KTAHYA HAVA ETM TUGAY KOMUTANLII

16. BLK ER KOUU YAPIMI VE ETM SUNDURMASININ

KAPALI ETM SUNDURMASI OLARAK DZENLENMES
NAAT HZMET PROJES NE AT ZEMN ETD RAPORU
iin
GEOTEKNK DEERLENDRME RAPORU

1. Giri

Bu deerlendirme raporu, Dokuz Eyll niversitesi Deprem Aratrma Uygulama

Merkezine vaki mracaat zerine Ktahya Hava Eitim Tugay Komutanlnda yapm
planlanan Kapal Eitim Sundurmas naatlar iin yaplm olan zemin etd ve bu etde ait
jeoteknik almann 1 tarafmza teslim edilen rapor zerinden geoteknik adan
deerlendirilmesi iin hazrlanmtr. Aadaki blmlerde, anlan almaya ilikin
deerlendirme sonular verilmektedir.

2. Genel erik ve Format Asndan Deerlendirme

Tarafmza teslim edilen rapor, ierii ve format asndan Bayndrlk ve skn Bakanl
artname ve ynetmeliklerine uygundur. Rapor kapsamnda yaplm olan almalar 6 ana
balk altnda sunulmutur. Geoteknik temel mhendislii ve st yap projelendirilmesinde
kullanlan veriler raporun 3. ve 4. blmnde ayrntl ve yeterli bir ekilde ele alnmtr.
Rapor, ekleri hari 49 sayfadr. Eklerde ise arazi ve laboratuvar almalarna ait muhtelif
ayrntlar yer almaktadr.

3. Arazi almalar ve Deneyleri ile Zemin Mekanii Laboratuvar Deneyleri

Raporun incelenmesinden arazide 15 ayr konumda toplam 240 m derinliinde mhendislik

amal sondaj kuyularnn ald belirlenmitir. Sondajlar dnel (rotary) teknii kullanlarak
gerekletirilmitir. Bu teknik uygulamada en sk kullanlan yntemdir. Sondajlarda zemin
rnekleri alnm ve yeralt su seviyesi aratrlmtr.

1
Zem-Son Mhendislik Jeolojik Aratrma n. San. Tic. Ltd. ti., Hava Eitim Tugay Komutanl 16. Blk
Er Kouu Yapm ve Eitim Sundurmasnn Kapal Eitim Sundurmas Olarak Dzenlenmesi naat Hizmet
Projesine ait Zemin Etd Raporu, ubat 2009

1
 Arazide rselenmi SPT kak ve karot rneklerinin alnd ilgili zemin ett raporundaki
toplu sonular izelgesinden anlalmaktadr. Bu rnekler Bayndrlk ve skn Bakanl
onayl bir laboratuvar kuruluuna 2 zemin mekanii deneylerinin yaplmas iin sevk
edilmitir. Arazide Standart Penetrasyon deneyleri standardna uygun olarak her 1.5 mde bir
olmak zere gerekletirilmi ve tekniine uygun bir ekilde hazrlanm sondaj loglarna ham
deerler ilenmitir.

Zemin mekanii laboratuvar deneylerinin, snflandrma (elek analizi ve kvam limitleri),

doal su ierii tayini, birim hacim arlk tayininden olutuu raporun incelenmesinden
anlalmtr. Zemin etdn gerekletiren firmann yetkili jeoloji mhendisi ile yaplan
grmeler neticesinde, profilde yer alan kohezyonlu zeminlerin ok zayf dayanml ve
lamine yapda olduu, bu nedenle rselenmemi rnek temin edilemedii ve mhendislik
deneyi (tek eksenli basn, eksenli basn, konsolidasyon) yaplamad tarafmza
bildirilmitir. Zemin mekanii laboratuvar deneyleri takdim asndan genel format
kurallarna uygun olup, Bayndrlk Bakanlnn yetkilendirdii deneti mhendis 3
tarafndan imzalanmtr.

3. Zemin zellikleri

Raporun incelenmesi sonucunda profildeki hakim zemin yapsn kalnl 40-60 cm

mertebesinde olan yzeysel bir bitki tabakasndan sonra gelen siltli kil (CL) - killi silt (ML)
tabakalarnn oluturduu anlalmtr. Yeralt su seviyesi (YASS) yksek olup yzeyden
derinlii sondajlara bal olarak 1.90-4.50 m seviyeleri arasnda deiir. Sondaj loglarnda
bildirilen SPT-N deerleri 4-41 aralnda seyretmektedir. Dk deerler genelde yzeye
yakn elde edilmitir (5.0 m). Diren derinlikle birlikte artmaktadr. Bu bulgu normal
konsolide zeminlerin genel karakterine uygundur. Gerekli dzeltmeler yapldnda N60
deiim aral 5-19 olmaktadr. Bu deerler inceleme derinlii iinde daha ok normal
konsolide silt-kil tabakalarnn varlna iaret eder (izelge 1). Bilhassa etkili gerilme
derinlii iinde (temel taban altnda temel geniliinin yaklak 3 kat kalnlnda zemin
tabakas: 4.5 m) bulgulanan zeminler suya doygun yumuak-orta kat silt ve kilden
olumaktadr. Temel derinliinin yaklak Df=1.20 m olaca dikkate alnrsa 1.2 m - 6.0 m
seviyeleri arasnda nonplastik ve elastik silt tabakalar mevcuttur. Bu ksmdaki ortalama

2
Ege Zemin: 283/7 No: 2A Bornova-zmir Tlf: 0 232 348 5268
3
Bekir Sddk Solak: Laboratuvar Deneti Mhendisi (8924)

2
dzeltilmi SPT direnci ise N60=6 alnacaktr. Tama kapasitesi analizlerinde efektif ve
toplam gerilme analizlerine esas kayma mukavemeti parametreleri ise aadaki yaklamlarla
elde edilebilir:

n=18 kN/m3 Ortalama temsili birim hacim arlk

= (18 x N60)0.5 + 15 25 Efektif gerilme analizi iin isel srtnme as

cu = 6 x N60 36 kPa Toplam gerilme analizi iin drenajsz kayma mukavemeti

(Drenajsz kayma mukavemetinin SPT-N direncine gre belirlenmesi genelde tavsiye

edilmeyen bir yaklamdr. rnek alnamad iin bavurulan bu yntemden elde edilen cu
deerine dayanan gvenilir tama kapasitesi -zemin emniyet gerilmesi- hesabnda gvenlik
faktr FS=4.0 alnacaktr.)

izelge 1. Kil zeminlerde SPT direncine gre kvam durumu

Konsolidasyon
Kvam N60 Davran
durumu

ok yumuak 0-2

Kolay ekil
Yumuak NC 3-5
verilebilir.

Yar kat 6-9

Kat 10-16 Zor ekil verilir.

OC ok zor ekil
ok kat 17-30
verilir.

Sert >30 ekil verilemez.

Oturma hesaplar iin geerli doal boluk oran (e0) ve skma indeksi (Cc) parametreleri
aadaki korelatif ilikilerden elde edilebilir:

e0 = Gs x wn = 2.6 x 0.26 = 0.68

Cc = 0.5 x {(1+e0)/Gs}2.4 = 0.5 x (1.68 / 2.6)2.4 = 0.18

(Tarafmza sunulan laboratuvar bulgularna gre temsili zgl arlk Gs=2.6, ortalama doal
su ierii ise wn=0.26 alnmtr.)

3
4. Tama Kapasitesi ve Oturma Hesaplar rdelemeleri

naat sz konusu yapda tek katl bir hizmet binasdr. Sabit ve hareketli ykler zemine ift
ynl srekli temel sistemi vastasyla aktarlacaktr. Temel kiri genilii B=0.8 ve 1.5 m,
temel derinlii ise Df=1.2 m kabul edilmitir. Efektif ve toplam gerilme yaklamlarna gre
gvenilir temel tama kapasitesi (qa=zemin emniyet gerilmesi) hesaplar Meyerhof
yaklamyla yaplmtr.

Toplam Gerilme Durumu Tama Kapasitesi Hesab

B=0.8 m iin;
Df / B < 2.5 iin Nc deerleri aadaki bant ile hesaplanr (B<L) :
Nc = 5.14 (1+0.2Df/B) Df =1.20 B=0.8 Nc = 6.68
qf = cu Nc + n Df cu=36 kN/m2 n=18 kN/m3 qf = 262.1 kN/m2

Gvenilir temel taban basnc (zemin emniyet gerilmesi): qa=qf / Fs Fs=4 qa=65.5 kN/m2

B=1.5 m iin;
Df / B < 2.5 iin Nc deerleri aadaki bant ile hesaplanr (B<L) :
Nc = 5.14 (1+0.2Df/B) Df =1.20 B=1.5 Nc = 5.96
qf = cu Nc + n Df cu=36 kN/m2 n=18 kN/m3 qf = 236.2 kN/m2

Gvenilir temel taban basnc (zemin emniyet gerilmesi): qa=qf / Fs Fs=4 qa=59 kN/m2

Efektif Gerilme Durumu Tama Kapasitesi Hesab

Normal konsolide yumuak-orta kat kohezyonlu zemin tabakalar uzun dnemde

kohezyonsuz zeminlere benzer davran gsterir. Bu nedenle uzun dnem temel davrann
yanstan efektif gerilme durumu hesaplarnda efektif kohezyon ihmal edilmitir (c0). Efektif
isel srtnme as iinse yukarda akland zere =25 alnmtr. Yeralt su seviyesi
(YASS) iin ortalama bir deer olarak 3.0 m alnmtr. Analiz sonular B=0.8 m ve B=1.5 m
temel genilikleri iin tekrarlanm ve hesap zetleri srasyla ekil 1 ve ekil 2de verilmitir.

Toplam gerilme ve efektif gerilme analizlerinden grld zere ksa dnemli davran
(toplam gerilme) daha kritik sonu vermitir (qa-toplam 6.0 t/m2 ; qa-efektif 10 tm2). Zemin
emniyet gerilmesi temel geniliine gre bir miktar deiim gstermekle birlikte ortalama bir
deer olarak qa=6.0 t/m2 (0.6 kg/cm2) alnmas nerilir.

4
TAIMA KAPASTES HESAPLARI (srekli temel analizi)

Yntem: Meyerhof

Temel Boyutlar
B (m): 0.80
L (m): 10000.00 Df 1
L
B
Temel Derinlii B 2
Df (m): 1.20

YASS (m): 3.0 Meyerhof Yntemi

3
1 (t/m ) : 1.8
1
3
2 (t/m ) : 0.8 q f = c N c cs cd + D f N q qs qd + B N s d
2
Zemin Parametreleri cs , qs , s = ek il fak trleri
2
c (t/m ) : 0.00
o cd , qd , d = derinlik fak trleri
( ): 25.0
1 + sin 1 + sin
Tama Kapasitesi Katsaylar N q = e tan = tan2 (45 + / 2)
Nq: 10.66 1 sin 1 sin
N: 6.77 N c = ( N q 1) cot N = ( N q 1) tan(1.4 )
Nc: 20.72

ekil Faktrleri
cs: 1.000
B 2 B
qs: 1.000 cs = 1 + 0.2 tan (45 + ) qs = s = 1 + 0.1 tan 2 ( 45 + )
s: 1.000 L 2 L 2

Derinlik Faktrleri
Df D
cd: 1.471 cd = 1 + 0 . 2 tan( 45 + ) qd = d = 1 + 0.1 f tan( 45 + )
B
qd: 1.235 B 2 2
d: 1.235

Gvenlik Faktr Gvenilir Temel Taban Basnc (zemin emniyet gerilmesi)

2
GF: 3 qf (t/m ) : 31.1 qa (t/m2) : 10.4

ekil 1. Efektif gerilme durumu temel tama kapasitesi hesap zeti (B=0.8 m)

TAIMA KAPASTES HESAPLARI (srekli temel analizi)

Yntem: Meyerhof

Temel Boyutlar
B (m): 1.50
L (m): 10000.00 Df 1
L
B
Temel Derinlii B 2
Df (m): 1.20

YASS (m): 3.0 Meyerhof Yntemi

3
1 (t/m ) : 1.8
1
3
2 (t/m ) : 0.8 q f = c N c cs cd + D f N q qs qd + B N s d
2
Zemin Parametreleri cs , qs , s = ek il fak trleri
2
c (t/m ) : 0.00
o cd , qd , d = derinlik fak trleri
( ): 25.0
1 + sin 1 + sin
Tama Kapasitesi Katsaylar N q = e tan = tan2 (45 + / 2)
Nq: 10.66 1 sin 1 sin
N: 6.77 N c = ( N q 1) cot N = ( N q 1) tan(1.4 )
Nc: 20.72

ekil Faktrleri
cs: 1.000
B B
qs: 1.000 cs = 1 + 0.2 2
tan (45 + ) qs = s = 1 + 0.1 tan 2 ( 45 + )
s: 1.000 L 2 L 2

Derinlik Faktrleri
Df D
cd: 1.251 cd = 1 + 0 . 2 tan( 45 + ) qd = d = 1 + 0.1 f tan( 45 + )
B
qd: 1.126 B 2 2
d: 1.126

Gvenlik Faktr Gvenilir Temel Taban Basnc (zemin emniyet gerilmesi)

2
GF: 3 qf (t/m ) : 30.5 qa (t/m2) : 10.2

ekil 2. Efektif gerilme durumu temel tama kapasitesi hesap zeti (B=1.5 m)

5
 Tarafmza sunulmu olan zemin ett raporunda yer alan oturma hesaplar burada bir kere
daha ele alnmtr:

Temel tabannda deme basnc: q=1.5 t/m2 (gvenli tarafta kalan yaklam)

Temel altnda skacak tabaka kalnl: H=4.5 m

Tabaka iin gerilme art: =1.5 t/m2

Tabaka ortas efektif gerilme: v6.0 t/m2

C tr killi silt ve siltli kil

H +
sc = Cc log( v )
1 + e0 v

Cs= 0.18

e0=0.68

sc=4.7 cm

Yukardaki oturma hesabndan anlalaca zere temel oturmalar kohezyonlu zeminlere

yklerini aktaran srekli temeller iin izin verilen oturma snr olan 5 cmden daha dk
hesaplanmtr. Ayrca hesap yaplrken derinlikle birlikte gerilme dalmnda meydana gelen
azaln ihmal edildii ve temel taban altndaki zeminlerin tamamen suya doygun kabul
edildii hatrda tutulmaldr. Dolaysyla yap temel sisteminde izin verilen snrlarn dnda
oturma problemi beklenmez.

5. Yatak Katsays

Yatak katsays iin sahadaki zeminleri temsil edebilecek bir deer aadaki korelatif
ilikiden bulunabilir:

k= Fs x qa x 40 = 4 x 6 x 40 960 t/m3

Yukarda verilen deer sahada plaka ykleme deneyi ile kontrol edilebilir. Temel sistemi
srekli temel ve saha zeminleri suya doygun alvyon tabakalardan olutuu iin gereken
dzeltmeler yapld takdirde plaka ykleme deneyinden anlaml sonular elde edilebilir.

6
6. Svlama rdelemeleri
Sahadaki zemin profilinde nonplastik ve elastik silt tabakalar baskn olarak mevcuttur. Baz
seviyelerde siltli kum tabakalar da bulgulanmtr. Bu tabakalardan bilhassa nonplastik silt
(ML) ve siltli kum (SM) olanlarnn svlama riski dk SPT-N direnleri dikkate
alndnda yksek olduu belirlenmitir. Ktahya II. Derece Deprem Blgesidir. Gemi
deprem aktivitesi gz nne alndnda tasarm deprem byklnn M=7.0 ve maksimum
zemin yzeyi ivmesinin amaks=0.3g alnabilecei grlmektedir. Svlama analizlerine bir
rnek olarak SPT-N direnlerinin greceli olarak yksek bulguland SK-3 kuyusu hesaplar
izelge 2de sunulmutur. Analizler NCEER Seed-Idriss Yntemine gre yaplmtr. lgili
izelgede grld zere 5.0 m seviyesinin altnda svlamaya kar gvenlik faktrleri
FS=0.95 < 1.2 bulunmutur. Sahada genel olarak bir svlama problemi mevcuttur. Byk
lekli depremler srasnda ve sonrasnda svlamaya bal tama kapasitesi ve oturma
problemi riski vardr.

ZELGE 2. SK-3 Kuyusu Svlama Analizi Hesap izelgesi

Sondaj d (m) vo,2 'vo,2 rd CSR SPT-N 'vo,1 CN CE CB CR CS (N1)60 FC (N1)60cs CRR7.5 ID f K FS
SK3 4.8 80 62 0.967 0.243 16 62 1.27 0.75 1.00 1.00 1.20 18.2 65.0 5.00 1.20 26.9 0.335 56 0.72 1.00 1.64
SK3 9.3 161 98 0.918 0.294 15 98 1.01 0.75 1.00 1.00 1.20 13.6 98.0 5.00 1.20 21.3 0.233 44 0.78 1.00 0.95
SK3 15.3 269 146 0.751 0.269 19 146 0.83 0.75 1.00 1.00 1.20 14.1 31.0 4.77 1.16 21.2 0.231 40 0.80 0.93 0.95
15.3
0.27 0.2662 1.18
GWL1 GWL2 sat w ' Pa ER BD Sampler amax/g Mw MSF
3 3 16 18 10 8 100 0.75 10 2 0.3 7 1.19

6. Zemin Snf

Zemin snf 2007 Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelik Blm 6
Tablo 6.2 ve Tablo 6.3e gre seilir. Sondajlar srasnda belirlenen profile ve Tablo 6.2ye
gre zemin grubu (D) seilecek olursa zemin snf Z4 eklinde belirlenmektedir. ncelenen
raporda seilen zemin snf bu tespit ile uyumludur.

7. Temel Kazs ve Kaz ukurundan kan Zeminin Dolgu Malzemesi

Olarak Kullanlabilirlii

Kazdan kan zemin bitkisel toprak ile nonplastik ve elastik silt (ML) karm olacaktr. Bu
tr zeminler AASHTO Karayollar Snflandrma sistemine gre A-5, A-6 ve A-7 gruplarna
girmektedir. Bu gruplara ait zeminler ise temel alt, yan ve saha dolgu malzemeleri olarak
AASHTO snflandrma sistemine gre kt davranl malzeme snfnda kabul edilir.
Dolaysyla temel kazsndan kan zeminin inaat srasnda dolgu malzemesi olarak
kullanlmas nerilmez.

7
8. Sonu ve neriler

Tarafmza vaki mracaat zerine Ktahya Hava Eitim Tugay Komutanlnda yapm
planlanan Kapal Eitim Sundurmas naatlar iin yaplm olan zemin etd ve bu etde ait
jeoteknik alma geoteknik prensipleri asndan incelenmi; bu deerlendirme raporu
hazrlanmtr. nceleme bulgular nceki blmlerde ayrntl bir ekilde verilmekle birlikte
aada ayrca zetlenmektedir:

a. naat planlanan kapal eitim sundurmalar iin seilen srekli temel sistemi seimi
geoteknik projelendirme kriterleri asndan uygundur.

b. Analizler temel derinlii Df=1.2 m ve temel genilii B=0.8 m / B=1.5 m olduu

durumlar iin yaplmtr.

c. Temel sisteminde statik ykler altnda tama kapasitesi ve oturma problemi

beklenmez. Gvenilir temel taban basnc (zemin emniyet gerilmesi) iin qa=6.0 t/m2
alnmas nerilir.

d. Sahada svlama potansiyeli mevcuttur ve svlamaya kar zemin iyiletirme nlemi

(jet-grout kolon, ta kolon, v.b.) alnmas tavsiye edilir.

e. Zemin snf Z4 alnmaldr.

f. Kazdan kan zeminin dolgu malzemesi olarak kullanlmas nerilmez.

g. Yakn komulukta bina olmad takdirde temel kazs srasnda yapsal nlem
alnmadan evli kaz yaplabilir. 25.03.2009

Do. Dr. Grkan zden

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm
Geoteknik Anabilim Dal retim yesi ve
Deprem Aratrma Uygulama Merkezi Mdr Yardmcs