0 KOHUENTPAMMIN KAHAUMTETA ¥ TPTOBMHM HA MAIO
Cknaya pasnoj cBHxX mpuppenuux obsacra noctanma ce
ao Hy2KHOCT y jenHoj naHcKoj npHepenH. Jluenponopuyie y pas~
Bojy nojeqMHMx o6sacT# npecTapmajy OMACHOCT, Koja Moae HOCTaTyr
KOWHMNA Aasber MpHBpeAHor pacra. HeocnopHo je qa mpyMar mpy-
Taga MpoMssomes, a HapowsiTo uERYCTpHIM — jep om yHanpebewa
ose pumperHe oGnacrst sasiicH paseo] mpowsnonmnx cHara jeqHe
seme yormmte . 360r Tora je Hama sajemnuna yroxsna Horo Ha
nopa 7a paspuje 4 yHampexit uamyerpHjcxy mpouspomey. Ha Tow
nocmy TocTHTBYTH cy BDO SABIE peayTaTs. MebyTur, TproBy-
Ha Kao mpaveha mpmepemia oOsacr pemaTapHo je sacTajana y
omtocy Ha TesMo pasnoja MporsBoRIKX oOwacrH Mpmepexe — ¥
mpnoM peny mnycrpicie.
Vinmexe nopacra yKynee umyerpsicre mporsnone y 1958.
roms uaHOcK 18,2 — y omMocy Ha 1954. romsmy, Koja ce ysuma
Kad Gada 4 oGenexapa ungexcom 100. Muayerpsjcne rpane, xoje
MPOUSROZE POOY MCKBYIHBO 3a WMPOKY MOTpoUNBy ToKaszaxe cy
Jour Some pesystaTe om mpoceunux, Ha mp. rexcruuma yanycrpiia,
MpovSEomba HaMenrraja, smnyerpija sa nfepaqy 2KMBOTHMX Ha-
MUHA “Cx, — noKasyjy MEReKCe Topacra y ucToM mepOTy,
oj ce xpeby 1ameby 200 250.1 Taxo yachana mpowsponisa apm
Kaxa 3a IGPOKY NOTpoUMEY TacMpana ‘ce Ha TpAMMITE yrnaBHOM
poKO MEOMABHMNA, WHju ce Gpo] # KanamTer Bpxo Mayo MOBe-
“wapao. Y 1954. rogue Onno je ykymHo 35.228 mpoxapHuna y DHPI,
wajpehiamenom rpabewmutexn qorpajamoy 0 cq KiacruEbe oprasn~
saumomr cman mponaje, Ter roma kacusje (1959. romsaie)
opaj 6poj nponapruma mosehao ce cBera 3a oKo 5.500— To sHaux
na jé pomer y TpropuM Ha mao YABOCTpYYeH, NOK cy Tpomajun
karlanisreric yacharst camo 2a 14%/, Cpakaxo 2a On TORAUpt TOROPe
Za je momo 0 BemMKor NoBehaHa mpocesHor mpomera y jeqtoj
EPoNaBEMye u 10 1 Mm? mpocropa, amt To He SHauH Aa ce HK Aawe
wore vhs Tene myTeM.
'Y 1959. rom ocrsapex je mpocezan mpoxer mo Jeno} mpo-
ADEM Y UaHOCy om 23,328.00 pyeapa? mmo mpecrasia sHa4a-
jam pesymrar, umaiyku y Buy ma cy Hame MponaBHHe mater
Kananyrera 1 ca KIIAcHHUM cHeTeMOM mponaje. Camo meqecer 1PO-
xanumma y HPJ nocnonano je 1959, ronme no cHcremy castoy-
cayre, a 7ecerak mpomapmmna 6 Ae poOe Kyhe mo cucremy ca-
sMona6opa.
Ca nocrojechme xananyrerima 1 HaRexesim™ TeMnom mopacra
mpcaajuor mpoctopa — rprosiita Hehe MohK Aa sanoBomn HM TO-
mpeSe npommpomise uM nOmpeSe noTpoumse, mocrahe m mocraje
YCKO. TPO HAUIE TPMBPEAE. Mnaycrpyja mane cze sche
KOAMYMHe Mpo“IBOAAa Ha TPAMUITe, KOje Tpropya He MOme 7a
npuxean. Ca Cravosximra norpoutaya ockygan je acoprumaH po-
Ge Koj me ce mpesestupa y noctojehyme Mporasmayama; Hawa‘e
wep,
O KOHUEHTPAUHIH KAMAL. Y TPTOBHHH 159
yenynomard je necanpemex, mpermenHocr poGe Toropo HMKaKBa-
— jenton pew Kymp: Hncy 3aZoBowEN yeuyrama Koje vat mpy2Ka
=pronma,
Ha mnngst mpouspohas — rprosia — rorpomay samaxajy
ce meneha Kperaia:
1. mpoxt3Bomma CRe BHMNe Hapacra H KBAuHTaTHMHO Ce TIO
Sommana, jarmajy ce 4 aHarie Komeune pobe 13 YBoaa,
2. javajy KvnonHe Moryhyocrm (cranornmmrpa, YKY¢ 110-
mpouaia CO M20mITpaBa 1 noSowmiana, 2 usMeby wux mocpenyje
3. TpronwHa ca aTommmMparma mporajHuM Kanaqureraara,
sacrapemox opranusanijom Dana, Koja morceha Ha ceymamNe »Ry-
hase” m gpyriw Hegocrernyaa.
Ta 6 ce curyanjrja noSomitana 1 orKoHya oracHocr 7a
npropraia octane KOWINUA Aamer MpuBpenHOr PasBoja Haule sew-
be — norpeHo je u3BpUMTH KBANHTaTyBNe “ KBaNTHTaTuBHE
mpomene y Karraqucrermma npomajtor mpoctopa, Koj1 wmHe OCHO-
Bily euaTHocTn TproByHcKHx Mpexysehs,
TIyhaxcxo mocaosaise y aToMmsMpanm uponasimyana me
Mome BaqoBombyTH ToTpebe caBpeMenor poSxor mpomera, Moxepwa
Tpronma saxtera ceojy pesoxyuniy, KNO ure je m unpyerpsjeno]
HporsRoAuN Mperxomnaa pesoryumja. Cumme savancKe paxiost-
ue Huey Morne na saqoBOme ToKOM XVIT x XVIIL Beka cne Behe
norpese omjaynser TPIT. Mianjarypimt npoMSoRKM Kana-
vere sanarexex panien Hcy Ov crocobit 3a ocrBapeme
cSinansje 1 cnoxennje nporsnomse. Hyaxno je mpeGao ussprit-
‘™ COwReRe KBaWTrrarupHe mpomee y poTaganoj samarexo)
Hpouapomiy, Konuenmpanvijon csruyx savarcKux panué crpapa-
iy ce Rpynue mazycaxtypHe pagnoHMe, Koje ce y noreny opra-
iypanusje npoMsROUe He PasTMKYiy Y MHOroMe on HaHa TDOMS~
RoRILe HAARKAyANHOT sataTaMje y ComerBeHoj paguoumuy, Meby-
‘uM, Manycbaxrype omoryhapajy mpenas wa caspemenmjy — KBa~
UManmHo HoOBY — MaminesKy wenyerpujexy mpouspomy. Tomas
mo pescnyune y noTageumsc] sqHarcKo} mpow3nomE — erpapa
ce wagyerpyja.
Vice saxonmrocr, no wamen sommmemy, nesmtonne cy 1 ¥
rprenynm, Dyhasm, henemps, arommsupane mpoapmmye y TProBHiit
cy Meio uITO m 3aNarcKa Pama y MeropHjcKom pasBojy mAny-
crpuje. Heavmonno je KDexyTa Hanpea myrex xcmyermparpsje
mpogajtior mpocropa, crraparem KpyTHMx mpoxaztna, cnenmja~
smSongHux poOunx marasiMa um poOHMx Kyha,
Tipentocr nponajunx o6jexara sehvx noppumita cactoje ce
y ceqehent:
— MOK Ce HaNOMHTN NyHH acopTumar HeKe pobe,
— onaxmrasa ce notpontatiama 1360p pobe.
— omoryhapajy ce jomyHeke yemyre Kymuyma (pasronreme
pete Kyhama norpomata, oprammaonarme cepsyica 3a OMPABKY, OAD-
skapame Mu jopamy KYyMmeHHx mpousnona u CM)
—nornymje ce Kopucre Kaqposit, Kojmix TpeHyTHo, Nema
ROBOmHO Y Hao} Tprosinn,
~ Ho, Hajnasxtmje je wo op xpymtm oBjextu, omoryharajy
yoobere cappemenyx opramatponnx oOwsKa Tprosune — «a0160 3BOPHUK PAAOBA
miro Manycbaxrypa omoryhasa e?Bapame umaycrpujeRMx Kamat
era, CaMoyenyra, camona00p Mi cu. — mome ce ocTBapHT caMmc
y pogapnsmama neher mpocrpacrsa. Ms sanarcxe pagibe ce He
Moxxe crnopirm uEAYerHJcKM NOTOH, U3 2TOMMsHpae MPORARHMIe
He Moxke ce agarvamrjom crsopira camoyenyra. Unqmexayame
QaHATCKE paqwe KOHNEHTpMMy ce y MaHydaxtypHe pagwourNne
a ue omoryhanajy crrapame uHpyerpyicimm mpenyseha — Ha
Geax umpoxe TexHMAKe MOeTe pana, ynoTpeSe mammna u cx. ME
prozima mcpa Tohm mim mytem. Kormentpamijom ,aynaxa”, on-
Hocto TUxOBOM mMKBMANTjoM, TpeOA cTBapaTit xpyn.ie Mpomajne
oBjexre, me he paquT Beh Opoj wma HA cHenHjammonauin
nocnonyma, THe he ce y Behem oOrmy Kopucrum cappemera Tex-
wumKa epeqcrsa Koja yOpsazajy « omaxmanaiy mpoyec pana (wa-
MINMHe 8a AYTOMATCKO Mepere m TAKOBame poe, pacxmane ype-
bajs, mubrony, eckanatopst % en,).
‘Taxpa mpoqasivua omronapa creneny paspoja mponsnon
wrx ciara. Dyhanit onroapaiy sanarcxoj mpousnonesu, manycrpyj-
cKa mpousRoma TpaKM KPynHe — wagyerpHicKd mporasnune.
Tprossiia jomMBmaBa cBojy — TproBMHcKy peBomymuiy.
Hysxuocr Koryenrpansje mpozajtor mpoctopa youena je
y Apyrias, mpyppeyHo paspnjenmm semsama. Ha ToM Tomy’ wa}
jane ce orumno y CAM, re je 1950. romune 0,7% on yXynHor
Gpoja mponapimya peannsonano 23,4%/o mpomera. Cuaxako 7a cy ¥
TuTamy BemMKe ,cynemapxen” mponastnme. Tox 400 apyrux Haj-
nehix GupMn peammyjy TonOBMAy TproBuHcKUx TocTOBA Y AD-
manus Y cpannyckoj rpyna Tpropaya wa semHKo crsopyina je
xpymeo CAMOKOJIA (Ipymrrso 2a mogeprmsarpsjy Tprosutie
mpexpaGexioxr poGow) ca JazarKoM na Pag Ha yBobemy cappe-
Mermx OOmCa Mporaje y TProBMNM Ha mano. JenaH on UpBMx 3a~
xmytaka CAMOKOJIA Guo je a ce Mame mponasiime we mory
ananmpar y camoyemyre (au6pe cepsuic), Beh qa TpeGa opyjew:
micarit Hanope Camo Ha goKase Behyx nospumina
Tipouec Kounenrpanvje mponajtor mpocropa spumthe ce ¥
Hac 6paum Temmom y Hapention mepuony. Csaxaxo ja je 0BO HOD:
anak Mpoyec, amt oKpyntanase mpomalimx mospumia Tpeba
PAMHKORATH Of OKPYTABAHA TProDUNCKHX Mpemyseha, Koja ct
pu cnajamem seher 6poja waryx mpenyseha y jemHo BenuKo
Crpapare Tako rmomasHnx opranysamja y Haro) Tprosmnt +
3a Caza, HO HaeM MHUKBerY, mpeyparexo. Cxmarama qa Ox wa
repuropyja Hame seme MOTTA qa Mocyjy MBA wu Tp Tro
BMHcKa mperyseha 3a cHaGyerare mamompoyajse mpexe mpe
xpanGenom pobom — 3a caqa HeMajy peamyy mroxmory.! Mexa-
HOIKO Cnajame TproBMHcKMX upemyseha Hema cRor eKoHOMCKO™
onpapgatba. Munycrpujesn xomGunar mome ce crsopyra craji
mem anecHor Gpoja uupyerpHjcKMx mperyseha, Koja To BepTst=
Kamno} MIM XOpHB0HTaTHO} Ej KopucTe wee CApOBMHe, Max:
ae, y mmary je canpemems npouec mporpoyuse. Crmapame HE
ayerpjcxor KomOvsara crajamem orpomHor Bpoja sanarexux
‘Pam He Moxe ce mn sanmemvm,
YY xproman nexvx name rpayona sanpano ce want Taxas
noKymiaj um ce ayeKyryje o Tome. Ha mp. y Hyany ce cnajaly
+O KOHYEHTPAIHIM KAMAL. YTPLOBHHH _16!
mect TproBMcKHR npeqyseha mpexpaGere crpyke HA Mano fh
neamxo — y Jeno ruraHTcKo mpemysehe ca mpeko 120 xmacraTHx
npogasunma, cenammaccr AeleHTpasMaonanNx Maranuia 1 Ges nO~
rpeOunx ypebaja sa copnaxoname pobe. Tuamrian mpunep »AY-
haxckor TprosuacKor KoMrare7a"”
Tipowec Komyenmparyije 1 oxpymmanarsa y Tprosmm cpa-
kako je HYSAH H KOpycTaH, anv om TpeGa a ce CMpOBONIt To-
crymo, Kao TloTpe6a onoaTe — a He aNMUNNCTpaTHAHine nyTeM.
To Hamenm Mumuperby Moctynax KoumenTanuje Ranarprera
Y rprosyam: Ha mao Mopa na mpohe xpox Awe dase:
1. Hainpe pe6a suKeHAmATE cume MponanETMe Ca KAA
comme ceresont mponaje poGe. Bes xpymmmx mponaja morons
Hema KpyTHMK "propmmcnsx mpemyscha. Kananyrrer _mpoxajsor
mpocrope sanvenha on 6poja nompoltiaza Kojit rpapHmupajy y cHa~
Gnesamy Ka 70} mporasmu, To ce Mome Axo uspauyHATH TPH
Menom onronapaiyhix Mopmarima, Mama, Hapounro ceocka ¥t
cema cHa6yesana Ort c€ MPeKO MemtoBrrIx MponARHHMa: yROMHKO
ne Gxt Grixo penra6visako mpIKaT mTpoxasmimy — cHabtename OH
ce Moro BDIINMt nyreM MOKpeTHe .TpropyHe (a¥TONponAPHHTte),
2. namM KopaK y Mporecy OKPYnHanarsa Y TPTORMENM Yar
yo Ou ce crmapament exoHOMCKH cHamumx npenyscha, Koja Ox 7
cnom cacrasy yeaa nehir Opoj canpenerto oprarnsonsrarx 1po-
jejaux Karangerera (casroyexyre, caMousGops, ayTomarse $a mpO-
naly wt cx).
‘Hoan xpammrer ce Moxé cTRopyTit camo ma TeMemy KRaN-
mumarmenyx waMera ocHonne heme Jenmor mmmmpentior opranis-
ma, Octonsia hema y Tprosmr je mponanayma, uswerow mene
KBAHTITATRHe eToYRTYPe oMorvhapa ce Npesiad Ha Hone BAM
reve — cappemene opramusanvone oBmuxe nonaje. To fe cury-
pan myn. Tinakea he nokagam 1a 21 ce Tporee OKYTanarsa MO-
axe spnnert oBpxyrnt cMepom, Ti. ma Kpynia mpenyacka yIvsy
Ha Mmeeranniy Hepanvonannor aTowrsypalor mponajtor ro~
cropa, Ceakaxo ma ce % ona MoryhHOCT He MOxe OcmIODWTH, camo
mmo he nowerax pana Takeix mpenyscha Om oGenemex Reowa
cnomemor onranizanvonm Toremxohawa. Mebyrim, jer ocraje
Kao | winsewuma — CABPEMEHA TPTOBMHA HE MO2KE CE
3AMMCIMTH BE3 BEBMX TIPOMAJHMX KATIALMTETA, xojit
omoryharaly Hopasan Tox poSe aq mpowspobata no moTpouraa.
Snarxonnh 2Kuspay
14 S6opHuk panoae162 SBOPHHK PAAOBA
RESUME
Notre communauté a fait beaucoup d'efforts dans le dévelloppe-
ment de la production industielle, et dans ce domaine des résultats
considérables ont t8 réalisés. Le commerce cependant, comme un
domaine voisin, était relativement en reste, par rapport & la rapldité
du développement dans le domaine de la production industrielle.
Les branches industrielles qui produisent les articles de large
consommation, ont produit presque deux fois plus de marchandises
au courant de l'année 1959 par rapport a 1954. La production. ainsi
accrue, a 6té placée en général par l’intermédiaire des magasins dont
espace de vente a tres Iégérement augments, En 1954 il y avait
en Yougoslavie 36.298 magasins et cing ans plus tard ce nombre
n'a augmenté que de 5500. Cela montre que le commerce de mar-
chandise a doublé-tandisque l'espace des magasins n’a augmanté que
pour 14%. B'est une disproportion évidente.
Avec un tel espace et avec la rapidité du développement de la fab-
rication, cl-dessus mentionnée, le commerce ne pourra pas satisfaire
aux besoins de montre industria, et deviendra et devient de jour en
Jour un frein dans le développement de notre pays
Pour améliorer la situation et prévenir le danger pour que le
commerce ne devienne un frein dans le developpement de: notre
pays, il esf nécessaire de proceder a la modification qualitative et
quantitative de espace de vente qui forme la base méme de Macti-
vité des entreprises de commerce.
Le commerce moderne exige un changement efficace, le mé-
mé qui s’est produit dans la fabrication industrielle et qui I'a précé-
d8, Par la concentration des petites boutiques des artisans, naissent
de grands ateliers modernes, permettant le passage @ une fabrication
industrielle automatique moderne de qualité nouvelle. Une vraie révo-
lution apparait dans la production des métiers de cette époque-L’indu-
strie se. constitue.
Les mémes lois se presentent comme inévitables aussi dans le
commerce, d aprés l'avis de auteur. Boutiques, Echoppes, magasins,
sont dans le commerce ce que était atelier dans le développement
historique de Tindustrie,
Il_est inévitable dans ie commerce de marcher en avant par
gintermédiaire de la concertation des magasins, de la formation de
Prands magasins spécialisés et de grands basars. Liindispensabilite de
la concentration des magasins a été également remarquée dans d’au-
tres pays au développement industriel tres développé Dans ce doma-
ine-la c'est aux Etats Unis quion est allé le plus en avant, od en 1950
te 0,7% du mombre total des magasins ont réalisé un comerce de
marchandise de 23.4%. Sans doute s'agitil ici des ,supermarcked"
magasins, .
Le processus de ta concentration de l'espace de vente s'acco-
mplira de méme aussi rapidement chez nous. Cependant il faut faire
une différence ente Pagranissement de la surface des magasins et
Vaccroissement des maisons de commerce, qui est pratiqué par la
fusion d'un grand nombre ‘de petites entreprises dans une grande
maison de commerce.
La formation de telles énormes organisations dans notre comme-
roe serait prématurés. A mon aves, le procédé de la concentration
de Pespace de vente dans le commerce su détail doit traverser deux
phases:
1) Il faut tout d’abord liquider les petites boutiques a vieux sy-
st8me de vente classique.
|) La démarche suivante dans le procédé de_lagrandissement
se produirait par la fondation"des grandes entreprises commerciales
& fortes bases"économiques.
~Ne
O KOHUEHTPAYWIA KAILA. V TPTOBHHH 163
Une nouvelle qualité ne peut etre formée que par de normbre-
uses modifications de la cellule ‘fondamentale de I organisme
indusstriel. Cette cellule élémentaire est le magasin dans le
commerce, et gréce au changement de sa stucture qualitative, une
transition 4 de nouvelles qualités, formées sur une organisation de
vente moderne est possible. C’est le seul moyen sdr,164
3BOPHHK PAAOBA :
4) $GU'60 cTpana 161
2) Hawewral CaBesa TprosnoKx HoMopa Jyrocnasuje sa 1958-60 roaH—
wa, crpaiia 15-17.
'8) CoEerce américanin et productivité, crpana 108,
4) Productivit® dans le commerce de gros, Paris — strana 81-87,
6) ,flonwtaKa® om 1 HoBeNSpa 1964 ronnHe, crpaHa 6,
et