You are on page 1of 136

HC VIN PHT GIO VIT NAM TI TP.

HCM
KHOA NGN NG V VN HC TQ

HN C
Hc k 4 Kho III - Khoa TTX

TP.HCM 2015 PL.2559


-2- Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
Bi 31: (tr.135)





1. Phin m: Ng ng lng chu
Ng ng lng chu, chi cao dip
i. Sng ging hu, dip tim hong.
Ty phong xuy lai, lc dip mn giai.

2. Dch ngha: Hai cy ng ng


Hai cy ng ng, cnh cao l to.
Sau ma sng xung, l dn dn vng.
Gi ty thi n, l rng y thm

3. T mi

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX -3-


: ng ng: cy ng ng, cy
vng (DT, 11 nt, 10 nt, b mc ).
=+. mc: cy, g (DT, 7 nt, b
mc ) + ng: ti, ta (T, 7 nt, b
khu ) . = + . Ng: nm, s
m (ST, 4 nt, b nh ) . Khu:
ming, (DT, 3 nt, b khu )
= + . ng (6 nt, b khu ):
Cng chung
=++. Quynh: t xa , 6 nt,
b quynh )
chu: lng t dng m cy
(DT, 10 nt, b mc ).
= + . Chu: Mu thm (DT, 6
nt, b mc ) Cn chu gi xch
Gn mc th en, gn n th sng (Kinh
L: nht l xch , m l chu )
Th chu i th : m gc cy
i th.
chi: nhnh, cnh cy (DT, 8 nt,
b mc ).

-4- Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Kim chi ngc dip cnh vng
l ngc
=+ Chi: Chi, th (DT, 4 nt, b chi
) thp nh a chi: t, su, dn, mo,
thn, t, ng, v (mi), thn, du, tut, hi
:, , , , , , , , ,
, , mi hai a chi: t, su, dn,
mo, thn, t, ng, v (mi), thn, du, tut,
hi
cao: cao (TT, 10 nt, b cao );
cao phi vin tu: Xa chy cao
bay; , Sn cao, nguyt tiu: Ni
cao, trng nh. cao sn lu
thy: ni cao nc chy. (C) Chung T
K nghe n B Nha bit B Nha ngh n
ni cao hay nc chy. Ngb Ngi tri m
kh gp. (bi c)
(Tnh) Cao. Nh: sn cao thy thm
ni cao sng su.
(Tnh) Nhiu tui. Nh: cao nin
bc lo nin, nhiu tui.

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX -5-


(Tnh) Gii, vt hn th tc, khc hn
bc thng. Cao nhn ngi cao
thng.
ti cao; ti cao php
vin; cao nhn; cao tng;
cao nguyn; cao danh; cao
phm; cao s; cao thng;
cao nin; cao th; cao minh;
cao ng; cao cp
dip: l cy (DT, 13 nt, b tho
,).
Trc dip l tre; thin dip lin
hoa sen nghn cnh
i: to, ln (TT, 3 nt, b i )
i tiu bt nht ln nh
khng nh nhau; t i giai
khng; bt i nhn gic (bi
c)
(Tnh) Ln, to (th tch, din tch, dung
lng, s lng, cng , lc lng).
Nh: i san ni ln, i h

-6- Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


sng c, i v ma to. (Tnh) C,
trng (ln tui nht). Nh: i ca
anh c, i b bc c. (Tnh) Ting
tn xng. Nh: i tc tc phm ln
(tn xng tc phm ca ngi khc), tn
tnh i danh qu tnh qu
danh. (Tnh) Ln lao, trng yu, cao c.
Nh: i ch ch ln, ch cao c.
quang minh chnh i;
i quy; i gia; i danh;
i o; i ng; i c;
i ng; i nguyt; i
nhn; i nhn vt; i phu;
i s; i s; i tng
kinh; i tha; i vng;
i a
sng: ht sng (DT, 17 nt, b
v );
ging: sa, ri xung (gt, 9 nt,
b ph ,)
sng ging sng xung.

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX -7-


(ng) Xung, bc trn xung bc
di. Nh: ging quan quan phi
ging xung chc di ci chc ang lm.
(ng) Ban cho, gieo xung. Nh: ging
phc ban phc.
Mt m l hng: Hng long phc h
ch phc c rng cp. Ninh t
bt hng Th cht khng hng.
Phn quc nghch tc, h bt to hng
, Qun gic phn nc,
sao khng sm u hng?
thng ging ln xung; h ging
ging xung; cu hng Thua trn
xin hng phc.
hu: sau (9 nt, b xch )
PVT: , Tin bt
kin c nhn, Hu bt kin lai gi: Pha
trc khng thy ngi xa, Pha sau
khng thy ngi n. DT:,
Bt hiu hu tam, v hu vi i:
Bt hiu c ba, khng c con chu ni di
l ti ln nht
-8- Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
tim: dn dn (PT, 14 nt, b
thy ).
Tim nhp giai cnh , dn dn
n ch tt p; tun t tim tin
tun t tin ti
Hong: vng, mu vng (TT, 12
nt, b hong )
Ty: phng ty (PVT, 6 nt, b
)
Ty phng; Ty
phng quc gia; Ty
phng Cc Lc th gii
suy: thi (gt, 7 nt, b khu ).
Phong xuy v gi thi ma
p, xuy phn: Thi cm, nu cm.
lai: n (gt, 8 nt, b nhn );
, ? Hu bng t
vin phng lai, bt dic lc h? C bn
t ni xa n, khng vui ?

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX -9-


lc: ri rng (gt, 13 nt, b tho
, ).
Ng ng nht dip lc, thin h cng tri
thu , mt l ng
ng rng, mi ngi u bit l ma thu
n.
mn: y (gt, 14 nt, b thy ,
).
Nguyt lc sng mn thin
(Phong kiu d bc )
Trng ln, qu ku, sng y tri. (Tnh)
Khp, c. Nh: mn thnh phong v
khp thnh gi ma; mn din xun
phong mt my hn h. (Tnh)
T c, kiu cng. Nh: t mn t
c. Thng Th : Mn chiu tn,
khim th ch , : Kiu cng
chuc ly tn hi, khim tn hng c
li ch. Vin mn tt p hon ton
Hnh phc m mn hnh phc
hon ton

- 10 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


giai: bc thm (DT, 12 nt, b
ph ,).
Tin giai yu khch ch
Trc thm yu cu/mong khch dng
chn
Do thin chi bt kh giai nhi thng d
Cng nh tri khng
th bc thang m ln c vy (ng t)
+ giai (B bch) (Ph) u, cng.
Nh: chng nhn giai ty, ng c tnh
, mi ngi u say,
mnh ta tnh.
Nguyn d
th cng c, ph cp nht thit, Ng
ng d chng sanh, giai cng thnh Pht
o. (i) Tt c, ton th. T c giai hu
t, nhn v tn bt lp ,
( thp nht hi) T xa ai cng
u phi cht, ngi khng c ch tn, th
khng ng c gia ci i.

4. Ng php:
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 11 -
ng t dng nh hnh dung t
ng t dng nh hnh dung t, khi t
trc danh t, n thng cng danh t to
thnh mt t a m:
Thn ng ging ng. (Vua)
ch thn n ng nh ging (Hn th).
(L Sinh thng vi
thuyt khch: L Sinh thng lm thuyt
khch - S k).
Gii thch:
Trong cu , th,
l thnh phn Ch ng, cn ,
l hai ng ch v lm v ng cho ton
cu trn (v ng do Ng ch v m nhim).

Cc t loi ng php trong bi


ST Lgt
PT PVT

- 12 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi 32 (tr.136)





1. Phin m: T qu
Xun h thu ng, th vi t qu.
Xun kh h lai, h kh thu lai, thu kh
ng lai, thin kh cc d.

2. Dch ngha: Bn ma
Xun h thu ng, l bn ma.
Xun i, h li, h i thu n, thu i
ng n, tit tri mi ma mi khc.

3. T mi
qy: ma (DT, 8 nt, b t )
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 13 -
Chit t: (Ha: La, thc. (DT, 5 nt, b
ha ) )+ (Con, con trai (DT, 3 nt, b
t ) Nh: t t nh n bn con
trai hai con gi, ph t cha con.
Pht t. (Danh) Nh thy, n ng c c
hnh hc vn u gi l t (m xng).
Nh: Khng T , Mnh T .
(Danh) G, dng gi cc k tm
thng. Nh: chu t ch li , s t
ch hc tr.
(Danh) Xun qu ma xun; h
qu ma h; hoa qu ma hoa,
v qu ma ma.
Lng t: n v thi gian bng ba
thng.
Phn bit qu v l. l: Cy
mn, Qu mn, Hnh l , (H) L.
xun: ma xun (DT, 9 nt, b
nht );
Xun kh
bch hoa lc, Xun o bch hoa khai:
Xun i trm hoa rng, xun n trm
hoa ci. (Nguyn vn: ,
- 14 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
,,,
, Xun kh
bch hoa lc, Xun o bch hoa khai, S
trc nhn tin qu, Lo tng u thng
lai, Mc v xun tn hoa lc tn, nh tin
tc d nht chi mai. Ha thng Thch
Thanh T dch th: Xun i trm hoa
rng, Xun n trm hoa n, Trc mt
vic i mi, Trn u, gi n ri, Ch bo
xun tn hoa rng ht, m qua sn
trc mt cnh mai)
diu th hi xun: Khen ngi
y s ti gii, cha tr c bnh nng.
h: ma h/h (DT, 10 nt, b tuy
);
Chit t: nht 1 nt, t 6 nt, tuy
3 nt
Phn bit b tri/truy Theo sau m n.
Ch ny vit khng c nt l ra pha
trn gc bn tri, khc vi ch tuy c
nt l ra pha trn gc bn tri.
an c kit h.
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 15 -
thu: ma thu (DT, 9 nt, b ha
);
trung thu Tit rm thng tm m
lch, gia ma thu.
Nm. Nh: thin thu nghn nm.
ng: ma ng (DT, 5 nt, b
bng );
Thi gian bng mt nm. Nh: lng
ng hai nm, tam ng ba
nm.
ng qua Cy b. (: Qua (DT, 5
nt, b qua) Da, mp, bu, b, cc th
da c qu. Nh: ty qua da hu,
ng qua b ao, kh qua
mp ng. chng
qua c qua chng u c u: Trng da
c da, trng u c u. Ngb Gieo
nhn no c qu .
th: ny, ci ny (T, 9 nt, b
nht );

- 16 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


(Danh) S ng, iu phi. Nh: t d vi
th t cho l phi.
th phi: Phi v tri. Ch d lun
khen ch. khu th tm phi.
Ngoi ming ni l phi, trong lng ngh
l tri, ming ni mt ng tm ngh mt
no
kh: kh tri (DT, 10 nt, b kh
). 4 nt
Chit t: + (M: Go, thc ty (DT, 6
nt, b m )
Kh tri, kh hu: thin kh Kh tri
Tinh thn, kh th: S kh Tinh thn
qun s;
cc: mi, mi, mi ci/ngi (T,
6 nt, b khu );
(i t) : thin kh cc d: tit
tri mi ma mi khc. Cc hu s hiu
mi ngi c s thch ring.
cc tn s nng: Mi ngi lm
ht sc theo kh nng ca mnh.
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 17 -
(Tnh) Ting ch chung c nhm, c on
th. Th gii cc quc cc nc
trn th gii. cc v
d: khc, khc nhau (TT, 12 nt,
b in ). B cng 6 nt
(Tnh) Khc. Tri li vi ng cng.
D khu ng thanh trm ming
mt li; tt c ng thanh

4. Ng php:
th: l i t ch th
th: l i t ch th dng thay th
v ch li nhng ngi hoc s vt nu ra
trc, c th dch "y, , ci ny, ngi
ny, ..."; th vi dch " l". Th d:
Xun h thu
ng, th vi t qu: Xun, h, thu, ng,
l bn ma.
Trong th l
i t ch th, n thay th v nhc li

- 18 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


trc. ng thi, n cng ng vai Ch
ng trong cu. Tng t nh cc cu sau:
Kim nh
hng nht nhi hnh, th vi ng phng:
Nay chu hng v pha mt tri m i
l phng ng (bi 79).
ph d qu, th
nhn chi s dc d: giu v sang, l
iu con ngi mong mun vy.
cc: cng l i t ch th biu
th s trc ch (ch tng ci), c
ngha "mi th, mi ci, mi
ngi...":
Thin kh cc d: Tit thi mi
ma mi khc.
Cc hu an lc chi tm:
Mi ngi u c lng an vui (Bi 106).
Cc an k phn: Mi ngi
u yn vi phn mnh.
Cc t loi ng php trong bi

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 19 -


T ST

- 20 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi 33 (tr.137)






1. Phin m: Nng phu
Hu nng phu, tr sn h, bin mao
vi c, bin trc vi ly. Nht s thng, h
s xut; nht tng lc, h s quy.

2. Dch ngha: Nng phu


C bc nng phu, di ni. Bn c
tranh lm nh, an tre lm giu. Mt tri
mi mc, vc cuc i ra. Mt tri sp
ln, vc cuc tr v.
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 21 -
3. T mi
nng: ngi lm rung (DT, 13
nt, b thn/thn ); (6 nt, b
mch )
Chit t: Khc: Ch un cong. (B
vit 6 nt) + (B thn 7 nt)
nng c. nng in thy
li: thu li nng nghip. Nng dn,
nng phu, bn nng.
phu: ngi n ng (DT, 4 nt,
b i );
Con trai nn ngi, khn ln. B
k trng phu, ng dic nh, bt ng t
khinh nhi thi khut
Kia l k trng phu, ta
y cng vy, ch t khinh m thi li.
Tht phu: Ngi dn thng. Quc gia
hng vong, tht phu hu trch
t nc hng vong, ngi dn
thng cng phi c trch nhim.

- 22 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


So snh v thin: tri (DT 4 nt,
b i)
tr, tr: (gt, 7 nt, b nhn ,
);
Chit t: () + : nhn + ch. ;
; ; ; ; ; ; ;
; ; ; ; ; ; ;
: ch tr; ch t; ch quan; ch
tng; ch lc; ch quyn; ch nhn; ch
nhim; ch ; ch tch; ch din; ch
yu; ch ngha; ch ; ch ng; ch
trng
tr sn h di ni. Thnh tr
hoi khng . Tr tr Tam bo
. Tr tr .
sn/san: ni (DT, 3 nt, b sn
);
Ha sn ni la. cao
sn lu thy: ni cao nc chy (C)
Chung T K nghe n B Nha
bit B Nha ngh n ni cao hay nc
chy. Ngb Ngi tri m kh gp.
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 23 -
bin: bn, an (gt, 15 nt, b
mch );
: bin trc an tre, bin pht:
bn tc.
Son, thu thp gp nht vit thnh
sch. Nh: bin th son sch, bin
t in bin son t in.
ch bin, bin son,
bin tp
mao: c tranh (DT, 9 nt, b tho
, );
Chit t: mu (5 nt, b mu): Ci
gio, mt th binh cn di c mi
nhn. Ni nng t tri ngc nhau gi l
mu thun
mao c: nh c; nh l mao
phng: nh v sinh
vi: lm (ng ng t, 12 nt, b
tro); b ha , 9 nt,
b ch 4 nt

- 24 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


bn t vi s; na ch cng l
thy, chuyn bi vi thng
vi ph bt nhn: lm giu bt
nhn; lm giu th thng khng c nhn
c
c: nh (DT, 9 nt, b thi );
Chit t: (DT 3 nt, b thi). Thy,
xc cht. Nh: hnh thi tu nhc
tht chy thy i (sng nh ci xc
khng hn) + (6 nt, b ch) (gT)
n, t n.
bch c: Nh trng khng, chng
c g, ch nh ngho.
bch c xut cng khanh:
Nh ngho m sanh con c lm quan
ph qu.
ly: hng ro (DT, 25 nt, b trc
);
Chit t: trc: trc, tre: (DT 6 nt, b
trc ) + ly: ri, la (gt, 19 nt, b
chuy )
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 25 -
Trc ly mao x: Nh tranh c
hng ro tre
Chit t: (19 nt, B chuy) (gin th
10 nt, B Nhu). Ly (ng) La tan,
chia la, chia cch. ly khai; phn
ly.
: Mi, va (PT, 7 nt, b ao
);
S sanh mi sinh,
(Danh) Mng (dng cho ngy m lch t
mt ti mi). Nh: s nh mng
hai.
(Tnh) Ln u, ln th nht. Nh: s
th kin din ln u gp mt.
(Tnh) Vn, xa nay, bn lai. Nh: s
nguyn nguyn vng ban u, s
tm bn , tm ban u.
thng: ln cao (gt, 4 nt, b
thp ); 8 nt b nht
bch nht thng thin: thnh
tin; ban ngy bay ln thng gii; Gia
- 26 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
ban ngy m ln tri c, ch s giu
sang vinh hin qu mau chng.
h: vc (trn vai), (gt, 11 nt,
b trc , );
(gt) m ang, m nhim. Trng
Hnh : H thin h chi trng nhm
(ng Kinh ph )
Gnh vc trng trch trong thin h.
(DT) mt m c khc l h: Cy sen.
h hoa: Hoa sen. Bc h cy bc
h, dng lm hng liu, ct du lm
thuc.
s: ci cuc (DT, 15 nt, b );
Chit t: Kim (8 nt, b kim (Danh)
Kim loi. Nh: vng, bc, ng, st, thic,
ngy xa gi l ng kim nm loi
kim.) + tr (7 nt, B lc). Gip,
Mn sc ci ny gip thm ci kia.
bo tr. hip tr. bang tr.
vin tr. cu tr. ni tr.
tr cp. tr gio. tr lc.
tr t.

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 27 -


Nguyn Tri : Tha nin Nh Kh
c, on lp h xun s ,
(Tng hu nhn ) Nm
no hn v Nh Kh (qu hng ca
Nguyn Tri), i nn l, vc cuc i lm
v xun.
xut: Ra, t trong ra ngoi (gt,
B khm 5 nt)
Ra, t trong ra ngoi. i li vi nhp
vo. M ra. Xut khu thnh chng
m ming thnh bi vn chng
Ra lm quan, gnh vc nhim v. Dch
Kinh : Qun t chi o, hoc xut
hoc x , (H t
thng ) o ca ngi qun t,
hoc ra lm quan (gnh vc vic i),
hoc lui v n.
tng: sp, s (PT, 11 nt, b
thn );
(Ph) Sp, sp sa. tng yu sp
sa. : nht tng lc: mt tri sp

- 28 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


ln. Minh nguyt tng xut:
Trng sng sp mc (bi 28).
Trang nhi tng nhp hc: B Trang sp
i hc (bi 61) Lun Ng : iu chi
tng t, k minh d ai; nhn chi tng
t, k ngn d thin , ;
, (Thi B ) Con
chim sp cht, ting ku bi ai; ngi ta sp
cht, li ni tt lnh.
T tng an chi?: Anh nh
i u?
quy: v (gt, 18 nt, b ch ).
5 nt B: () - K
Quy quc v nc, quy gia v
nh. Vinh quy: vinh quang tr v.
v gia kh quy: khng ca khng
nh quay v. vu quy: Con gi v
nh chng.
tam quy y: L quy y Tam bo
, gm quy y
Pht, quy y Php, quy y Tng .

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 29 -


(gT) Tr li. Cu gi bt
quy: mn lu khng tr, vt
quy nguyn ch: vt tr v ch c.

4. Ng php:
B ng kt qu:
Gii thch: trong ng
th, l mt cm ng tn; cn
l cm ng tn lm B ng
kt qu b ngha cho ng t.
Ng bin trc vi li: an
tre lm giu; bin sa
mc vi lng in: bin sa mc thnh
rung tt; cng c gii thch tng
t.
ngc bin vi thch: ngc
bin thnh ; l cm t lm
B ng kt qu b sung ngha cho
ng t
PH T: Ph t l t dng b
sung ngha cho ng t v hnh dung
t
- 30 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
Thu lc
tho mc chi hoa, kh i gi thm phn.
Hoa ca cc loi cy c sng trn cn v
di nc, nhng th ng yu c rt
nhiu (Chu n Di: i lin thuyt).
Nguyn i vng
thc k chi d. Xin i vng tnh k vic
(Chin quc sch).
2. Cc loi ph t:
(1) Biu th trnh , s lng: duy,
hu, giai, d, thi, cc ...
(2) Biu th tnh thi: chn , thnh,
c ...
(3) Biu th thi gian: d, phng,
th, ht ...
(4) Biu th ph nh: bt, vt ...
(5) Biu th khuyn lnh: k, duy,
thng, ...
(6) Biu th knh nhng: hu,
hnh, thit, ...
V d
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 31 -
: , Thin s vn, nguyt
quang minh: Tri chp ti, trng sng t.
(bi 6) Nht s thng, h
s xut: Mt tri mi mc, vc cuc i ra
(Bi 33)
: , No
nng tip nhn cm gic, dic nng pht
sinh t tng: c c th tip nhn cm
gic, cng c th pht sinh t tng. (bi
17)Nhn ta
nh dic ta; nhn hnh nh dic hnh:
Ngi ngi, bng cng ngi; ngi i,
bng cng i. (bi 34)
: ton gia qun ho: C nh
u mnh gii. lo u qun an:
gi tr u bnh an.
Can, t, v, tiu trng qun
thuc tiu ho chi c quan: L lch, bao
t, rut non u thuc v c quan tiu ho.
(bi 18)

Nguyn d th
cng c, ph cp nht thit, Ng ng
- 32 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
d chng sanh, giai cng thnh Pht o,
i
trng, thn d bng quang giai nhim bi
tit chi dch: Rut gi, thn v bng quang
u m nhim vic bi tit. (bi 18)
, Tin bt
kin c nhn, Hu bt kin lai gi: Pha
trc khng thy ngi xa, Pha sau
khng thy ngi n. ,
Hu bng t vin phng lai, bt
dic lc h? C bn t ni xa n, khng
vui ?
V ct, nhn bt nng lp; v cn, nhn
bt nng c ng: Khng c xng, ngi
ta khng th ng c. Khng c gn,
ngi ta khng th c ng c. (bi 19)
bin ha mc trc bin
ha khn lng, mc trc cao thm
khng th lng c cao su.
Vn ng chi hu
ch gi, mc nh th thao: Vic vn ng
c ch, khng g bng th thao. (bi 22)

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 33 -


v kh tri d cha th bit
c

Tt sut hu t s, chn s pht thanh, phi
d khu minh d. D c bn cnh, rung
cnh pht ra ting, khng phi ku bng
ming (Bi 58).
nht tng lc,
h s quy: Mt tri sp ln, vc cuc tr
v (bi 33). Minh nguyt tng
xut: Trng sng sp mc (bi 28).
Trang nhi tng nhp hc: B Trang
sp i hc (bi 61) Lun Ng : iu
chi tng t, k minh d ai; nhn chi
tng t, k ngn d thin ,
; , (Thi B
) Con chim sp cht, ting ku bi ai;
ngi ta sp cht, li ni tt lnh.
T tng an chi?: Anh nh i u?
thng c huyt trung:
thng trong hang (bi 52).
nh trung chng qu, k

- 34 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


dip thng lc: Trong sn trng qu, l
n thng mu lc (bi 59)
hu phc
ng hng, hu nn ng ng: c
phc cng hng, gp nn cng chu.
ng vng thi lng: cng i hi u
(bi 56)., T t, mui
mui, hu th ng du Ch ch, em em
dt tay nhau cng i chi (bi 51).
ng ta ngn thng: cng ngi trn
b sng (bi 35). huynh
chiu ng ta n kha: anh gi em
cng ngi n bi (bi 68)
Ng gia chi nhn
thm a: Ngi nh ti rt ng (bi 108).
X thm nhu: Rng rt sc/nhn
(bi 52).
c k tri thc
chung bt nh nhn: Cho nn, s hiu bit
ca chng rt cuc khng bng ngi (bi
55). chung bt kin: cui
cng cng khng th thy c

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 35 -


Duy bt nng c th:
Ch khng bit c sch (bi 55).
, bch hoa linh lc, duy cc
c thnh: trm hoa u ri rng, ch c
cc ring vn ti tt (bi 67)
Hu nng doanh so: Li
bit lm t (bi 55)
Sng ging hu,
dip tim hong: Sau ma sng xung, l
dn dn vng (bi 31). Tim nhp giai
cnh , dn dn n ch tt p;
tun t tim tin tun t tin
ti.

Trc lim ngoi, lng yn t, ht phi
lai, ht phi kh: Ngoi rm trc, hai con
chim n cht bay n, cht bay i (bi 7)
o c Kinh : Thin a
thng bt nng cu, nhi hung nhn
, (Chng 23) Tri
t cn khng di lu, phng chi l con
ngi. Nhi

- 36 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


thng trc n y, bt gic hn h? Con
hy cn mc o n, khng bit lnh sao?
(bi 61)
Tht l, qu l, ng l. Chn k
qui ch s , Tht l vic k
l. Chn th th
gian chi nht nhn nhn d: Tht l con
ngi nhn nht trn i vy. (bi 115)
Qu tht, tht s. thnh
hu th s: Tht c vic y
Vn c, xa nay vn th. Nh: c
hu sn c. Chin quc sch :
X c v tc, t an nng vi chi tc
, Rn vn khng c
chn, sao anh li v chn cho n?
Mi. L Thng n : Xun
tm o t ti phng tn
(V ) Tm xun n cht mi ht
nh t. Nguyn Du dch th: Con tm n
thc cng cn vng t. (Ph) ang, cn
ang. dng t phng

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 37 -


tri ph mu n: C nui con mi bit cng
n cha m.
Chu d hnh
h, nhi kim bt hnh: Thuyn i ri,
m gm khng i.
Sp. Th tn sp ht
Thn vt phng dt: cn
thn ch bung lung
Cch ni tn xng, ch vic lm ca
ngi khc l mt n hu. Nh: hu c
oi n, hu lm n d.
Hnh tao thin h bnh
May gp thin h thi bnh.
Khim t: ring. Thit t ring
v; thit tng ring tng.

Cc t loi ng php trong bi


PVT
PT
PT

- 38 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi 34 (tr.140)






1. Phin m: Nhn nh
Th ha nhin chc, quang chiu t
bch. Nhn ti chc bng, bch thng
hu nh. Nhn ta nh dic ta, nhn
hnh nh dic hnh.

2. Dch ngha: Bng ngi


Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 39 -
Ly la t uc, nh sng chiu ln
bn vch. Ngi bn uc, trn vch
c bng. Ngi ngi, bng cng ngi;
ngi i, bng cng i.

3. T mi
nh: hnh, bng (DT, 15 nt, b
sam );
Chit t: + cnh (DT, 12 nt, b
nht). cnh vt. cnh sc.
cnh tng. cnh ng. bi cnh.
thng cnh. quang cnh.
gia cnh.
= nht+ kinh (DT, 8 nt, b u)
(Quc , kinh , th ). Bc Kinh.
kinh . kinh s. kinh
thnh
Th nh bng cy. Nhip nh
chp hnh.
Nh nh bt ly hnh: Nh
bng chng ri hnh ( -cu 2)
(nguyn cu:
- 40 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX

Ch php tin o, ch
to tc. Nhc d thanh tnh , hoc ng
hoc hnh nghip, th tc lc ty b, nh
nh bt ly hnh: Tm dn u cc php.
Tm l ch, to tc. Nu ni hay hnh
ng, vi tm nim thanh tnh, an lc lin
theo sau, nh bng chng ri hnh. NT
Hunh Lin: Trong cc Php do tm lm
ch, Tm dn u to cc duyn. Tm
thanh to nghip tt hin, Nh hnh di
bng, vui lin theo sau)
th: ly (gt, 8 nt, b hu )
Nht gii bt th mt my
may cng khng ly. ( gii: nh, cng
ngha nh ch gii (ht ci))
vt phi ngha bt th: vt phi ngha th
khng ly. Tip thu, rt: thnh
th kin: Tip thu kin;
hp th kinh nghim gio hun: hp
thu/rt bi hc kinh nghim
ha: la (DT, 4 nt, b ha , )

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 41 -


cu nhn nh cu ha: Cu
ngi nh cha chy, khng c chn
ch chm chp.
tam gii v an do
nh ho trch: ba ci khng an, ging nh
nh la.
nhin: t (gt, 16 nt, b ha ,
);
:+. t nhin: T chy.
t nhin: thin nhin, gii t nhin.
thun k t nhin
nhin mi chi cp: khn cp;
la xm lng my. ,
ng cn tinh tn, nh cu u nhin:
Cn tu nh la t u, ng cho si bui
nh chu vng.
nhin liu; cht t
chc: uc (DT, 17 nt, b ha ,
) Gin: (10 nt b ha , )
+ , nc Thc (221-264), thuc
tnh T Xuyn by gi

- 42 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


L Bch : C nhn bnh (cm; nm)
chc d du (Xun d yn
o l vin t ) Ngi
xa mang uc i chi m. (Tn dng
thi gian; hnh ng kp thi, khng b
ph thi gian)
(gt) ha quang chc thin:
nh la rc tri
quang: sng (TT, 6 nt, b nhn
, )
quang minh chnh i: R
rng v ngay thng.
(DT) nh sng. Nh: nht quang
nh sng mt tri. d quang: Ch mt
trng; Mt loi ngc qu, chiu sng trong
m. tam quang: Ba th sng, gm
mt tri, mt trng v cc ngi sao.
(Danh) Thi gian: / quang
m nh/t tin: ngy thng nhanh nh tn
bn/ nh thoi a; thi gian nh bng cu
qua ca

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 43 -


: chiu:Soi sng, ri sng (gt, 13
nt, b ha)
hi quang phn chiu: nh
sng lo ln; nh sng phn chiu; hi
dng. Pht quang ph chiu
(Danh) Giy chng nhn: h chiu .
bch: vch, tng (DT, 16 nt, b
th );
tch, tch: tch t tr t. th
d. t: trnh. t nn: t nn; lnh
nn; trnh nn.
bch bo: Bo vit tay, bo tng.
bng: bn cnh (DT, 10 nt, b
phng );
Nhn ti chc bng: Ngi
bn uc.
nhi lp ti bng: a b ng
bn

- 44 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


lng tc ti
h, lng th ti lng bng: hai chn
di, hai tay hai bn (bi 15)
th trai ti bng: phng hc
bn cnh (bi 37)
Tin hu thanh
sn, bng hu lu thy: Pha trc c ni
xanh, bn cnh c nc chy (bi 38)
Nht ng t ta h
bng: Mt a tr ngi bn sng.
(Tnh) T, bt chnh. Nh: bng mn t
o mn phi bt chnh
dic: cng (PT, 6 nt, b u )
xem bi 33
Nhn ta
nh dic ta; nhn hnh nh dic hnh:
Ngi ngi, bng cng ngi; ngi i,
bng cng i
L Thng n : Tng kin thi
nan, bit dic nan Lc
gp g nhau kh, chia la nhau cng kh

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 45 -


Cu chi,
dic t tri cn hc h: Lu dn, em cng t
bit sing nng hc tp (bi 68)
ta: ngi (gt, 7 nt, b th ).
ti, ch: ta lc .
ch ta; thng ta; to
thin; to lp bt an; ho
thng.

4. Ng php:

Cc t loi ng php trong bi


ST
gt PVT PVT
PT PT

- 46 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi 35 (tr.140)






1. Phin m: Lng ng ng
V tng tnh, h thy thanh.
Lng ng ng, tu my giai bch, phi
tuy y, i nhc mo, ng ta ngn
thng, trng vng b ng.

2. Dch ngha: Hai ng chi

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 47 -


Ma sp tnh, nc sng trong. Hai
ng chi, ru v lng my u bc,
khoc o ti, i nn tre, cng ngi trn
b sng, ging li bt c.

3. T mi
ng: C quan h ti vic nh c
(TT, 14 nt, b thy ,)
Ng nghip ngh nh c, ng ng
ng chi, ng thuyn thuyn
nh c.
(ng) Bt c, nh c
ng: ng (gi), (DT, 10 nt, b v
);
:+. cng: (DT, 10 nt, b bt)
(Tnh) Chung, chung cho mi ngi: cng
s . Thuc nh nc, quc gia cng s
. Khng nghing v bn no: cng
bnh cng bng (khng thin lch),
cng chnh cng bng v chnh trc.
(Danh t) Ting xng h i vi t ph

- 48 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


(ng): ngoi cng ng ngoi. Cng
cng cha chng.
bt cng; ch cng, cha cng;
cng cha, cng ch; cng
cng; cng t; cng an;
cng minh
v: ma (DT, 8 nt, b v)
v y: o ma; o che ma; v qu
ma ma
tng: sp, s (PT, 11 nt, b thn
); Xem bi 33
tnh: tnh, khng ma (TT, 12
nt, b nht );
:+thanh (Tnh) Tui tr, tr.
Nh: thanh nin tui tr, thanh xun
tui tr (xun xanh). (Danh) Mu
xanh. Nh: thanh thin bch nht
tri xanh mt tri rng (r rng, gia
ban ngy ban mt) Tun T : Thanh
th chi lam, nhi thanh lam ,
(Khuyn hc ) Mu xanh ly
t c lam m m hn c lam (con hn
cha, tr hn thy, hu sinh kh y).
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 49 -
h: sng (DT, 8 nt, b thy ,
)
:+. ()+. ++:
Cy sen. h hoa: Hoa sen. Bc h
cy bc h, dng lm hng liu, ct
du lm thuc; h: gnh, gnh vc.
H Ni; Hng H sa s;
h b
thanh: (nc) trong (TT, 11 nt,
b thy ,);
(Tnh) Trong sch, lim khit, cao khit.
Nh: thanh bch ; thanh cao:
thanh cao, trong sch cao thng;
thanh tnh; thanh quy gii lut;
Mt. Nh: thanh phong minh nguyt
gi mt trng trong.
:+
:+: s tnh; n tnh;
i tnh; cm tnh; tht tnh;
a tnh.

- 50 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


: +: sn tinh ; thu tinh ;
tinh thng ; / tinh hoa;
tinh lc;
:+: cung thnh ; thnh cu ;
thnh gio
/ tu: ru (DT, 22/9 nt, b
tiu/biu/bu / hit )
my: lng my (DT, 9 nt, b mc
)
Tu my: Ru v lng my, ch ngi
n ng; cn quc tu mi: ngi
n c kh phch khng km g n ng
(cn quc: Khn bt u ca n b thi
xa, ch ngi n, ph n). Nh cn quc
anh hng ngi ph n c kh
phch.
giai: u (PT, 10 nt, b bch );
Xem bi 31, bi 33 ng php
phi: khoc (o), (gt, 8 nt, b
th , );

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 51 -



: Thin tai gii thot
phc, v thng phc in y, ng kim
nh i th, th th thng c phi: Lnh
thay o gii thot, o rung phc ti
thng, nay con u i lnh, i i
thng khoc mc.
tuy/thoa/toa: o ti (DT, 14 nt,
b tho , );
:+ suy: suy bi, suy yu (TT, 10 nt,
b y ): thnh suy; nin lo
lc suy: tui gi sc yu
y: o (DT, 6 nt, b y )
Nh: y phc o qun; y thc
o cm; y bt c sa v bnh bt;
bch y; bch np y: Ci o ghp
bng trm mnh vi khc nhau, mu
sc, ca cc v tng.
(ng) Mc o cho ngi khc. Nh:
gii y nhn ci o mc cho
ngi.

- 52 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


i/i: i (gt, 18 nt, b qua
);
/: d: khc, khc nhau (TT, 12 nt, b
in ) Tri li vi ng cng
nhc: tre/l c (DT, 15 nt, b
trc );
+ nhc: nhc: l lin t biu th
gi thit, dch l "nu, nu nh".
Nhc vi trn cu s tr,
tc hn tit bt sng: Nu b bi d ngn
tr th m hi tit ra khng thng sut (Bi
21, nhc ...tc...l mt cch thc c nh,
c ngha l "nu...th..."). nhc
v k s: dng nh khng c chuyn g.
Bt nh
mo: ci nn (DT, 12 nt, b cn
);
= + mo(B quynh, 9 nt).
(ng) Xng pha, bt chp, lm m khng
e s. Nh: mo him xng pha ni
nguy him; mo v xng ma.
(ng) Gi xng, gi lm. Nh: mo danh
gi xng; mo xng Gi mo tn
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 53 -
xng ; gi mo gi lm. (Ph) Ba,
liu, l mng. Nh: mo phm xc
phm, ng chm. cm mo
ng: (PT, 6 nt, b khu)
Xem bi 33
(ng) Cng chung lm: ng cam kh,
cng hon nn , cng chia
ngt bi ng cay, chung chu hon nn.
(ng) Tn thnh. Nh: tn ng
chp nhn, ng c cng kin.
(Tnh) Cng mt loi, ging nhau. Nh:
ng loi cng loi, tng ng
ging nhau.
(Ph) Cng lc, cng vi nhau. Nh:
hu phc ng hng, hu nn ng
ng , c phc cng
hng, gp nn cng chu.
cng ng. ng nin;
ng ; ng thi; biu ng
tnh; ng bnh; ng ch;
ng hnh; ng ha; ng
hc; ng hng; ng minh;
- 54 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
ng mn; ng nghip;
ng nht; ng s; ng tm;
ng thanh; ng tnh;
i ng; cng ng;
ng sinh ng t; ng sinh
cng t
ngn: b (sng), (DT, 8 nt, b
)
o b ngn , ng gic ngn

trng: ging, ba (gt, 11 nt,
b cung );
=+/(B trng, 8 nt) trng,
trng
trng: (Tnh) Di. i li vi on
ngn. (Tnh) Lu. Nh: trng th
sng lu. (Tnh) Xa. Nh: trng
ng xa. (Danh) Ci gii, ci ti, u im.
Nh: cc hu s trng ai cng
c s trng.
Mt m l trng. (Danh) Ngi nhiu
tui, bc trn. Nh: tn trng bc

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 55 -


trn, s trng lo s, tin sinh,
huynh trng bc n anh.
(Danh) Ngi ng u, ngi cm u.
Nh: b trng ngi gi chc u
mt b, lc qun trng chc ng
u lc qun (b binh).
(Tnh) Tui cao hn, c tui hn. (Tnh)
Hng th nht. Nh: trng t con
trng, trng tn chu trng.
ngoi trng; th trng;
b trng; huynh trng; gia
trng
vng: li (DT, 14 nt, b mch
). Gin th (6 nt, b vng)
b: bt (gt, 10 nt, b th ,
)
b nh n phong: Bt bng
ui theo gi. Ngb eo ui vic khng
tng, thiu thc t.
ng: Con c (DT, 11 nt, b
ng) Gin th:

- 56 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Ng nhc : Nh c trn tht,
khng c sc khng c. ng vng:
li c; li nh c; Ng t
vng ph: c cht li rch, hai bn u
tranh cui cng u b tn dit.
mc ng: ci m

4. Ng php:
ng: l ph t thng lm
trng ng, t trc ng t, c ngha
"cng, cng nhau":
ng to ngn thng: Cng
ngi trn b sng.
ng vng thi lng: Cng i
hi u (Bi 56).
Huynh chiu ,
ng to n kho: Anh vy em li, cng
ngi n bi (Bi 68).
Gii thch:
Trong cu: th,
l Ch ng; cn l V ng.
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 57 -
Song, cng l mt Ng ch v
(: CN, : VN). Suy ra,
l mt Ng Ch v m nhim V ng
trong c cu ..
Cn li , , ,
l kt cu lin ng (gm nhng
cng ng tn: , ,
v ng b: ); cn l Ph t b
ngha cho .

Cc t loi ng php trong bi


PT ST
PT
PT PVT

- 58 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi 36 (tr.141)






1. Phin m: Ngu
Ngu lc i, nng canh in, nng
vn xa. K nhc kh thc, k nh kh
m, k gic d b, giai kh ch kh.

2. Dch ngha: B
B sc mnh, c th cy rung, c
th ko xe. Tht b n c, sa n ung
c, sng v da n u c th ch to
dng.
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 59 -
3. T mi
ngu: tru, b (DT, 4 nt, b
ngu );
thy ngu con tru; hong
ngu: b; con b
nng: c th/c kh nng
(TT/gt nng nguyn, 10 nt, b
nhc );
iu hu lng dc,
c nng phi: Chim c hai cnh nn c
th bay c (bi 9)
, T hu th,
nng th vt, nng tc s: Tay tri, tay
phi c th ly vt, c th lm cng
vic. (bi 14)
No
nng tip nhn cm gic, dic nng pht
sinh t tng: c c th tip nhn c
cm gic, cng c th sinh c t tng.
(bi 17)

- 60 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


cng nng, kh nng,
cc tn s nng, bn nng,
nng lc, ton nng
canh: cy (gt, 10 nt, b li );
canh tc cy cy; canh in:
cy rung
vn: koging (gt, 10 nt, b
th ,)
Nh: vn xa ko xe, vn cung
ging cung, vn hi xoay li, vn
lu ko gi li
+ Min. # th. (B 10 nhn,
8 nt) (ng) Thot, trnh. Nh: min t
thot cht. (ng) Khi, tr, khng
phi chu. Nh: min ph khng thu l
ph, min thu khi phi ng thu,
min tr tr b. (ng) Trut, cch,
bi. Nh: min quan cch chc quan.
min cng; min dch;
min dch; min l; min ti
K (T, 8 nt, b bt) Xem bi
28
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 61 -
i t ch th dng s hu cch, t
trc danh t biu th ca n, ca ng
y. k thanh bt nht: Ting
ca n khng ging nhau (bi 28)
nh trung
chng qu, k dip thng lc: Trong sn
trng qu, l n thng mu lc (bi 59)
Nhn
thch k li nhi th chu, k phc c th:
V th (ngi ) b cy ca mnh m gi
gc cy, mong li bt c th (Th chu
i th).
nhc: tht (DT, 6 nt, b nhc );
nhc nhn; tam tnh nhc,
tam bt tnh nhc,
nhc thn B tt
kh: c th (TT/gt nng
nguyn, 5 nt, b khu )

K nhc kh thc, k nh kh
m, k gic d b, giai kh ch kh: Tht

- 62 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


b n c, sa n ung c, sng v da
n u c th ch to dng.
Th bt
kh phc c, nhi thn vi Tng quc tiu:
Nhng th th khng th li bt c na,
m mnh th b ngi nc Tng ch ci
(Th chu i th)
(ng) ng cho, ng , chp thun, tn
thnh. Nh: ha kh ng thun.
(ng) ng. Nh: kh qu ng
qu; kh knh ng knh; kh
nghi; kh ; kh quan
bt kh t ngh;
tam th bt kh c; bt kh
thuyt
thc: n (gt, 9 nt, b thc )
(ng) n. Nh: thc phn n
cm, thc ngn nut li, khng gi
ch tn.
(Danh) Thc n. Nh: nhc thc
mn n tht; t thc thc n chay;

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 63 -


tha phng cu thc: i phng
khc kim n.
thc phm; nht thc;
nguyt thc; thc thi ng
qun.
nh: sa (DT, 8 nt, b t );
mu nh sa m; ngu nh
sa b; nh thu: nh nc vi sa;
php nh
m: ung (gt, 13 nt, b thc
); + B khim
m tu ung ru; m thy
ung nc; m thy t nguyn:
Ung nc nh ngun
gic: sng (DT, 7 nt, b gic );
(Danh) Gc (hnh hc). Nh: tam gic
hnh hnh ba gc; bt gic
hnh: Hnh tm gc
d: v, cng (Lin t, 14 nt, b
cu );

- 64 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


sn d thy ni vi sng;
gic d b: sng v da
b:da, v (DT, 5 nt, b b );
ch: ch to (gt, 8 nt, b ao ,
);
ch tc: Lm ra; ch to: Lm
ra; ch nh: Lp ra
(Danh) Php ch, php g t nht
nh. Nh: php ch php ch, ch
th l nht nh, hc ch
kh: dng (DT, 16 nt, b khu
).
Kh dng dng; binh kh
kh gii.

4. Ng php:
Cc tr ng t (nng) v
(kh): (nng) v (kh) u l
nhng tr ng t rt thng dng, t

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 65 -


trc ng t khc, v u c ngha l
"c th, c":
Ngu lc
i, nng canh in, nng vn xa: B c
sc mnh, c th (bit) cy rung, c th
(bit) ko xe.

K nhc kh thc, k nh kh
m, k gic d b, giai kh ch kh: Tht
n n c, sa n ung c. Sng v da
n u c th ch to dng.

Cc t loi ng php trong bi


TT TT
T TT T
TT T LT
PT TT

- 66 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi 37 (tr.143)





1. Phin m: c
Hng trung hu c, t din on
tng, hng nam khai mn. Khch
ng ti tin, th trai ti bng, nga
tht ti hu.

2. Dch ngha: Nh

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 67 -


Trong hm c nh, bn mt c tng
ngn, m ca v hng nam. Nh khch
pha trc, phng hc bn cnh, nh
ng pha sau.

3. T mi
c: nh (DT, 9 nt, b thi );
+B 133 ch ch: (ng) n,
t n. (Ph) Rt, cng cc. Nh: ch
thnh rt thnh, bc thnh nht, ch
tn rt tn, bc tn trng nht.
(Danh) Mt trong hai mi bn tit. Nh:
ng ch ngy ng ch, h ch
ngy h ch. Ghi ch: S d gi l ch v
by gi vng mt tri xoay n nam
cc, bc cc vy. ch nhn; ch
cng; ch thin; ch hiu;
ch tm; ch tnh; ch thnh;
ch cao v thng
hng: ng, hm, ng tt (DT, 9
nt, b k );
k+ cng. (B 12 bt) cng,
cung: Cng, chung. bt cng i
- 68 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
thin; cng cng; cng s;
cng tc; cng ng; cng ha;
cng sn
din: mt (DT, 9 nt, b din );
(Danh) Mt, b phn gm c tai, mt,
m, mi, ming. Nh: din mo b
mt, khun mt. Thi H : Kh nin
kim nht th mn trung, Nhn din o
hoa tng nh hng ,
Nm ngoi vo ngy hm
nay, trong ca ny, Mt ngi cng vi
hoa o phn chiu nhau thm mt mu
hng.
(Danh) Pha, bn, ng. Nh: chnh din
mt gia, trc din mt bn,
ton din khp mt, ton th.
(Danh) Phn hin ra bn ngoi hoc bn
trn ca vt th. Nh: l din mt
ng, xut u l din Th
u, l mt (ra mt lm vic, hot ng
cng khai), thy din mt nc, a
din mt t.

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 69 -


(Danh) B mt. Nh: bnh din mt
phng.
(ng) Gp, thy. Nh: kin din
gp mt.
(ng) Ngonh v, hng v. Nh: nam
din ngonh v hng nam, din
bch t qu quay mt vo tng
suy ngh li lm.
cc din; phng din;
i din; nhn din; nhn
din th tm; phn din; trnh
din
on: ngn (TT, 12 nt, b th );
#
th: Ci tn ( bn cung)+ u (B
u) , u, mt loi thc vt n.
chng qua c qua
chng u c u: Trng da c da,
trng u c u. Ngb Gieo nhn no
c qu .
(Tnh) Non, km, nng cn. Nh: on
ti ngi ti tr km ci, tm thng.
- 70 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
(Tnh) Cht non, cht yu. Nh: on
mnh s mng yu.
(Danh) Khuyt im, ci km ci. Nh:
s trng s on ch hay, ch
yu km ca mnh.
/ tng: bc vch (DT, 17 nt,
b tng )
(Danh) Tng, vch (xy bng gch, t,
).
hng: quay v, hng v (GT, 6
nt, b khu );
(Gii) quay v. Nh Hng
nam khai mn: M ca v hng Nam. #
ng t: Khch ng hng
ng
(ng) Ngonh v, quay v, ng theo.
Nh: nam hng ngonh v hng
nam, bc hng ngonh v hng
bc. ch ng v mt no gi l ch
hng , xu hng .

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 71 -


Thin v, bnh vc: Hng l bt hng
nhn Bnh l phi ch khng
bnh ngi thn
khuynh hng; hng;
phng hng; hng ngoi;
hng ni; hng thin;
hng thng;
nam: phng nam (DT, 9 nt, b
thp );
nam m;
Nam m Bn S Thch Ca Mu Ni Pht;
Nam m A Di Pht;
Nam Bc triu; Nam Hi;
Nam Phi; An Nam quc;
An Nam H ph; ch nam;
H Nam; Nam Ai; Nam
b; nam chm; Nam nh;
Nam Giao; nam nhn; Nam
Kha (Cung on ngm khc: Gic Nam
Kha kho bt bnh, Bng con mt dy
thy mnh tay khng.)

- 72 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


/ khai: n, m (gt, 12 nt, b
mn );
Vin trung hoa, tin hu khai ,
Hoa trong vn, n trc n sau (bi
30).
khch: khch (DT, 16 nt, b
min );
min+ cc (xem bi 32)
(Danh) Khch , i li vi ch nhn
. Nh: tn khch khch kha,
thnh khch mi khch. Hu khch
ch, khn ng ph , C
khch n, thm cha ti (bi 26).
(Danh) Phim ch ngi hnh ngh hoc
c hot ng c bit. Nh: thuyt khch
nh du thuyt, chnh khch nh
chnh tr.
------
ch khch-thng khch-khch im-
khch ng-khch kh-khch quan-khch
sn

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 73 -


ng: nh chnh (DT, 11 nt, b
th );
(Danh) Nh, phng dnh ring cho mt
vic. Nh: l ng nh t l,
Pht ng nh th Pht, k nim
ng nh k nim.
(Danh) Ting tn xng m ca ngi
khc. Nh: tn ng m ca ngi,
lnh ng m ca ng.
(Danh) Cung in, ph quan lm vic,
ch c hnh cng t. Nh: miu ng
, triu ng
(Danh) Ting dng trong tn hiu cc
tim bun. Nh: ng Nhn ng
, Hi Xun ng .
(Tnh) Rc r, oai v. Nh: ng
ng oai v hin ngang, ng
hong b th.
cao ng: Phng chnh trong nh,
chnh tht; Ch cha m (ting tn knh).
ti: (gt, 6 nt, b th );
- 74 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX

Khch ng ti tin, th trai ti bng,
nga tht ti hu: Nh khch pha trc,
phng hc bn cnh, nh ng pha
sau.anh song tin
vin vng, nguyt ti ng phng: Trc
ca s, trng ra xa, mt trng phng
ng (bi 6)
(ng) Cn, cn sng. Nh: tinh thn
vnh ti tinh thn cn mi. Lun
Ng : Ph ti, quan k ch; ph mt,
quan k hnh , ; ,
(Hc nhi ) Cha cn th xt ch hng
(ca cha), cha mt th xt vic lm (ca
cha). ph mu ti bt vin
du: Cha m cn sng th khng i chi xa
(ng) L do , da vo. Nh: mu s
ti nhn, thnh s ti thin ,
mu toan vic l do ngi,
thnh cng l do tri.
ch, ct , nhm: hc tp tin b , ch
yu ti t k n lc

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 75 -


S tin b trong hc tp, ch yu
l ch t mnh c gng.
(Gii) Vo, hi, trong, v, v.v. (1) Dng
cho thi gian. Nh: tha h hoan ti vn
thng khn th anh
y thch xem sch vo bui chiu. S tnh
pht sanh ti kh nin
s vic xy ra vo nm ngoi. (2) Dng
cho ni chn, v tr. Nh: ng ng ti
Pht ng tng kinh
chng ta tng kinh ti Pht ng. Ng
nhn ti gia trung tu hnh nim Pht
chng ta tu hnh nim
Pht nh. Ng ng ti Pht Hc vin
hc c i Hn ng
Chng ti hc Hn c ti Pht Hc
vin. Ti gia trung, hiu ph mu
trong nh hiu vi cha m
ti gia; xut gia; ti
chc; ti h; ti tm; ni
ti

- 76 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


/ th: sch (DT, 10 nt, b vit
)
= vit+ dut: Ci bt. + =
bn. m tn: sai lm; bn m; con
ng lm lc
# tr: ban ngy (,Danh, B nht) #
ho: v (b in)
(Danh) Sch. Nh: gio khoa th
sch gio khoa, bch khoa ton th
sch t in bch khoa.
(Danh) Th tn. Nh: gia th th
nh.
(Danh) Li ch Hn. Nh: tho th
ch tho, khi th ch chn, l th
li ch l.
(Danh) Cch cu to ch Hn. Xem lc
th .
(Danh) n, giy t, vn kin. Nh:
chng th giy chng nhn
/ trai: phng c sch, nh hc
(DT, 17 nt, b t )/#/
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 77 -
(ng) Gi trong sch, ngn tham dc.
Trai gii .
(ng) Tht cm cho s n. Trai Tng
cng dng cm cho ngi tu.
(Danh) Th phng, phng hc. Nh: th
trai phng hc, phng vn.
(Danh) Ba n chay, thc rau da, ba
n ca s. ngt trai n chay
bng: bn (DT, 10 nt, b phng
)
Lng tc ti h, lng th ti lng
bng , hai chn
di, hai tay hai bn (Bi 15).
Nhn ti chc bng, bch thng hu nh
, Ngi bn uc,
trn vch c bng (bi 34).
nga: nm, ngh ngi (gt, 8 nt,
b thn ).
Nm. Vng Hn : Ty nga sa
trng qun mc tiu, C lai chinh chin
k nhn hi ,
- 78 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
Say nm sa trng xin bn ng
ci, Xa nay chinh chin my ngi v.
tht: ci nh DT, 9 nt, b min
)
+B 133 ch [0, 6] ch
Hu khch ch, khn ng ph. Ng
nghnh khch, nhp tht ni
C khch n,
thm cha ti. Ti rc khch vo trong
nh.
c (b thi )# tht (b min )

4. Ng php:
(Hng) l gii t dng nu
hng nhm ti ca ng tc, hnh vi,
c th dch l "quay v, hng v, v
pha":
Hng nam khai mn: M
ca v hng Nam.
Kim nh
hng nht nhi hnh, th vi ng phng:
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 79 -
Nay chu hng v pha mt tri m i,
l phng ng. (bi 79)

Cc t loi ng php trong bi


PVT ST
GT gt
PVT gt PVT
gt PVT

- 80 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi 38 (tr.144)






1. Phin m: Ph bi khch
Ta thng khch, vin phng lai.
Ph bi khch, thc ng phn. Phn hu
xut mn, d khch nhn thiu. Tin hu
thanh sn, bng hu lu thy.

2. Dch ngha: Cha tip khch

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 81 -


Khch trn ch ngi, n t phng
xa. Cha tip khch, n cm tra. Sau
ba cm ra ca, cng khch thong th
ngm trng. Pha trc c ni xanh, bn
cnh c nc chy.

3. T mi
ta: ch ngi (DT, 10 nt, b
nghim )
/ : vin: xa (TT, 14 nt, b
sc , )
bi: tip, gip (gt, 11 nt, b
ph , )
thc: n (gt, 9 nt, b thc
)
ng: gia tra (DT, 4 nt, b thp
)
/ phn: cm (DT, 13 nt, b
thc )

- 82 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


/ d: cng (GT, 13 nt, b cu
) Ch c khi lm lin t, c
khi lm gii t
(Gii t) d khch nhn thiu
cng khch thong th ngm trng. D ph
mu chi i t v d
khng khc g m cha thng con.
(Lin) Ch d l lin t, ni kt hai
hay nhiu t, cm t (ng), thm ch phn
cu, c ngha cng, v, vi. Nh: ng d
nh ti v anh, san d thy
ni vi sng, ph d qu giu
cng sang; ti d bt ti (ti v
bt ti); Kht d c Kht v i;
Cng nghip d nng nghip
Cng nghip v nng nghip.
K gic d b, giai kh ch kh:
sng v da n u c th ch to dng.
/ nhn: thong th (TT, 12 nt,
b mn )
thiu: trng, ngm (gt, 11 nt,
b mc )
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 83 -
lu: chy (gt, 10 nt, b thy ,
)
4. Ng php:
GII T
1. Gii t dng nu ln s lin
h ngha gia cc t hay cc thnh
phn c nhim v b tc cho nhau.
2. Gii t c th ni thnh phn
ph vi ng t, hnh dung t b
ngha cho ng t, hnh dung t v
mt thi gian, ni chn, nguyn nhn,
phng php v.v.

Thp bt nht, Liu Thng k vi
ng s cng, k try Chi Lng chi d:
Ngy mi tm, Liu Thng b qun ta tn
cng, k tht bi i Chi Lng (Bnh ng
i co) ("" ni thnh ph "Chi Lng chi
d" vi ng t "try" cho bit v ni
chn)

- 84 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


3. Nhiu t khng c ranh gii r
rt gia ng t vi gii t. Ni cch
khc, nhng t thuc loi ny trng
ging nh ng t, nhng li gi vai
tr ng php nh gii t.
Thip n xa khu
thng Mu Lng: Thip mt mnh ln xe
rui ti Mu Lng . (Hn th)
Ph ch sng, m lit
t: ln ging th mt v ra cht
(Phng Hiu Nh)
Trong hai v d trn, "thng", "ch"
ng vai tr ca gii t, v "thng" dng lin
h "khu" vi "Mu Lng", "ch" c ngha l
"n", u ch hnh ng, nn cng c th coi
l ng t. V vy c kin cho nhng t ng
trn l mt tiu loi ca ng t, v gi l
"ph ng t" hay "th ng t".
c im c bn gip ta phn bit gii
t thun ty vi ng t l: ng t c th
dng c lp, gii t thun ty khng th
dng c lp.

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 85 -


Cc t loi ng php trong bi
PVT
GT
PVT PVT

- 86 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi 39 (tr.146)






1. Phin m: Tuyt phi
Bc phong khi, i tuyt phi. ng
lu vin vng, nht phin bch sc. Tuyt
ch nht xut, thim lu thnh bng. K
hnh nh tr.

2. Dch ngha: Tuyt bay

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 87 -


Gi bc (bc) ni ln, tuyt bay rt
nhiu. Ln lu trng ra xa, (thy) mt
di mu trng. Tuyt ngng (ri), mt
tri mc, nc trn mi hin chy xung
thnh bng, hnh ging chic a.

3. T mi
tuyt: tuyt (DT, 11 nt, b v );
+ B k: u con nhm
bng tuyt; bch tuyt;
i tuyt
/ phi: bay (gt, 10 nt, b phi
)
bt dc nhi phi; phi c;
cao phi vin tu
bc: phng bc (TT, 5 nt, b
chy );
(Tnh) ti phng bc hay t phng
bc li. Nh: bc quc nc pha
bc, bc phong gi bc.

- 88 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


(Danh) Phng bc.
Bc Kinh; Nam tng Bc
tng; Nam Bc triu; i
Bc; i Bc
phong: gi (DT, 9 nt, b phong
);
chim thng phong;
cung phong; phong cch; tin
phong; tin phong o ct;
nho phong; gia phong
khi: ni ln (gt, 10 nt, b tu
);
(ng) Bt u. Nh: khi s bt
u lm vic, vn s khi u nan
mi vic bt u u kh khn.
ng: ln (gt, 12 nt, b bt );
(ng) Ln, tro (t ch thp ti ch
cao). Nh: ng lu ln lu, ng san
ln ni; nht b ng thin
mt bc ln tri.

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 89 -


(ng) Ghi chp, in ln. Nh: ng k
ghi vo s, ng bo in ln bo.
lu: lu, gc (DT, 15 nt, b mc
);
ca lu: nh ht ; chung lu:
Ci gc chung; cao lu: ci lu cao,
tim n ln; thanh lu: Lu sn
xanh, ch vua cha hoc nh ca bc
ph qu; Lu xanh, k vin.
/ vin: Xa, di, lu (TT, 14 nt,
b sc , );
(Tnh) Xa, di, lu. i li vi cn .
Nh: vnh vin lu di mi mi.
(Tnh) Su xa, thm o. Nh: thm vin
su xa.
(ng) Trnh xa, khng gn. Lun
Ng : V dn chi ngha, knh qu
thn nhi vin chi, kh v tr h ,
, (Ung d )
Chuyn tm lm vic ngha gip ngi,
knh trng qu thn nhng trnh xa, nh
th gi l tr vy. Vn tuyn : Thn
- 90 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
hin thn, vin tiu nhn ,
(Ch Ct Lng , Xut s biu
) Thn gn vi b ti hin ti, trnh
xa k tiu nhn.
vng: Nhn ra xa hoc nhn ln
cao (gt, 11 nt, b nguyt );
Thin s vn, nguyt quang minh; song
tin vin vng, nguyt ti ng phng
,, , Tri
chp ti, trng sng t, trc ca s, trng
ra xa, mt trng phng ng. (Bi 6)
Nh: ng cao vng vin ln
cao nhn ra xa. L Bch : C u
vng minh nguyt, u t c hng
, (Tnh d t
) Ngng u nhn trng sng, Ci u
nh c hng.
(Danh) Ch nguyn, tm nguyn. Nh:
nguyn vng ; hi vng ; tuyt
vng . (Danh) Danh d, ting tm.
Nh: danh vng , uy vng .

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 91 -


phin: mnh, di (DT, 4 nt, b
phin ) # tng
sc: Mu (DT, 6 nt, b sc )
Cc hu a chng, nhan sc bt ng.
Hoa cc c nhiu
loi, mu sc khng ging nhau. (bi 30)
Trong Pht gio, ci g c hnh c tng
u gi l sc. Nh: sc gii ci i
ch c hnh sc, sc un sc tch gp
che mt chn tnh, sc trn cnh i
li vi mt. danh sc: Hai yu t
quan trng nht ca con ngi, gm tinh
thn v thn th
ch: thi, dng (gt, 4 nt, b ch
);
(ng) Ngn cm, cn tr. Nh: cm ch
cm cn.
(Danh) Dng dp, dung nghi. Nh: c
ch c ng, i ng.
ch thng; ch huyt;
nh ch
- 92 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
xut: ra (gt, 4 nt, b ch );
Nht s thng, h s xut ,
Mt tri mi mc, vc ba i ra (Bi
33)
Phn hu xut mn, d khch nhn thiu
Sau ba cm ra
ca, cng khch thong th ngm trng.
(Bi 38)
Minh nguyt tng xut Trng
sng sp mc (bi 28).
thim: mi hin (DT, 17 nt, b
mc );
Phng thim mi hin nh; thim
h di mi hin; thim tin
trc mi hin
mc+ chim=. chim (ng)
Ngng vng. Nh: chim ngng
ngng trng.
lu: nc trn mi nh chy
xung (gt, 13 nt, b thy ,);

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 93 -


+ lu (B in, 10 nt) (ng)
Cm gi, gi li khng cho i. Nh: lu
khch cm khch li. (ng) Ch .
Nh: lu tm ti, lu ch
, lu thn cn thn. lu
hc: du hc.
thnh: tr thnh, tr nn (gt, 6
nt, b qua );
Nhn bt c th, bt nng thnh nhn
, Ngi khng hc,
khng th thnh ngi. (Bi 54)
(ng) Xong. Nh: hon thnh
xong ht, cng thnh danh tu
cng danh u xong. Hu ch cnh thnh
c ch th nn.
(ng) Bin ra, tr nn. Nh: tuyt hoa
thnh thy tuyt tan thnh
nc.
Thim lu thnh bng nc
trn mi hin chy xung thnh bng
tam mc thnh sm; bt
thnh; thnh cng; thnh vin;
- 94 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
thnh tu; thnh qu;
thnh lp; to thnh; kinh
thnh
bng: bng gi (DT, 6 nt, b
bng );
hnh: hnh dng (DT, 7 nt, b
sam );
(Danh) Thn th, tht th. Nh: hu hnh
c hnh th, v hnh khng c
hnh th, hnh nh bt li nh
(thn) hnh vi bng (khng la).
(Danh) Dng, v. Nh: vin hnh
hnh trn, hnh thi dng v bn
ngoi, hnh dung dung nhan, v mt.
(Danh) Trng hung, Nh: tnh hnh
tnh trng.
Nh nh bt ly hnh: Nh
bng chng ri hnh (-cu 2)
nh: ging nh; dng nh (gT,
6 nt, b n);

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 95 -


Dng so snh: bng. Nh: vin thn
bt nh cn ln ngi thn
xa khng bng lng ging gn.
Qun nhn nam lai, cao phi thin khng,
hoc nh nht t, hoc nh nhn t

nhng con nhn t phng nam n,
chng bay cao trn bu tri, hoc ging
ch nht ( ), hoc ging ch nhn ( )
(Bi 29)
cu nhn nh cu ha;
Chn nh ; nh
tr: a (DT, 15 nt, b trc ).
=+ gi ( gi: ci k (Trt, 10 nt,
b lo )
Bt nng thnh gi vi lung, bt nng th gi
vi manh. Ngi khng nghe c l ngi
ic, ngi (k) khng thy c l ngi
m. (BI 20)
= + : ch. ch v; ch
hu; ch t

4. Ng php: LIN T
- 96 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
1. Dng ni kt cc t, ng,
thnh phn ca cu hoc on, on
vn vi nhau.
Ni kt t vi t
Lon th chi m on
d n: m thanh i lon th nghe nh ai
on v hn gin. (L k)
Ni kt ng vi ng
Duy
giang thng chi thanh phong, d sn
gian chi minh nguyt: Ch c gi mt trn
sng v trng sng gia khong ni (T
Thc: Xch Bch ph)
Ni kt cc thnh phn ca cu:
Hu tc vi nhn s ch:
Sau c b ngi c ch. (S k)
Ni kt hai on cu:
Ng tt
hu ti, c thin d th bi ng d: Ti t
c ti, nn tri v m b ta (L th
Xun thu).
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 97 -
Ni kt hai on vn:




D ti K Sn, kin Phng
Sn t tng lng k, hip nh th, du Ty
Sn. Thc khi tin, s k trc nhi x
chi. Bt hoch. Phng Sn T n, m
c xut, nht pht c chi. Nhn d d
m thng lun dng binh, cp c kim
thnh bi, t v nht thi ho s: Hi ta
ni K, c gp Phng Sn t cng hai
ngi k m, eo hai mi tn, rong chi
vng Ty Sn. Cht c mt con chim
khch bay qua pha trc, Phng Sn t
sai hai ngi k m ui bn. Khng
trng. Phng Sn t gin, t mnh ui
nga theo, bn mt pht th trng ngay.
Nhn cng ta ngi trn nga bn vic
dng binh, cng nhng chuyn thnh bi
xa nay, ta t cho ng l ho s mt thi
(T Thc: Phng Sn t truyn)

- 98 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


2. Cn c vo ngha v nhim
v, ta c th chia lin t lm my loi
sau y:
(1) Biu th mi quan h lin hp:
Dng ni hai hay nhiu b phn cng
lit chung ra trong mt cu.
a) Biu th s cng gp: (d),
(cp), (nhi), (th), (hu)...
b) Biu th s la chn: (hoc),
(nhc), (nh), (k...k), (c),
(tng)...
(2) Biu th mi quan h qua li:
a) Biu th s chuyn : (nhin),
(ch nh), (hung)...
b) Biu th thi gian: (hi), (ng)
c) Biu th nguyn nhn v kt qu:
(d), (c)...
d) Biu th gi thit: (cu), (thit)...
e) Biu th iu kin: (lnh), (n
s)...

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 99 -


f) Biu th nhng b: (tuy),
(tng)...
g) Biu th so snh: (nh), (nhc),
(d...bt nh...)...
(3) Biu th s tip:
Loi lin t ny cn gi l pht ng t,
thng dng u cu hay u on vn ngh
lun. Thng dng (ph), (th), (ci),
(th ph), (ci ph):

Ph, ng chng nhi bt i ng chng,
dic d nhn h! Ngi cng mt ging m
khng bit thng nhau, cng qu lm
thay! (Phan Bi Chu: Vit Nam vong
quc s).

Th ph, thy chi tch gi bt hu, tc
ph i chu d v lc: Nc cha khng
sau th mang thuyn ln khng sc.
(Trang t)

Ci ph, thu chi vi trng d, k sc
- 100 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
thm m, yn phi vn lim: Ka, ma thu
ph by hnh trng, sc thu thm m,
khi ta my thu (u Dng Tu: Thu
thanh ph).

Cc t loi ng php trong bi


PVT
PT ST
T

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 101 -


Bi 40 (tr.150)






1. Phin m: Khu
Khu hu thn hu x. Thn ti
ngoi, k sc xch. X ti ni, k sc
bch. m thc tng khu nhp, ngn ng
tng khu xut.

2. Dch ngha: Ming


- 102 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
Ming c mi, c rng. Mi ngoi,
mu . Rng trong, mu trng. n
ung t ming vo, li ni nng t ming
ra.

3. T mi
thn: mi (DT, 11 nt, b nhc ,
);
thn+
x: rng (DT, 15 nt, b x );
Thn vong x hn mi h rng
lnh
xch: (DT, 6 nt, b xch );
m: ung (gt, 13 nt, b thc
);
thc: n (ng gt, 9 nt, b
thc )
tng/tng: do, t/theo (Gt/gt, 11
nt, b xch );

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 103 -


ngn: ni, li ni (gt/DT, 7 nt,
b ngn );
ng: ni, li ni (gt/DT, 14 nt,
b ngn ).

4. Ng php
Cch dng ch (tng):
(tng) l gii t dng ch a im,
thi gian, ni xut pht ca ng tc
hoc hnh vi, c th dch "do, t"
m thc tng khu nhp, ngn ng tng
khu xut n
ung t ming vo, li ni nng t ming
ra.
Ng tng kh nin t
kinh: Ta t nm ngoi gi bit kinh .
Tng Thng Hi o Bc Kinh
t Thng Hi n Bc Kinh;
Tng v o hu t khng n
c; Tng thiu o a t t n
nhiu.
- 104 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
Phn bit: ng t
Lc bt tng tm lc bt tng
tm ly tc tng o d: la
b th tc m theo o (Tu hnh).
v gi
tng ph, k gi tng phu, phu t tng t:
nh theo cha, ly chng theo chng,
chng cht theo con

Cc t loi ng php trong bi


gt PVT
T gt PVT
T GT
GT

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 105 -


Bi c hiu (P.412)

1. Phin m: Mu thun
S nhn hu dc mu d thun gi.
D k thun chi kin, vt mc nng hm
- 106 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
d. Nga nhi hu d k mu, vit: Ng
mu chi li, vt v bt hm d. Nhn
ng vit: D t chi mu, hm t chi
thun, h nh?. K nhn pht nng ng
d. (Hn Phi T)

2. Dch Ngha: Mu thun


C ngi nc S bn mc v gio.
(Anh ta) khen mc ca mnh rn (n)
khng vt no c th m thng. Chng
bao lu, (anh ta) li khen cy gio ca
mnh rng: bn nhn ca cy gio
ti, khng vt no (n) khng m
thng. C ngi ng li ni: (Anh
th) dng cy gio ca anh m vo mc
ca anh, th th no?. Ngi y khng
tr li c. (TVC dch)

Tc gi - tc phm
Bi ny trch trong sch Hn Phi
T, thin Thuyt lm.
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 107 -
3. T mi:
Dc: bn
Thun: ci mc ( )
D: khen ngi, ca tng, khoe
Hm: xuyn thu (m thng)
Nga nhi: chng my chc,
chng bao lu

4. Ng php:
1. Nga nhi: chng my
chc, chng bao lu (th) (cm t quen
dng):
Nga nhi hu d k mu:
Chng bao lu, (anh ta) li khen cy gio
ca mnh.
2. V bt: khng g khng
(cm t quen dng):
Vt v bt hm d: khng
vt no (n) khng m thng

- 108 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


3. H nh?: th no?
(cm t quen dng hi).

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 109 -


Bi c hiu (P.408)







1. Phin m: Thng Long thnh
Thng Long thnh tch hiu Long
Bin a. Thng c hu nhn c yn.
Ch L Thi T phim chu Nh H tn,
hu song long dn thuyn, nhn danh
Thng Long, nhi chi, tc kim chi kinh
thnh d.

2. Dch Ngha: Thnh Thng Long


- 110 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
Thnh Thng Long ngy xa gi l
t Long Bin. T i thng c c
ngi ni . n i vua L Thi T
dong thuyn sng Nh H, c hai con
rng (hin ln) dn thuyn, nhn t
tn l Thng Long, m ng ni y,
tc l kinh hin nay vy.

3. T mi:
Thnh : ci thnh;
Long Bin: Long Bin (tn t,
thuc khu vc huyn Tin Sn, tnh
Bc Ninh by gi) ,
thng c : thi thng c;
Yn: ;
Ch : n (gii t);
L Thi T: tn tht l L
Cng Un, vua sng lp nh L
(1009-1225);

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 111 -


phim chu: chi thuyn, dong
thuyn;
Nh : vng tai; sng Nh;
Tn: bn, b;
Long: con rng;
dn: dn dt;
Kinh thnh: kinh .

4. Ng php:
DANH T DNG NH NG T
1. Mt danh t c th dng nh
ng t, nh ch () trong bi hc
trn v trong cc bi 122,124 u dng
nh ng t vi ngha l "ng ".
C th nu thm vi v d khc:
Kiu tc nhi lc. Ct chn m
i trn b (Trang T).
Nhc tc
tt pht thanh m, hnh nh ng tnh.

- 112 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Nhc tt pht ra bng thanh m, hin ra
bng s ng tnh (Tun T).
Tn s toi ng. Qun Tn
bn i v hng ng (T truyn).
2. Danh t dng nh ng t theo
php tr ng (cn gi l php s
ng), vi : "lm cho ... tr nn",
"khin cho" i vi tn ng ca n:
sanh t nhi nhc ct. Lm
cho ngi cht sng li v lm cho xng
tr nn tht (T truyn).
Thi
Tn li Vit a chu c, dc qun huyn
k a. By gi nh Tn ham nc Vit c
nhiu ngc trai v ngc c, nn mun bin
nc Vit thnh qun huyn ca mnh
(Khm nh Vit s thng gim cng
mc, quyn nht).
3. Danh t dng lm ng t theo
php ng, vi "coi l , cho l":

Ch hu dng di l tc di chi, tin
Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 113 -
Trung Quc tc Trung Quc chi. Ch hu
dng l ca mi r th coi h l mi r,
dng l ca Trung Quc th coi h l
Trung Quc (Hn D : Nguyn o).

Ta h! Bn cng tc ph mu bt t,
ph qu tc thn thch y c. Than i!
Ngho kh th du cha m cng khng
nhn l con, giu sang th du thn thch
cng s hi (Chin quc sch).

- 114 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi c hiu (P.410)










1. Phin m: Trng N Vng
Vng, tnh Trng, hy Trc, Lc
tng chi n. Thi Giao Ch, Thi th
T nh tham tn, st k phu. Vng ni

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 115 -


d mui Nh khi binh cng chi, trc
nh bc hon, lc nh Lnh Nam lc
thp d thnh, kin quc t lp vi vng,
M Linh. Ng quc c lp t vng
thy, kh v n trung nht anh hng.
(u hc Hn t tn th)

2. Dch Ngha: Trng N Vng


Vng, h Trng, hy Trc, con gi
quan Lc tng. Lc by gi thi th
Giao Ch l T nh tham tn, git
chng b. B bn cng em gi l Nh dy
binh nh T nh, ui nh v phng
bc, chim ly c hn su mi thnh
Lnh Nam, dng nc t ln lm vua,
ng M Linh. Nc ta c c
lp bt u t thi vng, c th gi l
anh hng bt nht trong phi n.

3. T mi:

- 116 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Trng: hin tng; thu ly; h
Trng;
N vng: ngi n lm vua,
n hong;
Hy : tn hy (tn ngi cht),
hy danh;
Tng: tng v;
Th : quan u qun i Hn
(quan Thi th);
T: sng li; h T;
Tham tn: tham lam tn bo,
tham tn;
Nh : s hai (dng vit kp ca
ch Nh);
Khi binh: dy binh, khi
binh, ct qun;
Lc: mu lc, s lc; cp
ly;
M Linh: tn t;

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 117 -


Lnh Nam: tn t;
Anh hng: anh hng.

4. Ng php:
NG T DNG THEO PHP
TR NG
Khi dng theo php tr ng (cn
gi l s ng), ng t s c " lm
cho tr nn " i vi s vt nu tn
ng.
1. ng t ni ng dng theo
php tr ng:
Mi thn thm
on, thng dc t chi. Mi thn ght lm,
thng mun lm cho y cht (= git y
cht) (Hn th: Chu Mi Thn truyn).
C x t Thi. Cho nn
khin cho ngi t Thi (T truyn:
Chiu cng thp ng nin).

- 118 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


C vi phong v d
hon ng s. Nn lm ra ma gi bt
qun ta phi tr v (Ng Vit xun thu).
2. ng t ngoi ng dng theo
php tr ng:

Ph S binh tuy cng, thin h ph chi d
bt ngha chi danh. Binh ca S tuy mnh,
nhng b thin h khot cho ci ting bt
ngha (Hn th).
Thng
nhn, nhn t, thc cu, cu t. Cho ngi
nm th ngi cht, cho ch n th ch
cht (L th Xun thu).

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 119 -


Bi c hiu (P.410)





:





1. Phin m: Hng o Vng
Vng tnh Trn, danh Quc Tun,
An Sinh vng Liu chi t d, phong
- 120 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
Hng o i Vng. An Sinh vng d
Thi Tng hu khch, lm chung chp
vng th vit: "Nh bt nng vi ng
c thin h ng bt minh mc". Vng
thm nim chi, c ng duy cn. Trng
Hng gian, lng thoi Nguyn binh, vi
ng thi v cng nht. Cp tt, lp
miu t chi. (Vit in u linh tp)

2. Dch Ngha: Hng o Vng


Vng h Trn, tn Quc Tun, l
con ca An Sinh vng Liu, phong tc
Hng o i Vng. An Sinh vng c
him khch vi vua Thi Tng, lc sp
mt, cm tay vng bo rng: "Nu con
khng th v ta m chim c thin h
th ta cht khng nhm mt". Vng ngh
su iu y, mi c ch hnh ng u
cn thn. Trong thi Trng Hng hai ln
nh lui qun Nguyn, l ngi c v

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 121 -


cng bc nht lc by gi. n khi mt,
(nh vua) lp miu th Vng.

3. T mi
Hng: dy ln, ni ln, pht ng,
hng khi, hng thnh;
o: con ng; o c, o l,
o;
Trn: h Trn;
Tun: cao, ln;
Liu : cy liu;
Khch : k vch; on hn, him
khch;
Lm: n lc, sp sa;
Chung: cui cng, cht;
Chp: cm, nm;
c: c, c c, chim c;
Thin h: thin h (th gii,
trn i);

- 122 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Minh: nhm mt;
C ng: c ch, hnh ng;
Trng Hng: nin hiu Trng
Hng;
Nguyn: nh Nguyn (Trung
Quc);
Tt: cht, mt;
Miu: n th, ci miu (ci
miu);
T: t l.

4. Ng php
DANH T DNG NH PH T
1. Danh t t trc ng t
b sung ngha cho ng t .
Trng hp ny, danh t c gi tr
nh ph t:
Th nhn lp nhi . Con
heo ng nh ngi m ku (T truyn).

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 123 -


Thun cn dn s nhi
d t. Vua Thun chm vic dn m cht
ngoi ng (Quc ng).

T Sn tr Trnh nh thp lc
nin nhi t, inh trng ho khc, lo nhn
nhi . T Sn trong coi nc Trnh c
hai mi su nm th mt, nhng ngi
dn trai tr go khc, ng gi b c th
khc la nh con nt (S k).
Hung n chi
tnh, th t nhi iu tn. Tnh qun Hung
N t tp li nh th, tan i nh chim (S
k).
2. Biu th thi i i vi
ngi khc:
Kim nhi hu
tri ng qun chi khuyn m sc Cp. T
nay v sau, bit nh vua nui Cp ny nh
nui ch nga (Mnh t).
Tin mu chi t giai
n sc chi. Cc con ngi m trc nui
- 124 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
ng nh nui y t (Hn th: V Thanh
truyn).
Thnh vi i vng
lc sc tng chi. Xin v i vng m
chn con nga nh chn loi lc sc (S
k: Hot k lit truyn).

Ch Tr B, quc s ng ng, ng c quc
s bo chi. Cn nh Tr B, i vi ti nh
i vi bc quc s, nn ti cng p li
ng y bng cch i i ca bc quc s
(S k: Thch khch lit truyn).

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 125 -


Bi Pht php

1. Phin m: Thn vt phng dt


Quang m t/t tin, nht nguyt
nh thoa, phi thng tn tc, thit mc
- 126 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
tha . Th nht d qu, mnh/mng dic
ty gim, nh thiu thy ng, t hu h
lc. i chng ng cn tinh tin, nh
cu u nhin, n nim v thng, thn
vt phng dt. (S ng Pht Hc Gio
Khoa Th)

2. Dch ngha: Cn thn ch nn bung


lung
Ti sng nh tn bn, ngy thng t
thoi a, s v thng rt nhanh chng,
chng ta u nn dn d! Ngy nay
qua, thn ngi cng gi ln, nh c
thiu nc, no c vui sng g ? i
chng hy sing nng tinh tn, nh cu
la chy trn u, ch nh v thng;
cn thn ch bung lung.

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 127 -


Bi Pht php











1. Phin m: Sm hi
Phm ng sm ma, Hoa ngn hi
qu, T tri vng tch s to c nghip,
- 128 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX
tht bt ng tc, sanh i tm qu. C
kim tho dc thn tm, hng Pht tin
phn hng l bi, pht l sm hi. Phc
lp th vit: T kim d hu, ninh m
nhit thit mnh ha, chung bt phm
gii, tc ch c s. (S ng Pht Hc
Gio Khoa Th)

2. Dch Ngha: Sm Hi
Sm hi, theo ting n l Sm-
ma. Ting Trung Hoa dch: Hi qu.
Ngha l chnh mnh t bit nhng
nghip c l gy ra t trc, tht
khng ng lm ! M sanh lng bit h
thn, cho nn ngy nay ta tm gi thn
tm sch s, ri n trc Pht i, t
nn hng trm, mt lng thnh knh l
bi, t by cc ti li, cu xin sm hi.
V lp li th nguyn nh vy: T nay v
sau, con th nut hon st nng v cc

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 129 -


la to, ch quyt khng cn phm gii
ca Pht, m lm cc vic c na !

- 130 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi Pht php





()
()

1. Phin m: L tng

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 131 -


L gi, l bi; tng gi, phng tng.
Phng tng, tc thm hun Bt nh
chng t. L bi, tc tam nghip thanh
tnh. (Nht) s ng tm nhp Pht tm.
(Nh) cu Pht tm nhp ng tm, lng
lng h tng nhip nhp, tc cm ng
o giao h.

2. Dch ngha: L tng


L l l bi; tng l tng nim. Tng
nim th hun su ht ging tr tu. L
bi th ba nghip thanh tnh, lm cho tm
ta nhp vo tm Pht, cu tm Pht
nhp vo tm ta, hai bn ha nhp vo
nhau, t o cm ng giao nhau vy.

- 132 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


Bi Pht php












1. Phin m: thp nht kha: Vi

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 133 -


H php Vi gi, chp kim cng
thn chi loi d. Th chp kim cng x,
d uy lc h php c. C Nam Sn Cm
Thng Lc vn: T Vng Thin hu
Thin i tng qun, danh Vi Cn gi,
thng vng lai tam chu, ng h Pht
Php. Bn v k tng, ni cung Vi
thin tng d i chi. Nhc Mt Gio
trung tc cn c Kim Quang Minh kinh,
nhi cung Tn Ch i Tng h.

2. Dch ngha: Bi th 11: Vi


H Php Vi v thn Kim Cang,
ni tay cm gy Kim Cang dng oai lc
h php. Cn c theo b Nam Sn
Cm Thng Lc : ci tri T Thin
Vng c v Thin i tng qun, tn l
Vi Cn, thng qua li ba chu (ng
Thng Thn chu, Nam Thim B chu
v Ty Ngu Ha chu) ng h Pht
php. Vn khng c tng ca v thn y

- 134 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX


nhng ngi i mun k nim, mi to
ra tng ca ngi Vi Thin thay
th.
Cn bn Mt gio th cn c vo b
Kinh Kim Quang Minh nn th tng
ca mt v i tng tn l Tn Ch.

Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX - 135 -


Mc lc
Bi 31: (tr.135) .................................3
Bi 32 (tr.136) .........................................14
Bi 33 (tr.137) .........................................22
Bi 34 (tr.140) .........................................42
Bi 35 (tr.140) .....................................51
Bi 36 (tr.141) .............................................64
Bi 37 (tr.143) .............................................73
Bi 38 (tr.144) .....................................88
Bi 39 (tr.146) .........................................94
Bi 40 (tr.150) ...........................................110
Bi c hiu (P.412) ..............................114
Bi c hiu (P.408) ..........................118
Bi c hiu (P.410) ..........................123
Bi c hiu (P.410) ......................128
Bi Pht php ................................134
Bi Pht php ........................................136
Bi Pht php ........................................139
Bi Pht php ........................................141

- 136 - Hn c - Hc k 4 kho III - Khoa TTX

You might also like