tutiye emi vadi-i gftar gredir
vr. 7b
25) 3 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hace 1Makam: - 1Form: Nak 1Sema'i
(Fa'ilatn Fa'iln Fa'ilaan Fa'iln)
Evvela hfem ey fh berde hGem Ir-i ney
n gilafet bende-i halk begGem ir-i ney
26) 2 beyit 1Gfte: Tfll 1Beste: Kemani Mehmed Aa 1Makam: - 1Sema'i
(Meful Fa'ilat Mefa'fl Fa'iln)
Hayran u mest tal'at-i alem-pesendinim
Pa-mal-i rah- cilve-i kadd-i blendinim
27) 2 beyit 1Gfte: Baki /Beste: Hafz Kmr 1Makam:- 1Sema'i
(Meful Me[a'fl Mefa'l Fe'uln)
Balar kesilr zlf-i periann ucndan
Kanlar dklr haner-i brrann ucndan
28) 2 beyit 1Gfte 10 : Na'li 1Beste: - 1Makani: - 1Sema'i
(Fe'ilatn Fe'ilatn Fe'ilatn Fe'iln)
Severim geri seni bana vefa-kar olasn
Korkarm gnlm al up sonra cefa-kar olasn
vr. Sa
29) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Krk 1Makam: - 1Sema'i
(Fe'ililtn Fe'ilatn Fe'ilatn Fe'iln)
em-i merdm-ki mey-hare degildir de nedir
Mest-i hum dil-i bl-are degildir de nedir
30) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hafz 1Makam: - 1Sema'i
(Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'ilan Fa'iln)
Hasretinle zar u nalan olduum bilmez misin
RGz u eb hecrinle giryan olduum bimez misin
Ayn gfte Uak makamnda Aksak Sernal usulyle Zekai Dede tarafndan bestelenmi.
10
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas ncelernesi ~ 145
vr. 9a
34) 4 beyit 1Gfte: Rafz- 1raz1 1Beste: Nazmade M'min Aa 1Makam: -
1Form: N ak 1Usul: Devr-i revan
(Mef.'iln Fe'il.tn Mef.'iln Fa'ln)
serv eger behiram! v ml be glzar!
HGred ze-hasret-i rGy-i to her gl-i har!
35) 3 beyit 1 Gfte: - 1Beste: Diyarbekiri 1Makam: - 1Form: N ak 1Usul:
Devr-i revan
(Me[a.'iln F.'iliitn Mefii'iln Fii'iln)
Ma zahil-i 'alemem amma zi-'alem kar gam
Ez gam ad nev rGz muharrem kar gam 12
vr. 9b
36) 2 beyit 1Gfte: Adli 1Beste: Dervi Mehmed 1Makam: - 1Form: - 1Usul:
Zindr
(Mefii'iln Fe'il.tn Mef.'iln Fe'iln)
Aceb ki agua ol kadd-i yar gelmez mi
Bu taht- dil-kee bir ehr-yar gelmez mi
11
TRT repertuvarnda Ebubekir Aa adna Beste-lsfahan makamnda Aksak Sema'! usulyle
kaytl. Ayn gfte varak 33a, 135'te baz kk farkllklarla tekrarlanmtr.
12
Vezin bozuk.
146 ~Erol Baara, Mehtap Erdoan, Zeynep Yldz
13
Vezin bozuk.
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas ncelernesi ~ 147
vr. lOb
44) 6 beyit 1Gfte: Rahlmi 1Beste: Abdlbaki Aga 1Makam: - 1Sema'i
(Meful MefCi'iliin Fe'uln)
Mest itdi beni arab- la'li
Pr-neve imi hitab- la'li
53) 2 bent 1Gfte: - 1Beste: Es' ad Efendi 1Makam: - 1Form: Nak 1Sema'}
(Meful Mef.'iln Fe'uln)
Ey padieh-i diyar- ive
V' ey daver-i karn-kar- ive
vr. 13a
54) 10 kt'a 1Gfte: - 1Beste: Itrl 1Makam: - 1Sema'i
(9'lu hece vezni)
Karudan gele gele geldi
Canamn geldi canm geldi
14
Ayn gfte Nhft makamnda Devr-i keblr usulyle Ahenl elebi, Karcar makamnda Ar
Aksak Sema'! usulyle Haim Bey tarafndan bestelenmi.
XVIIl. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas ncelernesi {> 149
58) 2 beyit 1Gfte: N abi 1Beste: ltri 1Makam: - 1Form: - 1Usul: Remel
(Meful Me[a'fl Mef.'fl Fe'1ln)
emin gibi mest olmag in cama m ddn
Aksin gibi cam- mey-i gl-fama m ddn
59) 2 beyit 1Gfte: mam Efendi 1Beste: Bekir avu 1Makam: - 1Form: - 1
Usul: enber
(F.'il.tn F.'ililtn F.'ililtn F.'iliin)
Katredir meh zerredir mihr ab- tabndan senin
Ser-be-ebr-i hacler olmular hicabndan senin
60) 1 kt'a 1Gfte 15 : - 1Beste: Bekir avu 1Makam: - 1Form: - 1Usul:
Devr-i revan
(Ffl'ilatn Fa'ilfltn F.'il.tn Fa'ln)
Sanma iklim-itene malik olan canmdr
Sinede tir-i gamn gamze-i cananmdr
vr. 14a
61) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hasan Aga 1Makam:- 1Sema'!
(Mef.'fln Mef.'fln Mef.'fln Mefa'fln)
Gnl ol Gh- meh-ruhsar grdn dicleler r1en
Peyam ister iken didar grdn dicleler r1en
62) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Sema'!
(Meful Mef.'fl Mef.'iln Fa')
Bir Gha drdm dil-i mbtelay
Afte ider bir nigehi dnyay
63) 2 beyit 1 Gfte: Enveri 1Beste: Na'li (Mstezad) 1Makam: - 1Sema'i
(Meful Mef.'fl Mef.'fl Fe'uln)
(Mef1l Fe'Gln)
Ey blheves-i ak yine sana ne old
Dlvaneligin var
Kim bal perin em'-i dil-efr1z ile yand
Pervaneligin var
64) 2 beyit 1Gfte 16 : - 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1 Sema'i
(Mef1l F.'ililt Mef.'il Ffl'iln)
; Ayn gfte Nihavend makamnda Aksak Sema'! usulyle Santurl Ethem Efendi tarafndan
bestelenmi.
16
Ayn gfte Rast makamnda Sema'! usulyle Necdet Snmez, Ferahnak makamnda Yrk
Sema'i usulyle Zekai Dede tarafndan bestelenmi. TRT kaytlannda gftenin Nah!fi'ye ait
olduu belirtilmektedir.
150 ~ Erol Baara, Mehtap Erdoan, Zeynep Yldz
vr. 14b
65) 2 beyit 1Gfte 17 : ehri 1Beste: Detv Mehmed (Kfe)? 1Makam: Krdi
1Form: - 1UsUl: Evfer
(Mstefiliin Mstefiliin Mstefiliin Mstefiliin)
dim arab- la'lini mestaneyim mestaneyim
Oldum esir-i kakln divaneyim divaneyim
66) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Form: - 1UsUl: Remel
(Mef1l Mef.'il Mef.'il Fe'uln)
17
Ayn gftenin varak 3a'da ehla Mustafa tarafndan bestelendii belirtilmitir.
16
Ayn gfte Dilkehaveran makamnda Yrk Sema'i usulyle Hasan Fehmi Mutel, Bayati
makamnda Yrk Sema'! usulyle Sinan Mikail tarafindan bestdenmi.
XVlll. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi~ 151
vr. 17a
80) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Mehmed Aga 1Makam: - 1Form: - 1Usul:
Muhammes
(Fe'ilatn Fe'ilatn Fe'ilatn Fe'iln)
Bade-n1 ol gzelim ak-i girthan eyle
Dilleri sine-i berrakna hayran eyle
vr. 17b
81) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Bekir avu 1Makam: Nhft 1Form: - 1Usul: -
(IS'li hece vezni)
Yar o Gh olur ise bana mihr-ban muradmca
Yar msa'id olmu olurd zaman muradmca
vr. 18a
82) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Form: - 1Usul:
Muhammes
(Meful Fa'ilat Mefa'fl Fa'iin)
Bir eb miierref eylesen ey mah hanemiz
Hurld olurd buse-zen-i asitanemiz
83) 2 beyit 1Gfte:- 1Beste: Na'li 1Makam: - 1Form:- 1Usul: Evsat
(Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'iln)
Eglenr seyr-i ruhun fikriyle dil bayrama dek
Yohsa eylerdi sefer zlf-i gamnla am'a dek
84) 2 beyit 1Gfte:- 1Beste: Rafz- skdarl 1Makam: - 1Form:- 1Usul:
Muhammes
(Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'iln)
Akn ol mah terif eyledike hanesin
Rek-i burc- mihr-i alem-tabider kaanesin
85) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Form: - 1Usul: Zincir
(Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'iln)
Zlf-i dilher sUnbiil-i bag- cinamndr benim
Hatt- la'lin nsha-i ta'vlz-i canmdr benim
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi-} 153
vr. 18b
86) 4 beyit 1 Gfte: Selim Giray Han 1Beste: Kk Mezzin 1Makam: - 1
Form: ark 1Usul: Fer'
(Meful F.'ilat Mef.'fl F.'iliin)
Hayli siriki virdim akan kly- dilbere
Dil virdim anda bir gzi h1n-iz kafire
87) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Form: - 1Usul:
Muhammes
(F.'il.tiin F.'il.tiin F.'il.tn F.'iliin)
Birbirine uysa rindann aceb mi haleti
Bir arabn rengiyz bir haclenin keyfiyyeti
88) 6 beyit 1Gfte 19 : Nedim Efendi 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Form:
ark 1Usul: Devr-i revan
(Mef.'fliin Mef.'fliin Mef.'fln Mef.'fln)
Tahamml mlkini ykdn Hlag1 Han msn kafir
Aman dnyay yakdn ate-i suzan msn kafir
vr. 19a
89) 6 beyit 1Gfte: Ahi 1Beste: Na'li 1Makam: - 1Form: ark 1Usul: Devr-i
revan
(Fe'ilatiin Fe'il.tiin Fe'ilatiin Fe'iln)
Came-i sebz ile bir serv-i blendim var idi
Serv gibi sebze-pG olmu efendim var idi
90) 6 beyit 1Gfte: Rabimi 1Beste: Abdlbaki 1Makam: - 1Form: ark 1
Usul: Devr-i revan
(Mef.'fln Mef.'fliin Mef.'fliin Mef.'fln)
Bir ate-pare kd tfl- dil benden ragolsun
Saray ehr-i yar- aka virdim bir erag olsun
vr. 19b
91) 6 kt'a 1 Gfte: - 1Beste: - 1Makam: - 1Form: ark 1Usul: Devr-i revan
(B'li hece vezni)
Bizim yerde gurbet esdi
Bulamadk nazl dost
19
Ayn gfte Muhayyer makamnda Aksak usulyle Akn zkan tarafndan bestelenmi.
154-{> Erol Baara, Mehtap Erdoan, Zeynep Yldz
vr. 20b
92) 5 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hace Abdulkadir 1Makam: Hicaz 1Form: Kar 1
Nim Sakil
(Mefa'iln Fe'ilttn Mefd'fln Fe'ildtn)
Bez ariger ki ba'art diger cemal-i tu didem
Zi-rehnmay- sa'adet bedin-i cenab residem
vr. 2la
93) 4 beyit 1Gfte: - 1Beste: Tosun-zade 1Makam: - 1 Sema'i
(Meful Fa'il.t Mef.'fl F.'iliin)
Nar- firak- aknile sfiz-nakinim
Azar- tir-i gamzen ile sine-akinim
94) 4 beyit 1Gfte 20 : Nedim Efendi 1Beste: Molla Efendi 1Makam: - 1
Sema'i
(MefUl Mef.'fl Meft'fl Fe'uln)
Ey fih- kerem-ple dil-i zar senindir
Yok minnetin asla
Dil kan- gheranda ne kim var senindir
Pinhan u hveyda
vr. 21b
95) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: ltri 1Makam: Acemairan 1Form: - /Usul:
Zincir
(Mef.'iln Fe'ilttiin Mefa'iln Fe'iln)
Ne arz- hale meded var ne takat-i gftar
Nolayd hali bileydin sen ey peri-ruhsar
96) 2 beyit 1Gfte: Yahya 1Beste: Hafz 1Makam: - 1Form: - 1Usul: Devr-i
revan
(F.'il.tn Fa'il.tn F.'ililtn F.'iln)
Eglenr seyr-i ruhun fikriyle dil bayrama dek
Yohsa eylerdi sefer zlfn gamyla am'a dek
97) 2 beyit 1Gfte: Rdi' 1Beste: ltri 1Makam: - 1Form: - 1Usul: Remel
(Me[Ulii Mef.'fl Mef.'fl Fe'uln)
Bu fitne ki var gamze-i em-i siyehinde
Bin tir-i cefa olsa nola her nigehinde
10
Ayn gfte Huzi makamnda Yrk Sema'! usulyle Neyzen Ali Rza Efendi, Suzidil makamnda
Yr k Sema'! usulyle Bekir Stk Sezgin tarafndan bestdenrni.
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas ncelernesi {> 155
vr. 22a
98). 4 kt'a 1 Gfte: - 1Beste: - 1Makam: - 1Form: ark 1Usul: Devr-i revan
(8'li hece vezni)
Yarimin kfyuna vardm
Grdm rakibler dolar
99) 4 kt'a 1Gfte: - 1Beste: Nazim elebi 1Makam: - 1Form: ark 1Usul:
Devr-i revan
(8'li hece vezni)
Aceb ol kalar keman
Korkmaz m'ola Buda'sndan
vr. 22b
OO) 3 beyit 1Gfte:- 1 Beste: Tosun 1 Makam: - 1Form: ark 1Usul: Devr-i
rev an
(Fii'iliitn Fii'iliitn Fa'iliitn Fii'iln)
Ba komu balin-i naza nev-cvanm uyhuda
Halimi arz idernem lrln-zebanm uyhuda
o) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hafz Rf'at 1Makam: - 1Form: - 1Usul: Hafif
(Mefi'l Fii'iliit Mefii'fl Fii'iln)
02) 2 beyit 1Gfte 21 :- 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Form:- 1Usul: Hafif
(Mefii'iln Fe'iliitn Mefii'iln Fe'iln)
Saba ki dest ura ol zlf mg-nab kokar
Aarsa ukde-i pirahenin gl-ab kokar
vr. 23b
03) 5 kt'a 1Gfte: Hfzi 1Beste: Kemari Mehmed Aga 1Makam: - 1Sema'i
(Mefii'fliin Mefii'lln)
Aceb ol fh- mmtazm
Visale ka'il olmaz nu
04) 4 kt'a 1Gfte: Malrumi 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Sema'i
(I 1'li hece vezni)
Du'adan unutma bu mehcfrun
Nur-em-i canm du'alar seni
21
TRT repertuvarnda Enfi Hasan Aa tarafndan Acem makamnda bestdendii bildirilen eserin
5iri de Nedim olarak belirtilmitir.
156 {- Erol Baara, Mehtap Erdoan, Zeynep Yldz
vr. 24a
105) 4 kt'a 1Gfte: Mahtimi 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Form: ark 1
Usul: Sofyan
(Fe'iliitn Fe'ilatn)
Beni hicranna ayan
Yeter itdin yeter itdin
vr. 24b
106) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hasan Aga 1Makam:- 1Sema'i
(Meful Mefa'il Mefa'fln Fa')
Ol mugbee-i ferve-fr1- dil-cu
Aklannn itmede zahmna r1
vr. 25a
107) 6 beyit 1Gfte: Rahimi 1Beste: Bekir avu 1Makam: - 1Form: ark 1
Usul: Safyan
(Mef!l Mefa'il Mefa'il Fe'uln)
okdan bana rahm eyler idi yaremi grse
Bir kerre eger sine-i sad-paremi grse
vr. 26a
108) 2 beyit 1Gfte: Nev'i 1Beste: Receb 1Makam: - 1Form: - 1Usul: Remel
(Meful Mefil'il Mefa'il Fe'1ln)
Meclisde pp la'lini rindana duyurma
Ol haleti agzndaki dendana duyurma
109) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Es' ad Efendi 1Makam: - 1Form: - 1Usul:
Remel
(Meful Mefa'il Mefa'il Fe'uln)
Gel gonca gibi dnne yzn olma cefa-c1
Bir pare al ey gl-i ra'na nice bir bu
1 1O) 2 beyit 1Gfte 22 : Fuzuli 1Beste: Koca Osman 1Makam: - 1Form: - 1
Usul: Hafif
(Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'iln)
Aiyan- murg- dil zlf-i perianndadr
Kande olsam ey per! gnlm senin yanndadr
21
Ayn gfte edaraban makamnda Ar Aksak usulyle Kanuni Ama Nazm Bey, Isfahan
makamnda ArAksak usulyle Udt Nevres Bey tarafndan bestelenmi.
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi~ 157
vr.27b
117) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hafz 1Makam: - 1Sema'i
(Miistefiln Fe'tliin Mstefiln Fe'tln)
Bi-fikr-i vuslat- yar leyl neharm olmaz
Ey glbn-i lerafet sensiz baharm olmaz
23
Ayn gfte Segah makamnda Au enber usulyle Zaharya tarafndan bestelenmi. TRT
kaytlannda sz yazar olarak Mehmet Ragp Paa bildirilmektedir.
158 ~Erol Baara, Mehtap Erdoan, Zeynep Yldz
vr. 29a
121) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Koca Osman 1Makam: - 1Sema'i
(Meful Me[a'fln Mefii''il Fe'ul)
Ba cam- lebet enanki mestane Odern
Ez fikr-i hat hal-i tu b!gane odern
122) 2 beyit 1Gfte: Ruhi 1Beste: mam 1Makam: - 1Sema'i
(Fa'il.atn Fa'ilatn Fa'ilfitn Fa'iln)
Mest olup gl gl almsn bu fettanlk nedir
Alemi krmakdasn aub- devranlk nedir
123) 2 beyit 1Gfte:- /Beste: Haham 1Makam:- 1Sema'i
(Mefa'fln Mefa'fln Mefa'fln Mefa'fln)
Hayal-i anzn kmaz d-em-i hun-feanmdan
Lebin yad- muhassal bir nefes kmaz dehanmdan
vr. 29b
124) 3 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hace 1Makam: Irak 1Form: Kar 1Usul: Hafif
(Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'ilatn Fa'iln)
Suznak uftade n pervane ender pay-i tu
Had be mi suzem be yadi, la'l-i ekker hay-i tu
24
Ayn gfte Muhayyerkrdi makamnda Yrk Sema'! usflyle Zekiii Dede tarafndan bestelen-
mi.
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi~ 159
vr. 30a
125) 3 kt'a 1Gfte: Ak mer 1Beste: - 1Makam: - 1Form: ark 1Usul:
Devr-i revan
(Fil'ilatn Fil'ilatn Fil'ilatn Fa'iln)
Yeti r cevr eyledin ey nazl yarim yetir
Gklere kd benim feryad u zanm yetir
126) 3 kt'a 1Gfte: - 1Beste: - 1Makam:- 1Form: ark 1Usul: Devr-i revan
(ll 'li hece vezni)
Yar gelse meclisde gller alur
Surahi dndke gnlm en olur
vr. 30b
12 7) 4 kt'a 1 Gfte: - 1Beste: - 1Makam: - 1Form: ark 1Usul: Safyan
(ll 'li hece vezni)
stanbul'un dilberieri seviir
Yardan ayrlanlar nice kavuur
vr. 3la
128) 2 bent 1Gfte 25 : Fuzuli 1Beste: Seyyid Nuh 1Makam: - 1Form: Nak 1
Usul: Aksak Fahte
(MefCtl Fa'ililtn Meful Fil'ililtn)
Mushaf dimek hatadr ser-safha-i cemale
Bu bir kitab szidir fehm iden ehl-i hale
129) 3 kt'a 1 Gfte:- 1Beste:- 1Makam:- 1Form:- 1Usul:-
(MilStefiliin M.stefiln)
HGrl tedanem ya per!
Ferzende adem ya melek
vr. 31b
130) 5 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hace 1Makam: - 1Form: Kar 1Usul:
Muhammes
(MilStefiln Fa'iln Mstefilatiin Fa'iln)
Ey ah- dil, devr-i zan ruhsar- gerdan mkilest
Ey dil ki d ah- G ra ah- gerdan mkilest
15
Ayn gfte ehnaz-Bilselik makamnda Lenk Fahte usulnde Dede Efendi tarafndan bestelen-
mi.
~
vr. 32a
131) Beyit 1Gfte: Rezmi 1Beste: Aleni elebi 1Makam: - 1Form: - 1
Usul: Fahte
(Fa'iliitn Fil'iliitn Fil'iliitn Fa'iln)
Blbl alar bada grdm tebessm goncada
Ah id p andm dehann kald gnlm goncada
13) beyit 1Gfte: - 1Beste: - 1Makam: - 1Form: - 1Usul: Devr-i revan
(Fa'iliitn Fii'iliitn Fii'iliitn Fii'iln)
Afitabm virme slret aya zibalanmasn
Yz bulup yine-i hsnn temaalanmasn
vr. 32b
133) 3 kt'a 1Gfte: Nermi 1Beste: Serrac Hasan elebi 1Makam: - 1Form:
ark 1Usul: Devr-i revan
(Mefii''iln Mefii''iln Mefii''iln Mefil''iln)
Ne serve meyl ider tab'm ne ar' ar seyr ider canm
Hayal-i kadd-i yarimdir benim serv-i hramanm
vr. 33a
134) 3 kt'a 1Gfte 26 : - 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Sema'i
(Mefl Mefii'fl Mefil'fl Fe'ln)
Yetmez mi sana hister balln kucam
Serd old heva kma koyundan kuzucam
135) 4 kt'a 1Gfte: - 1Beste27 : Bekir avu 1Makam: - 1Sema'i
(B'li hece vezni)
O nhfte gamzelerden (canm)
Bunu kim reca iderdi
136) beyit 1Gfte 28 : - 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Sema'!
(Mefii''iln Mefii'fln Mefii'fln Mef.'fln)
Szi canlar balar cana bir cananmz vard
Yzi hur!de benzer bir meh-i tabanmz vard
26
TRT kaytlarnda gftenin Nedim' e ait olduu belirtilmektedir. Ayn gfte Muhayyer makamn
da, Curcuna usulnde Rahmi Bey, Hisar-Buselik makamnda, Curcuna usulnde Hseyin Fah-
rettin Dede tarafndan bestelenmi.
17
TRT repertuvarmda Ebubekir Aa adna Beste-lsfahan makammda Aksak Sema'! usulyle
kaytl. '
28
TRT Repertuvarnda Ferahnak makammda Aksak Sema'! usul ile bestecisi bildirilmeden
kaytl.
:(
vr. 33b
137) 3 kt'a 1 Gfte: Raid Efendi 1 Beste: Hasan Aga 1Makam: Acem 1
Form: ark 1Usul: Devr-i revan
(Fil'ilatn Fil'ilatn Fll'ilatn Fil'iln)
ekmem el bin cevr ederse ol bt-i b!-daddan
Kam alr sabr eyleyen baht- sitem-mu'taddan
138) 3 kt'a 1 Gfte: - 1Beste: Aheni elebi 1Makam: - 1Form: ark 1 Usul:
Devr-i revan
(Fil'ilatn Fll'ilatn Fll'iln)
eb ki canamn gelpdr yadma
Koy meni men yarim andm aglarm
vr. 34a
139) 2 beyit 1 Gfte: Na'ili 1Beste: Hafz 1Makam: - 1Form: - 1Usul: Nim-
Devir
(Mefll'iln Mefll'iln Mefil'iln Mefll'iln)
Dil-i afte kim ol anber!n glsGya balanm
Sanurlar sebze-i hod-restedir ebbGya balanm
140) 2 beyit 1 Gfte: - 1Beste: Na'li 1 Makam: - 1Form: - 1Usul: Muhammes
(Meful Fll'illlt Mefil'fl Fil'iln)
Nam- visalin anmayaym himmetim budur
Bezm-aina-y hecr olal niyyetim budur
141) 2 beyit 1 Gfte: N edim-i Kadim 1Beste: Hafz 1Makam: - 1Form: - 1
u sul: enber
(Fil.'ilatn Fil'ilatn Fll'ilatn Fil'iln)
Andellb itmezdi ekve gonca-i glzardan
Olmasa ger sinesi azrde zahm- hardan
142) 2 beyit 1 Gfte: Ruhi 1Beste: Hasan Aga 1Makam:- 1Form:- 1 Usul:
enber
(Fe'ilatn Fe'ilatn Fe'ilatiin Fe'iln)
Dil ki em'i ruh- canana ola pervane
Ate-i ak ile yanmaktan ana perva ne
vr. 34b
143) 6 beyit 1 Gfte:- 1Beste: - 1 Makam:- 1Form: ark 1Usul: -
(Mefll'fln Mefil'fln Fe'uliin)
Eger can grmek istersen bedensiz
Gr ol ruh- revan p!rehensiz
162 ~Erol Baara, Mehtap Erdoan, Zeynep Yldz
vr. 35a
144) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Nazim elebi 1Makam: - 1Form: -/Usul:
Zincir
(Mefa'iln Fe'iliitn Mefa'iln Fe'iln)
o serv-i naz kaan baga ksa naz iderek
Ayana dkilr cGylar niyaziderek
145) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Halarn 1Makam: - 1Form: - 1Usul: Zincir
(Fe'iliitn Fe'ilatn Fe'ilatn Fe'iln)
Olmada neve-dih-i nG- mey-i cam bana
Fikr-i bGs- leb-i yar-i gl-i endam bana
vr. 36a
146) 6 beyit 1 Gfte: Nedim 1Beste: orbac-zade 1Makam: - 1Sema'!
(Mefa'zln Mefa'zln Mefii'zln Mefa'zln)
Cihana pertev-i mihr-i cemalin lem'a-tab olsun
Sipihr-i hsne nur- veeh-i pakin afitab olsun
147) 3 kt'a 1Gfte: Drri 1Beste: Tosun-zade 1Makam: - 1Sema'i
(Fa'iliitn Fil'ilatn Fa'ilatn Fa'iln)
Cevr idp Uak- zara ey meh-i na-mihr-ban
Lutf idersin bi-sebeb agyar- hare her zaman.
vr. 36b
148) 3 kt'a 1Gfte: Haleti 1Beste: Acemler 1Makam: - 1Sema'i
(Meful Mefa'iln Mefa'fl Fa'ul)
Sergete-i kakl-i periann olam
Kurban- d-zlf-i anber-efann olam
29
Birinci msra ayn olmak zere TRT repetuvarnda, gftesi Yahya Nazim Efendi'ye ait olan
Delial-zade'nin Yegah Aksak Sema'l'si mevcut. Farkl olan msralar yle: Dili dost kalbi
dmanm agam etme bu eday 1 Paam etme bu cefay.
30
TRT kaytlannda ayn gfte bestecisi bildirilmeden Isfahan makamnda ve Evsat usulnde yer
almaktadr.
164 ~ Erol Baara, Mehtap Erdoan, ZeynepYl d z
vr. 39b
158) 13 beyit 1Gfte: 1Beste: Hasan Aa /Makam: Acem 1Form: ark 1
Usiil: Devr-i Revan
(Mfte'iln Mfte'iln Mfte'iln)
(Ey) pend-i ser-i zlf- tu der pay- dilem
{V ey} kand-i lebet erbet-i gamha-y dilem
vr. 40a
159) 4 kt'a 1Gfte 31 : - 1Beste: A'ma brahim 1Makam: - 1Form: ark 1
Us11: Devr-i revan
(Fa'iltln Fa'ilatn Fa'iln)
Ayn gfte Saha makarnnda ArAksak usulnde iveliolu Yorgaki tarafndan bestelenrni.
31
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi~ 165
164) 6 beyit 1Gfte: Nedim 1Beste: Bekir avu Aga 1Makam: - 1Form:
ark 1Usul: Devr-i revan
(Mef.'lln Me[a'fln Mef.'!lun Me/.'fln)
HcGm- nale-i eb-girden zalim haber-dar ol
Beni btmar- hicran eyledin sen dahi blnar ol
vr.41b
165) 6 beyit 1Gfte: Dfurl Efendi /Beste: Tosun-zade 1Makam:- 1Form:
ark 1Usul: Devr-i revan
(Fa~ilatn Fa'ilatn Fii'ilatn Fii'iln)
169) 6 beyit 1Gfte: - 1Beste: Abdulali 1Makam: Eve 1Form: Kar 1Usul:
Hafif
(Fe'uln Fe'ul Fe'uln Fe'ul)
Bi imrfz heva heva mi baet
Mi nG ki bayed der aya haset
166 {>- Erol Baara, Mehtap Erdoan, Zeynep Yldz
vr.43a
170) 6 beyit 1Gfte32 : Burusevi Talib Efendi 1Beste: - 1Makam: Hseyni 1
Form: - 1Usul: -
(Mefa'zln Mefa'zln Mefa'zlnMe[a'zln)
Sana benden efendim tuhfe-i canm selam olsun
Kabul eyle ne var bu yadigarun i tamam olsun
171) 3 beyit 1Gfte: - 1Beste: Bekir avu 1Makam: - 1Form: - 1Usul:
Devr-i revan
(Fii.'ililn Fa'ilii.n Fa'iln)
z Ayn gfte Muallim smail Hakk Bey tarafndan Hseyni makamnda Aksak Sema'i usulnde
bestelenmi.
33
Ayn gfte Beyari-Arahan makamnda Hafif usulnde Hac Sadullah Aga tarafndan bestelen-
mi.
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi~ 167
183) 3 kt'a 1Gfte:- 1Beste:- 1Makam: - 1Form: ark 1Usul: Devr-i revan
(9'lu hece vezni)
Be gzel seni sevmiim (ben)
Mah yzndeki benlerinle
vr. 47a
184) 2 beyit 1Gfte:- 1Beste: Seyfi Aga 1Makam:- 1Form:- 1Usul: enber
(Fe'ilittn Fe'ilittn Fe'iliitn Fe'iln)
Ate-endaz olal hane-i ak ire o yar
TutUUP sakf- derGnum yanar amma ne yanar
vr. 47b
: 185) 3 kt'a 1 Gfte: Nzhet 1Beste: Molla Efendi 1Makam: - 1Form: ark 1
Usul: Muhammes
(Meful F.'iliit Mef.'ll F.'iln)
Ey hsni U'!e-sGz- cihan mah-peykerim
Hasret nezare rGyna mihr-i mnevverim
186) 3 kt'a 1Gfte: Fuzuli 1Beste: mam Sagiri 1Makam: - 1Form: ark 1
Usul: Devr-i revan
(Mef.'lln Mef.'lln Mef.'lln Mef.'fln)
Perlan halin oldum som1adn hal-i perlanm
Gamnla derde ddm klnadn tedbir-i de~anm
vr. 48a
34
9 hece.
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi~ 169
197) 2 beyit 1Gfte: Rdi 1Beste: Hafz 1Makam: - 1Form: - 1Usul: Devr-i
rev an
(Mef.'fln Mef.'fliin Mef.'fln Mef.'fliin)
arab-nab ile !eb-riz iken cam- tarab imdi
Reva m sakiya ben byle kalmak tene-leb imdi
vr. 50a
198) .2 beyit 1Gfte: - 1Beste: - 1Makam: - 1Form: - 1Usul: -
(MefCtl Mef.'flii Mef.'flii Fe'uliin)
Ey ali-cenab ruyn enverlediler mi
Misk-buy- zlfni anberlediler mi 35
vr. 50b
199) 6 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Form: ark 1Usul:
Devr-i revan
(Mef.'fln Mefil'fln Mefa'fln Mef.''iln)
Ganunla dolmadk illernde em-i ter mi kalmtr
Mey-i ev kinle !eb-riz olmadk sagar m kalmtr
200) 4 kt'a 1Gfte:- 1Beste: Tosun-zade 1Makam: - 1Form: ark 1Usul:
Devr-i revan
(Mef.''iln Mefil'fln)
Yine evvel-bahar old
Yeillendi yce daglar
vr.Slb
201) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Rif at 1Makam:- 1Sema'i
(Mef.'iln Fe'il.tn Mef.'iln Fe'iln)
Gubar- payna em-i cihan-ban mtak
Hram- nazna alem cihan cihan mtak
202) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: ltri 1Makam: - 1Sema'i
(Mfte'iliin Mef.'iln Mfte'iln Mef.'iliin)
Biz o ehiz ki sebzedir det-i belada haremiz
Kebg-i derin sadasdr velvele-i nakaremiz
203) 2 beyit 1Gfte: - 1Beste: Hasan Aga 1Makam: - 1Sema'i
(Mefl Mef.'fl Mef.'flii Fe'uliin)
Gel bezm-imeye lutf u kerem kl szm zre
Ey saki-i gl-ihre ayak bas yzm zre
31
Vezin bozuk.
XVIII. Yzyla Ait Bir Gfte Mecmuas incelemesi {>- 171
36
TRT kaytlarnda ayn gfte Nhft makamnda Yrk Sema'! usulyle Ebubekir Aa adna
kaytl.
172 ~Erol Baara, Mehtap Erdoan, Zeynep Yldz
37
TRT repertuvarnda ayn besteci adna ancak Hafif usul ile kaytldr.