BAST REGRESYON PROJES

Piyasaya yeni bir klima eidi sunmak isteyen bir iletme atmosferik lmlere dayanan bir
aratrmaya ihtiya duymutur.Bu aratrmada hava scaklndaki deiimin llen karbon dioksit
(CO2) miktarna bal olarak deiip deimedii incelenmek istenmektedir.1967-1995 yllar
arasndaki bu deerler incelemeye alnmtr ve deerler aada gsterildii gibidir.kacak sonuca
gre piyasaya yeni srlmesi dnlen rn stnde gerekli deiiklikler yaplacaktr.

Dnya Ortalama
Yllar Scaklk Deiimi CO2 (ppm)
(santigrat derece)
1967 14,99 322
1968 14,93 322,8
1969 15,05 323,9
1970 15,02 325,3
1971 14,92 326,2
1972 15,00 327,3
1973 15,11 329,5
1974 14,92 330,1
1975 14,92 331
1976 14,82 332
1977 15,11 333,7
1978 15,05 335,3
1979 15,09 336,7
1980 15,18 338,5
1981 15,29 339,8
1982 15,08 341
1983 15,24 342,6
1984 15,11 344,3
1985 15,09 345,7
1986 15,16 347
1987 15,27 348,8
1988 15,28 351,4
1989 15,22 352,7
1990 15,39 354
1991 15,36 355,5
1992 15,11 356,2
1993 15,14 357
1994 15,23 358,8
1995 15,40 360,7

ANALZ AAMASI:
( CO2 = CO2 )

Y : Dnyadaki ortalama scaklk deiimi (santigrat derece )

X : llen CO2 miktar ( ppm )

olarak tanmlanmtr.Bunlar dorultusunda balang istatistikleri;

Tanmsal statistikler

ortalama Std. sapma N

SCAKLK 15,1267 ,1517 30
CO2 341,0333 12,5101 30

^
y =abx

Y deikeninin ortalamas 15.1267, standart sapmas 0,1517 ; X deikeninin ortalamas

341.0333 , standart sapmas 12.5101 olarak hesaplanmtr.Ana verilere bal olarak hesaplanan; Xin
kareler toplam (KTx) ,Ynin kareler toplam (KTy) ve XYnin arpmlar toplam (Txy) esas alnarak
modelimizi oluturacak katsaylar hesaplanmtr.Bu durumda ;

a 11,860 b0,009578 olarak bulunmutur.Model;

Katsaylara

Model B Std. hata

1 (sabit) 11,860 ,480
CO2 9,578E-03 ,001
a. Bal Deiken: SCAKLK

^
yx

Modele bal olarak katsaylar hakknda yorum yapabiliriz.a iin yaplacak yorum u ekilde
olabilir; CO2 miktarndaki deiimler sabit veya sfr kabul edildiinde scaklkta 11,860 birimlik bir
deiim zaten olmaktadr.b iin yaplacak yorum; CO2 miktarnda meydana gelebilecek 1 birimlik
deiimin scakl 0,009578 miktarda deitireceini gstereceidir. a parametresine ait standart hata
0,480 ; b parametresine ait standart hata 0,001 eklinde bulunmutur.
 Model zetib

Model r R Kare
1 ,790a ,624
a. Belirlenecekler: (Sabit), CO2
b. Bal Deiken: SCAKLK

Bulunan r korelasyon deeri bize scaklk ile CO2 deikenleri arasnda pozitif veya negatif
ynl herhangi bir ilikinin olup olmadn gsterir.Bildiimiz gibi korelasyon deerleri iin 1< r <1
gibi bir koul vardr.Modelimizde grld zere r korelasyon deeri 0,79 yani % 79 olarak
bulunmutur.Bu deer bize scaklk ile CO2 miktar arasnda pozitif ynde ve de gl denilebilecek bir
iliki olduunu gsterir. Ama deikenlerin modeli ne kadar akladn belirtmez.
Bulunan dier bir deer de R kare deeridir. Bu deer ;bamsz deikenin baml deikeni
aklama orann tahmin etmemize yardmc olur.Model zetine grld gibi R kare deeri 0,624
yani %62,4 olarak bulunmutur.Bu deer bize scaklktaki deiimlerin %62,4 nn ortamdaki CO2
miktarnn deiimi ile aklanabildiini gsterir.
Bu sonulara bakarak deikenimiz modelimizi aklyor,yani kurduumuz model geerlidir
diyemeyiz.nk R kare doru, gerekli fakat yeterli olmayan bir ldr.te bu yzden modelin
anlamllna dair son test olan ANOVA testini uygularz.

H
ANOVAb
0 :
Kareler Kareler
Model toplam sd ortalamas F
1 Regresyon ,416 1 ,416 46,379
Artk ,251 28 8,977E-03
Toplam ,668 29
b. Bal Deiken: SCAKLK

0 (model anlaml deildir)

H1 : = 0 (model anlamldr)

Yaplan ANOVA testinde bulunan F deerini = 0.05 anlamllk dzeyindeki F deeri ile
karlatrdmz zaman ok byk ktn dolaysyla yukarda kurulmu olan hipotezdeki H0n ret,
H1in kabul edildii grlmektedir.Bu bize kurduumuz modelin anlaml olduunu gsterir , yani
scaklk ve CO2 arasndaki ilikinin y=11,860 + 0,009578x eklinde kurulan dorusal regresyon
modeli yardmyla incelenebileceini gsterir.
 Model iin nokta deerleri gsteren grafik de izildiinde modelin dorusal olarak kurulabilecei
ok ak ekilde grlmektedir.

Bagli Degisken: SICAKLIK

1,00

,75

,50

,25

0,00
0,00 ,25 ,50 ,75 1,00

Bu aamada uyum eksiklii incelenmelidir.Uyum eksikliinin aranmas iin ayn miktarda CO2
ye karlk birden fazla scaklk deeri gelmelidir.Daha sonra da bu deerlerin anlamll iin sadece
uyum eksiklii deerlerini kapsayan yeni bir ANOVA testi yaplmaldr.Ama bu projede CO2nin
herhangi bir deerine karlk birden fazla scaklk deeri llmemitir.Bu sebepten dolay uyum
eksikliini arayamayz.Verilen veriler dorultusunda uyum eksikliini arayamadmz iin olmadn
kabul ederiz.te bu durumda modelimizin varyans artk kareler ortalamasna (AKO) eit olur .Sonu
olarak ;
^2
AKO = olarak belirlenir.

Katsaylar iin bulunan standart hatalarn yardmyla bu katsaylar iin belirlenen alt ve st
snrlar bulabiliriz.

a
Katsaylar iin gven aralklar

Model katsaylar iin %95

gven aral
Model Alt snr st snr
1 (Sabit) 10,877 12,843
CO2 ,007 ,012
a. Baml Deiken: SCAKLK

Katsaylar iin gven aralklar tablosunda da grld gibi; deeri %95 gven aralnda
10,877 < < 12,843 deerlerini alacaktr.Ayn ekilde deeri de 0,007 < < 0,012 deerini
alacaktr.

5
Model iin verilerin arasndaki herhangi bir X deerine bal olarak bir nkestirim bulabiliriz.
rnein 1977 ylnda llen CO2 miktar olan 331 deerini ele alalm.
 ^
X=331 ise y =15,03 deerini almaktadr.Oysa verilerin ilk hakindeki deeri 14,92 dir.
Bu durumda yeni deer iin bulunan %95 gven aral;
^ ^2 ^ ^ ^2
y t < y < y + t
^
deeri hesaplanm ve 0,017522 bulunmu.Bu durumda ;
^
14,99 < y < 15,07

bulunur.

Modelde verilerin arasnda olmayan bir X deerine karlk gelen bir Y ngr deeri de
bulabiliriz.Bu deerin hesaplanmas iin yine bir standart hata deerine ihtiyacmz vardr.
~
Bu proje iin X deerimizi 347,5 alalm. y = 15,19 deerini almaktadr.
~
deeri hesaplanm ve 0,09633 bulunmutur.Bu durumda %95 gven aralnda ngr deeri;
~
14,99 < y < 15,39

bulunur.

SONU: Modelimiz iin uyguladmz tm testler sonucunda; modelin belirlediimiz ekilde

olduunu ve deikenlerin birbirlerini ne lde etkilediklerini rendik.
Deikenin modeli %62,4 orannda akladn biliyoruz.Eer bu iletme scaklk zerine etkisi olan
tm deikenleri bulmak isterse ,modele geri kalan %37,6lk ksm aklayacak yeni deikenler
ekleyebilir.te model bu aamada basit regresyon modeli olmaktan kacak ve oklu regresyon modeli
haline gelecektir.